Revista do Colexio de Veterinarios da Coruña ... - Transmedia 2009

Novembro - Decembro 2009 Número 14ColvetcorRevista do Colexio de Veterinarios da CoruñaACIVEGA PORÁ EN MARCHAO CENTRO DE INTERPRETACIÓN DA GALIÑA PIÑEIRAA FEDERACIÓN DE VETERINARIOS EUROPEOS REUNIUSE EN BRUXELASÉXITO DAS VII XORNADASDE VACÚN DE SERAGROPRADO LAMEIRO,O VETERINARIO LITERATO

EDITORIAL SUMARIOO BENESTAR ANIMALÉ UN VALOR ENGADIDOA profesión veterinaria é fundamental para o mantemento do benestar dos animais. Certasprácticas produtivas afectan claramente a este benestar e, se non son contrastadase controladas polo profesional veterinario, sen dúbida algunha quen sufrirán, ambivalentemente,serán o animal e o sistema produtivo desenvolvido.O sistema produtivo e a garantía de control da seguridade alimentaria veranse seriamentecomprometidos se non se vixía axeitadamente que os animais non sufran, ás vecesinutilmente, durante a súa vida útil. No sistema biolóxico no que conviven os animaise as persoas deberemos considerar o feito, non moitas veces ben comprendido, deque só existe unha saúde, que o benestar dos animais é clave para o benestar doshumanos. Esquecelo lévanos a padecer sorpresivas pandemias ou ver rexurdir antigasenfermidades que pensabamos soterradas na historia.Recentemente, a FVE (Federación Veterinaria Europea), na súa última xuntanza, estableceuun taller para levar a inquedanza, e como non, a aprendizaxe sobre o benestaranimal, a amplos sectores da sociedade, sendo fundamentais os futuros veterinariosque cursan nas nosas Facultades e os gandeiros como substentadores do sistemaprodutivo agrario. Podería parecer un empeño altruísta facer fincapé sobre o benestaranimal, mais non é así: favorecer que os nosos animais de produción non padezan incrementao valor engadido do sistema.Entidades como ALCASDE ( www.alcasde.eu ) ou PIGCAS (http://w3.rennes.inra.fr)sosteñen programas de investigación para atopar saídas a certas prácticas empregadasen sistemas produtivos europeos, tales como a castración de leitóns ou o descornamentodos bóvidos. A Comisión Europea encomendou a EFSA que redactase un informesobre estas cuestións, informe que se pode atopar na web (http://www.efsa.europa.eu/EFSA/efsa_locale-1178620753812_1178620775386.htm ).Algunhas prácticas son autorizadas por países membros da UE sen utilización de anestesia,co obxecto de que sexan realizadas sen a presenza dun veterinario, segundo eles“para abaratar custos”, sen lles importar a seguridade do animal e sen garantir a seguridadealimentaria. Estas prácticas débense erradicar de Europa e do sistema produtivo,e é tarefa dos veterinarios e da sociedade traballar para conseguilo.Edita: Colexio Oficial de Veterinarios da CoruñaPolígono Matogrande.R/ María Puga Cerdido, s/n, 1º.15009 A Coruña.Teléfono: 981.13.91.71Fax: 981.13.91.72Email: colegio@colvetcor.orgWeb: www.colvetcor.orgPRESIDENTE José Eugenio Rey FernándezVICEPRESIDENTE Xuan Manuel Álvarez LlanaSECRETARIO Xoán Ramón Díaz SaavedraVOCAIS Ana María Aranda González, Eugenio LeiraNogales, Jesús García RodríguezProduce: TRANSMEDIA Comunicación & PrensaDIRECTOR EDITORIAL Manuel DarribaDIRECTOR COMERCIAL José Manuel GegúndezDESEÑO GRÁFICO/MAQUETACIÓNMarcos Sánchez, Alba GómezEnderezo: Ronda das Fontiñas, 272, entreplanta A.27002. Lugo.Teléfonos:982 22.12.78, 636.95.28.93, 610.21.53.66Email: transmedia@ctransmedia.comWeb: www.transmedia.esImprime: Gráficas RigelTirada: 2.500 exemplaresDepósito legal: As-5.956-06O Colexio de Veterinarios da Coruña non se responsabilizado contido dos artigos e colaboracións asinados.SUMARIOXOSÉ UXÍO REY FERNÁNDEZPresidente do Colexio Oficial de Veterinarios da Coruña4 LEXISLACIÓN79XORNADAS DE SERAGROASEMBLEA XERAL DA FVE10CENTRO DE INTERPRETACIÓNDA GALIÑA PIÑEIRA12SEMBLANZA DE PRADO LAMEIROColvetcor Número 143

LEXISLACIÓNLEXISLACIónNOVEMBRO 2009D.O.G., 07/10/09- Orde do 1 de outubrode 2009 pola que se amplía a dotación orzamentariada Orde do 4 de xuño de 2009pola que se establecen as bases reguladorasdas axudas destinadas ás explotacións gandeiras,industrias agroalimentarias e establecementosde xestión de subprodutos para amellora da capacidade técnica de xestiónde subprodutos de orixe animalnon destinados ao consumo humano, ese convocan para o ano 2009.D.O.G., 19/10/09- Orde do 14 de outubrode 2009 pola que se amplía a dotación orzamentariada Orde do 6 de agosto de 2009pola que se regulan e se convocan as subvenciónsde apoio á viabilidade das explotaciónsleiteiras galegas.D.O.G., 26/10/09- Orde do 6 de outubrode 2009 pola que se amplía a dotación orzamentariada Orde do 22 de xullo de 2009pola que se procede á apertura do prazopara a presentación da renovación do compromiso,en virtude da Orde do 18 de abrilde 2008, pola que se establecen as basesreguladoras das subvencións destinadas aofomento de sistemas de produción derazas gandeiras autóctonas en réximesextensivos (Diario Oficial de Galicia número79, do 24 de abril).D.O.G., 28/10/09- Resolución do 5 deoutubro de 2009, da Dirección Xeral de Conservaciónda Natureza, pola que se lles dápublicidade aos beneficiarios das axudasconcedidas ao abeiro da Orde do 19 de decembrode 2008 pola que se establecen asbases reguladoras para a concesión de axudasa entidades colaboradoras de pesca fluvialpara o fomento da riqueza piscícolae se convocan para o ano 2009.D.O.G., 28/10/09- Resolución do 29 desetembro de 2009, da Dirección Xeral deConservación da Natureza, pola que se llesdá publicidade aos beneficiarios das axudasconcedidas ao abeiro da Orde do 19 de decembrode 2008 pola que se establecen asbases reguladoras e se convocan para o ano2009 axudas para a mellora