LINDEIROS NÚMERO 23 ABRIL 2015

LINDEIROS
O xornal gratuíto da bisbarra de Compostela
Abril 2015
N 23 MENSUAL
SAN FRUTUOSO
As catro virtudes
Cara a maio
Qué pensa facer
polo seu concello:
Teo (páx. 10)
Novas
Ames Novo denuncia que o
concello oculta comunicacións
do catastro (pax. 3)
Teo inicia o proceso para a
municipalización da
xestión da auga (páx. 3)
Pasou:
Festa da Primavera no Mercado
Labrego de Os Tilos (páx. 19)
Distintos actos no Día
da Muller (páx. 22)
Pasará:
Visita un museo: Museo de
Historia Natural da USC (páx. 24)
A pianista de Jazz Irene Aranda
gravará no Teatro Principal (páx. 26)
Deportes:
Marcha Nórdica coa Fundación
para o deporte da USC (páx. 27)
Diego Igrexas campión de
España de Loita Libre (páx. 29)
25 anos ó servizo da industria
hosteleira e alimentaria

2
Lindeiros
Editorial
Realidades paralelas
MEDIATIZA
Colaboradores
en este nº
Andrés Gómez Tato
Iñaki Quenerapú
Fátima García Doval
Jorge del Oro
Xosé Marcial Díaz Manso
Sempre que chega o momento de escribir o editorial véñenme á cabeza moitas das cousas que pasaron no último mes e ou non sei de cal
escribir ou quero escribir de todas á vez, pero penso que a realidade é así e que estamos demasiado afeitos a unha vida nun só sentido
con dúas direccións como tentarei explicar. As cousas non pasan dunha nunha, pasan todas á vez e en moitas ocasións están entre elas
conectadas ou unhas son consecuencia das outras; os medios de comunicación cóntannos, contamos, as noticias dunha nunha e compartimentadas,
agora os deportes, despois o tempo, antes os sucesos... pero a realidade é que os sucesos de violencia de xénero teñen que ver
coa política de recortes, a débeda que se lle perdoa a un club de fútbol podería entenderse se non houbese crise, ou os desafiuzamentos
son incompatibles coas declaracións que se fan en ocasións no Congreso ou noutro tipo de foros; pero esas cousas só aparecen xuntas, só
fálase delas á vez... nas “tertulias” o que resulta aínda peor e só axuda a xerar máis confusión porque o tipo que hoxe che fala do test que
se lles fan aos pilotos de avión mañá analiza a caída da bolsa e que todo suceda ao mesmo tempo non quere dicir que todos saibamos de
todo.
Nese terreo de confusión só quédanos a posibilidade de pensar, analizar as cousas por nós mesmos, algo que esta sociedade non está demasiado
afeita facer. Desde hai moitos anos o español normal viuse obrigado a tomar partido; ou de Franco ou contra Franco, de Adolfo
ou de Felipe ou Felipe ou Aznar ou Aznar ou..., Real Madrid ou Barça, tabaco louro ou tabaco negro... porque se me ocorre todo isto?
penso que esa forma de ser, esa conciencia colectiva sempre é mala pero nunhas eleccións máis aínda como tentarei explicar.
Nunhas eleccións, aínda que soe raro, non votamos a un partido, votamos propostas, modelos, ideas e actitudes. Esa conciencia colectiva
e a información que nos chega empéñase en todo o contrario; os medios de masas non falan de ideas ou proxectos analizando a súa
viabilidade, son poucos os xornalistas que se len os programas electorais, e a maioría dos discursos van encamiñados a un “ou comigo ou
contra min” que evita unha análise real do que sucede. Neste contexto dinse moitas bobadas; por exemplo o afán de diferenciarse dalgún
candidato levouno a propor alianzas de Compostela con Silleda, A Estrada e Lalín pero sen mencionar a Teo ou Vedra... que están polo
medio; en Ames hai quen emprendeu unha cruzada contra os que foron concelleiros e preséntanse ás eleccións sen darse conta de que
por unha banda non se lles pode quitar un dereito recolleito na constitución e por outro eu prefiro un condutor con experiencia que uno
que non teñen carné e ademais non está supervisado... é algo de sentido común, preséntanse moito alcalde ás eleccións pero só critícase a
un por facelo, estase a favor de que a xestión da auga sexa municipal pero vótase en contra, critícanse as declaracións que se fan falando
de pactos post electorais cando eu prefiro saber os acordos antes de votar que despois, en definitiva evítase por todos os medios que os
votantes poidan por un segundo pensar se o que se lles está contando ten razón de ser ou non e faise con declaracións rotundas aínda que
non haxa nada sobre o que declarar.
Empecei a pensar en todo cando se lle deu a licenza á igrexa do Milladoiro mentres o novo centro de saúde segue esperando; como xa
dixen na rede penso que que iso suceda dá unha idea de como se move esta sociedade, pero é a miña declaración xusta? depende; a realidade
é que debería de estar construído un centro de saúde novo pero que non o estea non é culpa de que se vaia a construír unha igrexa,
pero non é menos certo que desde o concello fixéronse máis esforzos para unha cousa que para a outra e por tanto se ten algo que ver
que se constrúa a igrexa e que o centro de saúde teña que esperar, pero iso non é culpa dos fregueses e si o é do actual alcalde pero a súa
actitude en parte vén dada polo seu interese en contentar aos fregueses, os fregueses teñen por isto parte de culpa xa que admiten como
bo que o alcalde faga máis esforzo pola igrexa que polo centro de saúde...
A realidade non é sinxela e calquera que teña a posibilidade de falar en público ten tamén moitas posibilidades de dicir bobadas, escoitemos,
pensemos e preguntemos e só así comprenderemos un pouco mellor quen está detrás dos partidos.
Manel Pardo
Atopa Lindeiros en: Ames, Boqueixón, Brión, Frades, Negreira, O Pino, Ordes Oroso, Padrón, Rois,
Santiago, Teo, Tordoia, Touro, Trazo, Vedra

abril 2015 novas da bisbarra 3
Plan de
protección de
animais
A Consellería o
presentará este mes
A Consellería de Medio Ambiente
convocará o Consello
Galego de Animais Domésticos
e Salvaxes en Cautividade
para presentar propostas de
actuación encamiñadas á mellora
na protección dos animais
domésticos.
Un dos proxectos trata do
desenvolvemento de campañas
e actividades de divulgación e
educación dirixidas aos máis
pequenos, apostando pola afianzamento
de valores nas xeracións
futuras. Entre as medidas
están as accións de innovación
educativa nos centros de ensino
primario a través de programas
educativos baseados nas competencias
básicas e a educación
en valores, como o Plan Proxecta,
en colaboración coa Consellería
de Cultura, Educación e
Ordenación Universitaria.
Tamén se elaborarán publicacións
e actividades que permitan
transmitir as obrigas dos
propietarios dos animais domésticos
para evitar o abandono
e o maltrato; proporase un
traballo coordinado entre todos
os organismos implicados na
protección animal, co desenvolvemento
de ferramentas de
traballo que permitan a integración
de datos de interese para as
diferentes autoridades competentes,
e que faciliten e axilicen
o control e vixilancia do correcto
cumprimento da normativa
de protección dos animais
domésticos.
Fontes: Consellería de Medio
Ambiente Lindeiros
Ames Novo denuncia que o alcalde
oculta datos sobre o catastro
Térreos con cualificación de urbanos poderían pagar como rústicos
No mes de setembro Ames
Novo presentaba unha moción
para instar o Catastro a considerar
como rústicos aqueles
terreos sen urbanizar e que pagaran
un IBI atendendo a esa
cualificación fiscal; unha recente
sentencia do Tribunal Supremo
avalaba esa teses e polo
tanto existía a xurisprudencia
necesaria; a moción foi aprobada
e o concello dou traslado da
petición.
Ames Novo explica agora
que é coñecedor da resposta
que a Dirección General del
Catastro do Ministerio de Hacienda
y Administraciones
Públicas trasladou ao Concello
de Ames; na contestación,
a Dirección Xeral do Catastro
móstrase disposta a adoptar as
medidas oportunas no prazo
de tempo máis breve posible, e
con ese obxectivo demandoulle
O pleno de Teo aprobou as
primeiras medidas para a municipalización
do servizo da
auga cos votos a favor do equipo
de goberno, do BNG e do
Psoe (excepto no punto sobre o
persoal no que se abstiveron) e
en contra de InTeo e o Partido
Popular.
As principais dúbidas apuntadas
por Psoe e BNG centráronse
nos prazos das distintas
medidas que se tomarán e que
ao Concello información sobre
os terreos cualificados como
urbanizables sen ningún tipo de
planeamento; a información foi
solicitada ao Concello co fin de
que “adopte as medidas oportunas
no prazo de tempo máis breve
posible.
A resposta do Catastro ten
rexistro de entrada municipal
do 23 de xaneiro deste ano, feito
que non foi comunicado nin ao
Pleno, nin ás forzas da oposición,
nin aos veciños directamente
afectados. Ante esta situación
Ames Novo trasladou ao alcalde
unha serie de preguntas sobre as
razóns polas que non informou
ao Pleno da recepción da carta
do Catastro; tamén preguntou se
enviara a información solicitada
e no caso de facelo, cales son as
parcelas ou polígonos dos que se
informou; no momento de escribir
esta nova o grupo aínda non
recibiu resposta.
Ames Novo denuncia que o
desleixo do alcalde esta está provocando
un perxuízo a moitos
propietarios, como por exemplo
todos os do non-nato Polígono
Industrial de Pegariños-Tras-
monte, que están nesta situación
e que terán unas cargas
fiscais como o IBI sobre estes
terreos que xa non lles deberían
corresponder.
Fontes: Ames Novo, Lindeiros.
Trasmonte é un dos lugares afectados. Foto: Froaringus
Teo municipalizará a xestión da auga
O pleno municipal aprobou as primeiras medidas
ao ser tan próximos ás eleccións
farán que certos procesos
como a selección de persoal
téñanse que facer en precampaña,
campaña ou mesmo cun goberno
municipal en funcións; o
concelleiro de obras Rafa Sixto
explicou que dado que as mesas
de contratación de persoal
estaban formadas por funcionarios
e non por políticos iso
non representaba un problema.
Manuel Parajó de InTeo insistiu
en que o proxecto económico
non se axustaba á realidade
e que os custos serían moito
maiores. Pola súa banda Carmen
Leboran do Partido Popular
centrou a súa negativa na
posición na que quedan os traballadores
da empresa coa posibilidade
de perder o traballo
ao non poder ser subrogados;
Rafa Sixto insistiu en que non
se pode ir en contra dun informe
informe de secretaría que é
o que di que non se pode producir
a subrogación pero que en
todo caso traballan para unha
empresa privada que é a que
ten a responsabilidade sobre os
seus postos, que o goberno municipal
e sensible coa situación
e que entenden a defensa dos
seus intereses que os operarios
poidan facer nos tribunais.
Fontes: Lindeiros.

4 novas da bisbarra
San Pedro de Ardemil
recibe os títulos da
concentración parcelaria
A parroquia de Ordes concentrou cerca de 2.000 ha.
A nave de Gando de mesón do
Vento foi o lugar elixido para a
entrega de títulos de propiedade
da concentración parcelaria de
San Pedro de Ardemil. O proceso
afectou a 2.000 propietarios
e converteu 13.623 parcelas de
terreo en 2.615 fincas.
Con esta reorganización o
concello de Ordes conta a día
de hoxe cun total de 12.359 ha.
concentradas das 15.700 ha que
existen no municipio. O traballo
de concentración supón
3.708.000 € de investimento por
parte do goberno autonómico,
dos cales 807.000 corresponden
a aspectos técnicos e 2.900.000
€ aplicables a redes de camiños
principais e secundarios e ao
acondicionamento de leiras.
O proceso de bases definitiva
foi rexistrado en xuño de 2000 e
o longo do proceso presentáronse
un total de 42 recursos que
foron resoltos na súa totalidade.
En outubro do 2001 foi firmado
o documento que resolvía as 152
reclamacións presentadas, no
2012 pechábase o acordo definitivo
e en xuño do 2013 chegaban
os títulos a notaría.
O alcalde de ordes Manuel Regos
manifestou que “O de hoxe
Os títulos á espera de ser recollidos. Foto: concello de Ordes
é un día importante para a xente
desta parroquia pero tamén para
todo o concello de Ordes, dende
o Concello traballamos intensa
e constantemente para que chegase
este momento, que deixa
claro o interese que temos polo
noso ámbito rural, o seu desenvolvemento
e o seu avance. Para
iso é imprescindible apoiar e
contribuír dentro das nosas medidas
neste proceso, tanto nesta
como nas restantes zonas situadas
no noso termo municipal”.
Fontes: concello de Ordes, Lindeiros
Ames firma a reparación de
camiños en distintas parroquias
Son proxectos incluídos no plan DTC93 da Deputación
Lindeiros
Denuncian as
actividades do Día da
Muller en Frades
O BNG queixase das actividades elixidas
para esa xornada
Coidado persoal, maquillaxe,
perruquería ou medicina natural
e trucos para o fogar foron
algunhas das actividades gratuítas
organizadas polo concello de
Frades o 14 de marzo para conmemorar
o Día Internacional da
Muller; o BNG mostrou a súa
oposición e explicou que considera
estas propostas machistas
xa que so perseguen manter o
papel da muller no ámbito doméstico
e seguir considerándoa
un obxeto.
Para o BNG resulta gravísimo
que o concello transmita as
mulleres un rol feminino que
lembra as actividades que se
Unha das peticións dos últimos
anos da escola infantil
da parroquia de Os Ánxeles en
Brión conseguiuse o pasado mes
de marzo; o concello vén de habilitar
un novo patio exterior de
dimensións máis reducidas cos
existentes e que será empregado
para o esparcemento dos máis
pequenos da gardería.
En anos anteriores os traballos
anuais de mantemento das instalacións
se centraron na mellora
nos patios principais nos que xogan
os distintos grupos de rapa-
desenvolvían no franquismo;
para os nacionalistas estas actividades
xa serían rexeitadas
en calquera momento do ano
pero moito mais cando se trata
da conmemoración do Día da
Muller. O BNG de Frades insistiu
nun comunicado en que
esta data tería que servir para
destacar o papel da muller en
calquera eido da sociedade facéndoa
protagonista e no canto
de facer iso o concello mantén
unha concepción da muller que
non se pode admitir en pleno século
XXI.
Fontes: BNG Frades, Lindeiros.
Novo patio na gardería de
Os Ánxeles
O concello de Brión habilitouno no pasado mes
ces pero un espazo propio para
os máis pequenos era unha petición
habitual do profesorado. En
esta ocasión o concello atendeu
a petición específica da escola
infantil para dotar dun espazo
de ocio a ceo aberto unicamente
para os máis pequenos da gardería
ata o punto de que o acceso
o espazo faise so desde esa aula.
Coa chegada do bo tempo os
pequenos poderán disfrutar do
novo patio construído.
Fontes: concello de Brión, Lindeiros.
Algo mais de 90.000 € son os
que se destinarán a labores de
reparación de camiños en Ortoño,
Ventín, Tapia, Covas, Bugallido,
Bertamiráns e Agrón; as
obras forman parte do plan provincial
“unha Deputación para
todos os concellos” e os cartos
repártense en 6 proxectos distintos.
O alcalde, Santiago Amor,
destacou que “a través deste
plan o Concello de Ames levará
a cabo varias obras de reparación
de camiños e pistas que se
consideran de vital importancia
para a cidadanía amesá”.
Un dos proxectos máis importantes
e a mellora da comunicación
entre Lapido e A
Tarroeira en Ortoño; a obra inclúe
o arranxo dun muro de contención
en Castiñeiro do Lobo e
reparacións nas rúas Rueiro e
Arrucheiro de Bertamiráns.
A vía de entrada o colexio de
Ventín tamén se verá beneficiada
por unha de estas actuacións
e contribuirá a mellorar o transito
da gran cantidade de vehículos
que transitan desde e cara o
Milladoiro.
Fontes: concello de Ames, Lindeiros
O novo patio da gardería de Os Ánxeles. Foto: cooncello de Brión

