afriga - Transmedia 2009

72
SANIDADE
UNHA PARELLA DE MOSCAS
PODE REPRODUCIRSE
ATA DAR LUGAR, EN 12
SEMANAS, A 1,8 MILLÓNS
DE PARELLAS. SON UNHA
DAS PRAGAS MÁIS DIFÍCILES
DE CONTROLAR
xa que o axente infeccioso atópase protexido mentres está
no aparello dixestivo do insecto.
As moscas están implicadas na difusión de diferentes
enfermidades no gando vacún, dentro das cales destacan
as seguintes:
- Queratoconxuntivite infecciosa por Moraxella bovis.
- Mamite. As moscas poden actuar como vectores de
certos microorganismos implicados nas mamites, coma o
Corynebacterium pyogenes (causante das mamites de verán)
e diferentes especies de estafilococos e estreptococos. Neste
senso, varios estudos demostraron unha menor porcentaxe
de xovencas con mamite en granxas onde se levan a cabo
accións para o control de moscas.
- Enfermidades causadas por virus, coma a rinotraqueíte
infecciosa bovina (IBR) ou a febre aftosa.
- As moscas tamén poden transmitir diferentes parásitos,
entren os que destacan o Thelazia (vermes localizados
no ollo), Cryptosporidium parvum (protozoo que provoca
diarreas en xatos de menos de tres semanas) ou Stephanofilaria
stilesi (nematodo que provoca úlceras no ubre das
vacas, sobre todo naquelas de elevada producción leiteira).
As moscas non só son molestas por transmitir enfermidades,
senón tamén polo moito que irritan os animais,
impedindo un pastoreo tranquilo. Ademais, a picadura
dalgunhas delas provoca que as vacas salten e dean couces,
ocasionando a caída das tetoeiras no muxido ou danos físicos
ó gandeiro.
O estrés que as moscas producen no gando vacún, sobre
todo cando se atopan en números elevados, provoca numerosas
perdas na produción gandeira. Os animais afectados
adoitan comer moito menos, o que se traduce nunha redución
do seu crecemento e produtividade, máis acusada no
caso de vacas de alta produción leiteira.
Sen embargo, non é fácil medir en datos contables as
perdas en peso, produción leiteira e saúde xeral debidas
ás molestias das moscas. Este descoñecemento constitúe
unha das máis importantes razóns da ausencia de medidas
de control integradas para reducir o número destes insectos
nas explotacións gandeiras.
CICLO BIOLÓXICO
Para poder comprender, planificar e aplicar un axeitado
programa de control de moscas é imprescindible coñecer
o seu ciclo de vida e os factores que favorecen a súa propagación.
Tódalas moscas pasan por catro fases: ovo, larva, pupa
e adulto. As femias adultas depositan os ovos en materia
orgánica en descomposición, sobre todo no esterco ou no
xurro do foso. Neste substrato, a larva aliméntase por un
período máis ou menos longo, que depende sobre todo da
temperatura. Posteriormente a larva entérrase, formando a
Manter os corredores limpos é esencial para evitar que as moscas se concentren
no establo
pupa, e despois de completar unha metamorfose complicada
sae a mosca adulta. Despois da cópula, a femia comeza
de novo a posta de ovos. Este ciclo biolóxico, de ovo a adulto,
require polo xeral tres semanas para completarse, aínda
que, dependendo das condicións ambientais, este período
pode reducirse de xeito considerable.
Sábese que a posta de ovos de mosca está en estreita relación
co contido en humidade das dexeccións. Ademais, por
regra xeral, as elevadas temperaturas existentes en moitas
explotacións favorecen a reprodución das moscas e incluso
aceleran a súa metamorfose, de maneira que alcanzan o
estado adulto máis rapidamente. Certos microclimas que
se xeran nos substratos de cría de moscas, multiplican o seu
nivel de reprodución, posibilitando a convivencia de ata tres
xeracións á vez malia a súa limitada vida. Estes microclimas
atópanse asociados a determinados factores como, por
exemplo, a acumulación de esterco, que xera un calor que
se suma ó da temperatura ambiente. En consecuencia, a
maior concentración de excrementos animais, maior será a
temperatura acadada no microclima dos substratos e máis
aumentará o nivel de reprodución da mosca.
Os modernos métodos de produción gandeira proporcionan
a miúdo un ambiente de cría ideal para as moscas,
resultando o seu control un problema no que é necesario
actuar con seriedade.
CONTROL
O desenvolvemento das moscas en establecementos dedicados
á produción animal é un dos problemas máis difíciles
de manexar no eido fitosanitario rural. O problema
das infestacións por moscas levou a moitos profesionais
do ramo a tomar decisións, desesperadas en moitas ocasións,
que provocaron máis perdas que beneficios. Estas
perdas están relacionadas coa subdosificación de produtos,
o emprego de produtos agrícolas, a mestura de diferentes
familias de insecticidas ou o peche dos calendarios
de tratamentos, o que levou á aparición de moscas resistentes
aos insecticidas.
O que debe facerse para frear o problema e evitar a diseminación
de cepas resistentes é empregar programas cos
que se controle a mosca nas diferentes etapas do seu ciclo
de vida, esto é, nas fases de larva, pupa e adulto.
AFRIGA ANO XV - Nº 80