Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

A obra narrativa en galego de Manuel Lugrís Freire
2.2.4 Temática.
Aínda que haxa relatos máis ou menos alegóricos, máis ou
menos distanciados temporal e espacialmente do momento no que
Lugrís está a escribir a súa obra, o autor proporcionoulles a todos
eles un verniz realista. Cando considerou que a presenza de acontecementos
ou personaxes históricos non era suficiente para conseguir
a verosimilitude buscada, empregou unha serie de operadores realistas,
entre os que incluímos a seguir unha mostra: “se mal non me
lembro”, “Acórdome como se fora hoxe”, “E dígovos en verdade que
dou moito que cavilare o dito de Martiño”, “E comenzarei o conto,
que así eu medre como ten máis de verdadeiro que de fábula”, “Xan
do Couto tiña sona de lampantín e zaramalleiro, e abofé que vos era
merecente dela”, “Nunha rúa, da que non me lembro”, “Se mal non
me lembro”, “Non se recordaba en Samoedo home máis gandul e
larchán que Xaquín do Couto”, “Conta un vello pergameo, atopado
nos cimentos dunha pirámide exipcia”. Pretende con esta estratexia
asegurar a existencia histórica de certos personaxes ou acontecementos.
Constitúen tamén operadores realistas as notas incluídas
polo autor a pé de páxina, como o “Histórico” dos contos “Enxebres”
e “A labor do poeta”, ou “Este feito, con lixeiras variantes, é
certo” do relato “Pola Patria”.
Esta preferencia polo realismo, superlativizada na total ausencia
de relatos fantásticos, condúcenos a unha das principais características
dos contos de Lugrís Freire, o seu forte contido social e reivindicativo.
Defende, xa que logo, a liberdade e a xustiza para a grande
masa do pobo galego, representada nos labregos, e ten constantemente
no punto de mira a figura do cacique. O caciquismo convértese,
para o noso autor, nunha das principais eivas que empece o avance do
país; “verdadeira rede, na que, como a mosca na tea de araña, está
colleito o noso sufrido labrego”, tal e como expresa en “Volve por
outra”. O cacique aparece pintado con todos os trazos negativos: prepotencia,
soberbia, falsidade, hipocrisía; así mesmo é abusador, intereseiro
e falsamente relixioso. A figura que se opón a esta peste para
o país, a figura do labrego, caracterízase pola retranca, a astucia e a
habelencia para afrontar situacións difíciles.
62