LINDEIROS 20 xaneiro 2015

LINDEIROS
O xornal gratuíto da bisbarra de Compostela
Sta María
de Lampai,
sobre os restos do pasado
Cara Maio
Qué pensa facer
polo seu concello:
Oroso e
Tordoia p. 10 e 11
Novas
Negreira é o concello mais
moroso da comarca
XESTUR saca parcelas á venda
con importantes descontos
Pasou:
Solidariedade no Nadal
Santiago arranxa as súas igresias
Pasará:
Sumrrá gravará o seu quinto disco
en Compostela
Fonseca acolle unha colección de
libros desplegables
Deportes:
Millarraio, atletismo en familia
A Audiencia Nacional absolve a
Ezequiel Mosquera
Xaneiro 2015
N 20MENSUAL
Combinaconvino, moda de encuentro

2
Editorial
Un novo ano
Lindeiros
MEDIATIZA
Colaboradores
en este nº
Iñaki Quenerapú
Fátima García Doval
Jorge del Oro
Mónica Vázquez
Sempre que comeza un novo ano dános a sensación de que se pode facer táboa rasa e empezar de cero, é
un engano psicolóxico que alimentamos con badaladas, uvas e confeti pero que polo menos nos obriga a
reflexionar aínda que tan só sexa un minuto sobre o ano que se foi e o que virá, sobre nós e as nosas circunstancias.
O panorama local non cambiou moito, seguimos falando de política e vendo todo o que sucede
por medio dese prisma; exemplo disto é o cambio de uso da parcela de Xoán XXIII na que non acabamos
de ter unha explicación clara sobre porque é necesario facelo así pero sen embargo escoitamos un debate
constante sobre si é un pelotazo ou non. Si a parcela estaba destinada a aluguer social o investimento que
aí se faga recuperarase, talvez en 100 anos, pero recuperarase e non creo que a administración pública teña
que ser rendible e moito menos a curto prazo; queda entón a xustificación de que sae gratis por que faina un
construtor a cambio de poder obrar nunha parcela que está a 5 minutos da Catedral. O problema para min é
que a administración debería destinar recursos a este tipo de vivendas nesta parcela e tamén na de Lamas de
Abade; non hai diñeiro en este mesmo número contamos como se destinaron 300.000 euros ao arranxo de
igrexas, que non me parece mal pero talvez non é a prioridade; os socialistas denuncian que nos orzamentos
consígnanse 3 millóns de euros á estación intermodal que, en principio, non tiñamos que pagar; si nos esquecemos
de arranxar campos de fútbol, deixámonos de bosques na ladeira do Gaias e algunhas cousas máis
seguro que atopamos diñeiro para este tipo de vivenda... a social.
Por suposto pódeseme acusar de demagoxia, de ir ao sinxelo sen pensar en que hai que atender a todo, pero
non podo evitar crer que non é tanto un problema de corrupción, que tamén, se non do uso e da forma na
que as administracións se afixeron a traballar; non pode ser casualidade que, como destacaba Rubén Cela, os
3 alcaldes que tivo nesta lexislatura Santiago tivesen algunha polémica de tipo urbanístico (Finca do Espiño,
Galeras e Xoán XXIII), ou son tan parvos que non aprenden uns doutros ou o sistema que os rodea é máis
forte que eles e desborda por unha banda ou outra.
Pero a realidade é túzara e aos poucos, nas esquinas primeiro e despois en todo, vaise impondo; no pasado
mes cambiaron 2 concelleiros en Ames e un en Santiago, poida que sexa coincidencia pero si se seguen marchando
concelleiros como pensan confeccionar as listas os grandes partidos , si xa é complicado reunir a 22
persoas dispostas a dar a cara nunha cidade como Santiago que sucederá nos municipios máis pequenos a
algúns a travesía até o mes de maio váiselles a facer moi longa e o malo é que é só o principio.
Manerl Pardo
Andrés Gómez Tato
Atopa Lindeiros en: Ames, Boqueixón, Brión, Frades, Negreira, O Pino, Ordes Oroso, Padrón, Rois,
Santiago, Teo, Tordoia, Touro, Trazo, Vedra

xaneiro 2015 novas da bisbarra 3
Augas de Galicia contradice os
seus propios informes
Unha veciña de Piñor solicita que revise os seus ditames sobre un
camiño e un regato públicos que deben ser liberados
Desde fai máis dun século está
documentado un regato e un camiño
público na parroquia de Piñor
en Ames; tanto a canle como
o paso foron aos poucos pechados
por unha veciña o que fixo
que á filla de María Socorro Rei
denunciara situación ante Augas
de Galicia xa que ademais de supor
na práctica a privatización de
bens de dominio público poden
provocar inundacións en todos
os terreos, como xa sucedeu, en
épocas de choivas abundantes.
A tramitación do proceso prolongouse
durante 8 anos e terminou
hai un ano cunha sentenza
xudicial que obriga á veciña a
repor a situación do camiño e da
canle pero desde entón Augas
de Galicia non solicitou que se
cumpra a sentenza e ademais
emitiu informes contraditorios
nos que recoñece que o camiño
se pechou, que na canle atópase
maleza que pode impedir o paso
da auga e ao mesmo tempo dá
por cumprida a reposición do estado
da zona tal como ordena a
sentenza.
Con xaneiro chegan as rebaixas
tamén para o chan industrial
en Galicia; Xestur
sacará a concurso público
máis de dous millóns de metros
cadrados con rebaixas que
chegarán en lugares como Vilalba,
Muimenta ou Ponteceso
ao 50% aínda que na área de
Compostela non pasarán do
30% nos polígonos de Arzua,
Melide, Ordes, Sigüeiro, Santa
Comba ou Negreira; no polígono
da Sionlla a maior parte do
terreo, case medio millón de
metros cadrados, terá un descenso
no prezo do 15%.
Estas bonificacións so serán
válidas até o mes de novembro
do 2015 e para un tope de compra
de medio millón de metros
A veciña recoñece o apoio
de todos os grupos políticos do
concello, incluído o PP, pero di
sentirse sorprendida pola inactividade
dos actuais responsables
municipais ante o peche dun camiño
público documentado por
parte dun particular. A filla de
María Socorro Rei explica que
é Augas de Galicia quen debe de
solicitar ao xulgado que se cumpra
a sentenza e que debe revisar
uns informes que por unha
banda indican que se reverteu a
situación e por outro enumeran
os abundantes impedimentos ao
paso da auga e das persoas.
Tampouco o concello de Ames
debería deixar de lado un tema
como o peche dun camiño público
e menos cando a concelleira
de medioambente, María Eugenia
Martín, é persoal laboral de
Augas de Galicia e coñecedora
por tanto do expediente.
Fonte: Lindeiros
Xestur sacará a concurso chan
industrial máis barato
As rebaixas serán na comarca do 30 e do 15 por cento dependendo
do polígono no que estean situadas as parcelas
cadrados; Xestur convocará un Solo saque tamén a concurso
concurso público de venda que chan empresarial da súa propiedade
con rebaixas similares
afectará a 696 parcelas en toda
a comunidade.
aínda que neste caso non transcendeu
de que parcelas podería
Esta previsto tamén que no
primeiro trimestre deste ano o tratarse.
Instituto Galego de Vivenda e Fonte: Xunta de Galicia, Lindeiros
Mais dúbidas sobre o
proxecto da praza dás
Brañas en Negreira
Lindeiros tivo acceso a informes que
indican que a cesión non é suficiente
Segundo a documentación
á que tivo acceso o noso xornal
a cesión dos terreos para a
contratación dunha obra das
características da praza dás
Brañas só permítese no caso de
que a cesión a realice un organismo
público, de non ser así os
terreos han de ser propiedade
do organismo que contrata as
obras e deben de estar inscritos
no rexistro de propiedade do
concello e no seu inventario de
bens; o non cumprir estes requisitos
podería nun futuro reverter
a cesión e converter unha praza
pública en chan privado ou polo
menos xerar un litixio como xa
sucedeu no pasado coa depuradora;
a intención do concello
sería que unha vez terminadas
as obras inscríbase como de
propiedade municipal pero a necesidade
de ser propietario dos
terreos vén regulada nos artigos
212 e 139 do Regulamento
Xeral da Lei de Contratos das
Administracións Públicas que
indican a necesidade de que
se acredite no anteproxecto da
obra.
O proxecto da praza Dás
Brañas en Negreira foi moi criticado
desde a oposición do municipio
pola pouca información
sobre os trámites e as sospeitas
de irregularidades na súa tramitación;
o Psoe desvelou en
decembro datos do informe de
fiscalización que se emitiu para
avalar o convenio asinado coa
Deputación e que pon de manifesto
algunhas irregularidades
cometidas na súa tramitación.
O convenio asigna unha subvención
ao concello de forma
directa para as obras da praza
pero o informe indica que esta
fórmula só débese de dar de forma
extraordinaria en casos de
interese público que se acrediten
expresamente e que a norma xeral
neste tipo de concesións será
a de publicidade, concorrencia
e non discriminación; na documentación
da subvención non
se acreditan os motivos para
unha subvención nominal, nin a
cantidade nin os inconvenientes
para participar nas convocatorias
xerais e por iso o informe
inclúe unha nota de reparos.
O informe da Deputación tamén
indica que os informes de
terceiros están caducados polo
que non se pode garantir que o
concello estea ao día nas súas
obrigacións coa seguridade social
ou coa axencia tributaria
polo que se poderían estar a
incumprir outros dos requisitos
para este tipo de subvencións.
A especulación urbanística
siempre estivo nos titulares de
Negreira, nos tempos de Blanco
Pazos era habitual as denuncias
da oposición sobre convenios
urbanísticos ou a xestión que se
facía do PXOM; esa nefasta xestión
foi a que levou a construir
uha depuradora que anos despois
a xustiza obra a derrubar,
algo que se parece moito o que
está a suceder no caso da Praza
das Brañas.
Fonte: Psoe Negreira, Lindeiros

4 novas da bisbarra
Mónica Vázquez
Licenciada en Xornalismo pola
Universidade de Santiago, a
traxectoria profecional de Mónica
Vázquez Fachini (Vigo, 1978)
estivo ligado ao mundo da prensa
escrita nos últimos 12 anos, durante
os que tamén fixo colaboracións
puntuais en medios online e escribiu
contidos para páxinas web.
PUBLICIDADE LACRIMÓXENA
Se a calquera lle preguntan
se a publicidade ten unha
influencia clave e cotiá nos
seus hábitos de consumo, a
maioría de nós seguro que respostaría
que non. De portas
para fóra, todos nos cremos
consumidores ben educados
e analíticos. Pero non hai mellor
época do ano que o Nadal
para demostrar que o poder do
marketing está inxustamente
infravalorado.
A publicidade ten conseguido
que cada ano agardemos
con impaciencia a emisión do
novo anuncio de Freixenet,
que as grandes marcas se disputen
ese primeiro espazo publicitario
tralas campanadas
dispostas a pagar un auténtico
diñeiral e incluso que os bares
de toda España batan récords
de ventas de lotaría por aquilo
de ‘E se toca’
Todos somos influenciables.
E nesta época do ano máis. A
quen non se lle encolle o corazón
cando en plena sobremesa
e co estómago cheo unha
ONG lle reclama axuda para
acabar coa fame no terceiro
mundo Ou quen non colabora
relixiosamente cada Nadal coa
Gran Recollida do Banco de
Alimentos
Non somos de pedra. E por
desgraza, os publicistas sábeno.
Sen embargo, nunca coma
este ano me decatara do edulcorada
e cargante que pode
chegar a resultar a publicidade
de Nadal.
O comentado anuncio da lotaría
tocoulle a vea sensible a
millóns de españois e volveu
humanizar un dos clásicos da
publicidade navideña. Tras o
fracaso do spot de 2013, parodiado
ata a saciedade pola súa
desafortunada factura e interpretación,
Lotarías do Estado
decidiu ir sobre seguro e recuperar
a mensaxe que tantos éxitos
lle dera da man do Calvo da
Navidade.
O problema é que detrás da
historia conmovedora e supostamente
real que narra o anuncio,
apréciase un lixeiro tufo
a tomadura de pelo. Un pode
incluso imaxinar aos seus creadores
mortos de risa por ter logrado
un ano máis doblegar as
nosas débiles conciencias cos
vellos trucos de sempre.
Non me malinterpreten. Eu
tamén chorei cando Antonio
lle entrega a Manuel o décimo
premiado co Gordo de Nadal.
E tampouco puiden evitar
emocionarme co spot de Ikea
no que varios nenos antepoñen
pasar máis tempo cos seus
pais aos regalos de Reis. Pero
o amor e o odio están separados
sempre por unha delgada
liña. E anuncios coma estes
son amados e odiados a partes
iguais.
Por iso sinceramente creo
que este ano que acabamos de
estrear a xente xa non quere ver
historias tristes e conmovedoras
(sexan reais ou pura ficción)
porque no fondo nolo fan pasar
fatal. Necesitamos un pouquiño
de alegría e desa ironía que
nos caracteriza e fai fortes incluso
nos peores momentos.
Así que coma estamos en
época de novos propósitos e
bos desexos, o meu é ben simple:
que en 2015 a publicidade
nos traia máis sonrisas e menos
kleenex. Do segundo imos servidos
e do primeiro, fai tempo
que andamos curtos.
O portavoz nacionalista Antonio
Ponte explica que unha das
primeiras medidas que tomarán
no caso de gobernar será a distribución
destas pulseiras de localización
que teñen un alcance
de 100 km.
A proposta nace a partir do
caso de Fina Forján quen foi
atopada morta tras desaparecer
Lindeiros
Brión aumenta a vixilancia na parte alta
do municipio
Os roubos de cable obrigan a aumentar as patrullas na zona
A policía local de Brión aumentará
as patrullas pola parte
alta do municipio (Cornanda,
Luaña, Viceso, e Ons) para previr
os roubos de cable que veñen
sucedendo nos últimos meses
e que afectaron á iluminación
pública nalgún destes lugares; o
concello pedirá tamén á Garda
Civil que incremente as súas visitas
a esas zonas.
O roubo de cable non afecta só que hai uns anos, nunha época
ao eléctrico, os veciños quéixanse
de que agora roubase tamén tipo de roubos, conseguiuse pa-
na que tamén aumentaran este
o telefónico o que os deixa incomunicados
cada pouco e pi-
a algún dos autores. O alcalde
rar a tendencia e mesmo deter
den unha maior presión policial reuniuse tamén cos mandos do
como medida disuasoria. cuartel da Garda Civil de Brión
O alcalde, José Luís García, para pedir a súa colaboración e
recoñece a dificultade de parar o incremento de vixilancia nas
este tipo de delitos e apela á colaboración
cidadá lembrando Fonte: concello de Brión,
zonas mencionadas.
Lindeiros
Boqueixón terá que esperar polo seu
Plan Xeral Municipal
A Xunta denegou a aprobación definitiva do documento
A Consellería de Medioambente,
Territorio e Infraestruturas
denegou a aprobación
definitiva do Plan Xeral de Ordenación
Municipal e obriga a
recalcular a consolidación dos
37 núcleos rurais e os urbanos
de O Forte e Lestedo; a orde da
Consellería indica tamén deficiencias
nas zonas residenciais
de Lestedo e no chan industrial
da Susana.
Anova Boqueixón, que é quen
desvelou o informe, mostra a
súa preocupación e critica tanto
ao equipo de goberno como ao
equipo redactor xa que considera
que os métodos usados á hora
da confección do Plan son os
que motivan que sexa rexeitado
e que se teñan que modificar todas
as medidas.
A denegación do Plan e as
modificacións que haberá que
realizar reducirán considerablemente
as delimitacións que
foron expostas no seu día polo
que Anova Boqueixón cre que
a aprobación definitiva será cun
documento moi recortado; os
nacionalistas critican a tramitación
dun Plan que comezou a
realizarse no 2012, que supuxo
cuantiosos recursos económicos
e que neste tempo foi rexeitado
en 2 ocasións.
Anova esixe ao equipo de
goberno que asuma as súas
responsabilidades e que rectifique
o publicado na revista municipal
na que se asegura que
o documento sería aprobado a
principios deste ano.
Para Xavier Canabal, portavoz
de ANOVA no concello, “É
hora de esixir responsabilidades
tanto ao Equipo de Goberno
como ao Equipo Redactor
que amosan unha preocupante
incompentencia para sacar
adiante un documento de planificación
urbanística, necesario
para sentar as bases do futuro
do noso concello. Despois de
12 anos de tramitación (esta
comeza no ano 2002), cuantiosos
recursos económicos para a
súa elaboración, e dúas tentativas,
non foron capaces de sacar
adiante este documento, cunha
consecuencia directa na actual
parálise que está a sufrir o noso
concello” ; Xabier Canabal explica
demais que “de aprobarse
este PXOM, terá que ser con
multitude de recortes; recortes
das áreas rurais, das urbanas e
das urbanizables. É dicir, o Plan,
de sair, sairá fortemente recurtado
en comparación co que foi
exposto ao público”.
Fontes: Anova Boqueixón, Lindeiros.
Promoverán o uso de pulseiras con GPS
entre os maiores de Negreira
O BNG propón que as usen persoas con risco de desorientación
ao ir dar un paseo, a muller tiña
xordeira e problemas para falar;
a súa procura mobilizou a todo
tipo de efectivos e voluntarios
durante 3 semanas e mantivo
pendente a Negreira durante
todo o tempo.
O BNG mostrou as súas condolencias
á familia e agradeceu
o traballo de voluntarios e forzas
de seguridade do estado;
segundo Antonio Ponte é en
solucionar este tipo de cuestións
no que se ha de investir o diñeiro,
as pulseiras GPS aforrarían
cartos, sufrimentos e esforzos á
hora de localizar a unha persoa
desaparecida.
Fonte: BNG Negreira, Lindeiros

