Versión en PDF - Coordinadora Galega de ENDL

A letra miúda-nº1 – Revista de sociolingüística da CGENDL
formais durante séculos e, en consecuencia, da educación formal. Daquela os que
estudaban eran os que dispoñían de recursos económicos e estudábase sempre o
castelán e en castelán. Estas circunstancias, entre outras, provocaron a separación
de linguas en función das clases sociais, así como a crenza de que para ascender
socialmente (ser máis rico e/ou máis culto) era necesario abandonar o galego e
falar o castelán. De feito, a extensión do castelán entre a poboación veu da man da
xeneralización do ensino, entre outras causas.
Os prexuízos cumpren unha función defensiva, xa que se utilizan co fin de
xustificar e manter a posición dominante de certos grupos sobre outros (a oposición
clásica NÓS fronte a ELES). De aí que os prexuízos se acentúen nas épocas nas que
determinados grupos sociais intentan modificar o estado de cousas imperante. No
caso que nos ocupa, o grupo dominante e privilexiado en Galicia foi
tradicionalmente o dos castelanfalantes. Entre outros “privilexios”, estes podían
manterse no monolingüismo toda a súa vida, mentres que eran os galegofalantes
os que se vían obrigados a aprender e utilizar, polo menos en determinadas
ocasións, a outra lingua, o castelán. Isto é o que se denomina bilingüismo
asimétrico. A raíz da transición democrática e o inicio do proceso de normalización,
os castelanfalantes senten ameazados os seus privilexios, véndose obrigados por
primeira vez, por exemplo, a aprender a outra lingua da comunidade, o galego. De
aí o rexeitamento ante calquera medida que implique a obriga de aprender a lingua
tradicionalmente subordinada, o galego, ou ante medidas que supoñan unha perda
de espazos para o castelán, lingua privilexiada durante séculos. Por este motivo,
medidas como o aumento do galego no ensino provocan moitas máis reaccións
adversas que outras, como engadir unha canle de televisión máis en galego. A
primeira si implica un cambio non só a nivel social, senón tamén individual: estudar
máis materias en galego e menos en castelán. En cambio, abstraerse da segunda
resulta relativamente fácil; abonda con non conectar esa cadea.
Santiago de Compostela- ISSN 2255-0976
8