abril 2015 novas da bisbarra 5
A Xunta de
persoal de Ames
demanda un cambio
na política laboral
Os traballadores califican de “nefasta” a
negociación colectiva
As portas dunhas eleccións
municipais os traballadores do
concello de Ames aproveitan
para pedirlle a tódalas forzas
políticas que se presentan que
cambien a política laboral seguida
nas dúas últimas lexislaturas.
Os representantes sindicais
falan de relacións laborais
“nefastas e practicamente
inexistentes” e explican que a
situación xa se viña arrastrando
desde o anterior mandato, a minoría
de goberno do socialista
Carlos Fernández; os empregados
piden que os novos xestores
o teñan en conta e cambie a política
laboral e retomen o dialogo
social.
Un claro exemplo da despreocupación
e o desleixo nesta materia
foron os longos períodos de
tempo nos que non se convocou
a Mesa Xeral de Negociación
nin o Comité se Seguridade e
Saúde, a pesar das reiteradas solicitudes
de reunión da parte social
e da importancia dos temas
que estaban pendentes; desde
outubro de 2012 ata novembro
de 2013 e desde decembro
de 2013 ata xuño de 2014 non
se mantivo nin unha reunión
e cando se celebrou a xuntanza
tampouco serviu de moito,
porque en ningún momento o
goberno demostrou vontade de
sacar adiante os temas tratados
e estes volveron quedar sen resolver
reunión tras reunión. En
canto ao Comité de Seguridade e
Saúde, tamén pasou máis de ano
e medio sen reunirse, malia que
ten obriga legal de facelo cada 3
meses; este órgano reuniuse en
total 5 veces en toda a lexislatura,
tres veces en 2012, ningunha
en 2013, unha en 2014 e outra en
2015.
Enriba da mesa temas tan relevantes
como a actualización da
Relación de Postos de Traballo
que data do 2006, os contratos
temporais que son cada vez máis
abundantes, ou a aprobación dun
Regulamento de xestión das listas
de agarda para a contratación
de novo persoal. Con esta situación
os sindicatos optaron por
enviar unha proposta a tódolos
grupos que se presentan as eleccións
co fin de recuperar o dialogo
social; o documento contén
obxectivos básicos para a xestión
de persoal durante a vindeira lexislatura
e nos que insisten na necesidade
de establecer un diálogo
fluído, serio e eficaz para emendar
as carencias e deficiencias
da estrutura de organización do
persoal municipal que redunde
na mellora dos servizos públicos
que presta o concello.
Fontes: Xunta de Persoal de Ames,
Lindeiros.
Denuncian as presións e
ameazas a veciños do
alcalde de Negreira
O BNG o acusa de comportarse como
“un señor feudal”
A variante do Tamara pretende
unir a avenida de Santiago
coa zona de As Brañas asfaltando
un camiño que atravesa un
bosque.
O nacionalista Antonio Ponte
asegura que “de entrar no goberno
en maio, o BNG paralizará
o actual proxecto, anulará
as expropiacións de terreos e
negociará sen ningún tipo de
presión cos propietarios [] non
ten sentido facer unha avenida
con beirarrúas e todo nun terreo
calificado como rústico, e estropeando
un bosque que moitos
veciños utilizan para pasear.”
O BNG calificou de “impresentable
e caciquil” o comportamento
do Alcalde Juan Rey,
por “ameazar a algúns propietarios
dos terreos afectados que
non quixeron vender, con frases
chulescas como “vos ides arrepentir,
podo expropiarvos cando
queira, cando necesitedes algo
xa vos acordaredes…”; Antonio
Ponte di que “o alcalde non está
a altura do cargo e asegura que
actúa como un señor feudal da
Idade Media.” e pide disculpas
os veciños por unha actitude
que considera indigna do cargo.
Fontes: BNG Negreira, Lindeiros.
Bosque afetado pola variante de
Tamara. Foto: BNG Negreira
Teo aproba un
itinerario contra
a violencia de
xénero
Foi avaliado na Xunta
Local de Seguridade
Teo celebrou unha Xunta Local
de Seguridade para aprobar
o primeiro Itinerario de actuación
en materia de violencia de
xénero do Concello.
Garda Civil, Policía Local
e persoal do departamento de
Igualdade e Benestar municipal
e da propia Subdelegación traballaron
nun documento no que
se plasma o protocolo de actuación
diante dun caso de violencia
de xénero.
No documento especifícase
como debe actuar cada axente
implicado nun caso de detección
de violencia ou de denuncia
e a interrelación que se ten
que dar co resto das partes que
van participar no proceso de
denuncia e soporte á vítima; en
termos prácticos tratase de que
nada quede ao azar e os medios
asistenciais traballen de xeito
coordinado para ser operativos
e eficaces.
Fontes: concello de Teo, Lindeiros.
Unha das manifestacións dos traballadores do concello de Ames.
Foto: Xunta de Persoal de Ames

6 ciencia e tecnoloxía
Lindeiros
Andrés Gómez Tato
Probablemente muchos de los
lectores de Lindeiros recordarán
la inauguración de la fuente
de la Plaza Roxa que incluía un
láser central que apuntaba hacia
el cielo. Se prometía espectacular.
Aunque muchos seguro que
salieron defraudados, ya que
la luz del láser poco se vio. Si
mi memoria no me falla, tuvieron
algo de suerte porque había
unas pocas nubes en donde sí se
apreciaba algo de luz. ¿Por qué
digo suerte? Pues porque el láser
solo lo podemos ver claramente
cuando atraviesa algún medio
que provoque su dispersión,
como el humo que se echa en las
discotecas o en los espectáculos
musicales.
Aunque ya utilizamos comúnmente
la palabra láser, esta es el
acrónimo de Light Amplification
by Stimulated Emission of Radiation
(o, en castellano, amplificación
de luz mediante emisión
inducida de radiación). ¿Qué
quiere decir esto?
La física cuántica nos ha permitido
comprender la naturaleza
de los átomos, de las moléculas
y de la luz. Por ejemplo, los
átomos tienen un estado fundamental
de mínima energía. Sin
embargo, si les aportamos energía
(por ejemplo, calentándolos),
alguno de sus electrones puede
capturarla, pasando el átomo a
otro estado llamado excitado.
Aunque la cantidad que gana
Doctor en Ciencias Físicas por la USC y responsable del Departamento
de Aplicaciones y Proyectos del Centro de Supercomputación de Galicia
(CESGA). Trabajó para diversas empresas del sector de las Tecnologías
de la Información y las Comunicaciones como SERMATICA, CESATEL o
Unisys España. Actualmente participa desde el CESGA en proyectos de
investigación y desarrollo tecnológico, tanto europeos como nacionales,
en donde colabora habitualmente en la difusión de sus resultados.
Con la voz de Occam
Láser.
Una solución buscando un problema
no es cualquiera. Es como si ese
electrón subiera uno o varios
peldaños de una escalera: puede
subir y posarse en uno de ellos,
pero no quedarse flotando en la
mitad. Pero como ese no es su
estado fundamental, el electrón
intenta volver a su estado anterior,
para lo cual tiene que perder
energía. La diferencia entre
la energía de ambos estados se
pierde emitiendo un pequeño
pulso de luz que llamamos fotón.
Este tiene una frecuencia
determinada, es decir, es de un
color definido, aunque el resto
de sus propiedades pueden diferir
de átomo a átomo y pueden
salir en cualquier dirección. A
este fenómeno se le llama emisión
espontanea.
Sin embargo, ya en 1916 Einstein
empezó a vislumbrar que
los fotones generados por un
material podrían tener exactamente
las mismas propiedades
en algunas situaciones. Este es
el caso del láser. Para crearlo, lo
primero que se necesita es tener
más átomos (o moléculas, dependiendo
del tipo de láser) en
un estado excitado que los que
siguen en el estado fundamental.
Para ello, se aporta energía
al material. Cuando tenemos esa
situación, se ilumina con una
luz de frecuencia igual a la que
emitiría el átomo para volver a
su estado fundamental. Al pasar
los fotones de esta luz a través de
este material excitado, sus átomos
pierden la energía que tienen
de más, emitiendo cada uno
un fotón. Pero en este caso, la
magia de la física hace que estos
nuevos fotones, no solo tengan la
misma frecuencia, sino también
que sean iguales el resto de sus
propiedades. Y además, se mueven
muy juntitos en el mismo
sentido. Y siguen moviéndose
así de juntos a menos que choquen
con alguna partícula que
los haga desviar. De ahí que para
ver el láser se utilice humo.
Aunque Einstein vislumbró
este comportamiento a principios
del siglo pasado como una
curiosidad científica, no fue hasta
1960 cuando Theodore Maiman
construyó el primer láser
funcional. Al principio, se vio
como “una solución a la búsqueda
de un problema”. No se
tenía claro en que se podría aplicar.
Hoy el láser está presente
en muchas de nuestras tecnologías,
desde la medicina hasta la
transmisión de la información.
Pasando por las múltiples aplicaciones
como el DVD, la soldadura,
la impresión en 3D, la
limpieza de materiales, etc. Es
el ejemplo perfecto para explicar
que hemos de apoyar a la investigación
básica, sin esperar que
sus resultados tengan una aplicación
inmediata. Las aplicaciones
de nuevos conocimientos
generados por la Ciencia pueden
necesitar décadas para inventarse.
Pero, cuando llegan pueden,
como el láser, cambiar nuestras
vidas radicalmente.
Iñaki Quenerapú
Novas Tecnoloxías
Evanxelizador tecnolóxico.
Profesor de informática
e consultor en temas
de dixitalización e alfabetización
dixital. Tamén
d es e ñ a d or g r á fic o, té c n i-
co de márketing para novos
medios e programador
web. Cando sexa maior
quere ser monologuista.
http://quenerapu.com
Duolingo
Téñoo claro: a mellor maneira
de aprender é xogando. E en
Internet hai unha maneira de
aprender idiomas gratis e plantexada
coma un xogo. Chámase
Duolingo e por experiencia propia,
da miña familia e amigos,
xa vos digo que funciona moi
ben.
Duolingo é unha idea de Luis
Von Ahn, que a pesares dos seus
apelidos trátase dun guatemalteco
de 36 anos. Recomendo que
vexas a súa charla TEDx de 2011
«Utilizando el poder de millones
de mentes humanas» http://
youtu.be/x1ShVyBm8GU onde
explica qué facía antes de Duolingo.
Descubrirás que Luis é
unha das persoas máis influintes
do planeta.
Duolingo permíteche aprender
alemán, español, francés,
inglés, italiano e portugués. Se
sabes un destes seis idiomas podes
usar Duolingo para aprender
calquera dos outros cinco. É gratis.
Sen publicidade. E aprendes
dun xeito divertido porque está
plantexado como un xogo.
A estratexia de Duolingo é
moi interesante. En realidade,
mentras estas aprendendo un
idioma estás traballando gratis,
pero non te enteras. E en
certo modo impórtache un pito
porque estás recibindo algo a
cambio: estás aprendendo un
idioma. Con Duolingo aprendes
traducindo. Todos os exercicios
que fas con Duolingo están extraídos
da Internet. Textos de
páxinas web. Mentras aprendes
un idioma estás axudando a traducir
textos da Internet. Un traballo
fragmentado en anaquiños
que permite a millóns de persoas
traballar coordinadamente
(sen sabelo) e construir algo
xuntos ao tempo que obteñen un
beneficio por elo.
A miña filla disfruta con Duolingo.
É un dos seus xogos habituais
de Internet, ¿non parece
incríble? Pero non lle pasa a ela
soa. Varios dos seus compañeiros
de clase tamén usan Duolingo
para aprender idiomas,
competindo entre eles. Como
calquera outro xogo, hai que obter
as mellores puntuacións. Hai
que pasar de nivel antes que os
demáis. Cando superas un nivel
o compartes en redes sociais e
os teus amigos son notificados.
É unha competición pura
e dura. E non podes engañar ao
sistema. Gañas cando demostras
que aprendes. E demostras que
aprendes facendo boas traduccións.
Se non pasas a proba, a
seguir practicando!
Duolingo non traballa só coa
comprensión lectora e a escritura.
Traballa tamén a comprensión
auditiva e a expresión oral.
Tes que usar auriculares e micro.
Escoitas e transcribes (ou traduces)
o que escoitas. Podes usalo
no ordenador ou no móbil ou tableta.
E participas na traducción
de contidos de Internet, de xeito
que o beneficio é para todos. Recoméndoo.
http://duolingo.com
Patrón de difracción generado con láser. Foto Natural Philo en Wikimedia.org
Puedes seguir a Andrés en:
http://www.conlavozdeoccam.blogspot.com.es/

abril 2015 novas da bisbarra 7
Ames aproba o regulamento de
axudas de emerxencia social
A norma xa se aprobara en maio e agora fixéronse modificacións
O pleno de marzo do concello
de Ames levou por segunda vez
na orden do día a normativa que
regula as axudas de emerxencia
social; no mes de maio xa fora
aprobada por unanimidade,
igual que sucedeu agora, pero os
traballadores do concello consideraron
que debían de introducirse
unha serie de cambios.
Os funcionarios do departamento
de Benestar Social municipal
viron, o longo dos últimos
dez meses, que a normativa
aprobada en maio non estaba
adaptada a realidade social; por
iso motivo propuxeron o goberno
unha serie de cambios que
foron os aprobados no pleno
de marzo. As principais variacións
con respeto o regulamento
anterior son os que se refiren a
eliminación de incompatibilidades
entre necesidades básica,
gastos de alugueiros e gastos de
subministro; eliminase tamén
burocracia á hora de tramitar
as necesidades básicas, créase
unha comisión técnica para
abordar aqueles casos que non
están recollidos na norma co
fin de que sexan valorados por
parte dos traballadores sociais e
emitir unha proposta de axuda
se fose acordado e ademais introdúcense
matices para axudar
na compra e recarga das tarxetas
do transporte metropolitano.
O alcalde de Ames, Santiago
Amor, explicou que as
modificacións propostas polos
traballadores do departamento
de Benestar Social teñen como
obxectivo “facer máis áxil a tramitación
administrativa e dar
cobertura a algúns casos que
antes non se contemplaban”. A
axilidade en servizos sociais e
fundamental xa que en moitos
casos as necesidades afogábanse
en papeleo antes de ser
resoltas.
Fontes: concello de Ames, Lindeiros.
Denuncian un novo vertido no río Sar
A agrupación Veciños de Padrón foi a que deu o aviso
Non é a primeira vez que o
río Sar sofre vertidos de líquidos
de todo tipo; en esta ocasión
a nova formación política
Veciños de Padrón foi avisada
do que se estaba a producir
e cando se achegaron a zona
da Praza da Leña puideron
comprobar que se trataba dun
elemento moi parecido en cheiro
e consistencia o gasóleo;
a formación procedeu a dar
parte o concello que alertou
a Medioambente pero pouco
tempo despois se lles comunicaba
que a Policía autonómica
revisara o río sen atopar nada o
que fai pensar que o vento e a
corrente arrastraron o vertido.
Veciños de Padrón publicou
unha nota de prensa na que
insistiu na necesidade manter
limpo o Sar xa que se trata dun
dos recursos principais do concello.
Os vertidos son un dos
problemas máis acuciantes dos
nosos ríos, a falta de axilidade a
hora de recoller mostras fai que
en moitas ocasiones queden
impunes como pasou aquí.
Fontes: Veciños de Padrón,
Lindeiros.
Unha imaxen do vertido antes de desaparecer. Foto: Veciños de Padrón
Oroso actualiza as
bonificacións do
pago do IBI
O IPREM sustituirá a un regulamento do
2003
O pleno de marzo do concello
de Oroso aprobou a modificación
da ordenanza fiscal reguladora
do Imposto de Bens
Inmobles (IBI), consistente en
utilizar o Indicador Público de
Renda de Efectos Múltiples
(IPREM) na tramitación da bonificación
do 90 % na cota para
familias numerosas; este indicador
substitúe un cadro de importes
que se viña empregando
desde 2003.
Un dos beneficios do cambio é
que non será precisa a modificación
anual da ordenanza, ao
actualizarse automaticamente
o IPREM cada ano; por outra
banda evítase que familias catalogadas
de numerosas, pero
con rendas altas o suficientes
para o pago, podan aproveitarse
das bonificacións.
O cambio de fórmula de bonificación,
aprobada cos votos
a favor de todos os grupos e a
abstención do concelleiro do
Partido Galeguista, inclúe tamén
unha maior precisión nos
prazos e a documentación
que se debe presentar nas
solicitudes.
Poderase acceder ao desconto
no pago do IBI cando
o suxeito pasivo, quen
paga o imposto, sexa titular
de familia numerosa e o inmoble
sexa de uso residencial
habitual para el e todos
os integrantes da unidade
familiar considerada numerosa;
o nivel de renda per
cápita non poderá superar o
150 % do importe anual do
IPREM, sen pagas extra; así
mesmo se terán en conta as
situacións de discapacidade,
xa que cada integrante da
familia cun grao de discapacidade
recoñecido igual ou
superior ao 65 % ou con incapacidade
permanente absoluta
computará como dous
á hora de calcular o nivel de
renda da unidade familiar.
Fonte: concello de Oroso,
Lindeiros
Momento do pleno de marzo no concello de Oroso. Foto: concello de Oroso