do hábitat daperdiz rubia.D.O.G., 29/10/09- Orde do 26 de outubrode 2009 pola que se amplía o prazo de presentaciónda xustificación previsto pola Ordedo 2 de xaneiro de 2009 pola que se convocae se regula, en réxime de concorrencia competitiva,a concesión de axudas destinadasa proxectos de mellora da xestión ambientaldos subprodutos das explotaciónsgandeiras non porcinas en Galiciapara o ano 2009.D.O.G., 02/11/09- Orde do 27 de outubrode 2009 pola que se establecen as bases reguladorase se convocan para o ano 2009axudas ao financiamento de accións de asesoramentopara a mellora e afianzamentoda calidade do leite producido e recollidonas explotacións.D.O.G.,06/11/09- Orde do 27 de outubrode 2009 pola que se anuncia a convocatoriapública para a provisión, polo sistema de libredesignación, dun posto de traballo vacantena Consellería do Medio Rural.D.O.G., 09/11/09- Orde do 3 de novembrode 2009, da Dirección Xeral de ProduciónAgropecuaria, pola que se amplía a dotaciónorzamentaria da Orde do 11 de decembro de2008, pola que se establecen as bases reguladorasdas axudas destinadas á realizaciónde probas para determinar a calidade xenética,o rendemento do gando vacún leiteiro ea realización de técnicas ou prácticas innovadorasno ámbito de cría de animais daraza de gando vacún frisón, e se convocanpara o ano 2009.D.O.G., 11/11/09- Orde do 6 de novembrode 2009 pola que se establecen as bases reguladorasdas axudas ás entidades recoñecidascomo agrupacións de defensasanitaria gandeiras (ADSG) de Galicia ese convocan para o ano 2010.D.O.G., 13/11/09- Orde do 11 de novembrode 2009 pola que se modifica a Orde do27 de febreiro de 2009 (Diario Oficial de Galicianúmero 48, do 10 de marzo) pola que seestablecen as bases reguladoras das axudaspara a promoción de recría de gandovacún en Galicia e se convocan axudas parao ano 2009.4Colvetcor Número 14

LEXISLACIÓNLEXISLACIónNOVEMBRO 2009D.O.G., 18/11/09- Orde do 12 de novembrode 2009 pola que se amplía o prazo para aexecución das axudas da Orde do 4 de xuñode 2009 pola que se establecen as bases reguladorasdas axudas destinadas ás explotaciónsgandeiras, industrias agroalimentariase establecementos de xestión de subprodutospara a mellora da capacidade técnicade xestión de subprodutos de orixeanimal non destinados ao consumo humano,e se convocan para o ano 2009.D.O.G., 20/11/09- Orde do 16 de novembrode 2009 pola que se amplía a dotaciónorzamentaria da Orde do 18 de febreiro de2009 pola que se establecen as bases queregulan a concesión das axudas para o fomentodas razas autóctonas galegasde protección especial en perigo deextinción, e se convocan no ano 2009.D.O.G., 24/11/09- Orde do 18 de novembrode 2009 pola que se amplía a dotación orzamentariada Orde do 20 de marzo de 2009pola que se convocan para o exercicio orzamentariode 2009 as axudas para fomentoda produción de produtos agroalimentariosde calidade de orixe animal.D.O.G., 25/11/09- Orde do 20 de novembrode 2009 pola que se amplía o prazo para axustificación dos gastos da cantidade adxudicadaa cada asociación beneficiaria da Ordedo 6 de xullo de 2009 pola que se establecenaxudas para o fomento de actuaciónsdestinadas á protección e benestardos animais domésticos realizadas porasociacións protectoras de animais domésticos.D.O.G., 26/11/09- Orde do 20 de novembrode 2009 pola que se incrementa a dotaciónorzamentaria da Orde do 29 de xaneirode 2009 pola que se regula a aplicación dospagamentos directos á agricultura e á gandaríae da indemnización compensatoria, ese convocan as axudas previstas no contratode explotación sustentable no ano2009.Colvetcor Número 14 5

TABOLEIROCURSOS, XORNADAS E PREMIOSVI MÁSTER SOBRE XESTIÓN E CONSERVACIÓN DE FAUNASALVAXE E ESPAZOS PROTEXIDOS. Universidade de León. Xaneiro-decembrodo 2010. Información: www.masterwaves.esPROGRAMA DE FORMACIÓN DE POSGRAO EN CIRURXÍA DEPEQUENOS ANIMAIS. TRAUMATOLOXÍA E NEOCIRURXÍA.Barcelona, 9 de xaneiro-8 de maio. Información: 91.188.15.68,www.improveiberica.es, general@improveiberica.esCURSO DE EXPERTO EN MEDICINA E CIRURXÍA DE PEQUE-NOS ANIMAIS. Córdoba, 11 de xaneiro-27 de marzo. Información:957. 218.711, molleda@uco.es, www.uco.es/oftalmovetCURSO DE ESPECIALIZACIÓN VETERINARIA EN ESPECTÁ-CULOS TAURINOS (NIVEL AVANZADO). Badajoz, 15, 16, 17, 22,23 e 24 de xaneiro. Información: 924.230.739, colvetba@ctv.es, www.colvet.es/badajozCURSO DE MANEXO E MANTEMENTO DE MAMÍFEROS MA-RIÑOS. Madrid, 16 e 17 de xaneiro. Información: 902.345.020,91.512.37.70, nbenito@grpr.com, aalfaro@grpr.comCURSO DE VETERINARIA EN BOVINO DE LIDIA. Madrid, 24 dexaneiro-28 de marzo. Información: 91.394.38.65/66/67, jcillera@vet.ucm.esCURSO DE ESPECIALIZACIÓN VETERINARIA EN ESPECTÁ-CULOS TAURINOS (NIVEL AVANZADO). Madrid, 12, 13, 14, 19 e20 de febreiro. Información: 91.435.35.35, www.colvet.esCURSO DE CIRURXÍA XERAL DE GRAO I. Valencia, 20 e 21 defebreiro. Información: 93.451.17.24, info@tacticsvet.comVETMADRID 2010. XXVII CONCRESO DE AMVAC: MEDICI-NA E CIRURXÍA DO SISTEMA DIXESTIVO. Madrid, 26-28 defebreiro. Información: 91. 563.95.79CURSO DE MANTEMENTO DE PEIXES E INVERTEBRADOSMARIÑOS. Madrid, 27 e 28 de febreiro. Información: 902.345.020,91.512.37.70, nbenito@grpr.com, aalfaro@grpr.comCURSO DE QUIROPRÁCTICA PARA OS ANIMAIS. Málaga, 18de marzo-7 de novembro. Información: 687.080.808, quiropracticaanimal@gmail.com, www.quiropracticaanimal.comCURSO DE MANEXO E MANTEMENTO DE GRANDES MA-MÍFEROS. Madrid, 20 e 21 de marzo. Información: 902.345.020,91.512.37.70CURSO INTENSIVO DE HOMEOPATÍA VETERINARIA. Asturias,29 de marzo-3 de abril. Información: 985.335.798, www.homeopatiaveterinaria.esCURSO DE ETOLOXÍA (COMPORTAMENTO ANIMAL). Madrid,24 e 25 de abril. Información: 902.345.020, 91.512.37.70, nbenito@grpr.com, aalfaro@grpr.com, pacalatrava@grpr.comCONGRESO INTERNACIONAL DE VETERINARIOS. Madrid,12-15 de maio. Información: www.zoovet-conference.org6Colvetcor Número 14

