afriga dossier: mamite - Transmedia 2009

A obtención do calostro debe realizarse nas
mellores condicións hixiénicas posibles
Composición do calostro
nº muxido
1 2 3 leite
peso específico 1.056 1.040 1.035 1.032
% sólidos 23,9 17,9 14,1 12,9
% proteína 14,0 8,4 5,1 3,1
% graxa 6,7 5,4 3,9 3,7
% caseína 4,8 4,3 3,8 2,5
% lactosa 2,7 3,9 4,4 5,0
g/l Inmunoglobulinas G 48,0 25,0 15,0 0,6
Foley y Otterby ; Journal of Dairy Science, 61:1033
Se o comparamos co leite normal, o calostro destaca polo
seu alto contido en sólidos totais, pois achega o dobre de
graxa e ata catro veces máis de proteína pero, sobre todo,
a súa característica máis importante é a achega de inmunoglobulinas
(Ig), cunha presenza 65 veces superior á do
leite. Se observamos o cadro adxunto, podemos comprobar
como a medida que se suceden as primeiras muxiduras a
calidade do calostro vai diminuíndo, ata equipararse á do
leite a partir das 48-72 horas tras o parto. Desta evolución
deriva a necesidade de administrar estes primeiros calostros
ás nosas xatas e, sempre que sexa posible, conservalos
para continuar a súa administración durante as primeiras
48 horas de vida do animal.
O manexo que realicemos co calostro será de grande importancia,
tanto para a conservación das súas características
nutricionais como polo seu status sanitario. É frecuente
que o calostro se obteña na mesma parideira onde naceu
a xata, ou na sala de muxidura, pero sen gardar as medidas
hixiénicas que se utilizan para o leite de venda. Tamén
adoita ocorrer que sexa muxido nunha cántara e mantido a
temperatura ambiente durante algún tempo ata a súa administración;
isto é un erro moi grave. Débese extremar a
limpeza cando muximos por primeira vez as vacas acabadas
de parir, xa que esta tarefa se realiza con frecuencia nun
ambiente altamente contaminado e deste factor dependerá
a transmisión de xermes aos acabados de nacer. Por poñer
un exemplo, o número de colonias de bacterias coliformes
O calostro das vacas adultas
terá mellor calidade có das
xovencas primeirizas
RECRÍA 33
OS ALICERCES DUN BO ENCALOSTRADO
SON UNHA ADMINISTRACIÓN TEMPERÁ,
UNHA BOA COMPOSICIÓN DO CALOSTRO E
UN ALTO NIVEL DE HIXIENE
que se atopan nestes primeiros calostros poden dobrar o
seu número a 300C de temperatura cada 20 minutos, o cal
nos obriga a refrixeralos se non van ser administrados inmediatamente
ás xatas.
Tamén debemos ter coidado porque o calostro pode ser
fonte de enfermidades, xa que, se provén de nais portadoras
de patóxenos transmisibles, como a paratuberculose,
a leucose ou a salmonela, transmitiránllelos ás xatas. Hai
que coñecer o status sanitario das nais antes de empregar
o seu calostro e, ante a dúbida, administrar o doutra vaca
que teñamos analizada e cuxos calostros conservemos para
estas situacións.
Todas as explotacións leiteiras deberían manter unha reserva
de calostro para afrontar situacións nas que a nai non
dá suficiente para a xata, ou cando sospeitemos que o calostro
recollido non é de boa calidade. Este pode manterse
refrixerado por un tempo non superior a unha semana, ou
conxelado durante seis meses, e sempre etiquetado para
coñecer a procedencia e o tempo de conservación. O mellor
é almacenalo en cantidades equivalentes a unha toma,
de xeito que non cumpra preparar máis cantidade da necesaria
cando recorramos a el. Para a súa preparación quentarémolo
ao baño maría ata os 40 ou 410C de temperatura,
de forma que a xata o tome a 38 ou 390C.
Só como anotación, nas explotacións nas que por situación
sanitaria, ou simplemente porque queren diminuír
o contido de patóxenos no calostro administrado, estean
pensando pasteurizalo, cómpre lembrarlles que o protocolo
é diferente ao do leite normal, debido ás variacións en
composición que presentan. Debemos ter presente que o
seu contido en sólidos modificará a condución da temperatura
e que o noso obxectivo é diminuír a súa carga microbiana
sen alterar as súas propiedades nutricionais. Para
iso recoméndase unha temperatura de 600C durante 30
minutos. A unha temperatura inferior non se eliminan os
xermes, pero se é superior desnaturalízanse as inmunoglobulinas
presentes nel e non se transfire inmunidade.
AFRIGA ANO XVII - Nº 92