8 novas de Santiago
Lindeiros
Compostela só
investiu o 21% o
ano pasado
O BNG denuncia o baixo nivel de
execución do orzamento
Según explicou Rubén Cela
ningún ano deste mandato se
chegou a unha execución do
30% do capítulo de investimentos;
para o voceiro do BNG
“resulta moi significativo da
falta de capacidade práctica de
xestión do PP [] Sería grave en
calquera contexto, pero moito
máis no actual, en primeiro lugar,
porque son investimentos
que sempre levan asociados a
creación de postos de traballo
e, en segundo lugar, polo nivel
de deterioro en que se atopan as
nosas rúas e beirarrúas e equipamentos
municipais”.
A liquidación do Orzamento
2014 revela que dos 30 millóns
de euros dispoñíbeis, só se executaron
6,7 millóns de euros,
que representan un 21% do to-
tal; porén, o nivel de execución
non foi igual para todos os capítulos,
entre as prioridades reais
do PP en 2014 están as atencións
protocolarias (cun nivel
de gasto dun 126%, até chegar
aos 117.250 euros) e a publicidade
e propaganda (dun 113%,
con 610.000 euros, a vista de
estes datos Ruben Cela denuncia
que “gastaron en 2014 máis
en propaganda que no orzado
para este ano 2015 para a renda
social”.
O BNG insiste ademais que
nunha situación de crise conseguir
remanentes positivos de tesourería
por falta de inversión é
“mezquino”.
Fontes: BNG Santiago, Lindeiros.
Califican de inaceptable a
adaptación da estación de
tren de Santiago
O Psoe pide explicacións a Hernández e
Feijóo polo boicot a intermodal
Paco Reyes considera “impresentable
a adaptación da
estación de tren aos novos servizos
de alta velocidade”, para
o voceiro socialista “non ten
nada que ver co que se espera
dunha intermodal para a capital
galega, onde tiña que integrarse
a estación de autobuses, e non
resolve a integración urbana do
Hórreo con Pontepedriña e Sar”.
O Psoe explica que o pasado 10
de febreiro o grupo municipal
pediron información sobre as
conversas que estaba a ter o Concello
cos responsables de ADIF
e cal era a situación, a resposta
da concelleira da área de Desenvolvemento
urbano sostible foi
a seguinte: “Polo momento as
reunións non se materializaron
nun proxecto. É por iso que non
estimo oportuno de momento
manter reunións cos grupos da
oposición. Cando teñamos acordos
coas outras administracións
implicadas no proxecto informarémosvos
axeitadamente” tras
esta resposta Paco Reyes cualificou
de “inaceptable” que o presidente
da Xunta e o alcalde de
Santiago “intenten vender fume
presentando unha adaptación da
estación de tren o mesmo día que
se inaugura a estación de Vigo”.
“O PP ten boicoteado a estación
intermodal para a nosa cidade
desde hai catro anos”, dixo, e lamentou
que “tan poucos fagan
tanto dano a tantos”.
Fontes: Psoe Santiago, Lindeiros.
O Foro
Cívico pide
apoio para
a USC
A directiva reuniuse
co reitor Juan Viaño
A Cámara de Comercio
de Compostela acolleu unha
charla - coloquio do reitor da
Universidade Juan Viaño co
Foro Cívico da cidade. Viaño
explicou que o 70 por cento da
investigación que se fai en España
sae da universidade, e sen
embargo desde o 2008 os recursos
públicos caeron nun 25
por cento. En relación ao plan
de financiamento 2016-2020
que está a elaborar a Xunta
de Galicia coas tres universidades,
o reitor reclama para a
USC uns presupostos “acordes
non só co 42 por cento do
seu alumnado, senón tamén co
61 por cento da súa produción
científica”.
Os integrantes do Foro pedíronlle
que se faga “máis
visible” a súa potencia investigadora,
capacidade docente
e, en definitiva, “que faga valer
nas negociacións o peso de
cincocentos anos de historia”.
Os profesionais e empresarios
asistentes expresáronlle “o seu
apoio absoluto e total colaboración”
a unha institución “esencial”
de Santiago. A raíz deste
encontro o Foro Cívico Empresarial
demanda o maior respaldo
económico “posible” para
a Universidade de Santiago de
Compostela, facendo súas as
reivindicacións do reitor.
Fontes: Foro Cívico de Compostela
Lindeiros
Compromiso
mostra o seu
apoio ó
comercio
local
A formación oponse
a novas aperturas de
grandes superficies
Ante a vindeira chegada de
multinacionais alemanas e
francesas de grandes superficies
comerciais á capital galega
Compromiso por Galicia-Compostela
aposta pola defensa do
comercio de proximidade e o
emprego de calidade na cidade.
O candidato a alcaldía, Xosé
Antón López asegura que “Ese
tipo de compañías, que se coñecen
como category killer no
sector, destrúen máis emprego
do que xeran”.
Compromiso por Galicia
mostrou o seu apoio ao tecido
comercial e empresarial no ámbito
local co obxetivo de fomentar
o dinamismo económico, a
creación de emprego de calidade
no entorno máis próxima á
cidadanía compostelá é un eixo
vertebrador da política municipal
de Compromiso.
Xosé Antón López, manifestou
que a defensa da ubicación
en Santiago de grandes superficies
comerciais foi unha política
común dos gobernos municipais
que prexudicou o comercio de
proximidade creando ademais
un emprego precario. Segundo
o candidato da organización
galeguista e socialdemócrata a
implantación destas áreas comerciais
é como “meter o raposo
no galiñeiro”.
Fontes: Compromiso X Galicia,
Lindeiros.
Santiago destinará
o superávit do 2014
a pavimentación
das vías públicas
Unha parte irá tamén
destinada a proxectos
culturais
O alcalde de Santiago, Agustín
Hernández, e o concelleiro
de Facenda, Ramón Quiroga,
deron conta da liquidación do
orzamento do 2014, que reflicte
un superávit de case 1,9 millóns
de euros; esta cantidade, sumada
ao aforro de 1,2 millóns de
euros polo refinanciamento do
crédito ICO solicitado en 2012 e
ás baixas nas adxudicacións dalgúns
proxectos, permitirá habilitar
un crédito de 3,1 millón de
euros, parte do cal se destinará a
un novo contrato de pavimentación
e a novos proxectos comerciais,
turísticos e culturais.
O edil de Facenda resaltou
o alto nivel de execución tanto
dos ingresos (92,61%) –case
o 100% descontando o crédito
de 6 millóns de euros do
que só se fixo uso do 16,16%
(969.697,13 euros)- como dos
gastos (96,70%). Segundo Quiroga,
isto dá conta duns “orzamentos
axustados á realidade”
que, non obstante, xeraron un
superávit de 1.885.157,69 euros,
dos que 162.636,99 euros corresponden
ao Auditorio e o resto ao
Concello. A liquidación tamén
reflicte a estabilidade financeira
do Concello (5.941.442,68 euros)
e un nivel de redución da débeda
de 13.815.761 euros no exercicio
2014 e de xa 24 millóns de euros
en toda a lexislatura. Isto supuxo
unha redución da débeda
por habitante de 244 euros entre
2010 e 2014, pasando dos 676
aos 432 euros.
Fontes: Concello de Santiago,
Lindeiros.
20 €

abril 2015 nomes cara a maio 9
Manuel Mirás Franqueira
candidato socialista á Alcadía de Oroso
“Nós cumprimos máis do 90% do noso compromiso cos veciños. O PP, nada”
Experiencia e renovación. Dúas palabras que definen á candidatura socialista coa que Manuel Mirás optará
revalidar a Alcaldía de Oroso o próximo 24 de maio. Unha lista con novas incorporacións e entre a que destaca a
ampla representación de xente nova que traballarán “para que toda a cidadanía recorde todo o que cambiou Oroso
desde a nosa xestión”
- Que valoración fai da candidatura que acaba de presentar? - Conxuga veteranía e xuventude. Un 30% dos membros
ten menos de 30 anos e hai xente que se incorpora por primeira vez, con ideas renovadas. O 50% da candidatura é nova. Espero
que sigan traballando en contarlle á cidadanía todo o que se fixo nestes anos de goberno. Para que recorden todo o que cambiou
Oroso grazas á nosa xestión e saiban que somos un goberno de todos e que seguiremos facendo moito polos cidadáns.
- Con que ánimo afronta estas eleccións? - Mellor ca nunca. Teño experiencia como alcalde, como deputado
provincial, na FEGAMP, na FEMP, no Consello Galego de Transportes E iso que eu non vivo da política, a diferencia de outros. Teño a miña asesoría, na que levo moitos
anos traballando, e dende a que vivo moitos dos problemas que a crise e a política de recortes do PP provocou nas familias e empresas. Vou traballar para conseguir unha
maioría suficiente para poder levar adiante o proxecto socialista, porque penso que somos a mellor opción para Oroso por experiencia, solvencia e capacidade de xestión.
- Que lles vai propoñer aos veciños? - Proxectos reais e axustados ás súas necesidades. Eu non proporei autovías dende Ponte Carollo a Santiago, como o PP de
Oroso. E iso é así porque levo anos escoitando aos veciños, recollendo as súas propostas e trasladándoas ao noso programa. Calquera veciño pode coller o programa socialista
de hai catro anos e comprobar que cumprimos máis do 90% das nosas propostas. Outros, como o señor Rajoy e o PP, non cumpriron nin a primeira.
- Que se propoñen facer? - Conseguimos que Oroso deixase de ser concello dormitorio grazas a que promovemos numerosas actividades culturais, deportivas e
programas de conciliación. Fixemos bo o lema: “Oroso para vivir”. A isto axudaron os grandes avances que logramos no ensino. Porque nós estivemos aí cando se construíu
o CEIP de Sigüeiro, o instituto e a gardería da Ulloa, hai 12 anos. E agora pechamos o ciclo cun novo colexio e abrindo en setembro a gardería Chousa Nova, que se fixeron
grazas a convenios asinados coa Xunta de Pérez Touriño e co Goberno Zapatero. Así, todos os nenos e nenas de 4 meses a 16 anos quedarán escolarizados en condicións
óptimas.
- Falaba antes de actividades deportivas, cales son os seus proxectos? - Cando cheguei á Alcaldía non había ningunha infraestrutura deportiva. Os socialistas
fixemos o campo de fútbol, o polideportivo e instalacións para a veciñanza. Temos máis de 700 cativos facendo deporte e contamos cun importante tecido de clubs deportivos
de primeiro nivel. Por iso hai que dar un paso adiante. Estamos arranxando os vestiarios do polideportivo e acondicionándoo para xogar ao hockey. E faremos un campo de
Fútbol 7 e outro polideportivo.
- E en cultura? - Oroso é un referente en Galicia a nivel cultural. Pero temos que dar un salto cuantitativo e cualitativo. Por iso queremos construír un pequeno
auditorio con capacidade para entre 250 e 300 persoas.
- A crise marcou a lexislatura. Como está a economía municipal? - Oroso está considerado polo Ministerio de Economia e Facenda como un dos concellos máis
sostibles de Galicia. Temos a presión fiscal por debaixo da media galega. Isto significa que os veciños pagan menos pola recollida de lixo ou pola auga. Mentres a Xunta do PP
impoñía ás familias o tasazo de Sogama, nós apostabamos pola reciclaxe e evitabamos subirlles o recibo.
“Resolvemos problemas históricos como o cemiterio da Penela”
- Falemos das parroquias, a oposición di que non se lles presta a debida atención? - Basta con ver a rede de locais cívicos que fixemos en todas as parroquias para
decatarse de que iso non é certo. A iso hai que sumar o gran investimento que fixemos en reparación de camiños, limpeza de vías, construción de sendas peonís... E unha gran
cantidade de pequenas obras que nos pediron os veciños nos Encontros co Alcalde.
- Os cemiterios foron protagonistas nesta lexislatura. - Temos xa un cemiterio público, en Marzoa, e resolvémoslles aos veciños de Oroso un problema de moitos
anos legalizando o da Penela. Pero no PP sempre se queixan dos problemas que eles mesmos crean, como ben saben en Trasmonte. Pola contra, nós ofrecerémoslles aos
veciños de Trasmonte a mesma fórmula de xestión adoptada con éxito na Penela e imos ampliar os cemiterios de Senra e Deixebre.
- Por último, como están as parcelarias? - Na de Ánxeles, Calvente, Marzoa e Pasarelos están xa poñendo os marcos, polo que en cuestión de semanas os
propietarios poderán tomar posesión das fincas. E en Senra, Cardama e Vilarromariz están coa resolución dos recursos e a punto de sacar a licitación a colocación dos marcos,
polo que aínda tardará ano e medio.
“Conseguimos o enlace da AP-9, pese que o PP o atrasou case tres anos”
- Falemos de infraestruturas. Conseguiuse o enlace da AP-9. - As obras están en marcha e para min é unha satisfacción moi especial, pois foi un proxecto que
puxen persoalmente en marcha. Cando cheguei á Alcaldía non se fixera nada. Negociei con catro ministros diferentes, do PP e do PSOE, para que finalmente o socialista Pepe
Blanco aprobase o proxecto no último Consello de Ministros de Zapatero. Dende entón pasaron catro anos nos que o PP non só non fixo nada por axilizar as obras, senón que
as atrasou case tres anos sen explicacións.
- Como influirá en Oroso? - Co enlace, Sigüeiro e a súa zona industrial estarán máis cerca dos centros neurálxicos de Galicia. Hoxe a distancia xa non se mide en
quilómetros, senón en tempo. E estaremos no centro do Eixo Atlántico, con extraordinarias conexións tanto co porto exterior coma co aeroporto. Agardo que co enlace se
enchan os polígonos de Sigüeiro e Oroso Pequeno, coa creación de emprego que pode supoñer.
- Cal é o seguinte obxectivo? - A variante de Sigüeiro, pola que loitarei os próximos catro anos. Así evitaremos que polo centro de Sigüeiro sigan circulando 20.000
vehículos cada día.
- Que se propón en urbanismo? - O urbanismo de Oroso era unha desfeita cando accedín á Alcaldía no 2002. A día de hoxe somos un referente. Fomos o primeiro
concello de Galicia en ter o PXOM adaptado á nova lei e traballamos día a día para seguir mellorando.
- Que di da polémica modificación puntual do PXOM de finais de ano? - Non entendo a postura nin de Siverio Mirás nin do PP, que están en contra dunha
modificación que beneficia ás casas do Alto de Vilanova, que estaban fóra de ordenación e que foi debida a un pacto que se fixo co Ministerio de Fomento para facer o enlace
da AP-9. Non entendo como se pode estar así en contra dos veciños, sobre todo cando a propia Xunta non pon ningunha alegación ao que fixemos.
- Sen embargo, non lle aprobaron a modificación. - Porque piden un cambio nas zonas verdes do polígono. A Xunta non cuestiona en ningún momento a
modificación feita para o enlace da autopista, nin o cambio de tipo de terreos. Por iso quero trasladar unha mensaxe de tranquilidade a todos os veciños, pese aos intereses que
teñen o señor Siverio e o PP en que non sexa así.

10 concellos
Lindeiros
Teo Qué pensa facer polo seu concello?
En Teo, xa chegou o momento de falar de futuro. Tras anos marcados primeiro por unha política caciquildo PP e despois, por unha política
mediáticado BNG/Anova Teo, Teo necesita un goberno progresista con proxecto de futuro.
Coa eficiencia e a transparencia como elementos base da nosa xestión, Teo debe ter un modelo de crecemento propio, con mais fundamento
que a nosa proximidade a Santiago.
Entendemos que o fomento das iniciativas medioambientais, que o Teo verde sexa algo máis que un Teo limpo, é fundamental para a creación
de postos de traballo e benestar para a veciñanza teense.
As políticas de redución dos déficit en servizos como o alumeado público, ou a imprescindible diminución dos soldos de políticos e cargos de confianza, que está a supor
211.000 euros/ano, permitirán a execución dun dos grandes obxectivos que temos os Socialistas de Teo: a humanización do concello. Estamos a falar de beirarrúas, da
mellora das infraestruturas viarias, da conexión entre Calo e Cacheiras, da posta en marcha do transporte intramunicipal, da construción dun centro de día municipal, etc.
Os Socialistas queremos un Teo conectado, transparente, no que se viva e non só se resida, que marque a diferenza na comarca.
Pase o que pase o 24 de maio, nada volverá ser igual: temos un concello no que se respecta a legalidade, no que existen mecanismos de
control. Un concello que a cidadanía por fin entende de seu. E foi mérito compartido dun goberno responsable e da xente decidida a recuperar
protagonismo. Non podemos renunciar ao que tanto custou mudar.
Hai oito anos o Partido Popular prorrogaba por vinte anos, ilegalmente, o contrato de Aquagest. Agora recuperamos a xestión do servizo
de abastecemento e saneamento. A auga, un ben básico, por fin pública!. Mentres, os responsables políticos daquela desfeita van camiño da
inhabilitación, boa mostra de como mudaron as cousas.
Teo é hoxe un dos concellos da comarca con menor débeda por habitante. Gobernamos con transparencia e honestidade. Puidemos equivocarnos, seguro, pero ninguén
pode dicir nada de ningún de nós.
Por iso nos presentamos as eleccións, porque estamos orgullosos do feito e queremos seguir avanzando na xestión pública, na eficacia dos servizos sociais, na mellora
do transporte, ou seguir sendo un referente na programación cultural da comarca. Pero aceptamos e valoramos a crítica, necesitamos unha asemblea social activa e informada
que participe na toma de decisións. Buscar esa colaboración e esa complicidade será obxectivo básico desta lexislatura. #SONdeTEO
O BNG-Asembleas Abertas concorre ás eleccións municipais cunha candidatura conformada por 27 persoas comprometidas co proxecto de
converter Teo nun concello para vivir. Un proxecto que se concreta nun programa electoral elaborado a partir das propostas dos veciños e veciñas
recollidas nos encontros celebrados no marco da campaña “facemos o programa entre tod@s”, e que se constrúe sobre seis eixos fundamentais: a
participación veciñal como medio para conseguir un concello de todos e de todas, un plan estratéxico de seguridade viaria e humanización do concello
de Teo para atallar o problema da inseguridade viaria, que contemple tamén un plan de mobilidade para mellorar o transporte público colectivo;
un diagnóstico integral dos servizos básicos para dotar de servizos a todos/as veciños/as; o reforzamento dos servizos públicos e de calidade;
transparencia como motor da actuación política; e o apoio á mocidade a partir dunha concepción integral e participativa da política xuvenil.
Coas prioridades claras o Bloque concorre ás eleccións para recuperar a transformación iniciada en Teo hai oito anos, paralizada en 2012 coa saída do BNG do goberno
municipal. Así pois, o BNG é a garantía para que Teo non volva ao pasado, ao escurantismo, aos recortes en dereitos e servizos, ao caciquismo do Partido Popular. Para
transformar Teo nun concello que sexa un referente para os seus veciños e veciñas.
A mellor fotografía da lexislatura que remata é a que fixo a veciñanza de Teo na serie de reunións de Escoita Activa que celebramos durante os
dous primeiros meses deste ano. Transmitiron en cada xuntanza a súa preocupación porque en moitos aspectos parece mentira que esteamos no
século XXI, cando hai tantas carencias de servizos básicos como o saneamento. Resulta evidente, por exemplo, a necesidade que teñen as nosas
estradas, o alcantarillado ou a urxencia de reducir a débeda do concello, asuntos aos que daremos resposta co noso programa electoral.
A lexislatura estivo marcada polas disputas iniciais do grupo de goberno –inicialmente do BNG- e a actitude do alcalde, máis atento á súa promoción
política que aos asuntos de Teo, aos que nominalmente segue vencellado, a pesares de que Santiago ocupa agora o seu obxectivo inmediato.
Pero non quero extenderme no que o equipo de goberno debeu facer e non fixo, senón no traballo que estivemos a facer os seis concelleiros do
grupo popular, do que nos sentimos plenamente responsables, intentando conseguir investimentos para Teo a pesar de que estas xestións –con altos cargos da Xunta, da
Deputación, do Ministerio de Fomento- foron mal recibidas en numerosas ocasións polo grupo de goberno.
A única política na que creo é aquela que sirve para transformar e mellorar a vida dos meus veciños e veciñas. Sen esa noble aspiración, a política non se entendería.
A túa
publicidade
ten un
espacio
aquí
publicidad@lindeiros.com

