1. Dossier of press III Informe sobre o cumprimento en Galicia da ...

III Informe sobre o cumprimento en Galicia
da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
Dossier de Prensa
Madrid, 6 de xullo de 2011
Coordinadora Galega de ENDL
www.coordinadoraendl.org

ÍNDICE
1.- Proceso de elaboración, trámite e aprobación do Decreto 79/2010……………..3
a. Da derogación do Decreto 124/2007 ás Bases para o Decreto do
Plurilingüismo.................................................................................................... 4
b. Anteproxecto do Decreto para o Plurilingüismo...................................... 73
c. Decreto 79/2010 para o Plurilingüismo.....................................................140
2.- A política lingüística e cultural do goberno galego..........................................184
3.- Actividades da Coordinadora Galega de ENDL.................................................277
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
2

Proceso de elaboración, trámite e aprobación
do Decreto 79/2011
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
3

a. Da derogación do Decreto 124/2007 ás Bases para o
Decreto do Plurilingüismo
Mestres de case 400 centros piden ao PP que non
retire o decreto do galego
A Coordenadora de equipos de Normalización Lingüística entregou onte as sinaturas
de apoio á normativa do idioma no rexistro da Xunta
Eva Fuentes/Santiago21/04/2009 - 21:03 h.
Máis de 360 Equipos de Normalización
lingüística de centros educativos públicos e
privados da comunidade autónoma asinaron xa
un texto de apoio ao decreto do galego no ensino,
unha normativa que o presidente do Executivo,
Alberto Núñez Feijóo, anunciou que ía derrogar
nada máis chegar ao poder.
Voceiros da Coodernadora galega destas agrupacións, que foi a que promoveu a iniciativa. encargaronse de
entregar onte no Rexistro Xeral da Xunta as sinaturas de respaldo, acompañados de arredor dun cento de
mestres.
Unha das representantes, Tina Formoso, aclaraba onte que conforman "un grupo de profesionais do ensino,
moi plural". "Non somos de ningún partido en concreto, nin de ningún sindicato, nin queremos que se nos
asocie. Hai xente de todas as ideoloxías, como debe de ser", explicaba unha das mestras, quen aclaraba que
nos Equipos de Normalización Lingüística hai docentes de todas as materias e tamén representantes do
alumnado e do resto de persoal dos centros.
"Nós temos algo que dicir"
Formoso sinalou tamén que á hora de falar da lingua nos colexios e institutos, eles teñen "algo que dicir" e
que se lles debe ter en conta. "Somos os profesionais que estamos no tema e levamos moitos anos
traballando con iso, dende principios dos anos 90, e estamos todos os días a pé de canón nos centros de
ensino", engadiu a voceira da coordenadora galega.
"Se van derrogar o decreto, que a nós en principio nos valía, e van poñer outro, nós temos algo que dicir.
que consensúe con nós que vai facer porque somos parte implicada", dicíalle tamén a docente ao novo
presidente da Xunta de Galicia.
Ademais, Tina Formoso considera que Alberto Núñez Feijóo "ten que concretar" as liñas que vai seguir en
materia de Política Lingüística. Segundo a profesora, polo de agora non poden valorar as palabras do líder
do Executivo porque só falou de "trilingüísmo" e "normalización". "Iso a nos parécenos ben, pero ten que
precisar e logo poderemos dicir algo", engadiu. Ademais, pediu que se derroga o decreto "non deixe un
baleiro legal" e que a nova inciativa sexa "consensuada" con eles.
As sinaturas entregadas onte no rexistro da Xunta apoian un documento que recolle a "preocupación" dos
Equipos de Normalización Lingüística pola intención do novo Goberno de revocar a normativa de uso e
promoción do galego no sistema educativo.
Dito texto lembra que o decreto desenvolve un Plan Xeral que foi "aprobado por unanimidade no
Parlamento de Galicia no ano 2004" e que "supón a superación dunha lexislación que tiña demostrado que
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
4

non estaba respondendo aos obxectivos para os que fora deseñada, tal e como poñen de manifesto os
últimos datos do Mapa Sociolingüístico", da comunidade autónoma.
O documento tamén defende a normativa aínda vixente porque "persegue como finalidade última que o
alumnado acade, ao rematar os seus estudos, unha plena competencia lingüística que o capacite para
expresarse oralmente e por escrito nas dúas linguas oficiais de Galicia". Así mesmo, o texto presentado
lembra que con este decreto os centros poden elaborar o seu propio proxecto sobre a ensinanza dos idiomas
e que debe ser aprobado polo Consello Escolar, polo que conta coa "implicación e o consenso de toda a
comunidade educativa".
Traballo coordinado
Despois de facer entrega das sinaturas de apoio ao decreto do galego no Rexistro Xeral de Xunta, os
integrantes da Coordenadora Galega de Equipos de Normalización Lingüística celebraron a súa primeira
asemblea no Museo Pedagóxico de Galicia, situado en Santiago. Como a entidade a nivel autonómico se
constituiu recentemente, a reunión de onte tiña como obxectivo organizar o traballo conxuntamente e
presentar o seu ideario, que defende que “se garanta que o alumnado sexa competente nas dúas linguas
cooficiais da comunidade ao final do ensino obrigatorio”. Tamén respaldan que haxa espazos para o uso do
galego no sistema educativo, dado que o Mapa Sociolingüístico demostra que este idioma “está a perder
falantes”. Na asemblea tamén se decidiu que se creará unha comisión organizativa, cun respresentante de
cada coordenadora comarcal –ou un voceiro se non hai este organismo creado nalgunhas zonas– e outro
voceiro dos centros relixiosos, que xa teñen o seu propio organismo. Acordaron constituir, ademais, un
consello directivo que contará con oito ou dez membros. O obxectivo é coodinar as actividades e ter “unha
única voz”.
http://www.xornal.com/artigo/2009/04/18/galicia/mestres-casecentros-piden-pp-non-retire-decreto-dogalego/2009041821335293171.html
VALENTINA FORMOSO, COORDINADORA GALEGA DE EDNL
"Esténdese o discurso do plurilingüismo como problema,
cando é unha vantaxe"
Falamos coa voceira desta organización, que xa xuntou máis de 400 sinaturas de equipos de
normalización en contra da derrogación do decreto do galego.
Isabel G. Couso - 12:30 28/04/2009
Cando se cumpre un mes da posta en marcha da
Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e
Dinamización Lingüística, falamos coa súa portavoz,
Valentina Formoso, quen nos adianta cal está a ser
proceso de formación deste colectivo, así como as súas
metas a corto e longo prazo.
Con que obxectivos nace a Coordinadora
Principalmente é un xeito de organizarnos, polo que a curto prazo o que queremos é coordinar os equipos
de normalización dos diferentes centros e traballar en común a prol do galego. Non é máis que aproveitar
os esforzos e non desperdiciar enerxías, cousa que si pasaba até o de agora. Xa a longo prazo, queremos
acadar a máxima representatividade posíbel e gañar en eficacia para levar adiante as nosas iniciativas e
servir de voz pública para todo o colectivo dos equipos de normalización lingüística do país.
Na actualidade, xa existen outros colectivos que defenden o galego. En que vos diferenciades
Cando decidimos dar este paso, moitos medios nos confundiron coa Mesa, coa CIG... Nós non somos nada
de iso, queremos que quede moi claro. O noso obxectivo é a normalización da lingua, pero somos un
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
5

colectivo de xente de moi diferente ideoloxía, que non nacemos nin como organización enfrontada a un
partido, nin somos escisión de ningunha outra entidade. O único que queremos é defender a lingua dende o
gremio no que nos atopamos e ao que representamos.
A día de hoxe, con canta representatividade contades
Por agora levamos moi pouco tempo, pero foron moitos os que amosaron o seu interese en sumárense. Na
asemblea do pasado 28 de marzo, cando nos conformamos oficialmente, había representación de máis de
60 centros, se ben máis de 100 se interesaron na iniciativa malia que non puideron acudir. De momento,
aínda estamos artellando toda a organización, estruturándonos por comarcas. A iniciativa foi moi ben
acollida e aprovéitase do traballo feito xa por outros colectivos que levan traballando no ámbito comarcal
moitos anos.
Que papel tivo o resultado das últimas eleccións na decisión que tomastes de organizarvos
Evidentemente tivo un papel moi importante, se ben reitero que non nos conformamos como alternativa ao
Partido Popular. Levamos xa moito tempo traballando, pero si serviu de revulsivo para decidirnos a unir
esforzos e a continuar co traballo coordinado que viñamos facendo nos últimos anos e que promovía a
propia Política Lingüística. O resultado electoral deixou todo no aire, de momento non se concreta nada,
pero fálase de derrogar o decreto do galego e non sabemos que é o que se vai poñer no seu lugar.
Precisamente a vosa primeira iniciativa foi a recollida de sinaturas en contra da derrogación do
decreto do galego. Cal foi o recepción que atopastes
A acollida foi moi boa. Até o de agora xa recollemos máis de 400 sinaturas dos diferentes equipos de
normalización dos centros. Mesmo outros profesores e outros colectivos nos pedían participar na campaña
e nos dicían que querían sumarse pero, de momento, só nos limitamos ao colectivo que representamos. Nós
sentimos a necesidade de que era necesario dicir algo ante todas as mentiras e o discurso demagóxico que
sobre a lingua se mantivo durante a campaña electoral e que non está apoiado na realidade. O que sabemos
a día de hoxe é que a pretensión é derrogar o decreto. O problema é que non sabemos cal será a alternativa,
queremos logo que se promulgue outro e non quedarnos no limbo. Para nós o actual era mellorábel, mais
hai que recordar que desenvolve un plan de normalización que foi aprobado por unanimidade por todos os
partidos do Parlamento, cando gobernaba o propio Partido Popular.
E como vedes a promesa electoral de que sexan os pais quen decidan a lingua na que se eduquen seus
fillos
Non ten lóxica ningunha. A política lingüística non a poden decidir os pais, ó igual que non deciden o
currículo do alumnado, en que curso deben os alumnos estudar a célula ou cando deben achegarse ao
coñecemento das ecuacións. Segundo a Lei de Normalización, os estudantes deben rematar cunha
competencia igual nas dúas linguas oficiais, polo que debe garantirse un 50% dos contidos en cada unha
delas. Non nos parece nin viábel nin correcto que agora decidan os pais porque entón, como se regula a
nova situación Ademais, os pais xa contan actualmente cun poder de decisión que queda reflectido no
Consello Escolar. O proxecto lingüístico de cada centro debátese neste órgano e é aí onde es pais teñen a
súa opción de opinar; non é nada que se impoña.
Que expectativas tedes cara ao futuro
De momento non podemos dicir nada, mentres non se concreten todos estes cambios. Foi un discurso que
lle deu votos ao partido que agora está no goberno pero que non obedece á realidade. O que queremos
deixar claro é que o plurilingüismo non é un problema, senón unha vantaxe. Estase creando un discurso no
que se converte esta riqueza nun problema. Claro que queremos ser bilingües, pero é que neste país só o
somos os galegofalantes. Agardaremos a que se definan estas novas políticas e logo actuaremos.
http://www.vieiros.com/nova/73694/estendese-o-discurso-do-plurilinguismo-comoproblema-cando-e-unhavantaxe
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
6

VALENTINA FORMOSO (EQUIPOS DE NORMALIZACIÓN)
‘Nacemos para defender o galego nos colexios’
H. Vixande . O sA Coordinadora de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística presentoulle ao novo
goberno 200 sinaturas de equipos de normalización que están preocupados pola derrogación do decreto do
galego no ensino. Nunha asemblea, Valentina Formoso foi elixida voceira da Coordinadora que defenderá o
idioma nos centros educativos e na rúa.
25.04.2009 | 08:13
O resultado electoral ameaza con cambiar o papel do galego na educación, que opina
O que sabemos é que van derrogar o decreto. Para nós era mellorábel, pero servía. O problema é que agora
non coñecemos a alternativa. Hai mensaxes contraditorias, ambiguas. Esperemos que promulguen outro e
non quedarmos no limbo. Mandan a mensaxe da normalización e do multilingüismo pero non aclaran nada.
Entón están preocupados.
Si porque non concretan, sobre todo despois de que se difundise o discurso baseado na mentira de que se
impón o galego. Calquera que coñeza os centros de ensino sabe que iso non é certo. O decreto falaba dun
50% de materias en galego para conseguir a mesma competencia do alumnado nas dúas linguas. Aquí
ninguén fala de monolingüismo en galego.
Ao seu xuízo, cales poden ser os resultados dunha política de normalización na que os pais teñen a
única palabra
A política lingüística é política e correspóndelle facela ao goberno. Os pais non interveñen nos currículos
porque sería absurdo que determinasen como hai que estudar as matemáticas. Supoño que a estas alturas
non se discute o que di o Estatuto, que o galego é a lingua propia de Galiza, nin que a Lei de Normalización
do 83 sinala que debe protexerse. Vemos que hai quen quere que o galego estea presente nunha soa
materia, como unha lingua estranxeira. Isto impide que os nenos sexan bilingües e implica perder a nosa
lingua.
Falta información
Falta. Con independencia de se os pais deben decidir como se imparte a educación, descoñecen as vantaxes
do ensino bilingüe porque hai quen se encarga de que non as saiban. Van a elixir que idioma queren sen ter
información suficiente. Grazas ao ensino bilingüe, dos quince premios estatais de bacharelato do último
ano, seis eran galegos.
E que alternativa cabe
Non somos quen para dicir nada, pero a alternativa é o sentidiño. Necesitamos unha lei para que o
alumnado sexa competente nas dúas linguas. O bilingüismo debe ser para todos, non só para os que temos o
galego como primeira lingua. E como todos temos dereitos, na administración terán que dirixirse a nós en
galego se o requirimos. Haberá que formar agora a esas persoas que no futuro poderían ser funcionarios.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
7

Que medidas tomarán os equipos para defender o galego
A Coordinadora nace para organizar actividades conxuntas dos equipos de normalización no sentido de
aproveitar recursos e aunar esforzos na dinamización lingüística nos centros. Esa é a liña da Coordinadora,
os obxectivos son as actividades nos colexios. Houbo unha primeira medida, puntual, que foi redactar un
documento que sinalase a nosa preocupación, como tamén lle pedimos unha entrevista ao novo presidente.
Daquela non nacen contra o PP.
Iso hai que deixalo claro, nacemos para traballar a prol da lingua. Temos xente de ideoloxía moi plural,
como debe ser. Que non nos confundan con partidos nin nos instrumentalicen.
Cantas persoas ou centros forman parte da Coordinadora
De momento asinaron 400 equipos. A iniciativa apareceu xusto antes de semana santa e aínda estamos a
lanzar os folletos de inscrición. En Galiza, hai 1.500 centros con equipos de normalización, que se sumasen
400 en tan pouco tempo é un éxito.
Por primeira vez os equipos de normalización contan con respaldo e profesorado implicado
Os Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística son órganos con carácter consultivo e
dinamizador nos aspectos cultural e lingüístico; forman parte da Administración dos centro de ensino e
están formados por profesorado, persoal da administración e, nalgúns casos, alumnado. Basicamente
deseñan e poñen en práctica actividades para impulsar o uso normal do galego nos colexios, para que
desaparezan os prexuízos. Os equipos existen desde os anos 90. A partir de 1995, un decreto estabeleceu a
necesidade de que houbese un por centro de ensino, pero no último decreto, de 2007, ao coordinador do
equipo, só ao coordinador, recoñéceselle o traballo, queda liberado de tres horas de clase como un xefe de
departamento máis. O seu papel dá puntos e como xefe cobra un complemento salarial.
Por outra banda, Valentina Formoso lembra que “normalización é un concepto moi amplo e colexios hainos
de todo tipo”. Estima que “algo se avanzou, ou polo menos detívose en parte a castelanización. Nos últimos
anos estaba a notarse un cambio. O ensino é un motor de castelanización, entran máis nenos falando galego
dos que saen, pero houbo avances co nacemento dos proxectos lingüísticos de centro”. Por primeira vez
alguén atendía os equipos e a Secretaría Xeral de Política Lingüística deulles un impulso. Creou os
coordinadores provinciais e constituíronse os seminarios de dinamización. Até entón, “había moita xente
desorientada, o posto de coordinador de normalización colocábanllo ao último en chegar ao centro. Tamén
se produciu unha modificación nas subvencións, que deixaron de outorgarse por alumnos e centro para
valorarse obxectivamente os proxectos presentados. Isto animou a traballar doutra maneira”, sinala
Formoso.
http://www.anosaterra.org/nova/nacemos-para-defender-o-galego-nos-colexios.html
QUEIXAS NA COMUNIDADE EDUCATIVA
Pouco acadado e por riba "involución" na atención á
lingua nas aulas
A intención de Educación de enviar unha circular ás escolas que inicia a erosión do
decreto do galego, incomoda os equipos de normalización e os sindicatos do ensino.
A. Rodríguez - 19:00 29/04/2009
A decisión foi avanzada por dous xornais galegos na súa primeira plana esta cuarta feira: o Goberno
"ordenaralle aos centros educativos que lles permitan aos seus alumnos elixir o idioma no que se dean as
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
8

clases". Unha orde que, presuntamente, "partiu do presidente do Goberno", Alberte Núñez Feijoo, quen se
dirixiu á Inspección Educativa, e materializarase, "de xeito inmediato" nunha circular que a Consellaría de
Educación ha mandar a todos os colexios.Nesta noticia tamén se di que esta nova medida non vai constituír
un "incumprimento doDecreto 124/2007" no ensino, xa que, segundo parece, a Xunta consultou con fontes
xurídicas antes de tomar esta decisión.
Mais isto último non lle parece certo ao secretario nacional da CIG-Ensino, Anxo Louzao, quen sinalou que
as instrucións da Xunta "non poden contradicir a Lei". "Non teñen marco legal para aplicar esta medida,
porque en materia de normalización lingüística hai que ter en conta o Estatuto de Autonomía, a Lei de
Normalización Lingüística e o Decreto 124/2007, por esta orde", lembrou Louzao. Alén disto, o sindicalista
da CIG sinalou que, segundo puideron comprobar, na Inspección Educativa non teñen noticia desta "orde
de Feijoo". Nesta liña tamén se manifestou o responsábel de Pública da Federación do Ensino de CCOO,
Jose Fuentes Fariña e a voceira da Coordinadora Galega de Equipos de Normalización Lingüística,
Valentina Formoso.
"Escoite os expertos en sociolingüística e tome as medidas que eles aconsellan para potenciar a nosa
lingua", pídenlle ao presidente da Xunta desde o Sindicato de Traballadores do Ensino (STEG). "Todos os
estudos sociolingüísticos están a recoñecer a falla de competencia lingüística en galego por parte do
alumnado", reprochan desde este colectivo. Ironizan desde o STEG chamando a atención sobre o feito de
que o mesmo argumento co que se quere obstaculizar o uso do galego nas aulas serviría para as aulas de
inglés ou francés, onde no caso de que o profesorado decidise o uso oral destas linguas "o alumnado poderá
invocar a liberdade de elección e mesmo a Constitución para non cumprir cunha medida fundamental para
o aprendizaxe das linguas".
"Día tras día só oímos medidas contra o galego, e estas últimas afirmacións son sumamente graves"
Nesta liña, Louzao quixo sinalar que "dende o primeiro día", dende a "toma de posesión, e mesmo dende
antes", o PPdeG vén comunicando unha "serie de medidas involucionistas para a nosa lingua ante as que,
dixo, non van "ficar impasíbeis". "Imos facer todo o posíbel para que non haxa nin unha soa medida que
supoña un paso atrás no que levamos conseguido neste tempo, nas loitas do profesorado e da sociedade".
Louzao sinalou que a central sindical ha ollar a posibilidade de que a circular chegue aos centros "dende
unha perspectiva legal", e no caso de que a cousa vaia cara adiante, han "levar á Xunta de Persoal este
tema, para facer fronte común todos os representantes dos traballadores, para chegar a un acordo conxunto
que paralice as medidas involucionistas deste Goberno". "Agardamos que outras organizacións sindicais
coincidan nisto, porque parece que para moitos esta non é unha cuestión de interese prioritario, pero
agardamos que haxa un mínimo de receptividade", dixo Louzao, lembrando que "precisamos unha
normativa que ampare o noso idioma, porque somos conscientes de que estas medidas do Goberno están
creadas contra o futuro da lingua galega, para poñela en tea de xuízo como lingua de uso no ensino e na
sociedade". "Os datos dos que dispoñemos falan dunha preocupante perda de falantes, o que tería que
apurar o Goberno a activar medidas e mecanismos para que isto non se produza, non ao contrario: o certo é
que en Galiza hai unha realidade diglósica na que a nosa lingua é a desfavorecida, tendo menos dereitos
que o castelán, o idioma que historicamente foi imposto. Non podemos permitir que o galego se trate coma
un idioma estranxeiro", concluíu Louzao.
"Están creando conflito onde non o había, e gobernando para unha minoría sectaria"
Segundo lle contou a Vieiros Jose Fuentes Fariña, responsábel de Pública da Federación do Ensino de
CCOO, "a norma que hai, mentres non haxa outra, hai que cumprila". Nesta liña sinalou que lle parecía
"esperpéntico" que sexa o propio Goberno o que faga un "chamamento para que non se cumpran as leis".
"Somos conscientes de que son escravos das palabras que dixeron durante a campaña electoral para captar
o apoio dunha minoría, pero facer o que se dixo en campaña non implica fomentar o incumprimento da lei",
sinalou Fuentes Fariña.
"Se fomentamos que cada un faga o que lle dea a gana, podemos atoparnos con que os alumnos terminan a
ESO sen as competencias curriculares precisas, sexa en galego, sexa en castelán, o que non os farían aptos
para aprobar o curso", lembrou o sindicalista de CCOO, detallando que "non se lle poden poñer pedras no
camiño ás competencias curriculares estabelecidas por lei".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
9

