Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

Xabier Campos Villar
OS DOUS AVOGADOS 205
(CONTO XURÍDICO–RETRANQUEIRO)
O señor Xan é un labrego que sabe onde lle apreta o zoco, (pois
non poden magoalo os zapatos porque non os ten) usa patillas semellantes
a dous lacós de Lugo, cirolas de estopa, polainas de burel con
botós de ferro, e un sombreiro coro de fume, dexeneración de cando
era branco. En canto ó físico direi solasmente que se parece moito ó
tío Marcos da Pitela, residente na Habana; é decir, que vos é un home
de retranqueiras e sabidencia orixinal.
Áchase casado e ten dous fillos; é vinculeiro dos acomodados
anque non pode estirar moito o pé, por mor de que a manta non pasa
de cinco de longo.
Non hai preito nin xunta, loita nin descusión no auntamento na
que il non meta baza. Sabe escribir un pouco, e leer algo máis, e ten
metida na chencha os espritos das leises (falando xuridicamente) feitas
dende o tempo de Eurico 206 . Tamén entende algo de relixión anque
os cregos, pra non prevertirlo, non lle premiten máis peródicos que a
suscrición á Bula da Santa Cruzada.
No fondal da eira do noso personaxe, encóntrase o pazo do avogado
de verdá, don Costante Candelas, andalús de nación, e máis finchado
que as figuras do Cantón Grande da Cruña. A estoria deste
home —ou siñor, fóra a ialma— está un pouco lixosa, pois, ó decir de
moitos veciños, non tiña máis bes cando veu prá vila que unha pompona
(sombreiro) boa pra gardar mazarocas, e un traxe de fufú ou
205
Publicado n’ A Gaita Gallega, Tocata Segunda, 2 de agosto de 1885, pp. 6–7.
206
Rei dos visigodos que naceu ao redor do 420 e morreu no 484 ou 485 en Arlés. Mandou
compilar nun código os costumes polos que se rexían os godos.
199