xaneiro 2015 novas da bisbarra 5
Frades e Oroso aprobaron os seus orzamentos para o 2015
O gasto social e os investimentos en obras son as liñas básicas de ambos concellos
Ás portas do novo ano 2 concellos
aprobaron os seus orzamentos
para o 2015; Frades
pecha unhas contas de 1.98 millóns
de euros e Oroso pasa dos
5 millóns nos seus números.
A previsión de Frades é conseguir
reducir a débeda municipal
en algo máis de 96.000 € e
investir en acondicionamento de
camiños e vías nas parroquias
mais de medio millón xa que é
unha das redes máis extensas
da provincia con 560 km. No
capitulo de gasto corrente mantéñense
conxelados os soldos
dos funcionarios e políticos,
redúcese o apartado de persoal
pola xubilación da secretaria
e auméntase o destinado a infraestruturas
xa que a partir do
mes de maio entrará en funcionamento
a depuradora de Ponte
Carreira.
Oroso pola súa banda destaca
do seu orzamento os investimentos,
que superarán o 1.200.000 €
sendo máis da metade afronta-
dos con fondos propios, e a redución
da débeda municipal que se
espera que a finais de ano pase
do 30% ao 24% o que suporía
unha rebaixa de 12 puntos. En
canto aos investimentos hai que
dicir que mentres outros concellos
destinaron parte dos plans
de obras da Deputación a gasto
corrente Oroso, no 2014, empregou
a totalidade en obras; no
2015 acometerase a construción
do punto de reciclaxe Oroso
Verde, as beirarrúas de acceso
ao novo colexio ou a ampliación
do centro cívico da parroquia de
Oroso entre outros proxectos.
No pleno de aprobación dos
orzamentos tratouse tamén un
polémico punto relativo á modificación
do Plan Xeral de
Ordenación no que afecta á cualificación
dos terreos nos que
se construirá o acceso á autoestrada
AP9; no lugar hai 7 casas
ameazadas de derriba que se verán
beneficiadas deste cambio,
PP e PG consideran que se trata
dunha legalización xa que para
a construción do acceso, segundo
eles, non fai falta o cambio
de uso do terreo pero o alcalde
lembroulles que é precisamente
diante das casas onde hai que
construír un novo carril e dotar
de beirarrúas á zona; hai que
dicir que a única alegación presentada
a esta modificación foi
a realizada polo propio Partido
Galeguista.
Fonte: concello de Frades, concello de
Oroso, Lindeiros.
Levan o concello de Trazo
o Valedor do Pobo
O Psoe presenta unha denuncia polos atrasos
na entrega das actas dos plenos
As dificultades para conseguir
información por parte das
oposicións dos municipios é un
dos problemas máis denunciados
ante o Valedor do Pobo e
agora tocoulle ao Psoe de Trazo
presentar a súa queixa.
A portavoz socialista Beatriz
Domínguez considera que
se está actuando de mala fe co
único propósito de entorpecer
o labor da oposición; un dos
principais problemas é o acceso
ás actas dos plenos que se
atrasan até catro meses cando
o ROF, Regulamento de Organización,
Funcionamento e
Réxime Xurídico das Entidades,
obriga a que a súa publicación
non exceda os 10 días.
Na documentación achegada
ante o Valedor os socialistas
expoñen outros casos nos que
o atraso na entrega é similar;
en outubro pedían información
sobre unhas obras na travesía
de Lengúelle, reiteraban
a demanda en novembro e
finalmente o alcalde deu a autorización
para que lles sexa
entregada en febreiro do 2015.
Beatriz Domínguez achaca
estes atrasos ao medo a que se
saiba a súa forma de gobernar
xa que nesa documentación
é onde quedan reflectidos os
acordos aprobados “O non facilitar
as actas dás Xuntas de
Goberno Local ata pasados
120 días dá súa celebración de-
mostra unha vez máis a forma
caciquil e pouco transparente
de gobernar por parte do señor
Dafonte, que trata de ocultar a
información sobre ou seu xeito
de gobernar porque é precisamente
nesas actas onde quedan
reflectidos cuestións como
as aprobacións de pagos, licenzas,
subvencións, acordos,
etc”.
Os socialistas explican que
habendo plenos só cada 3 meses
a revisión da documentación
é unha das poucas formas
de exercer o papel de control
do goberno que lle toca á oposición,
esta situación prodúcese
desde hai anos pero engaden
que vén agudizándose desde o
2012.
Fonte: Psoe Trazo, Lindeiros.
A Consellería publica as axudas para
danos producidos por lobos
O importe para toda Galicia supera os 100.000 euros e a
convocatoria dura ata setembro
Padrón e Teo veñen sufrindo
desde hai 2 anos moitos danos
producidos por lobos, o último
o pasado mes de decembro e
que afectou a máis de 20 animais
o que levou aos veciños a
mobilizarse e reclamar axudas
ademais de medidas urxentes;
non son os únicos lugares xa
que é un feito común en toda
a comunidade. Os ataques prodúcense
sempre de día e atacan
as ovellas, que comen no
mesmo lugar, e os cordeiros
que levan, nalgún caso tamén
han atacado a cans polo que
o medo a que poidan atacar
ás persoas aumenta entre os
veciños.
Como en anos anteriores a
Consellería de Medio publicaba
a primeiros de decembro
unha liña económica de compensación
polos danos producidos
por lobos desde o mes de
outubro e os que se poidan producir
até setembro do presente
ano; para acceder a estas axudas
o gando terá que pertencer
a unha explotación incluída no
rexistro xeral de explotacións
gandeiras de Galicia, ademais
de estar identificado e saneado
conforme á normativa que
lle afecte; poderanse acoller
os propietarios de gando ovino,
porcino, vacún e equino
aínda que aqueles propietarios
de gando vacún que nas 3 últimas
convocatorias tivesen
máis de 5 animais mortos quedarán
excluídos por entender
que non se tomaron medidas
preventivas. A comunicación
das mortes hase de realizar nas
24 horas seguintes ao suceso
chamando ao 012 e os animais
mortos non se poderán manipular
co fin de poder investigar
as causas do falecemento.
Galicia xunto con Asturias e
Castela León acolle a práctica
totalidade dos lobos da península
ibérica, a súa presenza é
un exemplo da biodiversidade
e para poder acordar a súa
protección coa cría de gando
creouse o Plan de Xestión do
Lobo en Galicia que distribúe
a comunidade en zonas de
densidade de animais que serven
para decidir en que lugares
se poden dar batidas, que tipos
de axudas danse en cada unha
delas ou que medidas tomar en
cada caso.
Queda por saber si se habilitaran
tamén axudas a particulares
que é o caso mais común
nos concellos de Teo e Padrón
donde sucederon recentemente
os feitos.
Fonte: Xunta de Galicia, Lindeiros
FreireGarabal
asesoría xurídica
Herdanzas: testamentos, particións, declaración herdeiros
Administrativo: multas, licenzas, expropiacións
Asesoría: contratos, documentos, xestións catastro
MJ Freire-Garabal Núñez. AVOGADA
Travesía de Cacheiras, 37, baixo, Cacheiras, 15886 Teo
Tfno. 981 935 000 Móbil 616 281 008
freiregarabal@avogacia.org

6 ciencia e tecnoloxía
Lindeiros
Andrés Gómez Tato
“ Decíamos ayer” es una conocida
frase de Fray Luis de
León a su vuelta a la cátedra
de la Universidad de Salamanca
después de cinco años en las
terribles cárceles de la Inquisición.
Mi ausencia en Lindeiros
no ha sido tan larga y ni mucho
menos ha sido debida a haber
estado en la cárcel, pero sí quiero
retomar el tema de cómo se
transfiere la información generación
tras generación. Así
pues, “decíamos ayer” que el
ADN, nuestra larga escalera
de caracol, tenía unos peldaños
formados por cuatro bases que
denominamos abreviadamente
T, G, A y C. Estos cuatro elementos
son como los bits de
nuestro ordenador. Un bit puede
tener el valor 1 o 0. Ocho bits
forman un byte, que nos permite
codificar hasta 256 símbolos.
Así, la T se representaría
en binario, utilizando el añejo
código ASCII extendido, como
0101 0100. Juntando varios
bytes podríamos formar una
palabra, que estaría separada
de la siguiente por otro símbolo
como un punto o un espacio en
blanco. Pero nadie nos impediría
inventar otro código, es decir,
otra regla de traducción en
donde la misma secuencia de
bits anteriores represente la G.
No ocurre igual en la naturaleza.
La traducción de la información
contenida en el ADN
se hace utilizando las reglas del
código genético. En este caso,
la información está codificada
Doctor en Ciencias Físicas por la USC y responsable del Departamento
de Aplicaciones y Proyectos del Centro de Supercomputación de Galicia
(CESGA). Trabajó para diversas empresas del sector de las Tecnologías
de la Información y las Comunicaciones como SERMATICA, CESATEL o
Unisys España. Actualmente participa desde el CESGA en proyectos de
investigación y desarrollo tecnológico, tanto europeos como nacionales,
en donde colabora habitualmente en la difusión de sus resultados.
Con la voz de Occam
El código de la escalera
en grupos de tres peldaños de
nuestra escalera de caracol, que
en vez de llamarse bytes los
hemos denominado codones.
Existen por tanto 64 combinaciones
posibles. Pero, ¿qué se
cod i fi ca
Las palabras de las células
son las proteínas: largas cadenas
lineales de miles de moléculas
llamadas aminoácidos.
Aunque se conocen cientos de
aminoácidos diferentes, solo
alrededor de una veintena de
ellos se utilizan por nuestras células
para fabricar las proteínas.
Cada codón representa uno de
estos aminoácidos. Así, la combinación
AAA se traduce en el
aminoácido Lisina. Como cada
cadena de ADN contiene la
información para fabricar muchas
proteínas, hay una combinación
que indica donde se ha
de iniciar la traducción (ATG)
y tres que representan el final
(TAG, TGA y TAA).
La traducción desde el ADN
a proteínas no se hace directamente.
Interviene en el camino
el ARN o ácido ribonucleico,
una cadena similar al ADN,
pero de un solo brazo, en donde
los elementos que la componen
son los mismos que en el ADN,
menos la Tinina (T), que se
substituye por otro componente
llamado Uracilo (U). Así,
en el ARN las secuencias que
indican el final son realmente
UAG, UGA y UAA. Este ARN
mensajero (hay otros ARN en
la célula que tiene otras funciones)
transporta la información
desde el ADN hasta los ribosomas,
complejos moleculares de
proteínas y moléculas ARN, en
donde realmente se construyen
las proteínas.
Pero no todo el ADN es codificante.
De hecho, la mayor
parte no está dedicada a la codificación
de proteínas. Hasta
hace muy poco se le llamaba,
un poco despectivamente,
ADN basura a las partes que
no codifican proteínas. Sin
embargo, los últimos avances,
fundamentalmente como resultado
del proyecto internacional
ENCODE, han encontrado
evidencias de que este “ADN
basura” tiene otras funciones
importantes.
Conseguir desentrañar este
código genético ha sido el fruto
del esforzado trabajo de muchos
investigadores. Severo
Ochoa, uno de los escasos premios
Nobel españoles, ha sido
uno de ellos. Fue galardonado
con este prestigioso galardón
en 1959 por su descubrimiento
de la síntesis del ARN. Esperemos
que no tengan que pasar
otros 55 años para que haya
otro español que reciba un premio
Nobel en ciencias.
Puedes seguir a Andrés en:
http://www.conlavozdeoccam.
blogspot.com.es/
Iñaki Quenerapú
Novas Tecnoloxías
Evanxelizador tecnolóxico.
Profesor de informática
e consultor en temas
de dixitalización e alfabetización
dixital. Tamén
d es e ñ a d or g r á fic o, té c n i-
co de márketing para novos
medios e programador
web. Cando sexa maior
quere ser monologuista.
http://quenerapu.com
Un bo contrasinal (2)
No anterior Lindeiros vimos
que un bo contrasinal ten que
ser fácil de recordar para ti, difícil
de adiviñar por outros e
diferente para cada servizo que
uses. Hoxe imos mirar o tema
de facer contrasinais diferentes.
¿Un contrasinal diferente
para cada servizo que use
¿Un para Facebook, outro para
Yahoo, outro para Skype, outro
para... Mimá, ¿e onde na cachola
vou gardar tanto contrasinal
diferente ¿Acordareime
Verás, non tes que pensar contrasinais
diferentes “desde cero”
senón inventar un algoritmo
co que fabricar en segundos un
novo contrasinal cando che faga
falta. Só terás que recordar o algoritmo
e non todos e cada un
dos contrasinais que constrúas
con el. Mellor cun exemplo:
Pensa nunha frase calquera:
unha que sexa fácil de recordar
para ti. Pode ser o título dunha
canción ou poema, unha cita famosa,
un refrán... o que ti queiras.
Veña, vou coller o refrán “Por
Santa Mariña deixa o sacho
e colle a fouciña”. Mira o que
fago con el: PSMdosecaf. ¿Viches
Collín a primeira letra
de cada palabra, respeitando
maiúsculas e minúsculas e formei
unha palabra inventada,
impronunciable, pero sobre
todo imposible de adiviñar. Se
a frase fora “En un lugar de La
Mancha” sería EuldLM. ¿Velo
Se poder recordar unha frase,
podes construir a súa versión
abreviada. Ben, seguimos.
Agora vou engadirlle o número
10. Quedaría así: PSMdosecaf10.
¿Por qué é o número 10
e non outro Efectivamente: 10
letras. Se fora euldLM tocaríalle
o número 6. ¿Velo Seguimos.
Escollo un signo ortográfico
calquera, o que máis me guste.
Suxiro coller un desta lista
!”$%&/();:-+ ¿E por qué desa
lista Porque son os máis comúns,
os que podes encontrar no
teclado de calquera ordenador do
mundo, da igual o idioma. Imaxina
que escolles ¿ (interrogación
inicial) e estás de vacacións
en Holanda. ¿cómo o escribes
Ben, para este exemplo vou escoller
a ! (exclamación final) e a
poño entre as letras e o número.
Quedaría así: PSMdosecaf!10
¿Velo Teño un bo contrasinal
que combina maiúsculas, minúsculas,
signos e números. Realmente
difícil de adiviñar para
os demáis pero fácil de recordar
para min. Agora é cando facemos
a maxia: ¿o contrasinal para
Facebook PSMdosecaf!10fb
¿O contrasinal para Yahoo
PSMdosecaf!10yh ¿O contrasinal
para Skype
PSMdosecaf!10sk. ¿Viches o
que fixen Ao final engado en
dúas letras a abreviatura do
nome do servizo para o que vou
destinar ese contrasinal. ¡Vai mirar
enhttp://howsecureismypassword.net
a calidade destes
contrasinais! :)

xaneiro 2015 novas da bisbarra 7
O proxecto do Polígono de Perros en
Brión será validado por un tribunal
O PP pediu no pleno de decembro información sobre o proceso
O Polígono Industrial de Perros
é un dos temas recorrentes
nos plenos de Brión, un proxecto
paralizado pola xustiza que
estimou os recursos dalgúns
veciños dándolles a razón na necesidade
de protexer os valores
ambientais de parte dos terreos.
O partido Popular denuncia o
ocultismo do grupo de goberno
e cualifica as informacións recibidas
de “vaguedades”; lembra
ademais que o documento
inicial tivo un custo de máis de
5.000 euros aos que haberá que
sumar o das modificacións.
Pola súa banda o alcalde
José Luís García explicaba no
pleno de decembro que nestes
momentos está a modificarse
o plan parcial que a sentenza
anulou; contratouse a un equipo
redactor que considera que
as modificacións só afectan á
metade da zona, elaborouse un
documento de inicio que xa se
remitiu a Medio ambiente e o
departamento autonómico á súa
vez emitiu un informe e mantivo
reunións cos técnicos para
buscar a mellor forma de aprobar
o proxecto.
O alcalde dixo tamén que a
modificación do plan, que seguirá
as recomendacións do
equipo redactor, unha vez aprobada
será remitida ao tribunal
para que valore se esa forma de
acatar a sentenza é admisible;
será por tanto, en último termo,
a xustiza a que valide o proxecto
do Polígono de Perros.
Fontes: PP Brión, concello de Brión,
Lindeiros
Reclaman o cambio de tubaxes na rúa
Campeiras de Ordes
O BNG pide solucións aos problemas de abastecemento de auga
Negreira é o concello
máis moroso da comarca
quitando Compostela
Segundo o BNG a concelleira de facenda non
exerce desde hai un ano
O portavoz nacionalista Antonio
Ponte denuncia que o concello de
Negreira incumpre por triplicado
as esixencias fiscais marcadas
polo goberno central; segundo
os datos do Ministerio de Facenda
é o máis moroso da comarca
cunha débeda de 1,36 millóns
de euros cunha media de pago
a provedores de 90 días, 3 veces
máis do que marca a norma, e no
que vai de ano o que leva pagado
e pouco máis de 230.000 €.
O BNG acusa á concelleira de
Economía, Facenda e Emprego,
Lorena Rivas, de levar un ano
sen pisar o concello e esíxelle ao
alcalde que a faga dimitir ou o
cesamento para pór no seu lugar
a un concelleiro que se faga realmente
cargo das súas tarefas.
Na área de Santiago os que máis
tardan en pagar son Ames e
Teo que teñen unha media de
55 días pero nin así se achegan
aos 3 meses que tarda Negreira;
o resto de municipios están por
regra xeral dentro dos 30 días
que marca a lei para o pago a
provedores.
Fonte: BNG Negreira, Ministerio de
Facenda, Lindeiros.
A petición dos nacionalistas
parte dos problemas sufridos
polos veciños a mediados de
decembro, en menos de 7 días
técnicos da concesionaria do servizo
tiveron que desprazarse até
en 3 ocasións á zona para reparar
danos que provocaron fugas de
auga na rede
O concelleiro nacionalista Pablo
Vidal explica que todos os
problemas débense á antigüidade
das conducións e solicita ao
concello que se substitúan de
inmediato, Vidal indica que as
solucións neste caso non poden
ser reparacións puntuais e hai
que cambiar os tubos actuais, en
algún caso de fibrocemento, por
outros máis modernos de polietileno
e cun diámetro axeitado.
O BNG denuncia que esta
zona do concello está abandonada
e nela nunca se realizan labores
de mantemento, as beirarrúas
estás refugas, os farois quedáronse
obsoletas e a rotura das canalizacións,
como neste caso, é un
problema que se repite cada pouco
tempo.
Fonte: BNG Ordes, Lindeiros.