Alén disto, outro feito que incomodou altamente a CCOO é que o Goberno tomase esta decisión
unilateralmente, sen manter un "diálogo social". "Están a gobernar só para un sector minoritario e sectario,
xa que a maior parte da poboación non está de acordo con esta medida". Nesta liña, sinalou que dende o seu
sindicato tentaron contactar repetidas veces coa Consellaría de Educación, para contrastar as informacións
aparecidas nos medios de comunicación, mais "non houbo resposta de ningún tipo".
"Esta medida lexitima a ilegalidade real comprobada nalgúns casos"
"Polo que lemos, parécenos que esta medida chama ao incumprimento do decreto do Galego, e parécenos
que é inaudito que un Goberno apele a non cumprir a lexislación vixente, e ademais nun ámbito social tan
delicado como é a educación", contoulle aVieiros Valentina Formoso, voceira da Coordinadora Galega de
Equipos de Normalización Lingüística. Facendo unha análise do publicado, Formoso sinalou, en primeiro
lugar, "unha circular non pode ir en contra dunha norma estabelecida, senón que debe ser aclaratoria no
relativo a esa norma"; en segundo, que "esta medida está feita sen consenso ningún, cando o propio Feijoo
dixo na súa investidura que había gobernar para todos e a nós, por exemplo, ninguén nos chamou, sendo
como somos parte implicada".
"Semella", dixo Valentina Formoso, "que os votos prestados dos que falaba o conselleiro de Educación hai
ben pouco no mesmo xornal que publica esta información agora, pesan máis que o consenso". Formoso
tamén quixo facer fincapé en que, con esta medida anunciada, o Goberno non vai poder "conseguir os
obxectivos que marca a lexislación educativa vixente, a LOE", que sinala que nunha Comunidade onde
haxa dúas linguas oficiais, o alumnado debe ser competente nas dúas: "un alumno que, por exemplo, teña
lingua galega coma se fose unha lingua estranxeira, non vai ser competente, do mesmo xeito, en galego e
en castelán, ademais de que nalgúns contextos, como os urbanos, aos alumnos failles falta máis espazos de
uso para aprender galego". Finalmente a voceira da Coordinadora Galega de EDNL dixo que esta medida,
de se cumprir, "ha lexitimar a ilegalidade real e probada, nalgúns casos, xa que nin o Decreto de 1995 nin o
actual se están a cumprir en varios centros". Nesta liña Formoso sinalou que lle parece "surrealista" que se
escolla a lingua das clases, dándolle esta "liberdade ao profesorado para que faga o que queira... Agora
parece que imos poder escoller até se queremos dar sintaxe, ou literatura medieval", concluíu.
http://www.vieiros.com/nova/73731/pouco-acadado-e-por-riba-involucion-na-atenciona-lingua-nas-aulas
Os educadores critican a Feijóo por chamar a
"insumisión" en materia lingüística
A Coordinadora Galega de ENDL considera "inadmisible" o incumplimento da lexislación
educativa por parte de Alberto Núñez Feijóo e asegura que o novo presidente está
chamando á "insumisión" para non cumprir o decreto do ensino do galego.
Por Galicia Confidencial | Galicia | 29/04/2009
Diante das noticias publicadas hoxe na prensa onde se recolle que o Presidente da Xunta de Galicia, o sr.
don Alberto Núñez Feijoo, vai enviar unha circular aos centros educativos dando instrucións a respecto da
distribución curricular das linguas oficiais nos centros educativos segundo a vontade do alumnado e o
profesorado, a Coordinadora galega de ENDL considera inadmisible que un presidente dun goberno incite a
incumprir a lexislación educativa mediante unha circular, documento este que ten como finalidade "aclarar"
aspectos da lexislación, nunca para ir en contra dela, xa que non é un instrumento normativo.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
10

Neste momento está en vigor o Decreto 124/2007, que regula o uso e promoción do galego no sistema
educativo e que procura que o alumnado reciba un 50% de clases en lingua galega, para así poder garantir
que sexa competente nas dúas linguas da comunidade, algo que só se pode conseguir se o alumnado
aprende galego pero tamén "en galego".
Coas medidas postas en práctica no Decreto, non se atentou contra ningún "dereito civil", polo tanto o noso
colectivo non entende porque se fala de "repoñer os dereitos civís nas aulas". A Coordinadora non dá creto
a esta chamada á "insumisión" baixo o discurso da liberdade que deixa na elección do alumnado e do
profesorado a lingua das clases, cando está lexislado mediante un Decreto que se estaba comezando a
aplicar e que aínda non foran avaliado.
Os integrantes da Coordinadora Galega de ENDL tamén mostran a súa sorpresa polo momento e a forma en
que sae esta noticia. Tras un discurso de investidura no que se repetiu ata a saciedade a palabra consenso,
promove esta medida sen contar coas persoas e entidades que están implicadas directamente no proceso
educativo e/ou con todos aqueles que participaron na redacción do Plan xeral de normalización da lingua
galega, aprobado por unanimidade no Parlamento. Dá así a impresión de que os "votos prestados" dos que
falaba neste días o Conselleiro de Educación, o sr. don Jesús Vázquez, pesan máis ca calquera intención
real de consenso.
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/3202.html
Revisión de la política lingüística en la educación
Sindicatos, APAs y directores de colegios critican que se
pueda elegir el idioma en clase
Para evitar problemas legales la Xunta esperará a modificar primero el decreto del
gallego antes de dar libertad a alumnos y profesores para expresarse en la lengua
que quieran
P.PÉREZ - SANTIAGO La decisión de la Xunta de ordenar a los colegios permitir la libre elección del
idioma en las clases ha generado desconcierto entre profesores, directores de centro y padres de alumnos,
que critican que se quiera “eliminar de un plumazo” el decreto sobre el gallego en la enseñanza sin
consultar antes con la comunidad educativa. Entretanto, las APAs de los colegios católicos concertados han
aplaudido la iniciativa adoptada por el Gobierno gallego porque, en su opinión, permite “acabar con el
modelo totalitario y de imposición lingüística” que existía hasta ahora.
El Gobierno gallego anunció ayer que modificarán el decreto del gallego para que en el próximo curso que
empieza en septiembre esté vigente ya la libre elección del idioma en las clases. La idea inicial era enviar
una circular a los centros para que esta medida entrase en vigor de forma inmediata. Sin embargo, los
servicios jurídicos de la Xunta plantearon dudas sobre la conveniencia legal de aplicar esta opción antes de
cambiar el decreto y aconsejaron posponerla hasta septiembre.
Precisamente los padres de alumnos de colegios públicos y responsables de centros habían tachado ayer de
“apurado” que la Xunta intentase cambiar ya ahora el modelo lingüístico del sistema educativo de Galicia
cuando aún está vigente el decreto sobre el gallego en la enseñanza.
En su opinión, la circular anunciada por Feijóo es además “innecesaria”.“La polémica sobre la lengua es
artificial y deriva de un desconocimiento de la realidad educativa”, apuntó el presidente de la Asociación de
Institutos de Secundaria, José Ángel Suárez. Según explica, con el actual decreto del gallego hay una
norma general para impartir la mitad de las clases en esta lengua pero advierte de que “los chavales pueden
expresarse en las clases en castellano o en gallego”. “Es una práctica habitual”, asegura. Por esta razón no
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
11

ve justificado que el Gobierno autonómico remita una circular a los colegios “para reponer los derechos
civiles de las aulas” . “Es rizar el rizo”, apunta.
Más indignado se mostró el presidente de la Confederación de Padres de Alumnos (Confapa), Virgilio
Gantes, que cree que es “poco serio” que se quiera cambiar “de un plumazo” el modelo lingüístico de la
enseñanza gallega. “Si el presidente de la Xunta quiere cambiar el decreto del gallego debe hablar con la
comunidad educativa, pero hasta entonces debe acatar la normativa vigente”, apunta.
Gantes defiende que los alumnos deben terminar la educación obligatoria dominando los dos idiomas
oficiales y avisa que si se deja “libre albedrío” a los estudiantes para elegir la lengua “habría sitios en los
que acabaría muriendo el gallego y en otros dejaría de hablarse el castellano”. Por ese motivo, el presidente
de los padres de alumnos aboga por que exista una obligación mínima para aprender las dos lenguas.
En los colegios concertados, sin embargo, hay división. La asociación de Escuelas Católicas de Galicia cree
que la medida adoptada por la Xunta “no es oportuna” y apuesta por incentivar el gallego en las aulas. “En
los centros no hay ningún tipo de problema con el idioma y yo creo que se debería inducir a los alumnos a
hablar en gallego”, defiende el secretario de los colegios católicos, Xosé Francisco Reboiras.
Sin embargo, los padres de alumnos de centros concertados, agrupados en la Congapa, no opinan lo mismo.
“La medida adoptada por la Xunta es buena y necesaria porque hasta ahora el modelo era poco
democrático”, denunció el presidente de las APAs de colegios privados, José Ramón Hermida.
Centrales
Los sindicatos gallegos, por el contrario, coinciden en apoyar el decreto del gallego en la enseñanza
aprobado por el bipartito y critican la “involución” en materia lingüística que, en su opinión, plantea Núñez
Feijóo.
Para Anxo Louzao, de la CIG, enviar ahora una circular a los colegios dando libertad para elegir el idioma
sería “ilegal”. Esta medida supondría además, según denunció, “un retroceso flagrante” que colocaría a la
lengua gallega en “una situación desfavorecedora”. “Es una sentencia de muerte para nuestro idioma”,
criticó.
Para Comisiones Obreras es “muy grave” que el PP haga “un llamamiento a incumplir la ley en materia
lingüística”. Los sindicatos tendrán ocasión de abordar este asunto con el conselleiro de Educación, Jesús
Vázquez, en la reunión de la mesa sectorial que tendrá lugar el próximo lunes.
Los equipos de normalización lingüística también han mostrado su rechazo a la decisión de la Xunta de
enviar la circular a los centros. “Es inadmisible. Es una llamada a la insumisión”, denunciaron.
PSdeG y BNG acusan a Feijóo de “aberración pedagógica”
“Aberración pedagógica”, “vulneración de la legalidad vigente”, “bilingüismo de imposición y crispación”.
Son sólo algunas de las reacciones que ha suscitado en los grupos de la oposición el anuncio de Núñez
Feijóo.
El BNG, a través de sus portavoces de Educación y Lingua, Carme Adán y Bieito Lobeira, es el que define
el anuncio de Feijóo como una “auténtica aberración pedagógica” en su “aplicación práctica”. Los
nacionalistas hacen hincapié en que la invitación del PP es una “vulneración de la legalidad vigente y una
auténtica provocación” por parte del Gobierno gallego, que pretende imponer un modelo que “excluya” al
gallego de la enseñanza. Al respecto recuerdan al titular de la Xunta que “es un derecho civil garantizar” al
alumnado “la posibilidad de conocer y expresarse” en gallego.
Los socialistas tampoco se han quedado callados. Como el decreto que regula el uso del gallego fue obra de
una consellería del PSdeG en la pasada legislatura, sus críticas se centran en explicar que este “nunca
prohibió el uso del castellano” en las aulas. Decreto en mano citan que “el alumnado utilizará, con carácter
general, el gallego en las manifestaciones oral y escrita”. El PSdeG explica que la norma de 2007 coincide
con la de 1995 al indicar “de forma razonable” la conveniencia de en las materias que se den en gallego sea
esta la lengua habitual del aula.
El portavoz de Educación del Grupo Parlamentario Socialista, Guillermo Meijón, exige a Feijóo que
explique qué pretende con el anuncio de una libre elección del idioma “que ya existe, por lo que no indica
nada novedoso”. Para Meijón, la orden de la Xunta manifiesta que para el PP el “bilingüismo armónico se
traduce como bilingüismo de imposición y crispación”.
http://www.farodevigo.es/galicia/2009/04/30/galicia-sindicatos-apas-directores-colegios-critican-puedaelegir-idioma-clase/321930.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
12

A circular sobre o galego que prevé a Xunta contradí
a normativa vixente
Os criterios previstos no decreto que regula o uso da lingua no ensino só poden ser
modificados por unha norma de igual ou superior rango. Os sindicatos e os grupos da
oposición critican que a Xunta “incite a incumprir a lei” e “ataque os cativos avances”da
lingua nas aulas.
David Lombao / Santiago 01/05/2009
A circular que, segundo o anunciado polo presidente da Xunta nunha entrevista radiofónica, enviará a
consellería de Educación aos centros de ensino para, apunta Alberto Núñez Feijóo, “reponer los derechos
civiles” no relacionado co uso da lingua, tanto oral coma escrita, colide co estipulado no decreto 124-07 de
uso e promoción do galego.
Segundo fontes xurídicas consultadas por Xornal de Galicia, a circular ordenará, na práctica, incumprir o
actual decreto –cuxa derrogación xa foi anunciada polo Goberno–, que suliña que “o alumnado utilizará,
con carácter xeral, o galego nas manifestacións oral e escrita”.
Así, con esta medida, a Xunta deixaría sen efecto unha norma que, segundo as mesmas fontes, “só pode ser
modificada por outra de igual ou superior rango”, isto é, por un novo decreto ou por unha lei, polo que “iría
contra a legalidade”.
Neste escenario, o proposto por Feijóo –quen, na mesma entrevista, asegurou que o envío da circular se
produciría “de forma inmediata– tamén contradiría o disposto no decreto que o Goberno de Manuel Fraga
publicou en 1995, segundo o cal “débese procurar que os alumnos” utilicen o galego “nas manifestacións
oral e escrita”.
Oposición e sindicatos
Ao longo do día de onte, diversos sindicatos vinculados ao mundo do ensino, así como a oposición
parlamentaria, mostraron o seu rexeitamento a uns plans que, en opinión da Coordenadora Galega de
Equipos de Normalización Lingüística, supoñen que o presidente “incita a incumprir a lexislación
educativa.
Nun sentido semellante expresábase, en declaracións a este diario, o secretario nacional de CIG Ensino,
Anxo Louzao, que reprocha a Feijóo o que considera un “ataque na liña de flotación” dos “cativos avances”
do galego na escola.
Dende os grupos da oposición, o PSdeG lembra, a través de Guillermo Meijón, que o decreto vixente “non
prohíbe que os alumnos usen o castelán nas aulas”, mentres que o PP, afirma, “traduce bilingüismo
harmónico como bilingüismo de crispación”.
Mentres, o BNG insta a Feijóo a “explicar no Parlamento” unha iniciativa que, di Bieito Lobeira, supón
unha “provocación” ademais dunha “vulneración da legalidade vixente”.
http://www.xornal.com/artigo/2009/04/29/galicia/circular-galego-preve-xunta-contradi-normativavixente/2009042920223799565.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
13

DÍA DAS LETRAS
Unha marea humana toma as rúas en defensa da lingua
propia
18.05.2009 Arredor de 40.000 persoas recuperan o espírito das mobilizacións contra a
marea negra do "Prestige" para rexeitar a política lingüística do Partido Popular
"O galego une", un dos lemas que usa a Mesa pola Normalización Lingüística nas súas campañas, foi onte
máis certo ca nunca na manifestación que concentrou en Compostela miles de persoas para rexeitar o
desregulamento do idioma propio do país proposto polo goberno do Partido Popular (PP). A manifestación,
convocada pola Mesa e apoiada por 600 colectivos, converteuse na máis multitudinaria en Galicia desde as
marchas pola marea negra do Prestige no 2002 e nun fito histórico das mobilizacións para a defensa do
galego, advertencia clara ao presidente Alberto Núñez Feijóo de que a conflito lingüístico aberto polo seu
partido na pasada campaña electoral pode ser só o comeza dun incendio que sacuda a lexislatura.
Nin o frío nin as continuas chaparradas impediron que arredor de 40.000 persoas marchasen durante case
tres horas polas rúas da cidade desbordando as máis optimistas previsións dos organizadores. De feito, a
Praza da Quintana, onde concluía o percorrido, tivo que ser baleirada dúas veces para dar cabida a todos os
asistentes, repetindo en cada ocasión a lectura do manifesto. Gaitas, pandeiretas ou caracolas acompañaron
a manifestación nun espectáculo onde non só se vían as pancartas de partidos como o BNG, sindicatos
como a CIG ou a CUT ou organizacións como Galiza Nova. Máis alá das bandeiras coa estrela vermella, o
que había eran carteis con enormes corazóns, familias enteiras berrando "En Galicia, en galego!" e
manifestantes sen unha adscrición política concreta que fan pensar no rexurdir do movemento social
xestado a finais dos anos noventa e elevado ao rango de fenómeno de masas con Nunca Máis.
Nun dos seus discursos máis incisivos e enxeñosos, o presidente da Mesa, Carlos Callón, arremeteu
especialmente contra Núñez Feijóo e a súa tese recente de que el defendería a linguas dos que pretenden
apropiarse dela, en alusión ao nacionalismo galego. "Que se apropie o seu goberno", escenificou Callón
sobre o estaribel, "que se apropie a conselleira de Sanidade, analfabeta en galego. Que se apropie o consell
eiro de Economía, Javier Guerra, analfabeto en galego tamén. Que se apropie a conselleira do Mar, Rosa
Quintana, que quixo xurar o seu cargo en castelán, como se fose tan difícil aprender dúas frases en galego".
Callón tamén criticou o conselleiro de Cultura -"exhibe moito curriculum cosmopolita pero non ten
vergonza de dicir que a cultura galega está moi ben, pero é limitada"- e a "demagoxia e manipulación" do
Goberno do PP. "As persoas que falamos en galego tamén temos dereitos civís" e "o feito de gañar as
elección non fai que as mentiras se convertan en verdade". Desde esta prespectiva, o presidente da Mesa
advertiulle a Feijóo que "non conten con ningún consenso para reducir a nosa lingua".
O acto concluíu coa lectura do manifesto en defensa do galego "impulsado por 30 personalidades" en xuño
de 2008 e que conta xa "con máis de 20.000 apoios individuais e de 600 entidades sociais, deportivas e
culturais".
Durante a súa lectura -que se realizou en dúas ocasións- as escritoras Teresa Moure e Yolanda Castaño
pediron "igualdade de dereitos entre galego e castelán". Pola súa banda, Avelino Pousa Antelo e Nemesio
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
14