XORNADASAS VII XORNADAS DE SERAGROTRATARON TEMAS DE FERTILIDADE,XENÉTICA, NUTRICIÓN E XESTIÓNA cooperativa Seragro celebrou a sétima edicióndas xúas Xornadas Técnicas de Vacúnde Leite na Facultade de Veterinaria de Lugo,os pasados 12 e 13 de novembro. Máis de800 profesionais e gandeiros participaronnesta cita, na que se tratou un amplo abanode temas relacionados coa fertilidade, aselección xenética, a nutrición e a xestión deexplotacións.Ainauguración das xornadas correu a cargo da decana daFacultade, Ana Bravo. Seguidamente, o director do LIGAL,Javier González-Palencia, explicou a división en departamentos,funcións e estatísticas do laboratorio.A primeira conferencia estritamente veterinaria impartiuna Juan CamiloGonzález Hermida, do servizo de reprodución de Seragro. O temafoi a detección de celos e a súa influenza económica. O veterinario resaltoua importancia de que as vacas queden preñadas canto antes,e ilustrou con datos numéricos o aumento de custos de producióncando se dilatan os prazos.Juan Pena, xefe do departamento técnico de CONAFE, deu contados últimos avances da xenómica, indicando que será tan revolucionariacoma a inseminación artificial no seu día. Pena explicou ofundamento dos marcadores de ADN e as posibilidades de avaliaciónque brindan. A xenómica pode ser especialmente decisiva parapreseleccionar os touros novos a testar nos centros de reprodución,complementando a información dos antecedentes familiares.As Xornadas contaron tamén co testemuño dun gandeiro, o valencianoRamón Morla, copropietario de SAT More. Morla explicou comodirixe a súa granxa, un negocio con 1.000 vacas en produción, 800xovencas e unha cota de 11 millóns de quilos que require un alto nivelde xestión.Emili Calvet, veterinario de VAPL, centrou a súa exposición na mellorado rendemento do muxido. Calvet destacou a necesidade de manterunha boa rutina, con persoal ben formado, e avaliar con frecuenciaa cantidade e calidade de leite obtido. Un mellor muxido fai as vacasmáis lonxevas, sas e, por tanto, produtivas.A última conferencia da primeira xornada correu a cargo de FranciscoSebastián, veterinario de SAT More. O técnico subliñou que, ante aeliminación de cotas e o mercado libre, o obxectivo do gandeiro debeser aumentar a produtividade e a rendibilidade da súa explotación.Para iso é fundamental darlles un trato correcto ás vacas.A segunda xornada iniciouse cun relatorio de Xoán Castro, directordo CIAM, sobre o abonado de cultivos forraxeiros con xurro. Castroindicou que Galicia conta co 74% da superficie dedicada a pradeirasen todo o Estado. En millo, esta porcentaxe ascende ao 55% AAs Xornadas remataron cunha mesa redonda con produtores e representantesda Administración e a industriapartir dunha carga gandeira de 2,5 vacas/ hectárea, o reciclado dosnutrientes do xurro pode abondar para satisfacer as necesidades defósforo e potasio de toda a superficie de cultivos forraxeiros.Javier López Vila, veterinario do servizo de alimentación de Seragro,ofreceu diversas propostas para xestionar a alimentación en tempode crise. Vila incidiu na necesidade de maximizar o consumo e controlaros sobrantes da ración. Tamén subliñou a importancia de terauga de boa calidade e manexar correctamente os silos. Axeitandoben a ración das vacas, o gandeiro pode chegar a aforrar 1,32 eurospor cada 100 litros de leite.O veterinario Alfonso Lago, do departamento de Medicina da Produciónda Universidade de Minessota, disertou sobre estratexias demanexo da mamite clínica, o que pode contribuír a unha reduciónde custos. Trátase de seguir uns protocolos que inclúen normas debenestar, seguridade alimentaria e estándares de calidade nos alimentos,ademais de usar os antibióticos con criterio e limitar o custodos tratamentos. Ao veterinario correspóndelle elaborar os procedementosoperativos estándar.Javier Carro, veterinario da sociedade cooperativa Lorra, tratou a xestióntécnico-económica nunha explotación de bovino de leite. Carrocentrouse no binomio incremento de ingresos/ redución de custos deprodución. Entre os grandes grupos de gasto destaca a alimentación,que absorbe entre o 40 e o 60% dos recursos. O veterinario indicouque se debe acadar a eficiencia en catro eidos: o control reprodutivo,a calidade do leite, a produción de forraxes e a alimentación.As Xornadas Técnicas remataron cunha mesa redonda sobre o estadoe perspectivas do sector leiteiro en Galicia. Moderou Rogelio Grille,presidente de Seragro, e participaron Antonio Fernández (Ministeriode Agricultura), José Robledo (Consellería do Medio Rural), José LuisAntuña (Feiraco), Pedro Ramos (Asociación de Empresas Lácteas deGalicia), José Manuel Carro (SAT Casa Novas) e Ángel López (SATVillamayor de Negral). Debateuse intensamente sobre temas coma ocumprimento dos contratos homologados e a necesidade de negociarcoa industria para elevar os prezos.Colvetcor Número 14 7

