LINDEIROS XUÑO 2015

LINDEIROS
O xornal gratuíto da bisbarra de Compostela
Rutas
De Touro a Vedra (paxs 14 e 15)
IES MILLADOIRO
DOTACIÓN XA!!
Máis información na páxina 5
Eleccións
municipáis:
resumo electoral
páxinas 9, 10 e 11
Novas
Os xulgados de Santiago
saturados (pax. 3)
A voltas co transporte
metropolitano (páx. 3)
Pasou:
O Río Natura Monbús e La Caixa
recollen máis de 100.000 litros
de leite (páx. 18)
Festa da Troita en Oroso (páx. 19)
Pasará:
Calendario do Goza do Ulla 2015
(páx. 24)
Maratón de Jazz (páx. 26)
Deportes:
Club de Piragüismo Ribeiras
do Tambre (páx. 27)
O AC Ordes subcampión de España
de hockey cadetes (páx. 29)
Xuno 2015
Aprende a operar en bolsa
N 25 MENSUAL

2
Lindeiros
Editorial
Cambio
MEDIATIZA
Colaboradores
en este nº
Andrés Gómez Tato
Iñaki Quenerapú
Fátima García Doval
Jorge del Oro
Xosé Marcial Díaz Manso
A estas alturas a ninguén lle debería quedar dubidas de que estamos nunha segunda transición; un cambio na constitución
sería a proba definitiva, xa se fixo un, pero ese cambio non pode darse ata un novo goberno en Madrid. Ese cambio dáse pola
forza, cando os grandes partidos que manexaron o país desde o 78 decátanse de que a xente quere saber, quere decidir, só
cando ven que, si o pobo quere, as cousas cámbian... Alfonso XIII marchou tamén despois dunhas municipais. Agora eses
grandes partidos comezan a pensar en segundas voltas, listas abertas, e unha serie de medidas democráticas que en outros
países do entorno levan anos funcionando; os cambios serán benvidos pero non podemos esquecer que chegan tarde por culpa
da desidia dos gobernantes.
O reto que se abre para os novos gobernos municipais e enorme; no caso das mareas teñen que demostrar que son algo máis
que un conxunto de boas intencións, de boas ideas, e que a xuventude non ten porque estar disputada con capacidade de
xestión e o sentido común. Os gobernos monocolores, leven anos ou non, terán que traballar o mesmo xa que as comparacións
serán constantes e os veciños calarán cada vez menos; alcaldes imputados e absoltos por piruetas incomprensibles están obrigados
a mudar o seu xeito de traballar se non queren catro anos de agonía e unha morte política a mans das urnas.
En este escenario resulta gratificante e contraditorio ver a boa sintonía na política “práctica” do BNG e Compostela Aberta en
Santiago; este clima evidencia que as liortas do pasado viñan dadas pola política “teórica” ou polos personalismos e iso desvela
un pouco máis sobre os problemas internos da formación nacionalista. É de salientar a postura de Rubén Cela disposto a votar
a favor de Compostela Aberta cando a abstención sería suficiente, segundo as súas verbas “o pobo decidiu que o goberno o
encabezara Martiño Noriega e o pobo é quen decide”, seguro que iso non sentará ben en algúns sectores do partido pero xa
está ben de que as organizacións políticas defendan o pensamento único como un valor cando o debate é o que aporta máis
coñecemento.
Precisamente o traballo de Compostela Aberta e da Marea Atlántica será fundamental para cambiar o país; tócalles demostrar
que Coruña e Santiago conviven no mesmo espazo xeográfico si as comparamos con cidades como Barcelona ou Madrid, e
polo tanto teñen que ser en moitos aspectos complementarias e non competidoras.
A partir de agora cada acción terá que ter unha xustificación e cada proposta unha explicación. Na portada levamos a demanda
do IES do Milladoiro, en Ames, que leva dous anos de loita por ter o mesmo que outros institutos; xa que a Xunta, quen ten
as competencias, segue sen facer nada e tócalle ó concello actuar; a proposta de que o claustro prepare unha lista co mínimo
imprescindible e que o concello poña os cartos, a explicación é clara: o concello non pode conformarse coa queixa nun tema
como este, o gasto dos cartos ten unha xustificación a que ninguén se oporá.
Durante moito tempo insistiuse na idea de que o pobo non vía con bos ollos as coalicións; quedou patente que o que pobo o
que non ve ben e a ambigüidade, o “xa se verá”; parece que pasou o tempo de mentirlle os veciños vendendo accións de futuro
e chegou o momento de vender produtos directos, esperemos que non sexan de tempada e os teñamos catro anos polo menos.
Manel Pardo
Atopa Lindeiros en: Ames, Boqueixón, Brión, Frades, Negreira, O Pino, Ordes Oroso, Padrón, Rois,
Santiago, Teo, Tordoia, Touro, Trazo, Vedra

xuño 2015 novas da bisbarra 3
Brión, Oroso e Teo
denuncian a parálise
do Transporte
Metropolitano
Estes concellos aportan o 44 por cento dos
usuarios e reclaman melloras urxentes
antes de que se incorporen outros
municipios
Os alcaldes explicaron a súa
posición contraria á nova ampliación
do Convenio do Transporte
Metropolitano de Santiago
se antes non se aplican melloras
e se acadan os obxetivos co que
naceu o servizo.
José Luís García, rexedor de
Brión, destacou que “dez anos
despois do convenio de transporte
seguimos cos mesmos
autobuses, mesmos horarios e
menos frecuencias”. “Por saber
na Dirección Xeral de Mobilidade
non saben nin cantos viaxes
van a Brión” . O alcalde de
Oroso, Manuel Mirás, explicou
que o convenio “nacía hai 10
anos con carencias como non
ter constituído un consorcio do
transporte metropolitano e nestes
anos a Xunta non mellorou o
servizo que lle da aos cidadáns”.
Exemplificou esta situación di-
cindo que “moitos operadores
actúan á súa maneira, como
Monbús que chega á hora que
quere e cando lle da a gana”.
Pola súa banda, Anxo Rei, concelleiro
de Transportes de Teo
destacou que a intención de integrar
concellos como Carballo
ou Vila de Cruces “desvirtúa
a natureza do convenio xa que
entre eles hai máis de 100 quilómetros
de distancia”.
Dende os tres concellos destacan
que “non nos opoñemos
a que outros se beneficien de
políticas tarifarias similares
ás da área metropolitana pero
entendemos que a vía da ampliación
do convenio non é o
instrumento”.
Fontes: concellos de Brión, Oroso,
Teo, Lindeiros.
Denuncian que o xulgado
decano de Santiago está
desbordado
A demora é de semanas e existen máis de 400
demandas sen rexistrar
O sindicato Comisións
Obreiras denunciou o estado
no que se encontra o xulgado
decano de Santiago de Compostela
pola falta de medios
e equipo; o órgano se constituiu
no ano 92 con catro persoas
para atender a 5 xulgados
mixtos e 23 anos despois atende
a 15 co mesmo persoal.
Segundo o sindicato outros
xulgados de iguais características,
por número de asuntos
e xulgados, como poden ser
o de Pontevedra,Ferrol, Lugo
ou Ourense contan con maior
número de funcionarios para
estas tarefas; no de Compostela
só son duas as funcionarias as
que se dedican o rexistro das
demandas entrantes, tanto as
presentadas en papel coma as
presentadas informáticamente,
as cales, aínda que se presenten
vía dixital, tamén se teñen que
rexistrar e repartir e supoñen a
mesma carga de traballo; esta
situación fai que o atoamento
do decanato actualmente chegue
a máis de 400 demandas
pendentes de rexistrar e repartir.
O xulgado decano realizou unha
petición por escrito á Dirección
Xeral de Xustiza para solicitar
persoal de reforzo para este servizo,
ou senón ampliacións de
xornadas, e denuncia que a día
de hoxe a Dirección Xeral non
atendeu a devandita petición.
CCOO denuncia que esta situación
está a supoñer, por un lado
o sobreesforzo das funcionarias
que se ven totalmente desbor-
dadas pola situación e por outro
lado unha situación de atraso da
tramitación dos asuntos dos cidadáns
de Compostela que deben
sufrir un novo atraso a maiores
do normal do propio xulgado
que deba coñecer do asunto.
CCOO reclama ao Ministerio de
Xustiza e á Dirección Xeral de
Xustiza que apliquen o diñeiro
recadado polas taxas no 2014 á
mellora da xustiza, un ingreso
que supuxo 500 millóns de euros.
Fontes: CCOO, Lindeiros.
Vista dunha das mesas. Foto: CCOO
Opóñense ó cambio de sentido da rúa Pedregal en Ames
A rúa na que está o Centro de Saúde de Bertamiráns pasou a ser de sentido único
Despois de que a finais do pasado
mes, unha vez reasfaltada
parte da rúa, esta fose pintada
como de dirección única e con
aparcamentos en batería na súa
maior parte e despois de realizar
xestións diante do goberno local
para intentar ser escoitados e
reverter a situación, os veciños
desta rúa de Bertamiráns decidiron
mobilizarse para presionar
a que se teñen en conta as
súas propostas.
Nunha reunión cos candidatos
dos distintos partidos políticos,
excepto Santiago Amor ( actual
alcalde polo PP) expuxeron os
seus puntos de vista e aportaron
as solucións que vían máis
eficaces para a ordenación do
tráfico na rúa e na zona; como
resultado da reunión, todas as
persoas candidatas subscribiron
un compromiso de reversión
da ordenación da rúa á situación
anterior e de estudar a solución
definitiva en diálogo coa
veciñanza.
O cambio de sentido afecta de
xeito negativo o transporte escolar
e o Centro de Saúde que se
atopa nesa rúa.
Fontes: Veciños Pedregal, Lindeiros
Teléfonos: Frades: 981 692 237 • Begonte: 982 160 322

4 novas da bisbarra
Comezaron as obras de
restauración do centro de
saúde do Milladoiro
A previsión é que rematen en torno o mes de xullo
Trátase dun parche para un
edificio que xa coñeceu mellores
tempos; as demandas dun
novo centro de saúde foron unha
constante durante a campaña
e mesmo algún partido incluíu
nos programas o compromiso
de construílo pese a que as
competencias corresponden a
Consellería.
Mentres a Xunta decídese a
cumprir un compromiso que
leva varios anos enriba de mesa
de algún despacho o Concello
de Ames iniciou as obras de restauración
do centro de saúde do
Milladoiro que se prolongarán
ata finais de xullo. Os traballos,
que ascenden a 45.334 euros,
serán asumidos ao cincuenta
por cento entre o Concello e o
Sergas, como recolle o convenio
de colaboración asinado recentemente
polos dous organismos.
O alcalde en funcións, Santiago
Amor, valora a reparación
urxente que precisaba o centro
“entre tanto non se faga un
novo, en cuxa tramitación traballa
o goberno municipal”.
O centro de saúde do Milladoiro,
inaugurado hai xa 25
anos, requiriu de frecuentes actuacións
de mantemento para
ofrecer en cada momento o
Obras no Centro de Saúde do Milladoiro. Foto: concello de Ames
mellor servizo posible aos usuarios.
Deste xeito, os técnicos do
Servizo Galego de Saúde detectaron
a necesidade de efectuar
unha actuación de reparación
integral na cuberta do centro
Impediron a veciños de Rois
participar nun acto público
Eran representantes da agrupación Xente de Rois
Cada 15 de maio no concello
de Rois celébranse diversos
actos para conmemorar a festa
de San Isidro Labrador, como
por exemplo o tradicional xantar.
Este ano tamén, con xantar
no polideportivo de Rois programado
para as tres da tarde
e un acto previo, previsto para
as duas, coa preceptiva presentación,
dúas homenaxes e unha
entrega de premio.
Pouco antes da dúas o candidato
a alcaldía da agrupación
Xente de Rois, Pere Tobaruela,
acompañado por outros veciños
acudiu no polideportivo con intención
de asistir a homenaxe
aínda que sen quedar o xantar;
o que sucedeu e que como non
tiñan pagado o tiquet pese a que
explicaron que non ían quedar a
comer o acceso foilles vetado.
Xente de Rois denunciou nunha
nota de prensa que se impediu
a entrada a un acto público
polo feito de non ter adquirido
un tiquet para un xantar. Segundo
lle manifestaron a Pere Tobaruela
algunhas das persoas que
xa que este inverno os usuarios
sufriron de novo goteiras e en
algún caso tívose que pechar
temporalmente algunha sala.
Fontes: concello de Ames, Lindeiros
intentaron entrar, cando foron
a falar coa concelleira de cultura
para pedirlle que as deixara
pasar que despois marchaban,
a edil tratounos dunha maneira
bastante incorrecta. Xente de
Rois dicían tamén que non entendían
como se pode impedir
o acceso a un acto público; que
o correcto sería posibilitar que
as persoas que só queiran ver o
acto previo tamén teñan dereito
a estar presentes.
Fontes: Xente de Rois, Lindeiros.
Trátase dun tema que leva
moito tempo sendo denunciado
sen que os veciños teñan claro
que sucederá con esa instalación
ou que supoñen as obras
que estanse levando a cabo no
lugar. No mes de novembro o
Psoe instaba o alcalde a reunir
os veciños para concretar que se
quere facer; o mesmo tempo os
socialistas mostrábanse contrarios
a instalación dun tanatorio
en Vilachán xa que, entre outras
razóns, en esa zona conviven
dúas superficies comercias que
non teñen aparcamento polo
que o tanatorio incrementaría os
problemas de tráfico.
En este mes de maio o alcalde
por fin reuniu os veciños pero o
BNG, que asistiu o encontro, denuncia
que lonxe de dar explicacións
o único que fixo o rexedor
Lindeiros
O tanatorio de
Vilachán, en Negreira,
terá que esperar ó novo
goberno
O BNG denunciou durante a campaña a falta
de explicacións sobre a obra
Os socialistas de Ordes presentarán
unha queixa ante a Consellería
de Economía e Industria
polos reiterados apagóns que se
producen na parroquia de Parada,
debido aos problemas que
presenta unha liña eléctrica que
dá servizo á zona. Así se comprometeu
o secretario xeral da
Agrupación Socialista de Ordes,
Suso Pedreira, durante un encontro
mantido con veciños e veciñas
desta parroquia.
“Os veciños explicáronos que,
cada vez que hai temporal ou
chove moi forte, quedan sen luz”,
denuncia Pedreira, “polo que formularemos
unha queixa diante
da Consellería de Economía e
Industria e os nosos deputados
no Parlamento de Galicia presen-
en funcións foi aumentar a confusión.
O portavoz nacionalista,
Antonio Ponte, indicaba o termino
da cita que”“Juan Rey en
vez de falar con claridade diante
de veciños preocupados, limitouse
a dar rodeos e dicir que
estudaría o asunto”; Ponte recordoulle
que “un goberno que
dicía que non pactaba con Blanco
non ten ningunha credibilidade”
e manifestou a intención
do BNG de non permitir, baixo
ningún concepto, a construción
dun tanatorio en Vilachán.
A nova corporación que previsiblemente
goberne o Psoe
terá que aplicar as ideas dadas
en este tempo e buscar unha solución
para os veciños.
Fontes: Psoe Negreira, BNG Negreira,
Lindeiros.
Denuncian os cortes
de luz na parroquia de
Parada en Ordes
Os apagóns cando hai tormentas son
continuos según explica o Psoe
tarán tamén algunha iniciativa”.
Suso Pedreira denuncia “a falla
de acción por parte da empresa
subministradora, pois os veciños
nos din que Fenosa é consciente
destes problemas e mesmo
ten identificado a liña na que se
producen pero non fai nada”.
No último dos cortes sucedidos
os veciños de Parada quedaron
sen luz entre as seis da tarde e as
tres da mañá sen que a compañía
subministradora atendera as
queixas presentadas. “Non podemos
aceptar que o subministro
eléctrico de trescentas persoas
dependa de se chove ou de se
fai algo de vento”, indicou Suso
Pedreira.
Fontes: Psoe Ordes, Lindeiros