Barxa recordaron que o Consello de Europa advertiu que en Galicia "non se aplican os tratados
internacionais para promocionar a lingua no ensino ou os servizos públicos" e que lle corresponde ó pobo
galego definir a súa política lingüística a través das institucións".
O portavoz nacional do BNG, Guillerme Vázquez, deputados deste partido como Teresa Táboas ou Carlos
Aimerich, escritores como Bernardino Graña, Cesáreo Sánchez e Manuel Rivas, militantes socialistas como
Mercedes Rosón, o patriarca nacionalista Xosé Manuel Beiras, o cineasta Antón Reixa ou a académica
Margarita Ledo -que prefriu Compostela a Láncara, sede da sesión extraordinaria da RAG- son algúns dos
nomes que acompañaron desde distintos ámbitos aos manifestantes.
"Unha lingua", díxolles Manuel Rivas aos periodistas, "só nace unha vez. É un don marabilloso que
pertence ao mundo" e "aínda que existan 5.000 non chegan". Son, engadiu, como "6.000 ríos ou 6.000
bosques, que sempre parecerán poucos". E o mesmo que cómpre defender a natureza, a defensa do galego é
"unha obriga" porque o benestar da lingua "está asociada ao benestar xeral".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=427795
Decenas de miles de personas exigen al PP que el
gallego "no dé un paso atrás"
A Mesa se vio "desbordada" y hubo que leer dos veces el manifiesto
SILVIA R. PONTEVEDRA - Santiago - 18/05/2009
"Tenéis que moveros. Salid unos para que puedan ir entrando los que aún vienen de la Alameda. Hay que
cambiar el público para leer otra vez el manifiesto. Pero mientras, no dejéis de gritar: Pola nosa lingua, nin
un paso atrás". En la Quintana, pegado al micrófono, sobre el minúsculo escenario, Carlos Callón,
presidente de A Mesa pola Normalización Lingüística, intentaba organizar el caos sobre la marcha. Con
una sonrisa de oreja a oreja, decía sentirse "desbordado" y prometía que el año que viene reservará para la
lectura del manifiesto la plaza del Obradoiro. La policía nacional contó 20.000 personas. La organización,
"más de 50.000". La leyenda urbana asegura que en la Quintana, cuando está a reventar, caben 15.000. Y
ayer, al menos, este espacio se llenó dos veces, en ese fluir continuo de gente que empezó como riada,
atascando el peaje y los accesos a la capital, y después se repartió en caudalosos afluentes, avanzando por
las calles que desembocan en la plaza de la Puerta Santa. En la marea humana se oía también hablar
castellano. Personas educadas en la lengua estatal sosteniendo carteles que decían "eu amo o galego".
"Queda demostrado que el gallego une", defendía ante tal evidencia Callón. "Señor Feijóo, no somos pocos
ni cuantitativa ni cualitativamente, así que ni un paso atrás".
Eran tantos los que, respondiendo a la llamada de A Mesa, llegaron a Santiago para defender el derecho a
vivir en gallego, que cuando unos ya empezaban a buscar dónde comer otros aún desenrollaban las
pancartas. Al final, y pese a que se repitió, muchos se quedaron sin escuchar el manifiesto que leyeron las
escritoras Teresa Moure y Yolanda Castaño, el abogado Nemesio Barxa y el galleguista Avelino Pousa
Antelo. Éste, a sus 95 años, prometió seguir luchando, ahora "más que nunca", por la lengua propia.
"Gracias a todos los que estáis aquí. Galicia no morirá. El idioma no morirá", proclamó desde el palco el
veterano orador. "Avelino, oé, oé", respondió un público enfervorizado en el que abundaban los carritos de
bebé y los niños con el mal de la lengua azul, teñida por las piruletas que repartía la organización. "Dicen
que quieren bilingüismo cordial, amable, pero lo que quieren es sumisión cordial, amable", gritaba por el
micro, bregando con la imposible megafonía, el presidente de A Mesa. "Y ahora dicen que quieren
consenso, pero que no nos pidan ningún consenso para enterrar el gallego ni para que renunciemos a
nuestros derechos".
Callón iba soltando el discurso a cachos, interrumpido continuamente por un auditorio que no paraba de
gritar consignas ("sempre en Galiza, sempre en galego"), y de cantar ("somos gallegos, gallegos seremos,
por españoles nunca pasaremos"). No había hueco para el desánimo a pesar de esa lluvia casi constante que
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
15

se transformó en diluvio a la altura de la plaza de Galicia. Entonces, surgieron los lemas inspirados en la
meteorología: "Que chova ou que vente, o galego sempre", "aínda que se molle, a lingua non se encolle",
"que chova, que non, Galiza é unha naçom". Había defensores de la "reunificaçao nacional da Galiza e
Portugal", sindicatos de profesores y ganaderos, colectivos de estudiantes, asociaciones culturales y
algunos grupos políticos de aquéllos que el 8 de febrero hicieron frente a la manifestación de Galicia
Bilingüe. Hoy 20 independentistas siguen encausados por aquella accidentada jornada.
Sobre un muro, vestidos de blanco, con caretas y amordazados con la bandera de España, varios militantes
de Ceivar reclamaban la liberación de presos políticos y acusaban a Galicia Bilingüe, PP y PSOE de ser
"inimigos do galego". Al ver sus mordazas rojigualdas y el nombre del colectivo de Gloria Lago pintado en
la sábana, Maribel, una mujer llegada de A Coruña, se encaró con ellos creyendo que eran de Galicia
Bilingüe. Los chicos no sabían qué decirle para aplacarla. Los manifestantes de ayer eran tantos y tan
heterogéneos que entre ellos ni se reconocían.
Estaba representada la plana mayor del BNG. Faltaba Quintana, pero asistieron, entre otros, Guillerme
Vázquez, Aymerich, Jorquera, Adán, Táboas, Suárez Canal, Francisco Rodríguez, Beiras, Martiño Noriega
y Camilo Nogueira. No había nadie del PSdeG (con su propio acto en Boisaca) ni, en principio, nadie del
Partido Popular. "¿Dónde están, que no se ven, los bilingües del PP". Se dio la casualidad de que el
público empezó a corear esto justo cuando entraba en la Quintana, dejándose llevar como uno más por la
corriente manifestante, Rafael Cuiña, hijo del delfín de Fraga, militante popular y padre de un niño que se
llama Xosé.
Mientras, cuando le dejaban seguir adelante los coros del respetable, Callón avanzaba con ese discurso
pronunciado sin chuleta: "Feijóo, lo mismo que levantó en su día la bandera del odio contra nuestra lengua,
dijo ayer que había quien quería apropiarse del gallego. Nosotros le pedimos que él también se apropie del
gallego, que lo haga suyo, y también se lo pedimos a sus conselleiros, como Pilar Farjas o Javier Guerra,
analfabetos en gallego". "Que aprendan gallego, que aprendan gallego", "los conselleiros, a las galescolas",
cantaba entonces el público dando botes.
En el montón infinito se veían las cabezas de Margarita Ledo, Bernardino Graña, Manuel Rivas, Suso de
Toro y Antón Reixa. También estaba Mercedes Peón, que subió al escenario para cantar. "Es la mayor
manifestación por la lengua de la historia", exclamaba feliz el líder de A Mesa. Al pasar la comitiva por la
rúa do Vilar, el Jazzman de los soportales acompañó con su guitarra la voz de los manifestantes. En la
propia marcha había grupos de gaitas, tambores, algún cabezudo y cuatro zancudos que se presentaron
como "profesores de gallescuela" y que, al final, valiéndose de su talla, terminaron supliendo a los guardias
que no estaban y distribuyendo a la gente por las calles. Esta vez, si había policía y antidisturbios, no se les
vio.
Volvió a llover mucho, a pesar de lo ben acompasado del cantar, cuando los manifestantes que
consiguieron entrar en la Quintana entonaron en Himno. Callón, que prometió a los suyos no ponerse la
chupa en todo el tiempo para lucir el corazón rojo de la camiseta (Eu amo o galego), confesaba que al llegar
a casa se iba a tomar un Frenadol. Pero aún llovió más, mucho más, cuando, al cabo de las dos horas y
media que duró la marcha principal, volvió a sonar el himno en la otra punta de la ciudad vieja. En la Praza
do Toural, estaban celebrando su propio acto del Día das Letras aquéllos que se definieron como "más
exigentes". La Associaçom Galega da Língua, apoyada por una veintena de colectivos independentistas,
leía su particular manifiesto, efectivamente más reivindicativo.
No hubo crispación. Lo de ayer era una fiesta pasada por agua, pero una fiesta al fin y al cabo. El más
enfadado parecía Pousa Antelo: "Feijóo es un arrecastado, habría que exportarlo". Pero Callón templaba
gaitas: "La fuerza de nuestro amor no puede ser inútil".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Decenas/miles/personas/exigen/PP/gallego/paso/elpepiautgal/20090
518elpgal_1/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
16

A Xunta pon enriba da mesa a “segregación” por
idioma nas aulas
O conselleiro de Educación insiste en derrogar o decreto do galego e indica que os
cambios serán a partir do curso 2010/2011.
D. LOMBAO / R. SUÁREZ19/05/2009
Vintecatro horas despois de que 40.000 persoas rexeitasen en Compostela un posible “retroceso” no grao
de protección do galego, sobre todo no ensino, o Goberno do PP optou por teimar nas súas posturas e
incluso levalas un pouco máis alá, xa que o conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, suxeriu que
analizarán a posibilidade de segregar nas aulas aos alumnos segundo o idioma, reivindicación de
organizacións como Galicia Bilingüe que, en principio, a Xunta apartou ao chegar ao poder. O anuncio foi
feito polo responsable autonómico do ensino durante a rolda de prensa que ofreceu onte xunto ao novo
secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, na que ambos sortearon durante máis dunha hora as
preguntas dos informadores sobre uns plans lingüísticos que, polo momento, se sustentan sobre unha única
premisa á que eludiron dar forma: “O noso compromiso –afirma o conselleiro– é derrogar o decreto”.
Anxo Lorenzo sostén que o decreto que elabore o Goberno de Núñez Feijóo se baseará na “promoción” da
lingua galega e no respecto á “liberdade das persoas”. En calquera caso, o secretario xeral recoñece que
aínda “non hai un bosquexo” para a elaboración dun documento no que, afirman, “os pais terán moito que
dicir” mediante unha “consulta ampla” da que aínda non se coñece o formato e cuxos primeiros pasos,
explica o conselleiro, se producirán “xa”. Sobre esa posible elección por parte dos titores legais dos
alumnos apunta o conselleiro que, malia á esa consulta, “non é posible unha carta” para cada pai ou nai.
Así e todo, as variacións lexislativas non chegarán ás aulas ata o curso 2010-2011 xa que, di Vázquez, o
“axustado” dos prazos fai inviable que o novo decreto estea preparado despois do verán. “Preferimos –
explica– tomarnos un tempo prudencial” para elaborar un texto que “ten que perdurar no tempo” e cuxo
primeiro borrador podería estar listo o vindeiro mes de xaneiro, momento no que se iniciarían as
“consultas” cos diversos colectivos. Mentres tanto, di, a consellería transmitirá “indicacións” aos centros
educativos, se ben estas, ao contrario do que inicialmente anunciara o presidente da Xunta, non contradirán
as normas vixentes, dado que “mentres non derroguemos o decreto, non podemos actuar contra a
legalidade”.
Unha das cuestións máis espiñentas ás que Vázquez e Lorenzo tiveron que facer fronte en reiteradas
ocasións ao longo da súa comparecencia foi a vencellada á posibilidade dunha posible separación dos
alumnos en función da lingua que os seus pais escollan. Segundo o titular de Educación, a consellería non
di, polo momento, “nin si ou non a nada”, nun contexto no que esa posible “segregación” se “pode poñer
perfectamente enriba da mesa” se ben, apunta Vázquez, a Xunta non fará “nada en contra da legalidade”no
caso de aplicar unha medida que, recoñece, tería “un custo moi elevado”.
Pola súa parte,Lorenzo afirmou “respectar” a manifestación celebrada onte en Santiago, na que máis de
40.000 persoas protestaron contra a derrogación do decreto do galego, pero reiterou que, a pesar diso, a
norma “vaise a derrogar”. “É un momento quente, conflitivo arredor da lingua”, admitiu. Por último, o
conselleiro recoñeceu que “as galescolas non teñen sentido con este modelo”.
http://www.xornal.com/artigo/2009/05/18/galicia/xunta-teima-pon-enriba-da-mesa-
%EF%BF%BDsegregacion-idioma-nas-aulas/2009051822275719781.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
17

AULAS
Educación hará una consulta sobre la lengua y no
descarta segregar
19.05.2009 Quiere integrar a las familias en el diseño de su propuesta, pero matiza
que no es posible un modelo a la carta y que deberá garantizarse igual competencia
en gallego y castellano
I. CASAL • SANTIAGO
Con el lema A educación está a cambiar Galiciaheredado del bipartito de fondo, medio centenar de
preguntas sobre política lingüística en algo más de una hora de rueda de prensa sirvieron ayer para aclarar
poco en qué consistirá el nuevo decreto del gallego. Solo tres días después de su toma de posesión, el
secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, compareció junto a su conselleiro, Jesús Vázquez,
en una rueda de prensa que, más que para despejar incógnitas, sirvió para reiterar que la Xunta procurará el
consenso. Lo buscará en la oposición y demás agentes sociales, y de manera especial intentado "integrar" a
las familias. El objetivo es articular un modelo que garantice por igual la competencia en gallego y
castellano, atendiendo tanto "á liberdade lingüística" como a la promoción del gallego.
Vázquez matizó, eso sí, que no es posible un modelo a la carta para cada familia, pero reconoció que la
separación del alumnado según el idioma no es una medida que deseche.
Entre las pocas dudas aclaradas, confirmó que en los "próximos días" se hará una primera consulta a las
familias sobre la lengua en que quieren educar a sus hijos, aunque el cómo (familia a familia o a través de
las ANPA) aún no está definido.
"Estamos dando os primeiros pasos, é moi apresurado para saber como vai ser e que canles se van utilizar
para pedir esta opinión aos pais", se disculpó el conselleiro, consciente de la expectación en torno a una
promesa -la de la derogación del actual decreto y la propia consulta a los padres- de hace meses, pero que
empieza a abordar un recién constituido equipo.
La consulta será, en palabras de Anxo Lorenzo, un intento de conjugar el objetivo de que el alumnado
domine los dos idiomas con una "apelación á participación das familias no perfil lingüístico de parte do
currículo". Además de esta "primeira consulta", Educación espera tener su proyecto inicial de nuevo
decreto "nunhas cantas semanas".
Debate, en cinco meses
Será el punto de partida para un debate que podría empezar en cinco meses y que el conselleiro da por
seguro que llegará a buen puerto para que la reforma entre en vigor en el curso 2010-2011, acotando más la
fórmula que eligió hace unos días el presidente de la Xunta, que habló de primera mitad de la legislatura.
El conselleiro aseguró que intentará atender la libertad de todos los padres, prefieran una lengua u otra,
pero dio a entender que no será posible elegir el idioma en que se recibirá cualquier materia no lingüística.
"Temos que partir da base de que non é posible unha carta, pero si haberá que abondar no feito de que a
xente ten uns dereitos e unhas obrigas con respecto á lingua que marca a propia lei, porque ao rematar as
etapas educativas hai que ter igual competencia nas dúas linguas", enfatizó.
En cuanto a la opción de ir hacia un modelo vasco, en el que el alumnado se escolarice en clases diferentes
según el idioma vehicular, sembró la ambigüedad. Vázquez advirtió que para introducir cualquier cambio
la Xunta está sujeta a las posibilidades económicas -el propio Núñez Feijóo ya advirtió que no asumirá una
duplicación de costes-, pero no quiso decir si es una opción barajada o descartada porque es pronto para
"falar de opcións concretas".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
18

La segregación podría además tropezar con la Lei de Normalización Lingüística (1983) y Vázquez recalcó
que no se tomará ninguna medida ilegal, pero tampoco aclaró qué interpretación hace de la norma ni
descartó una posible reforma de la ley aprobada en la época de Gerardo Fernández Albor. "Estamos
dispostos a traballar en todo o que sexa para ben", respondió.
Sin hablar de porcentajes
Añadiendo más incertidumbre, el conselleiro tampoco respondió si su propuesta reducirá el porcentaje del
gallego en la enseñanza, apelando de nuevo a un debate por abrir que, a su juicio, permitirá el consenso con
BNG y PSdeG, a pesar de que ambas fuerzas acusan al PPdeG de ser el responsable de su ruptura.
"Buscaremos o consenso, ninguén pode acusarnos de que non teñamos esa vontade", resaltó.
Lorenzo reconoció, en cualquier caso, que los ánimos en torno al idioma están caldeados. "Estamos nun
momento quente e temos que ser capaces de enfrialo. A lingua non ten que estar no foco principal da
política en Galicia. Hai outros temas máis importantes que nunha situación normal deberían estar ocupando
esa primeira plana".
Lo que queda claro es que la legalidad hará que en septiembre la vuelta al colegio será igual, con un 50%
de las clases en gallego, según el decreto del bipartito. Sobre la posibilidad de suavizarlo, el conselleiro
respondió que "moitas veces é cuestión de vontades", pero sin referirse a la posibilidad de enviar
instrucciones a los centros, como al parecer barajó la Consellería, una idea desechada porque sería ilegal.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/educacion-hara-consulta-lengua-no-descarta-segregar/idEdicion-
2009-05-19/idNoticia-428140/
19/5/2009
Los equipos de normalización recuerdan que los
progenitores no deciden el currículo
La coordinadora de los equipos de normalización lingüística de Galicia asiste «abraiada» al debate
abierto sobre el decreto del gallego y la participación de los padres en el proceso. Valentina Formoso,
la portavoz de esta entidad que engloba a docentes de estos equipos tanto de centros públicos como
privados, recuerda que los padres no deciden el currículo que estudian sus hijos. «Os pais non deciden
se os nenos van estudar as células ou non. Todo o mundo que traballa na educación sabe que esas
cousas non se deciden na familia», recuerda.
Respecto a la posible segregación por aulas, el asombro es similar. «Levamos anos intentando
integrar, e agora fálase de segregar. Todo isto está fóra da liña que leva o ensino e do sentido común».
Formoso apunta que la educación ha caminado en los últimos años a una integración cada vez mayor,
como ocurre con los menores con necesidades educativas especiales, «e isto non ten sentido nos
tempos que corren».
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
19