NOVASAGROSEGURO INDEMNIZOU CON MÁIS DE 28 MILLÓNS DE EUROS AGANDEIROS DE VACÚNAgroseguro indemnizou este anocon máis de 28 millóns de eurosos gandeiros asegurados no Segurode Explotación de Gando VacúnReprodutor e Recría que declararon sinistro.Os preto de 60.000 animais sinistrados repártensefundamentalmente entre as comunidadesautónomas de Galicia, Castela e León,Andalucía, Asturias e Cantabria.A meirande contía de indemnizacións, 11,26millóns de euros, corresponde a sinistros poraccidentes do gando. Entre os sinistros máisdestacados que se produciron atópase unmasivo acontecido na Coruña polo derrubamentodunha nave que causou a morte de 89animais, ben no mesmo momento do sinistroou nos días posteriores como consecuenciadas lesións sufridas.A continuación destacan as indemnizaciónspagadas como consecuencia de mortes porparto, que superan os 4,74 millóns de euros,seguidas de sinistros de mamite, que supuxeron3,28 millóns.Sen embargo, o maior número de sinistrosconcéntrase na morte das crías. Os máis de20.000 animais afectados neste suposto xeraronpagos por importe de 3,32 millóns deeuros.Por outra banda, os sinistros por saneamentooficial gandeiro provocaron o sacrificio de2.357 animais a consecuencia das probasque realiza a Administración para detectar seo gando está afectado por certas enfermidades(a destacar a brucelose e a tuberculose)e que obriga ao gandeiro ao sacrificio dosanimais. Entre estes destaca o detectadonunha explotación de Palencia no que se tiveronque sacrificar 431 animais.A garantía de saneamento extra, sendo unhanovidade no seguro, é das máis solicitadaspolos gandeiros que contratan esta liña deseguro, xa que establece unha maior valoracióndos animais sacrificados polo saneamentooficial gandeiro, e compensa ademaispolo tempo que os animais reprodutores sacrificadosnon poidan repoñerse.HIPRA ORGANIZOU UNHA XORNADA DE FORMACIÓN SOBRE OS CUSTOSDA MAMITEVACINA TRIVALENTE PIONEIRA. Hiprapresentou o pasado mes de outubroa vacina trivalente (BRSV, BVD, PI-3) parabovino, a primeira en España destas características,dentro da súa liña de biolóxicospara vacún. Esta vacina complementa osplans sanitarios de IBR, baseados en vacinasmarcadoras.Participantes na xornada de formación de HipraHipra reuniu o pasado 10 de novembroun grupo de veterinarios especialistasen calidade de leite paracompartir información sobre o custoeconómico das mamites bovinas e os beneficiosda súa prevención. Nesta xornada formativaparticiparon os veterinarios Alfonso Lagoe Emili Calvet.Alfonso Lago, da Universidade de Minessota,ofreceu unha conferencia sobre os cus-tos da mamites e os beneficios que proporcionao seu control. O veterinario amosoudiversos estudos sobre cálculo de custos damamite.Tamén presentou os resultados dun estudocusto/beneficio nun ensaio multicéntrico davacina STARTVAC® de Hipra, coa conclusiónde que o seu emprego supón un aforro mediode 47 euros por vaca e ano.Emili Calvet, veterinario de VAPL, fixo unhaexposición sobre a valoración económica dasmamites, subliñando as vantaxes económicasda prevención: un retorno de 5 euros porcada euro investido.STARTVAC® é unha vacina inactivada frontea E. Coli, S. Aureus e coagulasa negativospara previr mamites postparto.8Colvetcor Número 14

ASOCIACIONISMO VETERINARIOA ASEMBLEA XERAL DAFEDERACIÓN DE VETERINARIOSEUROPEOS REUNIUSE ENBRUXELASVeterinarios de toda Europa participaron en Bruxelas, os pasados 13 e 14 de novembro,na asemblea xeral da federación que agrupa as asociacións colexiais do continente.Foi unha ocasión para reflexionar sobre as fortalezas e carencias da FVE, aprobaros orzamentos e organizar diversas mesas de traballo.Aasemblea xeral iniciouse o venres 13, coa adopción da axenda,un informe de actividades do Consello e a Secretaría daFederación e a revisión dos orzamentos para o 2010. Estarevisión acompañouse dun turno de preguntas e, seguidamente,aprobáronse as contas. Os orzamentos da FVE para 2010ascenden a 668.500 euros (62.000 máis ca no 2009).Nesta mesma reunión tratáronse as recomendacións que se presentaráná conferencia global de educación veterinaria organizada polaOIE. Estudáronse ademais a transposición e implementación da Directivade Recoñecemento de Cualificacións Profesionais e da Directivade Servizos e informouse sobre o encontro de representantes daFVE con membros da Comisión de Mercados da Unión Europea.A continuación, a comisaria europea Barbara Logar espuxo o desenvolvementoda Lei de Saúde Animal da Unión Europea.Antes do almorzo houbo tempo de falar sobre educación veterinariae estatutos da profesión. Para isto último hai constituído un grupo detraballo dentro da Federación Europea. Nestes temas contouse cunorador invitado, o doutor Keeling, profesor de Benestar Animal daUniversidade de Ciencias Agrícolas de Suecia.Trala pausa do almorzo puxéronse en marcha, simultaneamente,dúas mesas de traballo: sobre as futuras estratexias da FVE e sobrea educación para o benestar animal. Recomendouse que as delegaciónsnacionais repartisen os seus membros entre ambas mesas,para poderen ter unha participación máis completa.Posteriormente tratáronse varios temas de saúde animal. Entreoutros, o transporte de animais e a opinión da FVE sobre a castraciónde porcos. Este último aspecto foi discutido e votado.A segunda xornada da asemblea dedicouse a recibir informes e recomendacións,procedentes das catro seccións que integran a Federación:veterinarios de campo (UEVP), hixienistas (UEVH), funcionariosda Administración (EASVO) e educadores, investigadores e empregadosda empresa privada (EVERI).No programa do día incluíronse tamén relatorios e debates sobreeducación, saúde pública e medicinas. Espuxéronse ademais asconclusións derivadas das mesas de traballo que se celebraran odía anterior.REUNIÓN SOBRE ESTATUTOSA véspera do inicio da Asemblea Xeral, xoves 12 de novembro, convocousenun hotel de Bruxelas unha reunión sobre o grupo de traballopara a redacción do corpo de estatutos da FVE. Falouse deinformar debidamente sobre o proceso, a través de internet e outroscauces.Reunión sobre benestar animal na asemblea da FVECUESTIONARIOOs asistentes á asamblea da FVE