xuño 2015 novas da bisbarra 5
Os pais do IES Milladoiro reforzan as
reclamacións con novas accións
O centro, aberto hai dous anos, segue padecendo a falta do mínimo material imprescindible
A loita por un centro educativo co mínimo necesario continúa para os pais do IES do Milladoiro en Ames, o conselleiro segue sen recibilos e eles decidiron
reforzar as accións a pe de rúa.
A situación actual do edificio pode coñecerse ben coa petición de firmas en Change.org, que está moi cerca dos 5.000 asinantes, e na que se explican as principais
carencias do centro. 28 ordenadores para 400 alumnos, os departamentos de idiomas sen dicionarios, o departamento de xeografía e historia sen mapas,
libros en caixas por falta de estanterías na biblioteca, sen proxectores, sen saídas de emerxencia en condicións, sen suficiente persoal de limpeza, sen cafetería...
Unh situación a que se suma a particularidade dos rapaces de bacharelato que teñen que facer unha serie de prácticas para chegar a selectividade cunha
boa nota media e con unhas mínimas garantías, e que o curso pasado tiveron que facelas no IES de Cacheiras por non ter os laboratorios operativos precisamente
por falta de material.
A lista elaborada polo claustro do centro cífrase en uns 50.000 euros so para poñer o centro cos mesmos medios que outros das mesmas características. O primeiro
logro da campaña dos pais foi que os partidos que se presentaron as eleccións se comprometeran nunha idea de Ames Novo pola que o goberno que se
forme aportará en setembro cartos para mercar o mais urxente, segundo unha lista que elaborará o claustro, mentres a Consellería non arranxe o problema.
Agora a ANPA imprimirá carteis demandando solucións para que os comerciantes os poñan nas súas tendas; no momento de imprimir este xornal presentarán
na Consellería as case 5.000 sinaturas logradas en Change.org acompañados polos políticos saídos das eleccións; escribirán un manifesto que asinarán tódolos
políticos municipais e, en definitiva, continuarán coa loita por conseguir un IES cos mesmos medios que os outros.
Fontes: ANPA IES Milladoiro, Lindeiros
Constituído o Consello
Escolar Municipal de Ordes
A primeira reunión acordou mostrarse contrario
a revalida en primaria
O Consello Escolar Municipal
de Ordes foi constituído tras
a ratificación realizada por cada
un dos seus integrantes nunha
primeira xuntanza no salón de
plenos recentemente rehabilitado
no edificio do antigo consistorio.
Tal e como quedou establecido
o ente reunirase cunha periodicidade
trimestral co obxectivo
de avaliar, analizar e buscar resposta
ás necesidades dos centros
educativos espallados polo
municipio.
En total hai que falar dun total
de vinte e tres compoñentes;
os sete directores dos centros
académicos da zona, o mesmo
número de docentes asignados
polos sindicatos, catro pais e
nais, tres alumnos e alumnas e
un representante da Xunta de
IES Milladoiro. Fotos: Loli Fdez.
Galicia que forma parte do corpo
de inspectores; como presidenta
do comité figura Silvia Marín,
tenente de alcalde e concelleira
delegada de Educación do Concello
de Ordes.
Na primeira xuntanza, de carácter
extraordinaria, acordouse
a solicitude de información á
Consellería de Cultura, Educación
e Ordenación Universitaria
sobre a avaliación individualizada
dos alumnos e alumnas de
terceiro curso de educación
primaria para o curso 2014-15 e
cunha ampla maioría aprobouse
a manifestación pública contra
a realización a nivel autonómico
desta proba popularmente coñecida
como a reválida, así como a
súa retirada.
Fontes: concello de Ordes, Lindeiros.

6 ciencia e tecnoloxía
Lindeiros
Andrés Gómez Tato
El programa ConCiencia organizado
por la Universidad de
Santiago y el Consorcio trae a
Compostela a eminentes y reconocidos
investigadores de diversos
campos del saber todos
los años. Esperemos que pueda
continuar durante mucho tiempo
con esta labor, ya que permite tener
un contacto más directo con
grandes personajes. Sobre todo
cuando dejan sabios consejos y
conocimiento, como ha sido con
el Dr. Cohen-Tannoudji. En la interesante
conferencia pública que
ofreció en el auditorio de Abanca,
habló de Física. Pero también
de lo importante que es apoyar a
los investigadores durante mucho
tiempo para obtener resultados
sobresalientes. Resultados que
generan nuevo conocimiento y
que puede no ser aplicable de
inmediato o incluso nunca se utilice.
Pero quizá sí se haga y cree
enormes beneficios para todos.
Dejó también algo importante en
el aire: no hay que investigar para
que te den el Premio Nobel; investiga
para hacer buena ciencia.
Si la haces, los reconocimientos
podrían llegar o no, pero tu trabajo
siempre estará ahí.
Sabia lección que probablemente
ya conocía Louis de
Broglie, uno de los padres de la
dualidad onda-partícula de la
que habló el profesor Cohen-Tannoudji.
Broglie, físico francés de
alta cuna (pertenecía a una familia
noble francesa; fue el séptimo
Duque de Broglie), propuso una
revolucionaria idea: si Einstein
había concebido (como comentamos
en el número de marzo de
Lindeiros) que la luz, una onda,
podía comportarse como una
partícula, ¿por qué una partícula
con masa no podía ser al mismo
tiempo una onda? Así, en 1924
presentó su tesis doctoral en la
que proponía que toda partícula
en movimiento tiene una onda
asociada. Su hipótesis revolucionó
la ciencia del momento. Dos
años después se confirmó en los
laboratorios de la empresa Bell
Telephone Laboratory (sí, en
una empresa. En España es casi
Doctor en Ciencias Físicas por la USC y responsable del Departamento
de Aplicaciones y Proyectos del Centro de Supercomputación de Galicia
(CESGA). Trabajó para diversas empresas del sector de las Tecnologías
de la Información y las Comunicaciones como SERMATICA, CESATEL o
Unisys España. Actualmente participa desde el CESGA en proyectos de
investigación y desarrollo tecnológico, tanto europeos como nacionales,
en donde colabora habitualmente en la difusión de sus resultados.
Con la voz de Occam
¿Estás en la onda?
impensable que las empresas hagan
investigación básica, pero no
ocurre lo mismo fuera), cuando
comprobaron que los electrones
podían comportarse también
como una onda. En 1929, solo 5
años después de defender su tesis
doctoral con su revolucionaria
propuesta, obtuvo el premio
Nobel.
La demostración inicial de la
propuesta de De Broglie sobre
la naturaleza ondulatoria de los
electrones fue realizada por los
investigadores de esta compañía,
Clinton Davisson y Lester Germer.
El primero recibió también
el premio Nobel en 1937 por ello.
Para hacerlo, utilizaron un cristal
de átomos de níquel. En ciencia
de materiales, cuando se habla
de un cristal no se piensa en un
material como el vidrio de las
ventanas que comúnmente llamamos
cristal. Se refiere más a
cosas como la sal, que tienen una
estructura interna regular. Los
átomos de níquel se agrupan por
capas en el cristal. Cada capa la
podemos visualizar como una
red de pesca estirada, donde los
átomos de níquel están en cada
cruce de las cuerdas.
Sobre este cristal de níquel
lanzaron un haz de electrones
acelerados previamente hasta
alcanzar una velocidad conocida
y midieron cuantos de ellos
se desviaban de su camino, volviendo
hacia atrás. El número
de electrones que medían variaba
con el ángulo que formaban el
detector y el haz de electrones
cuando apuntaban al mismo punto
de la superficie del cristal. Para
algunos ángulos contaban más
electrones que para otros. Las
medidas se parecían a las que se
obtenían cuando se hacía el mismo
tipo de experimentos con luz,
en concreto con rayos-X. En este
caso, se puede explicar la variación
que se obtiene por el carácter
ondulatorio de la luz. Dado
que ambos patrones coincidían,
era aceptable la interpretación de
que el haz de electrones era también
una onda, como los rayos-X.
Además, teniendo en cuenta la
masa y velocidad de los electrones,
se podía calcular la longitud
de onda que tenían los electrones
según la hipótesis de De Broglie.
Esta se ajustaba al tamaño necesario
para obtener ese comportamiento
ondulatorio si se tenía
en cuenta la distancia entre las
capas de átomos de níquel en el
cristal. Todo encajaba casi a la
perfección. Se había demostrado
la idea revolucionaria de la dualidad
onda-partícula. Hoy está plenamente
aceptada. De hecho, se
han realizado otros experimentos
posteriormente que también se
explican por el comportamiento
ondulatorio, incluso con partículas
mucho más grandes que los
electrones (como los fulerenos,
que son como pequeñas pelotas
de 60 átomos de carbono). Todos
ellos nos indican que la materia
(es decir, también nosotros) es
partícula y onda a la vez.
Puedes seguir a Andrés en:
http://www.conlavozdeoccam.blogspot.com.es/
Patrón de difracción generado con láser. Foto Natural Philo en Wikimedia.org
Iñaki Quenerapú
Novas Tecnoloxías
Evanxelizador tecnolóxico.
Profesor de informática
e consultor en temas
de dixitalización e alfabetización
dixital. Tamén
d es e ñ a d or g r á fic o, té c n i-
co de márketing para novos
medios e programador
web. Cando sexa maior
quere ser monologuista.
http://quenerapu.com
Doodle
¡Un ano xa colaborando en
Lindeiros! Este mes quero falar
dun curioso servizo web chamado
Doodle. Non confundir
co que Google tamén chama
‘doodles’, que son esas variacións,
ás veces animadas, que
fai Google do seu logo oficial
cando queren conmemorar algún
evento. Doodle é a palabra
en inglés para garabato, e se tes
curiosidade, os doodles de Google
están aquí: http://google.
com/doodles/
Pero xa dixen que hoxe
vou escribir doutro Doodle.
En http://doodle.com temos
unha estupenda ferramenta online
para poñer de acordo a varias
persoas arredor dunha data.
Canto tempo perdemos ás veces
tratando de acordar, entre
un grupo numeroso de xente, a
mellor data para celebrar unha
reunión, unha festa ou calquera
outro tipo de evento! Que
si a un non lle ven ben o mércores,
que se tal día a outro lle
vai fatal, que outro só pode os
sábados… Non vos conto nada
novo.
Doodle, dun xeito sinxelo,
permite a calquera abrir un calendario
aberto de data posibles.
Poñamos por caso que queremos
organizar unha comida cos
nosos amigos e temos a sorte de
ter moitos amigos :) Supoñamos
tamén que os temos a todos no
Whatsapp ou no Facebook, xa
sexa dentro de grupos ou de
maneira individual. Se non houbera
servizos web coma Doodle,
probablemente teríamos que
manter enormes fíos de conversa
con todos e cada un deles eles
para por en común unha data
que lle veña ben a todos. Pero
con Doodle só temos que abrir
un calendario e marcar as datas
posibles. Se queremos que sexa
dentro deste mes, pois todos os
días do mes en curso. Se queremos
que sexa unha das findes
de aquí a setembro, marcamos
todos os sábados e domingos
ate setembro. Ao rematar,
Doodle facilítanos un enderezo
web único, non adiviñable por
ninguén (para evitar intrusos),
que podemos compartir vía
Whatsapp, mensaxe directa de
Facebook, eMail ou escribindo
nun post-it e pegándoo na neveira.
O caso é propagalo entre
o público-obxectivo.
A medida que a xente vai indicando
cais das datas posibles
lle veñen mellor, vaise definindo
o calendario definitivo e con
sorte aparecen unha ou dúas
datas que lle veñen ben a todos.
E se non, aparecerán unha ou
dúas datas que lle veñen ben a
case todos, que tampouco é un
mal resultado.
Ah, Doodle non só che axuda
co calendario! Tamén podes
facer enquisas, coma preguntar
polo menú para a cea, por
exemplo :)

xuño 2015 novas da bisbarra 7
Teo interporá un contencioso
contra Medio Rural
Según o concello o departamento da Xunta rexeitou un
investimento xa pactado
O Concello de Teo interporá
un recurso contencioso administrativo
contra a resolución
de Agader de denegación dunha
subvención para arranxo de
camiños rurais en Teo.
Agader realiza o ano pasado
unha convocatoria na que
a Teo lle corresponden 82.000
euros segundo se informou a
responsables municipais nunha
xuntanza en Coruña no mes
de outubro. Dende entón existe
unha relación de traballo directa
entre persoal do Concello
de Teo e da propia Agader
no marco desta convocatoria.
No mes de decembro remítese
a solicitude un día despois do
prazo establecido, retraso que
vén explicado polas esixencias
O Pleno municipal de Val do
Dubra aprobou a aplicación ao
persoal funcionario e laboral
dos complementos de incapacidade
temporal debidos a
continxencias profesionais e
comúns e en situacións de maternidade,
paternidade e risco
durante o embrazo e o período
de lactación. A medida foi
aprobada no último pleno celebrado,
e contou co voto a favor
do Partido Popular, que era
de modificación de proxecto
indicadas polos técnicos da
Xunta de Galicia case sen tempo
para facelas.
Para o concello o rexeitamento
da subvención “resulta
incomprensible cando o interese
de Teo nela era claro xa que
encarga un proxecto para esa
subvención coa supervisión da
propia administración autonómica,
chegando incluso a realizarse
visitas á zona da obra
por parte de técnicos de Medio
Rural”.
En relación co incumprimento
incidirase en que este Plan
Marco está financiado con fondos
europeos que a administración
debería ter xustificado
a finais de decembro do 2014.
“Parece bastante difícil que
estes fondos estean ben xustificados
a final do ano pasado
cando os Concellos debían
remitir a solicitude á Xunta o
propio mes de decembro, en
base a unha convocatoria de
novembro” destaca o goberno
de Teo.
A maiores desde Teo non se
entende o rexeitamento da subvención
“cando se trata de fondos
finalistas para o Concello
que non se adxudican en concorrencia
competitiva polo que
non se lle van a detraer a ninguén,
simplemente a Xunta vai
deixar sen executar en Teo”.
Fontes: concello de Teo, Lindeiros
Val do Dubra aproba a aplicación de
complementos nas baixas do persoal
A medida ten carácter retroactivo desde primeiros de ano
quen presentaba a proposta, e
coa abstención dos grupos da
oposición.
A proposta do establecemento
de complementos será até o
máximo permitido polo artigo
9 do Real Decreto 20/2012,
tanto ao persoal laboral como
ao funcionariado. Terá carácter
retroactivo desde xaneiro
deste ano. O alcalde solicitou a
proposta e explicou que hai, en
este sentido, peticións do persoal.
Tamén argumentou, para
informar sobre a posta en marcha
da medida, a mellora da
situación económica do Concello
de Val do Dubra. O importe
dos complementos, de fixarse,
serán asumidos integramente
polo Concello, esta decisión
foi tomada no último pleno da
lexislatura.
Fontes: concello de Val do Dubra,
Lindeiros.
Concurso de xestión
do servizo municipal
de transporte
adaptado en Ames
O vehículo deberá ter 11 ou máis prazas e 2
espazos para cadeiras de rodas
Un total de seis empresas
optan a xestionar o transporte
adaptado no Concello de
Ames, un servizo municipal
dirixido a satisfacer as necesidades
dos veciños que teñen
dificultade para acceder
ao transporte normalizado
e a favorecer a súa integración
social. O obxectivo que
se persegue é “normalizar as
condicións de vida e facilitar a
integración social das persoas
que presenten dificultades de
mobilidade”.
Dende o consistorio amesán
sinalan que o vehículo solicitado
deberá ter unha capacidade
mínima de once prazas para
usuarios que non precisen de
cadeira de rodas e contará cun
mínimo de dous espazos para
os que sí a precisan. A empresa
adxudicataria do servizo terá
que dispor dun acompañan-
te para realizar as funcións de
coidador de viaxeiros.
O horario de funcionamento
será de 12 horas diarias,
operando de luns a venres, de
7:30 a 19:30 horas. O importe
máximo da licitación acada
os 422.400 euros e o contrato
estenderase como mínimo por
tres anos. O regulamento deste
servizo municipal foi aprobado
por unanimidade no pleno
do pasado mes de setembro do
Concello de Ames.
As persoas que necesiten
empregar o transporte adaptado
deberán estar empadroadas
no Concello de Ames e terán
que achegar a documentación
relativa ao seu grao de dependencia
ou discapacidade.
Fontes: concello de Ames, Lindeiros.

