Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

Xabier Campos Villar
pois do pasamento de Lugrís, foi Edicións Castrelos de Vigo quen
recuperou a memoria deste incansable loitador galeguista cunha
antoloxía na que se escolmaban dezasete contos. Este volume, que
constituíu o número 17 da colección “O moucho”, saíu do prelo en
1970 e reimprimiuse en maio de 1973. Os anónimos editores decidiron
publicar este feixe de relatos baixo o título A carón do lar, que
xa lle tiña servido a Lugrís como antetítulo cando os deu a coñecer
n’A Nosa Terra.
Boa parte dos textos incluídos na edición de 1909 e outros inéditos
ata agora foran anticipados n’ A Nosa Terra ao longo do 1907 e
1908, todos eles asinados por Asieumedre, o pseudónimo máis empregado
por Manuel Lugrís Freire. A partir do 6 de agosto de 1908 non
volveu dar a coñecer máis relatos na prensa ata que saíu “Mareira” o
15 de xaneiro de 1922, asinado por Asieumedre e reproducido nun
apéndice do poemario Ardencias. Un mes despois deste, publicou
nese mesmo xornal o titulado “O primeiro cacique”. O 1 de xullo de
1924, tamén coa sinatura de Asieumedre, apareceu n’ A Nosa Terra a
“Lenda de Brigo”, que anos máis tarde foi publicada no apéndice en
prosa do volume Ardencias. Finalmente, foi o 25 de xullo de 1928
n’ A Nosa Terra, cando Lugrís, esta vez sen pseudónimo, deu a coñecer
o conto titulado “Solidaridade”, que constitúe a mostra literaria
máis tardía das que incluímos nesta edición.
Foron moitas as reproducións de contos aparecidas en datas
posteriores á primeira edición en libro, evidente indicio da boa acollida
e da popularidade que debeu ter no seu tempo. Merece especial
atención a da revista Mondoñedo en 1908, pola cantidade de relatos
incluídos, e a d’ O Tío Marcos da Portela, en anos posteriores.
Varios dos relatos teñen algunha dedicatoria, tanto a persoeiros
coñecidos, quer pola súa actividade política quer pola súa relación coa
cultura galega, coma a outros que non conseguimos identificar. A este
respecto, polo seu interese paratextual e hermenéutico incluímos de
seguido unha lista cos relatos e a correspondente dedicatoria: “O vimbio
e mailo pino” foi dedicado nas primeiras versións a Eduardo Pondal,
e na d’ A Nosa Terra e posteriores a Santiago Casares Quiroga;
“¡A xusticia!” estaba dedicado “Ao meu quirido amigo Nan de Alla-
53