cubriron un cuestionario de caraa establecer as futuras estratexias da Federación. Este organismomárcase como misión “unir a veterinaria europea para o beneficio dasaúde e o benestar animal e a saúde pública, baixo o lema: unha profesión,unha visión, unha voz”. A primeira pregunta do cuestionariofoi se esta fórmula cumpre as expectativas dos consultados.O resto das cuestión centrábanse nas áreas de actividade que deberanser máis desenvolvidas pola Federación; aquelas que poderíanrecibir menos atención; o logro máis importante da FVE nos últimosanos e a súa maior debilidade; a efectividade na consecución deobxectivos; a eficacia da FVE á hora de comunicarse con organizaciónsasociadas, asociacións externas e público en xeral, e a convenienciaou non de mudar a estrutura da Federación para garantir arealización dos obxectivos.Colvetcor Número 14 9

GALIÑA PIÑEIRAA GALIÑA PIÑEIRA TERÁ UNCENTRO DE PRODUCIÓN EDISTRIBUCIÓN EN ABEGONDOA galiña piñeira, a raza autóctona protagonista do proxecto de recuperación iniciadohai máis de cinco anos pola Fundación Acivega (Fundación para o Avance Científico daVeterinaria en Galicia), dependente do Colexio Oficial de Veterinarios da Coruña, teráproximamente o seu primeiro centro de produción e distribución grazas a unha iniciativaque a institución colexial pretende pór en marcha a través do Grupo de DesenvolvementoRural de Abegondo.Xoán Ramón Díaz SaavedraSecretario do Colexio Oficial de Veterinarios da CoruñaAdemais de aprovisionar os produtores con polos dundía certificados, nas instalacións coruñesas preténdeseacadar a mellora da xenética da raza para o consumode carne, para o que se continuarán as tarefas de investigacióne científico-tecnolóxicas que hai anos iniciouo Colexio. A finalidade é consolidar os estándaresde calidade e fiabilidade de todo o derivado da galiñapiñeira.As instalacións servirán tamén para promover e póren valor todo ese patrimonio coa súa especializacióne denominación específica de Centro de Interpretaciónda Galiña Piñeira, impulsando labores de divulgación,difusión e promoción da raza e das bondades da producióntradicional.A comercialización está estudada para que permitaatender os custos do centro e facer viable o proxecto,xa que tódolos beneficios se reinvestirán no mesmo.Deste xeito, en principio, as instalacións están deseñadaspara manter 200 galiñas reprodutoras selectas.Trátase da infraestrutura máis ambiciosa de cantas se teñenimpulsado nestes anos en relación coa piñeira e posibilitaráa creación de entre seis e oito postos de traballodirectos, á marxe dos indirectos, e permitirá dispoñer deinstalacións suficientes para, a partires do material xenético seleccionado,producir e distribuír polos dun día para engorde, galiñaspoñedoras para a comercialización de ovos e galos, ademais deorganizar seminarios, obradoiros e outras actividades ligadas aobenestar animal.O punto de partida do proxecto é precisamente a obtención de pitosdun día, para o que Agalpi (Asociación Galega para a Recuperación,Defensa e Produción da Galiña Piñeira), que colabora con Acivega nainiciativa, ten xa rexistrada a marca polo piñeiro e definido o regulamentode produción do mesmo, unha medida pensada co obxectivode estruturar un sistema de control de calidade estrito e fiable.Ata hoxe, o Colexio Oficial de Veterinarios da Coruñalogrou pór en marcha dous complexos de selección emultiplicación de aves en Arzúa e Valdoviño que permitironestablecer o estándar racial da piñeira, así comoaumentar o censo de animais e os estudos do peso dos ovos e o dosniveis de capacidade de incubación.HISTORIAEn realidade, o proxecto de recuperación desta galiña xurdiu a iniciativado veterinario Jesús García Rodríguez, de Arzúa, que no seu día,en outono do 2007 e coincidindo coa solicitude formal ante a Xuntada declaración de raza, foi nomeado presidente de honra de Agalpi.En Galicia só conseguiu ata agora o recoñecemento como raza adenominada galiña de Mos, base da producción do capón de Vilalba,que acadou tal condición no ano 2000. Non obstante, a principios doséculo XX, o veterinario Santos Arán xa describiu dous tipos de galiñasdiferentes asentadas en Galicia, a do interior, que corresponderíaá de Mos, e a da costa, que podería ser a piñeira.10 Colvetcor Número 14

GALIÑA PIÑEIRAA comercialización está estudada paraque permita atender os custos do centroe facer viable o proxecto, xa que tódolosbeneficios se reinvestirán no mesmoAo longo das últimas décadas, este tipo de galiña, que recibe o nomede piñeira, piñona e outros semellantes, foi quedando relegada a zonasilladas e aldeas do interior da provincia da Coruña pola incesantepresión xenética de animais de estirpes estranxeiras demandadospolo mercado. Os exemplares destinados a formar o primeiro gruporeprodutor recuperáronse dos concellosde Arzúa e O Pino. O traballo executouse endúas etapas, a de localización e adquisicióndas galiñas e a da multiplicación destes recursosen granxas específicas.Dentro do proceso de recuperación, en xuñodo 2007, nun dos dous centros específicosda institución colexial, concretamente no deValdoviño, iniciouse a distribución dos primeiros150 exemplares de crías entre membrosde Agalpi. Naquel momento, e aínda que apromoción das posibilidades gastronómicasdo produto sempre foi unha parte esencial doproxecto _como se demostrou nunha recenteedición do prestixioso certame de MadridFusión_, os responsables veterinarios, desdeAcivega e Agalpi, xa situaban como primeiroobxectivo o de integrar a galiña na estruturaagraria galega e consolidar a súa presenzaen explotacións de tipo familiar. Esta filosofíasegue presente na iniciativa que