8
Ordes comeza a reforma da vella escola
unitaria situada no núcleo urbán
O concello rematou tamén as obras do polígono industrial
A reforma da vella escola
unitaria situada no centro da
vila supón un investimento de
50.000 euros dos que 5.000 foron
achegados pola Deputación.
A obra céntrase nesta primeira
fase no cambio das cubertas
para evitar filtracións e humidades
ademais da súa nivelación
coas construcións contiguas; o
seguinte paso será o cambio da
carpintaría exterior e traballos
de pintura e reformas na facha-
da; as previsións son de que
todas as melloras estean terminadas
nun prazo de seis meses.
A antiga escola unitaria situada
na rúa Galicia dedícase na actualidade
a usos de tipo formativos
para veciños do municipio e
da mancomunidade.
Este mes tamén terminaron
os traballos que levaron a cabo
no polígono industrial e que tiveron
un orzamento próximo
aos 150.000 €; a obra consistiu
na mellora de 600 metros de
estrada divididos en dous tramos
e centrouse en tarefas de
reparación de fochas, arranxo
de rodeiras e aplicación de capas
de conglomerado. As obras
melloraron o paso polo polígono
de Merelle nuns tramos
que se deterioran polo continuo
tráfico de vehículos de gran
tonelaxe e polas inclemencias
metereolóxicas.
Fontes: concello de Ordes, Lindeiros
O pasado mes de decembro 2
técnicos da Deputación acompañados
do alcalde de Ames,
Santiago Amor, visitaron os terreos
polos que discorrería unha
senda peonil que uniría Tapia
con Ponte Maceira e que atravesaría
a aldea de Lens.
A vía discorrería por unha
das marxes da estrada DP 0201
de titularidade provincial; trátase
dunha zona sen beirarrúas o
que dificulta o paso dos peóns
polo que o concello xa solicitara
Lindeiros
Ames proxecta unha senda
peonil entre o lugar de
Lens e Ponte Maceira
O camiño daría servizo de entrada á aldea
e tería 2 km. de lonxitude
permiso á Deputación para intervir
nese tramo.
Os traballos serían realizados
pola empresa que leva a cabo as
obras da Estación de tratamento
de augas potables (ETAP)
Ames-Brión e uniría Ponte
Maceira co lugar de Miso en
Lens, o camiño tería 2 km. de
lonxitude e o concello enviará
toda a documentación á Deputación
para que as obras sexan
autorizadas.
Fontes: concello de Ames, Lindeiros.
Santiago Amor e técnicos da Deputación visitando o lugar.
Foto: concello de Ames
Frades mellora a eficiencia enerxética da iluminación de Moar e Abellá
A obra supón un investimento de 60.000 €
dos que o concello achega 10.000 €
O Instituto Enerxético de Galicia,
INEGA, leva tempo financiando
proxectos de eficiencia
enerxética na iluminación pública
dos concellos; o proxecto de
Frades está incluído nun maior
que beneficia tamén a Ordes
e Trazo e que chega na súa totalidade
a un investimento de
180.000 euros dos que o INEGA
achega 153.000.
Os traballos en Frades permitiron
a renovación dun total de
130 luminarias nos lugares de
Fontesantaia, Moar e Pedreira
(na parroquia de Moar) e O Peñasco,
O Pazo, Pumariño e Marís
(na parroquia de Abellá); o
cambio consiste na substitución
dás antigas lámpadas de vapor
de sodio e de mercurio de en-
tre 80 e 100 w de potencia, por
outras de halogenuro metálico
moito máis eficientes e de menor
consumo que permitirán pasar
dun consumo de 97.800 kw/hora
a uns 21.000 kw/hora. Un aforro
que, en cartos, tradúcese en pasar
de pagar 17.000 euros anuais
a pouco máis de 4.000 euros.
O alcalde Roberto Rei explica
que “Ademais do aforro enerxético,
tamén se gaña en calidade
de vida xa que substituímos as
luces amarelas dás lámpadas de
sodio por unha luz branca que
ofrece unha maior luminosidade,
como xa teñen comprobado os
veciños de Ponte Carreira onde
fixemos este mesmo cambio o
ano pasado”. Nos dous últimos
anos frades substituíu 150 lám-
padas en 5 puntos do municipio
cun investimento de 19.000 euros
que se recuperaron co aforro
conseguido no último ano.
Fontes: concello de Frades, Lindeiros.

xaneiro 2015 novas da bisbarra 9
Reclaman
axudas para
o pago do
IBI en
función da
renda
Esquerda Unida pide
que se poñan en
marcha este mesmo
mes
Os problemas económicos
nos que viven moitos veciños
aumentan con moitos do impostos
os que teñen que facer
fronte o longo do ano, Esquerda
Unida Compostela ven de
presentar unha proposta o concello
de Santiago para que este
mesmo mes de xaneiro se poña
en marcha unha subvención ás
unidades familiares que acrediten
dificultades económicas;
a subvención variaría segundo
a renda da familia e o número
de membros da mesma de tal
xeito que as que estiveran por
debaixo do cen por cen do Índicador
Público de Renda de
Efectos Múltiples, IPREM, non
pagara nada e partindo de ese
dato subira de forma progresiva
o tanto por cen a pagar.
Esquerda Unida lembra que
a vivenda e un dereito e non
un negocio e recorda que xa
presentou unha proposta de
creación dunha axencia pública
municipal de aluguer social e
outra ara a posta en marcha de
un servizo de atención integral
a persoas sen fogar.
Fonte: EU Compostela, Lindeiros
Polémica ao redor da construción de
vivendas en Xoán XXIII
O concello de Santiago quere cambiar o uso do chan de vivenda social a libre
A proposta do concello compostelán
pasa por un concurso
público no que o gañador farase
cunha parcela de 1.600 metros
cadrados á beira da biblioteca
Ánxel Casal e que se destinará a
partir dese momento a vivenda
libre, a cambio o adxudicatario
construirá dous edificios cun
total de 36 vivendas en Lamas
de Abade onde o Instituto Galego
de Vivenda e Solo dispón
doutro terreo. A finca situada
ás portas do casco antiga estaba
destina a vivenda protexida
de aluguer pero a crise deixou
Santiago terá un Plan Director dos parques e xardíns
O arquitecto e paisaxista Iñaki Alday será o encargado de realizalo
En seis meses Compostela
dispoñerá dun Plan Director
que defina a xestión dos parques
e xardíns da cidade, é unha das
melloras ofertadas no contrato
de mantemento de zonas verdes
que se adxudicou a Ferrovial;
será esta empresa a encargada
da súa posta en marcha, asesorada
por técnicos municipais,
realizando un investimento de
144.000 euros no documento.
A persoa elixida pola empresa
para levar a cabo este traballo é
un dos arquitectos e paisaxistas
de maior prestixio do noso país,
Iñaki Alday. O seu currículo
e o do seu estudo inclúe actuacións
como o Parque da Auga
e varios edificios para a Expo
2008 de Zaragoza, entre outros
moitos traballos; nos últimos
tres anos o seu estudo de arqui-
tectura proxectou e construíu
mais de 1,3 millóns de metros
cadrados de espazos públicos,
ademais de recibir importantes
recoñecementos nacionais e internacionais;
Iñaki é ademais
catedrático e director do Departamento
de Arquitectura da Universidade
de Virxinia (EE.UU).
O Plan estruturarase en 15
áreas como os parques históricos,
os colexios, os polígonos,
o ensanche ou unha específica
do Camiño de Santiago; o
documento dotará a cidade de
plans de actuación e mellora,
inventarios, sistemas de xestión
informática da información que
regulen e axilicen as operacións
de mantemento e mellora dos
espazos verdes da cidade e marcará
as directrices referentes ás
tarefas de conservación e man-
o proxecto en dique seco desde
hai moitos anos.
A oposición criticou a idea xa
que supón na práctica que un lugar
destinado a vivendas sociais
nunha zona privilexiada como a
avenida de Xoán XXIII pase a
ser de vivenda libre e que a vivenda
social trasládese ao Castiñeiriño.
O BNG presentou unha
iniciativa parlamentaria para deter
a operación á que cualificou
de “pelotazo urbanístico” lembrando
que a presión social parou
o tema da Finca do Espiño
con Conde Roa, que se enfrontou
tamén aos cambios de uso
en Galeras con Ángel Currás e
que de novo sucede algo parecido
con Agustín Hernández.
Esquerda Unida pola súa banda
lembra que en marzo do ano
212 presentou unha pregunta
sobre o proxecto de Xoán XXIII
que dous anos despois é respondida
con este “intento de especulación”;
para Esquerda Unida
débese acabar cunhas prácticas
que converten a vivenda nun
privilexio no canto dun dereito.
Os socialistas pola súa banda
cren que é unha operación difícil
de xustificar e pediron os
informes xurídico e financeiro
ademais de querer coñecer a
tasación da parcela, para os socialistas
até o momento “só se
coñece un titular e unha foto”.
As vivendas previstas no
proxecto inicial estarían destinadas
a alugueres sociais para
mozos.
Fontes: concello de Santiago, BNG
Compostela, Esquerda Unida
Compostela, grupo Socialista de
Santiago, Lindeiros.
temento tanto de zonas verdes
como de arborado.
Santiago de Compostela ten
máis de 2,5 millóns de metros
cadrados de zonas verdes e mais
de 26.000 árbores; conta con
47 parques maiores de 1 hectárea
e nun futuro incorporarase
ao contrato de mantemento das
zonas verdes a totalidade do
campus Sur, Norte e o Xardín
Botánico o que suporán 22,7
hectáreas máis.
Fonte: concello de Santiago, Lindeiros
Agustín Hernández e Iñaqui Alday na presentaciión do Plan.
Foto: conello de Santiago
Preguntoiro, 19
Teléfono: 981 585 100
15704 SANTIAGO
Praza da Pescadería Vella, 3
Teléfono 981 582 507

10 concellos
Lindeiros
Oroso Qué pensa facer polo seu concello
De cara aos próximos catro anos os socialistas de Oroso temos como obxectivo seguir mellorando e potenciando os temas básicos do
Concello:
Dar un paso máis no eido cultural con máis actividade e dando un salto cuantitativo e cualitativo na programación e dotación de espazos
con novas infraestruturas.
Máis dotación no eido do deporte aumentando as instalacións para a práctica do deporte, tanto o federado como o deporte aficionado e
individual así como as actividades de tempo libre.
Promoción do emprego impulsando os parques empresariais actuais e en canto a situación económica mellor e poñer en marcha o polígono industrial da AR10 San Martiño
II de Oroso.
Seguir insistindo ante o Ministerio de Fomento para que se leve a cabo a variante de Sigüeiro para así evitar o tráfico pesado polo Centro do pobo.
Posta en valor das potencialidades paisaxísticas e medio ambientais do Concello.
Promoción turística do Concello, potenciando o Camiño Inglés e a Vía Verde, aproveitando o antigo Camiño de Ferro entre Santiago e Ordes.
Poñer en marcha a nova escola infantil, xa apiques de rematar e preparar os accesos a mesma,rematar tamén os accesos novo CEIP de Oroso e mellorar o entorno do
CEIP de Sigüeiro.
Seguir mellorando as infraestruturas vi arias, saneamento e abastecemento de auga e accesos aos núcleos rurais.
Nos próximos anos a atención dos Servizos Sociais será un piar fundamental para os Socialistas de Oroso, así como a loita contra a desigualdade, a violencia de xénero,
atención especializada aos maiores, axuda no fogar, Centro de día e actividades nos centros cívicos para xuventude.
Mellora da accesibilidade coa eliminación de barreiras, mellorando as beirarrúas e accesos a locais públicos.
Potenciación da actividade comercial, fomentando o pequeno comercio.
Rematar a rede de centros cívicos culturais, construíndo un novo Centro no lugar da Igrexa parroquia de Oroso
Tras trece anos de goberno do Sr. Mirás é preciso un cambio democrático no Concello de Oroso, o noso Concello e a súa xente merécese outra
forma de gobernar, por e para todos, está alternativa ten nome e apelidos, Alexander Doval e Partido Popular.
O grupo encabezado por Doval ofrecemos para Oroso unha alternativa sólida ó trasnoitado socialismo, ofrecemos un cambio radical baseado entre
outras cuestións na apertura e transparencia dos órganos municipais, a promoción do comercio local, maiores inversións nas persoas, sobre todo
nos maiores e nos mais novos, que as parroquias deixen de ser as grandes esquecidas, entre moitos outros.
A Xunta, a Deputación e o Goberno Central cumpriron con Oroso: coa construción do Centro de Saúde(Xunta), o arranxo de varias rúas do centro
urban(POS Deputación), o novo CEIP (Xunta)centro que cinco meses despois segue sen ter accesos dignos, algo que é unicamente competencia
municipal, nova Gardería Municipal (Xunta + Gob. Central)... outros que están apiques de comezarcomo o enlace sur a AP9 (Fomento) ou o rebacheo da N-550(Fomento).
¿Cando vai a cumprir o Concello cos seus veciños
Son moitos os proxectos feitos para mellorar a vida dos nosos veciños, peor aínda queda moito camiño por diante, Doval e o seu equipo quere levar o temón para que
Oroso recupere o esplendor, CONTAMOS CONTIGO¡¡¡
Cara Maio
Novos concelleiros en Ames
As baixas nos partidos continuan
en no caso de Ames
tanto Psoe como PP incorporaron
a novos concelleiros os
seus grupos para sustituir a
marcha de outros.
O Partido Popular optou por
Ana Ruso Valiña, de 26 anos e
natural da parroquia de Agrón,
é a número catorce da candidatura
do PP e substituirá a
Carmen Verde Leboráns, trala
súa renuncia o pasado dous de
decembro. Igualmente renunciaron
os seguintes membros da
lista, Manuel Picallo Rodeiro e
Consuelo Parapar Cora, renuncia
acordada co cabeza da candidatura,
Santiago Amor, por
motivos persoais e por residir
fóra de Galicia respectivamente.
O Psoe incorpora o grupo
municipal a Begoña Gómez Barreiro
en sustitución de Carmen
Fraga; begoña é licenciada en
psicoloxía e xornalismo e vive
en Bertamiráns ademais de ser
militante socialista desde hai
anos.
Estes cambios non escaparon
da polémica xa que o PP publicou
o cambio de concelleira na
web municipal, o Psoe criticou
o feito acusándoos de usar a
web de xeito partidista; o equipo
de goberno publicou o pouco
tempo no mesmo espazo o
cambio de concelleira socialista
e o Psoe solicitou que se retirara
de inmediato xa que consideraban
que se quería tapar o erro de
publicar a nova da concelleira
popular facendo o mesmo coa
socialista.
Teremos que ver si ata maio
seguen marchando concelleiros
e como se confeccionan as
listas.
Podemos rematou coas
suas primarias locais
As votacións realizáronse por
vía telemática entre o 26 o 31 do
mes pasado; os índices de participación
con respecto os inscritos
o comezo do proceso foron
dun 44% no caso de Compostela
e dun 37% no caso de Ames.
En Santiago o secretario xeral
da formación será Victor Casas
Pou que acadou un 55% por
cento dos votos; en Ames a secretaria
xeral será Genma Otero
Uhía que conseguiu un 84% dos
votos emitidos.
Non todos os municipios con
círculos participaron en este
proceso, por exemplo este mes
dábase a coñecer tamén de xeito
público o de Teo que elixiu
como portavoz a Bea Calavia
Rodríguez, avogada e residente
en Montouto; na nota de prensa
explican que unha das primeiras
accións serán os contactos coa
poboación co fin de organizar
unha plataforma veciñal, virtual
e física, coa que coñecer as
demandas e as necesidades dos
teenses.
De cara a maio os círculos,
que con este proceso se converten
en partidos políticos, non
poderán presentarse as eleccións
municipais baixo o nome
Podemos e terán que apoiar
asembleas abertas; no caso de
Santiago existiron no pasado
conversas con Compostela
Aberta e en Ames a nova secretaria
xeral ainda non desvelou
cal será a sua postura.
BNG Asembleas
Abertas
O que será candidato a alcaldía
de Santiago polo BNG,
Rubén Cela, presentou o proxecto
BNG Asembleas Abertas.
O candidato considera que as
eleccións teñen que servir para
sacar da circulación aos partidos
corruptos tal e como demanda
a cidadanía; a prioridade será
combater a pobreza “ non queremos
unha Compostela na que
ningunha soa persoa teña que
durmir na rúa” subliñou.
Na candidatura xunto con
Rubén Cela estarán Goretti San-
Martín, Rafa Vilar, Concha de
la Fuente, Lois Calvelo, Pilar
Lueiro, Odilo González, Marta
Domínguez e Lois Mouriño entre
outros.