abril 2015 nomes cara a maio 11
Manuel Regos
candidato de UXO á alcaldía de Ordes
- Que destacaría do seu programa? -A nosa prioridade son os servizos sociais. Estamos comprometidos con
brindarlles o noso apoio a todos os veciños e veciñas, pero sobre todo aos máis desfavorecidos. Teño claro que mentres eu siga
estando de alcalde farei todo o posible por estar a carón dos que máis o necesiten e que atoparán sempre aberta a porta do meu
despacho. Ese é o meu maior compromiso coa cidadanía e comigo mesmo. O investimento en servizos sociais seguirá sendo o
epicentro da miña xestión. Unha actitude que se reflicte no curso de alfabetización do Mesón do Vento, ou nas axudas que brindamos
desinteresadamente. A nosa intención é acadar unha plena integración e calidade de vida para todos os nosos veciños e veciñas.
- Outro tipo de investimentos? - O emprego e a formación é o máis importante para saír da crise. Penso seguir
organizando cursos e facilitarlles o acceso ás persoas con menos recursos. Está claro que para ter un emprego de calidade hai
que estar preparados e iso conséguese primeiro nas aulas e despois coa experiencia laboral. Ordes é un sitio excepcional para
a creación de empresas dada a súa localización e as vías de comunicación que posúe. Vou seguir apoiando os empresarios que
queiran desenvolver aquí o seu proxecto. O Centro de emprendemento ou a oficina de cooperativismo dan conta da nosa filosofía
neste ámbito. Tamén continuarei prestándolles total apoio aos centros educativos aínda que non sexa unha competencia directa
miña, e preocupándome pola promoción e a práctica do deporte.
- Que valoración faría dos últimos catro anos de goberno? - Foron anos complexos debido á situación económica do país. Pero finalmente conseguimos
sacar os nosos proxectos para adiante, polo que a valoración é positiva. Novamente teño que falarlle de todo o que se fixo dende o departamento de servizos sociais porque é
nesta área na que máis coidado e atención temos que ter para axudar debidamente a quen máis o precisa.
- O rural é unha parte importante na vida do seu municipio - Para nós é tan importante a persoa que vive na vila como a que reside en calquera das
trece parroquias. Nestes tempos investimos moito nos camiños e pistas. Temos claro que hai que traballar conxuntamente para seguir optimizando os recursos da actividade
agrogandeira da zona. Pero tamén ofrecer alternativas de ocio e tempo libre destas zonas, de aí o noso investimento nos locais sociais, cursos e actividades parroquiais. En Ordes
hai que falar de preto de 300 núcleos de poboación coas complicacións que iso implica. Pero incluso así hai puntos que dado o número de habitantes contan con varios locais e
centros veciñais, como é o caso de Ardemil.
- E como se consegue todo isto nuns tempos tan difíciles? - A miña fórmula é traballo + compromiso + planificación. O de UXO é un proxecto a longo
prazo que abarca tódolos ámbitos do noso municipio. Cando comecei esta fase na miña carreira política tiña claro que Ordes necesitaba un forte pulo en investimentos ou estaría
condenado a quedar por detrás doutros municipios con menos posibilidades. Tan só hai que comparar o Ordes de hai oito anos (os mesmos que levamos gobernando) co de agora.
- Neste sentido acaban de recibir un premio Coopera - Efectivamente a Xunta de Galicia concedeunos este ano o 1º premio Coopera polo servizo de
atención temperá que se presta de xeito mancomunado. En total hai que falar dun aforro de medio millón de euros, que se di pronto. Este tamén é un punto importante para
min, o aproveitamento e a optimización de recursos, sobre todo naquelas áreas nas que se ofrece un servizo a aquelas persoas que menos teñen ou que máis o precisan. Non me
cansarei de defender á Mancomunidade de Ordes e a xestión que facemos de maneira conxunta por riba de cores políticas e ideoloxías.
- E que destacaría do Ordes de agora en comparación co de antes? - Está claro que as infraestruturas que creamos neste tempo foron moi importantes
e contribuíron a aumentar o nivel de vida dos ordenses, pero tamén a prestar un mellor servizo público dende o Concello. Aí está a cidade deportiva de Vista Alegre, o ximnasio
municipal ou as piscinas. Un novo concello con acceso total para persoas que presenten algún grao de diversidade funcional. O cambio tamén está a pé de rúa coa mellora das
nosas vías e servizos, as zonas verdes como os paseos e roteiros, as novas vías de comunicación como a Rolda Leste e o próximo arranxo da estrada de Mercurín. Fixemos moito
e aínda habemos facer máis se o pobo de Ordes nolo permite.
- Unhas obras que moitas veces non foron compartidas nin entendidas por algúns? - Ordes precisaba de investimentos e iso é o que fixemos.
O tempo está a demostrar que as críticas agoireiras vertidas por algúns non eran certas. Así o demostra a situación financeira do Concello, a cal cumpre cos obxectivos de
estabilidade orzamentaria. Conseguimos reducir a débeda en máis dun millón de euros e acadamos un resultado orzamentario positivo de 187.000 €. E todo isto realizando os
pagos a provedores nun prazo de tempo máis breve cá maioría.
- E que vai facer Manuel Regos se volve saír elixido alcalde? - Continuar con este proxecto de goberno. Seguir facendo de Ordes a mellor cabeceira de
comarca e cunha calidade de vida como se merecen os seus veciños e veciñas. Seguirémonos esforzando para ofrecer aínda máis axuda dende os servizos sociais. Imos tentar
traer máis traballo e emprego ao noso municipio, e axudar ás persoas que están no paro. Neste punto déase conta de que actualmente no municipio contamos con varios centros
homologados nos que se imparten un total de once titulacións. De feito en breve comezará a funcionar o Centro de emprendemento que se está a preparar no edificio do antigo
centro comarcal. Seguiremos mantendo un contacto directo e continuo cos colexios e achegando recursos para que a educación e a preparación dos nosos nenos, nenas, mozos
e mozas sexa a mellor. As vías de comunicación seguirán sendo unha prioridade para nós, porque sabemos que é un dos eixes fundamentais para o crecemento de Ordes e o seu
contacto con outras zonas e puntos de interese.
- Unha vez máis cita os servizos sociais. Está claro que son moi importantes para vostede - Efectivamente, así é. A crise afecta a todos e todas,
incluíndo a Ordes, aínda que por sorte as cifras do paro están por debaixo das medias galega e nacional. É un orgullo para nós poder dicir que en Ordes non houbo ningún
desafiuzamento que nós saibamos. Sempre axudamos a superar situacións difíciles. E neste labor tan importante tamén nos axudaron empresas privadas, con moitas das cales
temos asinado convenios de colaboración.
- Que proxectos máis inmediatos quere vostede converter en realidade? - O PXOM, que non puidemos aprobar por mor de ter que adaptarnos en
varias ocasións a unha normativa que non dependía de nós, e tamén pola pouca cooperación por parte dalgún partido da oposición. Ocórreme o mesmo coa construción da
estrada de Mercurín, xa que o goberno central e a Xunta de Galicia non o levaron adiante a pesar de ter un proxecto aprobado en base ao programa Míner. Tamén teño que citar
a construción do cuartel da Guarda Civil, coa que se comprometera o goberno da nación e da que se desdixo. No eido sanitario non me saco da cabeza conseguir unha sala de
raios para o noso centro médico. Estes son algúns dos proxectos que quero que sexan unha realidade o antes posible para Ordes.

12 educación
Fátima García Doval
“Supoñamos que temos un carro
cargado con sacos de patacas
no alto dun outeiro. Desexamos
trasladar este carro ao outeiro
contiguo tirado único e exclusivamente
por caracois.”
A este, en aparencia absurdo,
problema, enfrontámonos quen
subscriben estas liñas en texto
e ilustración, cando cursabamos
os nosos serios estudos universitarios.
Quen di que a USC non
é creativa?. Obviamente a intención
do noso profesor non era
explorar novas liñas de negocio;
substituír animais de tiro, como
cabalos e bois, polos abundantes
caracois que prosperan ao amor
do noso húmido clima galaico.
O obxectivo era mostrar como,
á hora de enfrontarse a un problema,
requírense múltiples enfoques
e coñecementos de áreas
moi dispares. E nada como o absurdo
para espertar neuronas.
No caso que nos ocupa, é obvio
que hai que resolver certos
“inconvenientes” que dificultan
o uso de gasterópodos no transporte
de mercadorías. Canto
pesa, aproximadamente, un carro
e cantos quilos de patacas é
capaz de cargar? Canta tracción
aguanta a cuncha dun caracol
antes de romper e matar o seu
inquilino? Que arnés podemos
montarlle á devandita cuncha?...
Pero, sobre todo, como narices
logramos que un exército de babantes
caracois se movan coordinadamente,
á vez e na mesma
dirección, de modo continuado,
para percorrer unha distancia
máis ou menos longa?
Necesitamos coñecementos
de enxeñaría mecánica e biomecánica,
resistencia de materiais,
zooloxía, etología, enxeñaría de
camiños, transporte de mercadorías
especiais e un longo etcétera
que, á súa vez, necesita da física,
as matemáticas, a bioloxía ou a
química...
Este feito, a necesidade dun
enfoque transdisciplinar, está
moi presente na mente de todo
Doctora en Pedagogía e Innovación Educativa.Experta en tecnología y
Accesibilidad. Maestra de inglés, pedagogía terapéutica y audición y
lenguaje; licenciada en filosofía y letras con la especialidad de pedagogía
e investigadora en tecnologías y accesibilidad. Trabaja en un centro de
educación especial en Santiago de Compostela.
http://discapacitodos.com/
Divide et impera... ou non
profesional cuxo quefacer diario
se centra en resolver problemas.
Con todo, a tradición educativa
do século XX acomodouse
nun enfoque que parte e reparte
o coñecemento xeral e básico en
pequenos feudos académicos.
Neles os diferentes colectivos de
profesores afanámonos en arrimar
o ascua á nosa particular
sardiña.
Coa escusa da maior preparación
dos profesores e, ao cabo,
dos seus pupilos, clonouse o esquema
universitario no bacharelato,
este á súa vez na secundaria
obrigatoria e, finalmente, na educación
primaria. Sálvase, polo
momento, a educación infantil,
esa illa paradisiaca no medio do
deserto pedagóxico. Lanzámonos
a un vórtice asignaturizador,
capaz de converter case calquera
área de coñecemento ou destreza
humana nunha materia
curricular.
Agora vén Finlandia, onde se
ve que o frío e as auroras boreais
amornan o raciocinio e as
entendedeiras, a dicir que “xa
abonda”. No horizonte de 2020
desexan ver erradicadas dos seus
currículos as materias, ese invento
que tivo sentido na universidade
do século XIX pero que
resulta inútil no mundo globalizado
do século XXI.
Talvez agora unha onda de
sensatez vida do norte nos invada
e volvamos a algo que funcionaba,
e que nunca abandonamos
do todo. A educación secundaria
de adultos, por exemplo, non ten
as porrocentas materias da ESO,
senón tres ámbitos de coñecemento
integrados. E o título que
se obtén é o mesmo. Igual ocorre
cos programas de diversificación
curricular ou a Formación Profesional
Básica. Onde as materias
fracasan os ámbitos de coñecemento
funcionan de marabilla.
Pero, a diferenza de Finlandia,
nós esperamos a que o alumnado
fracase para darlle acceso
ao sistema que funciona. Como
un sistema sanitario que podendo
desenvolver a hixiene e as
vacinas, afanásese unicamente
en desenvolver antibióticos e
paliativos.
En educación parece imporse
a máxima latina “divide e vencerás”.
Esquécesenos que o coñecemento
non é o noso inimigo.
Ou non debería.
En lugar de fraccionar deberiamos
integrar para ser eficaces
e efectivos. Porque a realidade
non se divide en materias.
Ilustración: Jorge del Oro
A USC amplía a súa oferta
de estudos de grao con oito
dobres títulos
A universidade ampliará a
súa oferta de estudos de grao o
vindeiro curso con oito dobres
titulacións, segundo acordou o
Consello de Goberno da institución.Trátase,
en Santiago, dos
graos en Dereito e Relacións
Laborais, Xornalismo e Comunicación
Audiovisual, Enxeñaría
en Informática e Matemáticas,
Matemáticas e Física, Física e
Química e Química e Bioloxía.
En Lugo ofértanse Enxeñaría
Civil e Enxeñaría Xeomática e
Topografía e Enxeñaría Agrícola
e Agroalimentaria e Enxeñaría
Forestal e do Medio Natural.
Nace a Asociación de amigos
do Museo de Historia
Natural
Durante todo o mes de abril
permanecerá aberto o prazo para
facerse socio da Asociación de
Amigos do Museo de Historia
Natural da USC, asociación sen
ánimo de lucro que ten como
obxectivo a promoción do Museo
e a colaboración en actividades
científicas, culturais,educativas e
recreativas.
Diferentes persoas pertencentes
á USC, empresas privadas,
ensino medio e CSIC levan un
tempo traballando de forma voluntaria
para elaborar os estatutos
da asociación e poñela en
marcha. Nunha destas xuntanzas
decidiron dedicar os meses
de marzo e abril á captación de
socios (pode solicitarse no enderezo
museohn@usc.es) que, logo
de pagar unha cota anual de 20
euros, poderán asistir en xuño
á asemblea xeral constituínte
en calidade de socios e socias
fundadores.
A USC coordina un proxecto
de optimización enerxética
das augas residuais en Europa
O proxecto Enerwater celebrou
na Escola Técnica Superior
de Enxeñaría de Santiago
(ETSE) a xuntanza que marca o
seu lanzamento como primeira
acción do programa Horizonte
2020 que coordina a USC. As
siglas Enerwater son un acrónimo
que define a finalidade de
proxecto, ‘Método estándar e
unha ferramenta en liña para a
avaliación e mellora da eficiencia
enerxética das plantas de
tratamento de augas residuais’.
Lindeiros
Novas da USC
O reitor Juan Viaño presidiu esta
primeira sesión de traballo nunha
xornada na que o acompañou
a coordinadora do proxecto e integrante
do grupo de Enxeñaría
Ambiental e Bioprocesos Almudena
Hospido.
ENERWATER é unha actividade
proxectada para os vindeiros
tres anos que involucra
nove socios, entre universidades
e empresas, pertencentes a
Alemania, Italia, Reino Unido e
España. Na actualidade, os estudos
realizados apuntan a que as
plantas de tratamento de augas
residuais representan máis do
1% do consumo de electricidade
en Europa, unha das maiores
porcentaxes de uso de enerxía
entre as industrias públicas.
Estas cifras sinalan o punto de
partida do proxecto que coordina
a USC, que buscará definir
ferramentas de medición que
cuantifiquen o consumo enerxético
destas plantas e elaborar
normas para comparar e, finalmente,
optimizar o seu funcionamento.
Dada a antigüidade de
boa parte das plantas europeas
dedicadas ao tratamento de augas
residuais, os integrantes
do proxecto prevén unha importante
redución do consumo
enerxético.
Dúas medallas na fase nacional
da Olimpíada Matemática
Española
O equipo galego que participou
na fase nacional da LI Olimpíada
Matemática Española
acadou dúas medallas na competición
celebrada recentemente
en Badaxoz. Gonzalo Cao Labora
acadou unha medalla de ouro
e Miguel Cidrás Senra outra de
bronce.
Deste xeito, Gonzalo Cao formará
parte do equipo olímpico
que representará a España na Internacional
Mathematical Olympiad
que o vindeiro mes de xullo
se vai celebrar en Chian Mai
(Tailandia). Na competición correspondente
á fase nacional, os
integrantes do equipo galego estiveron
acompañados polo profesor
da Facultade de Matemáticas
Felipe Gago e por Covadonga
Rodríguez-Moldes, profesora de
matemáticas no instituto de Ensino
Secundario de Mugardos e
colaboradora do comité organizador
compostelán.
Fontes: USC, Lindeiros

abril 2015 empresa 13
Eugal Imp, 25 anos ó servizo da
industria hosteleira e alimentaria
Cando entramos nun local
de hostalaría ou alimentación
non adoitamos fixarnos en todo
o que fai posible que o servizo
sexa o que desexamos, a
boa vontade ou o empeño non
son nada sen as ferramentas
axeitadas e a iso dedícase Eugal
Imp dende hai 25 anos.
Eugal Imp naceu como unha
necesidade do mercado; nunha
época na que particulares
vendían coitelos, pequenas
empresas traían maquinaríaa
e outras os envases a idea de
reunir todo nun só lugar era
algo de sentido común; Eugal
Imp comezou a incorporar referencias
e esa variedade de
produtos que a que a converteu
nun dos negocios punteiros do
sector. Ao longo destes 25 anos
a empresa adaptouse non só ás
esixencias do mercado, tamén
á normativa, que pouco a pouco
se volveu máis esixente, e
a medida que os seus clientes
reclamaban produtos validados
pola administración Eugal
Imp foinos incorporando ao
catalogo ou cambiando por
modelos máis modernos aqueles
que quedaban obsoletos.
A experiencia de acudir a unha
carnizaría, un restaurante ou
unha cafetaría está sempre rodeada
de pequenos detalles que
a complementan; os panos da
mesa que usamos, a máquina
coa que nos cortan o xamón
ou o chourizo, esa bandexa na
que nos podemos levar as sobras
(aínda que sexa algo moito
máis habitual noutros países que
aquí), a caixa onde nos poñen a
pizza ou a caixa onde nos cobran,
a neveira onde gardan os
xeados ou a bolsa na que nolos
levamos; nos dous últimos
anos os locais incorpóranse á
moda das comidas para levar
e iso fixo crecer todos os envases
necesarios pero polo demais
o material e a usabilidade
cambiou pero os produtos que
se usan no sector son os mesmos
dende hai moito tempo.
Eugal Imp serve as súas referencias
nunha gran parte de Galicia
o que a converte nunha das primeiras
empresas do sector pero
é o trato que da os seus clientes
o que fai que se manteña no
tempo e polo que lle quedan
ainda moitos anos de traballo.
Fotos: Loli Fdez.