se desenvolveráa través do GDR de Abegondo.CARACTERÍSTICASA piñeira, de fermosa plumaxe, ten conformaciónmediana, tipo atlántico, crista en rosa, cabezapiramidal, orelliñas vermellas ovaladas,patas e pico de cor amarela, ollos amareloalaranxados,ovos de cor crema claro de entre 55 e 65 gramos, e unpeso de 3 a 3,5 quilos os galos e de 2,2 a 2,5 quilos as galiñas.Para completar o traballo científico de Acivega aínda están a realizarseestudos sobre a incubación, índices de fertilidade, produción deovos e carne, fixación da xenética, formalización dun censo específicoe formación do libro xenealóxico, entre outras accións, uns pasosnos que se continuará a traballar no futuro centro de interpretación.CENTRO DE INTERPRETACIÓNSegundo o proxecto técnico do Colexio, esas instalacións contarán contres zonas diferenciadas e módulos independentes (zonas produtiva,de investigación e de divulgación). A zona produtiva estará dedicadaá cría e reprodución controlada da galiña piñeira, cunha área pechadana que se atoparán os poleiros cos niños, comedeiros e bebedeiros, eun parque aberto de aproximadamente cen metros cadrados.O módulo de incubación situarase nesta zona e ocupará corenta metroscadrados, con estrutura metálica galvanizada e cuberta ocultaa dúas augas, ao igual que o resto de módulos. Dentro colocaransecatro recriadoras, unhas instalacións autónomas que recollerán aosanimais recén nados e nove incubadoras con capacidade para 240ovos cada unha. Nesta parte das instalacións habilitarase tamén omódulo de almacén e vestiario.A área de investigación contará cun espazo de laboratorio nunhaconstrución de planta baixa de 43,92m 2 , que se equiparará co instrumentale maquinaria necesarios para a realización das análises quepermitan estudar a variabilidade xenética e definir os carácteres quedeterminen o proceso de selección dos pitos que serán distribuídosaos produtores.Finalmente, o módulo de divulgación e formación da piñeira estaráconstituído por unha construción de planta baixa de 87 m2 na quese habilitarán unha zona de recepción, un despacho e unha aula que,entre outras cousas, acollerá a exposición de materiais audiovisuais,cartaces e maquetas que conformarán o material divulgativo das actividadesdo centro.A primeira fase do proxecto será a preparación dos terreos paraconstruír os módulos de almacén, incubación, divulgación e formación,laboratorio e a zona produtiva. Unha vez finalizados estestraballos procederase á instalación das placas solares que xeraránparte da enerxía que se utilizará no centroe afrontarase o equipamento do laboratorio.Posteriormente deseñaranse os materiais dasexposicións que se instalarán no módulo deinterpretación e, finalmente, iniciarase o procesode cría.Con independencia das previsións de crearentre seis e oito postos de traballo directos,maioritariamente femininos, nestas novasinstalacións, a Fundación para o Avance daVeterinaria en Galicia mantén conversas conApem (Asociación pro Enfermos Mentais)porque no proxecto de Abegondo se prevéque se realicen actividades axeitadas para arecuperación destas persoas.A maiores, a asociación de produtores e odeseño de actividades de educación, mediorural, benestar animal e similares derivaránprevisiblemente en máis postos de traballoengadidos a través, por exemplo, da organizaciónde accións culturais e divulgativascon colexios, seminarios ou obradoiros deelaboración de produtos.O proxecto de recuperación da raza autóctonada galiña piñeira sempre tivo certacolaboración institucional. Neste momentoAcivega está a buscar axuda de concellos coma o de Abegondopara a definitiva consolidación do seu centro de interpretación. ADeputación Provincial da Coruña figurou desde case o principio áfronte da relación de apoios das administracións, onde tamén está aXunta de Galicia.Onde ata agora se atoparon quizás os maiores atrancos foi precisamentenun dos puntos esenciais do proceso, a declaración oficialde raza. Aínda que a principal asociación de criadores de razasautóctonas que opera en España ten recoñecida a piñeira desde oano 2007, a Administración central aínda segue inmersa no proceso,pendente da nova información que está a recompilar a fundacióndependente do Colexio. Neste senso, Acivega programa un intensotraballo de busca de material gráfico que sirva para acreditar conmáis documentación a proliferación de piñeiras en mercados, feirase explotacións familiares a principios do século XX, tal e como xadeixou constancia o veterinario Santos Arán.En calquera caso, esta galiña galega, se non xorden atrancos para oproxecto de Abegondo, contará máis pronto que tarde cunha novacasa na que substentar a súa historia.Ademais de aprovisionar os produtorescon polos dun día certificados, nasinstalacións coruñesas preténdeseacadar a mellora da xenética da razapara o consumo de carneColvetcor Número 14 11