xaneiro 2015 concellos 11
Tordoia Qué pensa facer polo seu concello
Ao BNG preocúpanos a deterioración de Tordoia, pésimas comunicacións con Compostela –que queda ao lado-, servizos públicos municipais
case inexistentes, gasto do presuposto municipal en cuestións superfluas (felicitacións de Nadal e aniversario á veciñanza, ramos de flores, etc),
avellentamento e a perda de poboación que afecta á supervivencia do pouco comercio local que aínda existe. Todo isto dá como resultado a emigración
da mocidade e a falta do necesario relevo xeracional. Precisamente esta emigración da mocidade é un dato moi alarmante, xa que somos o
concello da contorna de Compostela que máis poboación perdemos segundo datos do INE .
Asemade os gobernos do PP, para alén da corrupción sistémica, na contratación ou na “colocación”, nunha política de favores, son os gobernos da
falta de acción, da renuncia ao futuro.
Para o BNG, a próxima lexislatura cómpre que nos concellos do rural muden as actitudes, que todas as administracións fagan unha aposta decidida polo sector agro-gandeiro.
Non se fai nada pola viabilidade das explotacións gandeiras e estas van a menos, e con iso a supervivencia dos concellos como Tordoia. A defensa do sector agrario
e do monte como valor ecolóxico e económico son fundamentais para combatermos esta situación.
Defendemos un financiamento axeitado dos servizos que Tordoia precisa, e pola mellora da calidade de vida. Necesitamos un goberno local que enfronte estes problemas.
Os concellos gobernados polo BNG son o modelo a seguir, non representamos o aventurismo senón o traballo ben feito e a confianza no futuro de Tordoia e Galiza.
Desde o Psoe de Tordoia realizamos ao longo desta lexislatura unha oposición construtiva colaborando co alcalde naquelas cuestións que
foron beneficiosas para os veciños cando se nos solicitou; preocupámonos de manter o proposto no noso programa electoral na medida en
que isto se pode facer desde a oposición.
Tampouco quixemos facer leña da árbore caída e optamos polo silencio no tempo no que o alcalde estivo de baixa por enfermidade, consideramos
que as boas prácticas políticas, fuxindo da crispación e da demagoxia, é o mellor para que o pobo avance.
Con todo consideramos que a xestión económica foi o máis criticable da lexislatura, afundindo aínda máis ao concello nunha débeda que custará moito saldar; non estamos
dispostos a que se rescate ao concello vía impostos municipais e estamos e estaremos moi atentos a todo o que poida prexudicar a xa de por se deficitaria economía
das familias.
De cara ao mes de maio e ás eleccións municipais consideramos que é necesario dar un cambio de rumbo ao concello, un cambio que sitúe a Tordoia no lugar que se
merece e que permita ademais dunha recuperación económica a creación de emprego local e o mantemento da poboación como paso previo ao crecemento. Desde o Psoe
cremos que é o momento de tomar a iniciativa e estamos dispostos a afrontar un reto destas características.
Cara Maio
Xente de Rois
elixe candidato ás
municipais
A agrupación cívica Xente de
Rois anunciou que concorrerá
ás próximas eleccións municipais
de maio de 2015 como
unha “agrupación de electores”
autónoma e independente. E
con esa finalidade elixiu os seus
cabeza de lista: Pere Tobaruela
e Patricia Garazo, veciños do
Sisto e Lamego, respectivamente.
Patricia Garazo deixou
claro que “a responsabilidade
de encabezar a lista de Xente
de Rois recaerá en partes iguais
en nós os dous. Nós seremos as
caras visibles deste proxecto, un
proxecto alimentado pola colaboración”.
Segundo Pere Tobaruela,
“a nosa formación aspira
a entrar no consistorio para levar
a cabo o que xa estamos
facendo: ocuparnos dos problemas
que preocupan os veciños.
E para impulsar unha maneira
diferente de facer as cousas, baseada
na participación, na transparencia
e nunha xestión eficaz
e igualitaria para toda a xente”.
Dimite en
Compostela
Mercedes
Rosón
Mercedes Rosón asegurou
que a decisión estaba tomada
desde que se presentou como
candidata as primarias do partido
na cidade, sempre tivo claro
que de perder debería dimitir.
Paco Reyes obtivo nas primarias
un 55% dos votos, 66
papeletas mais que Rosón, uns
resultados que a ex concelleira
decidiu non reclamar. Mercedes
Rosón pecha así un ciclo de 12
anos como concelleira en Compostela,
explica que dentro do
Psoe hai moitas sensibilidades
que conviven sen problemas; en
este caso os afiliados optaron
por unha opción coa que dixo
non estar de acordo e polo tanto
o mellor e dar un paso atrás para
deixar vía libre pero que iso non
significa deixar o traballo político
que agora realizará como
militante.
Ramiro Recouso candidato
do BNG en Ordes
A asamblea local do BNG de
Ordes elixiu como candidato a
alcaldia de cara as eleccións de
maio ao actual portavoz no concello
Ramiro Recouso.
Ramiro Recouso, destaca que
“a presenza do BNG na alcaldía
de Ordes, vai garantir o fin
das políticas clientelares e optimizará
os recursos públicos
municipalizando servizos, para
abaratar custos económicos e
para garantir a publicidade, a
transparencia e a igualdade de
oportunidades no acceso a postos
de traballo municipais”.
O responsable local do BNG,
Gonzalo Veiras, apuntou pola
súa banda que “elaboraremos un
PXOM que promoverá un urbanismo
sostíbel, que humanice
e faga mais atractiva a Vila de
Ordes, e que dotará de servizos
básicos a toda a poboación do
Concello. Poremos en marcha
un Plan de Emprego Municipal,
onde o antigo Centro Comarcal
sexa a sede dun Viveiro de
Empresas. Apoiaremos ao sector
agrogandeiro, creando unha
cooperativa que contribúa a
producir e comercializar produtos
agrarios de calidade. Promoveremos
a actividade cultural
existente no Concello, e potenciaremos
os deportes minoritarios
das Escolas Deportivas”.
Ramiro Recouso é un histórico
da política ordense a que chegou
no ano 1995; presentouse en
4 ocasións a alcaldía e no 2011
decidiu apartarse para deixar
que entrara nova xente pero a
marcha de dous compañeiros
por motivos persoais o puxo de
novo a fronte do BNG e agora a
asamblea local decidiu que fora
de novo o candidato. Ramiro di
que na súa lista irá xente nova,
que haberá sorpresas pero ainda
non adiantou ningún nome.
Cidadáns
presentase en
Negreira
A formación Ciudadanos vai
chegando a moitas das vilas de
Galicia, en este caso tocoulle a
queda a negreira onde organizaron
un “café ciudadano” no que
coñecer as opinións dos veciños
e as suas demandas.
O coordinador nicrariense,
José Manuel López espuxo as
súas propostas nun encontro
novedoso en Negreira pero moi
habitual na formación que lidera
Albert Rivera desde o 2012.
No encontro, o que asistiron
varias decenas de cidadáns
e que tivo lugar no Café-Bar
Oriel o pasado día 26, López
expuxo a “necesidade de escoitar
a os cidadáns e darlles voz
nas institucións”. E defendeu “a
importancia de estar o serivzo
das persoas, de ser humilde e
de que haxa unha transparencia
absoluta na xestión desde a
administración”.
Cidadans ten formacións consolidadas
en Santiago e Ames e
agora chega tamén a Negreira.

12 educación
Fátima García Doval
Sen dúbida a noticia educativa
o mes pasado foi a suposta
desaparición da escritura manual
na educación finlandesa.
O 1 de decembro saltaba
a bomba en todos os xornais
nacionais: Finlandia cambiaba
a caligrafía pola mecanografía
nas súas aulas. Un cambio
máis que disruptivo que, de
anunciarse 28 días despois,
pasaría por unha inverosímil
inocentada.
No entanto, a pesar do disparatado
da afirmación, en lugar
de cuestionar a veracidade e
precisión da noticia, toda sorte
de tertulianos, xornalistas
e opinólogos varios convertéronse,
de vez, en expertos en
pedagoxía e neurociencia. A
pantasma das tardes pasadas
en compañía do inefable caderno
pequeno Rubio tocaron
a moitos que, presas do desexo
de vinganza, afiaron coitelos
e gadañas. Se Finlandia pode,
que son cabeza do mundo en
educación, España que se poña
xa.
Tal e como se puxo de manifesto
ao día seguinte, Finlandia
non se volveu tola. Non. O que
ocorre é que lemos as noticias
foráneas tirando de tradutor automático
e ármase o belén. No
país nórdico han decidido que
xa está ben de obrigar por lei
a que todo o mundo teña unha
caligrafía ligada (a do caderno
pequeno Rubio) e que, por
tanto, esa destreza deixará de
formar parte do currículo nacional.
E iso con dúas puntualizacións
básicas. En primeiro
lugar, si se vai ensinar escritura
manual, pero de corte máis
tipográfico, como a que fai
todo o mundo cando se libra
do xugo de caderno de caligrafía.
En segundo lugar hai que
aclarar que será posible seguir
ensinando e esixindo a caligrafía
ligada xa que as escolas
finlandesas teñen unha gran independencia
curricular.
Doctora en Pedagogía e Innovación Educativa.Experta en tecnología y
Accesibilidad. Maestra de inglés, pedagogía terapéutica y audición y
lenguaje; licenciada en filosofía y letras con la especialidad de pedagogía
e investigadora en tecnologías y accesibilidad. Trabaja en un centro de
educación especial en Santiago de Compostela.
http://discapacitodos.com/
Caligrafía demodeé
De todo este affair cal ig r á fi -
co o máis destacado, na miña
opinión, foi ver as posturas de
defensores e detractores, tan
dogmáticas nas súas formas e
no seu fondo como pobremente
sustentadas a nivel científico.
Poucas foron as persoas que
se molestaron en pensar que,
talvez (e só talvez) se Finlandia
lanzábase a semellante piscina
infestada de quenllas, faríao en
base a unha sólida evidencia
científica que avalase a proposta
e evitase que, do ministro ao
mestre, fosen todos devorados
por unha masa de opinión enfurecida.
As evidencias están,
por regra xeral, en revistas
científicas e aí é onde habería
que buscar, en primeira instancia,
xa non para sustentar opinións,
senón para formalas.
Pero sen dúbida, o máis
indignante para min foi a
alarmante e intencionada mestura
e confusión de opinións de
dous perfís que, por desgraza,
conflúen con demasiada frecuencia
na mesma persoa e
que nada teñen que ver: peritos
calígrafos e grafólogos. Ningún
dos dous pintaba nada, en
calquera caso, no debate. Os
primeiros dedícanse á, tamén
chamada, caligrafía forense,
comparando mostras de escritura
manual para determinar
se poden, razoablemente, atribuírse
á mesma persoa, e que
nada han de saber da bondade
ou maldade de escribir a man,
excepto porque, desaparecida
a escritura manual, quedan sen
traballo. Os grafólogos, pola
súa banda, son uns charlatans
practicantes dunha pseudociencia
que pretende describir
os trazos de personalidade dun
individuo en función da súa letra
manuscrita. Esta andrómena
non ten máis validez que un
horóscopo, a lectura das liñas
da man ou a interpretación dos
pousos do café.
Esta perigosa mestura do
pseudocientífico e o verdadeiramente
demostrado dáse,
cada vez con máis frecuencia,
na educación e, polo ben o
noso sistema educativo hai que
porlle coto canto antes.
Ilustración: Jorge del Oro
Novas da USC
Reeditase o facsímile de Astronomía
a simple vista de Ramón
María Aller Ulloa
O libro, editado orixinalmente
en Santiago de Compostela
pola Editorial Libraría Porto
en 1948, mantén intacto o seu
valor científico pois, malia os
extraordinarios avances da
ciencia astronómica nas últimas
décadas, os seus fundamentos
básicos se manteñen vixentes.
Por esa razón, en 1998, cando
o libro cumpría o medio século,
a Universidade de Santiago de
Compostela xunto co Concello
de Lalín decidiron colaborar na
reprodución facsimilar da edición
orixinal da que agora sae a
segunda edición.
Por outra banda, o Servizo de
Medios Audiovisuais da USC,
tamén no marco do programa
TODOCOSMOS, acaba de actualizar
as versións en galego e
castelán do vídeo dirixido polo
profesor Docobo ‘Ramón María
Aller, astrónomo’ ao cal se
incorporaron imaxes das novas
instalacións do observatorio
de Lalín. Ademais, e tamén co
patrocinio da FECYT, editouse
por primeira vez a súa versión
en inglés. Os tres vídeos están
ao dispor do público na web da
USC na sección USC TV.
O concello de Ordes e a USC
asinan o convenio para a posta
en marcha do Centro Tecnolóxico
e de Emprendedores
O centro situarase nas instalacións
do antigo centro comarcal
no núcleo urbano de Ordes
e comezará a súa actividade en
breve. Entre as principais funcións
da USC esta o estudo da
viabilidades do proxecto cun
plan de empresa no que se especificarán
os custes da xestión de
persoal, así como as fontes de
financiamento e os ingresos necesario
para a posta en marcha
do viveiro. Tamén se especifica
a elaboración da normativa
técnica de funcionamento do
centro e a ordenanza fiscal polo
seu uso; este último apartado
recollerá todo o regulamento
interno, o que atende aos beneficiarios,
procedementos de
admisións e convocatorias, solicitudes,
presentacións, avaliacións
e valoracións e resolución
dos proxectos, ou listas de espera
entre outros. En total habilitaranse
7 espazos de traballo co
Lindeiros
seu equipamento, que se ofrecerán
aos futuros empresarios,
unha sala de informática e outra
de xuntas.
O Consello de Goberno
aproba a Programación
Plurianual 2015-2018 e os Orzamentos
para 2015
O Consello de Goberno da
Universidade de Santiago deu
o visto bo á Programación Plurianual
da institución para o
período 2015-2018 e a un orzamento
para 2015 de 167.937.410
€. Os dous documentos deberán
agora someterse á aprobación
do Consello Social da USC.
A programación plurianual
da USC para os vindeiros catro
anos está determinada por
dúas accións concretas como
son o Plan especial de captación
de estudantes para o Campus
de Lugo e o obrigado Plan
Económico-Financeiro de Reequilibrio.
As liñas xerais estrutúranse
en seis puntos, sinalando
actuacións específicas relativas
a edificios e instalacións de carácter
xeral, investimentos en
infraestruturas de docencia e de
investigación, actuacións sobre
os centros ou estudos, plans de
investigación, comunidade universitaria
e servizos xerais.
Orzamentos
Tras tres anos operando con
prórrogas sucesivas do orzamento
de 2011 e coa paralela
aplicación do Plan de Financiamento
do SUG para o período
2011-2015 –“especialmente daniño
para a nosa Universidade”,
en opinión dos responsables
actuais da institución–, a USC
padece unha “grave situación
económico-financeira” que se
traduce nun déficit orzamentario
estrutural e nun resultado
de tesourería moi desequilibrado.
Como consecuencia disto, o
novo orzamento aprobado debe
executar as previsións do citado
Plan Económico Financeiro de
Reequilibrio –o segundo que
a Universidade aproba en dez
anos-, que responde a un déficit
de 9 millóns de euros en 2013 e
que condiciona de xeito determinante
a política orzamentaria
do exercicio.
Fonte: USC, Lindeiros

xaneiro 2015 empresa 13
Combinaconvino:
moda de encuentro
Las tiendas de barrio son
siempre un lugar de encuentro,
si son de moda más aun ya que
se acaba aconsejando al cliente y
entablando amistad con él, pero
Combina con vino quiere ir un
paso más allá.
En tiempos de crisis hay que
buscar salidas y a poder ser ponerle
una pizca de imaginación,
Patricia Sanmiguel se decidió
a emprender tratando de aportar
algo nuevo al Milladoiro, en
Ames, “nos decidimos por el
Milladoiro ya que el local era
nuestro, pusimos una tienda de
moda porque es algo que me
gusta y con lo que me siento cómoda
trabajando; hemos tratado
de buscar prendas que se distingan
un poco de lo que había por
aquí y por el momento la respuesta
de la clientela está siendo
muy buena; nuestro principal
problema es que se trata de una
calle lateral y aunque está pegada
a la plaza de Manuel Murguía
y eso ayuda dependemos de que
haya un buen tiempo para que la
gente baje a la plaza, pero como
te decía por el momento no me
quejo”.
Patricia busco un oferta amplia
que irá concretando a medida
que vea el interés de la
clientela “he preferido tener
un abanico amplio que poder
concretar poco a poco, hay tallas
grandes, algo de ropa para
chicas y señoras y tenemos un
poquito para niñas; por el momento
lo que menos funciona
es talla grande pero hay que dar
tiempo a que la tienda se conozca
más”. Para dar a conocer la
tienda nada mejor que el boca
a boca pero, como no podía ser
de otra forma, lo que mejor está
funcionando es Facebook, la red
es cada vez más un instrumento
imprescindible en la pequeña
empresa y por ahí han llegado
muchos de sus primeros clientes
y de las primeras consultas sobre
lo que ofrece.
Pero como decíamos Combina
con Vino es mucho más, vino
y moda tienen el común que en
torno a ellos la gente se reúne,
charla e intercambia opiniones
“tenemos una bodega en la Ribeira
Sacra y a partir de eso se
nos ocurrió la idea de combinar
vino con ropa, son dos mundos
que tienen bastante que ver; por
eso optamos por una decoración
a partir de elementos como barriles
y corchos además de unos
colores inspirados en las tonalidades
del vino” ya solo por los
barriles merece la pena pasarse
por la tienda, tienen 120 años y
fueron rescatados de una vieja
bodega para tener una nueva
vida entre camisas, vestidos y
bolsos.
Una de las novedosas ideas
que Patricia maneja es la de
realizar catas en la tienda pero
por el momento es un proyecto
a desarrollar, consciente de lo
atractivo que puede resultar pero
al mismo tiempo del peligro que
entraña llevar vinos a una tienda
de moda ya que cualquier
pequeño accidente puede destrozar
una prenda, habrá que ver
de qué manera se puede hacer el
nombre realidad.
Combina con vino merece
una visita por la calidad de sus
prendas y por la variedad que
podemos encontrar pero también
para conocer un nuevo concepto
que puede dar mucho de si
y que aporta sin duda un nuevo
estilo comercial al Milladoiro.
Fotos: Loli Fdez.

