Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

A obra narrativa en galego de Manuel Lugrís Freire
—¡Viva! —berramos tódolos rapaces, saíndo á rúa ledos e
reloucando.
Non nos dábamos conta dos fondos sentimentos que movían o
nobre corazón do noso mestre; o que sabíamos era que aquela tarde
latábamos oficialmente.
Polo camiño que vén do Couto, unha corredoira fonda e sombrisa
como en ningures vin outra, sentimos o doce chío da gaita. Era o
vello Marzoa, o gaiteiro máis mestre das Mariñas, que non tocaba
mais que cando había revolución ou o día de Sanamede, que era o único
santo merecente dos seus agasallos. Viña tocando, coa antoación
máis brilante da palleta, o Himno de Riego 236 , e vestírase coas mellores
maxezas de labrego mariñán.
Detrás de Marzoa puxémonos en ringleira belicosa un fato de
nenos. Marzoa deixou de soprar no punteiro, e díxonos, tornando a
soprar con máis forza:
—¡Neniños! berrade sempre: ¡Viva a república!
—¡Viva! ¡Viva! respondimos todos á unha.
E acompañamos ao gaiteiro por tódalas rúas facendo un barullo
de primeira.
As xentes asomábanse ás portas, cheas de curiosidade. Cando
estábamos preto da praza maor, chamou por min unha velliña moi
velliña, que se alcumaba A Portuguesa, e que tiña sona de muller afertunada,
de contrameiga, porque unha vez caíra dun piso segundo e non
fixo máis que esmagar un gato. Díxome:
—Neniño, Asiumedre —xa daquela me nomeaban así— ¿por
que toca o gaiteiro
—Porque xa temos república, —respondinlle cheo de alegría
porque non había escola e mais por esa vanidade que sinten os nenos
cando saben dar resposta cumprida ás perguntas dos vellos.
—¡Vaia, home vaia! —dixo estonces a Portuguesa—. Vades ben
contentiños. Pois mira, neno; a cousa non é para tanto, que por moitas
voltas que dea o mundo quen nos amole nunca nos ha de faltar.
236
Interpretado por primeira vez en Málaga en 1820 cando o xeneral Rafael de Riego y Núñez
facía a súa entrada triunfal nesta cidade despois de se ter sublevado contra o absolutismo de
Fernando VII. Iniciábase deste xeito o que pasou á historia co nome de Trienio Liberal.
222