CONTRADECRETAZO
Cerca do precipicio
22.05.2009 As liñas mestras defendidas por Núñez Feijóo para a nova política
lingüística da Xunta poderían ser ilegais
IOLANDA CASAL . SANTIAGO
A consulta aos pais para que elixan en que lingua queren escolarizar os seus fillos e a porta que aberta á
segregación reportoulle á Xunta críticas de profesores, pais e pedagogos. Pero estas non son as únicas
trabas que podería atoparse na súa reforma lingüística na educación, que Alberto Núñez Feijóo volveu onte
a xustificar apuntando que o actual decreto impón o galego. A Xustiza tamén podería frear as súas
intencións.
O presidente da Xunta confirmou onte que a anunciada consulta realizarase en breve coa matrícula para o
próximo curso escolar, apelando á liberdade dos pais. Tal e como recorda a páxina web de Galicia Bilingüe
no seu inicio, cun corte de voz do propio Feijóo, este comprometeuse a organizar unha enquisa "que vai
vincular" ó seu Goberno, e na que as familias dirán en que lingua queren que os seus fillos estuden as
materias troncais, ás que se refire como "as importantes".
Luís Villares, xuíz e coautor do Estatuto xurídico da lingua galega, cuestiona desde diferentes puntos os
plans da Xunta. En 1994 o Tribunal Constitucional pronunciouse sobre a lei de normalización lingüística de
Cataluña e deixou claro, resalta, que os pais non teñen dereito a elixir a lingua do ensino.
"Esa facultade correspóndelle só ao poder público. O feito de que quixese descargar a responsabilidade de
determinar cal é a lingua vehicular do ensino sería unha abdicación dunha función que lle corresponde legal
e constitucionalmente, e xa que logo, sería ilexítimo", argumenta.
O xuíz é crítico ademais co modo en que se está empregando o termo liberdade en todo este asunto. "Para
que haxa liberdade de escolla ten que haber igualdade de condicións das linguas, e iso non é a situación que
temos hoxe. E o que ten que facer a escola é precisamente prepararche para poder escoller".
E esa responsabilidade esíxelle ó Goberno unha protección especial do galego, engade. É así porque ten a
obrigación de fomentar a lingua que está en condicións sociolingüísticas desfavorables, tal e como
contempla a propia Lei de normalización lingüística (1983), que é en si unha asunción de que o galego está
en desvantaxe.
A obriga tamén residiría no artigo 9.2 da Carta Magna, que o obriga a promover as condicións para que "a
liberdade e a igualdade do individuo e dos grupos" sexan reais.
Por iso -valora- a posibilidade de que máis do 50% do currículo se imparta en galego que recolle o decreto
do bipartito é lícita, de acordo co principio da discriminación positiva para alcanzar a igualdade efectiva:
"Para interpretar correctamente a lei temos que ter en conta os datos sociolingüísticos, que revelan unha
perda progresiva de falantes e un ámbito raquítico no que o galego está normalizado. Toda a armazón
social e desgaleguizadora, e a única maneira que ten ou poder público de neutralizalo é garantindo que no
ensino se adquira unha maior competencia en galego".
O Tribunal Constitucional determinou ademais nos 80 que as leis de normalización deben ser de aplicación
graduais e progresivas. "E iso obriga a que se vaia de menos a máis, e cun horizonte definido nunca unha
política de normalización regresiva", recalca o experto.
Facer o contrario, como parece agora pretender a Xunta de Galicia a través da Consellería de Educación,
iría en contra "da letra e do espírito" da Lei de normalización, pero tamén da Carta Europea das Linguas
Minoritarias, un tratado internacional que España debe cumprir, e que di que o ensino se vehiculizará na
lingua minorizada.
OS TEXTOS
A norma promulgada no ano 1983 prohibe expresamente segregar
"Os alumnos non poderán ser separados en centros diferentes por razón da lingua. Tamén se evitará, a non
ser con carácter excepcional se as necesidades pedagóxicas así o aconsellaren, a separación en aulas
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
20

diferentes". Este é o artigo 13 da Lei de normalización lingüística aprobada en 1983, cando Gerardo
Fernández Albor era presidente da Xunta.
Vinte e seis anos despois, o conselleiro de Educación non descarta, con todo, optar por un modelo que
separe o alumnado segundo a lingua que elixa a súa familia. Jesús Vázquez matizaba que todo dependará
do que a lei e os recursos económicos permitan, pero non aclaraba a súa interpretación respecto diso desta
norma, que para o xuíz Luís Villares non deixa lugar para ningunha dúbida de que é unha opción inviable.
E a dúbida legal da segregación non só estaría no artigo dunha lei que o conselleiro tampouco descartaba
esta semana reformar. O risco de fractura social tamén pesa na interpretación xurídica.
"As políticas de normalización lingüística", segundo subliña o xuíz, " teñen unha característica concreta
que non teñen as medidas de discriminación positiva para determinados individuos que están en condicións
de inferioridade: van dirixidas a toda a sociedade, non a unha parte dela, este é un elemento clave".
"Os destinatarios somos todos para crear cohesión social. Coa segregación normalizaríase o que queira e o
que non, non se normalizaría, e iso é inconstitucional", engade o maxistrado sobre unha cuestión que, de
seguro, vai aínda moito que lidar nos próximos meses da política galega.
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=429331
PASO ADIANTE
Científicos galegos no exterior fan público un manifesto
en defensa da lingua
Nove destacados investigadores, vencellados ao Centro Europeo de Investigación
Nuclear (CERN), dan un paso adiante para rebater prexuízos lingüísticos.
Redacción - 18:00 27/05/2009
O forte debate sobre a normalización lingüística que se está a dar no noso país nos últimos meses trascende
as nosas fronteiras. Un grupo de nove científicos galegos vinculados ao Centro Europeo de Investigación
Nuclear (un dos máis prestixiosos do mundo) acaba de dar un importante (polo seu simbolismo) paso
adiante en defensa da lingua do país. Nun manifesto que remiten a Vieiros subliñan que, contra o que
sosteñen algúns, o galego é un idioma plenamente válido para a investigación científica.
Ofrecémoslles o manifesto íntegro:
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
21

Unha achega ao debate sobre o galego desde o CERN
Somos un conxunto de físicos e enxeñeiros galegos vencellados ao Centro Europeo de Investigación
Nuclear (CERN) en Xenebra, a día de hoxe uns dos laboratorios científicos máis importantes do mundo.
Desde a distancia, levamos meses asistindo ao debate que se está a xerar sobre a posición que debe ocupar
a lingua galega no noso sistema educativo. Esta cuestión está a provocar unha confrontación continua de
posturas e opinións que se estende a distintos ámbitos da nosa sociedade. Se ben consideramos este debate
lexítimo tamén coidamos que as posturas deben ser mantidas e defendidas desde a máis absoluta
rigorosidade, a mesma pola que nós estamos rexidos nas nosas actividades científicas. E vémonos na
obriga de intervir cando determinados argumentos que non seguen esta máxima aparecen por parte de
persoas cunha opinión que non se restrinxe ao ámbito privado.
En declaracións ao “Faro de Vigo”, o voceiro da “Confederación das Asociacións de Pais de Alumnos de
Colexios Concertados” (Congapa), José Ramón Hermida, dicía: “Utilicemos el sentido común. Químicas
o Físicas, con tantas nomenclaturas internacionales, no se pueden dar en gallego. No podemos
retroceder”. Ben, for desde a ignorancia, for intencionadamente, declaracións deste tipo resultan
totalmente inadmisíbeis. E dicimos isto con coñecemento de causa, pois no noso ámbito de traballo
estamos acostumados a ter conversas de alto nivel científico de temas moi diversos en galego. Nun entorno
no que temos a sorte de traballar con algúns dos mellores físicos e enxeñeiros do mundo, o galego está,
modestamente a través de nós, presente como vehículo de comunicación científica. E para isto é un idioma
exactamente igual de válido que o francés, o alemán ou, desde logo, o castelán. Ben é certo que o galego
non é empregado para as comunicacións nin publicacións científicas a grande escala, pero é necesario
que se saiba que tampouco o é o castelán. A lingua franca da ciencia desde hai moitos anos é o inglés, e
desde logo se algunha lle discutíu no pasado tal condición esa non foi o castelán.
O noso obxectivo con esta carta é simplemente evitar que se empreguen argumentos falsos (ou falseados)
na discusión dun tema tan delicado e importante coma este. E tamén reivindicar o galego como lingua que
nos identifica sen excluírnos estando como estamos lonxe da casa.
No CERN en Xenebra, a 26 de Maio de 2009,
Xabier Cid Vidal, Licenciado en Física e estudante de Doutoramento - USC, experimento LHCb.
Patricia Conde Muíño, Doutora en Física de Partículas, Investigadora do LIP (Laboratório de Física e
Instrumentação de Física de Partículas) - Lisboa (Portugal), experimento Atlas.
Daniel Esperante Pereira, Enxeñeiro de Telecomunicacións e estudante de Doutoramento na USC,
experimento LHCb.
Teresa Fonseca Martín, Doutora en Física de Partículas, investigadora asociada da Royal Holloway
University - Londres (Reino Unido), experimento Atlas.
Abraham Gallas Torreira, Doutor en Física de Partículas, investigador Ramón y Cajal na USC,
experimento LHCb.
Manuel Gallas Torreira, Doutor en Física de Partículas, antigo staff do CERN no departamento de Física
Experimental.
Marcos Mariño Beiras, Doutor en Física de Partículas, Catedratico de Física Matemática na
Universidade de Xenebra (Suíza).
Diego Martínez Santos, Licenciado en Física e estudante de Doutoramento - USC, experimento LHCb.
Cibrán Santamarina Ríos, Doutor en Física de Partículas, investigador asociado na McGill University -
Montreal (Canadá), experimento Atlas.
http://www.vieiros.com/nova/74351/cientificos-galegos-no-exterior-fan-publico-un-manifesto-en-defensada-lingua
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
22

MANIFESTO DE CIENTÍFICOS GALEGOS
Defensa da lingua dende o acelerador de partículas
Redacción . Nove expertos do país que traballan vencellados ao famoso Centro Europeo de
Investigación Nuclear (CERN) responden ás polémicas palabras da Congapa en contra do
ensino en galego de Química ou Física.
27.05.2009
Un grupo de nove científicos galegos que traballan en proxectos internacionais do Centro Europeo de
Investigación Nuclear (CERN), incluído o famoso acelerador de partículas, dá un paso ao fronte en defensa
do galego. Faino a través dun manifesto, remitido a Vieiros, no que critican as polémicas declaracións do
voceiro Confederación das Asociacións de Pais de Alumnos de Colexios Concertados (Congapa).
Cómpre lembrar que Xosé Ramón Hermida, cuestionado por Faro de Vigosobre o galego no ensino,
declarou que “utilicemos o sentido común. Químicas o Físicas, con tantas nomenclaturas internacionais,
non se poden dar en galego”.
Os científicos respóndenlle que “declaracións deste tipo resultan totalmente inadmisíbeis”. Argumentan
que “no noso ámbito de traballo estamos acostumados a ter conversas de alto nivel científico de temas moi
diversos en galego. Nun contorno no que temos a sorte de traballar con algúns dos mellores físicos e
enxeñeiros do mundo, o galego está, modestamente a través de nós, presente como vehículo de
comunicación científica”.
Os técnicos demostran que o galego non é unha lingua inválida para a investigación máis avanzada e
demandan que se debata sobre a lingua no ensino “ dende máis absoluta rigorosidade, a mesma pola que
nós estamos rexidos nas nosas actividades científicas”.
“O noso obxectivo con esta carta é simplemente evitar que se empreguen argumentos falsos (ou falseados)
na discusión dun tema tan delicado e importante coma este. E tamén reivindicar o galego como lingua que
nos identifica sen excluírnos estando como estamos lonxe da casa”, conclúe o texto asinado o martes na
sede do CERN en Xenebra.
http://www.anosaterra.org/nova/29161/defensa-da-lingua-dende-o-acelerador-de-particulas.html
O CONTRADECRETAZO ·· AULAS
A "engordar" prexuízos
04.06.2009 Mestres, pedagogos, pais e sindicatos amósanse preocupados pola división
interna que provocaría nos Consellos Escolares se tivesen que decidir a lingua para a
maioría das materias
V. OLIVEIRA . SANTIAGO
Profesores, pedagogos, pais de alumnos e sindicatos mostraron onte a GALICIA HOXE a súa preocupación
se finalmente -no borrador de novo decreto que prepara a Consellería de Educación- os Consellos Escolares
teñen que decidir o uso do idioma en todas as materias coa excepción de dúas en galego -a materia desta
lingua e Ciencias Sociais- e dúas en castelán -a propia deste idioma e Matemáticas-. Ademais, dubidan da
validez das enquisas que o departamento que dirixe Jesús Vázquez ten previsto enviar en dúas semanas a
330.000 pais e nais de alumnos de toda Galicia.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
23

Os Consellos Escolares están regulados nunha lei de 1986 como "organismos de consulta e participación
dos sectores afectados na programación do ensino non universitario no ámbito municipal" integrados por
profesores, alumnos (só no ensino secundario), pais ou nais, un representante do concello ao que pertenza o
colexio e persoal de Administración e Servizos do centro. Entre as súas funcións inclúese a aprobación do
Proxecto Lingüístico de Centro -elaborado por unha Comisión con base nunha situación sociolingüísticaque,
atendendo ás normas da Administración pública, fixa o emprego das linguas -galego e castelán- nas
materias que se imparten no colexio.
A presidenta de Nova Escola Galega e vicedecana de Ciencias da Educación na Universidade da Coruña,
Mª Dolores Candedo, considera "preocupante" e "irresponsable" de que maneira vaia afectar aos Consellos
Escolares "as enquisas ás familias, que son un elemento de distorsión enorme".
Do mesmo xeito, Xosé Lastra, director do colexio Manuel Masdías de Ferrol e vicepresidente desta
asociación que leva máis de 25 anos impulsando a renovación pedagóxica e a galeguización do ensino no
país, ve chamativo que "se lles dea máis responsabilidade aos Consellos Escolares, o cal non me parece
mal, e á vez se queira consultar os pais. É unha aberración administrativa porque o ensino está rexido polo
Estado". Ademais, ao seu ver, a intención da Xunta de que se impartan unha serie de materias fixas en
castelán "non é correcta porque incide na diglosia".
Na súa opinión, os Consellos Escolares como representantes da comunidade educativa "deberían establecer
un mínimo de uso do galego que non baixase do 50% para conseguir unha competencia adecuada do
idioma". Lastra coida que "se non existe ningunha directriz, está claro que algúns centros das cidades só
impartirán dúas materias en galego, o cal fará que esa lingua non se utilice ou desapareza".
O pedagogo Xoán Costa opina que abre a porta á segregación
Para o presidente da Asociación Socio-Pedagóxica Galega, Xoán Costa, se finalmente se chega a
materializar a responsabilidade "extra" dos Consellos Escolares, "parécenos unha barbaridade porque non
axuda a manter a igualdade no sistema educativo, abre unha posible segregación nos centros escolares por
razón de lingua e inclúe unha serie de funcións dentro do Consello Escolar que até agora non estaban
recollidas". Ademais, "suponse que o que un Consello Escolar decida agora pode varialo o Consello
Escolar elixido dentro de tres anos".
Na súa opinión, o envío de enquisas aos pais e nais dos alumnos "réstalle seriedade ao proceso posto que
non existe ningunha garantía de como se van cubrir". Para Xoán Costa, "é unha maneira de actuar moi
pouco seria que pretende aparentar un método democrático cando non é así". Ao seu ver, de saír adiante a
proposta, "vai levar a unha división interna nos Consellos Escolares".
Dende a Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística que agrupa 120
centros, Valentina Formoso cre que a idea de darlles maiores responsabilidades aos Consellos Escolares "é
caótica e conflitiva" así como especialmente "grave" porque "debido a que detrás destas decisións "hai
intereses políticos que non educativos e que veñen de fóra de Galicia", que acabaron por crear "un
problema no ensino que non había e non era noso".
Ao seu ver, enviarlles enquisas aos pais e nais dos alumnos presenta dúbidas como "que información teñen
os pais arredor deste caos intencionado para levantar prexuízos cando a maioría dos pais foron educados
nos prexuízos do franquismo no que só podían falar castelán." Formoso critica tamén o "mlagasto de
medios impresionante nunha época de crise".
Finalmente, o responsable da Confederación Galega de Asociacións de Pais e Alumnos de Centros Públicos
-Confapa Galicia-, Virxilio Gantes considera "positivo" darlles esa responsabilidade aos Consellos
Escolares "sempre e cando o novo decreto marque un criterio de mínimos". Pola contra, mostrou o
desacordo da Confapa co envío de enquisas que o conselleiro de Educación lles propuxo como "unha mera
consulta sobre a situación do ensino en Galicia".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=433828
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
24

"Non hai queixas. É un problema que está un pouco fóra
da realidade"
04.06.2009 El presidente de la asociación de directivos de institutos pide que no se
entre en una guerra lingüística
I. C. • SANTIAGO
"Non me parece que [a cuestión da lingua] sexa a preocupación principal do sistema educativo, pero o que
se faga, que se faga cun acordo consensuado entre todos. Non queremos entrar nunha guerra lingüística, iso
sería o peor para os centros educativos e o idioma". Así se pronunciaba ayer el presidente de la asociación
de directores de institutos de Secundaria de Galicia, José Ángel Suárez, sobre la intención de la nueva
Xunta de derogar el decreto del gallego aprobado en 2007, una norma que, añadió, no está generando
problemas.
"Non [hai queixas]. Eu son director dun centro de Vigo e nunca tiven ningún problema co galego. O
problema lingüístico a min paréceme que está un pouco fóra da realidade tal e como se está a presentar",
respondió Suárez a preguntas de la prensa al término del III Encontro de Directivos de IES.
Suárez defendió el derecho de Educación a realizar una consulta a los padres sobre la lengua, pero añadió
que no debe ser sesgada y que "ó lóxico" es que, igual que se pregunta a las familias, se consulte a los
docentes y demás voces del campo educativo. La asociación que encabeza representa a unos 70 de los 300
institutos de Secundaria de Galicia.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/non-hai-queixas-un-problema-un-pouco-fora-darealidade/idEdicion-2009-06-04/idNoticia-433731/
conflicto lingüístico
Equipos de normalización critican que algunos sectores
polítcos vean al idioma como un obstáculo
Impulsan un tríptico informativo para que las familias comprendan el gallego "como lengua
de aprendizaje" ante la encuesta sobre el idioma
EUROPA PRESS La Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística
(EDNL) de los centros educativos públicos y privados de Galicia criticó hoy que "determinados sectores
políticos" sitúen y difundan "como un obstáculo" el uso del gallego en el sistema educativo.
Así, en rueda de prensa, la representante de la Coordinadora, Valentina Formoso, explicó que su
organización --que aglutina los apoyos de más de 500 EDNL de toda Galicia-- impulsó un tríptico
informativo "sobre la situación del gallego" en vista a que los padres "conozcan la realidad" antes de
responder a la encuesta sobre el uso del idioma en las aulas, impulsada por la Xunta.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
25