8 novas da bisbarra
A Xuntanza fixo
balance da Feira da
Primavera
Agradecen a colaboración veciñal e poñen
en dúbidas os xeradores de electricidade
A Comisión de Festas do Barrio
de San Pedro e a asociación
veciñal A Xuntanza fan unha
valoración moi positiva da Feira
da Primavera, tanto polo
éxito de asistencia a pesar das
circunstancias meteorolóxicas,
como pola incrible colaboración
da veciñanza e voluntarios que
salvaron as dificultades coas
que se atoparon.
A comisión de festas explica
na nota de prensa remitida
os medios que “Entre
todas demostramos que cando
as circunstancias son adversas
é cando máis medramos: grazas
á veciñanza que estivo con
nós; aos visitantes que armados
con paraugas de cores viñeron
visitarnos, ás voluntarias que
aportaron horas de traballo,
puntos de luz e cantaron coplas
que reinvindican os nosos dereitos.
Grazas tamén aos artesáns
que, con vento e chuvia, resistiron
aínda cando as súas carpas
querían saír voando, e tamén á
colaboración veciñal que amadriñou
e apadriñou os puntos de
luz. Unha vez máis grazas por
facer que o Barrio de San Pedro
sexa un #barrioconluzpropia!”.
A comisión tamén segue a reclamar
unha solución para dotar
de electricidade as actividades
de rúa; se preguntan porque si
a licitación do alumeado está
en marcha porque non se inclúe
este tema no prego de condicións,
cren que os xeradores non
serán suficientes para San Xoán
e que ademáis fan ruído e son
pouco ecolóxicos sen contar con
que os manexa persoal sen preparación.
A comisión de Festas
do barrio de San Pedro e a Asociación
de veciños a Xuntanza
din tamén que si o concello non
ten cartos para actividade debería
coidar aínda máis as que se
fan de xeito privado e colaborar
en todo o posible.
Fontes: A Xuntanza, Comisión de
Festas do barrio de San Pedro,
Lindeiros.
A Deputación financiará o
Plan de Competitividade
Turística 2015
A Xunta de Goberno de Santiago deu o visto
bo ao convenio
A Xunta de Goberno aprobou
a sinatura dun convenio de
colaboración coa Deputación
da Coruña para o financiamento
do Plan de Competitividade
Turística de Santiago de Compostela
2015. Ademais, encoméndase
á empresa municipal
Información e Comunicación
Local, S.A. (INCOLSA) a xustificación
da execución do convenio
diante da Deputación,
tendo en conta que esta empresa
municipal xa ten encomendadas
as accións incluídas nese
plan.
Tal como explicou o alcalde
compostelán en funcións,
Agustín Hernández, o organismo
provincial achega para
este Plan Turístico, mediante o
convenio a suscribir, un máximo
de 115.000 euros, cantidade
destinada a financiar distintas
accións de información, promoción,
comunicación e estudos
de demanda turística, por
un importe total de 143.750 euros,
dos que o Concello achega
o 20% restante (28.750 euros).
O convenio ten carácter retroactivo
abranguendo entre o
1 de xaneiro e o 31 de decembro
de 2015, con vixencia ata o
31 de marzo de 2016.
Fontes: concello de Santiago,
Lindeiros
plátanos hispánica, no exterior
do edificio, o que permitirá reducir
a radiación solar no verán
e mantela en inverno.
Con este proxecto o Concello
de Santiago pretende dar
Lindeiros
Comeza a climatización da escola
infantil do Tambre
Acondicionarase o patio interior e plantaranse árbores no exterior
Iniciáronse as obras para a
climatización da Escola Infantil
Galiña Azul do polígono do
Tambre. Dende a apertura do
centro infantil detectáronse problemas
no patio central, tanto
nos meses de verán coma de
inverno, á hora de alcanzar as
temperaturas de confort desexables,
ademáis da inexistencia
dunha ventilación coa filtración
axeitada, polo que con estas
actuacións corrixirase esta
deficiencia no patrio central,
onde se presentan os maiores
problemas.
Coa finalidade de mellorar as
condiciones internas e promover
un maior aforro de enerxía
en climatización, procederase
á plantación de árbores de folla
caduca, concretamente doce
O Consorcio de Santiago sacou
a concurso o remate das obras do
que será o primeiro Centro Nacional
de Formación de Referencia
en Materia de Rehabilitación
que existirá en España, situado
na antiga fábrica de curtidos de
Pontepedriña de Arriba, en Santiago
de Compostela. O 26 de
maio remataba o prazo para que
as firmas interesadas achegaran
as súas ofertas, presentándose 11
empresas.
O centro está promovido pola
Fundación Laboral da Construción,
en colaboración co Consorcio
de Santiago, e conta co
apoio do Concello de Santiago e
a Xunta de Galicia. Será pioneiro
en todo o territorio nacional, xa
que se destinará de xeito específico
á formación especializada e
á reciclaxe no eido da rehabilitación
de traballadores e empresas
da construción. Está considerado
polos especialistas como unha
ferramenta extraordinaria para
o desenvolvemento de políticas
activas de formación e emprego
no sector da construción.
Ademáis da construción, xa rematada,
de novas edificacións
destinadas a obradoiros, nunha
resposta a unha importante demanda
tanto dos pais e nais dos
alumnos coma do profesorado.
Fonte: concello de Santiago,
Lindeiros.
Gardería do polígono do Tambre. Foto: concello de Santiago
Saen a concurso as obras para rematar a
antiga fábrica de curtidos da Pontepedriña
Converterase nun centro nacional de Referencia en Materia de Rehabilitación
primeira fase rehabilitáronse algunhas
das edificacións da antiga
fábrica de curtidos, e colocouse a
cuberta a todas para garantir a
conservación do conxunto. Mentres
que as novas edificacións foron
financiadas pola Fundación
Laboral da Construción co apoio
da Xunta de Galicia, o Consorcio
financiou a primeira fase da
rehabilitación das edificacións
existentes. Agora, co obxectivo
de que o centro sexa operativo
na maior brevidade, e tralo
acordo adoptado no Consello de
Administración do Consorcio
celebrado o pasado 17 de marzo,
iníciase o proceso de execución
da segunda fase das obras de
rehabilitación das edificacións
existentes; que se destinarán a
aulas, oficinas, salón de actos,
despachos de profesores e arquivo.
A intervención centrarase no
seu acondicionamento interior.
O prazo de execución das obras
estímase en oito meses. Así,
prevese que o centro estea plenamente
operativo durante 2016.
O proxecto elaborouno a Oficina
Técnica do Consorcio, que tamén
se encargará, como nas fases anteriores,
da dirección da obra.
Fontes: concello de Santiago,
Lindeiros.
Vista aérea das obras do centro. Foto: concello de Santiago

maio 2015 24m eleccións municipais 9
Resumo eleccións municipais 2015
A situación política na bisbarra
de Compostela dou en estas
eleccións un cambio que obrigará
a catro anos nos que o diálogo
será fundamental. No momento
de escribir estas liñas aínda están
por decidir moitos alcaldes
pero a moitos deles, gobernen
en minoría ou coaligados, terán
sempre a posibilidade de perder
os apoios suficientes e polo
tanto están obrigados e medir o
traballo máis do que se fixo ata
agora.
O que parece quedar claro en
esta eleccións é que a veciñanza
, a que acudiu a votar xa que
seguimos a ter moita abstención,
quere cambio, quere ideas
novas, e fartouse de gobernos
monolíticos que pechan as portas
do concello no canto de abrilas.
Vexamos como quedaron as
cousas.
Maiorías absolutas
Pese ó descalabro que o Partido
Popular sufriu en xeral hai
que dicir que na área metropo-
litana de Compostela aguanta
ben; Boqueixón, Frades, O
Pino, Rois, Tordoia, Touro, Trazo
e Vedra manteñen a alcaldías
e so Ovidio Rodeiro entra como
novo alcalde en Boqueixón así
que os veciños aprobaron o traballo
feito incluso en aqueles
pobos nos que o alcalde pasou
polo xulgado como Trazo ou O
Pino; e sorprendente a resilencia
de estes alcaldes que non so refrendados
polos veciños se non
que o Partido Popular os mantén
como candidatos pese as súas
imputacións. Tamén aproban os
socialistas de Brión e Oroso que
seguen tendo maiorías absolutas
ainda que en estes dous casos si
que é fácil comprobar o traballo
feito en ambos municipios; Oroso
conseguiu despois de moitos
anos o acceso a auto estrada
AP-9 e Brión presume dunha
brigada de obras que concellos
como Ames pretenden copiar.
Acordos sinxelos
Negreira, Ordes e Teo teñen
unha gobernabilidade sinxela,
ben sexa por acordos ou por que
goberne a lista máis votada. En
Negreira o socialista Jorge Tuñas
agarda que cidadáns o apoie
e evite un goberno do Partido
Popular despois de que o partido
de Blanco Pazos servira hai
4 anos para recuperar a alcaldía
dividindo o voto e voltara agora
a formar parte do PP como número
2. Cidadáns enviou unha
consulta a mesa nacional de
pactos co que non se sabe ben
que pode pasar pero o que parece
bastante claro e que o goberno
que saia será en minoría.
Ordes será a nota discordante xa
que o BNG xa dixo que se abstiña
e polo tanto gobernará a lista
máis votada, a do Partido Popular;
atrás quedan os rumores de
que o actual alcalde Manuel Regos
entraría no Psoe para forzar
a posición do BNG desmentidos
desde tódalas instancias. En Teo
finalmente gobernará en minoría
Son de Teo, Anova para entendernos,
co apoio do Psoe na
investidura pero en minoría a
diferenza dos últimos anos nos
que Martiño Noriega gobernou
con absoluta; será unha lexislatura
na que Rafa Sixto terá que
ocupar o posto de Martiño e entre
ambos mostrar cales son os
plans de área metropolitana que
teñen.
O complexo
Padrón e Ames son os concellos
onde o goberno admite
máis variantes, en calquera dos
dous municipios parece existir
unha coincidencia en que non
goberno o Partido Popular pero
como é difícil de dicir.
En Ames despois dunha serie
de reunións entre partidos da
esquerda, mantívose un encontro
a catro, Ames Novo, Psoe,
BNG e Contigo Pódese no que
marcouse un calendario de xuntanzas
para definir en primeiro
lugar a liña programática, a continuación
que tipo de goberno
será e con que ferramentas de
traballo se dotará para finalmente
decidir quen será a persoa que
o encabece. O que quedou claro
en esta xuntanza e que o novo
alcalde non terá as capacidades
de antaño e as decisións estarán
marcadas pola xunta de goberno
co que serán decisións corporativas
e non persoais. Tamén
parece claro que se fixarán unha
serie de prioridades que aceptarán
tódolos partidos entren
ou non a formar parte do novo
equipo.
En Padrón as posibilidades
de goberno multiplícanse pero
parece claro que, si non goberna
o PP, o Partido Galeguista ou
o Psoe terán que buscar apoios
para a investidura, despois buscar
un equipo de goberno xa
que ambos teñen 2 concelleiros
e resulta evidente que unha xestión
municipal precisa de máis
xente e finalmente acordar un
nome para a alcaldía. Hai novos
partidos na corporación como
Alternativa X Padrón e Veciños
de Padrón que xa dixeron que
non apoiarán a investidura do
PP polo que o goberno será de
esquerdas pero non se aclarou
si están dispostos ou non a formar
parte do executivo. Todos
coinciden en que a vila precisa
dun cambio de principio a fin e
parece que a vontade para estes
comezos de lexislatura e deixar
traballar e colaborar no novo
tempo que se abre.
Santiago
Compostela Aberta encabezada
por Martiño Noriega ten
garantida a alcaldía xa que o
resto dos partidos mostráronse
dispostos a apoiar a investidura.
Queda por ver si BNG ou
Psoe están dispostos a entrar
no goberno ou si se plantexa
esa posibilidade. Os retos para
o novo alcalde son grandes xa
que as propostas tamén o foron;
unha cidade libre de desafiuzamentos,
a municipalizaciñón da
auga, como fixo en Teo, unha
zona vella pensando un pouco
máis na xente, unha cultura
participativa... si todo o levan a
cabo sen duda Compostela pode
ser un referente en todo o estado
pero ademáis esta a situación de
Santiago como Capital; teremos
que ver que sucede en actos de
corte máis institucionáis, nas
relacións coas outras grandes
urbes en xeral e con Coruña en
particular; aeroportos, AVE, o
Camiño son se dúbida tarefas
nas que marcar un xeito de gobernar
e o mesmo tempo despexar
dúbidas sobre o modelo
de democracia e goberno que se
quere ter e, o que é máis importante,
se funciona e de que xeito.
Preguntoiro, 19 - Teléfono: 981 585 100 • 15704 SANTIAGO DE COMPOSTELA • Praza da Pescadería Vella, 3 - Teléfono 981 582 507