14 antonte
Lindeiros
Moi preto do coñecido como
O Rego de Tarrío e no medio
dun val, no lugar de Mosteiro,
atópase o templo de Santa María
de Lampai, o máis importante
exemplo románico do concello
de Teo. Non é casual o nome do
lugar xa que a igrexa é o último
resto dun mosteiro beneditino
que existiu nese lugar, conta a
lenda que acabou sendo arrasado
polos propios campesiños
cansos dos excesos e abusos dos
monxes.
A construción sitúase en torno
ao ano 1150 aínda que a primeira
referencia escrita é de 1185,
un documento que constata o
acordo do mosteiro de Lampai
co de Toxosoutos e polo que este
último terá parte nas igrexas de
Santa Cecilia de Monte Siam e
de San Xulián de Bastavales que
pertencían por aquel entón á comunidade
de Lampai.
As sucesivas construcións
modificaron bastante o templo
perdéndose gran parte do estilo
románico aínda que siga sendo
o predominante; trátase dun debuxo
de planta moi habitual nas
Santa María de Lampai,
sobre os restos do pasado
igrexas rurais cunha única nave
e ábside de forma case rectangular
cubertos por media bóveda
de canón. a fachada occidental é
unha das que mellor se conserva
cunha entrada de dobre arcada
apoiada en dobres columnas, un
deseño moi parecido coa fachada
occidental de Santa María
de Herbón mandada construír
polo arcebispo Diego Gelmírez,
tamén se atopan parecidos con
algúns elementos da fachada de
Praterías da Catedral de Santiago.
No século XVIII sofre unha
importante reforma no corpo
central, momento ao que pertence
o escudo da familia dos Ulloa
patrocinadores da reforma.
A igrexa está na actualidade
moi coidada pola asociación de
veciños que realiza achegas periódicas
para as obras de mantemento
máis necesarias; falando
con eles lembran os curas que
por alí foron pasando aínda que
de todas as historias que un pode
ouvir a máis rechamante é a referida
a Don Manuel. Todos es-
coitamos nalgunha ocasión falar
aos nosos maiores do mal de ollo,
de que a aquel neno que collera
un aire ou de que aqueloutro que
tiña unha envexa pero o que non
é tan habitual é atopar testemuños
case directos de persoas que
lembren como se lles quitaban
esas “doenzas” na igrexa; contan
que Don Manuel, un cura que
realizou o seu labor en Lampai
hai máis de 60 anos, tiña un certo
poder e que cando a xente era
curada gritaba na igrexa coma si
se rebelasen a ser sanados; é fácil
atopar testemuños da época aínda
que ninguén saiba moi ben o
porqué dos berros ou o ritual que
Don Manuel seguía; en todas
as parroquias próximas o que si
sabían era que se algún familiar
padecía deses males era a Santa
María de Lampai onde había que
levalo.
Unha visita á igrexa de Lampai
é sempre unha boa idea pola
beleza da contorna, pódese aproveitar
ademais para subir até o
monte dá Grela que contempla
esa parte do concello desde os
seus 410 metros de altitude e
onde recentemente inaugurouse
un miradoiro con bancos moi demandado
polos veciños que acostuman
a pasear por alí; atopamos
ademais en estos lugares patrimonio
megalítico e petróglifos
da idade do bronce; un conxunto
perfecto para os afeccionados á
historia e ao patrimonio.
Fotos: Loli Fdez.

xaneiro 2015 e ti de quén ves sendo 15
Lidia Senra, deputada no Parlamento
Europeo pola Alternativa Galega de Esquerdas
Lidia é unha das referencias
imprescindibles do sindicalismo
agrario ao longo dos últimos
35 anos; agora, como deputada
en Bruxelas, segue defendendo
os dereitos dos máis débiles
aínda que doutra forma. Naceu
en Pobra de Brollón e estudou
en Monforte, a mediados dos
70 xa colaboraba cos Comités
de Axuda a Loita Labrega; nos
80 é elixida Secretaria Xeral do
Sindicato Labrego Galego no
que xa ocupara a secretaría de
organización e finanzas; participou
no movemento global A
Vía Campesina que une a labradores
de América, Ásia África
e Europa; interveu nos 3 foros
sociais europeos celebrados en
Florencia, París e Londres; no
2011 recibe o premio Pedrón
de Ouro na súa 48 edición e no
2014 preséntase como deputada
ao parlamento europeo sendo
elixida pola Alternativa Galega
de Esquerdas, Esquerda Plural.
Charlamos con ela aproveitando
o parón do Nadal e nun
dos poucos ocos que lle deixan
as súas actividades; comezamos
lembrando unha desas
frases que se atopan a miles na
rede e que uno nunca sabe se é
un proverbio, a frase de alguén
ou unha frase dun libro pero
que en moitos casos encerran
grandes verdades -podes necesitar
algunha vez un médico, un
avogado ou un arquitecto pero
polo menos 3 veces ao día vas
necesitar un agricultor- algo
do que é moi consciente Lidia
Senra “comer comemos ou deberiamos
comer todos os días,
coa situación tan dura á que
estamos sometidos coas políticas
neoliberais, as políticas da
troika, cada vez menos persoas
poden comer o tres veces ao
día correctamente [] cando se
fala de agricultura e de labradores
téndese a pensar é cousa
deles pero a política agraria e
alimentaria é cousa de toda a
poboación porque é fundamental”.
A valoración que dos labradores
fai a sociedade, aínda que
é cada vez máis positiva, segue
sendo inferior a doutros sectores
“os labradores temos menos
peso na sociedade tamén a nivel
cuantitativo, aínda que houbo
épocas onde as mobilizacións
foron moi importantes porque
socialmente eramos maioría,
tamén a política que se segue
desde hai anos de eliminar explotacións
fai que se elimine
tamén man de obra e sexamos
cada vez menos e contemos
menos; pero como dicía antes
a cuestión da alimentación é
algo que lle ten que preocupar a
toda a sociedade, os labradores
pensamos que o sistema pódese
cambiar con alianzas con toda
a sociedade, das políticas agrarias
que se fagan vai depender
que comamos mellor ou peor
e por tanto a saúde iralles mellor
ou peor; e por outra banda
dependendo da política agraria
que se faga o medioambente estará
máis ou menos coidado”. A
evolución da produción agrícola
é algo que nos leva, se non o remediamos,
cara a un panorama
desolador, algo que explica moi
ben Lida “as actuais políticas
levan a que a agricultura se concentre
cada vez en menos mans
e en menos espazo, por tanto
na medida en que se concentra
máis a produción máis se contamina
e pola propia forma de
producir co uso de moitos pesticidas,
herbicidas, produtos que
son negativos cando pasan aos
alimentos e tamén cando pasan
ás augas, ao chan, en definitiva
para o medio”.
A globalización ten moito
que ver tamén nos problemas
da agricultura e no malgasto
enerxético “ as multinacionais
moven produtos por todo o
mundo cando, os básicos polo
menos, poderiámolos cultivar á
beira de casa; o transporte deses
produtos alimenticios supón
un maior consumo enerxético
pero ademais provoca a emisión
de gases que aumentan o chamado
efecto invernadoiro causante
do cambio climático. Por
unha banda as administracións
parecen moi preocupadas por
ese cambio climático e por outro
cando chega o momento de
implantar medidas que cambien
todo este sistema de produción
aí non se quere tocar, o que hai
é unha gran hipocrisía”.
Cambiamos de tema para
preguntar polos seus comezos
na loita obreira e a súa época
de estudante “veño dunha casa
labrega e esa é ademais a miña
profesión; comecei no instituto
alá polo ano 76, comecei colaborando
cos Comités de loita
labrega na defensa do medio
pero outra das motivacións foi
o idioma, eu nacín falando en
galego e toda a miña vida falei
en galego pero con todo con 10
anos sentín ese desprezo e esa
presión, nas persoas como eu
dábase todo, era de aldea, falaba
galego, era a paleta de aldea,
esa presión con 10 anos nótase
moito e só quédanche dúas opcións
ou te deixas asimilar polo
sistema ou te rebelas”.
Outro dos cabalos de batalla
foi o papel da muller no mundo
agrícola e as inxustizas que
sofren; desde o 2004 e até fai
moi pouco Lidia exerceu de
representante das labregas europeas
dentro do movemento
da Vía Campesina “a desigualdade
e a discriminación cara á
muller maniféstase de moitas
maneiras, a máis dura é a violencia
machista que necesita de
políticas moi activas e moi decidido
para acabar con ela, pero
tamén esa discriminación dáse
entre as mulleres labregas, algo
que nos obrigou no sindicato a
analizar que estaba a pasar para
que se desen situacións de discriminación
tan fortes como a
titularidade das explotacións
ou relacionadas coa seguridade
social agraria e que nos fixo
chegar á conclusión de que as
políticas parecen neutrais pero
á hora de aplicalas acaban tendo
impacto de xénero; iso levounos
á constitución da secretaría da
muller dentro do sindicato labrego
galego que foi liquidando
algunhas cousas e que segue
loitando”.
Pódese estar a falar horas con
Lida Senra, aprendendo sobre o
mundo labrego, sobre as políticas
que se seguen e entendendo
moitos dos problemas que atacan
ao campo; agora en Bruselas
segue traballando como
fixo toda a vida, sen descanso,
presentando iniciativas, preguntando,
e denunciando os abusos
do poder para tentar cambiar en
algo o mundo no que vivimos.
Fotos: Loli Fdez.

16
Lindeiros

xaneiro 2015 17
dentalmacia.com
981 521 090

18 pasou
Lindeiros
O Nadal trouxo solidariedade e tradicións
Beléns, árbores de Nadal e campañas de axuda foron os protagonistas do mes
Ames, bocadiños solidarios. Foto: concello de Ames
Brión solidario. Foto: concello
Donacións en Frades. Foto: concello de Frades
Día da Solidariedade en Ordes: Foto: concello de Ordes
Imposible resumir nunha páxina
a gran cantidade de campañas
de solidariedade que este
mes de decembro leváronse a
cabo na bisbarra; as recollidas
de alimentos, produtos de primeira
necesidade e xoguetes
foron constantes tratando cada
Psoe Ordes fixo entrega de 1000 cueiros. Foto: Psoe Ordes
Belén viviente na Gardería A Ulloa.
Foto: concello de Oroso
Árbore e Belén de Eugenio Crespo e
María Reyes Cancela. Fotos: Loli Fdez.
concello ou organización de
dotalas da súa propia personalidade;
dende os máis de 1.000
cueiros doados polo Psoe de Ordes
ata o partido de fútbol gaélico
que nese mesmo municipio
recolleu 300 quilos de produtos.
Se seguimos pola bisbarra encontrámonos
con 400 quilos de
alimentos e produtos non perecedoiros
recollidos en Frades
entre Cáritas e o concello; en
Ames a campaña “bocadiños
solidarios” do CEIP Agro do
Muiño recolleu 1525 unidades
de alimentos; Brión duplicou
no seu “Brión solidario” o conseguido
na campaña anterior e
contou coas asociacións, equipos
deportivos, e supermercados
do concello na recollida das
doazóns; en Teo o CEIP dá Ramallosa
recadou 1.000 euros
cun calendario solidario que se
entregaron para o banco de alimentos
do concello; un traballo
de colaboración e xenerosidade
que se debe de recordar como
exemplo para todos os días do
ano, tanto á hora de axudar aos
máis necesitados coma cando
fai falta emprender tarefas en
común.
A outra parte do mes foi, ademais
das comidas familiares, os
beléns e as árbores de Nadal; e
unha tradición arraigada e nas
casas gárdanse as figuriñas e os
adornos dun ano para o outro;
na Catedral compostelán puidemos
disfrutar dun dos mellores
beléns de España pero non foi
o único xa que en Padrón atopamos
o da Pulpería Rial que
incluía peces vivos bebendo
no río, como di a panxoliña; en
Oroso os cativos da gardería A
Ulloa fixeron un máis vivo aínda
e que seguro que fixo correr
algunha bágoa os pais; pero este
ano dámoslle o premio o veciño
de Ames Eugenio Crespo e a
súa dona María Reyes Cancela
que ademais de recuperar un belén
con figuras, en algún caso,
de mais de 50 anos fixeron unha
árbore única a partir de produtos
de mar como os percebes, as estrelas,
as minchas ou as ameixas
e berberechos; en algún caso secalos
e barnizalos para que non
se estropearan levoulles mais de
5 meses, un traballo precioso e
creativo que en Lindeiros agradecemos
especialmente que nos
deixaran disfrutar e esperamos
que o vindeiro ano podase expoñer
de xeito público para que
tamén o admiren todos os veciños
da bisbarra.
Fonte: Lindeiros

xaneiro 2015 19
O Cacheiras Nadal Comedy tivo a súa segunda edición en Teo
Este ano foron 6 establecementos os que colaboraron con Chevere
Non todos os días pode contar
un pequeno comercio cun Premio
Nacional de Teatro para organizar
unha actividade, é o que
sucedeu na segunda edición do
Cacheiras Nadal Comedy na que
Chevere puxo toda a súa creatividade
ao servizo dalgúns dos establecementos
de Cacheiras.
A idea xorde hai un ano como
unha das actividades complementarias
da residencia de Chevere
en Teo, unha colaboración
destinada a levar o teatro aos
establecementos como fórmula
para dalos a coñecer. Neste 2014
foron seis as pezas representadas,
moi distintas entre si pero todas
cun fondo de realidade a partir
das narracións dos comerciantes.
Na clínica Teovet un karaoke
falou do paralelismo entre a eutanasia
en animais e en persoas,
sentimentos moi parecidos aínda
que tratados de forma moi distinta
pola lexislación. A continuación
a libraría O Trasno Viaxeiro
organizou un incrible combate
de judo entre o libro electrónico
e o de papel e onde o público se
converteu en xuíz e acabo dando
a vitoria ao formato clásico.
A declamación como fórmula
narrativa serviu para explicar as
dificultades no seu día a día da
xestoría Noval nun espectáculo
que tivo como colofón o poema
“non me fales de derramas”. A
panadaría San José confeccionou
uns monicreques moi especiais a
partir dos distintos tipos de pan e
explicou a loita que cada día se dá
entre eles por ver o primeiro que
é comprado. A xornada terminou
cunha orquestra moi especial no
Ximnasio Wellness Sport, moitos
dos participantes das actividades
diarias convertéronse nos instrumentos
dunha directora única, a
actriz Patricia de Lorenzo.
O éxito desta edición obrigou
a que en moitos dos establecementos
realizásense dous pases
pola afluencia de público, algo
que garante a continuidade
dunha actividade que dinamiza
o comercio dunha forma
distinta achegando a cultura
Clínica Teovet
Libraría O trasno viaxeiro
Panadería San Xosé
á pequena empresa. Entre os
asistentes atopamos a persoas
doutros lugares da comarca
que botaban de menos que nos
seus concellos non levasen a
cabo actividades similares.
Fonte: Lindeiros
Olga Martínez
Xestoría Noval
Gimnasio WellnessSport. Fotos:Loli Fdez.

