Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

Xabier Campos Villar
Este espazo alegórico e distante vese correspondido por un afastamento
temporal con respecto ao momento da escrita. Deste xeito, “O primeiro
sangue” sitúase “Aló nun curruncho de África, nas terras onde
nace o Nilo, había no tempo dun sabio Sponto”; “Unha regueifa” dátase
en 1337; “A espada do fidalgo” o 7 de setembro de 1658, “A libertade”
no tempo de esplendor da cultura exipcia; “O verbo” sitúase “nos tempos
de Zoroastro”; e a “Lenda de Brigo” acontece “30 séculos antes de
nacer Xesucristo”. Do mesmo xeito que ocorría coas coordenadas espaciais,
nas temporais, canta máis distancia hai con respecto ao momento
presente maiores son tamén as críticas sociais verquidas neses relatos.
Un grupo de contos sitúase na contemporaneidade de Manuel
Lugrís Freire. Especialmente, están incluídos neste grupo os relatos
autobiográficos, entre os que podemos considerar: “Os primeiros versos”,
“Unha cantiga de Chané”, “Ir por lan”, “O carneiro”, “Tiña
razón”, “A labor do poeta”, “Enxebres”, “A Covadanca”, “A mitá en
cartos” e “Solidaridade”.
De todos xeitos, a maioría dos relatos responden a unha clara
indeterminación temporal: “Os tres soldados”, “O segredo”, “Leopoldiño”,
“La ofrenda”, “Esquenceuse”, “¡Boa proteición!”, “Os dous
avogados”, “O vimbio e mailo pino”, “Os lobos”, “A nogueira”, “O
mellor amante”, “Homero”, “A crus”, “O primeiro é a mantenza”, “A
honradés”, “¡A xusticia!”, “Un aldraxe”, “¡Protestante!”, “Boa meiciña”,
“O escarmento”, “¡Bótelle terra!”, “Boa resposta”, “Rectificación”,
“Lamáchegas”, “O aforrón”, “Entre compañeiros”, “Lóxica”,
“O xiro do sancristán”, “Axúdate”, “¿Caeu algún burro” e “Con
polaina e media”. Esta ausencia de marcas temporais ben pode responder
a ese espíritu sintético que demostra Lugrís na súa obra narrativa;
esa intención de que o fondo prevaleza sobre a forma lévao a
relatar a anécdota sen deterse en adobíos descritivos do ambiente, do
tempo ou do espazo.
Tal e como ocorría co espazo, son ben poucos os contos que non
responden a ningún dos grupos anteditos. “Pola patria”, que se sitúa
no primeiro de San Xoán de 1809; “A illa milagreira” en 1840, “O
francés” en 1823; e “O primeiro cacique, que presenta a referencia de
“comezos do século XIX”, son os exemplos máis representativos.
61