Por ello, Formoso recordó que "lo mismo que para aprender inglés", para aprender el gallego "es necesario
aprender en gallego" y abogó por una "discriminación positiva" respecto al idioma en la política lingüística
de la actual Xunta.
"Nos dirigimos a los padres porque intereses políticos, y no educativos, crearon un problema en la
enseñanza sobre las dos lenguas oficiales de la comunidad, que puede derivar en una peligrosa fractura
social", advirtió.
Además, consideró que la lengua "debería ser una ventaja y una oportunidad" que avalan "todos los
estudios y el sentido común" y que resultó "peligrosamente interpretado por los políticos" hacia "un
conflicto que trasladaron a los centros educativos". "Es un problema político y no pedagógico", destacó.
Cuestionario
Por su parte, otro de los portavoces de la Coordinadora, Rubén Rivas, exigió que el Ejecutivo autonómico
actúe con "medidas y políticas basadas en estudios".
Así, se preguntó por "cuál es el valor estadístico" de la consulta a los padres, e instó a la Xunta a responder
sobre "que pasaría si los resultados indican que las materias se impartan en castellano" y a explicar si
supondría la "eliminación del gallego".
Por otra parte, criticó que "única información" sobre la encuesta se difundió a través de "los medios de
comunicación" en lugar de abrir un proceso explicativo. "Esperábamos algo más serio", lamentó.
Entre otras cosas, aclararon que el proceso de consulta se realiza mediante una metodología "nada rigurosa"
ya que la dirección de los centros "se encuentran con el problema de encargarse de la distribución y
recogida" de las encuestas.
"Andar detrás de los chicos en plena época de exámenes finales y con todo el lío de las pruebas de fin de
curso es un problema", explicó Formoso.
Universidades
Finalmente, los responsables de Normalización Lingüística de las Universidades de A Coruña y de Vigo,
que estaban presentes en la rueda de prensa, asumieron "el contenido del tríptico" ya que "lo lógico --por
parte de la Xunta-- sería difundir información del porqué se hace la encuesta" a los padres sobre el idioma
en las aulas.
Por ello, abogaron por actuar "mediante medidas" respecto a estudios ya realizados sobre la situación del
idioma y recordó que, en un proceso de integración educativa europea, "la lengua propia representa un
elemento de fortaleza".
http://www.farodevigo.es/galicia/2009/06/08/galicia-equipos-normalizacion-critican-sectores-politcosvean-idioma-obstaculo/336063.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
26

O CONTRADECRETAZO · · IDIOMA
O que non din as enquisas
09.06.2009 A Coordinadora de Equipos de Normalización entregará nos centros de ensino
un tríptico para informar os pais de que "o galego ten que ser tamén lingua de aprendizaxe"
V. OLIVEIRA . SANTIAGO
As primeiras enquisas de Educación xa comezaron a
chegar onte aos centros de ensino de Galicia, aínda que
os seus equipos directivos xunto cos pais e nais dos
alumnos só recibiron información sobre o proceso a
través dos medios de comunicación. Por iso, a
Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e
Dinamización Lingüística, fixo público un tríptico para
as familias dos estudantes no que deixan claro con
"datos rigorosos e estudos científicos" que "o galego ten
que ser tamén lingua de aprendizaje”.
Apoiada polas Universidades de Vigo e da Coruña xunto coas Escolas Católicas de Galicia, a
Coordinadora, por boca dos seus portavoces, Rubén Rivas e Tina Formoso, explicou que a súa iniciativa de
lles facer chegar aos pais dos alumnos esta información se debe ao seu convencemento de que "o galego é a
lingua propia de Galicia; pertence a todos e todas e non podemos xogar co seu futuro" pero tamén a que
"intereses políticos, que non educativos, crearon un problema no ensino arredor das dúas linguas oficiais da
comunidade, que pode derivar nunha perigosa fractura social".
"Nós somos docentes e coñecemos a realidade dos centros. Por iso estamos preocupados pola
confrontación social lamentable creada contra a lingua, impulsada perigosamente por determinados grupos.
Para nós, a convivencia de galego e castelán non é un problema senón unha vantaxe para a sociedade",
apuntou Formoso. Ao seu ver, o obxectivo do ensino é "conseguir que os nenos sexan competentes en
galego e castelán" e o debate que se debería abrir sería "que medidas se adoptan para conseguir que se
dominen ambas as linguas" e non "crear problemas no ensino arredor das linguas, creando unha fractura
social perigosa", explicou Formoso.
Co lema "as linguas suman", o tríptico contextualiza a situación actual segundo a cal, "o idioma que debería
unirnos está sendo utilizado para separarnos nunha loita na que algunha xente busca a desaparición da nosa
lingua do sistema educativo". O texto artéllase en torno a dúas consideracións: "O galego necesita
aprenderse na escola" e "Saber galego axuda a aprender". En relación co primeiro punto, dende a
Coordinadora entenden que "xa que o galego precisa espazos de uso, é fundamental que, cando menos, a
metade das materias se impartan no noso idioma." No segundo caso, achegan datos de especialistas en
adquisición de linguas como "Cummins, I. Vila ou C. Baker" que demostran nos seus estudos que "é máis
fácil aprender unha nova lingua partindo doutras. Canto máis temperá é a introdución de novas linguas
mellor se consolidan".
Poñen como exemplo que se un alumno "aprende nunha lingua poderá transferir os coñecementos a
calquera outra (se aprende matemáticas en galego, poderá utilizar os seus coñecementos matemáticos en
calquera outra lingua".
Engaden ademais que o alumnado galego "ten mellor dominio" do castelán e do inglés cá media española e
"remata a secundaria máis capacitado que o doutras comunidades que teñen unha soa lingua".
O tríptico remata cunha mensaxe clara: "o coñecemento das linguas internacionais é necesario, pero nin
dinamarqueses, nin holandeses, nin islandeses... deixan de lado a súa lingua propia a pesar de teren poucos
falantes. Todas as culturas entenden a lingua como un patrimonio que hai que protexer e do que sentirse
orgullosos". E remata poñendo en valor a lingua. "O galego é unha ponte para coñecer a lingua portuguesa
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
27

e ábrenos as portas a un mercado próximo aos 300 millóns de persoas. Nun mundo fortemente competitivo
onde os idiomas van ser básicos para abrirse camiño na vida, temos que ser conscientes todos nós de que
non nos podemos permitir o luxo de desprezar ningunha das nosas potencialidades lingüísticas".
Erros de "metodoloxía e utilidade" nas enquisas
Pola súa parte, Rubén Rivas cualificou as enquisas como "a materialización dunha promesa electoral" cuxa
formulación ten problemas de "concepción, metodoloxía e utilidade". Rivas preguntouse cal vai ser a
rigurosidade, o valor estatístico e o sistema de control das enquisas. "Que pasaría se os resultados indican
que as materias se impartan en castelán Iso suporía a eliminación do galego", engadiu.
Ao seu ver, a consulta non conta cunha metodoloxía "nada rigorosa" xa que a dirección dos centros
"atópase co problema de encargarse da distribución e recollida" das enquisas. "Andar detrás dos rapaces en
plena época de exames finais e con toda a lea das probas de fin de curso é un problema", explicou Formoso.
Os responsables de Normalización Lingüística das Universidades da Coruña e Vigo, Goretti Sanmartín e
Quique Costas respectivamente, asumiron o contido do tríptico e apoiaron actuar con medidas respecto a
estudos xa realizados sobre a situación do idioma.
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=435541
Asinarán un documento común
A comunidade educativa, contra a consulta aos pais
Redacción. Os sindicatos dos centros públicos e privados –CIG, CC OO, UGT, STEG,
CSIF–, Nova Escola Galega, ASPG, Asociación de Directores e Directivos de IES,
Coordinadora de Equipos de Normalización, Comités e a Mesa pola Normalización
Lingüística asinarán un documento contra a consulta que a Consellaría de Educación lles
enviou aos pais e nais sobre o emprego da lingua no ensino.
10.06.2009
A comunidade educativa redactou un documento conxunto no que rexeita a consulta sobre a lingua no
ensino. Os sindicatos dos centros públicos e privados –CIG, CC OO, UGT, STEG, CSIF–, Nova Escola
Galega, ASPG, Asociación de Directores e Directivos de IES, Coordinadora de Equipos de Normalización,
Comités e a Mesa pola Normalización Lingüística subliñan que a consulta foi “deseñada á marxe da
comunidade educativa, carente de rigor na metodoloxía de distribución e no procesamento de datos e sen
garantías para a intimidade das persoas e a protección de datos de carácter persoal”.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
28

O decreto
Ademais de lembrar que o Plan Xeral de Normalización Lingüística “é un punto de encontro na definición
dos obxectivos para o ámbito educativo”, fai fincapé en que a legalidade do decreto que regula o uso e
promoción da lingua no eido da educación “foi avalada por varias sentenzas do Tribunal Superior de
Xustiza”.
Tamén consideran que “o obxectivo de que ao remate do ensino obrigatorio os nenos e as nenas sexan
plenamente competentes nas dúas linguas oficiais non pode conseguirse con menos do 50 por cento das
materias impartidas en galego”. “Coa enquisa que se envía ao centros o mantemento deste equilibrio tan só
se garantiría marcando a resposta en galego ou todo en galego. Esta opción non se refire á totalidade do
ensino, senón ás materias que habería que impartir hoxe en galego –o 50 por cento– xa que a enquisa non
recolle a opción de que todas as materias agás as linguas, poidan ser impartidas en galego.
Todo en galego
O documento engade dous puntos que polo de agora foron acordados pola CIG, a Mesa, STEG, ASPG,
Nova Escola Galega, Asociación de Directores e Directivos de IES, os Comités e a Coordinadora de
Equipos de Normalización de Ferrol.
“Por termos en conta as consideracións anteriores, propoñemos marcar a opción “galego” (en Infantil e FP)
e “todo en galego” (en Primaria e Secundaria), porque desta maneira estariamos a indicar que queremos en
galego as materias que hoxe se deben impartir na nosa lingua, tal e como indica o decreto en vigor. Non
significa, por tanto, que queremos todo o ensino en galego, pois esta opción non se considera”, recolle o
escrito.
Máis apartados na enquisa
Por último, a CIG, a Mesa, STEG, ASPG, Nova Escola Galega, Asociación de Directores e Directivos de
IES, os Comités e a Coordinadora de Equipos de Normalización de Ferrol subliñan a necesidade de
incluíren no apartado de observacións da enquisa peticións semellantes ás seguintes:
- Desexaría que o ensino fose en galego, unha opción que non recolle esta enquisa.
- Estou a favor da aplicación do decreto actual de promoción e uso do galego no ensino, realizado co
consenso da comunidade educativa e que emana do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega,
aprobado por unanimidade no Parlamento Galego.
- Todo o anterior fai que os resultados desta consulta non me parezan lexítimos.
http://www.anosaterra.org/nova/29762/a-comunidade-educativa-contra-a-consulta-aos-pais-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
29

Alfonso Guitián - Asociación de Directores de Colegios Públicos de Vigo
"La consulta sobre el idioma es una decisión política, no
educativa, que cuestiona nuestro trabajo"
"Parece que la calidad educativa de los centros públicos es trivial"
13/06/2009
MARÍA LÓPEZ La pretensión del Gobierno gallego de consultar
a los padres sobre la lengua en la que estudien sus hijos el próximo
curso ha provocado un acusado rechazo entre los colegios públicos
de Vigo. Alfonso Guitián, portavoz y presidente de los directores
de este tipo de centros en la ciudad, discrepa del procedimiento
que ordena la Consellería de Educación a la hora de sondear a los
tutores de los escolares. Pese a todo, “acataremos las directrices de
la Xunta; somos funcionarios públicos, aunque podemos
manifestar nuestro desacuerdo”, matiza.
–¿Cómo han asumido desde los centros el nuevo decreto del gallego
–Los directores vamos a aceptar lo que nos ordene la consellería, pero no estamos de acuerdo por mucho
motivos. Tendría que implantarse otro modelo de dirección, es decir, se nos tendría que nombrar a dedo.
Yo he presentado un proyecto para mi mandato avalado por el Consello Escolar. Ahora tengo que dejar de
hacer otras cosas para realizar esto.
–¿La consellería se ha puesto en contacto con ustedes
–Para pedirnos nuestra opinión no. Lo que nos ha enviado es un correo electrónico en el que nos advierte
que la realización de las consultas a los padres es responsabilidad de Dirección. Tiene tintes amenazantes y
un poco impositivos. Los cuestionarios todavía no nos los han mandado. Cuando nos lleguen los tenemos
que remitir a los padres y luego certificarlos.
–Pero, ¿por qué rechazan el procedimiento para sondear a los padres
–Estamos en contra del método. Además se están creando conflictos entre los claustros. El proceso
consultivo excede nuestro ámbito de actuación. Es una decisión política, no educativa, aparte de inoportuna
en tiempo y forma.
–¿Incrementa su carga de trabajo
–Claro. Que nosotros realicemos la consulta a los padres es cuestionar nuestro trabajo. En los últimos años
la carga administrativa ha ido creciendo; cada vez tenemos más trabajo. Estamos al servicio de voluntades
políticas, parece que la calidad educativa de los centros públicos es trivial.
–¿Había imposición lingüística con el Gobierno bipartito
–No. Personalmente, pienso que se creado un conflicto donde no lo había. En mi colegio la lengua nunca
fue un problema. La mitad de las asignaturas se da en castellano y la otra en gallego, y ni padres ni
profesores han protestado nunca. Ambos gobiernos se han metido en un jardín del que no sabe cómo salir.
Segregar a los alumnos es inviable económicamente.
http://www.farodevigo.es/gran-vigo/2009/06/13/gran-vigo-consulta-idioma-decision-politica-educativacuestiona-trabajo/337744.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
30

EDUCACIÓN
Padres y madres reclaman que no se elimine el programa
de inmersión en gallego en infantil
La Voz 13/6/2009
Un grupo de padres y madres, acompañados de la coordinadora de equipos de normalización lingüística,
manifestaron públicamente su preocupación ante la situación y la perspectiva futura de la lengua gallega en
la enseñanza. Los progenitores reclaman que no se elimine el programa de introducción del gallego en
contextos castellanohablantes, que es voluntario y requiere autorización expresa. En concreto, recordaron
que si la Xunta defiende la libertad de elección de los padres, que permitan entonces la elección de este
programa, que ha dado muy buenos resultados educativos.
Al mismo tiempo, en un instituto de Santiago se reunieron más de un centenar de miembros de equipos
directivos para criticar la consulta a los padres, que califican de chapuza jurídica, por lo que reclaman que
se los exima de responsabilizarse de gestionar este trabajo, que es ajeno a sus cometidos.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2009/06/14/0003_7784320.htm
IDIOMA
Un centenar de directores exigen ser eximidos de
aplicar la encuesta
14.06.2009 Rechazan asumir la responsabilidad de una consulta "tendenciosa" que
sobrepasa sus funciones
REDACCIÓN • SANTIAGO
Un centenar de directivos de centro piden a Educación ser eximidos de responsabilidad sobre la custodia y
aplicación de la consulta en torno al peso del gallego en la enseñanza que la Consellería ha empezado a
dirigir a los padres a través de los centros de estudio. Convocados por CIG a una asamblea informativa que
se celebró ayer en el IES Xelmírez I de Santiago, los directores consensuaron un texto de denuncia, en el
que rechazan asumir "a vixilancia dunha chapuza xurídica que non cumpre ningunha garantía mínima".
Denuncian que la consulta representa un "inquérito tendencioso que impide expresar a vontade dos que
están a favor do ensino en galego" y critican que la participación se limite a las familias con hijos
escolarizados, "cando o sistema educativo, a normalización lingüística e o dereito a coñecer o idioma
propio son cuestións que afectan ao conxunto da sociedade".
El rechazo de los equipos directivos se suma a la cadena de reacciones contrarias al planteamiento de la
encuesta, que el jueves se empezó a distribuir entre los centros con un instrucción adjunta sobre la
obligación de las direcciones de "prohibir todas as actuacións ou actos a favor o en contra" de la consulta.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
31