20 pasou
Presentouse o libro “Brión en Fotos”
A asociación O Esquío no Piñeiro foi a encargada da súa elaboración
Lindeiros
Pepe da Vella publicou
“Envidia y otros cuentos”
Máis de douscentos veciños
asistiron á presentación do
libro “Brión en fotos: unha
memoria visual do século XX”,
elaborado pola asociación
cultural, medioambiental e
deportiva O Esquío no Piñeiro;
un proxecto para o que contaron
coa colaboración do Concello de
Brión e da Dirección Xeral de
Xuventude e Voluntariado, xa
que se trata dun proxecto realizado
ao abeiro da Iniciativa
Xove.
O alcalde, José Luís García,
agradeceulles aos integrantes da
asociación O Esquío no Piñeiro
“o longo, laborioso e concienzudo
traballo de recollida, selección
e tratamento de fotos feito
ao longo dos últimos anos. Grazas
por este pedaciño da historia
que recuperastes e que hoxe nos
regalades”. Así mesmo, aproveitou
para anunciar que o Concello
de Brión fará unha tirada
especial deste libro, que se repartirá
canda o próximo número
da revista municipal Altamira, a
tódolos veciños do concello.
O libro supón a culminación
dun proxecto de “O Esquío no
Piñeiro” que comezou a xestarse
hai cinco anos e que supuxo a
recollida, escaneado e posterior
devolución de máis dun milleiro
de fotografías antigas entre
toda a veciñanza de Brión. Un
libro de 122 páxinas, deseñado
e maquetado por Armando
Patiño, con textos de Manuel
Xesús Xiráldez (profesor de
Lingua e Literatura no IES de
Ames) e ilustracións de Xosé
Vizoso, ilustrador e durante 44
anos deseñador da prestixiosa
cerámica de Sargadelos. “Brión
en fotos” recolle máis de duascentas
imaxes estruturadas en
dez categorías: a escola, músi-
ca e danza, festas e tradicións,
acontecementos sociais, paisaxe
e arquitectura, o traballo,
o transporte, o retrato, o xogo
e o deporte; e a vida cotiá. Nel
están reflectidos documentos
históricos, como unha imaxe
das Torres de Altamira de 1919,
a entrega da nova campá parroquial
nos Ánxeles, unha das primeiras
vistas aéreas da capela de
Santa Minia ou a inauguración
da Fonte de Hermes de 1913.
Fonte: concello de Brión, Lindeiros
O escritos Nicrariense prepara xa outro volume
titulado “Soldados de Negreira”
Pepe dá vella - Santiaguiño
é o pseudónimo de José
Rodríguez Gómez. un polifacético
personaxe que ao longo
da súa vida foi paracaidista,
administrativo no concello
de Negreira, encargado da
biblioteca pública e de protocolo...
actividades que alimentan
a súa creatividade
dando lugar ás súas variadas
edicións. Publicou 3 novelas
en galego e dous libros de historia
de Negreira sendo o que
presenta agora o seu primeiro
libro de contos; 18 narracións
nas que descubrir os valores
que guían a Pepe dá vella
e coas que reflexionar sobre
as pequenas cousas que pasan
cada día a noso arredor.
Pero mentres Pepe da Vella
- Santiaguiño descansa da
edición deste libro o seu Alter
ego na vida real, José Rodríguez
traballa xa en novas
aventuras aínda que neste caso
no territorio da historia; en
breve publicará “soldados de
Negreira”, no que cita todos os
mortos e mutilados de ambos
os dous bandos na guerra civil,
e traballa noutro volume denominado
“Negreira, historias
de un paseo” no que se recolle
a historia administrativa do
concello dende 1903 ata 1948.
A continuidade da familia no
mundo da literatura está garantida
xa que Jpsé Rodríguez
ten un fillo escritor ainda que
se dedica o xénero fantástico.
O libro “Envidia y otros cuentos”
pódese encontrar nas librarías
Remuiño e Simba de
Negreira e na tenda Foto Sun
de Bertamiráns, en Ames.
Fonte: Lindeiros
La Cesta Natural organizou o seu III Túnel do Viño
O comercio reuniu bodegueiros de 6 denominacións de orixe
O pasado 13 de decembro La
Cesta Natural, tenda ecolóxica
situada en Bertamiráns no concello
de Ames, organizou por
terceiro ano o Terceiro Túnel do
Viño no que participaron bodegueiros
das denominacións de
orixe Rías Baixas, Monterrei,
Valdeorras, Ribeiro, Ribeira Sacra
e Terras do Barbanza e Iria.
Casas como a Adega Roandi, a
Entre Ríos, Alan de Val ou Pazo
Galegos, entre outras, achegaron
aos visitantes os seus caldos
ademais de explicar os métodos
de produción e compartir
gustos e opinións cos clientes.
A tenda especializada en produtos
naturais e gourmet realiza
unha constante promoción dos
viños galegos o que a levou a
conseguir unha clientela que optou
por consumir cada vez máis
produtos da terra fronte a outros
chegados doutras denominacións.
A empresa traballa ademais
con produtos artesanais de
diario como empanadas ou pan
que se poden reservar e encargar
nas súas distintas variedades, e
dispón dun amplo abano de produtos
ecolóxicos e saudables.
Fonte: Lindeiros

xaneiro 2015 pasou 21
Santiago arranxa as súas igrexas
O consorcio realiza labores de restauración en varios templos
O marxe de cuestións relixiosas
as igrexas son un dos patrimonios
mais importantes con
que conta Compostela e a súa
comarca, son un anaco da historia
dos últimos séculos e por un
u outro deses templos pasaron
case que todos os veciños do
concello. A oficina técnica do
Consorcio traballa nunha serie
de arranxos en templos da cidade,
encamiñados na maioría
dos casos a mellorar a súa defensa
de cara o mal tempo, reparando
cubertas e eliminando
filtracións.
Na igrexa conventual do Carme
acométese a terceira fase
dunha inversión que supera os
100.000 euros e que cambiará
tellas e cuberta; o convento data
do século XVIII e sigue servindo
de convento de clausura e nel
viven 19 monxas.
Na igrexa de San Miguel remataron
xa unhas obras que
repararon os problemas da cuberta
e cambiaron os enfoscados
das fachadas laterais, unhas
obras que contaron cun orzamento
de 67.000 €.
Durante os próximos 3 meses
traballarase tamén na fachada
da igrexa de San Agustín someténdoa
a unha profunda limpeza,
prestarase especial atención
a eliminación da vexetación e
realizarase un estudo para previr
posibles caídas de material a
rúa; a este proxecto hai destinados
49.000 euros.
A cuberta e os remates exteriores
e interiores da igrexa
de Santa María de Figueiras e
outro dos traballos que se están
levando a cabo para tratar de
resolver a entrada de auga no
tempo a través do campanario;
o orzamento e de pouco mais de
22.000 euros.
Xa lindando con Oroso atópase
a igrexa de Santa Mariña de
Berdía e na que se traballa para
eliminar humidades con un investimento
de 40.000 €.
Cerca de 300.000 euros destinados
a estas 5 igrexas con problemas
moi semellantes debido
a antigüidade dos templos e o
clima da nosa terra.
Fonte: Consorcio de Santiago,
Lindeiros
Iglesia de Berdía, convento do Carmen, San Agustín e San Miguel dos Agros.
Academia
Cursos
de iniciación
a partir del
15 de Enero
Personal nativo
e-mail: academiahannover@gmail.com
www.academiaalemansantiagodecompostela.com
Aprende alemán
fácilmente
C/ Santa Marta de Arriba, nº 18-bajo
15706 Santiago de Compostela
Teléfonos: 881 973 893
690 072 464

22 pasou
Ordes lembrou o bailarín
Juanjo Liñares
Cumpriuse o quinto aniversario do seu pasamento
Lindeiros
Touro recupera o
oficio da cestería
Un obradoiro ensinou esta labor tradicional
Os cestos foron parte dos traballos
clásicos do campo e do
mar, os cambios nos métodos de
produción e as novas ferramentas
provocaron a desaparición
dunha das labores artesanais
mais habituais no rural galego,
pero aínda se atopan persoas
dispostas a ensinar o que formou
parte da súa vida ata non
fai tanto tempo.
O Concello de Touro impulsou
un ano máis durante este curso o
obradoiro de manualidades de
cestería, unha iniciativa cultural
que trata de recuperar os vellos
oficios. O curso xuntou aos veciños
e veciñas interesados nas
manualidades tradicionais coma
a cestería e aos habitantes de
Touro interesados en transmitir
os seus coñecementos. Esta
actividade, que tivo lugar unha
vez por semana na Aula de Usos
Múltiples durante os meses de
novembro e decembro, rematou
cunha exposición dos traballos
feitos.
Fonte: concello de Touro, Lindeiros
Un momento das actuacións na homenaxe a Juanjo Liñares. Foto: conello de Ordes
O fillo predilecto de Ordes recibiu
na Casa da Cultura unha
emotiva homenaxe na que participaron
as agrupacións Sementes
da Arte e Ibérica de Danza,
fundamentais na traxectoria do
gran coreógrafo.
A coita comezou coa proxección
dunha montaxe con imaxes
da súa longa traxectoria
profesional e persoal, así como
das coleccións doadas por él e
exhibidas no museo que leva
o seu nome na vila ordense. A
continuación Sementes da Arte,
a formación que el mesmo fundara
foi a encargada de iniciar o
espectáculo; tras ela tocoulle o
quenda a Ibérica de Danza, un
grupo o que estivo moito tempo
Liñares e co que viaxou a moitos
dos sitios onde compraría
algúns dos traxes que agora se
poden ver no museo. A parte de
danza da xornada rematou cunha
actuación conxunta de ámbalas
dúas formacións.
A homenaxe rematou coa en-
trega dunha placa conmemorativa
a Ibérica de Danza das mans
do concelleiro de Cultura, Ramón
Vázquez Raña, e da concelleira
de diversidade funcional,
Lucía Iglesias, como agradecemento
por parte do pobo de Ordes
pola asistencia o acto e por
ter formado parte da carreira de
Juanjo Liñares.
Fonte: concello de Ordes, Lindeiros
Obradoiro de cestería en Touro. Foto: conello de Touro
Os veciños fóronse “De tapas por Frades”
Durante os tres días do concurso degustáronse máis de 1.500 tapas
Raxería Al Alba e as súas
“Setas con gulas e gambas con
brocheta de champiñón, raxo e
bacon” alzáronse co primeiro
premio da primeira edición do
concurso “De tapas por Frades”,
organizado polo Concello de
Frades; unha iniciativa que resultou
ser todo un éxito, xa que
se desgustaron máis dun milleiro
de tapas en tan só 3 días nos
seis locais participantes.
O alcalde de Frades, Roberto
Rey, amosouse moi satisfeito co
desenvolvemento desta primeira
iniciativa xa que “durante os tres
días houbo unha gran afluencia
de xente nos bares participantes,
que nos comentaron que chegaron
a regalar máis de 1.500
tapas”; o rexedor sinala que “a
afluencia foi tal que desbordou
as nosas previsións iniciais,
polo que tivemos que imprimir
e repartir novos boletos para
votar ás tapas preferidas”; Rey
destacou tamén o gran traballo
levado a cabo polos seis establecementos
participantes: café-bar
“O noso mesón”, hostal-restaurante
“O Cadaval”, raxería “Al
Alba”, café-bar “O Taxista”,
adega “A Coviña” e café-bar
“Vilariño”.
A tapa de Raxería Al Alba
foi a indiscutible gañadora, pois
concentrou case que o 50% dos
181 votos emitidos, o que indica
que cando menos se consumiron
un mínimo 724 tapas neses
tres días (xa que para que o
voto fose válido se tiñan que ter
probado cando menos 4 tapas
diferentes). O segundo posto foi
para o “Guiso de polbo” do Bar
Vilariño
Fonte: concello de Frades, Lindeiros
Tapa gañadora do concurso de Frades. Foto: concello de Frades

23 xaneiro 2015
de tendas pola bisbarra Lindeiros 23
AUTOBUSES DE CALO
Milladoiro - Santiago (Rúa da Rosa)
L - V: De 7:00 ata 21:45 cada 15 min.
Sábados: 7:35 ata 13:35 cada hora. e as
16:05, 17:05, 18:35, 19:35, 20:35, 22:05,
23:00
Milladoiro - Santiago(Est.de autobuses)
L - V: 8:10, 9:25, 15:15, 19:15
Sábados: 8:10, 9:25
Santiago (Est. de autobuses) - Milladoiro
L - V: 8:40, 13:10, 18:10, 20:10
Sábados: 8:40, 13:10
Santiago (Rúa da Rosa) - Milladoiro
L - V: De 7:00 ata 21:30 cada 15 min. 22:00
e 22:30
Sábados: 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:00,
13:00, 14:00, 16:30, 18:00, 19:00, 20:00,
21:30, 22:30, 23:15.
Milladoiro - Bertamiráns
Días laborais: 10:00, 11:45, 17:30
Bertamiráns - Milladoiro
Días laborais: 11:00, 12:15, 19:00
Ven ó Milladoiro

24 pasará
Lindeiros
Anne Sullivan e Helen Keller, unha peza teatral baseada en feitos reais
Os días 20 e 21 de xaneiro da man da compañía Arte Livre
Roberto Cordovani e un habitual
do teatro que chega a compostela
desde que hai moitos
anos nos presentara a historia de
Dorian Grey, unha peza excepcional
que recorda todo aquel
que a puido disfrutar. O brasileño
nos trae en esta ocasión un
drama real, a historia de Helen
Keller e da súa preceptora Anne
Sullivan é a dunha relación de
complicidade entre dúas mulleres
que sofren de deficiencias
físicas (xordeira e cegueira) e
combaten as dificultades de integración
na sociedade norteamericana.
Helen Keller perdeu a
vista e o oído aos 19 meses de
idade e aos 7 anos comezou a
gañar a súa autonomía coa chegada
da súa profesora, tamén
cega. Xornalista, filósofa e activista
política, Helen Keller é, á
par de Anne Sullivan, sinónimo
da loita pola inclusión social e a
dignidade humana.
A peza está baseada no libro
“a historia da miña vida” da
propia Helen Keller e no que
se narran os feitos acontecidos
nas primeiras décadas do século
XX. Xunto con Roberto Cordovani
cono director estarán Bruno
Portela, Rosana Cordovani,
Juliana Soares e Roi Emmett
nos distintos papeles.
A cita os días 20 e 21 de xaneiro
no teatro Principal as oito
e media da tarde.
Entrega de premios do
concurso de fotografía
Polígono Novo Milladoiro
Terá lugar o día 9 na Casa da Cultura de
O Milladoiro
.Será unha cita moi especial
xa que se trata do primeiro certame
de fotografía organizado
pola asociación de empresarios
do Polígono Novo Milladoiro,
un concurso que nace coa intención
de perpetuarse e dar a
coñecer unha das zonas de actividade
empresarial máis importantes
de toda a comarca tanto
os veciños como a quen poida
estar interesado en situar alí a
súa empresa.
O acto contará coas actuacións
dun cuarteto de cámara
dirixido polo violinista Mijail
Moriatov e o sempre interesante
monologuista e contacontos
Celso Fernández Sanmartín.
A cita o venres 9 ao oito e media
da tarde na Casa dá Cultura
do Milladoiro; até ese mesmo
día pódense ademais ver as fotografías
presentadas na segunda
planta e no hall dese mesmo
lugar.
Seminario de Esgrima escénica con
Tom Puey
Desenvolverase no local de Gallaecia in Armis en Compostela
A sala de esgrima antiga Gallaecia
in Armis organiza para
o próximo día 31 un seminario
de esgrima escénica dirixido
por Tom Puey e para o que non
se necesita experiencia previa; o
curso comezará ás 10 da mañá
e terminará ás 8 da tarde con 2
horas para comer; está dirixido
a aquelas persoas interesadas
nas artes escénicas (teatro, danza,
espectáculos de acción, etc.)
de calquera idade.
Tom Puey é un recoñecido
profesor de esgrima histórica
que leva 10 anos impartindo clases
para a Asociación Galega de
Esgrima Antiga. Tom colaborou
ademais con distintos colectivos
europeos sendo convidado a dar
seminarios en Florencia, Roma,
Dijon, Viena, Sintra, Barcelona
ou Toledo entre outros moitos
lugares. Outra das súas facetas
é a preparación de espectáculos
de combate escénico para
feiras medievais e producións
audiovisuais.
A particularidade do seminario,
con respecto a outros cursos
de esgrima para actores, é que
neste caso o director é un profesional
dedicado ao estudo dos
sistemas de combate real que
se utilizaron ao longo dos séculos
en Europa, coñecedor das
armas que se usaban e das circunstancias
nas que tiñan lugar
os combates.
O número de prazas é limitado
e pódese solicitar máis información
na dirección de correo
seminarios@gallaeciainarmis.
info .
Convocatoria para novas hortas urbanas en Teo
O 15 de xaneiro remata o prazo de solicitude
O Concello de Teo publica a
convocatoria pública de concesión
de 12 parcelas para hortas
urbanas nunha finca municipal
en Tras do Eixo, na parroquia
de Cacheiras. A finca ten unha
superficie de 1.214 metros cadrados
que se dividen en 12
partes; destas 12 parcelas, e se-
gundo establece o Regulamento
de funcionamento de hortas
urbanas aprobado en pleno, tres
delas estarán destinadas a persoas
en situación de emerxencia
social. Outras tres serán para
persoas maiores de 65 anos e as
outras seis aduxicaranse entre o
resto das solicitudes; as de acceso
libre adxudicaranse mediante
sorteo público.
Para poder acceder a esta
concesión, dun ano de duración
prorrogable por outro ano, hai
que ser unha persoa física e estar
empadroado en Teo. Non se
poderá conceder a unha mesma
persoa nin a unha unidade familiar
máis dunha parcela e os/
as solicitantes deben estar ao
corrente coas obrigas tributarias
co Concello de Teo. Unha vez
rematado o prazo de presentación
de solicitudes publicarase
na web e no taboleiro municipal
unha listaxe provisional cun
prazo para subsanar documentación.
Unha vez rematado ese
prazo e publicada a definitiva
tamén se fará pública a data do
sorteo. O prazo para presentar
as solicitudes remata o vindeiro
15 de xaneiro

