afriga dossier: mamite - Transmedia 2009

70
SANIDADE
de mamite por estafilococos e estreptococos serían cefalosporinas,
e ampicilina e penicilina, respectivamente, mentres que
fronte a patóxenos ambientais do grupo das enterobacterias
estarían indicados tamén os betalactámicos, así como os aminoglósidos,
quinolonas e tetraciclinas.
Para optimizar a terapia das mamites débense desenvolver,
baixo asesoramento do técnico veterinario, protocolos
estandarizados de tratamentos en cada granxa para as mamites
clínicas e no secado segundo o perfil bacteriolóxico
da explotación. Non debería haber máis de tres ou catro
tipos de tratamentos para evitar os erros por unha excesiva
complexidade dos mesmos.
O tratamento preparto en xovencas é vantaxoso debido
a que a taxa de curación é moito máis elevada que durante
a lactación, non se produce perda de leite nin risco de residuos
antibióticos; con todo, debe realizarse en condicións
estritas de hixiene e sen danar a canle da mamila. Ademais,
o éxito da terapia é puntual e non garante necesariamente
a diminución do RCS do tanque e o incremento da produción
láctea no rabaño.
En canto a tratamentos de lactación, estudos recentes
sobre mamites subclínicas persistentes causadas por Str.
uberis, outros estreptococos ambientais e S. aureus demostraron
que a terapia prolongada (5-8 días) durante a lactación
é máis eficaz en relación á curación microbiolóxica
que os tratamentos convencionais (2-3 días).
A selección de animais para aplicarlles este tipo de
tratamentos debe basearse na avaliación da presenza de
factores de risco que inflúen na taxa de curación. As vacas
novas cun único cuarteirón infectado recentemente
e con RCS baixo son as mellores candidatas. Novos estudos
son necesarios para valorar, ademais dos aspectos
mencionados, outros factores coma o incremento na
produción láctea na seguinte lactación, a redución na
diseminación dos patóxenos mamarios, a redución das
mamites clínicas e a menor eliminación de vacas por
mamites recorrentes ou clínicas.
O tratamento de secado é máis eficaz fronte a mamites
causadas por estreptococos, S. aureus e ECN en comparación
con outras etioloxías, calculándose unha taxa de curación
case do dobre en cuarteiróns tratados en comparación
cos non tratados. A cloxacilina e outros antibióticos de secado
seguen sendo eficaces na curación bacteriolóxica e na
prevención de novas infeccións, especialmente en cuarteiróns
infectados por estafilococos e estreptococos, durante
o período seco e ata os 21 días posparto.
Cando o risco de novas infeccións intramamarias é elevado,
o tratamento de secado xeneralizado ten un impacto
favorable no descenso do número de novas infeccións,
mentres que cando o risco é moi baixo, o uso dun selador
interno ou un tratamento selectivo podería ser considerado
despois dunha valoración económica axeitada.
PREVENCIÓN E CONTROL DA MAMITE
Na actualidade, a prevención e control das mamites bovinas
continúa baseándose nos dez puntos indicados pola
National Mastitis Council reflectidos na táboa 1; no entanto,
pódense indicar algunhas consideracións:
AFRIGA ANO XVII - Nº 92
DOSSIER: MAMITE
Táboa 1. Medidas recomendadas pola National
Mastitis Council para aplicar na prevención e control
das mamites bovinas
OS 10 PUNTOS NA PREVENCIÓN E CONTROL DE MAMITE
1. Unha correcta rutina de muxido e axeitado funcionamento do equipo de muxido
2. Desinfección dos tetos posmuxido
3. Tratamento precoz das mamites clínicas
4. Tratamento con antibióticos de todos os cuarteiróns ao secado
5. Eliminación das vacas con infección crónica
6. Establecemento de obxectivos para a saúde do ubre
7. Mantemento dun ambiente confortable, limpo e seco
8. Mantemento dunha boa recollida na explotación
9. Mantemento da bioseguridade na explotación
10. Monitorización periódica do estatus de saúde do ubre
- Desenvolveranse controis aos animais (vacas ou xovencas)
que se compren para evitar introducir infeccións
mamarias: revisar o historial de calidade de leite da explotación
de orixe e dos animais incorporados, realizar CMT
e cultivo de cuarteiróns positivos, así como unha proba de
detección de antibióticos antes de incorporar o leite ao
tanque.
- Débense establecer protocolos de manexo que permitan
un diagnóstico precoz das mamites bovinas, adoptando
pautas de tratamento progresivas cando o manexo dos animais
é o apropiado.
- A distribución dos patóxenos mamarios en cada explotación
deberá avaliarse polo menos unha vez ao ano e,
como mínimo, deberíanse realizar cultivos bacteriolóxicos
de polo menos un 10% das vacas con RCS altos, especialmente
das próximas ao secado e das vacas con mamites
clínicas.
- En zonas calorosas é conveniente reforzar a vixilancia
das mamites nas épocas de primavera e verán, e nas épocas
de sementeira, colleitas ou outras actividades que distraen
a atención do produtor cara aos seus animais.
- A aplicación das vacinas durante o período seco fronte
a mamites causadas por S. aureus e E. coli estanse xeneralizando.
No primeiro caso comprobouse que as vacinas que
empregan novas tecnoloxías e bacterinas -bacterias mortas-
de longa duración son as que dan mellores resultados,
mentres que no caso de E. Coli, a súa eficacia é dubidosa na
prevención deste tipo de mamite, aínda que non en reducir
a gravidade das mamites clínicas.
- Os actuais programas de selección xenética xa non se
dirixen unicamente a buscar unha vaca coa máxima produción
de leite, senón que se traballa en compatibilizalo
con outros aspectos que inflúen moito na rendibilidade das
explotacións, como son a lonxevidade das vacas, a facilidade
do parto, as taxas de mortalidade ao nacemento, etc.
Ademais, algúns expertos sinalan que as vacas de menor
tamaño viven máis tempo, son mellores convertedoras de
alimentos, presentan mellor saúde e fertilidade, e mesmo
poden producir máis nas súas primeiras lactacións.
Por último, indicar que a investigación para avanzar nos
coñecementos sobre a mamite bovina necesita ser aplicada
nas explotacións para levar a un incremento na calidade do
leite, reducir a incidencia de mamite e mellorar o benestar
animal e a rendibilidade das granxas.