Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

Xabier Campos Villar
POLA PATRIA
EPISODIO DA GUERRA DA INDEPENDENCIA
EN GALICIA 221
I
Era o día primeiro de San Xoán do ano de 1809.
A pequena e poética vila de Sada foi sorpresa aquela mañán polo
ruído que na rúa principal facía o forte galopar de algús cabalos. Axiña
se decataron os viciños que se trataba de vinte dragós franceses ao
mando dun oficial.
Inda ben non se apearan, dirixeuse o xefe francés á casa onde vivía
o alcalde do concello, que daquela era a xurisdición de Mirafrores.
—Ponédeme axiña unha lancha pra pasar á outra banda —dixo
nun chapurreado de castelán, gallego e francés.
O alcalde respondeulle que cumprimentaría a súa orde.
II
Chamábase o alcalde, D. Rafael Colmelo Freire de Andrade. Fora
capitán da división española que mandaba o Marqués de la Romana 222 ,
221
Publicado na Revista Gallega, nº 164, 1 de maio de 1898, p. 5, e en El Eco de Galicia
de Buenos Aires, nº 240, 20 de xuño de 1898.
222
Refírese a un acontecemento histórico que tivo lugar entre 1807 e 1808; unha expedición
mandada polo Marqués de la Romana a instancias de Napoleón, coa que o emperador francés
tentaba defender o reino de Dinamarca. A ausencia de noticias da terra, unida ao progresivo
illamento, provocaron que os 15000 homes que formaban a expedición se revelasen
contra a autoridade francesa e fuxisen para España en barcos da armada inglesa. O título de
Marqués de la Romana fora creado en 1739 en favor de José Caro Maza de Lizana y Roca.
211