Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

Xabier Campos Villar
AXÚDATE 122
A RODRIGO SANZ 123
Chovía. Despois de atravesare a península que forman as rías de
Ares e maila do Ferrol, cheguei por fin á branca e ridente vila de
Mugardos. Non tiven máis remedio que agarimarme nunha taberna,
no final da rúa que dá frente ó malecón.
Catro mariñeiros, debruzados sobre dunha limpa mesa de pino,
falaban dos negocios e traballos da súa profesión. Tres deles eran
mozos barudos, fortes, traxeados a estilo de medio labrador e medio
mariñeiro. O outro era un vello, coa sotabarba branca coma espuma de
Ganderío 124 , de faceiras bermellas, de anchos e recios ombros. Vestía
enxebremente de mariñeiro; e aínda levaba o gorro portugués, moi
semellante á barretina dos catalás, que tanto se estilou entre os habitantes
das vilas mariñeiras de Galicia.
122
Publicado n’ A Nosa Terra, nº 43, 19 de xuño de 1908, p. 6. Recollido en todas as edicións
en libro posteriores.
123
Rodrigo Sanz López (Ferrol, 29 de decembro de 1872 – Santiago, 26 de xullo de 1939)
estudou Dereito en Santiago e apareceu na vida pública na inauguración do Ateneo Ferrolano
en 1903. No 1906 contribuíu a crear a Universidad Popular. Un ano máis tarde fundou
Solidaridad Gallega na Coruña, organización xurdida a imitación da Solidaridad
Catalana. Asemade creou e dirixiu Solidaridad Gallega, o voceiro da entidade homónima.
Colaborou nas máis importantes publicacións do seu tempo e foi un destacado promotor
da prensa local. En 1908 foi nomeado académico de número da RAG pero non chegou a
tomar posesión por trasladarse a vivir a Madrid. En 1917 converteuse no primeiro presidente
do Partido Regionalista Gallego e no 1919 ocupou o cargo de presidente do Centro
Regionalista de A Coruña. Ocupou tamén postos de certa relevancia no Secretariado de
Galicia en Madrid e durante a ditadura de Primo de Rivera. Interviu en numerosas conferecias
de carácter rexionalista, foi un dos promotores das Irmandades da Fala e redactor
das Bases para un proyecto de Estatuto de Galicia. Unha das súas principais contradicións
foi a defensa do castelán como lingua oficial de Galicia.
124
Gandarío é unha aldea da parroquia de Oucés, no concello de Bergondo, que está situada
a 3,8 km. da capital municipal. Tamén é unha praia da marxe esquerda da ría de Betanzos.
113