afriga dossier: mamite - Transmedia 2009

68
SANIDADE
O TEST DE CALIFORNIA PREVIO
AO MUXIDO E O CONTROL LEITEIRO
MENSUAL SEGUEN SENDO FERRAMENTAS
FUNDAMENTAIS PARA O DIAGNÓSTICO
DA MAMITE BOVINA
Nos últimos anos, a introdución de robots de muxido nas
explotacións máis modernas e de maior número de animais
xeralmente empeorou a sanidade dos ubres durante, polo
menos, o primeiro ano. Así, fallos na detección de mamites
clínicas ou subclínicas e a limpeza das mamilas previa
ao muxido son factores de risco a ter en conta. Por iso, é
esencial o deseño apropiado de instalacións que manteñan
as vacas limpas e un correcto fluxo de animais, así como
a necesidade de avanzar en desenvolvementos técnicos
que melloren o diagnóstico das mamites nestes sistemas
de muxido. O muxido robotizado non significa unha diminución
nas competencias do propietario ou persoal da
explotación, xa que unha observación coidadosa das vacas
e un coñecemento de como usar os datos proporcionados
polo sistema son aspectos fundamentais.
Doutra banda, o número de granxas ecolóxicas está aumentando
no sector de vacún leiteiro. Este tipo de explotacións
son de tamaño máis pequeno e a produción láctea
é menor, debido probablemente a unha menor achega de
concentrado na dieta alimenticia, e os aloxamentos de animais
son similares aos das granxas leiteiras convencionais.
Neste tipo de produción obsérvanse un menor número
de mamites clínicas, pero os criterios para detectalas non
son similares; ademais, non se observaron ata o momento
diferenzas entre o reconto de células somáticas (RCS) en
leite de tanque e a taxa de casos de mamites tratados polo
técnico veterinario.
As granxas ecolóxicas en Europa adoptan terapias convencionais
ou alternativas (produtos botánicos ou séricos,
suplementos vitamínicos e homeopatía) para o control das
mamites, aínda que non existen estudos que demostren a
eficacia clínica dos mesmos. A porcentaxe de cepas bacterianas
illadas que mostran certas resistencias a antibióticos
son similares ás observadas nas granxas convencionais.
DIAGNÓSTICO DA MAMITE
Tradicionalmente, os métodos de detección de mamite incluíron
a determinación do RCS mediante o test de California
(CMT) como indicador indirecto ou Fossomatic,
ou a identificación dos microorganismos causais realizando
cultivos bacterianos. Así, a lexislación vixente reflicte que
o RCS de leite de tanque sexa inferior a 400.000 células/
ml; no entanto, un obxectivo alcanzable para o gandeiro é
lograr que non pase das 250.000 células/ml como indicador
dun nivel aceptable de mamite. Ademais, recentemente
comprobouse que RCS individuais elevados tras o parto
aumentan a probabilidade de presentar un RCS tamén alto
durante a lactación, así como no secado.
O CMT previo ao muxido e o control leiteiro mensual
seguen sendo na actualidade ferramentas fundamentais
para o diagnóstico e monitorización das mamites bovinas
e para a toma de decisións en base a elas.
AFRIGA ANO XVII - Nº 92
DOSSIER: MAMITE
Realización dun Test de California
Con utilización menos xeneralizada, tamén se poden
aplicar métodos baseados nos cambios na condutividade
eléctrica ou pH do leite, así como ensaios calorimétricos
para medir a concentración de encimas no leite; no entanto,
todos estes métodos teñen os seus inconvenientes e
necesítanse técnicas máis rápidas, sensibles e fiables.
Por unha banda, a técnica de reconto celular baseada
en espectrometría de impedancia ou a vídeo-microscopia
automática determinaron valores de RCS bastante fiables,
permitindo o seu uso en condicións on-line durante
o muxido, cun diagnóstico de mamite máis inmediato e
unha determinación do RCS en cada momento con obxecto
de refugar para o tanque leite con elevado RCS.
Diversas técnicas diagnósticas innovadoras deben desenvolverse
para unha detección precoz das cada vez máis
frecuentes cepas bacterianas adaptadas ao hospedador e
de difícil illamento polos métodos convencionais. De tal
modo que o diagnóstico da mamite por métodos encimáticos
(ELISA), moleculares (PCR) ou mediante biomarcadores
son as técnicas do futuro para unha rápida e eficaz
identificación de patóxenos do ubre e determinación das
resistencias a antibióticos. Poderían ser probas de aplicación
na granxa, nalgúns casos, e on-line noutros, rápidas,
fiables e cuxos custos, aínda elevados, se poderán ir reducindo
a medida que se xeneralice máis o seu uso e se logre
unha maior robotización do procedemento.
TRATAMENTO DAS MAMITES
Nos últimos anos, a frecuente detección de resistencias a
diversos antibióticos foi observada en diferentes países europeos
entre os que se atopa España. Por iso, o tratamento
de animais con infeccións mamarias debe basearse nun
coñecemento do tipo de mamite a tratar e dos patróns de
resistencia a antimicrobianos observados, desenvolvendo
guías terapéuticas para un uso apropiado dos antibióticos
en mamite bovina.
Os tratamentos efectivos baséanse nun diagnóstico correcto
do microorganismo causante da mamite e unha duración
apropiada do mesmo. En base aos resultados obtidos recentemente,
os antibióticos de primeira elección para o tratamento