10 24m eleccións municipais
Lindeiros

maio 2015 24m eleccións municipais 11

12 educación
Fátima García Doval
A pedagoxía é unha ciencia.
É difícil defender esta afirmación
nunha sociedade que chama
“pedabobos” aos seus profesionais
nesta materia, despreza as
súas achegas e dinamita calquera
esforzo destes por impor algo de
cordura nun sistema educativo
que, sen ser o peor posible, ten
moito de mellorable.
A pedagoxía é a ciencia que
estuda os procesos de ensino e
aprendizaxe, e busca explicalos,
optimizalos e solucionar os seus
eventuais problemas.
Que os orientadores dos centros
educativos sexan coñecidos
ás súas costas, cando non directamente
á cara, como os “paquistanís”,
xuntando nunha graza
chocalleira as dúbidas sobre a
súa utilidade e o velado racismo,
debería ruborizarnos a todos
os integrantes da comunidade
educativa.
A pedagoxía é unha ciencia
social e humana, coas particularidades
e dificultades que isto
supón.
As persoas non son obxectos
esféricos e sen rozamento cuxo
comportamento é estable e predicible.
As persoas fan o que lles
dá a gana. Afortunadamente nese
libre albedrío hai tendencias e
preferencias que permiten o desenvolvemento
de enfoques de
traballo rigorosos e científicos.
Enfoques con certas probabilidades
de éxito pero nunca con garantías.
O que queira certezas que
se meta a físico ou matemático.
A pedagoxía bebe doutras
ciencias humanas como a psicoloxía,
a antropoloxía, a socioloxía
ou mesmo o dereito.
Aínda tendo entidade propia,
constrúese conxuntamente con
outros saberes. Igual que a medicina
ten a súa propia entidade,
pero necesita da química, da bioloxía,
da física, da enxeñaría ou
das matemáticas, entre moitas
outras, para poder desenvolverse
e cumprir o seu labor.
Ninguén pensa que, dado que o
Doctora en Pedagogía e Innovación Educativa.Experta en tecnología y
Accesibilidad. Maestra de inglés, pedagogía terapéutica y audición y lenguaje;
licenciada en filosofía y letras con la especialidad de pedagogía e investigadora
en tecnologías y accesibilidad. Trabaja en un centro de educación especial en
Santiago de Compostela.
http://discapacitodos.com/
Chamanismo
pedagóxico
médico precisa do químico, calquera
químico pode ser médico.
Con todo, o común dos mortais
cre que calquera psicólogo está
capacitado como pedagogo, ou
calquera sociólogo, ou mesmo
calquera médico. En realidade,
como xa mencionamos hai máis
dun ano, calquera ser sobre a
face da terra (polo menos sobre
a face do noso país), crese doutor
en pedagoxía á hora de opinar
sobre os máis variados aspectos
educativos.
A pedagoxía é unha ciencia.
Pero a súa credibilidade está
baixo terra, en boa medida, pola
nosa culpa; a de todos e cada un
dos pedagogos.
Céntrase en aspectos que teñen
moito de emotivo e vivencial, en
tendencias antes que en certezas,
e, aínda que ten sentido ao longo
de toda a vida do individuo, pon
o foco na infancia, unha etapa especialmente
tenra e delicada.
Por iso moitos dos meus colegas
lanzáronse, costa abaixo e
sen freos, a un frenesí de ideas
atractivas, tenras, ilusionantes,
simplistas, esotéricas, new-age e,
por suposto, maioritariamente
falsas, cuxo corpus só podo definir
como “chamanismo pedagóxico”.
Son ideas que carecen
do máis mínimo rigor científico,
que basean as súas afirmacións
nos mesmos presupostos que as
pseudociencias: (“a min funcióname”,
“que mal pode facer”),
con ausencia de datos medibles
e contrastables, e outros lugares
comúns que non esconden
máis que un lucrativo negocio.
As modas chamánicas veñen e
van, case sempre en vinculación
con algo remotamente científico.
O hit actual parece ser a neurociencia,
pero hai máis.
Cada vez que vostede lea
“Waldorf”, “programación neurolingüística”,
“coaching”, “educar
é amar”... cada vez que atope
un método patentado, que funciona
sempre, publicitado a base
de experiencias persoais, que requira
ser certificado e que lle fai
parecer un inútil pedagóxico se
non o domina... fágase un favor,
tanto se é profesor coma se é pai
e especialmente se é pedagogo.
Dubide. Simplemente dubide
e infórmese. Contraste. E logo
decida.
Non está en xogo a credibilidade
da pedagoxía senón a de todo
o sistema educativo.
Ilustración: Jorge del Oro
Presentan unha ferramenta
de axuda para que os concellos
traten mellor a auga
O proxecto LIFE+ AQUA-
ENVEC que estuda a eco eficiencia
do ciclo urbano da auga
relacionando o impacto ambiental
e o económico presentou no
Centro de Estudos Avanzados
os seus principais resultados,
entre os que destaca unha ferramenta
web de axuda á toma de
decisións tanto para planificadores
como para xestores destas
actividades.O proxecto coordínao
a Fundación CETaqua do
Grupo AGBAR (Barcelona) coa
participación de 30 investigadores
e técnicos da USC, as Autónomas
de Barcelona e Valencia,
Viaqua e Sorea.
A web resultante axuda a tomar
decisións para mellorar a
relación entre o impacto ambiental
e o custe das actividades
do ciclo urbano da auga. Para
elaborala calculáronse os principais
impactos ambientais (cambio
climático, eutrofización,
destrución de capa de ozono e
demanda enerxética) e os custes
asociados a cada unha das
etapas do ciclo de vida da auga.
O conxunto destes indicadores
permite determinar a ecoeficiencia
segundo a metodoloxía
ISO 14045.
Identifican o enterramento
de frei Afonso de Melide na
igrexa da Universidade
Durante a rehabilitación da
igrexa da Universidade con
motivo do quinto centenario
da USC, descubriuse un enterramento
medieval de cuxa
importancia advertía daquela a
profesora Ana Goy. Vinte anos
despois, as profesoras Dolores
Fraga e María Luz Ríos, dos departamentos
de Historia da Arte
e de Historia Medieval da USC,
acaban de rematar unha investigación
que identifica ao titular
do enterramento con Afonso de
Melide, frade da Orden Terceira
Regular de San Francisco, provisor
do hospital maior de Santiago
e fundador do convento de
santa María a Nova de Santiago
a finais do século XIV, onde foi
inhumado.
As investigadores apuntan
que a figura de frei Afonso de
Melide alude a un “personaxe
excepcional” do que consta a
Lindeiros
Novas da USC
súa presenza no momento do
Cisma e as súas poderosas amizades
eclesiásticas e laicas, que
o converten nunha figura clave
que xogou un papel relevante
na Orde Terceira da Penitencia
Regular e na fundación
das comunidades de Melide e
Compostela.
A Facultade de Psicoloxía
repite os excelentes resultados
nas probas de acceso ao PIR
Un ano máis, os egresados da
Facultade de Psicoloxía da USC
acadaron excelentes resultados
no proceso de acceso ao sistema
de formación de psicólogos interinos
residentes da convocatoria
de 2015. Dous dos 16 aspirantes
con praza adxudicada, que estes
días se están incorporando
aos seus postos, situáronse nos
dez primeiros lugares da proba
selectiva.
Na área de formación sanitaria
especializada máis competitiva
en canto ao acceso –só o
4% dos aspirantes conseguen
acceder-, os da USC lograron
situarse un ano máis á cabeza.
Dos 162 da facultade compostelá
presentados acadaron praza
un total de 16, o que supón unha
taxa de éxito do 10%, moi por
riba do 4% de media.
O Laboratorio Ibérico Internacional
de Nanotecnoloxía
e a USC estudan vías de
colaboración
O director xeral do Laboratorio
Ibérico Internacional de
Nanotecnoloxía de Braga (INL),
LarsMontelius, mantivo un encontro
co reitor da USC, Juan
Viaño, para analizar un programa
de accións estratéxicas
entre a institución docente e o
laboratorio con sede en Braga
de cara a fortalecer as actuais
colaboracións e amplialas a curto
e medio prazo. Na xuntanza
estiveron acompañados do vicerreitor
de Internacionalización,
Carlos Salgado, da vicerreitora
de Investigación e Innovación,
Isabel Rodríguez-Moldese do
profesor José Rivas, director
do INL ata setembro do pasado
ano e coordinador do grupo
deste instituto dedicado á investigación
de nanopartículas e
nanoestruturas.
Fontes: USC, Lindeiros

xuño 2015 empresa 13
Tu Plan A:
Aprende a operar en bolsa
Siempre que pensamos en bolsa
dibujamos un mundo complicado
y reservado a unos pocos;
de unos años aquí la aparición
de internet ha cambiado por
completo esa perspectiva y muchas
personas en todo el mundo
operan desde sus casas cada día
y consiguen generar pequeños
beneficios que a fin de mes se
dejan notar. Hablamos con Fran
Fialli quien imparte cursos para
manejarse en los mercados financieros;
tal vez la primera
cuestión es saber si realmente
se puede aprender a operar en
bolsa sin tener un máster en
economía “si se puede, mucha
gente piensa que este es un negocio
elitista, reservado para
personas con conocimientos
muy avanzados de economía,
pero en cuanto por curiosidad
empiezas a investigar te das
cuenta de que hay amas de
casa, funcionarios, jubilados...
que tienen en esto su plan B y
que se sacan un sobresueldo
operando en bolsa”. Pese a la
seguridad que Fran transmite
uno aun puede no tener claro
que es lo que necesita ¿solo estudiar?
“Los profesionales que
llevan más tiempo siempre
dicen que el 50 por ciento es
conocimiento y el otro 50 por
ciento la mente; es algo que al
principio cuesta creer, yo tampoco
aceptaba que en bolsa
pesa más lo que se suele llamar
psicotraining, el estudio
de la psicología de las personas
que juegan en bolsa; hay
que ser una persona serena,
calmada y aceptar tanto perdidas
como ganancias y esto
es lo más difícil».
Fran ofrece cursos online y
presenciales y en los dos casos
lo que considera fundamental es
que los alumnos conozcan como
se opera en directo, con las mismas
herramientas con las que
luego trabajaran “esto se basa
en teoría y práctica, yo hice
muchos cursos que solo daban
teoría y siempre se quedaba
uno con la incertidumbre de
saber trasladar eso a la práctica;
en mis cursos combinamos
ambas cosas y el alumno ve
como se opera en tiempo real
y con dinero de verdad.
En trading se juega con el valor
de la bolsa, invertimos una
cantidad en ella y si la bolsa
sube nosotros ganamos porque
también hemos invertido; como
en todo la experiencia es fundamental
“yo recomiendo trabajar
durante unos meses de
forma simulada, no se puede
terminar el curso y ponerse a
operar; cuando se tiene práctica
suficiente y se comienza
de verdad mi recomendación
es no buscar una ganancia
de más de 50 dólares al día,
el querer ganar más o querer
recuperar perdidas solo lleva
a perder más; el trading es un
jornalero de bolsa, cuando ha
conseguido el jornal del día se
retira.
Se trata de una buena forma
de sacarse un sobresueldo
siempre que uno tenga la cabeza
fría y tenga los conocimientos
necesarios que, como acabamos
de ver, se pueden adquirir
fácilmente.
Tu Plan A: Bolsa y
Trading
www.tuplanabolsaytrading.
com
Tfno de contacto:
608 32 05 40
Fotos: Loli Fdez.

14 rutas
Lindeiros
Rutas pola Comarca
De Touro a Vedra
A serie de rutas que comezamos
no mes de maio levaranos
en esta ocasión pola comarcal
AC-240 desde Touro ata Vedra
cun pequeno desvío, moi merecido,
na provincia de Pontevedra
para visitar Ponte Ledesma.
Partindo da capital administrativa
de Touro, Fonte Díaz,
seguimos pola AC-240 en dirección
a Vedra e a 2.50 km.
facemos a primeira parada;
desviándonos á esquerda podemos
visitar a igrexa de Loxo, e
convinte estar atentos ao desvío
xa que pasa desapercibido pero
o lugar paga a pena aínda que
so sexa por contemplar a impresionante
árbore que levamos na
portada.
Volvemos á comarcal para
seguir ata o Empalme de Vilar,
son 10 km. nos que nos pode
sorprender o excelente estado
do asfalto e as curvas tan pechadas
que atopamos, trátase
dun dos tramos máis famosos
do rally Botafumeiro e impresiona
pensar as velocidades que
chegan alcanzar nunha estrada
tan complicada. No empalme
de Vilar desviarémonos a esquerda,
pola AC-960, para atravesando
Camporrapado chegar
despois de 7 km. a Ponteledesma.
Por esta nova ruta e a tan
so 3.5 km pasaremos por diante
de Talleres a Silveira onde será
difícil resistirse a tentación de
parar e facer unha foto do coche
incrustado no muro do edificio
que, aínda que soe raro, é
o xeito máis claro de definilo.
Tras cruzar o río Ulla xiramos
a esquerda e chegamos o núcleo
propiamente dito de Ponteledesma;
a primeira recomendación
é non parar e seguir pouco máis
de un kilómetro para desviarnos
a esquerda cara a Camanzo e
visitar o antigo mosteiro, hoxe
igrexa, de San Salvador de Camanzo
que data do ano 1166 e
na súa construción aínda conserva
restos prerrománicos. De
volta a Ponteledesma e si temos
fame A de Rafael é sen duda
unha razón por si mesma para
facer esta viaxe; en inverno son
moitas as persoas que pasan
por aquí a disfrutar do seu cocido
pero en calquera época do
ano tanto no menú do día, 10€,
como a carta atoparemos algo
que nos guste. Xusto detrás de
este local está a área recreativa
das Illas de Gres e a Ponte medieval
onde o exercito cidadá de
Trasdeza librou a súa primeira
batalla contras as tropas de Napoleón
Bonaparte; unha zona

xuño 2015 ruta 15
para descansar despois dunha
boa comida ou para pasear antes
dela e abrir o apetito.
Deixando atrás Ponteledesma
volvemos pola AC-960 ata
chegar de novo o Empalme de
Vilar e xirar a esquerda para
continuar pola AC-240 dirección
Ponte Ulla. Son pouco
máis de 6 kilómetros nos que
veremos como a vía do AVE
pasa colgada de paredes brancas
froito das escavacións da mina
de Serrabal.
Un pouco antes de chegar a
nos meta, a man esquerda, nos
atopamos co miradoiro de Gundián,
unha parada obrigada.
En este lugar, ademais de contemplar
o Ulla desde unha impresionante
altura, poderemos
comparar dúas pontes construídas
para un fin similar, o paso
do ferrocarril, con 62 anos de
diferenza. Ambas pontes cruzan
o río Ulla cunha caída de
50 metros, a máis vella data de
1950 e nova do AVE de fai un
par de anos, e non saberiamos
dicir cal das dúas resulta máis
impresionante. A lenda conta
que aquí situouse un mosteiro
templario no século XIV do que
non quedan restos, era o chamado
de San Xoán da Cova e que
hoxe da nome a un roteiro de
sendeirismo. Desde aquí tamén
podemos contemplar unha das
ladeiras do Pico Sacro contendo
un filón de cuarzo de 4 kilómetros
único no mundo.
Tras abandonar o miradoiro
a AC-240 déixanos suavemente
no pobo de Ponte Ulla, onde
atoparemos algunha taberna
para comer sen presa e onde é
tamén habitual atopar peregrinos
que seguen a ruta da prata
cara a Santiago; esta é a meta da
viaxe e o punto de partida dun
novo camiño que chegará no
Lindeiros de xullo.
Fotos: Loli Fdez.

