Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

A obra narrativa en galego de Manuel Lugrís Freire
peiteiro, que mellor compoña agora unha historia de amor. Para facer
de xués nesta lide está aquí o meu capelán Fernán Martís, que pola súa
sabidencia é honra dos meus estados. ¡Gabados sean Deos e a sancta
María súa Madre!
Unha moza fidalga, da famila dos Colmelos 185 de Sada, ergueuse,
fixo a venia, e comenzou a recitar un romance, que tiña a medida
que estonces se estilaba entre os trabadores lemosís.
—Ben está, —dixo Martís cando a fidalga finara o seu romance—
que trobe outro desidor.
Ergueuse fachendosamente un mozo fidalgo dos Marzoas de Filgueira.
Viña traxeado a estilo de Provenza, onde estivera algún tempo á
volta dun viaxe á Terra Santa. Tiña sona de trobador moi sabido. Un
movimento de curiosidade e de admiración espertouse entre os presentes.
Comenzou a cantiga de amor o fidalgo Marzoa 186 . Adiviñábase
que tiña grande costume de o facer e que a cantiga non era tirada da súa
cabeza. Remarcaba os versos con movimentos e acenos apasionados
ou tristes, según fose o sentido deles, e, según Martís, lembraba os trobadores
estranxeiros, que algunhas veces viñan a trovar no Castelo de
Andrade, de camiño que iban de peligrinación a Compostela. Mais a
cantiga estaba feita na lingua de Castela, e nin os verbes, que non se
entendían, nin o son do verso, entraban na alma dos que o escoitaban.
Naqueles tempos os desidores trobaban en gallego, lingua que
lograra unha grande perfeición para a gaya sciencia. Martis e mailo
Conde, tomaron como un aldraxe que na súa nobre presencia se cantara
nunha fala estrana que tamén falaban os mouros e xudaizantes. Doña
Sancha dixo ó capelan que non era do seu agrado a cantiga de Marzoa.
Tocoulle a vez a Minia, unha doncela da familia dos Freires de
Mondego. Vestía de mariñana, cuberto o seu feituquiño corpo con
finos encaixes de Lorbé 187 , que lle donara o seu nobre parente don
Xácome Pardo de Andrade. Tiña a loura cabeleira peiteada en dúas
longas trenzas, misturadas con fíos de brilante ouro, como se estilaba
185
Apelido galego que ten as súas orixes en Lubre (Bergondo).
186
Apelido galego que ten a súa orixe no topónimo do mesmo nome, en Oroso.
187
Aldea da parroquia de Dexo (Oleiros), situada a 7 km. da capital.
180