Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

Xabier Campos Villar
do home galego (...) Procura nos seus contos prantexar a denuncia
de certos feitos, que hoxe chamaríamos sociales, pero encadrándoos
sempre no enfoque sereo de home ilustrado, que procura
topar no feito denunciado o símbolo moral para deducir a
norma de conducta capaz de evitare a súa repetición.
Non escribe Lugrís ao xeito doutrino encastelado, con
acentos máis ou menos troantes, non. El, soamente, sinxelamente,
nun lingoaxe galano i espresivo, lévanos da man diante
os aldraxes da inxusticia, os abusos do caciquismo, os traballos
do labrego, as angurias do mariñeiro, e, coma quen presenta un
cadro vívido, turra da cortiña, para decir “Vel ehí tendes o caso.
Agora tirades vós a insinanza”. É un xeito poético, querendoso,
cicáis un tanto retranqueiro de denunciar. Pra o noso ver, un xeito
moi galego, de grande eficacia, que acada a dobre función de
nos aguilloar deleitándonos.
Ricardo Carballo Calero na súa Historia da Literatura Galega
Contemporánea 108 é menos benévolo que os editores anteditos e considera
que:
Lugrís firmou co pseudónimo de Asieumedre moitas
narracións breves, maormente apólogos ou historietas edificantes,
recollidas afinal nun volume. Son en xeral literatura de propaganda
rexionalista, en estilo popular, escrita para fomentar
na xente o gosto polos testos galegos. Pero soen adoecer, inda
as que percuran un máis achegado contacto cos xeitos populares,
da desviación característica do autor cara os convencionalismos
ideolóxicos e literarios. Non teñen, por exemplo, a
autenticidade dos contos de Labarta. Desde logo, hainos de
variados asuntos, algúns de época, como “Unha regueifa”, “A
espada do fidalgo”, “O primeiro sangue”. Un está dialogado en
forma de paso de comedia: “Ir por lan”. Hainos morás patrióticos
e sentimentás.
Outra opinión contraposta, en certa medida, á de Carballo Calero
é a que expresa Modesto Hermida na obra Narrativa Galega: Tempo
do Rexurdimento 109 , na que, despois de facer un breve percorrido
108
Cit. p. 483.
109
Cit. p. 138.
65