Descarga en formato PDF (4 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

principio que volveremos recoñecer noutras consideracións de
Moreiras sobre a esencialidade das cousas, o da destrución ou desaparición
como paso previo e necesario para a manifestación da esencia
transcendente da realidade. Aplicada á sociedade e á cultura galega, é
evidente que esta actitude podería ter enxendrado susceptibilidades no
sector cultural galeguista da época, posto que o concepto de nación ou
país de Moreiras parece ser bastante vago, ambiguo e antitradicional.
Un bo exemplo, neste sentido, é o que ofrece o poema “Galicia”, de O
libro dos mortos, no que se realiza unha definición de país ou nación no
sentido que propuxemos: “É posible que os camiños se crucen / coma
espadas; e o que ti pensas país / eu atine nación desvencellada / coa
sombra das áas na fraga verde” (116).
Pese ó carácter intelectualizante das consideracións do poeta,
nalgunhas ocasións tamén podemos atopar algunhas figuras que fan
referencia ó núcleo simbólico da estranxeiría, é dicir, exemplos de personaxes
que se atopan, por razóns diversas, nas marxes sociais e que
representan, polo tanto, o sentimento de non pertenza a un lugar ou a
un tempo, que presentamos como propio desta temática. Así, por
exemplo, en Os nobres carreiros, deberiamos facer referencia ós poemas
“Pranto por unha perdida”, “Era foraño”, “Cantiga pra non chorar” e
“A unha muller aforcada nun cortello” 7 . O primeiro e o último teñen
por protagonista a unha muller, elección que, xa de por si, supón unha
actitude reivindicativa fronte ós roles sociais androcéntricos; nun caso
trátase dunha lapidación, realizada por vellas, homes, cregos e xuíces,
dunha muller; represéntase, por suposto, a intolerancia e o rexeitamento
da diferenza, así como a perversión da mensaxe de fraternidade
do cristianismo, posto que se declara, intertextualizando a frase
evanxélica: “Ninguén sabía certo / que ofrecía nos labios / o corazón
sensitivo da vida. / Ela decía, ‘eu son a vida’” (45). Finalmente, recórrese
ó motivo do enterramento solitario para facer referencia á soidade
e á estranxeiría extrema da protagonista, reducida finalmente e
7
Loxicamente, tamén están presentes noutros poemarios; así, por exemplo, en Paisaxe en
rocha viva, o poema “Os desesperados” representa un prototipo social e ideolóxico de
seres que se caracterizan, segundo o poeta, por estar condenados a “destruír o traballo do
amor / acumulado, e desartellar os nós da vida / nas antigas cóleras e choros” (18).
Igualmente, en “A forza segreda”, o poeta declárase pertencente a este grupo dos desesperados
ou, por mellor dicir, dos que se manifestan fronte á realidade soamente coa súa
inocencia orixinaria: “póñome a descoñecerme / para que a vosa debilidade, / o voso
pranto tinguido de espranza / seña a miña úneca razón de vivir” (26).
161