Los directores acusan a la Consellería de Educación de usar "de xeito partidista a educación e censurar
opinóns diferentes á súa". Advierten al departamento autonómico de que actuarán "sen deixarse intimidar
polas ameazas ilegais dunhas autoridades educativas que perderon o seu carácter institucional para
comportarse como axentes electorais dun partido político".
Padres y madres del CEIP Emilia Pardo Bazán de A Coruña también se manifestaron ayer contra los
movimientos de la Consellería en materia lingüística. Según informó Europa Press, reivindicaron el
mantenimiento del Plan Experimental de Galego, que involucra a 23 centros. "Deseamos el máximo
contacto de nuestros hijos con la lengua gallega en el centro, por que nuestro entorno es mayoritariamente
castellano-parlante y sus únicos referentes del habla gallega son, en el mejor de los casos, el entorno
familiar y la escuela", dicen.
Enciga
La ciencia se aprende igual
La Asociación de Ensinantes de Ciencias (Enciga) indica que nunca detectó que "o uso do galego poida
producir ningún tipo de atranco na aprendizaxe dos contidos científicos" y dice que no hay razones
didácticas para hacer del gallego un problema.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/un-centenar-directores-exigen-ser-eximidos-aplicarencuesta/idEdicion-2009-06-14/idNoticia-437220/alerta=122#formComentario
EDUCACIÓN
Los directores de colegios e institutos se alzan contra
la consulta a los padres
Las centrales STEG y CIG emprenden acciones judiciales ante el Tribunal Superior de Xustiza
La Voz 15/6/2009
La consulta a los padres sobre el gallego ha logrado unir en su contra a profesores, sindicatos, equipos de
normalización y colectivos pedagógicos. Uno de los grupos más afectados es el de los directores de
colegios e institutos, que deben gestionar y garantizar todo el proceso. De ahí que no solo cuestionen el
objetivo y la finalidad de la encuesta, sino el propio procedimiento.
Ayer se celebraron sendas reuniones de directores en Santiago y Pontevedra. En total, acudieron en torno a
medio centenar de responsables de centros. Los profesores se preguntan qué validez tiene recoger la
opinión de los padres cuyos hijos terminan la enseñanza, por ejemplo, y obviar la de los que van a iniciar el
curso a partir de septiembre. Otra crítica se refiere al intento de «sacar do Parlamento o que ten que
lexislarse no Parlamento». En cuanto al correo electrónico enviado por la consellería para prohibir actos a
favor o en contra de la consulta, «xa é que nin o valoramos». Uno de los directores que acudió a la reunión
de Compostela se preguntaba ayer cómo es posible gastar más de 200.000 euros en esta medida, «cando
cada vez que se fala dunha necesidade educativa, o conselleiro di que non hai cartos».
Los centros de infantil y primaria de la ciudad de Pontevedra también pusieron sobre la mesa la primera
protesta contra la encuesta. Aseguran que la decisión de la consellería está provocando el enfrentamiento
entre los profesores, además de aumentar la carga de trabajo de los grupos directivos en un momento
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
32

crucial del curso. El colectivo se reunió para, de manera conjunta, mostrar su descontento con esta
iniciativa, que consideran que no solo se tomó de manera precipitada, sino que «no se tiene en cuenta al
profesorado como miembro fundamental de la comunidad educativa». En el documento firmado por la
dirección de 17 de los 23 centros que hay en la ciudad señalan: «O procedemento habilitado para a
devolución das enquisas produce en nós unha sensación de servilismo propio doutras épocas».
Las reuniones de equipos directivos, que comenzaron ya hace días, continuarán. El sábado pasado más de
un centenar de representantes llevaron a cabo una asamblea para rechazar el intento de censura «e
prohibición da liberdade de expresión e de cátedra do profesorado por parte da consellería», pulsar la
opinión de los directivos sobre la posibilidad de dimitir por esta imposición, o promover concentraciones el
día 22, coincidiendo con la entrega de las encuestas.
Las reuniones y escritos no son la única medida de protesta en contra de la consulta. La CIG-Ensino acaba
de presentar un recurso ante el Tribunal Superior de Xustiza de Galicia por la vulneración de derechos
como la libertad de expresión y sindical, en relación al comunicado de la Xunta en el que se prohíben actos
a favor o en contra de la encuesta. Además, el sindicato también interpuso una denuncia en la Agencia
Española de Protección de Datos, «polo uso fraudulento dos ficheiros de xestión académica».
Estos recursos se unen al que presentó la misma organización hace una semana en la consellería, y al que
acaba de anunciar el sindicato STEG, también judicial, contra el comunicado de la Xunta que insta a los
directores a prohibir actividades sobre la consulta.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2009/06/16/0003_7787298.htm
La orden de implantación de Infantil ya prescinde del
decreto del gallego
17.06.2009 La Xunta tampoco contempla ayudas a las aulas de inmersión, que
funcionan en 47 centros
I. C. • SANTIAGO
El mensaje del Gobierno era que hasta que no haya otro decreto sobre el idioma en la educación no habría
cambios, pero el nuevo decreto de Infantil se ha convertido en un primer paso en la reforma que planea. EL
STEG denuncia que el borrador de la orden que regula la implantación, el desarrollo y la evaluación del
segundo ciclo de esta etapa (el que se imparte en los colegios) ignora el artículo 7 del decreto del bipartito,
en el que se establece que en los entornos castellanohablantes se empleará el gallego en al menos el 50 por
ciento del horario.
El sindicato denuncia además que Educación ha confirmado que no tiene intención de continuar con el
programa de inmersión lingüística en gallego en Infantil, al que se adhirieron 47 centros. Desde la
Consellería tampoco se confirma si se mantendrán las ayudas a las unidades existentes, por lo que STEG
considera es que lo más probable es que sean retiradas.
Reagrupamientos
El borrador de la orden del Infantil se debatirá en la mesa sectorial de mañana, en la que se volverá también
a abordar las ratios de los reagrupamientos. En la documentación, lamenta STEG, Educación vuelve a
hablar de un máximo de 20 alumnos, cuando en la última reunión ya la redujo a 18 (dos más que hasta
ahora).
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/orden-implantacion-infantil-prescinde-decretogallego/idEdicion-2009-06-17/idNoticia-438205/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
33

BALANCE DE 'AS LINGUAS SUMAN'
Coaccións e chamadas nocturnas acompañan a
enquisa lingüística
A Coordinadora de Equipos de Normalización denuncia ameazas de expedientes e outros
incidentes durante a súa campaña informativa, que avalan os tribunais.
F. Arrizado - 18/06/2009
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (CGENDL) denunciou
nun comunicado algúns casos de presións recibidas dende a publicación do tríptico informativo "As linguas
suman". O material, que poden descargar en Vieiros, foi elaborado pola propia coordinadora e difundido
masivamente por toda a comunidade escolar do país co fin de aclarar diversas cuestións ao respecto do
decreto do galego no ensino e da enquisas lingüísticas aos pais elaboradas pola Xunta.
Dende a Coordinadora relatan algúns dos casos máis significativos:
Chamadas nocturnas
Na comarca de Vigo, nunha vila en que había festa, os directores dos centros recibiron unha chamada
nocturna do inspector de Educación "prohibindo expresamente o reparto do tríptico á mañá seguinte".
Rexistro de comentarios dos pais
Tamén no entorno de Vigo, a directora dun colexio obrigou o profesorado a apuntar nun folio os
"comentarios feitos nos centros polas nais e os pais acerca do inquérito".
Maiores de idade: "É igual quen responda"
Dende centros con módulos profesionais, educación de adultos e a distancia e noutros centros onde o
alumnado é principalmente maior de 18 anos, preguntóuselle á Xunta quen debía responder os
cuestionarios, se os alumnos, maiores de idade, ou os pais destes. A resposta literal e telefónica foi que "era
igual", que o importante era ter o "parte de incidencias" final.
Alumnos de Educación Especial discriminados
A Coordinadora tamén recibiu queixas por irregularidades. En moitos dos casos é contestada directamente
polo alumnado en grupos. No caso dos centros de Educación Especial, as enquisas non foron distribuída até
este mércores pola tarde e non en todos . Cuestionada por esta discriminación, unha traballadora da Xunta
sinalou, entre outras cousas, que "como os xordos non oen o mesmo lles dá unha lingua que outra". Os
profesionais aclaran que precisamente estes alumnos distinguen "moi ben" as linguas.
Ameaza de apertura de expedientes
Na zona de Umia-Tabeirós, unha profesora membro do ENDL recibiu unha chamada do inspector tres
horas despois de deixar material informativo no colexio, ameazándoa con "aterse ás consecuencias" en caso
de non o facer, con referencias a aperturas de expedientes incluídas. Posteriormente, o mesmo inspector
quitoulle ferro ao asunto dicindo que a prohibición só era para "material de Galicia Bilingüe ou da Mesa".
Expulsión de ANPAs e medo de profesores
Nun colexio de Monforte, membros da asociación de pais tiveron que repartir a información fóra do recinto
escolar, logo de seren expulsados. Noutras localidades, as ameazas de denuncia tiveron efecto e os
profesores, sobre todo ao principio, repartiron información en colexios veciños.
A campaña "As linguas suman", amparada legalmente polo TSXG, é unha de entre as moitas que os
equipos de normalización levan realizando dende hai anos, tal e como se pode ver na propia web que acaba
de lanzar a Secretaría Xeral de Política Lingüística.
A CGENDL denuncia que estes actos "coartaron a liberdade de expresión do profesorado e someteron aos
ENDL a unha censura que impedía que desenvolvesen libremente as actividades para as que legalmente
están constituídos e sobre as que a inspección educativa non debe interferir sempre que estas se axusten a
dereito". Por último, critica que as supostas irregularidades mostran a "carencia de rigorosidade científica e
de fiabilidade" dos resultados.
http://www.vieiros.com/nova/74881/coaccions-e-chamadas-nocturnas-acompanan-a-enquisa-linguistica
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
34

Asociaciones de padres del Baixo Miño piden que siga
"o ensino en galego"
Critican la encuesta de Educación sobre el idioma y la tachan de "carente de rigor"
E.G. - BAIXO MIÑO – 18/06/2009
Las Asociaciones de Pais e Nais de diversos centros escolares e Institutos de Secundaria del Baixo Miño
manifiestan públicamente su deseo de que siga impartiéndose "o ensino en galego", ante el anuncio de la
Consellería de Educación de realizar una consulta en los centros educativos en relación al uso de este
idioma; una iniciativa que critican y tachan de "carente de rigor en la metodoloxía de distribución e no
procesamento de datos". Afirman además que carece de "garantías para a intimidade das persoas e a
protección de datos de carácter persoal".
Anuncian la incorporación de más asociaciones que suscriben el escrito asumido por las Anpas que
representan a los progenitores de cerca de 2.000 escolares. Son las Anpas del CEIP "Manuel Suárez
Marquier" de O Rosal, centro San Xerome Emiliani de A Guarda, "Solleiro" del IES de Tomiño, Colexio
Rural Agrupado "María Zambrano" de O Rosal, "Manuel Rodríguez Sinde" de A Guarda y "Baixo Miño"
del IES A Sangriña de A Guarda.
El texto que surge tras la reunión celebrada el pasado lunes en el IES A Sangriña de A Guarda, desean dar a
conocer a la opinión pública su opinión sobre la consulta anunciada por la Consellería de Educación, que
también les parece "discriminatoria", porque no ha tenido en cuenta a todos los centros educativos de la
zona, pues el centro de educación especial San Xerome Emiliani, con cuatro unidades concertadas con la
Consellería, no figura en la relación de centros donde se aplicará la encuesta.
Mantienen la validez del Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega que desean siga aplicándose. Fue
aprobado por unanimidad de todas las fuerzas políticas representadas en el Parlamento gallego en el año
2004 (PP, PSOE y BNG). Consideran que "é un punto de encontro na definición dos obxectivos para o
ámbito educativo. Añaden que el Decreto 124/2007 de 28 de junio, le otorga carácter normativo y su
legalidad está avalada por varias sentencias del TSXG.La propuesta de estos colectivos es "marcar a opción
"galego" (en Infantil e FP) e "todo en galego" (en Primaria e Secundaria)".
http://www.farodevigo.es/comarcas/2009/06/18/comarcas-asociaciones-padres-baixo-piden-siga-ensinogalego/339365.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
35

POLÉMICA
Los directores de Vigo dicen que la consulta creó
conflictos en los colegios
19.06.2009 Los de institutos denuncian además intimidaciones de la inspección // La
Justicia resuelve que la prohibición de Educación no frena la libertad de expresión
I. CASAL • SANTIAGO
Los directores de centros públicos de la zona de Vigo han hecho piña para plasmar por escrito su visión,
nada positiva, de la consulta sobre la lengua, criticada también en otros puntos de Galicia. Se sienten, dice
la asociación de directores de colegios públicos de Vigo, Adicopuvi, en una carta al conselleiro de
Educación, "instrumentalizados" en un proceso con el que no están de acuerdo ni en el fondo, ni en la
forma, ni en el tiempo.
Los directores de 33 IES y centros de FP del sur de Pontevedra añaden que no sitúa al gallego en un
contexto real y que la inspección tiene una actitud intimidatoria con algunos compañeros.
También del Consello Escolar
Encabezados por los sindicatos, 18 miembros del Consello Escolar de Galicia, presidido ayer por primera
vez por el conselleiro Jesús Vázquez, también expresaron su malestar con la consulta, informa AGN. En la
reunión se confirmó el nombramiento del inspector Fernando del Pozo como vicepresidente. Confapa pidió
que el Consello Escolar tenga acceso a las encuestas.
Desde los institutos vigueses se advierte además que tal y como la Administración ha planteado las cosas se
ha provocado enfrentamientos en los claustros; los colegios denuncian que hubo instrucciones "confusas,
contradictorias, con tintes amenazantes e impositivas" y advierten que se están creando "conflitos e
enfrontamentos, máis alá do ámbito lingüístico, que antes non se producían". "O sentimento xeral dos
equipos directivos é que estamos ao servizo de calquera vontade política, teña esta que ver ou non co eido
educativo e que, en todo caso, a importancia da calidade educativa dos centros públicos é trivial", dice su
carta.
Los compañeros de los institutos añaden que la encuesta llega en un momento de "gran crispación" entre
partidos, que utilizan el gallego "en función dos seus intereses", "inventando" problemas educativos "para
dar unha imaxe de falsa eficacia". Sobre las formas del proceso, recalcan que no se puede certificar que la
respondiesen los padres.
Tampoco faltan referencias a la prohibición por mail de Educación de actos a favor o en contra de la
consulta, e indican que la interpretación de este veto no queda clara y que podría vulnerar la libertad de
expresión.
Doble interpretación
Tras su emisión, hubo centros que se echaron atrás en el reparto de los trípticos de los equipos de
normalización lingüística, que denuncian impedimentos desde las direcciones e incluso amenazas de
aperturas de expedientes por distribuirlos. Pero sobre la orden ya se ha manifestado el Tribunal de Xustiza
de Galicia, a raíz de la denuncia de la CIG pidiendo su suspensión. El tribunal no la acepta porque
considera que lo que prohíbe "es todo acto que entrañe impedimento o coacción" en relación con el
desarrollo de la consulta, no el ejercicio de derechos fundamentales de libertad de expresión. Educación se
felicita por el auto, pero la CIG también lo interpreta como una victoria.
Hoy acaba el plazo de entrega de las consultas. La Consellería ha recibido unas mil llamadas de familias
sobre ella.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/directores-vigo-dicen-consulta-creo-conflictoscolegios/idEdicion-2009-06-19/idNoticia-439125/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
36

Unha “alta participación” na enquisa só é dun 50%
O instituto Terra de Xallas realizou unha consulta paralela na que a maioría de pais
apoian un ensino en galego
Xornal de Galicia 25/06/2009
A Consellería de Educación espera conseguir unha “alta participación” dos pais na consulta sobre
preferencias lingüísticas feita aos pais ata o pasado 19 de xuño. Non obstante, para o departamente que
dirixe Jesús Vázquez, nestes momentos un “bó seguemento” restrinxese a o 50%, ou o que é o mesmo, a
que a metade dos 300.000 inquéritos repartidos entre os centros estén cumprimentados.
As expectativas á baixa de Educación van en paralelo aos anuncios de diversos centros a respecto do escaso
seguemento da consulta. Onte mesmo, o claustro de profesores do IES de Sanxenxo informou de que só o
10% dos pais de alumnos do centro entregaron o inquérito á dirección do centro.
Hoxe mesmo finaliza o prazo de entrega das enquisas por parte dos directores de centros, nas delegacións
provinciais da Xunta. Coincidindo coa data, a CIG-Ensino convocou concentracións nos catro
departamentos territoriais.
Por outro lado, casi medio centenar de profesores de colexios con área de influenza en Vigo colapsaron na
maña de onte o servicio destinado a recibir as enquisas. Uns 10.000 inquéritos foron presentados en sinal de
protesta.
http://www.xornal.com/artigo/2009/06/24/polItica/alta-participacion-na-enquisa-sodun/2009062322592474829.html
Educación
Los profesores de infantil están obligados a usar
el castellano en entornos no gallegoparlantes
23/06/2009 - Jacobo Rey. AGN
El nuevo decreto de educación infantil aprobado por la Consellería de Educación, y que regula las
enseñanzas entre 0 y 6 años, mantiene la obligación de que los profesores se expresen en la ''lengua
materna predominante entre el alumnado''. Esto significa que los docentes tendrán que utilizar el castellano
en aquellas clases o centros donde esta lengua es mayoritaria.
Así lo establece el artículo 13 del decreto, publicado en el Diario Oficial de Galicia (DOG) y que entrará en
vigor este miércoles. La principal novedad radica en que queda descartado el modelo que pretendía
implantar el bipartito -se establecía un mínimo de un 50% de clases en gallego-, al tiempo que se retoma el
sistema establecido en el anterior decreto, de 1991.
Así, el nuevo decreto determina que los profesores de educación infantil tendrán que expresarse con sus
alumnos utilizando la lengua más empleada en cada aula. No obstante, el cuerpo docente ''cuidará que el
alumnado adquiera de forma oral y escrita el conocimiento de la otra lengua oficial de Galicia'', aunque
siempre ''dentro de los límites propios de esta etapa''.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
37

Comparación con el decreto del 91
En comparación con el texto de 1991, el decreto aprobado ahora por la Xunta no descarta de forma
explícita la educación bilingüe. Sí lo hacía la anterior normativa, en la que se advertía de que ''no es
conveniente el empleo indistinto de las dos lenguas, mientras los niños no presenten cierta competencia en
su lengua de referencia'', puesto que este sistema ''dificulta el aprendizaje''.
En contraste, sí queda definido que los profesores fomentarán ''una primera aproximación'' a la lengua
extranjera durante el segundo ciclo de la educación infantil, ''especialmente en el último año'', es decir,
entre los 5 y los 6 años.
http://diariodepontevedra.galiciae.com/nova/34126.htmllang=es
REUNIÓN CO CONSELLEIRO ESTE XOVES
Educación promete contar cos equipos de
normalización no deseño do novo decreto
Representantes da Coordinadora de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística
nos centros escolares achegáronlle á Xunta un decálogo "para o consenso".
Redacción - 25/06/2009
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística tivo esta cuarta feira
unha xuntanza co conselleiro de Educación, Xesús Vázquez, onde lle expresaron a "preocupación" e o
"malestar" diante da polémica orixinada arredor da lingua galega no ensino. "Esta polémica é moi negativa
para a convivencia nos centros, e polo tanto para a educación en xeral e para a lingua en particular",
indican. Ao fío, achegámoslles os dez puntos debatidos pola coordinadora este xoves co conselleiro e en
base aos cales os representantes do colectivo solicitaron da Xunta que, como parte "fundamental" do
sistema educativo, se lles permita participar na elaboración de "calquera documento que lexisle o uso das
linguas no ensino":
1. O marco lexislativo educativo ten que evitar a confrontación na comunidade escolar.
2. O alumnado non pode ser segregado por razón de lingua.
3. Débese garantir a presenza do galego no ensino ao 50% como mínimo para poder acadar a competencia
nas dúas linguas cooficiais. Só así o alumnado poderá escoller en liberdade.
4. Téñense que elaborar materiais didácticos, de calidade e actualizados, en lingua galega para todas as
materias e todos os ciclos educativos, que suplan as carencias existentes.
5. Hai que ofrecerlle ao profesorado cursos de reciclaxe e capacitación en lingua galega; para isto é
imprescindible contar cun programa previo de formación de formadores.
6. Cada centro debe seguir elaborando o seu Proxecto lingüístico, que é a base para que os ENDL
desenvolvan as súas funcións unha vez analizada a situación sociolingüística do centro.
7. Decreto de infantil.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
38