16
Lindeiros

xuño 2015 17
dentalmacia.com
981 521 090

18 pasou
Lindeiros
Ames lembrou cunha comida o Día Nacional do Celíaco
Os comedores escolares do concello levan 10 anos ofrecendo menús adaptados
O comedor da Escola de Educación
Infantil do Milladoiro
acolleu unha comida coa que o
Concello de Ames conmemorou
o Día Nacional do Celíaco.
Con este xantar mostrase cada
ano, ao resto da comunidade
educativa, o tratamento alimentar
que seguen os nenos e nenas
celíacos, na comida participaron
políticos, representantes dos
centros educativos, empregados
dos colexios, membros das
ANPAS, traballadores do Concello
e un grupo de pais de nenos
con celiaquía e/ou alerxias
alimentarias.
Pan sen glute, ensalada tropi-
cal, marmitaco de atún e iogur
natural. Esta foi a comida que se
serviu hoxe na Rede Municipal
de Comedores Escolares e nas
escolas infantís para conmemorar
o Día Nacional do Celíaco,
en colaboración coa Asociación
de Celíacos de Galicia (ACE-
GA) e a Asociación Española
de Alérxicos a Alimentos e Látex
(AEPNAA); este menú foi
totalmente apto para os celíacos
e os nenos que sofren algún tipo
de alerxia alimentaria e serviuse
tamén o r O Concello de Ames
é pioneiro dende o curso 2005-
2006 nesta labor de integración
nos seus comedores, mediante
o traballo tanto da Rede Municipal
de Comedores Escolares
como das dúas escolas infantís
municipais: O Bosque e A Madalena,
ofrecendo aos nenos e
nenas usuarios destes servizos
menús adaptados ás súas necesidades
alimentarias.
Durante este curso a Rede
Municipal de Comedores atende
a máis de 110 nenos e nenas
con tratamento nutricional específico,
con menús equilibrados
deseñados pola nutricionista
municipal.
Fontes: concello de Ames,
Lindeiros
Un momento da comida. Foto: concello de Ames
O Río Natura Monbús sumouse a
campaña “ningún niño sin bigote”
Está impulsada pola Obra social de La Caixa e basease na
recollida de leite para os bancos de alimentos
Ningún niño sen bigote fai
referencia a marca que deixa
beber un vaso de leite; a campaña
desenrolase en toda España
e en Galicia a obra social de La
Caixa comprometeu a entrega de
100.000 litros. O director territorial
de CaixaBank en Galicia,,
Marc Benhamou, resaltou que
a entidade que representa quixo
sumarse a un fantástico final de
tempada con esta acción solidaria
e lembrou que a leite é un alimento
básico na dieta.
O Obradoiro decidiu dedicar o
chamado “partido dos nenos” a
colaborar en este evento polo que
organizouse unha recollida de
leite no hall do pavillón de Sar na
que se conseguiron 1.000 litros
máis. O equipo puxo tamén a súa
parte e ofreceu 6 litros por cada
punto marcado durante o partido
así que o 74, que quedou no marcador
o remate do encontro, converteuse
en 444 litros máis.
Os 101.500 litros conseguidos
se destinan as sete delegacións
galegas do banco de Alimentos
e servirá para que moitos nenos
en situacións de vulnerabilidade
poidan disfrutar de este alimentos
básico.
Fontes: Río Natura Monbus, Lindeiros.
Técnicos do Obradoiro cos seus bigotes. Foto: Natura Monbus
Cursos de Bolsa y Trading
Aprende a operar en bolsa
Tu Plan A: Bolsa y Trading
www.tuplanabolsaytrading.com
608 32 05 40
O director de Cooperación
con África y Asia de la
AECID estivo en
Compostela
Ofreceu unha conferencia na Fundación Araguaney-Puente
de Culturas
A Fundación Araguaney-
Puente de Culturas e a Axencia
Española de Cooperación
Internacional para o Desenvolvemento
(AECID), do Ministerio
de Asuntos Exteriores e de
Cooperación, organizaron unha
conferencia a cargo do director
de Cooperación con África e
Asia da AECID, Alberto Virella,
titulada “A resposta da
cooperación española aos retos
das sociedades e os gobernos
de África e Oriente Próximo”.
Unha das principais apostas
da AECID é o programa Masar.
Virella sinala que algunhas
das súas actividades máis destacadas
centran a súa atención en
combater a violencia de xénero.
Dentro do programa Masar tamén
destaca a intervención Masar
Ciudadanía. Virella explica
que este proxecto se realizou
en Exipto para coñecer mellor
e dar voz á sociedade exipcia a
través de enquisas de opinión
e a investigación social. “Os
obxectivos son coñecer as tendencias
de opinión da sociedade
exipcia e fortalecer o papel
da sociedade civil” “no marco
do pluralismo político” -sinala-.
Outro dos programas postos en
marcha pola entidade que representa
Alberto Virella é o APIA.
Creada en 2014, esta iniciativa
pretende apoiar os gobernos e
sociedades africanas na elaboración,
formulación, execución e
seguimento de políticas públicas
inclusivas. Poderanse atender
as demandas locais na revisión
das devanditas políticas, identificar
e mobilizar recursos
financeiros -internos e exóxenos-
necesarios para executar
as accións do goberno, e poderanse
establecer mecanismos
de xestión eficientes e eficaces.
Así, Virella explica que se realizan
proxectos en Etiopía, para
apoiar a posta en marcha dun
seguro médico obrigatorio; en
Níxer, onde se acordou o apoio
á promoción da participación
política das mulleres da rexión
de Maradi; ou en Mali, cunha
intervención orientada á mellora
da xestión da saúde a nivel
municipal.
Fonte: Fundación Araguaney,
Lindeiros.

xuño 2015 pasou 19
A XIX Festa da Troita superou
os 25.000 visitantes
Degustáronse máis de 30.000 kilos de produto
A XIX Festa da Troita superou
con creces o obxectivo
marcado de superar os 25.000
visitantes, grazas a unha multitudinaria
tarde/noite de festa,
que se prolongou ata case as seis
da madrugada ao ritmo das orquestras
Panorama e Esencia,
así como a unha xornada de domingo
que trouxo ata Sigüeiro
a milleiros de persoas de toda
a contorna para participaren na
degustación gratuíta de máis de
30.000 quilos de troita entre a
degustación do Concello e os 38
establecementos adheridos, que
non deixaron de servir pratos
durante toda a xornada.
O Mercado Medieval e exposición
de arte “Amizade Galego-Portuguesa”
abriron as súas
portas acompañados por unha
concentración de coches antigos
e clásicos detrás da praza do
Concello, que estivo ata os topes
grazas aos xogos de “Garabato
de xogos”, un divertido entretemento
familiar.Como o ano pasado,
a música correu a cargo da
Charanga NBA e da asociación
folclórica Buxos Verdes.
O pregón correu a cargo de
Fran Rey e Pedro Brandariz, o
que deu paso á entrega dos premios
do concurso de pesca. O
gañador da edición deste ano foi
Santiago Mazas Saavedra-García,
seguido por José Rabuñal
Camiña e polo gañador da edición
de 2014, José Carlos Mazas
Barros. Tamén foron premiados
José María Blanco Otero, Antonio
Andrade Sánchez, José
Couso Cebey e Roberto Espiñeira
García.
“Enocións by
Ribeiro” na Cidade
da Cultura
Máis de 150 persoas gozaron da experiencia
certo de Guadi Galego, nelas
amosáronse as terras do Ribeiro
e a ruta xacobea. A delicada
música de Guadi, en formato
dúo, foi o colofón a un serán no
que os participantes tamén coñeceron
en grupos reducidos a
exposición Camiño. A Orixe.
Enocións by Ribeiro é un
programa de actividades que
quere reflectir as emocións que
afloran no Camiño de Santiago,
uníndoas aos viños da D.O. Ribeiro,
legado do Císter.
As dúas seguintes propostas
de Enocións by Ribeiro serán o
11 de xuño coa gastronomía de
Pepe Solla con acompañamento
musical de DJ Analïs; e o 10 de
setembro, co humor de Carlos
Blanco. Ambas dúas, presentando
novos viños de la D.O.
Ribeiro.
Fonte: Consello Regulador do Ribeiro,
Lindeiros.
O programa Enocións by Ribeiro
viviu a súa primeira velada
na Cidade da Cultura de
Galicia, en Santiago, cunha proposta
na que máis de 150 persoas
gozaron con Guadi Galego,
as imaxes de Xurxo Lobato,
unha visita á exposición Camiño.
A Orixe e a calidade e identidade
propia de catro viños da
D.O. Ribeiro.
Despois das palabras do presidente
do Consello Regulador,
Miguel Ángel Viso, chegaron as
catro propostas vinícolas cunha
cata guiada polo director técnico
Pablo Vidal. Participaron Casal
de Armán 2014, de adegas
Casal de Armán; Ramón do Casar
Treixadura 2014, de adegas
Ramón do Casar; Cuñas Davia
2014, de Adegas Valdavia; e Colección
68 de Costeira Treixadura
Barrica, de Viña Costeira.
O fotógrafo Xurxo Lobato
presentou unha selección de
imaxes que ambientaron o conconcello
de Oroso, Lindeiros.
Concurso de pesca, degustacións e actuacións. Fotos: concello de Oroso
Actuación de Guadi Galego
Foto: C.R. do Ribeiro

20 pasou
Día Internacional dos Museos
Os de Compostela o celebraron baixo o lema “Cultivando a cultura”
Os museos promotores desta
idea son Museo do Pobo Galego,
CGAC, Museo Fundación
Eugenio Granell, Museo Catedral,
MUPEGA, Museo de
Historia Natural e Museo das
Peregrinacións e de Santiago.
Todos eles ofreceron unha serie
de accións e actividades destinadas
a promover o patrimonio
e a cultura dende a perspectiva
da sustentabilidade.
A escolla do lema “Cultivando
Cultura” fai referencia á
diversidade cultural entendida
como produto e parte da biodiversidade
pola que temos a
responsabilidade de velar. Deste
xeito os Museos do DIM Compostela
representan a relación
entre a biodiversidade e a diversidade
sociocultural a través
dunha acción conxunta que pon
en valor os recursos naturais
endóxenos, usando variedades
hortícolas tradicionais ás que se
asocia unha parte importante do
patrimonio cultural dos pobos.
As actividades comprendidas
en “Cultivando Cultura” tiveron
lugar do 18 o 23 do mes
pasado e incluíron xornadas de
portas abertas en algúns dos
museos, música, conferencias
e obradoiros aos que se suman
roteiros guiados polo Parque
de Vista Alegre de man do
Museo de Historia Natural e
visitas guiadas relacionadas
coa educación ambiental no
MUPEGA.
Outras accións foron visitas
teatralizadas no Museo das Peregrinacións
e de Santiago, geocaching
no CGAC, unha guía
lúdica para familias no Museo
do Pobo Galego e acceso guiado
ó taller de restauración do Museo
Granell.
A programación rematou cun
concerto de Alessandra Rombolá
(Vertixe Sonora Ensemble) e
de Cinta Adhesiva.
Fontes: Museos de Compostela,
Lindeiros.
Cartaz conmenorativo do Día dos Museos.
Lindeiros
Maianas gañan o
concurso “Novos Valores
Festigal 2015”
O xurado destacou a alta participación que
contribuíu a dar a coñecer artistas noveis
O concurso “Novos Valores
Festigal” para a difusión da música
galega e en galego feita por
xente moza proclamou gañador
o grupo Maianas, logo da decisión
do xurado que estimou o
seu valor artístico na promoción
da música tradicional. Maianas
son tamén promotoras dun festival
do Festival da Maía, teñen
dous traballos editados e son
mulleres novas comprometidas
co país. Así, actuarán no palco
de concertos do Festigal a noite
do 24 de xullo de 2015, participarán
na presentación do cartel
xunto coas demais bandas e recibirán
unha dotación económica
de 300 euros.
O xurado valorou ademais a
calidade e a variedade de estilos
dos grupos e artistas que se
presentaron a este certame como
SeisPorOito, Panghea, Coso
Carnobrigo, Miguel Alonso,
AutOOdio, Noé Subiela, Balbor-
do Público, Monoulious DOP,
Marta Sancho e Jorge Abreu
Seoane. Estimou tamén a participación
e interese de milleiros
de persoas que compartiron os
vídeos a través das redes sociais,
na primeira fase do concurso, e
que contribuíron deste xeito á
difusión de música emerxente en
galego.
Este concurso conseguiu a
participación dunha ampla representación
de estilos que pasan
polo folk, pop, música de autor,
death metal melódico, rap, poprock,
festa, comedia e música de
cámara, entre outros, que dan
conta da creatividade e da diversidade
da oferta artística existente
que nace no noso país. Este
certame abriuse á participación
de grupos amadores e profesionais
emerxentes que empregan a
lingua galega nas súas letras.
Fontes: Festigal, Lindeiros
Este mes sae a rúa “Memoria de Oroso”
Tratase dunha revista que recolle o traballo do arquivo de imaxes do concello
No ano 2012 o concello de
Oroso iniciou o proxecto de
crear un arquivo histórico de
imaxes para posteriormente dar
a coñecer o seu fondo mediante
publicacións ou exposicións.
Foron moitos os veciños e veciñas
que se achegaron ao arquivo
para informarse do proxecto
e para colaborar aportando
fotografías, pero tamén outra
tipoloxía de documentos que
gardan un gran valor histórico
por constituir a memoria gráfica
do pasado: documentos textuais
como recibos, xornais, revistas,
correspondencia… e outros moi
diversos, tanto públicos como
privados que foron escaneados e
documentados.
A revista “Memoria de Oroso”
é o primeiro resultado do
traballo desenvolto e recolle
artigos sobre a historia do municipio
e 170 fotos de distintas
épocas do concello.
Fontes: Arquivo do concello de
Oroso, Lindeiros.
Unha das imaxes recuperadas do concello. Foto: concello de Oroso
Maianas. Foto: You Tobe
RESERVA TU ESPACIO
PUBLICITARIO:
publicidad@lindeiros .com

xuño 2015 pasou 21
Noite en Branco coa
Escola de Música de Brión
O público disfrutou de concertos en
5 espazos distintos
A segunda edición da “Noite
en branco” da escola municipal
de música Magariños de Brión
foi todo un éxito conseguindo
congregar a varios centos de
veciños ao longo dos seus cinco
concertos na Biblioteca Pública
Municipal, na Aula 2 da
Escola Municipal de Música,
no salón de plenos do Concello
de Brión, na sala de exposicións
municipal e no salón
de actos do Centro Social Polivalente.
De feito, medio cento
de persoas seguiron completamente
a itinerancia, levada a
cabo entre as 22:00 e as 0:30
horas do pasado venres.
A iniciativa contou coa participación
de cen músicos da
escola e outros cincuenta da
Banda Municipal de Música de
Brión, que actuaron como artistas
convidados. Os concertos
da Banda Municipal, así como
os da Banda de Música Magariños
e da Coral da ESMU
foron as máis aplaudidas polo
público, cun repertorio que ía
dende a música clásica ata bandas
sonoras como Titánic ou El
Padrino, e mesmo o We are the
champions de Queen, versión
instrumental.
Fontes: concello de Brión, Lindeiros
Nobel de física 1997, Claude
Cohen-Tannoudji, en Compostela
Abriu cunha conferencia Programa ConCiencia, de divulgación
científica, que organiza a USC
O Premio Nobel de Física
Claude Cohen-Tannoudji, pioneiro
en métodos de arrefriamento
de átomos con feixes de
láser, iniciou a edición de 2015
do Programa ConCiencia de divulgación
científica que dirixe
o profesor da USC Jorge Mira.
O físico francés de orixe mantivo
unha xuntanza con investigadores
do eido da fotónica e o
láser e pronunciou unha conferencia
sobre a manipulación de
átomos con luz.
Cohen-Tannoudji mantivo
tamén un encontro cos medios
de comunicación que comezou
recoñecendo o papel fundamental
de Albert Einstein na
comprensión básica da luz. “Introduciu
os conceptos de fotón
e de emisión estimulada, que
é a base do láser, e foi tamén
quen descubriu que a luz ten
un momento, unha idea usada
nos últimos anos para intentar
parar os átomos e reducir a súa
temperatura, un campo novo e
moi prometedor, por exemplo,
para elaborar reloxos ultraprecisos.
Esa ultraprecisión, matizou,
“pode servir para realizar
continuos test da Teoría Xeral
da Relatividade que axudan a
unha mellora das medicións e,
como resultado, a unhamaior
efectividade na aplicación da
tecnoloxía”.
O Nobel de Física pechaba
o encontro cos medios salien-
tando a “extrema importancia”
que ten a formación dos máis
novos para o éxito da ciencia.
“Estimulalos vocacionalmente
para aprender, fomentar o seu
entusiasmo é clave para manter
a ciencia”, dixo.
Fontes: USC, Lindeiros
O premio Nobel atendendo aos medios. Foto:Santi Alvite
Momentos da Noite en Branco. Foto: concello de Brión
El Arca

