Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

A obra narrativa en galego de Manuel Lugrís Freire
criollo do val de Yumurí. O condanado paxaro non calaba un momento:
—“Joaquín, dame la patica. —Cómo no salao. —Mulatica, dame
tu amol. —Esto es candela, viejito”. E outras cousas polo mesmo xeito
que eran unha ademiración.
En Samoedo causou un verdadeiro estomballamiento aquel
paxaro, que coidaban fose unha pega carrachenta ou unha cotovía
americana graduada de doutor.
—Xaquiniño, —decíalle agarimosamente a nai— vexo que vés
ben de aforros.
—Regular, miña nai; nada máis que regular.
—A min tes que me dicir a verdade. Por aí córrese que vas a
mercar a casa do habanero.
—Non penso polo de agora.
—Home non é mala finca.
—Non é mala, non señora; pero non teño o pensamento de
mete–lo meu capital neso.
—Bueno, ti saberás o que mellor che convén.
A vella sigueu tirando da lingua a Xaquín, con tal maña, que
este, ás derradeiras, díxolle:
—Miña nai, para que vexa a grande confianza que me merece,
voulle entregar tódolos meus aforros.
E dunha hucha, cuberta de follalata pintada, sacou a faltriqueira
que puxo nas mans da vella, quen, tembrando coma un vimbio, contou
diñeiro.
—¡Jasús! ¡Jasús, María y José! ¡Aquí non hai máis que cento
vinte reás! ¡Gandul, larpeiro, larchán, pampero!... ¡Mala centella te
fenda! ¡Aforrache seis pesos en seis anos!
—Pero, miña nai, acougue. Teña en conta que se chego a estar
na Habana cen mil anos, traeríalle cen mil pesos...
Pero o razonamento non convenceu á vella, que se puxo descomposta
e alritada. Colleu a Xaquín polo pescozo e deulle catro
zocazos na parte mais gorda, e dun rempuxón deitouno no medio e
medio do camiño. Despois colleu a gaiola do loro, e ceibouna con toda
a súa forza enriba do esmendrellado mozo; o loro berraba asustado:
140