xaneiro 2015 pasará 25
Ata o 26 a universidade expón unha
coleccion e libros desplegables
A Betty Tisinger e unha das mellores recopilacións do mundo de
este tipo de publicacións
Betty Tisinger é profesora
emérita do Departamento de
Educación Artística na Escola
de Belas Artes da Virginia
Commonwealth University.
Ao longo de máis de 30 anos
dedicouse a coleccionar libros
despregables, especialmente
aqueles que teñen que ver co
Nadal, reunindo máis de 800
obras depositadas na sección
de Arquivos e Coleccións especiais
da Biblioteca ‘James
Branch Cabell’, da Virginia
Commonwealth University.
Parte desa impresionante colección
exponse por primeira vez
en España, a través do proxecto
campUSCulturae da USC e
en dependencias da Biblioteca
Internacional da Diversidade
Cultural (Colexio de Fonseca)
que dito proxecto auspicia, co
apoio da Culture Agency da
EACEA.
Dentro desta exposición destacan
algúns títulos importantes
dos que non se ten coñecemento
que existan máis exemplares.
O caso máis notorio é o representado
por Lidov Betlem, unha
das escenas da natividade creadas
orixinalmente en 1953 polo
austrocheco Vojteck Kubasta
(1914-1992), un dos máis destacados
autores, ilustradores e
deseñadores de libros despregables.
Outra obra rara de Kubasta
é Betlem Charita, publicado
só en lingua checa en 1967 pola
organización católica Cáritas,
da entón aínda Checoslovaquia.
A exposición estará aberta
ata o día 26 no colexio de
Fonseca.
Presentan un libro sobre
Antonio Gómez Carneiro
Está editada pola asociación
“Obradoiro da historia” de Ordes
O libro “A República da Berxa.
Antonio Gómez Carneiro e o seu
tempo (1899-1979)” narra a historia
de Antonio Gómez Carneiro
que foi alcalde de Mesía durante
a segunda república; moi coñecido
en toda a bisbarra de Ordes
cando chegou a guerra civil tivo
que permanecer agochado seis
anos e acabou pasando outros
seis no cárcere. Persoa preocupada
polo progreso e benestar da
sociedade, emprendeu diversas
actividades económicas; a partir
do muíño da Berxa, situado á
beira do río Samo, instala unha
das máis importantes centrais
hidroeléctricas da bisbarra ordense,
a “Central Berxa”. Home
rexo, laico, republicano e loitador
enfrontouse a ditadura, participando
activamente en cada un
dos sucesos históricos que lle
tocou vivir durante boa parte do
século XX.
O libro está escrito por Manuel
Pazos Gómez, historiador e documentalista
nado en Oroso e un
dos fundadores do Obradoiro da
Historia de Ordes; Pazos e autor
de varios libros e traballos sobre
a historia local e participa habitualmente
como relator en con-
gresos, seminarios e encontros.
O libro esta patrocinado pola
Mancomunidade de Ordes e
colabora o concello de Mesía, o
de Oroso e asociacións culturais
de Mesía. A presentación terá
lugar o venres 9 de xaneiro as
oito e media da tarde na Casa da
Cultura de Xanceda en Mesía e
intervirá o autor, o profesor de
historia contemporánea da USC
Emilio Grandío, Cantareiras da
Escola de Música e Baile tradicional
de Mesía e Mini e Mero
de A Quenlla.

26 pasará
Sokram publica disco en solitario
O cantante de Dios Ke te Crew o presentará o 16 na sala Capitol
MC e membro fundador nos
noventa da pioneira banda de
rap galego 5Talegos, vocalista e
letrista en Dios ke te Crew dende
o seu nacemento en 2003, unha
das mentes máis proactivas e
multidisciplinares deste famoso
colectivo hip hop e da escena
cultural: Vocalista, Street Artist,
muralista, deseñador gráfico,
ilustrador, organizador e curator
do respectado DesOrdes Creativas
(Festival Internacional de
Arte Urbana) e director artístico
do estudo Mutante Creativo. Sokram
é un todoterreo, curtido
en centos de escenarios e salas
de toda a península, destaca
pola súa potencia, velocidade
e dicción milimétrica á hora de
rapear e pola súa versatilidade
en canto estilos, cunha técnica
desbordante que toca diversos
rexistros e maneiras de fluír sobre
calquera ritmo.
O seu primeiro LP en solitario
sae nun formato moi especial,
unha edición limitada(so
300 copias) digna de coleccionistas,
presentada nun Pack que
inclúe:
Vinilo 12” + CD + Fancine
+ Lpdixital pra descarga. A
música e a obra gráfica persoal
conxúganse nun mesmo soporte
por medio do fanzine de autor
(tamaño vinilo, 16 páxinas)
composto por obra gráfica do
mesmo Sokram, no que cada
páxina ilustra a cada canción
complementando así a mensaxe
de cada track.
Humor, sarcasmo, introspección,
retranca, crítica, activismo,
ecoloxía, amor, odio; Moita coraxe…e
máis corazón… Creativo
e persoal, desbordante en
sinceridade, adulto e irónico;
lonxe de tópicos e prexuízos
obsoletos. Desmárcase a pasos
de xigante dos roles e temáticas
habituais no panorama actual
do hip hop estatal no que prima
maioritariamente o egotrip por
riba do resto.
A xira de presentación de
O británico Vessel actuará en
Compostela o día 28
É unha das referencias actuais en música electrónica
A pesar da súa mocidade, 26
anos, Vessel está considerado
unha das referencias da actualidade
en música electrónica;
ademais de dous traballos en solitario
lidera o colectivo Young
Echo co que dinamiza a escena
sonora de Bristol, a súa cidade
natal. Recentemente este grupo
alcanzou unha importante notoriedade
ao ser portada da prestixiosa
revista Wire, toda unha
referencia en canto a publicacións
musicais no Reino Unido
con 32 anos no mercado.
Seb Gainsbourough, o seu
nome real, sorprendeu a todos
co seu primeiro disco “Order
of noise” pola madurez que encerraba
vindo dun músico tan
novo e sendo un disco de debut.
O seu traballo levarao no verán
a formar parte da programación
do Sonar 2015, unha das referencias
en canto a festivais de
música electrónica en Europa.
O ciclo Placeres Ocultos está
organizado pola SAGAE e ten
como lema “pequeñas joyas
para grandes oidos” ; é unha
proposta destinada a mostrar
os estilos musicais menos coñecidos
ou polo menos os que
se atopan fóra dos circuítos
CHUVIA ÁCIDA arrincan a
Sala Capitol de Compostela o
vindeiro 16 de xaneiro cunha
presentación especial única na
que estará acompañado por
todos os colaboradores do disco,
o cal irremediablemente
fará deste concerto unha noite
irrepetible.
Ademais a velada comezará
cunha sesión aos pratos por Dj
Mil, que quentará o ambiente da
mellor sala de Galicia cunha das
súas trepidantes sesións de Turntablism
e dos hits máis selectos
para dar paso despois ao resto
do show.
máis comerciais. No concerto
de Vessel actuará de tamén o
Portugués Atillla; natural de
Porto a súa música é aínda máis
escura se cabe que a de Vessel
cunha insistencia hipnótica que
non admite termos medios á
hora de valorala, ou a amas ou
a detestas.
A cita o próximo día 28
na sede da SGAE, non apta
para os amantes da música
convencional.
Sumrrá é sen dúbida un dos
tríos de jazz máis importantes
do panorama español tras 14
anos de vida, 4 discos publicados
e xiras internacionais
realizadas por países como
Sudáfrica, Bulgaria, Francia ou
Bolivia. Recentemente ademais
veñen de acadar o Premio Martín
Códax da Música á mellor
banda de jazz galega.
Formado polos músicos Manuel
Gutiérrez, Xacobe Martínez
Antelo e L.A.R. Legido
Sumrrá está considerado o trío
mais innovador da escea jazz
española; a formación conta
cunha das traxectorias máis
sólidas e constantes e cunha
gran proxección internacional,
como certifican as súas xiras
por festivais de Bolivia, Francia,
España, Bulgaria, Portugal
ou Sudáfrica. Dende os inicios
en Compostela, Sumrrá cauti-
Lindeiros
Sumrrá gravara o seu
quinto disco no Teatro
Principal de Compostela
Será os días 13 e 14 e como nos anteriores
será ao vivo e con público
vou a crítica e público cun jazz
inclasificable, melódico e moi
aberto, destacando a orixinalidade
das súas composicións, a
calidade dos seus integrantes
e a frescura dos seus directos;
foi precisamente o seu directo
o que asombrou aos programadores
que se achegaron as xornadas
Focus que formaron parte
do WOMEX.
Agora regresan a un escenario
que é unha casa para eles xa que
ademais de tocar en múltiples
ocasiones xa teñen gravado nel;
o Teatro Principal de Compostela
é un dos mellores lugares
dos que disfrutar da música de
Sumrrá e en esta ocasión conta
co engadido de poder escoitar o
concerto sempre que queiramos
cando sexa editada a gravación.
A cita os días 13 e 14 no Teatro
Principal de Compostela.

xaneiro 2015 deportes 27
Club de atletismo Millaraio,
atletismo en familia
O club nace no ano 2008 no
Milladoiro coa intención de
ofrecer unha actividade deportiva
distinta ás habituais do
fútbol ou baloncesto; ao ano incorpórase
Joao Fernández como
director deportivo co que o club
gaña en estabilidade e comeza
a planificar a participación en
competicións federadas; ao longo
deste seis anos o crecemento
foi imparable tal e como conta
Joao “a día de hoxe temos 107
licenzas entre benxamín e cadete,
tivemos un crecemento moi
importante ano a ano; aínda que
é certo que o atletismo vive un
moi bo momento no noso caso
ademais hai que destacar que
practicamos todas as disciplinas
do atletismo e non só as carreiras;
facemos disco, xavelina,
peso, salto... e iso fai que teñamos
un abanico moi importante
xa que ao que non lle gusta
unha cousa gústalle outra”.
A filosofía do Club é a de traballar
en equipo aínda que sexa
un deporte individual “todas
as competicións facémolas por
equipos, o cross, as competicións
de pista, o ano pasado grazas
a esta filosofía conseguimos
ir a un campionato de España
por equipos en categoría infantil;
este logro é o reflexo do traballo
que facemos e que busca
dalgunha maneira que o Club
sexa unha gran familia máis
que poidan despuntar algúns
atletas”. Pode parecer que correr
é sinxelo pero necesita dunha
aprendizaxe moi constante
“a correr tamén se aprende, a
maioría das disciplinas son moi
técnicas, é unha aprendizaxe
motriz e por iso construímos un
equipo técnico cun importante
nivel e moi especializado; a día
de hoxe temos un adestrador de
lanzamentos, un de saltos, un de
velocidade e valos, un de medio
fondo e fondo... cada un deles
coa súa orientación para poder
dar esta saída aos rapaces”.
Os bos resultados nas probas
nas que participan son consecuencia
dun traballo de anos
“nun primeiro momento non
chegan os resultados de inmediato,
si que é verdade que si te
centras este ano en saltar acabarás
saltando moito pero ao
cabo de dous ou tres anos o que
importa é a riqueza motriz que
teñas para ser capaz de controlar
este salto e si lanzaches, corriches,
fixeches valos, ao final es
capaz de controlar mellor este
salto e tes máis velocidade e tes
máis bote, por iso é agora cando
empezan a saír un pouquiño os
resultados do traballo de fai 2
ou 3 anos e queda claro que ao
final non fai falta apertar en seis
meses”.
O Club Millaraio adestra as
categorías até os cadetes e a partir
de xuvenís encárgase o Atletismo
Santiago co que hai un
acordo de colaboración; o paso
dun a outro non supón custo
para os rapaces e ademais ambos
Clubs comparten estrutura
organizativa. O traballo dos pais
é tamén importante e ademais
implicáronse até o punto de que
hai un grupo de nais que adestra
tamén ao mesmo tempo que
os seus fillos, algo que comezou
por casualidade e que este ano
se formalizou; un exemplo máis
de que o Millaraio é esa familia
que se mencionou antes mesmo
que ser un Club de atletismo.
Fotos: Loli Fdez.

28 deportes
Ordes organizou o III Trofeo Alquimia
de patinaxe artístico
A Asociación deportiva Liceo La Paz foi a gañadora
Un ano máis o Trofeo Alquimia
Ordes de Patinaxe Artística
congregou a centenares
de persoas que non se quixeron
perder unha das convocatorias
deportivas máis importantes da
comarca, e unha das máis destacadas
dentro da súa modalidade.
Nesta terceira edición participaron
un total de 200 patinadores
entre os 3 e os 17 anos.
Como sucedera na última edición
a A.D Liceo impúsoxe sobre
o resto de competidores. Na
categoría benxamín o máis alto
do podio foi ocupado polo Club
Patín Oroso, seguido do Coruxo
(Laracha) e a A.D. Liceo, que
tamén acadou todos os premios
nas categoría alevín e cadete. No
caso dos infantís novamente as
patinadoras da A.D. Liceo foron
as primeiras en alzar a súa copa,
quedando o C.P Alquimia (Carral)
e o Coruxo (Laracha) en
segunda e terceira posición respectivamente.
Por último o C. P.
Alquimia (Carral) foi o que máis
puntuación conseguiu na competición
xuvenil.
A patinaxe artística en particular
e a patinaxe en xeral e
unha das disciplinas que mais
creceu nos últimos tempos; na
actualidade non é so Compostela
a que dispón de equipos se no
que se practica tamén en Ames,
Oroso ou o propio Ordes, un panorama
impensable fai uns anos
sobre todo tendo en conta que se
trata dun deporte mais vinculado
a o norte de Europa donde e
habitual practicalo sobre xeo,
Lindeiros
A xustiza da a razón a
Ezequiel Mosquera
O ciclista teense recupera o segundo posto
de La Vuelta do 2010
No ano 2010 o rematar La
Vuelta en segunda posición
Ezequiel dou un resultado anómalo
por ‘hydroxyethil starch’;
foi aberto un expediente e tivo
que deixar a competición e a finais
do 2011 foi sancionado pero
como non se tivo en conta o
tempo que estivo parado si quixera
volver a competición non
podería facelo ata o 2013 pero
Mosquera cansouse e deixou
a competición definitivamente.
Pero o litixio por demostrar
que fora unha sanción inxusta
conforme a normativa vixente
continuou e agora a Audiencia
Nacional dálle a razón, anula o
expediente aberto e a sanción e
devólvelle o segundo posta en
La Vuelta do 2010 e o primeiro
posto en La Bola del Mundo ese
mesmo ano.
O SD Ordes organizou un torneo de biberóns Futbol 6
Categoría de cativos de 4 a 6 anos
O SD Ordes reuniu no pavillón
Castelao II a decenas de
rapaces e rapazas de 4 a 6 anos
para disputar o seu trofeo de
Nadal en categoría Futbol 6.
O Calasanz B alzouse co
trofeo do torneo tras vencer por
4 a 0 ante o Órdenes. O terceiro
posto foi para os xogadores do
Calasanz A. Os seguintes en
completar a taboa clasificatoria
foron o Vitoria, Arteixo, Luís
Calvo e Once Caballeros.
Ademais dos trofeos para os
3 primeiros toda a rapazada
que fixo posible esta xornada
lúdica e deportiva organizada
pola S.D. Club Órdenes en
colaboración co Concello de
Ordes, recibiu unha medalla
como premio.
Entre o público asistente aos
partidos atopábanse o alcalde
e tenente alcalde de Ordes,
Manuel Regos e Silvia Marín,
ademais do concelleiro de Deportes,
Roberto Iglesias que foron
os encargados de entregar
os premios.

xaneiro 2015 deportes 29
Éxito de participación
na San Silvestre
Compostelana
Máis de duas mil persoas participaron na
proba que pecha o ano
Cada ano son mais os que se
animan a participar nunha proba
enfocada principalmente a
pasalo ben; aínda que os primeiros
en saír si marcan un ritmo
de competición a maioría dos
corredores optan por disfrazarse
correr en grupos de amigos
e pasar un bo rato sen pensar
moito en qué posición se chega
a meta tras recorrer os pouco
mais de catro kilómetros.
Este ano o gañador foi o
triatleta internacional Antón
Ruanova con 11 minutos e 21
segundos, e a gañadora a corredora
santiaguesa Raquel Suárez
Pedrosa que marcou 12’ 53’’; na
proba participou o maratoniano
Pedro Nimo disfrazado de Papa
Noel ou o alcalde Agustín Hernández
que é un habitual de estas
competicións.
A proba leva unha progresión
excelente xa que no 2013, a primeira
edición, participaron 700
corredores e na segunda edición
celebrada hai uns días foron
cerca de 2.000 os atletas, unhas
cifras que garanten a continuidade
da proba.
Os xogadores do Río Natura
Monbus visitaron o CHUS
Estiveron cos cativos de oncoloxía que se atopan alí ingresados
O acto, promovido pola Asociación
de Axuda a Nenos
Oncolóxicos de Galicia e pola
Fundación Andrea, que traballan
de xeito conxunto para facer
máis levadía a estancia no
centro aos máis pequenos, comezou
coa entrega de premios
aos gañadores do concurso de
postais do Nadal que o centro
realiza tradicionalmente. Pepe
Pozas, Fran Cárdenas, Juanjo
Triguero, Rafa Luz e Maxi
Kleber foron os encargados de
repartir os obsequios ao seis gañadores.
“Para nós é un orgullo
poder estar aquí con estes loitadores,
eles si son un exemplo
a seguir para calquera e hoxe
estannos transmitindo a súa
ilusión e a súa forza”, declarou
Cárdenas. Pola súa banda, Pepe
Pozas recalcou a importancia de
que “existan asociacións como
ASANOG ou Fundación Andrea,
creadas por e para estes
nenos e cheas de agarimo para
repartir, que sen dúbida lle fan a
vida máis fácil e feliz. Que eles
nos convidaron a vir hoxe é un
pracer, como o é coñecer así o
seu traballo”, explicou.
Logo, os xogadores entregaron
tamén aos nenos os xoguetes
recadados polo club coa
iniciativa do Partido Solidario
no encontro contra o Tuenti Móbil
Estudantes, así como outros
obsequios asinados por todo o
persoal. Os deportistas charlaron
animadamente cos pacientes
e cos profesionais sanitarios
que os atenden cada día, e mesmo
estrearon todos xuntos os
xoguetes.
A Funsación Andrea de axuda
os nenos con enfermidades
de larga duración e unha enti-
dade sen ánimo de lucro que se
dedica a axudar en todo o que
se pode as familias, con escasos
recursos, que teñen fillos
con enfermidades de este tipo.
A Fundación conta por exemplo
con un piso en Santiago que
podenn compartir as familias
evitando así o custo dun hotel
ou unha penaión. La Fundación
tiene su sede en Santiago
y su ambito de trabajo es por el
momento el de la comunidad
autónoma.