22 pasou
Instrumentos de más de 250 anos
soaron en Compostela
Pekka Kuusisto e Nicolas Altstaedt trouxeron un violín de 1750 e
un violonchelo de 1770
A Real Filharmonía de Galicia
celebrou dous concertos en Santiago
e Vigo nos que actuaron
dous grandes virtuosos do violín
e do violonchelo: Pekka Kuusisto
e Nicolas Altstaedt, ambos os
músicos usan instrumentos con
máis de 250 anos de antigüidade
polo que velos no mesmo concerto
é unha ocasión moi especial.
As dúas actuacións comezaron
co Dobre concerto para violonchelo
e violín do compositor alemán
do Romanticismo Johannes
Brahms (1833-1897). Trátase da
súa última obra orquestral e nela
escolle a inusual forma dun dobre
concerto para violín e chelo.
Non se toca con frecuencia, debido
á complexidade que supón
dispor de dous solistas de contrastada
calidade cosa que aquí
se conseguiu.
Pekka Kuusisto é recoñecido a
escala internacional como solista
e director. É un gran defensor
da nova música, o que lle levar a
colaborar con regularidade con
compositores contemporáneos,
moitos dos cales escriben obras
especialmente para el. Toca con
orquestras de todo o mundo:
Reino Unido, Alemaña, Austria,
Finlandia, Holanda, Noruega,
Suecia, Canadá, Estados Unidos,
Singapur e até Australia. En 2013
gañou o Nordic Council Music
Prize, un premio que recoñece a
súa extraordinaria calidade artística
e técnica. Toca un violín de
Giovanni Baptista Guadagnini
de 1752 cedido pola Fundación
Cultural Finlandesa.
Pola súa banda, o violonchelista
Nicolas Altstaedt é un dos
mozos solistas máis fascinantes
e relevantes da súa xeración; un
artista versátil que sente igualmente
cómodo frecuentando
o repertorio clásico, estreando
obras contemporáneas ou tocando
instrumentos de época. Elixi-
do o programa New Generation
Artists da BBC, de 2010 a 2012
actuou con todas as orquestras
da BBC, nos Proms e no Wigmore
Hall. Destacan as súas actuacións
con orquestras do Reino
Unido, Suíza, Austria, Alemaña,
Finlandia, países bálticos, Rusia,
Nova Zelandia, Venezuela, Australia...
Na actualidade é Artista
en Residencia da Filharmonía
Austro-Húngara Haydn. Toca un
violonchelo Giulio Cesar Gigli
construído en Roma en 1770 e un
violonchelo moderno de 2012 do
luthier alemán Robert König.
Fontes: Consorcio de Santiago,
Lindeiros
Nicolas AltsTaedt. Foto: Concello de Santiago
Pekka Kuusisto. Foto: Concello de Santiago
O Concello de Teo recibiu
hai unhas semanas a xenerosa
doazón dun piano por parte
dos herdeiros da familia Cruces
Artero que xa está instalado na
Mediateca do Grilo. Segundo
explican dende a familia “quixemos
ter este xesto para manter
viva a memoria dos nosos pais,
grandes persoas e profesionais
cunha importantísima relación
con este municipio”.
O piano poderase usar respectando
unhas normas nas que se
establece que poderán ensaiar
persoas que teñan coñecementos
do instrumento ou persoas
que estean facendo estudos de
piano e o precisen para practicar.
Para non interromper as
outras actividades propias da
Mediateca o instrumento só se
usará con cascos e pedirase au-
Lindeiros
A familia Cruces
Artero cede un piano
o concello de Teo
Instalouse na Mediateca do Grilo para o
uso e disfrute público
torización previa á persoa encargada
da biblioteca.
Dende a familia queren destacar
que na toma da decisión
“pesou a evidente relación da familia,
especialmente dos nosos
pais con Teo, dende un punto de
vista persoal e profesional”. A
concelleira de Cultura, Carme
Hermida, encargada da xestión
desta doazón ao Concello realizou
un traballo de recompilación
biográfica de Antonio
Cruces e María Concepción Artero
no que aparecen copias de
documentos municipais xa que
el foi concelleiro e tivo parte de
actividades empresariais en Teo
e ela polo seu traballo tamén
tivo unha importante vinculación
municipal.
Fontes:concello de Teo, Lindeiros.
Unha imaxe do piano cedido. Foto: concello de Teo

xuño 2015 23

24 pasará
Visita un museo
Museo de Terra Santa
Agochado no interior do convento
de San Francisco está
unha colección de pezas que
merece unha atención bastante
maior da que soe ter na cidade.
A orixe do Museo de Terra
Santa está ligado á peza principal
da exposición de Arte Sacra
de Roma en 1950: a maqueta a
escala da Basílica do Santo Sepulcro,
obra de Frei Bartolomeu
das Heras. O material arqueolóxico
e documental aumentou
considerablemente a mercé de
doazóns procedentes de Terra
Santa, da Custodia franciscana e
do P. Vicente Juhasz, do Sr. Duque
de Terranova, D. Francisco
Utray e de Frei Bartolomeu das
Heras, entre outras moitas.
O atraso no financiamiento
obrigou a postergación do
proxecto ata que no ano 1980
depositásense os fondos actuais
no convento de San Francisco
de Santiago, e mercé á Xunta de
Galicia, que asumiu xunto coa
comunidade a súa realización,
creouse o actual Museo de Terra
Santa.
No museo podemos percorrer
a historia destes lugares desde
o paleolítico até os nosos días;
moedas como os denarios ou un
shéquel acuñado no ano 69 de
nosa era, a maqueta da basílica
do Santo Sepulcro xa mencionada,
pezas realizadas en nácar
ou en madeira de oliveira, un
tramo da canalización que mandou
construír Poncio Pilato para
levar auga de Belén a Xerusalén
que data do século I...; pero o
museo destina tamén unha boa
parte das súas vitrinas a mostrar
a variedade de culturas e
relixións presentes na Xerusalén
actual, a xudía, a musulmana e
acristiana.
Son en total unhas 700 pezas
expostas e unhas 1.000 máis
gardadas, un auténtico tesouro
patrimonial ao que dedicar unha
xornada.
Teléfono 981 581 600 E-mail
museots@ofmsantiago.com
Precio 3 €. Estudiantes y jubilados:
2 €. Grupos escolares:
1 €. Menores de 14 años: Gratis
Horario: 10:30-13:30, 16:00-
19:00. Lunes: cerrado.
Os 19 concellos bañados polo
río Ulla presentan un ano máis
o programa ‘Goza do Ulla’,
unha iniciativa turística que
xa vai pola súa quinta edición
e que pretende dar a coñecer e
promocionar o patrimonio natural
dos seus territorios. Haberá
unha ruta ou incluso dous
cada fin de semana en cada un
dos 19 concellos da iniciativa:
Palas de Rei, Monterroso, Antas
de Ulla, Agolada, Santiso,
Arzúa, Vila de Cruces, Touro,
Silleda, Boqueixón, Vedra, A
Estrada, Teo, Padrón, Pontecesures,
Valga, Dodro, Catoira e
Rianxo.
Ignacio Codesido, alcalde de
Touro, un dos concellos impulsores
deste proxecto, destaca
que “desde Antas do Ulla, no
seu nacemento, ata Rianxo coa
Lindeiros
Goza do Ulla comeza coa edición
2015 dos seus roteiros
Ata o mes de outubro os 19 concellos organizarán andainas nas
findes de semana polas rutas que teñen nos seus territorios
súa chegada ao mar, pasando
polos diferentes municipios, o
Ulla amosa unha grandísima
variedade de patrimonio natural,
cultural e artístico”. A intención
a medio prazo e deseñar
unha ruta de gran percorrido
que podería denominarse Gran
Roteiro Fluvial do Ulla para
poñer en valor toda a riqueza
cultural, ecolóxica e etnográfica
deste río, o segundo en relevancia
de Galicia e que percorre
tres provincias (Lugo, A Coruña
e Pontevedra).
O domingo 31 de maio comezou
a primeira ruta no Concello
Monterroso. As seguintes
serán: Antas do Ulla (17 de
xuño); Boqueixón (20 de xuño);
Agolada (18 de xullo); Arzúa (1
de agosto); Vedra (2 de agosto),
Rianxo (29 de agosto); Touro
(5 de setembro); Pontecesures
(6 de setembro); Silleda
(12 de setembro); Catoira (13
de setembro); A Estrada (20
de setembro); Palas de Rei (26
de setembro); Teo (27 de setembro);
Padrón (3 de outubro);
Santiso (10 de outubro); Dodro
(17 de outubro); Valga (24 de
outubro) e Vila de Cruces (25
de outubro).
A iniciativa xurdiu fai xa cinco
anos e o 2014 desenvolveuse
con grande éxito. Con traballo
dos 19 concellos e sen apenas
custo promóvese un proxecto
que pon en valor o noso territorio,
vinculando municipios,
bisbarras e provincias por riba
dos intereses localistas ou
partidistas.
Fonte: concello de Touro, Lindeiros.
Maqueta da exposicón. Foto:Loli Fdez.
Unha das moitas rutas de “Goza da Ulla”. Foto: concello de Touro

xuño 2015 pasará 25
Talleres de verán na
Fundación Granell
Do 29 de xuño o 31 de xullo
Insolación de Emilia Pardo
Bazán cumpre 125 anos
María Adanez interpreta en Compostela unha adaptación o día 18
Detrás de Aula de ideas está
a uruguaia Adriana Pazos,
unha filla de emigrante que retornou
a terra do seu avó para
por en valor todo o que aprendeu
de música, teatro, danza,
literatura... estudou Belas Artes
en Montevideo e o chegar a
España licenciouse en Historia
da Arte. Según explica Adriana
“ Entiendo que el disfrute,
acercamiento y conocimiento
del arte eleva nuestra calidad
de vida; conocer distintas sensibilidades
amplía nuestra visión
del mundo y nos capacita
para poner en acción nuestro
propio caudal creativo en el devenir
del día a día”.
Aula de ideas propón un itinerario
completo con actividades
lúdicas e educativas para o
mes de xullo que ofrece aos nenos
e nenas un novo e estudado
programa e ás familias as facilidades
da conciliación laboral.
Serán cinco semanas de
movemento e creatividade incluíndo
actividades vangardistas
que incorporan o teatro, a
danza, a expresión corporal en
interacción coa arte contemporánea,
a música, a expresión
plástica, as novas tecnoloxías e
a creatividade.
O horario comeza as 8.30 da
mañá e dura ata as dúas para
facilitar a conciliación laboral e
familiar; cada maña terán lugar
máis de 3 actividades distintas
e, como é lóxico, haberá sitio
para o recreo e os xogos o aire
libre.
Existen distintas posibilidades
de matrícula que van
desde os días alternativos ata
as semanas soltas ou o mes
completo.
As actividades desenvolveranse
nas aulas de didáctica e
espazos do Museo Fundación
Eugenio Granell e as prazas
son limitadas polo que e convinte
reservar si se quere participar
nas actividades, ben no
correo electrónico contacto@
auladeideas.com ou no teléfono
606 971 859.
Con Insolación, Emilia Pardo
Bazán non só escribiu unha gran
historia de amor, senón tamén
unha convencida defensa do dereito
a elixir das mulleres.
María Adánez interpreta á
protagonista Francisca de Asís
Taboada, viúva marquesa de
Andrade
(galega como a propia autora)
que vive no Madrid de finais do
século XIX, nun medio aparentemente
ilustrado de salóns e parladoiros,
pero no que non calou
a idea da igualdade entre homes
e mulleres. Nos apenas seis días
que dura a acción, Asís coñece a
Diego Pacheco, un
raparigo de boa sociedade con
fama de conquistador, déixase
someter por el máis aló do
aceptable, disponse a abandonar
regresando a súa apracible e querida
Galicia, e finalmente decide
non xa entregarse sen medo ao
pracer, senón capitanear a relación
admitindo que un debe tentar
ser protagonista da súa propia
historia.
Para Luis Luque, o director “
Insolación fálanos do encontro
de dúas latitudes españolas, o
norte e o sur, como metáfora das
clases sociais imperantes na España
de finais do século dezanove.
A clase aristocrática e as súas
estritas leis sociais fronte á Espa-
ña máis popular cunha moralidade
menos asfixiante e máis libre.
A peza está interpretada por
María Adánez e José Manuel
Poga nos principais papeis e dirixida
por Luis Luque. A cita o
xoves 18 no Auditorio de Galicia.
Cartel do Encontro de bolillos. Foto: Asociación A Silva

26 pasará
Lindeiros
19 concertos na décima edición do festival
Via Stellae en Compostela
Celebrarase do 29 de xuño ao 15 de xullo en espazos da cidade
Organizado e promovido polo
Concello de Santiago e pola
Xunta de Galicia, o Via Stellae
volverá encher de música
Santiago de Compostela, o seu
casco histórico, durante máis de
dúas semanas: o Teatro Principal
e o Salón Teatro; as igrexas
e capelas de San Fiz de Solovio,
Universidade, Orde Terceira e
San Domingos de Bonaval e
localizacións singulares como o
CGAC, o Hostal dos Reis Católicos
e o Paraninfo da Universidade,
son os variados escenarios
do festival.
O festival abrirá cun compositor,
pianista e músico de jazz
aplaudido arredor de todo o
mundo, o norteamericano Uri
Caine que mostrará como entende
a música de Domenico
Scarlatti.
A presenza de Haendel chegará
da man de Al Ayre Español e
Eduardo López Banzo (agrupación
aragonesa merecedora do
Premio Nacional de Música).
Haendel comparte cartel con
Vivaldi noutro concerto que tamén
nos traslada ao mundo da
ópera barroca e dos castrados
da man do contratenor Flavio
Ferri-Benedetti e dos madrileños
Ímpetus que dirixe Yago
Maratón de jazz na Praza da Quintana
Será o peche do ciclo 1906 que se celebrou por toda Galicia
Santiago será de novo escenario
do final do ciclo Jazz 1906
na Praza da Quintana. Serán 12
horas de música de balde e en
directo en plena rúa co obxectivo
de compartir cos viandantes
de forma aberta e sen barreiras
as propostas musicais de formacións
galegas de jazz.
O Ciclo de Jazz 1906 é unha
iniciativa da empresa Hijos de
Rivera por medio dunha das
súas marcas de cervexa e este
ano chegou a súa oitava edición.
O ciclo celébrase de marzo
a xuño en máis de 50 salas
de toda España e en estes anos
converteuse nunha das referencias
en canto a programación de
jazz se refire.
Mahugo e que debutan no festival.
A Bach dedican o seu concerto
o trío La Bellemont coa
colaboración do reputado violinista
arxentino Manfredo Kraemer;
e os Gallaecia Antiqva,
cuarteto formado por profesores
de conservatorios galegos
cunha recoñecida traxectoria en
diversas formacións dedicadas á
música antiga, que explora a relación
do cantor de Leipzig cos
seus alumnos e fillos.
Maximino Zumalave e a
Real Filharmonía de Galicia
non faltan á súa cita co Festival
Via Stellae para presentarnos,
nun intenso e único programa
que se o tempo o permite terá
A lista defintiva de participantes
no maratón non está
pechada o cen por cen pero de
momento, están confirmadas
as actuacións de: Hot Chocola-
lugar nun dos fermosos patios
do Hostal dos Reis Católicos, o
de San Xoán, as tres últimas e
máis célebres sinfonías de Mozart.
Con ocasión do 350º aniversario
da súa morte, Raquel
Andueza e La Galanía achégannos
a un dos compositores máis
importantes -e tristemente un
dos máis esquecidos- do século
XVII: organista, violinista e
compositor italiano, Tarquinio
Merula foi un dos autores máis
innovadores no campo da música
sacra do Seicento. Non rematan
aquí as homenaxes aos
grandes mestres e volven ao Via
Stellae Rinaldo Alessandrini e o
seu Concerto Italiano e regresan
tes, André Fernandes “Wonder
Wheel”, Cats and Monkeys,
Felipe Villar Trio e Mónica de
Nut. Iráse ampliando información
na web do Club 1906.
Momento do maratón do ano pasado. Foto: Jimena Bereguer
a Santiago coa súa grande especialidade:
os madrigais de Claudio
Monteverdi. No mosteiro
de San Lorenzo del Escorial foi
mestre de capela o pai franciscano
Antonio Soler, virtuoso do
teclado a quen homenaxea cun
concerto monográfico dedicado
ás súas sonatas (co seu célebre
fandango incluído) o talentoso
e eloxiado clavecinista galego
Diego Ares. O punto e final o
porá Fuoco E Cenere, ensemble
liderado por un creativo e
imaxinativo Jay Bernfeld; faino
conectando música de onte, iconografía
de hoxe creada en directo
polo ilustrador Fred Bayle.
Mención aparte merece o
OFF#Stellae, a parte alternativa
do festival que este ano terá
como fío condutor a improvisación.
Uri Caine inspirarase en
Scarlatti e Vivaldi será a fonte
do vigués Brais González; o
poeta Estevo Creus e o pianista
Pablo Seoane traballarán xuntos
en ·NO lugar do Lugar”. A percusión
de Pulsat, a electroacústica
de Roberto Oliveira ou as
arpas inspiradas no Pórtico da
Gloria que tocará Manuel Vilas
son outros dos momentos dos
que se disfrutará en esta décima
edición do Vía Stellae.
Fontes: concello de Santiago,
Lindeiros.
A Real Filharmonía estará tamén no Vía Stellae. Foto: Real Filharmonía
Entretecendo realizará unha
acción de Urban Knitting
Cubrirán co tecido durante o pasado mes a
estatua dunha muller
Poñer en contacto a realidade
das mulleres peruanas coas
galegas é o principal obxectivo
das citas para calcetar que InteRed
organizou en Santiago
de Compostela o longo do mes
de maio. Os encontros ‘Entretecendo’
encádranse no proxecto
que o Fondo Galego de Cooperación
e Solidariedade lle financia
á ONGD para mellorar a
atención ás vítimas da violencia
de xénero no país andino.
A actividade culminará o 16
de xuño cunha acción de “yarn
bombing” ou “urban knitting”,
unha técnica de arte urbana
baseada nunha tarefa, a de tecer,
que comparten mulleres
de todos os tempos e culturas.
Celebrarase un acto arredor
da escultura dunha dona significativa,
que se cubrirá coa
peza elaborada en conxunto.
Trátase dunha aposta polo recoñecemento
das mulleres,
pero tamén pola apropiación
do espazo público, por facer
do persoal político, relacionando
o individual co colectivo e
rompendo a dicotomía público/
privado.