14 antonte
Lindeiros
Igrexa de San Frutuoso,
antiga Igrexa da Angustia de Abaixo
Se un se colóca na Praza do
Obradoiro de costas á Catedral
darase conta de que o edificio
do concello pecha a praza pola
esquerda pero non sucede así
pola dereita, se nos achegamos
ao pequeno miradoiro poderemos
contemplar desde o alto
a capela de San Frutuoso que
pode que fora a responsable de
que a casa consistorial tivese
uns metros menos.
No S. XVI no lugar do que
falamos había unha pequena
capela chamada da Bera Cruz
á que no XVII un enfermeiro,
Bartolomeu Barreiro, regalou
unha imaxe da Virxe da Angustia;
moito tempo despois,
en 1750, sen que se saiba porque
comeza a ser moi frecuentada
polos fieis que aseguraban a súa
capacidade de realizar milagres;
o aumento de esmolas foi tal
que se pensou en construír un
novo templo que é o que hoxe
gozamos.
A nova igrexa chamouse da
Angustia de Abaixo por contraposición
á de arriba ou da Quinta
Angustia que xa existía; aínda
que pola imaxe é tamén da sexta
Angustia xa que representa a recepción
do corpo de Xesús pola
súa nai, o sexto dolor de María
segundo a tradición católica. O
edificio encargouse a Lucas Ferro
Cavero que desde facía uns
anos sucedera a Fernando Casas
Novoa como mestre de obras da
Catedral; como moitos dos seus
traballos a igrexa está pensada
para ser vista desde un plano superior
pero uns anos despois comézase
a pensar a construción
do Palacio de Raxoi, hoxe concello,
e Ferro Cavero encárgase
do deseño da fachada; xa sexa
por isto, ou por unha disputa co
Hospital Real que consideraba
que o futuro edificio invadiría
os seus lindes, o feito é que hoxe
dispomos dun recuncho privilexiado
para contemplar as estatuas
das catro virtudes cardinais
(prudencia, temperanza, fortaleza
e xustiza); as pezas son obra
dos escultores Gregorio Fernández
e Francisco de Lens e é
habitual que a xente comente
o seu parecido coas catro sotas
sen saber que, a dicir dalgúns
expertos, os deseños da baralla
española inspiráronse nesas
catro virtudes. No interior chámanos
a atención unha cúpula
con forma de media laranxa que
lembra á de San Pedro de Roma
aínda que os expertos atopan
en todo o conxunto grandes
diferenzas.
O templo está situado xunto
ao antigo cemiterio de peregrinos
e nun dos seus laterais
podemos contemplar esculpida
unha caveira coa lenda “como
me ves vereite, como te vexo
vinme” unha dose de realismo
que pasa desapercibida aos visitantes
do labirinto que se asenta
sobre o vello camposanto.
En 1920 a Catedral decide sacar
fora do templo a capela de
San Frutuoso; como se busca a
proximidade e non se pensa en
construír unha igrexa específica
para o santo decídese ocupar a
da Angustia de Abaixo que desde
aquel momento pasa a cambiar
a súa denominación pola
que hoxe coñecemos.
Bibliografía: www.biografiasyvidas.com,
estudiosgallegos.
revistas.csic.es
Fotos: Loli Fdez.

abril 2015 e ti de quén ves sendo? 15
Sara Santos, presidenta da sección de hospedaxe
da Asociación de Hostalaría de Santiago e Comarca
A nova presidenta da sección
de hospedaxe de Hostalaría de
Santiago transmite nas súas palabras
a calma que este colectivo
necesita desde hai tempo, con
problemas internos e nunha situación
de crise que se prolonga
no tempo chegou un novo equipo
de persoas que buscan ordenar o
que hai para poder a continuación
crecer e mellorar; Sara insiste
desde o primeiro momento
que ela só é a parte visible dese
equipo e, dado que estaba na anterior
xunta executiva, serve de
ligazón entre ambas as directivas
“era a única señora que había
alí, era significativo porque me
atopaba ao principio un pouco
descolocada, chamábame a
atencióN o pouco entendemento
que había, o que se falaba e
o que se discutía; chegouse a
un punto que era insustentable,
fixéronse unhas eleccións
e un grupo de compañeiros
pediume que me presentase,
recoñezo que é un momento
moi difícil pero a pesar de todo
estamos contentos”.
En calquera cambio de directiva
é razoable pensar en pór en
orde as contas pero a palabra
“auditoría” sempre parece suxerir
desconfianza aínda que non
é este o caso “a proposta parte
xa da antiga directiva, era un
traballo pendente e de feito
cando o anterior presidente
deixou o cargo insistiu en que
non nos esquecésemos da auditoría;
xa está en marcha e
unha vez que coñezamos os resultados
comezaremos a tomar
decisións e a tentar levantar a
asociación”.
Un dos debates que sempre están
enriba da mesa é se a cidade,
e a comarca xa que a asociación
cobre a área metropolitana, ten
demasiados establecementos
pero desde a directiva iso non é
un problema “cada día hai máis
establecementos pero a competencia
sempre é boa, por suposto
que están os negocios de
toda a vida que cando chegan
os mozos e montan algo lles
parece todo unha aberración
pero iso é normal; non cremos
que sobre ninguén, todos temos
o noso oco; si se abre un
bar á beira doutro os clientes
van aos dous e non chegan na
práctica a ser competencia; en
hospedaxe estamos ademais
moi unidos, se eu estou chea (é
a propietaria do Hotel Rúa del
Villar) chamo ao seguinte ou
me chaman a min, e en canto
aos restaurantes vexo que se
levan ben, cada un ten a súa
carta e ofrece o seu produto...”.
Esta división entre hospedaxe
e restauración é unha das cousas
que se queren superar, a nova
directiva busca unificar todo
nunha soa dirección “a división
actual é algo que se decidiu
cando se creou a asociación
pero nós queremos que sexa só
unha, cando se cambien os estatutos
ese apartado modificarase
e haberá un só presidente
e unha soa asociación; iso evitará
moitos problemas, un só
presidente consigo mesmo non
vai discutir”.
A capacitación dos traballadores
do sector é un dos aspectos
nos que máis se esforzou a
asociación nos últimos anos,
mellores profesionais é algo que
demanda o mercado “como empresaria
que contrato xente
doume conta de que cada día
valoras máis a especialización,
os cursos, a formación que teñen
e os mozos están moi concienciados
niso”.
Estes días a asociación de
Hostalaría mantén distintas reunións
cos candidatos á alcaldía e
en todas coinciden na necesidade
de traballar en conxunto “o
traballo da asociación ten que
ir unido ao do concello, unha
cidade turística como esta non
se entende sen unha boa colaboración”,
en calquera caso
a asociación ten bastante claro
que é o que necesita da institución
“os socios demándannos
moitas cousas; as licenzas por
exemplo, pedimos que se active
o tempo, non é normal o que
se tarda para obras menores,
para tirar un simple cuarto de
baño, é ilóxico do todo; queremos
tamén máis iluminación
nocturna na zona vella; e outro
tema no que insistimos é o
que ten que ver co ruído, bótasenos
a culpa sempre de cousas
que non son a nosa responsabilidade,
a xente que pasa pola
rúa fai ruído e os que están
nos nosos locais saen porque
saen a fumar e non lles podes
dicir que fumen fora e que non
fagan ruído; para nós o principal
problema está na xente que
se despraza dun local a outro e
que monta moito batifondo na
rúa e esa é máis unha cuestión
da policía que dos hostaleiros”.
Outra das cuestións por liquidar
é o da música nos locais “é algo
que se ten que resolver porque
a música anima a cidade; non
é un tema novo pero parece
que agora hai que pedir permisos
para todo ou que todos
os permisos son novos; é algo
pendente pero como outras
cousas, o das licenzas, como
dixen antes, ou as terrazas, son
todos temas para os que os socios
nos piden que reclamemos
solucións “.
Pero o colectivo ten primeiro
que ser capaz de funcionar internamente
dunha forma eficaz,
cambiar a percepción que se ten
da hostalaría é un dos primeiros
obxectivos “sabemos que é moi
difícil porque a imaxe da asociación
está moi danada pero
no que todo o equipo está de
acordo é en informar os socios,
que saiban porque están
na asociación, que servizos lles
podemos dar, que axudas lles
podemos prestar e que vexan
movemento; non é normal
que paguen unha cota e que
non saiban nin sequera para
que a están pagando; doutra
banda con iso o que se busca é
unidade, á fin e ao cabo todos
buscamos o mesmo, que veña
máis xente a Santiago, mover
o turismo, sobre todo en época
baixa; están a facerse moi
poucas cousas, fanse cousas
por barrios pero non debe de
ser así, ten que ser en toda a
cidade”.
A asociación vive un momento
moi complicado no que debe
ordenar e inventariar a casa antes
de comezar a dar pasos; Sara
transmite unha ilusión que se
agradece ao falar dun sector tan
importante e de temas tan complexos;
quédanos a sensación
de que, se o mesmo entusiasmo
existe no resto da directiva,
poida que realmente o colectivo
atopase ás persoas necesarias
para afrontar os próximos anos
con garantía de éxito, algo que
beneficiará a todos os hostaleiros
pero moito máis a toda a área
metropolitana de Compostela.
Fotos: Loli Fdez.

16
Lindeiros

abril 2015 17
dentalmacia.com
981 521 090

18 pasou
O CSIC y Confemadera
conmemoran o Día da Árbore
Plantaron sete árbores nos terreos do IIAG
O Consello Superior de Investigacións
Científicas (CSIC),
a través do Instituto de Investigacións
Agrobiolóxicas de
Galicia (IIAG) e o Centro de
Supercomputación de Galicia
(CESGA, CSIC-XuGa), xunto
coa Confederación de Empresas
de Madeira de Galicia, celebrou
esta en Santiago de Compostela
un acto con motivo do Día Da
Árbore.
Con este motivos plantáronse
sete árbores nas parcelas
do Instituto de Investigacións
Agrobiolóxicas de Galicia en
Santiago de Compostela; un
Máis de 7.000 persoas co Lacón
A festa de Mesón do Vento superou as previsións
As dúas xornadas dedicadas
o lacón con Grelos recibiron a
7.500 persoas que degustaron
os 550 quilos de carne de porco
e os 850 de grelos; o 2015 converteuse
con estas cifras nunha
das edicións con máis participación
dos 17 anos que se leva
celebrando.
A Festa comezou xa o sábado
sete cun concurso de disfraces e
a apertura da mostra de gando
en maquinaria agrícola. Xa o
domingo os concursos de andadura
federada, as competicións
de trotadores ou as de arrastre
cabalar marcaron as actividades
paralelas; a música de Os
Viqueira desde primeira hora e
o bo tempo fixeron que pouco a
castiñeiro, un ciruelo e un carballo
doados polo IIAG- CSIC
e catro piñeiros cedido por
Confemadera.
O Instituto de Investigacións
Agrobiolóxicas, un do cinco
institutos do CSIC en Galicia,
realiza investigación científica
e técnica na área agro-forestal,
incluíndo a propagación e conservación
de especies leñosas
por medios biotecnolóxicos, así
como o estudo molecular dos
procesos de desenvolvemento;
neste contexto, o IIAG cedeu
para a súa plantación un exemplar
de castiñeiro procedente
pouco o Mesón do Vento enchérase
de xente chegada de toda a
bisbarra para disfrutar do protagonista
da xornada, o lacón con
grelos.
Ano a ano a festa da parroquia
dunha árbore de Lalín que levaba
en cultivo in vitro desde
1987; un exemplar de Claudia
Branca do país e outro de carballo
obtido mediante técnicas de
micropropagación dunha árbore
de máis de 400 anos, chamada
“Carballa dá Rocha” (Carballeira
de Saínza, en Rairiz de Veiga),
considerada Monumento
Natural e incluído no Catálogo
de Árbores Singulares da Xunta
de Galicia.
Fontes: CSIC, Lindeiros
ordense convertese nunha das
máis populares da comunidade
autónoma e os organizadores
preparan xa a do ano que ven.
Fontes: concello de Ordes, Lindeiros.
Lindeiros
Chévere mestura
nanotecnoloxía e teatro
O grupo residente en Teo volta
ao colexio para ensinar algo
de ciencia, e unha de esas actividades
pegadas a sociedade
pola que recibiron tamén o Premio
Nacional de Teatro 2014.
“Ala o fondo hai sitio abondo”
é unha peza pensada para escolares
na que o grupo Chevere
traballa con clásicos como o
Circo de pulgas, fenómenos de
feira, maxia, teatro de variedades
ou music-hall, unha sorte
de linguaxes do espectáculo
que logran a escenificación do
coñecemento científico. A peza
estreouse na Casa das Ciencias
Un momento da plantación das árbores. Foto: CSIC
Os colexios de Teo viron
“Ala o fondo hai sitio abondo”
da Coruña o 10 de novembro
de 2007 e foi presentada posteriormente
no MARCO de Vigo,
o CGAC de Santiago, o Museo
Provincial de Lugo e o Museo
Municipal de Ourense. Esta
obra foi un encargo da Dirección
Xeral de I+D+I da Consellería
de Innovación e Industria
da Xunta de Galicia para a Semana
da Ciencia 2007 e agora
Chevere a recuperou para os
colexios de Teo e para o seu amplo
catálogo de pezas coas que
traballar.
Fonte: concello de Teo, Lindeiros.
Os cociñeiros mostrando o seu traballo . Foto: concello de Ordes
Feira do gando o sábado.
Disfrutando do lacón . Foto: concello de Ordes
A Comisión de Festas da Peregrina co alcalde Santiago Amor. concello de Ames

abril 2015 pasou 19
Festa da Primavera no Mercado Labrego de Os Tilos
Gaiteiros,
monicreques e
artesanía
uníronse aos
participantes
O Mercado labrego de Teo
leva celebrándose desde o 2012,
na praza de Os Tilos cada sábado
un pode atopar produtores da
contorna que nos ofrecen ovos,
grelos, patacas, cebolas, mel,
queixos, plantas etc., produtos
ecolóxicos, sostibles e de horta
que se realiza coa colaboración
do concello de Teo e do Sindicato
Labrego Galego.
O mercado celebra o longo do
ano distintas festas como foi o
caso da que falamos, a Festa da
Primavera contou, ademais dos
produtores que están tódalas semanas,
con postos de artesanía,
a música de “os que somos” gaiteiros
de Cuntis, e incluso Títeres
Cachirulo que mostraron algúns
dos seus traballos.
O Mercado Labrego de Os Tilos
instálase os sábados de 10 a 2
así que si queredes bos produtos
e fomentar o comercio local pasar
por alí e o que tedes que facer.
Fontes: Mercado Labrego Os Tílos;
Lindeiros.
Imaxes da Festa da Primavera no mercado. Fotos: Loli Fdez
Éxito do Curso de cestería en Touro
Os 20 participantes queren que se repita
Uns vinte veciños participaron
no curso de cestería impartido
por Manuel Rilo e organizado
polo Concello de Touro.
Manuel Rilo é un veciño que
de xeito voluntario prestouse
para transmitir os seus coñecementos
deste oficio tradicional.
O curso tivo unha duración de
tres meses e os participantes fixeron
máis de corenta cestos e
cestas; para a actividade utilizaron
materiais como vimbios, salgueiros,
mimosas e médula.
Esta iniciativa comezou a súa
andaina o ano pasado dentro do
programa “Aprendem@s xuntos”,
os bos resultados fixeron
que xa lle pediran ao alcalde, Ignacio
Codesido, a continuidade
da actividade para o outono.
Se tes algo que
contar,
comunicar
denunciar
escríbe
contacto@
lindeiros.com
ou
chama ao tfno
634 747 956
Fontes: concello de Touro, Lindeiros.
Participantes en el curso de cestería . Foto: concello de Touro

