Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

Xabier Campos Villar
Lugrís, orador quente, de corpo enteiro, mestre na propaganda
dos mitins, polos matices de pensamento e dición que pon nas
súas verbas, dificulta a labore dos reporters.(...)
Dimpois, con frases de graciosa ironía, ridicolizou ós
señoritos que se rin dos “Amigos da Fala”, facendo encaixe de
Camariñas ás portas dos centros recreativos.
Pro o máis fermoso do seu discurso, estivo na parte
que adicou a demostrare coma o rexionalismo é o camiño da
paz e da libertade. Antre aplausos, falou do Congreso das nazonalidades
de Berna, —tendo un galano pra loita europea— e
dixo que soio pola libertá dos pobos naturales se pode chegar á
libertá do mundo, á fraternidá universal.
En xuño dese ano participa nas honras fúnebres a Eduardo Pondal,
ao que asistira no leito de morte. É súa unha das intervencións no
cemiterio de San Amaro, que evocou El Eco de Galicia 73 en nota de
redacción coas seguintes palabras:
Tras una breve pausa de emoción, habló el escritor Sr.
Lugrís Freire.
En gallego, en la fala meiga que tan maravillosamente
empleó Pondal en sus rimas soberbias, hizo Lugrís otra invocación
vehemente al alma gallega para que se cumplan los altos
destinos de nuestro pueblo, para que despierte de su sueño el
viejo y fecundo “fogar de Greogán (sic)” de que habló el bardo.
Los señores Casás y Lugrís fueron muy felicitados
por lo bien que acertaron a interpretar el sentir general.
Aínda quentes as cinsas de Pondal, comezou a solicitar a construción
dun monumento ao bardo de Ponteceso e presidiu a comisión para a súa
consecución, obxectivo que se fixo realidade en 1925, tal e como consta na
obra, instalada nos xardíns de Méndez Núñez, na cidade da Coruña.
En 1917 inicia a derradeira etapa da súa produción teatral, que
servirá de ponte entre a desaparecida Escola Regional de Declamación
73
Nº 2, do 10 de xuño de 1917.
74
Comedia en dous actos, en prosa, A Coruña: Litografía e Imprenta Roel, 1917, 43 pp.
75
Comedia en dúas xornadas en prosa, A Cruña: Ediciós Terra A Nosa, 1919, 48 pp.
29