xuño 2015 deportes 27
Club de piragüismo Ribeiras do Tambre
O Club nace no ano 1986 polo
que no o vindeiro ano cumprirá
30 anos de historia, falamos
con Alberto Viaño que é o actual
presidente que nos conta un
pouco das dimensións do grupo
na actualidade “na actualidade
temos 40 fichas de piragüismo
e unha sección de BTT na que
están unha 20 persoas, en total
cerca de 20 persoas aínda
que a finais de ano a cifra sole
subir despois do cursos de iniciación
que facemos en verán
sempre se suman uns 30 rapaces
máis que se incorporan o
ano seguinte, temos categorías
desde benxamín e alevín ata
veteranos”.
O club participa en tódalas
competicións e acaba de conseguir
que unha rapaza participe
nun campionato do mundo que
se celebrará en Portugal “hai
3 ligas; a provincial na que o
ano pasado quedamos cuartos,
a liga galega na que quedamos
de 17 e a liga nacional
na que quedamos de 33; precisamente
Irene Mirás, unha
das nosas rapazas, que estuda
no centro de tecnificación
de Pontevedra onde está becada,
conseguiu un posto no
campionato do mundo junior
e sub 23 que se celebrará en
Portugal”
Os rapaces non teñen que
comprar nada para formar
parte de Ribeiras do Tambre
xa que o Club suministralles
todo o material aínda que iso
fai que os orzamentos sexa o
máis delicado “contamos co
apoio do concello de Ames, o
máximo apoio xa que sen el
non poderíamos levar a cabo
a actividades, pero tamén
da Deputación e da Xunta”.
Para Alberto o máis importante
do Club son os valores que se
transmiten os máis pequenos “o
compañeirismo, o da colaboración,
o coidado do material,
cousas que farán deles mellores
rapaces de cara o futuro”.
Pero non todo e doado, o traballo
das centrais eléctricas que
se nutren do ríoa fan que o caudal
do non chegue para entrenar
“en 72 horas temos pasado de
ter auga suficiente a que non
chegue ao mínimo imprescindible,
a central eléctrica
so pensa en xerar enerxía”;
cando isto sucede se desprazan
ata 7 kilómetros río abaixo, para
poder entrenar na parede do embalse,
e cargan coas piraguas
o lombo uns 300 metros ata a
borde da auga. Sen duda o espírito
de sacrificio aparece sempre
aínda que en este caso sexa fora
da auga, o terreo natural destes
xoves piragüistas.
info@ribeirasdotambre.es
#ribeirasdotambre
https://www.facebook.com/
ribeiras.dotambre
Fotos: C. R. T, Loli Fdez.

28 deportes
Lindeiros
Hassan Lekhili e Paula Mayobre gañan a II
Carreira Pedestre do concello de Frades
O Concello de Frades entregou 1.000 euros á Asociación Española de Loita contra o Cancro
Os atletas Hassan Lekhili,
do Ourenrunning (Ourense), e
Paula Mayobre González, da
Escola De Atletismo Paula Mayobre
(Ares), foron os gañadores
da segunda edición da Carreira
Pedestre do Concello de Frades,
que congregou a case trescentos
atletas e a varios centos de veciños
e afeccionados ao atletismo
en Ponte Carreira. A pesar das
predicións meteorolóxicas, que
anunciaban fortes choivas a proba
disputouse sen auga e incluso
o sol luciu en Frades durante
as probas escolares, o que fixo
que moitos veciños e veciñas se
animaran a pasar unha divertida
e deportiva tarde en Ponte
Carreira.
O alcalde de Frades, Roberto
Rey, foi o encargado de entregar
o cheque de 1.000 euros á
Asociación Española de Loita
contra o Cancro, correspondentes
á recadación realizada polas
inscricións dos atletas na proba
complementada por unha achega
municipal. Rey Martínez
agradeceu a colaboración de todos
os atletas na loita contra esta
enfermidade e destacou o traballo
dos voluntarios que fixeron
posible a organización desta
proba. Finalmente, o alcalde explicou
aos presentes que “Frades
ten moito que descubrir, pois temos
un rico patrimonio natural
e cultural”, polo que convidou
aos presentes a “visitar o noso
concello e a volver participar na
terceira edición desta carreira
para o ano que vén”.
Fontes: concello de Frades, Lindeiros
Gañadores absolutos nas distintas categorías. Foto: concello de Frades
Vero Boquete pasou por Santiago tras
conseguir a Liga de Campións feminina
A xogadora atópase concentrada coa selección nacional que afronta o
campionato mundial
O Club Millaraio Campión
Galego por equipos
Conseguiu o trofeo na categoría masculina
A concelleira de Deportes de
Compostela , María Corral, acudiu
ao aeroporto de Lavacolla a
recibir á futbolista compostelá
Verónica Boquete, tras lograr co
seu equipo, o FCC Frankfurt, a
Liga de Campións feminina. A
deportista permaneceu uns días
na cidade antes de afrontar outro
importante reto, o Mundial,
ao que acudirá coa Selección
Española.
Verónica Boquete é a primeira
española en conquistar unha Liga
de Campións feminina e unha
grande embaixadora da cidade.
Nominada tamén esta temporada
ao Balón de Ouro, supera a trintena
de internacionalidades e agora
afrontará a primeira cita mundialista
da Selección Española.
O Concello súmase ás felicitacións
a esta exemplar deportista,
coa que ademais vén colaborando
nos últimos anos na organización
do Campus de Fútbol Vero
Boquete.
Fontes: concello de Santiago,
Lindeiros
A Concelleira con Vero Boquete e os seus pais. Foto: concello de Santiago
Seguen os bos resultados do
clube Millaraio de atletismo,
unha entidade que leva desde o
2008 ofrecendo alternativas o
fútbol e o baloncesto. Na actualidade
ten máis de 127 licenzas
federativas e compite tamén en
salto, xavalina ou triple salto
mellorando cada ano.
O domingo día 17 celebrouse
o Campionato Galego por
Equipos en categoría cadete nas
pistas de Elviña na Coruña. O
Equipo do Millaraio. Foto: Millaraio
club Atletismo Millaraio presentou
equipo tanto na categoría
feminina, onde alcanzaron un
meritorio oitavo posto; como na
categoría masculina, onde se alzaron
co título de Campións Galegos
grazas a unhas magníficas
actuacións e a un impresionante
esforzo conxunto de todos os
integrantes do equipo, desde o
primeiro ao último.
Fonte: Millaraio, Lindeiros

xuño 2015 deportes 29
Santiago Futsal abre
a inscrición para o
Campus de verán
Celebrarase do 29 de xuño ao 3 de xullo
Este ano o Santiago Futsal
organiza o 11º Campus de verán
para nenos e nenas de 3 a 14
anos. O campus, que comezará
o luns 29 de Xuño e terá unha
duración de 5 días, até o venres
3 de Xullo, combinará adestramentos
de futsal con outras
actividades de lecer, xogos e
clases de inglés. O pavillón de
Fontiñas será a instalación na
que se desenvolva o Campus,
que esta edición incorpora a
categoría de psicomotricidade,
ampliando desta maneira o límite
de idade dos participantes,
desde os 3 aos 14 anos. O
horario xeral será de 10h a 14h
pola mañá e de 16.30h a 19.30h
pola tarde, mentres que a categoría
de psicomotricidade (3-5
anos) unicamente terá horario
de mañá. Ademais, o club ofrece
a posibilidade de quedar a
comer e facer horario completo
de 10h a 19.30h.
O prezo xeral será de 100€
sen comida e 130 con comida,
mentres que o prezo para xogadores
do Santiago Futsal será
de 90€ sen comida e 120€ con
comida. Por outra banda, o prezo
para os nenos de categoría de
psicomotricidade (3 a 5 anos),
que só terán horario de mañá,
será de 60€ xeneral e 50€ para
xogadores do Santiago Futsal. O
pago realizarase nas oficinas do
Santiago Futsal antes do comezo
do Campus.
Así mesmo, o primeiro día de
Campus todos os participantes
terán que entregar aos responsables
unha fotocopia do DNI
ou do libro de familia e o cartón
sanitario.
A inscrición pode realizarse
enviando un correo electrónico
á dirección administración@
santiagofutsal.com, chamando
ao número de teléfono 981 11 50
38 ou nas oficinas do club.
Fontes: Santiago Futsal, Lindeiros.
O patinaxe de Ordes colleita
titulos en varias disciplinas
O AC Ordes subcampión de España de hockey e o Galia campión
provincial de grupos Show
O deporte dos patíns en Ordes
comeza a ser algo máis que algo
con bastantes afeccionados e a
converterse en un proxecto serio
a coidar desde as institucións e
a sociedade. O AC Ordes ven
de proclamarse subcampión de
España en categoría xuvenil
diante, nin máis nin menos, que
do FC Barcelona; estiveron a piques
de gañar pero para dar proba
do esforzo baste dicir que no
descanso perdían 2-0 e o partido
rematou 3-2; o terceiro posto
foi para os madrieños do CP Rivas
Las Lagunas. Os xogadores
do AC Ordes chegaban pasada
a medianoite de Alcobendas,
onde se celebrou a fase final, e
eran recibidos polos familiares
e afeccionados como si foran os
gañadores.
Por outra banda o Club Patinaxe
Galia acadou un novo
logro que pon de manifesto o
alto nivel e o gran momento que
está a atravesar o equipo ordense.
Concretamente quedaron
na primeira posición dentro do
Campionato Provincial de Grupos
Show de Patinaxe Artística,
proclamándose as máximas
vencedoras na modalidade de
grupos grandes de secundaria
coa coreografía ‘Caleidoscopio’.
Pola súa banda o grupo pequeno
de primaria ‘Promesa de Primavera’
quedou en quinta posición.
Fontes: concello de Ordes, Lindeiros
Equipo Gaia de patinaxe artístico. Foto: concello de Ordes
O equipo do AC Ordes que consiguíu o subcampionato. Foto: concello de Ordes

30
Lindeiros
Sementar No Rural
Xosé Marcial Díaz Manso
É enxeñeiro agrónomo e gandeiro naceu con concello
de A Bola en Ourense e vive en Ames desde fai
20 anos.Traballou no sistema de
información territorial de Galicia (SITGA) e
actualmente o fai no Instituto de Estudos do
Territorio (IET) da Consellería de
Medio Ambiente,
Territorio e Infraestruturas
Hai quen di que no rural nunca non pasa nada, que é aburrido, conservador, tradicional.
A innovación a que tanto se nos empuxa so funciona cando as novidades encaixan ca nosa
estratexia vital, sacian as nosas necesidades e non poñen en perigo os nosos logros.Discernir
cando nos estamos quedando obsoletos ou cando bandeamos en función do vento no é fácil.
Empregar o sentido común, o menos común dos sentidos, parece o máis recomendable.
O rural galego leva integrando o ciclón tecnolóxico e globalizador das últimas décadas
de maneiras distintas, segundo seus tripulantes o van procesando na súa maxín e no seu
corazón,configurándose diferentes escenarios.
Hai un rural que ten optado por manterse grazas a pequenas explotacións familiares que se
abastecen a si mesmas e que venden os seus excedentes nos arredores. Son micro sistemas
soportados normalmente por xente maior e que soen ter algún membro da unidade familiar
traballando fora para complementar as rendas. Manteñen os vínculos familiares xuntándose
os fins de semana e nas vacacións. Hai un rural moi arborizado e pouco habitado que
funciona a modo de fondo de inversión. Nel metemos recursos dos que esperamos recoller
réditos nun futuro. Nos permite mirar afora en busca doutras experiencias e perspectivas.
Outro rural mais próximo ás cidades, aínda que non ó estea tanto, tenunha cultura mais atrevida.
Nel aséntanse persoas que practican unha agricultura que está encontrando oportunidades
nesta simbiose a través da venda directa e da singularidade dos produtos ecolóxicos.
Hai un rural altamente tecnificado e moi especializado (leite, viño, …) que se enfoca cara os
grandes mercados e onde sindicatos, cooperativas, empresas e administracións poñen o seu
especial énfase. Hai tamén un rural habitado polo mundo servizos onde o novo paradigma
da multifuncionalidade encontra o seu acolledor niño. Tan pronto se chama turismo, como
comercio, educación, sanidade ou TIC. Espallase sen contornas xeográficas e nel converxen
persoas de diferente profesión co único vínculo de querer vivir entre leiras e darservizos tanto
os de “dentro” como os de “fora”. E por último, hai un rural a medio cociñar, que non sube
nin baixa, explotacións que non ven claro si tirar polo camiño da agroindustria, quedarse na
agricultura familiar, apostar pola singularidade ecolóxica ou
ofrecer servizos.
Algúns queremos ver nestas formas de xestión do territorio
rural un sabio fluír que está configurando un futuro moi
prometedor tanto para os que viven nel como para os que o
fan nas cidades; grandes demandantes de espazos abertos,
de calidade alimentaria, de cultura e de silencio. Os que sementamos
no rural sempre nos movemos na dualidade do
paleto e do friki, pero somos cousa distinta.
MERCADILLOS
Ames
- Bertamiráns - Sábados (76 postos)
Boqueixón
- Lestedo - Domingos 21 de junio y 5 julio
(80 postos)
Brión
- Pedrouzos - Martes
Frades
- Ponte Carreira - Xoves
Negreira
- Domingos (75 postos)
O Pino
- Día 20 de cada mes
Ordes
- Mércores (130 postos)
Oroso
- Sigüeiro - Sábados (30 postos)
Padrón
- Domingos (750 postos)
Santiago de Compostela
- Xoves - Salgueiriños (200 postos)
Trazo
- Benza - Domingos (12 postos)
Teo
- Cacheiras - Sábados
OUTROS MERCADOS
Santiago de Compostela
-Martes - Lusco e Fusco en Belvís
Teo
-Sábados - Mercado labrego en Os Tilos