HISTORIAUN VETERINARIO NO DÍA DAS LETRASGALEGAS. ACHEGAS Á FIGURA DEXAVIER PRADO RODRÍGUEZ, LAMEIRO(1874-1942)O Día das Letras Galegas do ano 2010 será dedicado á figura do poeta Uxío Novoneyra.Sen embargo, son poucos os que saben que, dentro das ternas que os nososacadémicos manexan, non é a primeira vez que se coa a figura dun veterinario. Nacidono 1874, Xavier Prado Lameiro desenvolveu unha intensa actividade como poeta costumista,autor teatral e xornalista. O seu labor como veterinario ficou ás veces baixo asombra da súa sobresaínte produción literaria.Diego Conde GómezAsociación Historia Veterinaria Galega (HISVEGA)A intención deste traballo é reivindicar o recoñecemento da obra dePrado Lameiro dentro da literatura galega e establecer novas achegasá súa semblanza, en favor tamén do seu labor como veterinario.PERFIL BIOGRÁFICOXavier PradoXavier Prado Rodríguez, Lameiro,nace en Ourense o 12 de setembrode 1874, na Praza do Correxidor.O seu pai, Vicente PradoRomero, empregado público deprofesión, chegou a ser secretariodo Goberno Civil de Cádiz.Unha grave doenza obrigaríao adeixar este posto e trasladarse aOurense, de onde era a súa esposa,Carmen Rodríguez Rodríguez.Orfo de pai a unha idadetemperá, Xavier Prado críase coseu padriño David García González,subdiácono e ecónomo daparroquia de Cudeiro.Despois de realizar os seus estudos primarios en Ourense, Pradosolicita en 1891, con pouco máis de 16 anos, unha praza como voluntariono Exército. Permanece nel tres anos, destinado en Vigo eno Rexemento de Infantería de Murcia, e chega a sarxento. En 1894obtén a súa primeira licencia provisional, quedando agregado á gorniciónde Ourense.Iniciará os seus estudos de Veterinaria na Escola Especial de Santiagode Compostela, nese momento situada no edificio de San Clemente,finalizando en xullo de 1900 con nota de sobresaínte. Nesaépoca empeza a publicar textos satíricos en revistas coma El Cínife,xa co pseudónimo de Lameiro.Unha vez finalizados os estudos en Santiago, ten como primeiro destinoo posto de inspector de carnes e peixes do Concello de Ribadavia.Pouco máis tarde sería nomeado subdelegado de Veterinariadese distrito.En Ribadavia contrae matrimonio con Aurora Rodríguez, coa que teráun único fillo. Queda viúvo e casa por segunda vez con dona DoloresMontes Pérez, coa que tivo 8 fillos. Nos últimos anos da súa vida voltaríacasar en terceiras nupcias conClementina Pérez de la Iglesia, coaque xa non tivo fillos. Só 3 dos seusdescendentes chegaron a sobrevivirao pai.En setembro de 1909, Xavier Pradoacode a Madrid para presentarse ásoposicións ao Corpo de Inspectoresde Hixiene e Sanidade Pecuaria, queaproba co número 41. Isto permítellesolicitar a praza de Ourense. Simultaneao seu posto como inspector pecuarioco de veterinario do LaboratorioMunicipal, que logo se integraríana sección de Veterinaria do InstitutoProvincial de Hixiene.A biografía de Lameiro enríquecese coa súa intensa actividade periodística,literaria e cultural en idioma galego, faceta pola cal é máiscoñecido.No 1917 participa dun xeito decisivona reedición da publicacióngaleguista O Tío Marcos d’a Portela,periódico quincenal que recuperabaa cabeceira e a ideoloxía anticaciquildo seu fundador, ValentínLamas Carvajal. O periódico tivoas súas dúas primeiras épocas entre1876 e 1890. Nesta terceira, oTío Marcos serve de medio de expresióndas Irmandades da Fala enOurense.En 1918, Prado publica a súa primeiraentrega poética, A carón do12Colvetcor Número 14

HISTORIAXavier Prado pensaba que Galicia podíaser a Dinamarca peninsular, apostandopola produción pecuaria de calidade enlugar de pola cantidadelume, á que seguirían, en 1928, Cóxegas e moxetes e os conxuntosde pezas teatrais Monifates e Farsadas, todas elas editadas por LaRegión.Respecto da súa obra artística, destacamos o comentario que fixeraGordón Ordás na Revista de Higiene y Sanidad Pecuaria.Lameiro foi un adiantado á súa época, elaborando un Tratado de Veterinaria,aínda inédito, que celosamente garda o seu neto Javier PradoMéndez. Nesta obra desenvolve a tese de converter Galicia na Dinamarcapeninsular, do mesmo xeito que fará Castelao en Sempre enGaliza anos máis tarde. Prado aposta por unha produción baseadana calidade en lugar de na cantidade, consciente de que en cantidadenon poderiamos competir debido á cada vez meirande presenzade produtos agropecuarios de países coma Arxentina ou EE.UU.Desde o seu posto en Ribadavia, Xavier Prado insiste na loita contraa rabia e advirte da importancia dunha correcta estabulación do gando,coa finalidade de acabar coa práctica da cohabitación de homese animais e as súas consecuencias zoonósicas.”La Veterinaria está mucho más necesitada de manos señoriles depoesía que la ensalcen, que de manos callosas de herradores que ladepriman”.En 1919, Xavier Prado entra na directiva da Asociación da PrensaOurensá, fundada no 1913. Foi un dos seus principais impulsores,chegando a ser nomeado presidente en 1931.Tamén en 1919, Pradocolabora na fundación da Coral de Ruada, a asociación cultural máisprolífica da cidade de Ourense.Nos anos da ditadura de Primo de Rivera, Lameiro vai tomando unhaposición política cada vez máis alonxada do galeguismo e máispróxima á dereita local. Forma parte da Unión Patriótica Provincialpracticamente desde que esta empeza a funcionar, en 1924. Aquíachega a súa experiencia profesional na divulgación de novas técnicasagrogandeiras.“Constituida oficial y solemnemente la Unión Ciudadana de Orense…Era necesario recorrer la provincia, adentrarse en los ayuntamientosy llegar hasta la última de la chozas del labriego gallego para captartantas almas hundidas en la ignorancia por el despótico caciquismoy hablarles de la redención que significaba la obra del Directorio… Seofrecieron , entre otros, A. Noguerol, y M. Picuto, que participaron conel Inspector de Higiene Pecuaria J. Prado en los mítines de Carballedo,Castro Caldelas, Lalín, Verín, Sandiás, Ganade, Villardeflores, Cresposde Padrenda, Bande, Viana y Carballiño” 1 .En 1929, a cidade de Ourense organiza un banquete-homenaxe no quese reclamou a entrada de Prado Lameiro na Real Academia Galega.A partir da II República, o veterinario e escritor reprégase ao seulabor profesional, abandonado as actividades políticas.Falece en Ourense o 26 de decembro de 1942, a causa dunha insuficienciacardíaca.PRADO LAMEIRO, VETERINARIONun obituario publicado en La Región o día seguinte ao pasamentode