30
Lindeiros

xaneiro 2015 31
TELÉFONOS
DE
INTERESE
RESERVA TU ESPACIO
PUBLICITARIO:
publicidad@lindeiros .com
COMPRO
ORO Y PLATA
Rosalía de Castro, 34
Local C - Milladoiro
Tfono: 981 533 636
Concello de Ames: 981 883 002
Casa da Cultura Milladoiro: 981 535 940
Casa da Cultura Bertamiráns: 981 891
017
Policía Local: 619 767 575
Garda Civil: 981 536 405
Centros de Saúde:
Milladoiro: 981 522 838
Bertamiráns: 981 890 404
Concello de Brión: 981 887 006
Casa da Cultura Brión: 981 509 908
Policía Local: 981 893 474
GRUMIR: 629 871 542
Centro de Saúde: 981 887 701
Concello de Boqueixón: 981 513 061
Casa da Cultura: 981 513 061
Garda Civil: 981 503 051
Emerxencias: 981 513 434
Centro médico de Forte: 981 513 010
Centro médico de Lestedo: 981 502 297
Concello de O Pino: 981 511 002
Casa da Cultura: 981 511 065
Garda civil: 981 511 052
Centro de Saúde: 981 511 196
Concello de Oroso: 981 691 478
Policía Local: 981 691 680
Garda Civil: 981 691 381
Protección Civil: 629 737 942
Centro de Saúde: 981 694 731
Concello de Padrón: 981 810 451
Policía Local: 981 810 247
Garda Civil: 981 810 091
Protección Civil: 981 812 929
Taxis: 981 811 459
Centro de Saúde: 981 810 920
Concello de Negreira: 981 885 250
Casa da Cultura de Negreira: 981 885
736
Policía Local: 676 454 882
Garda Civil: 981 885 001
Centro de Saúde : 981 886 378
Concello de Santiago: 981 542 300
Policía Local: 981 542 323
Policía Autonómica: 981 546474
Policía Nacional: 981 571 717
Garda Civíl: 981 581 611
Garda Civil de Tráfico: 981 582 266
Bombeiros: 981 542 446
Cruz Vermella: 981 586 969
Radio - Taxi: 981 569 292
Estación de autobuses: 981 542 416
Estación de ferrocarril: 902 240 202
Aeropuerto: 981 547 500
Concello de Teo: 981 815 700
C. sociocultural A Ramallosa: 981 805
700
Policía Local: 981 815 700
Protección Civil: 649 804 720
Centros de Saúde:
Folgueiras( Calo): 981 814 106
Os Tilos: 981 801 038
Cacheiras: 981 807 411
Reis: 981 815 711
Concello de Vedra: 981 814 612
C. Sociocultural 3ª idade: 981 502 024
Protección Civil: 629 661 685
Taxis: 608 981 944
HORARIO DE AUTOBUSES, inverno
Monbus - Castromil
Padrón - Milladoiro - Santiago
L - V: 7:25, 7:35, 8:55, 10:05, 10:15, 12:20, 14:55, 16:05,
18:20, 19:30, 21:50
Sábados: 8:50, 10:05, 10:55, 10:55, 12:20, 14:55, 19:30,
21:50
Domingos e festivos: 8:50, 10:05, 12:20, 14:55, 19:25,
19:30, 21:50
Santiago -Milladoiro - Padrón
L - V: 6:50, 9:00, 10:00, 11:30, 12:30, 15:20, 15:30, 18:00,
19:00, 20:30
Sábados: 10:00, 11:30, 12:00, 14:00, 16:00, 20:00, 20:30
Domingos e festivos: 10:00, 11:30, 12:00, 18:00, 20:00,
20:30
Empresa Arriva
Padrón - Milladoiro - Santiago (h.aprox.)
L - V: 7:00, 8:10, 9:00, 10:10, 11:00, 12:10, 13:00, 14:25,
15:00, 16:00, 17:10, 18:00, 19:10, 20:00, 21:20, 22:00
Sábados: 9:20 ata 20:20 cada 2 hs.
Domingos e festivos: 9:20 ata 21:20 cada 2 hs.
Santiago - Milladoiro - Padrón
L - V: 6:00, 7:00, 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:15,
14:00, 15:00, 16:00, 17:00, 18:00, 19:00, 20:00, 21:00,
22:10
Sábados: 8:00 ata 20:00 cada 2 hs.
Domingos e festivos: 8:00 ata 20:00 cada 2 hs.
Autobuses de Calo
Milladoiro - Santiago (Rúa da Rosa)
L - V: De 7:00 ata 21:45 cada 15 min.
Sábados: 7:35 ata 13:35 cada hora. e as
16:05, 17:05, 18:35, 19:35, 20:35, 22:05, 23:00
Domingos e festivos: 9:30, 10:30, 11:30, 13:00, 16:05,
17:05, 18:35, 19:35, 20,35, 22:05, 23:00
Santiago (Rúa da Rosa) - Milladoiro
L - V: De 7:00 ata 21:30 cada 15 min. 22:00 e 22:30
Sábados: 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00,
16:30, 18:00, 19:00, 20:00, 21:30, 22:30, 23:15.
Domingos e festivos: 10:00, 11:00, 12:00, 14:00, 18:00,
19:00, 20:00, 21:30; 22:30, 23:15.
Milladoiro-Santiago(Est.de autobuses)
L - V: 8:10, 9:25, 15:15, 19:15
Sábados: 8:10, 9:25
Santiago (Est. de autobuses) - Milladoiro
L - V: 8:40, 13:10, 18:10, 20:10
Sábados: 8:40, 13:10
Milladoiro - Bertamiráns
Días laborais: 10:00, 11:45, 17:30
Bertamiráns - Milladoiro
Días laborais: 11:00, 12:15, 19:00
Empresa Bustelo
Rois - Santiago (de Extramundi 5 m antes
L - V: 6:45, 7:30, 9:00, 14:30, 18:00, 20:00
Sábados: 9:00, 14:30, 18:00
Domingos e festivos: 10:15, 14:30, 18:00
Santiago - Rois
L - V: 7:30, 10:00 12:00, 15:30, 19:00, 21:00
Sábados: 12:00, 17:00,19:00
Domingos e festivos: 11:00, 17:00, 19:00
Monbus - Castromil
A Gándara (Os Anxeles) -
Bertamiráns - Santiago ( Rúa A Rosa)
L - V: 7:15, 7:40, 8:15, 9,25, 10:25, 11:25, 12:25, 14:25,
15:25, 16:25, 17:25, 19:25, 21:25
Sábados: 8:25, 9:25, 10:45, 12:25, 14,25, 17:25, 19:25,
21:25
Domingos e festivos: 9:25, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25
Santiago (Rúa A Rosa) -
Bertamiráns - A Gándara (Os Anxeles)
L -V: 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:20, 17:00,
18:15, 19:00, 20:00, 21:30
Sábados: 10:00, 12:00, 13,00, 14:00, 15:20, 18:15, 20:15
Sábados e festivos: 10:00, 12:00, 14:00, 16:00, 18:15,
20:15
Bertamiráns - Santiago
(En tránsito desde Muros, Noia. H. aprox.)
L - V: 7:10, 7:40, 8:15, 9:25, 10:25, 11:25, 12:25, 14:25, 15:25,
16:25, 17:25, 19:25, 21:25.
Sábados: 08:25, 09:25, 10:45, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25.
Domingos e festivos: 09:25, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25
Santiago - Bertamiráns - Noia - Muros
L - V: 09:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:30, 15:20, 17:00,
18:15, 19:00, 20:00, 21:30.
Sábados : 10:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:20, 18:15, 20:15.
Domingos e festivos: 10:00, 12:00, 14:00, 16:00, 18:15,
20:15.
Hermanos Ferrín
Negreira - Brión - Bertamiráns - Santiago
L - V: 06:45 a 20:45 cada hora.
*Bertamiráns 7:10, 8:05 cada hora hasta 21,05.
Sábados: 07:45, de 08:45 cada 2 h. ata 19:45
*Bertamiráns 8:05 ata 20:05 cada dúas horas e 21:45
Domingos e festivos: 08:45, de 09:45 ata 19:45 cada 2 h.
e 21:45. *Bertamiráns 9:05 ,10:05 cada dúas horas ata
20:05 e 21:45
Santiago - Bertamiráns - Brión - Negreira
L - V: de 07:45, 8:45 ata 21:45 cada h.
Sábados: 08:45, 09:45 , 10:45 ata 20:45 cada 2 h. e 22:30
Domingos e festivos: 9:45, de 10:45 ata 20:45 cada 2 h.
e 22:30
La Estradense
A Estrada - Cacheiras - Santiago
L - V: 6:55, 7:30 (lectivo), 7:50, 8:30, 9:10, 10:00, 10:45,
13:15, 15:00, 16:45, 18:00, 19:00, 20:20 ( L -X lectivos).
*Por Cacheiras 20 minutos máis tarde.
Sábados: 8:30, 10:00, 15:00. 18:15.
Domingos e festivos: 9:00, 18:15
Santiago - Cacheiras - A Estrada
L - V: 7:45, 9:00, 9:30, 10:30, 11:30, 12:30, 13:30 ( lectivo)
14:00, 15:15, 16:30, 18:15( lectivo), 19:00, 20:30,
21:30 ( L - X lectivos)
Sábados: 9:15, 12:30, 17:15, 20:15
Domingos e festivos: 12:30, 20:00
Monbus - Castromil
Cacheiras -Santiago ( de Moraña)
L - V laborais: 7:40, 9:00, 10:35, 12:45, 16:05
Santiago - Cacheiras ( ata Moraña)
L - V laborais: 12:00, 13:00, 15:30, 18:30, 20:45
Empresa Seoane
Cacheiras - Santiago
L - V: 8:10, 9:05, 15:20, 17:50, 18:15,
Sábados: 8:25
Santiago - Cacheiras
L - V: 12:30, 13:45, 17:00, 18:00, 19:30
Sábados: 12:30
Vedra - Santiago ( Hor. Aprox:)
L - V : 7:40, 14:55
Sábados: 7:50
Santiago - Vedra
L - V: 14:00, 19:30,
Sábados: 14:00
Autocares Mosquera
Forte ( Boqueixón) - Santiago
L - V: 15:05, 19:35
Santiago - Forte ( Boqueixón)
L - V: 8:05
Empresa Lázara
Boqueixón ( Ponteledesma ) - Santiago
L - V: 7:15, 7:40 ( lectivos) 8:50, 10:45, 14:30, 18:00
Sábados: 9:45, 14:30
Domingos e festivos: 18:45
Santiago - Ponteledesma (Boqueixón)
L - V: 10:00, 13:00, 14:30 (lectivos)17:00, 18:30 ( lectivos)
19:30
Sábados: 13:00, 17:00
Domingos e festivos: 20:00
Monbus - Castromil
Ponte Ulla - Santiago
L - V: 6:42, 15:17, 17:23, 20:32
Sábados: 10:53, 15:18, 17:23, 20:23, 20:32
Domingos e festivos: 10:53, 15:18, 17:23, 20:32, 21:52
Santiago - Ponte Ulla
L - V: 9:15, 12:00, 14:00, 16:00, 18:00, 20:00, 22:00 (viernes
vísperas de puente)
Sábados: 10:00,14:00, 16:00, 18:00
Domingos e festivos: 10:00, 14:00, 16:00, 18:00,
21:00 ( fin de puente)
Monbus - Castromil
Ordes - Oroso - Santiago
Laborais: 7:35, 8:50, 10:50, 12:05, 13:50, 14:35, 16:20,
17:20, 18:50, 20:20, 21:50
Sábados:8:35, 10:50, 14:50, 17:20, 18:35, 22:55
Domingos e festivos: 10:50, 12:50, 14:50, 17:20, 18:50,
21:35
Oroso - Santiago ( Rúa da Rosa)
L - V: 8:20, 10:20, 12:25, 17:40, 21:50
Santiago - Oroso - Ordes
Laborais: 6:30, 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:15, 14:00,
15:30, 16:30, 18:00, 19:30, 21:15
Sábados: 10:00, 14:00, 16:30, 18:00, 19:30, 21:00
Domingos: 12:00, 14:00, 18:00, 19:30, 21:15
Aucasa
Trazo - Santiago
7:40
Santiago - Trazo
14:10
Empresa Freire
Arzúa - Arca - Santiago
L - V: 7:30, 7:55, 8:10, 10:35, 12:05, 14:15, 14:55, 15:40,
18:05, 20:55. *por Arca 25 minutos despois, aprox.
Sábados: 8:10, 12:10, 10:30, 12:10, 15:45, 18:05
Domingos e festivos: 8:05, 12:05, 15:40, 18:05,
20:55 (Sábados non circula)
Santiago - Arca - Arzúa
L - V : 7:00, 9:15, 11:00, 12:45, 13:30, 16:00, 18:00, 18:30,
20:00,21:00 ( Venres lectivos)
Sábados: 7:00, 11:00, 12:45, 13:30, 16:00, 18:30
Domingos e festivos: 7:00, 11:00, 16:00, 18:30,
20:00 ( sábados non circula)
Santiago - Aeroporto
De 6:00 ata 00:00 cada 1/2 h., diario,
dende Pz. Galicia.
De 6:10 ata 00:10 cada 1/2 h., diario
dende Est. de Tren
De 6:20 ata 00:20 cada 1/2 h, diario,
dende Est. Autobuses.
Aeroporto - Santiago
De 7:00 ata 1:00 cada 1/2 h., diario.

32
Lindeiros
Leonardo
Vázquez
Veciño de Boqueixón
De Leonardo pódese dicir sen
medo a equivocarse que é un
traballador, a quen un pregunte
diralle o mesmo e só os achaques
da idade obrigáronlle a parar;
baste dicir que con 84 anos,
agora ten 90, aínda collía o coche
para facer os seus recados.
Foi o maior de 10 irmáns,
o seu pai enxeñeiro pasaba
bastante tempo fóra de casa
axudando aos veciños a confeccionar
as partillas polo que
exerceu moito tempo o papel de
pai de familia, estudando cando
se podía e traballando no campo
aínda que non se puidese.
Viviu en Vedra, onde naceu,
ata que casou; ao ser el e a súa
muller de familias numerosas
non había sitio en casa para
que quedasen e o mesmo día
da voda fóronse a traballar en
Vigo, ela coidando nenos e el de
mozo nun hotel. A mesma tarde
que chegaron foron a pasear cos
nenos que a súa esposa desde
ese día tería que coidar e esa foi
a súa lúa de mel.
Sempre estivo ben considerado
e o seu coñecemento dos
animais e os labores do campo
servíronlle no seu novo emprego;
por aquel entón os bos hoteis
tiñan a súa propia granxa da
que fornecían aos seus clientes
así que Leonardo combinaba o
traballo no hotel co da granxa
e tanto levaba unhas maletas
como acomedaba un porco.
As oportunidades non se presentan
ou aparecen todas xuntas
e iso foi o que lle pasou a
Leonardo; grazas a esa imaxe
de home serio e traballador ao
mesmo tempo ofrecéronlle a
posibilidade de encargarse dunha
froitería en Vigo e dun forno
de pan en Lestedo, pesou máis
a proximidade coa casa familiar
e comezou unha nova etapa na
que tivo que aprender a ser panadeiro.
Os primeiros repartos
facíaos nunha bicicleta cun carriño
engadido que confeccionou
a partir do somier dunha
vella cama; co tempo decidiuse
a sacar o carné de conducir pero
un panadeiro traballa de noite e
dorme de día polo que pegaba
os test encima da artesa e estudábaos
á vez que amasaba o
pan. Tivo un dos primeiros coches
do lugar e aínda que nunca
lle gustou conducir dáballe a independencia
para moverse que
necesitaba, esa que agora estraña
ao non poder moverse por si
mesmo.
Só a idade puido paralo pero
na súa mirada loce aínda a determinación
que o acompañou
desde moi pequeno, a que o
levou a afrontar cada reto co
esforzo necesario para sacalo
adiante
Lestedo, 2 de enero de 2015