A) Nesta etapa débese garantir que o alumnado adquira de forma oral e escrita o coñecemento das dúas
linguas oficiais tendo en conta que a lingua minorizada precisa de maior reforzo.
B) Propoñemos que avalíen os resultados das liñas de galego en infantil de cara a manter este programa. Os
informes elaborados nestes centros valoran moi positivamente estes proxectos xa que permitiron conseguir
que todo o alumnado adquirise a competencia nas dúas linguas oficiais, fose cal fose a lingua inicial dos
rapaces e rapazas.
8. Equipos de Normalización e Dinamización.
A) Débense implementar programas de formación en dinamización lingüística para o profesorado
interesado.
B) Hai que potenciar as coordinacións intercentros.
C) Téñense que consolidar as funcións das coordinadoras provinciais dependentes da DXPL.
9. A administración debe realizar campañas efectivas de dignificación da lingua, que comecen polo propio
goberno da Xunta. A situación do galego é moi delicada, por iso algunhas accións e declaracións realizadas
nos últimos tempos cuestionan o labor de recuperación do galego feito ata o momento.
10. Parécenos inadecuado que a enquisa sexa a base dun decreto novo. Esta consulta, tal e como foi
realizada, non pode ter ese peso nunha lexislación educativa. En cambio, débense ter en conta conta os
diferentes datos sociolingüísticos existentes tirados de estudos elaborados con rigorosidade (MSG, IGE),
así como os diferentes Proxectos Sociolingüísticos de Centro realizados nos últimos anos.
http://www.vieiros.com/nova/75020/educacion-promete-contar-cos-equipos-de-normalizacion-no-desenodo-novo-decreto
O CONTRADECRETAZO. IDIOMA
Mentiras arriscadas
26.06.2009 O argumento de que a maioría do país votou ao PP, esgrimido por Núñez
Feijóo para derrogar o decreto do galego, é falso
O argumento continuamente repetido polo presidente
Alberto Núñez Fiejóo de que a derrogación do decreto do
galego está avalado polas urnas é rotundamente falso. A
pesar de contar con maioría absoluta no Parlamento -38
deputados-, o Partido Popular (PP) obtivo menos votos que
socialistas e BNG xuntos, responsables como membros do
bipartito dese texto que Feijóo se apresurou a desterrar da
lexislación a mesma noite dos comicios autonómicos.
Son apenas seis mil votos os que a esquerda lle sacou de vantaxe aos conservadores, suficientes para dicir
que o decreto foi confirmado polas urnas. Iso se se utiliza a mesma estratexia dogmática de Feijóo para
xustificar a fervenza de medidas que, en menos de dous meses, desenvolveu o seu goberno contra o
regulamento da lingua galega. A frela provocou, mesmo, conatos de malestar no seu propio partido,
desconcertada a súa facción de maior inspiración galeguista pola premura implacable coa que o conselleiro
de Educación, Jesús Vázquez, e a conselleira de Facenda, Marta Fernández, cumpriron nas súas respectivas
áreas os mandados expresos do presidente.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
39

Aínda que se sumaran aos votos do PP aos de Unión, Progreso y Democracio (UPyD) -formación de
postura vehemente en contra dos dereitos positivos das linguas cooficiais-, o resultado final para os
conservadores e para o nacionalismo español sería inferior ao que representa a esquerda e o nacionalismo
galego, todos eles defensores do status actual. Nese abano ideolóxico, incluiríanse desde Terra Galega á
Fronte Popular Galega (FPG) ou Esquerda Unida, de xeito que os conservadores quedarían aínda nunha
minoría máis significativa: catorce mil votos de diferenza.
O erro estratéxico de Feijóo serviría para comprender o forte rexeitamento que as súas medidas
"involucionistas" -tal como as cualificou a oposición- crearon no seo da sociedade galega e que a amezan
con amargarlle o principio do curso 2009-2010, sobre todo despois de poñer os directores dos centros
nunha posición raiana coa ilegalidade grazas á polémica Consulta Vázquez.
E é que Feijóo, co apoio ideolóxico da asociación Galicia Bilingüe de Gloria Lago -encargada tamén de
identificar a maioría absoluta do PP no Parlamento cun desexo maioritario dos votantes-, dedicou
executivamente os seus primeiros días de goberno a desmantelar a protección legal que se forxara pouco a
pouco ao longo da etapa autonómica. Incluso prescindiu de iniciativas impulsadas polo seu propio partido
na era Fraga.
A dialéctica ao despiste do presidente non só non se corrixe, senón que se mantén, como se a forza de
insistir puidese mutarse. Onte mesmo, ao cabo do Consello da Xunta, defendeu a reforma da Lei da
Función Pública -que erradica a obriga de facer polo menos un exame na lingua propia do país- porque
"recupera o consenso dos 27 anos de autonomía", afirmación que, de novo, volve ser rotundamente falsa:
nin socialistas nin BNG apoiaron nunca a política lingüística de Fraga até que o líder histórico do PP lles
propuxo impulsar, no ano 2004, o Plan de normalización. Ese texto é o que agora Núñez Feijóo pretende
converter en papel mollado, mentres o seu conselleiro de Educación o rebaixa a un "remuíño de ideas" sen
ningunha "vinculación legal" e, en certo modo, prescindible. Iso, a pesar de ser aprobado unanimente polas
tres forzas parlamentarias, unico momento da historia no que pode falarse de auténtico consenso
PROMESA DE JESÚS VÁZQUEZ
Os normalizadores farán tamén o novo decreto
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (Cgendl) participará na
elaboración do novo decreto que regule o galego no ensino. Esa é a promesa que lles fixo o conselleiro de
Educación, Jesús Vázquez, tras unha reunión que mantiveron onte en Compostela, segundo subliñaron onte
os membros da coordinadora, aínda que desde o departamento de Educación rexeitaron comentar calquera
asunto ou promesa tratados no encontro, ao que asistiu tamén o secretario xeral de Política Lingüística,
Anxo Lorenzo.
O colectivo -representado por Valentina Formoso Gosende, do IES Rianxo; Miguel Louzao Outeiro do IES
Coroso, de Ribeira e Román Cerqueiro Landín do CPI Aurelio Marcelino Rey García, de Cuntispresentoulle
a Jesús Vázquez un documento con "dez propostas para o consenso para desactivar a
polémica" sobre o uso do galego no ensino, que ven con "preocupación e malestar".
Entre estes requirimentos, a Coordinadora enumerou a necesidade de que o marco lexislativo evite a
confrontación na comunidade escolar, a imposibilidade de que o alumnado sexa segregado por lingua, a
importancia de que a presenza do galego se manteña como mínimo no 50 por cento, e a necesidade de
elaborar e actualizar materiais didácticos en galego.
Ademais, solicitáronlle a Vázquez que lle ofreza ó profesorado cursos de reciclaxe e capacitación en lingua
galega, que cada centro siga realizando o seu proxecto lingüístico, que garanta que os alumnos de infantil
adquiran de forma oral e escrita o coñecemento das dúas linguas e que a administración realice campañas
efectivas de dignificación da lingua "que comecen polo propio goberno da Xunta".
O colectivo tamén lle amosou o rexeitamento de que a chamada Consulta Vázquezsexa a base dun decreto
novo: "Esta consulta, tal e como foi realizada, non pode ter ese peso nunha lexislación educativa".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=441865
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
40

Los bandazos de la lengua
La Xunta de Feijóo es la primera que legisla para desproteger el gallego en medio de
constantes vaivenes en su política lingüística
DANIEL SALGADO - Santiago - 28/06/2009
La supresión del examen en gallego de las oposiciones a la Administración autonómica ha supuesto la
primera medida desprotectora de la lengua propia de Galicia aprobada en el Parlamento. Los votos de los
diputados del PP lo hicieron posible. Y a pesar de que Alberto Núñez Feijóo no ha cumplido su promesa
electoral de derogar el Decreto do Ensino del bipartito en los cien primeros días de su mandato, sí lo hará
para el curso 2010-2011. Los populares han enarbolado la bandera de una pretendida "libertad lingüística",
recogida de la asociación viguesa Galicia Bilingüe. Justifican así, entre otras actuaciones, la renuncia a la
norma educativa de 2007, redactada a partir de un Plan de Normalización consensuado políticamente hace
cinco años y que contó con el acuerdo inicial del Grupo Parlamentario Popular.
Pero la política lingüística defendida por el PP está lejos de seguir una línea uniforme. Tampoco coherente.
Su única continuidad, hasta el momento, reside en los bandazos, coronados por el fichaje del sociolingüista
Anxo Lorenzo, afín al PSdeG y defensor del decreto bipartito, como secretario general de Política
Lingüística. En febrero de este año, la plana mayor del ahora partido gubernamental desfilaba con Galicia
Bilingüe exigiendo educación separada por idiomas y Feijóo le aseguraba al locutor Federico Jiménez
Losantos que la protesta entraba en los planteamientos del PP gallego. Corina Porro incluso hablaba del
peligro que, por causa de la gobernanza lingüística de socialistas y nacionalistas, corrían "las libertades
individuales".
Sin embargo, el 10 de junio y sin previo aviso, la situación ya era distinta. El número tresde los
conservadores, Antonio Rodríguez Miranda, proclamaba en O Hórreo: "Nuestro partido no coincide con
Galicia Bilingüe". Los cuatro meses transcurridos habían resultado movidos. La campaña electoral del PP
tensó la cuerda al máximo. Feijóo clamaba contra "la imposición lingüística", prometía "libertad" y
olvidaba su anterior defensa de una enseñanza "50% en gallego, 50% en castellano". "Los niños aprenderán
en el idioma que quieran los padres", explicó en entrevista a este diario, "meteré una casilla en el sobre de
matrícula para que los padres elijan el idioma de las asignaturas troncales". Y sin renunciar a ese discurso,
que también rompió la histórica cautela del PP sobre el gallego, se alzó con la victoria el 1 de marzo.
Entonces algunas cosas cambiaron. Galicia Bilingüe no tardó en reaparecer para advertir de su "vigilancia"
sobre el nuevo Gobierno. Pero los vigueses habían dejado de ser interlocutor privilegiado y Feijóo iniciaba
una huida hacia adelante. Si en su investidura parlamentaria anunciaba que "la finalidad del nuevo decreto
será el respeto a los derechos individuales de las familias y los alumnos" y no el cumplimiento de Estatuto
y Lei de Normalización, con la llegada de Anxo Lorenzo a la Xunta ofrecía "consenso" a la oposición.
"Hay que recuperar la convivencia pacífica entre el gallego y el castellano", dijo, sin mencionar que había
sido su partido el primero en apuntarse a la ruptura. Cuando Feijóo se expresó al fin en esos términos, hasta
la prudentísima Real Academia Galega ya se había manifestado en público contra la involución en las
políticas de normalización.
Con Anxo Lorenzo en San Caetano, y la paz firmada con las instituciones galleguistas -Academia y
Consello da Cultura-, casi 50.000 personas salieron a la calle en Santiago, convocados por A Mesa en una
de las mayores movilizaciones que recuerda Galicia, detrás de la pancarta O galego, a nosa columna
vertebral. Desde la Xunta lo intepretaron como "un intento de apropiación de lo que es de todos". Al
tiempo, comenzaba a operar el doble discurso: mientras Feijóo abraza el mantra "galleguista" del
"bilingüismo cordial", su conselleiro de Educación, de quien ahora depende Política Lingüística, se lanza a
cuestionar el Plan de Normalización y la Lei de 1983, aprobados por consenso con Ejecutivos del PP.
Pero si algo ha conseguido la deriva de los populares es clamor en su contra. Oposición, sindicatos, los
departamentos de filología de las tres universidades, asociaciones de padres de colegios públicos, directores
de institutos o equipos de normalización han emitido comunicados contrarios a las medidas lingüísticas
adoptadas hasta el momento por la Xunta.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/bandazos/lengua/elpepuespgal/20090628elpgal_8/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
41

PROXECTO INICIADO CO BIPARTITO
Educación deixará de apoiar as aulas de Infantil en
galego para contornos castelánfalantes
Permitirá que os pais poidan seguir escollendo a adhesión dos centros a este programa,
mais non concederá as axudas destinadas até o de agora á iniciativa.
Redacción - 20:00 01/07/2009
Algo menos de medio cento de centros, sumando apenas o 1% do total de alumnado no treito da Educación
Infantil, estaban no último curso adheridos ao programa de aulas de infantil en galego en contextos
casteláns-falantes. Unha iniciativa comezada hai poucos anos e que require, para ser introducida nun
centro, un mínimo de nais e pais que soliciten para os seus fillos a inclusión no programa.
Diante da viraxe e o debate actual sobre a lingua na comunidade escolar, o Sindicato de Traballadores do
Ensino (STEG) pedira da Consellaría de Educación explicacións polo aparente aprazamento da orde que
regula a concesión de "subvencións a centros educativos públicos para a introdución de accións que
potencien o ensino en lingua galega en infantil". Desde o sindicato cualifican de "desconcertante" a
resposta inicial da consellaría xa que, afirman, o departamento do conselleiro Xesús Vázquez, asegurou
descoñecer a existencia de tal proxecto. Posteriormente, láianse desde o STEG, a consellaría comunicou
que tal programa de subvencións deixaría de aplicarse. Un xesto que, critican os representantes dos
mestres, "mostra un claro retroceso en materia de normalización do galego".
Este mesmo mércores, o sindicato recibiu comunicación oficial do director xeral de Educación, Formación
Profesional e Innovación Educativa, Xosé Luís Mira Lema, garantindo a posibilidade de que os centros que
o desexen continúen co programa pero advertindo de que non contarán co apoio das subvencións da
consellaría. A maiores, critican desde o STEG que a consellaría non vaia comunicarlle aos centros
afectados esta decisión, e quéixanse de que tampouco se realice esforzo en publicitar a existencia deste
programa. "Dende o STEG, seguiremos atentos a calquera retroceso en materia lingüística que pretenda
levar a diante este goberno lingüicida", conclúen.
http://www.vieiros.com/nova/75169/educacion-deixara-de-apoiar-as-aulas-de-infantil-en-galego-paracontornos-castelanfalantes
TRATADO INTERNACIONAL
Sen galescolas nin decreto
03.07.2009 A Mesa acusa á Xunta de incumprir as recomendacións sobre o galego do
Consello de Europa "coas súas decisións de atacar a lingua propia"
MARÉ . SANTIAGO
A Mesa pola Normalización Lingüística acusou onte a Xunta de "incumprir" as recomendacións sobre o
galego no ensino realizadas polo Consello de Europa. Aseguran que o Goberno galego "desafía" os tratados
internacionais sobre dereitos lingüísticos "coas súas decisións de atacar a lingua propia".
Acusan o Executivo de Núñez Feijóo de "destruír todo o que o Consello avalía positivamente" como o
decreto do galego no ensino e as galescolas -eloxiadas polo comisario de Multilingüismo da Unión
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
42

Europea, Leonard Orban- e de non aplicar as recomendacións feitas pola UE hai seis meses, xa que o
número de alumnos que reciben educación en galego nas aulas "segue sendo moi baixo".
O ditame do Consello de Europa foi resultado do control no nivel de aplicación da Carta Europea das
Linguas Rexionais ou Minoritarias por parte de España ratificada por unanimidade pno mandato de José
María Aznar. Por iso, a Mesa pregúntase se Aznar "será máis galeguista que Feijóo" porque consideran que
"está a vulnerar conscientemente este tratado internacional suscrito polo ex presidente español do seu
partido". A asociación pídelle á Xunta que "reingrese na legalidade" fronte á "crispación" e á "galegofobia"
da que, aseguran, "fan gala".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=444574
Os equipos de normalización abren dez vías para o
consenso
Cristina Díaz Pardo 07/07/2009
O conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, reuníuse onte con representantes da Coordinadora Galega de
Equipos de Normalización Lingüística e comprometeúse a que esta organización participe na elaboración
do novo decreto que regulará o uso do galego no ensino e que derrogará o vixente.
Así o asegurou onte a coordinadora logo da xuntanza mantida co conselleiro e co secretario xeral de
Política Lingüística, Anxo Lorenzo. Segundo fontes deste organismo, a reunión desenvolveuse “dunha
forma distendida” e nela ofreceronselle a Vázquez “dez propostas de consenso para acabar coa polémica do
uso do galego no ensino”.
A coordinadora mostrou dende un primer momento “a súa preocupación e malestar ante a polémica que se
orixinou nos últimos tempos arredor da lingua galega no ensino”. Segundo lle transmitiron ao responsable
autonómico de Educación e Ordenación Universitaria “a polémica que se está a vivir é moi negativa para a
convivencia nos centros e, polo tanto, para a educación en xeral e para a lingua galega en particular”.
Entre esta decena de requerimentos, a Coordinadora de Equipos de Normalización enumerou a necesidade
de que o marco lexislativo evite a confrontación na comunidade escolar, a imposibilidade de que o
alumnado sexa segregado por razóns de lingua e que a presenza do galego se manteña, como mínimo no
ensino, cunha representación do 50%, pretensión que parece lonxana nun momento no que o Executivo
galego pula por un sistema de educación trilingüe.
Segundo indicou Miguel Louzao, un dos representantes dos equipos de normalización, “estariamos
dispostos a participar na elaboración do novo decreto sempre que se garanta a competencia do alumnado
tanto en galego como en castelán”.
Igualmente, os representantes da Coordinadora Galega de Equipos de Normalización trasladaron ao
conselleiro “a necesidade de elaborar e actualizar os materiais didácticos en lingua galega”.
Por suposto, a polémica enquisa da consellería aos pais tamén estivo presente na reunión. O punto final do
decálogo ofrecido ao Executivo galego sinala que “parece inadecuado que a enquisa sexa a base dun
decreto novo. Esta consulta, tal e como foi realizada, non pode ter ese peso nunha lexislación educativa. Si
débense ter en conta os diferentes datos sociolingüísticos existentes tirados de estudos elaborados con
rigurosidade, así como os Proxectos Sociolingüísticos de Centro realizados nos últimos anos”.
http://www.xornal.com/artigo/2009/06/26/polItica/equipos-normalizacion-abren-dez-viasconsenso/2009062523361017431.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
43

Entrevista
Anxo Lorenzo, secretario xeral de Política Lingüística: ''A
lingua é un tema de fondo que afecta á convivencia''
12/07/2009 - Antonio Soto. AGN
O secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo Suárez,
confía na capacidade de negociación do Goberno autonómico para
resolver con éxito a polémica suscitada ao redor do novo decreto
de galego, unha normativa aínda inexistente pero que intúe
correcta e coherente. Ás organizacións políticas e sociais coas que
se espera chegar ao consenso pídelles que deixen a un lado
posibles maximalismos. Se non hai atrancos, cre que a norma
estará lista ao remate do presente ano.
Pregunta: Pesou moito o novo decreto de galego cando decidiu aceptar a Secretaría Xeral
Resposta: O que marcou que aceptase o cargo está máis ben relacionado co feito de que había unha
situación de enorme conflitividade, con posicións moi enfrontadas, entre elas estaba a cuestión da
regulación do modelo lingüístico do ensino. Cando se me propón, para min é importante pensar en que eu
podo achegar algún tipo de coñecemento e algún tipo de experiencia para fraguar o máximo consenso
posible en todas as decisións que se tomen desde Política Lingüística, decreto incluído, claro.
P: Coa futura norma redactada, hai que chegar a un consenso que non parece, en principio, doado...
R: Non sei se vai ser fácil ou non, pero penso que podemos propoñer un decreto en que a maior parte da
sociedade se sinta cómoda e sinta que é un decreto interesante para consolidar o coñecemento das dúas
linguas oficiais, para avanzar nun marco de ensino plurilingüe, co coñecemento dunha terceira e dunha
cuarta lingua. Que sintan que unha norma tamén pode ter unha certa flexibilidade e que iso posibilite que
todo o mundo se sinta identificado con ela.
Decreto correcto e coherente
P: O Goberno está convencido de que haberá acordo sobre o decreto...
R: Antes de empezar a redactalo imos coñecer a opinión das familias expresada na consulta rematada o
mes pasado. Teremos en conta as opinións das diferentes partes do proceso educativo coas que nos
estivemos entrevistando. Por outra banda, está o que di a Lei de Normalización Lingüística, que imos
cumprir. Ademais, o decreto debe ser correcto e coherente. Con todo iso construiremos unha proposta que
vai ser o documento que poñamos nas mans das forzas políticas para negociar e tentar acadar o máximo
consenso posible.
P: A unamimidade será difícil
R: Insisto en que non sei se vai ser fácil ou difícil, no que confío é na vontade que ten este Goberno de
chegar a acordos. Vaise negociar, tentar chegar ao máximo consenso posible. Polo tanto, por parte do
Executivo galego non vai haber ninguna dúbida sobre ese interese por consensualo e negocialo. Pola banda
do resto de organizacións sociais, políticas e demais nós confiamos que tamén se dea ese interese por
negociar, por tentar chegar a acordos e abandonar certas posturas que, se cadra, hoxe parecen maximalistas.
Un tema transversal
P: Pero se o apoio non é o desexado, o problema pode manterse ao longo da lexislatura...
R: Creo que a sociedade galega non entendería que non fosemos quen de poñernos de acordo nun tema tan
crucial como é o da lingua. A lingua e o modelo educativo non é facer unha estrada por aquí ou por alá. Aí
podemos discrepar. É un tema de fondo, que afecta á convivencia, a moitísimos aspectos da nosa historia e
un tema transversal. E, xa digo, que a sociedade non entendería que non fosemos capaces de poñernos de
acordo nun marco mínimo de regulación das linguas no sistema educativo.
P: Cre, como se chegou a dicir desde a Xunta, que as normas quedan desfasadas e que se hai que tocarlle á
Lei ou ao Plan de Normalización farase Estase pensando niso
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
44