20 pasou
Lindeiros
Día Mundial do Traballo Social
Celebrouse en Santiago con distintos actos
O Colexio Oficial de Traballo
Social de Galicia celebrou o
Día Mundial do Traballo Social
cunha serie de actos en Compostela
cos que quixo analizar a
realidade actual do Traballo Social
e a forma de facelo visible
nas rúas.
No Día Mundial do Traballo
Social conmemórase o compromiso,
a contribución e o labor
das persoas profesionais do Traballo
Social, como coñecedoras
de primeira man da realidade
social; este ano o lema elixido
foi “Promover a dignidade e o
valor das persoas”.
Para Marta Capeáns, máxima
representante do COTSG, “o
Traballo Social está máis vivo
que nunca, e é máis necesario
que nunca neste contexto económico
e social que estamos a
vivir con recortes nos dereitos
colectivos; o que deberiamos
facer todos os días do ano e
conmemorar o compromiso, a
contribución e a labor dos e das
profesionais do Traballo Social
como facemos no marco do Día
Mundial do Traballo Social”.
Fontes: COTSG, Lindeiros
Performance no Obradoiro con motivo do día do Traballo Social. Foto: COTSG
Olga Martínez recibe a
Medalla de Oro do Foro
Europa 2001
Recibiu a condecoración en Madrid o pasado
mes de marzo
O Foro Europa 2001 naceu
no ano 1996, dedícase a crear
encontros de intercambio e
divulgación de ideas entre dirixentes
da vida empresarial,
política e cultural.
Desde a súa fundación leva
organizado máis de 84 foros
nos que participaron 66 representacións
institucionais,
asistiron máis de 8.000 persoas
e sobre os que se fixeron
700 reportaxes para medios de
comunicación.
Estes premios otórganse
como recoñecemento a valía
profesional e xa o recibiron especialistas
de distintos ámbitos
como a cultura, a medicina, a
arquitectura ou a moda, como
no caso de Olga Martínez.
Olga leva afincada uns anos
en Teo aínda que antes traballou
moitos en Venezuela e os
seus modelos son habituais
das mellores pasarelas, galas e
presentacións.
Fontes: Lindeiros
Olga Martínez coa medalla. Foto:
Forum Europa2001
V Festival de Música de Cámara
en Brión coa Escola Magariños
200 veciños asistiron os concertos en distintos horarios
O auditorio do centro social
polivalente de Brión acolleu á
quinta edición do Festival de
Música de Cámara (FECAM
2015 o que asistiron máis de
200 veciños. Un total de noventa
alumnos e alumnas da Escola
de Música Magariños, tanto
do Plan Educativo Xeral como
dos niveis académicos II e III,
ofreceron un total de 37 pezas
de carácter camerístico durante
algo máis de hora e media.
Para facilitar que todas as
familias puideran ter acceso ás
actuacións dos seus pequenos,
organizouse o festival en dúas
partes e editouse un folleto informativo
co horario das actuacións;
deste xeito evitáronse
aglomeracións de anos anteriores
e todo o público puido estar
sentado nas cen butacas dispostas
e ir rotando co paso do
tempo. O V Festival de Música
de Cámara contou coa colaboración
do Concello de Brión,
da Deputación da Coruña e da
Consellería de Cultura, Educación
e Ordenación Universitaria
da Xunta de Galicia. A
Escola Municipal Magariños
é unha das máis activas da comarca
con distintos festivais
con gran éxito de público como
sucedeu en esta ocasión.
Fontes: concello de Brión, Lindeiros
Unha das actuacións do festival. Foto: concello de Brión
RESERVA TU ESPACIO
PUBLICITARIO:
publicidad@lindeiros .com

abril 2015 pasou 21
Mostra de fotografía “ De berros
e olladas” da man de Ames Novo
Estivo exposta na Casa da Cultura de Bertamiráns
De Berros e Olladas converteuse
nun éxito de público
e dase a circunstancia que esta
mostra inaugurou ademais a
sala de exposicións da Casa da
Cultura de Bertamiráns que ata
o momento non acollera ningunha
mostra.
Na presentación falou María
Jesús Boo candidata da lista de
Ames Novo no número 2, Isidro
Cea coordinador da exposición,
Ana Viqueira feminista e activista
e Marga Piñeiro, unha das
artistas, que fixo unha pequena
semblanza da mostra, .
De Berros e Olladas é unha
exposición que recolle distintos
estilos fotográficos cos que trata
de expresar de xeito visual a repulsa
contra a violencia de xénero.
Esta mostra está coordinada
por Isidro Cea e visitou xa distintos
pobos de Galicia, Isidro
recoñeceu no acto que tiña unha
espiña cravada ata o de agora xa
que vive en Ames e pese a levar
tempo intentando traer os traballos
o concello non fora posible.
A mostra estivo organizada
pola Iniciativa Cidadá Ames
Novo dentro das actividades
arredor do Día internacional das
mulleres, a formación pretende
de este xeito participar das actividades
do concello e non quedarse
so na crítica política.
Fontes: Ames Novo, Lindeiros
Chus Boo, nº 2 de Ames Novo presentando o acto. Foto:Loli Fdez.
Victorino Verea cede unha
copia do seu legado a Oroso
O histórico fotógrafo ten máis de 50 fotos e
500 negativos
Victorino Verea Naceu no ano
1927 na aldea de Cas, parroquia
de San Mamede dos Ánxeles,
concello de Oroso, lugar no que
vive na actualidade.
Polo ano 1951 un irmán, que
andaba embarcado, tróuxolle
dos Estados Unidos unha cámara
KODAK. coa que comezou
a súa afección e paixón pola
fotografía. Debido a que as cámaras
de fotos naqueles tempos
eran pouco habituais e que os
veciños precisaban retratar feitos
de relevancia das súas vidas,
polo ano 1958 Victorino fíxose
cunha cámara Zeiss Ikon para
acudir ás parroquias a cubrir
casamentos, bautizos ou comunións.
Pero tamén solucionaba
necesidades como Carnés de
familia numerosa, carnés de Escola,
fotografías para mandar a
familiares emigrados etc.
Victorino sempre foi autodidacta,
de ler e experimentar.
Conserva en perfecto estado as
tres cámaras coas que traballou
ao longo da súa vida; pola contra,
perdéronse tódolos negativos
da primeira época (en B/N)
debido a mudanzas de vivenda
xa que non se lle daba importancia,
salvándose unhas 50 fotografías
en B/N que conserva
e que son as que Manuel Pazos,
da asociacion Obradoiro de Historia
e autor de distintos libros
sobre a memoria do concello,se
encargará de dixitalizar co fin
de editar un catalogo.
Fontes: concello de Oroso, Lindeiros
Unha das imaxes da exposición. Foto: Loli Fdez.
Victorino Verea e Manuel Mirás, alcalde de Oroso. Foto: concello de Oroso

22 pasou
Lindeiros
Distintos actos conmemoraron o Día da Muller
Os concellos e entidades como o Csic e o colexio de arquitectos reivindicaron o seu papel
Como tódolos anos o papel da
muller na sociedade foi reivindicado
con actos en tódolos concellos.
Ames leu un manifesto
diante da casa do concello no
que lembraba o papel das administracións
na incorporación
da muller a tódolos ámbitos da
sociedade; Teo centrou a súa homenaxe
nas labregas reunindo a
unha serie delas o redor dunha
mesa para falar do traballo que
fixeron o longo da súa vida;
Oroso entregou os premios do
concurso de fotografía que cada
ano dedica a Muller Traballadora
e reuniu os escolares para
unha sesión na que se proxectaron
vídeos sobre o mesmo tema;
como dicimos cada concello
intentou render o seu particular
tributo o papel da muller pero
non foron os únicos xa que outras
entidades como o Colexio
de Arquitectos, a USC ou o Csic
tamén tiveron distintos actos.
A Universidade entregou un
premio ao proxecto Woman emprende
que cada ano persegue
que a porcentaxe de mulleres
emprendedoras sexa similar
o de universitarias; o Colexio
de Arquitectos pola súa banda
revindicou o papel da muller
baixo o lema “Somos Mulleres
Somos Arquitectas” e editou
un cartel coas imaxes de máis
de 50 profesionais; finalmente
o Csic editou o libro “Escritoras
na Galicia do século XIX” incluído
na colección “monografías”
e que recolle a biografía de
150 mulleres escritoras do XIX.
O libro vai máis aló do gran
triunvirato conformado por Rosalía
de Castro, Emilia Pardo
Bazán e Concepción Arenal;
deste xeito saen nomes como
a escritora auriense Filomena
Dato Muruais, autora de Defensa
d’as mulleres; a narradora
ferrolá Hipólita Muíño Lago,
máis coñecida a través do seu
pseudónimo: Valentina Lago
Valladares; a pedagoga coruñesa
Carmen López-Cortón Viqueira
, vinculada á innovación
educativa da Institución Libre
de Ensinanza; a poetisa lucense
Ramona de la Peña Salvador,
académica, masona e activa representante
das letras galegas
en Bos Aires; ou a compostelá
Julia Abaunza del Pino, exemplo
de escritora de condición
relixiosa; mulleres todas exemplo
das grandes esquecidas na
historia da literatura galega.
Unha xornada a do Día da
Muller que teremos que seguir
celebrando xa que a igualdade
esta aínda lonxe, estes actos teñen
que servir para que as novas
xeracións se conciencien en todos
estes temas e algún día non
sexa preciso reivindicar o papel
da muller porque todo o mundo
o recoñecerá.
Fontes: concellos, CSIC, Colexio de
Arquitectos, USC, Lindeiros
Os homenaxeados. Foto: Colexio de Enxeneiros
Expertos europeos falaron dos barrios en Compostela
A cidade foi elixida como caso de estudo, xunto con Frankfurt e Budapest
O Consorcio de Santiago participa
no proxecto europeo FA-
SUDIR (Friendly and Affordable
Sustainable Urban District Retrofitting;
http://fasudir.eu que se
pode traducir por reorganización
dos distritos urbáns para facelos
amigables, confortables e sustentables),
centrado en lograr a eficiencia
enerxética dos edificios
e barrios das cidades de Europa.
No marco desta iniciativa reuníronse
en Santiago os socios do
proxecto xa que a cidade compostelá
intervén neste programa
como caso de estudo.
A arquitecta da Oficina Técnica
do Consorcio que coordina
este proxecto é Idoia Camiruaga
quen explica que comezou en
setembro de 2013 e concluirá a
finais de agosto de 2016. Está
integrado por 11 socios de cinco
países diferentes: España,
Italia, Gran Bretaña, Hungría e
Alemaña; por parte de España
participan 3 socios un dos cales
é o Consorcio de Santiago. Cada
semestre ten lugar unha reunión
de coordinación xeral, de cara a
programar os sucesivos meses
de desenvolvemento do proxecto,
que en este caso tivo lugar na
cidade.
O obxectivo principal do programa
é crear unha ferramenta
web que facilite a toma de
decisións á hora de seleccionar
a estratexia de rehabilitación
enerxética máis axeitada a cada
contorno urbano. A finalidade é
mellorar a sostibilidade de todo
un barrio ou distrito urbano, a
través de intervencións tanto
nos edificios como nos espazos
públicos.
Fontes: Consorcio de Santiago,
Lindeiros.
Momento das reunións de traballo. Foto: Consorcio de Santiago

abril 2015 23

24 pasará
Lindeiros
Visita un museo
Museo de Historia Natural da USC
Dentro da compostelán finca
Vistalegre atopamos o novo
espazo do Museo de Historia
Natural da Universidade; un
espazo do que xa falamos no
pasado mes de decembro pero
que o longo de todo o mes de
abril abrirá o prazo para facerse
socio da Asociación de Amigos
do Museo de Historia Natural
da USC, asociación sen ánimo
de lucro que ten como obxectivo
a promoción do Museo e a colaboración
en actividades científicas,
culturais, educativas e
recreativas.
O Museo, que dirixe a profesora
de Bioloxía María Isabel
Fraga, abriu as súas portas
en outubro do pasado ano. Os
principais espazos das instalacións
agrúpanse arredor da
Biodiversidade Terrestre, na
prata baixa, e dos apartados
dedicados a Xeodiversidade e
Solo e Biodiversidade Mariña
na primeira planta. Así, dende
un espazo multimedia a exposición
permanente do MHN é un
singular percorrido polas fauna
e flora das augas continentais
e dos bosques galegos ou pola
xeodiversidade cunha detallada
colección de minerais, pedras
preciosas e semipreciosas, rochas,
fósiles ou meteoritos.
Inverno
De martes a sábado: 10.00-
14.00 e 16.30-20.00
Domingos e festivos:
11.00-14.00
Luns pechado
O Museo permanecerá pechado:
1, 5, 6 de xaneiro; 17 de
febreiro (pola tarde); 1 de maio;
24 de xuño; 25, 26 de xullo; 15,
16 de agosto; 1 de novembro;
24, 25, 31 de decembro de 2015
Verán
De martes a sábado: 11.00-
14.00 e 16.30-20.30
Domingos e festivos:
11.00-14.00
Luns pechado
O Museo permanecerá pechado:
1,5, 6 de xaneiro; 17 de
febreiro (pola tarde); 1 de maio;
24 de xuño; 25, 26 de xullo; 15,
16 de agosto; 1 de novembro;
24, 25, 31 de decembro de 2015
Danza en Compostela
Media ducia de espectáculos configuran a programación
O ciclo de Danza do concello
de Santiago continua este mes
con pezas para públicos ven
distintos. O día 11 os mais cativos,
a partir de 3 anos, teñen
no teatro Principal a compañía
coruñesa Entremans presentando
“Xoga” coa que aprenderan
como son, de que están feitos e
como funciona o seu corpo.
O día seguinte será a Zona C,
en Bonaval, a que reciba aos vigueses
de A Artística coa peza
“Verde a tiempo completo” , un
so de danza protagonizado por
Olga Cameselle.
O día 14, de novo no Principal,
a compañía Pisando Ovos
nos acerca un traballo que se
inventa cada vez que se pon en
escea, unha idea de Rut Balbís
co título “Que volvan as flores”.
Do 15 ao 19 de abril chega
‘Pangeia’, unha creación nada
como froito dunha coprodución
galego-portuguesa-brasileira
desenvolta por Limiar Danza e
Acaso Danza. A Pangeia é crise,
movemento, mudanza… e
poderemos véla no Salón Teatro
todos os días ás 20.30h agás o
domingo que será ás 18.00h.
En colaboración co programa
estatal de artes escénicas,
PLATEA, teremos dous espectáculos
de danza: ‘Flash!’
e ‘Episodios (Temporada 25)’.
‘Flash!’ dos vascos Dantzaz
Konpainia, estará o venres 17
de abril no Auditorio de Galicia
ás 20.30h. É o resultado da
colaboración de dous galardoados
coreógrafos de recoñecido
prestixio, o israelí Itzik Galili e
o polaco Jacek Przybylowick,
con esta compañía cuxo froito
é un tríptico de danza. Acrobacias
e poesía mestúranse
nunhas coreografías nas que a
música nace de percusións tribais
e de autores barrocos e clásicos
(Marais, Mozart, Vivaldi,
Haendel, Satie) e a iluminación
convértese en protagonista, recreando
espazos irreais.
‘Episodios (Temporada 25)’
é o resultado da convocatoria
por parte de Mónica Runde de
cinco experimentados e reputados
creadores. 10&10 Danza,
compañía de Runde, cumpre
25 anos cheos de producións e
galardóns, como o Premio Nacional
de Danza, e para celebralo
presenta estes Episodios, nos
que os coreógrafos idean unha
fantasía propia a través do corpo
da bailarina que se somerxe,
un tras outro, nos cinco universos
que compoñen a peza.
Será o 29 de abril ás 20.30h no
Principal.
Vitrinas del antiguo museo restauradas para el nuevo”. Foto:Loli Fdez.
Imaxen da actuación Pangeia. Foto: Hugo Fernandes Gerarte

abril 2015 pasará 25
“Constelaciones” e “Continuidad
en los parques” teatro para abril
As dúas pezas poderanse ver en Compostela no ciclo 2015
A programación teatral de
este mes situase no Auditorio
Abanca e o día 19 presenta
unha peza inspirada na idea
do multiverso, unha teoría que
defende que vivimos nun universo
pero que existen moitos
mais; “Constelaciones”, a peza
do británico Nick Payne, está
dirixida por Fernando Soto
e nos fala da relación entre o
apicultor Roland, interpretado
por Fran Calvo, e a física cuántica
Marianne, interpretada por
Inma Cuevas; as cousas que
poden pasar despois de que se
coñezan nunha barbacoa son
infinitas, tantas como universos
poden existir.
O 25 de abril por outra banda
poderemos disfrutar dunha serie
de pezas encadeadas baixo
o título “continuidad de los parques”
; un parque é de por si un
escenario e en el os encontros
casuais, as citas concertadas,
as conversacións nos levan por
unha comedia protagonizada
por Roberto Álvarez, Fele
Martínez, Gorka Otxoa e Luis
Zahera a baixo a dirección de
Perís Mecheta.
Protagonistas da obra Constelacións. Foto: concello de Santiago
Escea de Continuidad en los parques. Foto: concello de Santiago
Ultranoites e música de autor en Teo
Unha exposición de libros completa a programación
O mes de abril ten dúas citas
relevantes, a terceira Exposición
Libros de Aquí, na Mediateca
do Grilo, onde se expoñen libros
de autores e autoras nados ou
residentes en Teo e a segunda
edición do Certame Canción de
Autor que, o sábado 25 de abril
seleccionará o gañador de entre
as interpretacións que terán lugar
no Auditorio da Ramallosa.
Por outra banda Chevere converte
as ultranoites en Ultranoiteo
para rematar abril e comezar
maio, será os días 30, 1 e 2; o
grupo segue ademais levando
os espectáculo As fillas bravas a
asociacións do concello e pasará
este mes polo IES de Cacheiras.
Xa no mes de maio , dentro
das colaboracións de Chevere
con outros grupos do estado,
chegará o auditorio da Ramallosa
o actor Alberto San Juan co
espectáculo “Autorretrato de un
joven capitalista español”.
Os xubilados do Milladoiro
estrean símbolos
Este mes presentan a súa bandeira, pin e himno
JUPEMI, a Asociación de
jubilados y pensionistas del
Milladoiro, celebrará este mes
unha xornada moi especial na
que presentaran os seus símbolos
de identidade; desde fai meses
traballan en preparar unha
xornada na que darán a coñecer
a bandeira, o pin e o himno da
asociación.
O himno e unha peza musical
doada por Luisa Carneiro e Alejandro
Cores, os arranxos son
de Juan e V.P. Alacid e a letra de
Edita Cobas Mariño; os socios
o levan ensaiando un tempo de
cara o día da presentación. A
imaxe do pin, que se incluirá
tamén na bandeira, é unha concha
de peregrino co escudo do
concello e as lenda Jubilados y
pensionaistas del Milladoiro, no
centro unha reprodución do cruceiro
que se atopa xunto a capela
da Madalena e xunto a el a
silueta de dúas persoas maiores,
home e muller, collidas da man.
O Club conta na actualidade
con máis de 200 socios e realiza
actividades como informática,
ximnasia de mantemento
ou baile e abre tódolos días de
12 a dúas da tarde e de 6 a dez
da noite. JUPEMI prepara unha
xornada de presentación para
os novos símbolos aínda que a
data está por fixar no momento
de pechar a edición de este
xornal.
Local dos xubilados onde se colocará a bandeira. Foto: Manel Pardo
El Arca