Prado, Vicente Risco reseña que, malia o seu gran labor profesionalcomo inspector pecuario, foi o seu nome de escritor o que lledeu a súa enorme popularidadee o aplauso do gran público. Asípois, sería erróneo pensar que,aínda que descoñecida, a súafaceta como veterinario foseirrelevante.Basilio Álvarez, debuxado por CastelaoNunha conferencia no Carballiño, Prado diserta sobre a selección deexemplares reprodutores, a súa alimentación, a trascendencia dosconcursos de gando e la prevención mediante a vacinación e o usode soros contra o gripo (febre aftosa) e a nacida (carbunco bacteridiano).Tamén loita contra o rubio (mal vermello) e a cisca (colibacilose) nogando porcino, solicitando das autoridades que decreten a suspensiónde mercados e feiras.Como xa se mencionou, o veterinario e escritor aproveita os actospolíticos promovidos pola Unión Patriótica para a difusión das mellorasagropecuarias. Foxe, ao igual cós seus coetáneos Rof Codinae Valeriano Villanueva, do populismo político de personaxes comaBasilio Álvarez. Así, basea a súa faceta agrarista nun modelo máispráctico.Tanto na súa etapa en Ribadaviacomo despois, como inspectorprovincial, Xavier Prado xoga unimportante papel na divulgacióne fomento agropecuario da provinciade Ourense.Vicente RiscoPrado advertiu da importancia derematar coa cohabitación de homes eanimais e as súas consencuenciaszoonósicas1Salgado Biempica, A. Informe de la Unión Patriótica. Avance de la provincia de Orense 1923-1929”. 1929.Ourense.Colvetcor Número 14 13

HISTORIAO veterinario ourensán escribiu de xeitoclaro e didáctico sobre as enfermidadesinfectocontaxiosas, a hixiene pecuaria ea importancia do asociacionismo para ocampesiñadoA través da súa pluma, dun xeito simple, alonxado de tecnicismose próximo ao labrego, trata temas coma as diferentes enfermidadesque azoutan a cabana da provincia, a picaresca dos tratantes degando, etc… Insiste na importancia do asociacionismo do campesiñado,criticando o emprego destas asociacións como meros aparatosde mobilización política.“La asociación labrega permitirá comprar máquinas, semillas, razas selectas,abonos,… dándole prosperidad económica a los pueblos… enGalicia está todo por hacer. Las asociaciones no tienen de tales másque el nombre. Son armas para la lucha política, única cosa que aquíse sabe hacer de maravilla. Instrumentos que usan aspirantes a caciques”2Denuncia tamén Xavier Prado o empeoramento das razas pecuarias,en especial a vacuna, debido ás malas prácticas gandeiras. Por rendibilizara curto prazo o crecente mercado exportador aos centrosurbanos, estaban a derivarse os mellores exemplares para o sacrificioen lugar de reservalos para tarefas reprodutivas, desaproveitandoasí as súas capacidades de mellora zootécnica.“Desque comenzou a guerra europea o prezo do gando subiu… xadenantes da guerra era costume levar á feira os animais máis xeitosos,quedándonos cos máis ruíns para a semente. Agora, cegados polovalor do gando, esa costume faise lei” 3Lameiro desenvolve un regulamento agropecuario para que os técnicosda Deputación Provincial poidan organizar paradas de sementais.Participa nas asembleas agrarias de Monforte e Rivadavia. Enxullo de 1918, intervén na Semana Agrícola de Santiago cun relatoriotitulado Dificultades que entraña el diagnóstico de las enfermedadesinfectocontagiosas.Nun dos seus traballos, Prado Lameirodefende que a mellora do gando vacúnse faga primando as liñas existentes enGalicia e non a importaciónAsemblea Agraria de Monforte (1908)A través do Consello Provincial de Fomento, Xavier Prado publicarátraballos coma Instrucciones profilácticas y curativas sobre las enfermedadesinfectocontagiosas más frecuentes en el ganado de la provincia(1911), Generalidades sobre higiene pecuaria (1912) ou Mejora de losvacunos (1913). Neste último defende _ao igual que na contestacióna unha carta de Tomás Rodríguez, director da Escola de Veterinariade Santiago, onde este lle require a súa opinión sobre o fomento dogando vacún_ que a mellora debe basearse na selección das razasexistentes, antes ca en importar novas liñas.O 11 de decembro, Prado participa na creación do Colexio Provincialde Veterinarios de Ourense, do cal sería presidente durante 3 anos,pasando logo a ser honorario.Así, a cantidade de facetas que desenvolveu Prado Lameiro fai necesariaunha análise máis pausada da súa obra, integrando o binomioartista-veterinario que marcou a súa vida.BIBLIOGRAFÍA• Conde Gómez. D; Ordás Miguélez, M; Etxaniz Makazaga, J.M.;Etxaniz Bujanda, O. (2006) “When the muses outshine the veterinarian.The figure of Xavier Prado Rodríguez “Lameiro” (1874-1942). Proceedings of XXXVII International Congress of the WorldAssociation for the History of Veterinary Medicine. León.• Iglesia Hernández, P (1973) Javier Prado Rodríguez. SemblanzasII. León.• Soutelo Vázquez, Raúl (1999). Os intelectuais do agrarismo.Universidade de Vigo. Vigo.• Valcárcel López, Marcos. “Xavier Prado Lameiro no seu tempo”.(1995)Obra completa de Xavier Prado Lameiro. Concello deOurense. Ourense.2Vid. “Problemas agrícolas de Galicia”. O Tío Marcos d´a Portela (7-4-1917). 3 Vid. “Prezo do gando e caste”. O Tío Marcos d´a Portela (7-4-1918).14Colvetcor Número 14

IDENTIFICACIÓN ANIMAL VIRBACTAMAÑO REALNuevo microchip BackHome Biotec ®10 veces más resistente, 12% más ligeroBackHome Biotec ® está encapsulado en un polímero biocompatiblede última generación. Es prácticamente irrompible y un 12% más ligeroque el vidrio. Gracias a sus propiedades biológicas y antimigratorias,BackHome Biotec ® permanece en el lugar de implantación y estotalmente seguro para el animal.La salud animal es nuestra pasión