xuño 2015 31
TELÉFONOS
DE
INTERESE
Monbus - Castromil
Padrón - Milladoiro - Santiago
L - V: 7:25, 7:35, 8:55, 10:05, 10:15, 12:20, 14:55, 16:05,
18:20, 19:30, 21:50
Concello de Ames: 981 883 002
Casa da Cultura Milladoiro: 981 535
940
Casa da Cultura Bertamiráns: 981 891
017
Policía Local: 619 767 575
Garda Civil: 981 536 405
Centros de Saúde:
Milladoiro: 981 522 838
Bertamiráns: 981 890 404
Concello de Brión: 981 887 006
Casa da Cultura Brión: 981 509 908
Policía Local: 981 893 474
GRUMIR: 629 871 542
Centro de Saúde: 981 887 701
Concello de Boqueixón: 981 513 061
Casa da Cultura: 981 513 061
Garda Civil: 981 503 051
Emerxencias: 981 513 434
Centro médico de Forte: 981 513 010
Centro médico de Lestedo: 981 502
297
Concello de O Pino: 981 511 002
Casa da Cultura: 981 511 065
Garda civil: 981 511 052
Centro de Saúde: 981 511 196
Concello de Oroso: 981 691 478
Policía Local: 981 691 680
Garda Civil: 981 691 381
Protección Civil: 629 737 942
Centro de Saúde: 981 694 731
Concello de Padrón: 981 810 451
Policía Local: 981 810 247
Garda Civil: 981 810 091
Protección Civil: 981 812 929
Taxis: 981 811 459
Centro de Saúde: 981 810 920
Concello de Negreira: 981 885 250
Casa da Cultura de Negreira: 981 885
736
Policía Local: 676 454 882
Garda Civil: 981 885 001
Centro de Saúde : 981 886 378
Concello de Santiago: 981 542 300
Policía Local: 981 542 323
Policía Autonómica: 981 546474
Policía Nacional: 981 571 717
Garda Civíl: 981 581 611
Garda Civil de Tráfico: 981 582 266
Bombeiros: 981 542 446
Cruz Vermella: 981 586 969
Radio - Taxi: 981 569 292
Estación de autobuses: 981 542 416
Estación de ferrocarril: 902 240 202
Aeropuerto: 981 547 500
Concello de Teo: 981 815 700
C. Sociocultural A Ramallosa: 981 805
700
Policía Local: 981 815 700
Protección Civil: 649 804 720
Centros de Saúde:
Folgueiras( Calo): 981 814 106
Os Tilos: 981 801 038
Cacheiras: 981 807 411
Reis: 981 815 711
Concello de Vedra: 981 814 612
C. Sociocultural 3ª idade: 981 502 024
Protección Civil: 629 661 685
Taxis: 608 981 944
Sábados: 8:50, 10:05, 10:55, 10:55, 12:20, 14:55,
19:30, 21:50
Domingos e festivos: 8:50, 10:05, 12:20, 14:55, 19:25,
19:30, 21:50
Santiago -Milladoiro - Padrón
L - V: 6:50, 9:00, 10:00, 11:30, 12:30, 15:20, 15:30,
18:00, 19:00, 20:30
Sábados: 10:00, 11:30, 12:00, 14:00, 16:00, 20:00,
20:30
Domingos e festivos: 10:00, 11:30, 12:00, 18:00,
20:00, 20:30
Empresa Arriva
Padrón - Milladoiro - Santiago (h.aprox.)
L - V: 7:00, 8:10, 9:00, 10:10, 11:00, 12:10, 13:00, 14:25,
15:00, 16:00, 17:10, 18:00, 19:10, 20:00, 21:20, 22:00
Sábados: 9:20 ata 20:20 cada 2 hs.
Domingos e festivos: 9:20 ata 21:20 cada 2 hs.
Santiago - Milladoiro - Padrón
L - V: 6:00, 7:00, 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:15,
14:00, 15:00, 16:00, 17:00, 18:00, 19:00, 20:00, 21:00,
22:10
Sábados: 8:00 ata 20:00 cada 2 hs.
Domingos e festivos: 8:00 ata 20:00 cada 2 hs.
Empresa Bustelo
Rois - Santiago (de Extramundi 5 m antes
L - V: 6:45, 7:30, 9:00, 14:30, 18:00, 20:00
Sábados: 9:00, 14:30, 18:00
Domingos e festivos: 10:15, 14:30, 18:00
Santiago - Rois
L - V: 7:30, 10:00 12:00, 15:30, 19:00, 21:00
Sábados: 12:00, 17:00,19:00
Domingos e festivos: 11:00, 17:00, 19:00
HORARIO DE AUTOBUSES, inverno
La Estradense
A Estrada - Cacheiras - Santiago
L - V: 6:55, 7:30 (lectivo), 7:50, 8:30, 9:10, 10:00, 10:45,
13:15, 15:00, 16:45, 18:00, 19:00, 20:20 ( L -X lectivos).
*Por Cacheiras 20 minutos máis tarde.
Sábados: 8:30, 10:00, 15:00. 18:15.
Domingos e festivos: 9:00, 18:15
Santiago - Cacheiras - A Estrada
L - V: 7:45, 9:00, 9:30, 10:30, 11:30, 12:30, 13:30 ( lectivo)
14:00, 15:15, 16:30, 18:15( lectivo), 19:00, 20:30,
21:30 ( L - X lectivos)
Sábados: 9:15, 12:30, 17:15, 20:15
Domingos e festivos: 12:30, 20:00
Monbus - Castromil
Cacheiras -Santiago ( de Moraña)
L - V laborais: 7:40, 9:00, 10:35, 12:45, 16:05
Santiago - Cacheiras ( ata Moraña)
L - V laborais: 12:00, 13:00, 15:30, 18:30, 20:45
Empresa Seoane
Cacheiras - Santiago
L - V: 8:10, 9:05, 15:20, 17:50, 18:15,
Sábados: 8:25
Santiago - Cacheiras
L - V: 12:30, 13:45, 17:00, 18:00, 19:30
Sábados: 12:30
Vedra - Santiago ( Hor. Aprox:)
L - V : 7:40, 14:55
Sábados: 7:50
Santiago - Vedra
L - V: 14:00, 19:30,
Sábados: 14:00
Autobuses de Calo
Milladoiro - Santiago (Rúa da Rosa)
L - V: De 7:00 ata 21:45 cada 15 min.
Sábados: 7:35 ata 13:35 cada hora. e as
16:05, 17:05, 18:35, 19:35, 20:35, 22:05, 23:00
Domingos e festivos: 9:30, 10:30, 11:30, 13:00, 16:05,
17:05, 18:35, 19:35, 20,35, 22:05, 23:00
Santiago (Rúa da Rosa) - Milladoiro
L - V: De 7:00 ata 21:30 cada 15 min. 22:00 e 22:30
Sábados: 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00,
16:30, 18:00, 19:00, 20:00, 21:30, 22:30, 23:15.
Domingos e festivos: 10:00, 11:00, 12:00, 14:00, 18:00,
19:00, 20:00, 21:30; 22:30, 23:15.
Milladoiro-Santiago(Est.de autobuses)
L - V: 8:10, 9:25, 15:15, 19:15
Sábados: 8:10, 9:25
Santiago (Est. de autobuses) - Milladoiro
L - V: 8:40, 13:10, 18:10, 20:10
Sábados: 8:40, 13:10
Milladoiro - Bertamiráns
Días laborais: 10:00, 11:45, 17:30
Bertamiráns - Milladoiro
Días laborais: 11:00, 12:15, 19:00
Hermanos Ferrín
Negreira - Brión - Bertamiráns - Santiago
L - V: 06:45 a 20:45 cada hora.
*Bertamiráns 7:10, 8:05 cada hora hasta 21,05.
Sábados: 07:45, de 08:45 cada 2 h. ata 19:45
*Bertamiráns 8:05 ata 20:05 cada dúas horas e 21:45
Domingos e festivos: 08:45, de 09:45 ata 19:45 cada 2
h. e 21:45. *Bertamiráns 9:05 10:05 cada dúas horas
ata 20:05 e 21:45
Santiago - Bertamiráns - Brión - Negreira
L - V: de 07:45, 8:45 ata 21:45 cada h.
Sábados: 08:45, 09:45 , 10:45 ata 20:45 cada 2 h. e
22:30
Domingos e festivos: 9:45, de 10:45 ata 20:45 cada 2
h. e 22:30
Autocares Mosquera
Forte ( Boqueixón) - Santiago
L - V: 15:05, 19:35
Santiago - Forte ( Boqueixón)
L - V: 8:05
Empresa Lázara
Boqueixón ( Ponteledesma ) - Santiago
L - V: 7:15, 7:40 ( lectivos) 8:50, 10:45, 14:30, 18:00
Sábados: 9:45, 14:30
Domingos e festivos: 18:45
Santiago - Ponteledesma (Boqueixón)
L - V: 10:00, 13:00, 14:30 (lectivos), 17:00, 18:30
( lectivos), 19:30
Sábados: 13:00, 17:00
Domingos e festivos: 20:00
Monbus - Castromil
Ponte Ulla - Santiago
L - V: 6:42, 15:17, 17:23, 20:32
Sábados: 10:53, 15:18, 17:23, 20:23, 20:32
Domingos e festivos: 10:53, 15:18, 17:23, 20:32, 21:52
Santiago - Ponte Ulla
L - V: 9:15, 12:00, 14:00, 16:00, 18:00, 20:00, 22:00 (venres
vísperas de puente)
Sábados: 10:00,14:00, 16:00, 18:00
Domingos e festivos: 10:00, 14:00, 16:00, 18:00,
21:00 ( fin de puente)
Monbus - Castromil
A Gándara (Os Anxeles) -
Bertamiráns - Santiago ( Rúa A Rosa)
L - V: 7:15, 7:40, 8:15, 9,25, 10:25, 11:25, 12:25, 14:25,
15:25, 16:25, 17:25, 19:25, 21:25
Sábados: 8:25, 9:25, 10:45, 12:25, 14,25, 17:25, 19:25,
21:25
Domingos e festivos: 9:25, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25
Santiago (Rúa A Rosa) -
Bertamiráns - A Gándara (Os Anxeles)
L -V: 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:20,
17:00, 18:15, 19:00, 20:00, 21:30
Sábados: 10:00, 12:00, 13,00, 14:00, 15:20, 18:15, 20:15
Sábados e festivos: 10:00, 12:00, 14:00, 16:00, 18:15,
20:15
Bertamiráns - Santiago
(En tránsito desde Muros, Noia. H. aprox.)
L - V: 7:10, 7:40, 8:15, 9:25, 10:25, 11:25, 12:25, 14:25,
15:25, 16:25, 17:25, 19:25, 21:25.
Sábados: 08:25, 09:25, 10:45, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25.
Domingos e festivos: 09:25, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25
Santiago - Bertamiráns - Noia - Muros
L - V: 09:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:30, 15:20,
17:00, 18:15, 19:00, 20:00, 21:30.
Sábados : 10:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:20, 18:15, 20:15.
Domingos e festivos: 10:00, 12:00, 14:00, 16:00, 18:15,
20:15.
Monbus - Castromil
Ordes - Oroso - Santiago
Laborais: 7:35, 8:50, 10:50, 12:05, 13:50, 14:35, 16:20,
17:20, 18:50, 20:20, 21:50
Sábados:8:35, 10:50, 14:50, 17:20, 18:35, 22:55
Domingos e festivos: 10:50, 12:50, 14:50, 17:20, 18:50,
21:35
Oroso - Santiago ( Rúa da Rosa)
L - V: 8:20, 10:20, 12:25, 17:40, 21:50
Santiago - Oroso - Ordes
Laborais: 6:30, 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:15, 14:00,
15:30, 16:30, 18:00, 19:30, 21:15
Sábados: 10:00, 14:00, 16:30, 18:00, 19:30, 21:00
Domingos: 12:00, 14:00, 18:00, 19:30, 21:15
Aucasa
Trazo - Santiago
7:40
Santiago - Trazo
14:10
Empresa Freire
Arzúa - Arca - Santiago
L - V: 7:30, 7:55, 8:10, 10:35, 12:05, 14:15, 14:55, 15:40,
18:05, 20:55. *por Arca 25 minutos despois, aprox.
Sábados: 8:10, 12:10, 10:30, 12:10, 15:45, 18:05
Domingos e festivos: 8:05, 12:05, 15:40, 18:05,
20:55 (Sábados non circula)
Santiago - Arca - Arzúa
L - V : 7:00, 9:15, 11:00, 12:45, 13:30, 16:00, 18:00, 18:30,
20:00,21:00 ( Venres lectivos)
Sábados: 7:00, 11:00, 12:45, 13:30, 16:00, 18:30
Domingos e festivos: 7:00, 11:00, 16:00, 18:30,
20:00 ( sábados non circula)
Santiago - Aeroporto
De 6:00 ata 00:00 cada 1/2 h., diario,
dende Pz. Galicia.
De 6:10 ata 00:10 cada 1/2 h., diario
dende Est. de Tren
De 6:20 ata 00:20 cada 1/2 h, diario,
dende Est. Autobuses.
Aeroporto - Santiago
De 7:00 ata 1:00 cada 1/2 h., diario.

32 memorias dos nosos maiores
Lindeiros
Isabel Teresa
Santomil
Veciña de Santiago
Isabel exemplifica como ningunha
outra o sacrificio da muller
galega, pasou toda a vida
vivindo para os outros e aínda
hoxe te mira como si foses un
neno pequeno que necesita ser
vixiado ata que aprenda a voar
so. naceu en Coira, a cabalo
entre Ames e Santiago, nunha
familia de 11 irmáns e nunha
casa que foi sempre o lugar común
do que saían e o que volvían
todos cando o precisaban.
Foi a escola nunha parroquia
próxima, Laraniño, nunha casa
na que so estudaban rapazas
xa que os nenos acudían a outra
edificación cercana. Non
sempre podía acudir, as labores
do campo eran primeiro, pero
a Isabel gustáballe estudar e
sempre procuraba preguntar as
compañeiras, cando faltaba algún
día, para poder respostar a
mestra.
Viviu sempre en Coira e lembra
como foi crecendo o lugar
a medida que se construían
casas a veira da estrada que
leva a Ventín. Nos sorprende
marcando a diferenza entre
caseiros, que cedían unha parte
do que cultivaban o dono da
casa, e caseteiros, os que pagaban
unha reda polo aluguer.
A medida que os seus irmáns
marchaban para converterse en
curas, costureiras, cantores da
catedral ou emigraban a Cuba
ela seguía coidando da casa
e dos que quedaban e dos que
volvían. Tivo un fillo e como
calquera nai o dou todo por el;
cando unha irmán que asistía
na casa de outro irmán cura
pediulle que llelo deixara levar
para Compostela e facerlle
compañía non puido dicir que
non; o cativo criouse cos seus
irmáns en Compostela acudindo
a unha escola en Praterías
e cando chegou o momento de
ir o instituto volveu para Coira
con Isabel.
Coñeceu, a base de loitar
con eles, moitos dos problemas
dunha época; desde a naturalidade
con que os homes bebían
máis viño do de que debían,
hasta os reproches polo seu
fillo, pasando polo que entón
chamaban tristura e que hoxe
dicimos depresión; a maioría
en vidas de outros pero que
foi arranxando como si foran
propios, asumindo, como leva
séculos facendo a muller galega,
que sempre hai que seguir
adiante.
Isabel é un exemplo de esforzo
e de xenerosidade, e un
exemplo de humildade porque
fala de todo menos de si
mesma; quítalle importancia a
súa vida sen decatarse que sen
a súa doutros tivera sido moito
peor. Agora tócalle disfrutar e
descansar porque si hai alguén
que o mereza sen dúbida é ela.
Urdilde 4 de xuño de 2015