26 pasará
Obradoiros o redor da figura
de Leopoldo Novóa
Ata xuño pódese ver unha exposición no Auditorio de
Galicia comisariada por Mercedes Rozas
Ata o mes de xuño de 2015
pode verse no Auditorio de Galicia
‘Leopoldo Nóvoa. Papeis e
cartóns’, que nos achega a unha
parte da extensa produción de
Leopoldo Nóvoa, un creador que
traballou e investigou en soportes
e técnicas diferentes. A liña
de traballo que propón a comisaria,
Mercedes Rozas, pasa por
traer á sala diferentes obras en
papel e cartón (probas de autor,
gravados, pochoirs, técnicas
mixtas sobre papel etc..) moitas
delas inéditas e reunidas para
a que é a primeira mostra, nun
equipamento público, desde o
óbito do artista.
Conxuntamente coa mostra
desenrólanse obradoiros con intencións
distintas segundo a idade;
os máis pequenos traballando
con teas, papeis, cartóns para
que eles poidan confeccionar as
súas propias obras e unha sopa
de letras e outras actividades recuperarán
ao final do percorrido
as ideas máis importantes da exposición;
no caso de alumnos de
ESO Traballarase o espírito crítico
confrontando a figuración co
informalismo, creando obras e
debatendo sobre o resultado.
A actividade poderá facerse
en horario de 10 a 14 h e de 16 a
20 h previa reserva no mail exposicions@auditoriodegalicia.
org ou no teléfono ou no teléfono
981 574152/3 en horario de 9:00
a 14:30 h.
Traballo no obradoiro e visita guía da exposición dos traballos de Leopoldo Novóa.
Foto:Auditorio de Galicia
Lindeiros
Irene Aranda gravará
“Tribus” no Teatro Principal
A pianista dará un concerto o 23 as nove da noite
A programación de primavera
de Ames céntrase na literatura
e no teatro, a data máis
importante será o 18 de abril
coa conmemoración do Día
do Libro na Praza do concello,
pero tamén terá música e deporte
o longo de todo o mes.
O 17 os cativos teñen unha
cita na Casa da Cultura de
Bertamiráns coa compañía
Abrapalabra Creacións e a
obra “Ra, ra, ra” e para que
ninguén a perda haberá dúas
sesións as 12.30 e 18.30.
O Día do Libro celebrarase
o sábado 18; na Praza do concello
instalaranse postos de
venda e intercambio e terán
lugar presentacións e obradoiros;
o grupo Os Quinquilláns
presentaran a peza “Por que é
Irene Aranda é unha pianista
andaluza considerada como
unha das mellores artistas do
jazz nacional; a dicir dos entendidos
unha das súas virtudes e
non querer chegar o virtuosismo
ou caer nos clichés de este
estilo musical buscando unha
linguaxe propia que se adapte
os seus gustos e o seu xeito de
tocar.
Os días 22 e 23 estará gravando
o seu novo disco, “Tribus”,
no Teatro Principal de Compostela
como fixeran non hai moito
Sumrrá; unha boa nova que sitúa
o emblemático teatro da cidade
como un dos espazos a ter
en conta no jazz nacional. Para a
gravación Irene formou o Irene
Aranda trío con Lucia Martínez
á batería e o galego Germán
Díaz coa súa zanfona.
O 23 as nove da noite poderemos
escoitar as novas propostas
de esta artista e comprobar o
seu particular xeito de entender
o jazz.
A pianista Irene Aranda. Foto: Irene Aranda.com
Literatura, teatro e deporte
na Primavera de Ames
O deporte terá o seu tempo dedicado ó
Karate e a Patinaxe
salgada a auga do mar?” cun
guión pensado para fomentar a
lectura; a xornada rematará co
musical de Magín Blanco “A
nena e o grilo”, tódolos actos
comezaran as cinco da tarde.
O deporte ten dúas citas importantes
este mes. O domingo
19 terá lugar o VI Encontro
de Patinaxe das escolas deportivas
municipais, de 11:00 a
14:00 horas e de 16:00 a 20:00
horas, no pavillón de Bertamiráns.
Nese mesmo escenario,
o sábado 25, celebrarase o VII
Trofeo de Kárate Concello de
Ames, nas modalidades de
kata e kumite. A partir das
16:30 horas.
Un mes cargado de actividades
para o concello do Val da
Maia.

abril 2015 deportes 27
Marcha Nórdica
como nadar en seco
La Fundación USC Deportiva
es una ente que viene funcionando
desde el año 2008 con
el amparo de la Universidad de
Santiago y que se encarga, entre
otros fines, de la gestión y organización
de actividades relacionadas
con el ocio y el tiempo
libre de tipo deportivo cultural y
social. El pasado mes de marzo
recupero una actividad que ya
había realizado 2 años atrás y
que ayudó a conocer un deporte
que ha crecido mucho en participación
en los últimos años, la
marcha nórdica.
La coordinación de la actividad
corrió a cargo de María
Cecilia, licenciada en ciencias
de la actividad física y del deporte,
máster en actividad física
y salud y especializada en esta
disciplina. Comenzamos por
preguntarle como nació esta
actividad “nació en los países
nórdicos en la época no invernal,
las personas que realizaban
esquí de fondo o marcha
nórdica pero en nieve, para
entrenarse y mantenerse en
forma bajaban a las ciudades
donde no había nieve y empezaron
a andar con los bastones
sobre todo por terrenos
más urbanos” ;
La actividad se diferencia del
simple caminar en el uso de
los bastones “utilizamos los
bastones como medio de propulsión,
con ello empezamos
a realizar un trabajo activo a
nivel muscular de todo lo que
es el tren superior, lo que son
los brazos, la espalda, el bastón
no es solo un apoyo si no
que nos ayuda a mover los
músculos del tren superior”;
un ejercicio para el que Galicia
resulta un lugar ideal según nos
comenta Cecilia “Galicia es un
lugar fantástico para esta actividad,
se puede desarrollar en
paseos urbanos, fluviales o marítimos,
pueden ser parques no
hace falta tener una gran montaña,
al contrario si el terreno
es sencillo se ejecuta mejor la
técnica y se moviliza mejor la
musculatura”.
La buena acogida de los participantes
posibilita que la actividad
se repita y es posible que en
poco tiempo veamos también en
nuestras rutas urbanas a mucha
gente practicándola, una buena
forma ahora que llega el buen
tiempo de ponerse en forma y
no quedarse parados.
Fotos: Loli Fdez.

28 deportes
Lindeiros
Vedra celebrou a II Gala do Deporte
O concello entregou un premio especial a Oscar Pereiro
Vedra homenaxeou ao seu deporte
nun acto que contou coa
presenza de todos os que dalgún
xeito teñen que ver con el no
O alcalde de Oroso, Manuel
Mirás, e o concelleiro de
Deportes, Luís Rey, asinaron
convenios de colaboración con
representantes de todas as entidades
deportivas do municipio
e dos distintos deportes que se
practican no municipio: fútbol
(ED Xuventude Oroso, Sigüeiro
FC e Oroso Fútbol Sala), tenis
de mesa (Oroso Tenis de Mesa
e Tenis de Mesa Espedregada),
ciclismo (Tambre Bike), béisbol
(Club Leones), Patinaxe
concello. O convidado de honra
foi Óscar Pereiro exemplo irrefutable
de compromiso para co
deporte e que se gañou o cariño
e simpatía de todas as persoas
presentes.
Os premios otorgados foron
os seguintes.
Mellor deportista de base
feminina: Carla Pérez Corral
(Club Olímpico de Vedra)
Mellor deportista de base
masculino:Víctor Bouzón García
(Club Olímpico de Vedra)
Mellor equipo de base feminino:
Equipo Benxamín do
CEIP Ortigueira
Mellor equipo de base masculino:
Equipo infantil Escola
Deportiva Val do Ulla
Mellor deportista promesa feminina:
Alba Gil Crespo (F.S.F.
Vedra)
Mellor deportista de promesa
masculino: Anxo Lema
Saavedra
Mellor equipo promesa masculino:
Equipo xuvenil da E.D.
Val do Ulla
Mellor deportista feminina:
Lorena Sanín Sánchez
Mellor deportista masculino:
Fontes: concello de Vedra, Lindeiros.
Oroso asinou convenios coas entidades deportivas
No concello conviven 12 clubs e asociacións
Rapaces de idades comprendidas
entre os 8 e os 15 anos,
participan este ano nas escolas
deportivas municipais de fútbol
sala de Frades. Os cativos veñen
de iniciar o campionato na
Liga Intermunicipal 2014-2015
na zona de Santiago e participan
nas categorías benxamín,
infantil e cadete. O alcalde de
Frades, Roberto Rey Martínez,
e o técnico de Deportes, Lino
Espiñeira, reuniron aos rapaces
no pavillón municipal de Ponte
(Club Patín Oroso), taekwon-do
(Taekwon-do ITF Oroso), golf
(Tambre Pitch & Putt), ximnasia
(Ximnasia Oroso) e baile (Club
Deportivo Alecrín).
Mirás destacou que o obxectivo
destes acordos “é rematar todos
xuntos na mesma dirección”
para continuar agrandando a
presenza do deporte na sociedade
de Oroso e a promoción que
supón para o municipio ter as
distintas entidades en múltiples
competicións. O alcalde mani-
Fontes: concello de Frades, Lindeiros.
festou tamén que “non estamos
á altura de todas as demandas
porque afortunadamente os
clubs van por diante de nós coa
práctica do deporte”. O rexedor
destacou que o orzamento que
o Concello destina aos deportes
medra pero é limitado, polo que
tamén advirte que “as empresas
deberían volcarse un pouco
máis coa cultura e o deporte”.
Fontes: concello de Oroso, Lindeiros.
Frades entrega equipamento aos rapaces de fútbol sala
Os 24 nenos participan na escola do municipio
Carreira para facerlles entrega
duns chándales co escudo e as
cores do Concello de Frades. O
rexidor desexoulles sorte nesta
próxima tempada e animounos
a repetir os éxitos de anos
anteriores, nos que o equipo
cadete das Escolas Deportivas
Municipais do Concello de Frades
proclamouse campión da
Liga Comarcal de fútbol sala.
Premiados na gala do deporte. Foto:concello de Vedra
Cristian Ingelmo Rodríguez
Premio especial á mellor contribución
ao deporte municipal:
Manuel Adolfo Silva Fernández
Premio especial á mellor iniciativa
deportiva organizada no
concello: A Carreira Popular de
Vedra
Premio especial á contribución
empresarial ao deporte
municipal:
Alquimao S.L. - Ramsa: rocas,
arcillas y minerales S.A. -
Grupo Ulla
Premio especial do xurado á
mellor traxectoria deportiva :
José Neira Torres (E.D. val do
Ulla)
Premio especial do xurado
“Lenda do Deporte Galego” :
Óscar Pereiro.
Grupo das entidades deportivas. Foto:concello de Oroso
Os rapaces de Frades co adestrador e o alcalde. Foto:concello de Frades

abril 2015 deportes
29
VI Partido benéfico de baloncesto
Celebrouse en Bertamiráns a favor da Fundación Andrea
O Concello de Ames e o XL
Milladoiro colaboraron un ano
máis na organización do VI
Partido Benéfico de Baloncesto
que se celebrou no pavillón
de Bertamiráns. A entrada foi
gratuíta pero os asistentes realizaron
donativos e colaboraron
comprando rifas. Os fondos
recadados destínanse á Fundación
Andrea, de apoio a nenos
con enfermidades de longa duración,
crónicas ou terminais. e que rematou con un intenso
seis tivo entretidos os asistentes
A Gala benéfica foi todo un partido entre os veteranos do
éxito e o público encheu o pavillón
de Bertamiráns para que acabou gañando o equipo
Obradoiro e do Real Madrid
disfrutar co XL Milladoiro, o Santiagués por 48 a 43; mais o
Obradoiro e o Real Madrid de mellor de todo foron os cartos
veteranos e tamén co CP Sarela
de patinaxe, Danza Ya, CPA Andrea
recadados para a Fundación
Omega e Basquet Ames.
Unha tarde noite que desde as Fontes: Lindeiros.
Damián Igrexas
campión de España
de loita libre
O veciño de Touro pertence o club de loita
do concello
Damián Igrexas Vilela e natural
da parroquia de Loxo e proclamouse
Campión de España
de Loita Libre Olímpica na categoría
de 97 quilos absoluta. A
nova promesa de 21 anos acaba
de dar o salto á categoría sénior
e pertence ao Club de Loita de
Touro. Adestra e prepárase no
Centro Galego de Tecnificación
Deportiva na cidade de Pontevedra,
onde tamén estuda.
Mostrase satisfeito xa que aínda
está adaptándose ó xeito de
competir da máxima categoría.
A vista está posta nos Xogos
Olímpicos de Río de Janeiro
aínda que iso dependerá dos resultados
que obteña a partir de
agora.
Damián Igrexas Vilela imparte
tódolos venres clases de loita
libre aos máis novos de Touro
para facer canteira e seguro que
con un mestre así a continuidade
está garantida.
Fontes: concello de Touro, Lindeiros.
Distintos momentos da gala benéfica. Fotos: Manel Pardo
Damián no mais alto do podio. Foto:concello de Touro

30
Lindeiros
COMER ANTIBIÓTICOS
Xosé Marcial Díaz Manso
É enxeñeiro agrónomo e gandeiro naceu con concello
de A Bola en Ourense e vive en Ames desde fai
20 anos.Traballou no sistema de
información territorial de Galicia (SITGA) e
actualmente o fai no Instituto de Estudos do
Territorio (IET) da Consellería de
Medio Ambiente,
Territorio e Infraestruturas
O s antibióticos son substancias químicas producidas por diferentes especies de microorganismos
que evitan o crecemento doutros e que poden, algunhas veces, chegar a destruílos.
Na gandería intensiva a mestura de animais de diferentes procedencias en lugares reducidos favorece
a diseminación e a persistencia dos axentes infecciosos polo que estas sustancias son empregadas
para tratar de minimizar os danos produtivos ocasionados por estas prácticas. O seu uso pode ter
fins terapéuticos, sendo os pensos medicamentosos unha das vías máis usadas para administralos,
ou pódense empregar como promotores do crecemento animal favorecendo o control da flora bacteriana
no tubo dixestivo, facilitar o aproveitamento dos nutrintes e acadar un aumento do peso.
No sector gandeiro os antibióticos constitúen un dos axentes farmacolóxicos peor usados, sendo
administrados en moitas ocasións de forma irracional e en doses inadecuadas. O emprego indiscriminado
destes produtos pode acompañarse de complicacións tales como reaccións alérxicas, superinfeccións,
retrasos na identificación do axente infeccioso é a aparición de cepas resistentes creando
a necesidade de doses cada vez maiores. Investigacións realizadas nos últimos anos amosan unha
posible relación entre o consumo de antibióticos polos animais e a aparición de bacterias resistentes,
tanto nestes animais como nos consumidores de alimentos procedentes dos primeiros. Os residuos
dos antibióticos en xeral, son substancias farmacológicamente activas que permanecen nos produtos
alimenticios obtidos a partir de animais aos que se lles administrou o medicamento. A súa toxicidade
varía dende a inocuidade ata presentar consecuencias clínicas, hematolóxicas, bioquímicas,
anatomopatológicas ou, mesmo causar a morte. A desaparición destes residuos pode ser rápida non
deixando case restos nos tecidos comestibles, ou en cambio, poden orixinar residuos cuxa desaparición
é difícil, necesitando un longo período para a súa eliminación.
A expansión dos microorganismos e as resistencias que provocan os axentes antimicrobianos é un
problema global que está causando mortes e aumentando o gasto hospitalario, aínda sen cuantificar.
Cabe destacar a este respecto, que España encontrase entre os países con maior incidencia de bacterias
resistentes polo abuso que se ten feito dos antibióticos. Tras as crises rexistradas en Inglaterra
polo mal das vacas tolas e en Bélxica pola identificación de dioxinas en polos, a sanidade e a nutrición
animal están a ser puntos de control prioritarios dentro da Unión Europea.
Ademais do mantemento destes controis sanitarios, e co obxectivo de potenciar unha gandería
mais respectuosa co medio ambiente, o ben estar animal e a saúde humana, a nova política agraria
común (PAC) no período 2015 – 2020 inclúe o denominado pago verde do que poderán beneficiarse
aqueles agricultores que cumpran uns requisitos de diversificación de cultivos, de mantemento dunha
porcentaxe de superficie de interese ecolóxico e un compromiso
de cara o mantemento dos pastos.
Unha gandería extensiva e ecolóxica baseada en sistemas de pastoreo
estase a potenciar desde a Unión Europea co fin de facer un
mellor aproveitamento dos recursos pastables, fixar poboación no
territorio rural e garantir a seguridade alimentaria dos cidadáns que
estase a ver comprometida co uso indiscriminado de antibióticos
nos sistemas gandeiros mais intensivos.
MERCADILLOS
Ames
- Bertamiráns - Sábados (76 postos)
Boqueixón
- Lestedo - Domingos 19 de abril y 3 de maio
(80 postos)
Brión
- Pedrouzos - Martes
Frades
- Ponte Carreira - Xoves
Negreira
- Domingos (75 postos)
O Pino
- Día 20 de cada mes
Ordes
- Mércores (130 postos)
Oroso
- Sigüeiro - Sábados (30 postos)
Padrón
- Domingos (750 postos)
Santiago de Compostela
- Xoves - Salgueiriños (200 postos)
Trazo
- Benza - Domingos (12 postos)
Teo
- Cacheiras - Sábados
OUTROS MERCADOS
Santiago de Compostela
-Martes - Lusco e Fusco en Belvís
Teo
-Sábados - Mercado labrego en Os Tilos

