Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

Xabier Campos Villar
A CRUS 229
Aquel día non se falaba doutra cousa na aldea. Chegaría da Cruña
pola tarde un revolucionario chamado don Rafael, que andaba predicando
en contra dos curas e da relixión, coidando que o que certas
xentes cavilan nas vilas pódese facer e dicir entre os labregos. O cura
da freguesía xa tiña avisado a tódolos viciños que de ningunha maneira
escoitaran a parola do revolucionario. Pero como aquelo que máis se
nos priva e o que máis nos degora, espertárase o deseo de iren a oílo.
Acórdome como se fora hoxe. No souto pequeno, a carón do
mesmo cruceiro de pedra que ten un cristo moi ben tallado, erguérase
un palco, —como o que aínda hoxe se ergue en Riobao para bota–lo
sermón do antroido— cuberto de loureiros e de xabana. Enriba de
todo estaba ergueita unha bandeira amarela e vermella 230 , que o vento
arrandeaba docemente sobre da crus, na que algunhas veces quedaba
envolta como en solene e agarinosa aperta.
Por fin chegou don Rafael o Redentor, como lle chamaba o escolante,
que era moi seu amigo, e según as malas lenguas, tiña as súas
mesmas opiniós. Diante viña o gaiteiro Chinto, máis teso que un
esteo, tocando unha argallante e leda muiñeira; e ao seu rente, un paisano
botando foguetes.
Como era unha tarde de día de festa, xuntárase moita familia. Alí
non faltou Martiño, que era un vello con máis sombra que un andalús
e máis retranca que un cacique mariñán. Estaba arrimado ao palco,
púlpito ou o que fose, sin quitar o ollo do predicador forasteiro.
229
Publicado n’ A Nosa Terra, nº 9, 4 de outubro de 1907, p. 4.
230
Aparece no orixinal como “bermella”, o que consideramos un exemplo de castelanismo
gráfico.
215