abril 2015 31
TELÉFONOS
DE
INTERESE
Monbus - Castromil
Padrón - Milladoiro - Santiago
L - V: 7:25, 7:35, 8:55, 10:05, 10:15, 12:20, 14:55, 16:05,
18:20, 19:30, 21:50
Concello de Ames: 981 883 002
Casa da Cultura Milladoiro: 981 535
940
Casa da Cultura Bertamiráns: 981 891
017
Policía Local: 619 767 575
Garda Civil: 981 536 405
Centros de Saúde:
Milladoiro: 981 522 838
Bertamiráns: 981 890 404
Concello de Brión: 981 887 006
Casa da Cultura Brión: 981 509 908
Policía Local: 981 893 474
GRUMIR: 629 871 542
Centro de Saúde: 981 887 701
Concello de Boqueixón: 981 513 061
Casa da Cultura: 981 513 061
Garda Civil: 981 503 051
Emerxencias: 981 513 434
Centro médico de Forte: 981 513 010
Centro médico de Lestedo: 981 502
297
Concello de O Pino: 981 511 002
Casa da Cultura: 981 511 065
Garda civil: 981 511 052
Centro de Saúde: 981 511 196
Concello de Oroso: 981 691 478
Policía Local: 981 691 680
Garda Civil: 981 691 381
Protección Civil: 629 737 942
Centro de Saúde: 981 694 731
Concello de Padrón: 981 810 451
Policía Local: 981 810 247
Garda Civil: 981 810 091
Protección Civil: 981 812 929
Taxis: 981 811 459
Centro de Saúde: 981 810 920
Concello de Negreira: 981 885 250
Casa da Cultura de Negreira: 981 885
736
Policía Local: 676 454 882
Garda Civil: 981 885 001
Centro de Saúde : 981 886 378
Concello de Santiago: 981 542 300
Policía Local: 981 542 323
Policía Autonómica: 981 546474
Policía Nacional: 981 571 717
Garda Civíl: 981 581 611
Garda Civil de Tráfico: 981 582 266
Bombeiros: 981 542 446
Cruz Vermella: 981 586 969
Radio - Taxi: 981 569 292
Estación de autobuses: 981 542 416
Estación de ferrocarril: 902 240 202
Aeropuerto: 981 547 500
Concello de Teo: 981 815 700
C. Sociocultural A Ramallosa: 981 805
700
Policía Local: 981 815 700
Protección Civil: 649 804 720
Centros de Saúde:
Folgueiras( Calo): 981 814 106
Os Tilos: 981 801 038
Cacheiras: 981 807 411
Reis: 981 815 711
Concello de Vedra: 981 814 612
C. Sociocultural 3ª idade: 981 502 024
Protección Civil: 629 661 685
Taxis: 608 981 944
Sábados: 8:50, 10:05, 10:55, 10:55, 12:20, 14:55,
19:30, 21:50
Domingos e festivos: 8:50, 10:05, 12:20, 14:55, 19:25,
19:30, 21:50
Santiago -Milladoiro - Padrón
L - V: 6:50, 9:00, 10:00, 11:30, 12:30, 15:20, 15:30,
18:00, 19:00, 20:30
Sábados: 10:00, 11:30, 12:00, 14:00, 16:00, 20:00,
20:30
Domingos e festivos: 10:00, 11:30, 12:00, 18:00,
20:00, 20:30
Empresa Arriva
Padrón - Milladoiro - Santiago (h.aprox.)
L - V: 7:00, 8:10, 9:00, 10:10, 11:00, 12:10, 13:00, 14:25,
15:00, 16:00, 17:10, 18:00, 19:10, 20:00, 21:20, 22:00
Sábados: 9:20 ata 20:20 cada 2 hs.
Domingos e festivos: 9:20 ata 21:20 cada 2 hs.
Santiago - Milladoiro - Padrón
L - V: 6:00, 7:00, 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:15,
14:00, 15:00, 16:00, 17:00, 18:00, 19:00, 20:00, 21:00,
22:10
Sábados: 8:00 ata 20:00 cada 2 hs.
Domingos e festivos: 8:00 ata 20:00 cada 2 hs.
Empresa Bustelo
Rois - Santiago (de Extramundi 5 m antes
L - V: 6:45, 7:30, 9:00, 14:30, 18:00, 20:00
Sábados: 9:00, 14:30, 18:00
Domingos e festivos: 10:15, 14:30, 18:00
Santiago - Rois
L - V: 7:30, 10:00 12:00, 15:30, 19:00, 21:00
Sábados: 12:00, 17:00,19:00
Domingos e festivos: 11:00, 17:00, 19:00
HORARIO DE AUTOBUSES, inverno
La Estradense
A Estrada - Cacheiras - Santiago
L - V: 6:55, 7:30 (lectivo), 7:50, 8:30, 9:10, 10:00, 10:45,
13:15, 15:00, 16:45, 18:00, 19:00, 20:20 ( L -X lectivos).
*Por Cacheiras 20 minutos máis tarde.
Sábados: 8:30, 10:00, 15:00. 18:15.
Domingos e festivos: 9:00, 18:15
Santiago - Cacheiras - A Estrada
L - V: 7:45, 9:00, 9:30, 10:30, 11:30, 12:30, 13:30 ( lectivo)
14:00, 15:15, 16:30, 18:15( lectivo), 19:00, 20:30,
21:30 ( L - X lectivos)
Sábados: 9:15, 12:30, 17:15, 20:15
Domingos e festivos: 12:30, 20:00
Monbus - Castromil
Cacheiras -Santiago ( de Moraña)
L - V laborais: 7:40, 9:00, 10:35, 12:45, 16:05
Santiago - Cacheiras ( ata Moraña)
L - V laborais: 12:00, 13:00, 15:30, 18:30, 20:45
Empresa Seoane
Cacheiras - Santiago
L - V: 8:10, 9:05, 15:20, 17:50, 18:15,
Sábados: 8:25
Santiago - Cacheiras
L - V: 12:30, 13:45, 17:00, 18:00, 19:30
Sábados: 12:30
Vedra - Santiago ( Hor. Aprox:)
L - V : 7:40, 14:55
Sábados: 7:50
Santiago - Vedra
L - V: 14:00, 19:30,
Sábados: 14:00
Autobuses de Calo
Milladoiro - Santiago (Rúa da Rosa)
L - V: De 7:00 ata 21:45 cada 15 min.
Sábados: 7:35 ata 13:35 cada hora. e as
16:05, 17:05, 18:35, 19:35, 20:35, 22:05, 23:00
Domingos e festivos: 9:30, 10:30, 11:30, 13:00, 16:05,
17:05, 18:35, 19:35, 20,35, 22:05, 23:00
Santiago (Rúa da Rosa) - Milladoiro
L - V: De 7:00 ata 21:30 cada 15 min. 22:00 e 22:30
Sábados: 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00,
16:30, 18:00, 19:00, 20:00, 21:30, 22:30, 23:15.
Domingos e festivos: 10:00, 11:00, 12:00, 14:00, 18:00,
19:00, 20:00, 21:30; 22:30, 23:15.
Milladoiro-Santiago(Est.de autobuses)
L - V: 8:10, 9:25, 15:15, 19:15
Sábados: 8:10, 9:25
Santiago (Est. de autobuses) - Milladoiro
L - V: 8:40, 13:10, 18:10, 20:10
Sábados: 8:40, 13:10
Milladoiro - Bertamiráns
Días laborais: 10:00, 11:45, 17:30
Bertamiráns - Milladoiro
Días laborais: 11:00, 12:15, 19:00
Hermanos Ferrín
Negreira - Brión - Bertamiráns - Santiago
L - V: 06:45 a 20:45 cada hora.
*Bertamiráns 7:10, 8:05 cada hora hasta 21,05.
Sábados: 07:45, de 08:45 cada 2 h. ata 19:45
*Bertamiráns 8:05 ata 20:05 cada dúas horas e 21:45
Domingos e festivos: 08:45, de 09:45 ata 19:45 cada 2
h. e 21:45. *Bertamiráns 9:05 10:05 cada dúas horas
ata 20:05 e 21:45
Santiago - Bertamiráns - Brión - Negreira
L - V: de 07:45, 8:45 ata 21:45 cada h.
Sábados: 08:45, 09:45 , 10:45 ata 20:45 cada 2 h. e
22:30
Domingos e festivos: 9:45, de 10:45 ata 20:45 cada 2
h. e 22:30
Autocares Mosquera
Forte ( Boqueixón) - Santiago
L - V: 15:05, 19:35
Santiago - Forte ( Boqueixón)
L - V: 8:05
Empresa Lázara
Boqueixón ( Ponteledesma ) - Santiago
L - V: 7:15, 7:40 ( lectivos) 8:50, 10:45, 14:30, 18:00
Sábados: 9:45, 14:30
Domingos e festivos: 18:45
Santiago - Ponteledesma (Boqueixón)
L - V: 10:00, 13:00, 14:30 (lectivos), 17:00, 18:30
( lectivos), 19:30
Sábados: 13:00, 17:00
Domingos e festivos: 20:00
Monbus - Castromil
Ponte Ulla - Santiago
L - V: 6:42, 15:17, 17:23, 20:32
Sábados: 10:53, 15:18, 17:23, 20:23, 20:32
Domingos e festivos: 10:53, 15:18, 17:23, 20:32, 21:52
Santiago - Ponte Ulla
L - V: 9:15, 12:00, 14:00, 16:00, 18:00, 20:00, 22:00 (venres
vísperas de puente)
Sábados: 10:00,14:00, 16:00, 18:00
Domingos e festivos: 10:00, 14:00, 16:00, 18:00,
21:00 ( fin de puente)
Monbus - Castromil
A Gándara (Os Anxeles) -
Bertamiráns - Santiago ( Rúa A Rosa)
L - V: 7:15, 7:40, 8:15, 9,25, 10:25, 11:25, 12:25, 14:25,
15:25, 16:25, 17:25, 19:25, 21:25
Sábados: 8:25, 9:25, 10:45, 12:25, 14,25, 17:25, 19:25,
21:25
Domingos e festivos: 9:25, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25
Santiago (Rúa A Rosa) -
Bertamiráns - A Gándara (Os Anxeles)
L -V: 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:20,
17:00, 18:15, 19:00, 20:00, 21:30
Sábados: 10:00, 12:00, 13,00, 14:00, 15:20, 18:15, 20:15
Sábados e festivos: 10:00, 12:00, 14:00, 16:00, 18:15,
20:15
Bertamiráns - Santiago
(En tránsito desde Muros, Noia. H. aprox.)
L - V: 7:10, 7:40, 8:15, 9:25, 10:25, 11:25, 12:25, 14:25,
15:25, 16:25, 17:25, 19:25, 21:25.
Sábados: 08:25, 09:25, 10:45, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25.
Domingos e festivos: 09:25, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25
Santiago - Bertamiráns - Noia - Muros
L - V: 09:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:30, 15:20,
17:00, 18:15, 19:00, 20:00, 21:30.
Sábados : 10:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:20, 18:15, 20:15.
Domingos e festivos: 10:00, 12:00, 14:00, 16:00, 18:15,
20:15.
Monbus - Castromil
Ordes - Oroso - Santiago
Laborais: 7:35, 8:50, 10:50, 12:05, 13:50, 14:35, 16:20,
17:20, 18:50, 20:20, 21:50
Sábados:8:35, 10:50, 14:50, 17:20, 18:35, 22:55
Domingos e festivos: 10:50, 12:50, 14:50, 17:20, 18:50,
21:35
Oroso - Santiago ( Rúa da Rosa)
L - V: 8:20, 10:20, 12:25, 17:40, 21:50
Santiago - Oroso - Ordes
Laborais: 6:30, 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:15, 14:00,
15:30, 16:30, 18:00, 19:30, 21:15
Sábados: 10:00, 14:00, 16:30, 18:00, 19:30, 21:00
Domingos: 12:00, 14:00, 18:00, 19:30, 21:15
Aucasa
Trazo - Santiago
7:40
Santiago - Trazo
14:10
Empresa Freire
Arzúa - Arca - Santiago
L - V: 7:30, 7:55, 8:10, 10:35, 12:05, 14:15, 14:55, 15:40,
18:05, 20:55. *por Arca 25 minutos despois, aprox.
Sábados: 8:10, 12:10, 10:30, 12:10, 15:45, 18:05
Domingos e festivos: 8:05, 12:05, 15:40, 18:05,
20:55 (Sábados non circula)
Santiago - Arca - Arzúa
L - V : 7:00, 9:15, 11:00, 12:45, 13:30, 16:00, 18:00, 18:30,
20:00,21:00 ( Venres lectivos)
Sábados: 7:00, 11:00, 12:45, 13:30, 16:00, 18:30
Domingos e festivos: 7:00, 11:00, 16:00, 18:30,
20:00 ( sábados non circula)
Santiago - Aeroporto
De 6:00 ata 00:00 cada 1/2 h., diario,
dende Pz. Galicia.
De 6:10 ata 00:10 cada 1/2 h., diario
dende Est. de Tren
De 6:20 ata 00:20 cada 1/2 h, diario,
dende Est. Autobuses.
Aeroporto - Santiago
De 7:00 ata 1:00 cada 1/2 h., diario.

32 memorias dos nosos maiores
Carmen
Castro
Veciña de Santiago
Lindeiros
As grandes vilas de Galicia
están feitas con xente coma
Carmen, persoas que migraron
do campo para traballar na cidade
na procura dun futuro mellor.
Naceu nunha pequena aldea
chamada Pedroso, na Escravitude;
foi a escola ata os doce
anos, sempre que as crecidas do
regato de Tarrío non illaran a aldea,
o que pasaba en non poucas
ocasións; eran dúas escolas nas
que se separaban nenos e nenas,
o mestre e a mestra, matrimonio,
ensinaban cada un ós seus.
Pero Carmen recoñece que foi o
empeño do seu pai en obrigalos
a estudar de noite, cando volvían
de levar as vacas ó monte,
o que máis lle ensinou. A vida
está chea de contradicións e
aquel home que se preocupaba
de que estudaran foi o mesmo
que, cando morreu a súa nai,
marchou da casa con outra muller
deixándoa soa con 14 anos e
con dous irmáns dos que coidar.
Traballaban as leiras e vendían
o que podían os domingos en
Padrón, ata onde camiñaban
cargados cos produtos; o leite
vendíase para comprar unha
carta de aceite, a metade dun
cuartillo, que tiña que chegar
para toda a semana; pero di con
seriedade que eles estaban ben,
que polo menos tiñan millo,
patacas... algo de comida e que
moita xente por aquel entón estaban
moito peor, que non tiñan
nin sequera pan e que se lles
vendía pan de ración que era o
peor que había.
Casou moi xoven, con 19
anos; cando os seus irmáns casaron
tamén e quedou sola co
seu marido, que non atopaba
traballo, decidiu dar o paso e
buscar algo na cidade. Unha
veciña da aldea traballaba no
Hotel Peregrino, por aquel entón
dos máis novos da cidade,
e buscoulle un posto na cociña.
Lembra con moito cariño
aquela etapa e os momentos
pasados cos compañeiros, moi
bos deberon ser porque cando
lle ofreceron cambiar de fregar
pratos a limpar habitacións non
quixo, estaba a gusto na cociña
e alí traballou ata a xubilación.
Non todo foron bos momentos,
viviu en primeira persoa unha
das folgas máis importantes da
hostalería compostelán; un mes
enteiro pararon case todos os
locais da cidade e cando rematou
5 compañeiros acabaron na
rúa, os que se salvaron dixeron
que nunca máis pasarían por
outra así.
Segue a ser unha muller moi
activa os seus 82 anos; camiñar,
cociñar para ela ou para
os fillos, coidar as plantas pero
sobre todo disfrutar dos netos
son as tarefas que ocupan o
día a día dunha loitadora, unha
muller que nunca deu un paso
atrás e que sigue a dalos sempre
adiante.
Santiago, 31 de marzo de 2015