R: Non. Resposta rápida, non.
P: Son bases sólidas coas que haberá que seguir traballando...
R: A base sólida é a Lei de Normalización Lingüística porque é unha lei, e as normas hai que cumprilas. O
plan segue sendo un documento valioso como punto de encontro. Agora ben, o plan xeral contén un
conxunto de medidas e de obxectivos. Nese sentido, hai elementos que poden ser indiscutibles, mentres que
hai outros que poden necesitar unha certa negociación e consenso e outros nos que eu vexo que, se cadra, é
mellor deixalos para máis adiante.
Unha data límite
P: Para cando estará listo o decreto
R: Despois do verán empezaremos as negociacións e contamos telo listo antes do Nadal. Iso foi o que se
anunciou.
P: Negociado e aprobado
R: Exactamente, antes de que chegue a fin de ano.
P: Galicia Bilingüe pide que Educación se dea présa para saber se quen o desexe pode comprar os novos
libros de texto en castelán...
R: O decreto 124/2007 está en vigor, mentres non fagamos o novo que o derrogue.
Marxe orzamentaria
P: Ou sexa, que non vai haber cambios nese sentido no novo curso.
R: O decreto está en vigor e non está prevista ningunha norma que cambie ou restrinxa o que di o decreto
124 nese tema.
P: A crise trouxo recortes tamén ao seu departamento ou poderá desenvolver o programa previsto
R: Neste escenario económico, a austeridade hóuboa e vai seguir habéndoa para a maior parte das
administracións públicas. Tentaremos conseguir os máximos recursos posibles e faremos o que poidamos.
Pero creo que hai marxe orzamentaria e de xestión para poder facer moitos proxectos.
P: Cal é o orzamento do que dispón o seu departamento para este exercicio
R: Neste ano, cos recortes, dispoñemos de 19 millóns de euros.
http://elprogreso.galiciae.com/nova/35252.html
O CONTRADECRETAZO
Peor que en África
18.07.2009 A un mes de realizarse a "Consulta Vázquez" sobre o galego no ensino, a
Consellería de Educación anuncia que aínda lle vai levar bastante tempo escrutar todas as
enquisas
MARÉ . SANTIAGO
Mañá cúmprense un mes da fin do referendo desenvolvido pola
Consellería de Educación para coñecer en que lingua queren os
pais que reciban a educación os alunnos. E a pesar das catro
semanas transcorridas, o departamento de Jesús Vázquez
infomou estes días que o proceso de escrutinio das enquisas se
prolongará aínda "bastante tempo".
Se ben rexeitan especificar o número de persoas encargadas de realizar o escrutinio, asegúrase desde a
consellería que "traballan cinco días á semana sen descanso" e xustifican o atraso polo "complicado que
resulta abrir os sobres". Algúns destes sobres, puntualizan, "están pegados con lotite e, mesmo, grampados"
porque houbo pais -engaden- "que quixeron manter a súa identidade estritamente oculta".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
45

Educación asegura que xa poderían facerse públicos algúns datos, pero que serían "demasiado parciais" e
pouco fiables para o conxunto, xa que pertencen soamente a certas comarcas.
O certo é que o polémico referendo -que abriu unha drástica división no país- vai camiño de converterse
nun dos máis prolixos e longos na historia da democracia mundial. A espera para coñecer os resultados
vaise prolongar máis que o longo mes de tirapuxas e xuízos na primeira elección de George W. Bush como
presidente dos Estados Unidos fronte a Al Gore, no ano 2000, símbolo por excelencia dos buracos
inatuables de certas eleccións na democracia. Nin na India, onde existen 600 millóns de electores, se tarda
tanto en obter uns resultados e o caso daConsulta Vázquez só tería parangón, pola súa dilatada duración, en
certas situacións excepcionais en África, como é Zimbabue.
O atraso está a provocar, ademais, que comecen a inzar as sospeitas, sobre todo tendo en conta a premura
coa que foi realizada a consulta, destinada -segundo Xesús Vázquez- para servir como base ao futuro
Decreto do galego, co que a consellería pretende rebaixar a presenza deste idioma no ensino.Onte mesmo, o
portavoz de Educación do Grupo Parlamentario Socialista, Guillermo Meijón, interpretou ese atraso como
unha evidencia que o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, está preparando "unha gran fraude
electoral".
A través dun comunicado no que criticou o proceso de elaboración da enquisa por ser "frívolo, falaz, dunha
viabilidade técnica máis que cuestionable e impropio dun Goberno serio", Meijón agoirou que a "fraude
electoral" que, ó seu xuízo, pensa o máximo mandatario galego suporá "o ataque definitivo contra o
galego".
Ademais, o socialista reprobou que a enquisa constitúe "un intento inescusable de manipulación da vontade
dos galegos" e que se enmarca en "o desmantelamento programado do ensino público" posto en marcha
polo Partido Popular desde a Xunta.
Segundo Meijón, neste "desmantelamento" tamén se inclúen a "nefasta decisión" de suprimir a gratuidade
dos libros de texto, a redución de aulas e persoais de profesores e o agrupamento de alumnos. "Para o único
que hai diñeiro é para o ensino concertado", censurou, á vez que incidiu en que "non hai que facer unha
enquisa para saber que intereses defende o PP". Para rematar, lamentou o "preocupante desinterese" que
mostra o PP pola escola pública e prognosticou que a deixará cun gran dano feito". "Pasará a ser a perla da
coroa a ser a cincenta do sistema público galego", concluíu o deputado socialista.
PERSPECTIVAS
Non parece sensato que unha cuestión tan delicada, e que armou tanta polémica, como a "Consulta
Vázquez" se estea retrasando tanto nos seus resultados. A actitude non fai máis que aumentar a polémica.
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=449600
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
46

Educación nega a contratación dunha empresa para
o reconto
O departamento de Jesús Vázquez explicará o método do escrutinio cando faga
públicos os resultados da consulta
Cristina Díaz Pardo 25/07/2009
A Consellería de Educación negou onte a contratación dunha empresa valenciana que, segundo afirman
desde a Mesa da Normalización Lingüística, sería a encargada de levar a cabo o escrutinio das consultas
aos pais sobre o idioma. Nunha entrevista concedida esta semana a Xornal de Galicia, o presidente desta
asociación a prol do galego, Carlos Callón, asegurou que “á ultima hora a Xunta contratou os servizos
dunha empresa de Valencia para levar a cabo o reconto dos datos da enquisa”. Fontes da Consellería de
Educación aseguraron a este periódico que as aseveracións da Mesa Pola Normalización Lingüística eran
“falsas” se ben, as mesmas fontes non puideron explicar cal é a metodoloxía a seguir no tratamento das
enquisas e na obtención de resultados.
“A consellería conta con persoal que se dedica ao estudio das enquisas”, apuntaron desde o departamento
de Educación. “Cara ao final do proceso darase a coñecer non só os datos de participación senón o método
seguido”, informaron.
Con todo, o mutismo do departamento do ramo sobre o escrutunio das consultas aos pais é total. Unhas das
críticas que se facía dende a Mesa Pola Normalización amparábase no feito de que “non existía a figura dun
notario que dese fe da legalidade do proceso de reconto dos inquéritos”. Preguntados pola acusación, dende
o departamento que dirixe Jesús Vázquez declinouse contestar se a figura do notario estaba presente no
proceso ou non.
Así, mentres continua o reconto da consulta aos pais, da que se extraerán uns resultados que serán a base do
novo decreto do galego no ensino, o proceso recibe cada vez máis críticas por parte de sindicatos e grupos
políticos. Con todo, a consellería garda silencio sobre o desarrollo do proceso para extraer datos da
consulta. A data estimada para que o resultado do inquéritos aos pais se faga público apunta a finais de
mes.
En canto ao estudio do galego, o 60% dos examinados nas probas para obter o certificado de galego Celga
4 suspenderon o exame, mentras que se rexistraron un 70% de aprobados nas probras para obter o segundo
grao. As probas realizáronse o pasado mes de maio e constitúen un medio de certificación oficial do
coñecemento da lingua galega.
http://www.xornal.com/artigo/2009/07/22/politica/educacion-nega-contratacion-dunha-empresareconto/2009072122493969633.html
A ENQUISA DA LINGUA NON ACLARA NADA
Pouco máis da metade dos pais opinou, a maior
porcentaxe na privada
Logo dun gasto de 160 mil euros nunha iniciativa con moitas sombras no camiño, a enquisa só clarexa
que os pais queren que se mellore o ensino do inglés.
Isabel G. Couso - 13:10 31/07/2009
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
47

Nunha comparecencia na que o secretario xeral de Política Lingüística
apareceu só, sen a compaña do conselleiro de Educación, Anxo Lorenzo
debullou os resultados da enquisa sobre a lingua. De primeiras subliñou
a participación, que considerou "dispar". Globalmente este dato elévase
até o 58,7% das familias, se ben foi máis elevada nos ciclos de
Educación Infantil e Primaria, onde chegou até o 70,1% e ao 75,7%
respectivamente. Mentres, foi menor a participación en Educación
Secundaria (38,4%) e en Formación Profesional (33,1%). Con todo,
Lorenzo aclarou que, porcentualmente, foi moito máis elevada a
participación nos centros privados, seguidos dos concertados e
finalmente dos públicos.
Unanimidade só para o inglés
Cuns resultados que se ofrecen unicamente desglosados por ciclos educativos e non globais, a estatística
que ofrece maior garantías e revela a unanimidade dos pais refírese ao inglés. A favor de que se impartan
contidos neste idioma amósanse o 91,5% das familias de Infantil, o 75,2% das de Primaria, o 63% de
Secundaria e o 63% de Formación Profesional. Cuestionado sobre as posibilidades que este desexo tería
para converterse nunha realidade, Lorenzo adiantou a dispoñibilidade do goberno, se ben confirmou que
este non pode ser un obxectivo a curto prazo.
Entre o bilingüismo e o castelán
En Educación Infantil, a meirande parte dos pais prefire que os seus fillos aprenda a ler e escribir en galego
e castelán (53,2%). Con todo, suman outro 37% os que optan unicamente polo castelán, mentres que son o
8,7% os que a esta pregunta contestan "só galego".
En Primaria, á cuestión de "En que linguas preferiría que o seu fillo cursase as materias troncais"deixa o
seguinte resultado: o 37,6% todas en castelán; o 26,6% prefiren unhas en galego e outras en castelán; o
17% a maioría en castelán; o 12,5% todas en galego; e o 5,8% a maioría en galego.
En Secundaria, á mesma pregunta ofrece resultados parellos: o 33,8% optan por todas en castelán; o 23,6%
unhas en galego e outras en castelán; o 19,8% todas en galego; o 14,7% a maioría en castelán; e o 7,7% a
maioría en galego.
Nos ciclos formativos, a maioría dos consultados (un 52%) opta por un emprego das dúas linguas en todas
as materias; o 25,1% opta por só galego; o 22,6% só castelán; e un 11% deixaron sen resposta esta
cuestión.
Modificación do Decreto
Sen deixar máis dun cuarto de hora para as preguntas dos xornalistas, Anxo Lorenzo asegurou que as
conclusións que se poden tirar desta consulta "non serán vinculantes" e insistiu unha e outra vez en que
"isto non foi un referendo, senón unha consulta para pulsar a opinión das familias". Nesta liña, subliñou
que o novo decreto sobre o ensino que se elabore será "plural, sen ningún tipo de imposición e reflectirá a
diversidade lingüística presente en Galiza".
Con todo, non quixo adiantar data ningunha para a súa elaboración e precisou que nada se fará ao respecto
en agosto, porque "son malas datas" para cuestións vencelladas co ensino, por mor dos períodos
vacacionais. Así, deixou para setembro o inicio do proceso que, dixo, contará con todos os axentes
implicados no ensino, aos que tamén se lles fará chegar o resultado da enquisa.
Contratación dunha empresa e custe
Lorenzo foi especialmente belixerante á hora de falar do custe que tivo este traballo. Confirmou, tal e como
xa adiantara a Mesa pola Normalización, a contratación dunha empresa (Obradoiro Socioloxía) para a
decodificación dos datos. Esta, á súa vez, subcontratou a outra compañía para alugarlle un lector óptico que
permitise acelerar todo o procedemento. O secretario xeral de Política Lingüística asegurou que estas
contratacións foron necesarias porque, do contrario, todo o proceso tería unha duración de máis dun ano e
así "resolveuse nun mes".
Ademais, adiantou as cifras oficiais do custe que tivo a consulta. Segundo explicou, esta cantidade
ascendeu finalmente a 160.995 euros, un montante económico que se repartiu entre a impresión da enquisa,
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
48

a dixitalización dos datos ou a publicidade. Lorenzo recalcou que esta cifra supón 48 céntimos por alumno.
Neste sentido acusou "a algunha organización" de dicir "mentiras e estupideces" ao respecto, "que nada
teñen que ver coa realidade".
Unha enquisa chea de sombras
Máis alá de que o secretario xeral asegurase que os datos desta consulta non serán vinculantes, hai que
subliñar a premura, tanto na súa elaboración (no comezo das vacacións, cos alumnos preparando exames...)
como na súa presentación. A correspondente rolda de prensa convocouse o último día do mes de xullo, un
venres, deixando pouco tempo para as posíbeis reaccións dos diferentes axentes sociais implicados no
ensino.
Ademais do controvertido que foi todo o procedemento que agora nos leva a coñecer este resultado, a
información que ofrece atende exactamente ás preguntas realizadas ás familias. Non hai, pola contra,
ningún tipo de cruzamento de datos do que puideramos extraer outro tipo de conclusións, como a escolla
preferente dos pais en función do rural ou urbano ou dos centros públicos ou privados, por exemplo. Ao
respecto, Lorenzo asegurou que "estes son os datos que hai e non se buscarán máis".
Anxo Lorenzo xustificou a ausencia do conselleiro de Educación na presentación pública dos resultados
asegurando que el é "o máximo responsábel da política lingüística do país" e polo tanto, "representante do
goberno". Así, nunha exacta media hora de comparecencia, deixou a porta aberta a que cada quen extraia as
súas propias conclusións e adiantou a súa: "a enquisa reafirma o carácter bilingüe da sociedade galega".
http://www.vieiros.com/nova/75760/pouco-mais-da-metade-dos-pais-opinou-a-maior-porcentaxe-naprivada
A Coordinadora de Equipos de Normalización critica
a enquisa do galego
Comezan as reaccións á enquisa do galego. A Coordinadora Galega de Equipos de
Normalización e Dinamización Lingüística pon en dúbida a fiabilidade dos resultados do
cuestionario da Xunta sobre as linguas no ensino e tamén os sindicatos "ilexítimos" e de
"fiabilidade pouco dubidosa" estes datos...
Por Galicia Confidencial | Galicia | 31/07/2009
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística asegura que o inquérito
non reuniu as garantías científicas mínimas e non partiu da igualdade entre ambos idiomas: galego e
castelán. Engade que só serve para demostrar a perda de galegofalantes, sobre todo entre os máis novos, o
que xustificaría un reforzo do idioma galego no ensino se Galicia non quere perder o bilingüismo que a
caracteriza segundo a Consellería.
Dende a Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (CGENDL),
formada por equipos dos centros públicos e privados de toda Galicia, reiteramos a primeira análise que
fixera ante esta consulta ás familias cando foi presentada publicamente. Como vimos dicindo, ningunha
fase desta consulta, desde a súa presentación, pasando pola distribución, ata o sistema de reconto, reuniu
as garantías científicas mínimas que require un inquérito deste tipo.
1. non partiu dunha situación de igualdade entre ambos idiomas, galego e castelán, do que o goberno
da Xunta denomina bilingüismo. As preguntas realizáronse partindo dunha situación de debilidade social
do galego, fan só referencia ás materias troncais (tal e como establece o actual decreto) e non á totalidade
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
49

das que se imparten e dificilmente poden proporcionar unha información precisa sobre as preferencias das
nais e dos pais. Ademais, non se baseou nunha mostra realmente representativa, tanto polo alto grao de
abstención, como pola selección dos enquisados ou por non considerar aspectos básicos de calquera
análise deste tipo como o contexto sociolingüístico do alumnado.
2. non reuniu as condicións técnicas de fiabilidade esixibles no proceso de distribución, recolla e
análise dos resultados. Isto agudizou a imaxe de improvisación e escurantismo que acompañou todo o
proceso creando maior confusión na opinión pública.
Así mesmo, hai que engadir que a consulta se realizou nun momento de grande polémica e moita
desinformación entre unha sociedade na que predominan os prexuízos cara á lingua galega. Todo isto
agrávase cando se anuncia que estes resultados serán o punto de partida do proceso de derrogación do
Decreto 124/2007 e da elaboración da nova lexislación.
Con todo, as respostas si que amosan unha clara tendencia: a perda importante de galegofalantes, sobre
todo entre a xente máis nova. Se a Xunta de Galicia quere que Galicia siga sendo bilingüe como ata agora
(tal e como afirman) debe, partindo do actual decreto que contempla un 50% de materias en galego,
incrementar esta porcentaxe reforzando a aprendizaxe do galego para frear esta tendencia actual.
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/3578.html
ENCUESTA SOBRE EL IDIOMA
Feijoo destaca que la mayoría de los padres quieren aulas
bilingües
El presidente de la Xunta reitera que el actual decreto «es un error con el que está en
desacuerdo la sociedad gallega, por lo que es necesario reformarlo».
Efe 30/7/2009
El presidente de la Xunta, Alberto Núñez Feijoo, ha afirmado que la consulta realizada a los padres sobre el
uso del gallego en la educación «prueba que la mayoría quieren aulas bilingües» para sus hijos, para que
«conozcan tanto el gallego como el castellano».
El titular del Ejecutivo autonómico señala que la consulta también refleja que los padres «son los primeros
interesados en la educación de sus hijos», y que, prueba de ello, es que «casi un 60% ha expresado con
claridad y en libertad su opinión».
Núñez Feijoo consideró que los gallegos «quieren que sus hijos sean libres para escoger la lengua que les
parezca oportuna en cada momento», y «que en la escuela se les enseñen al menos las dos lenguas que tiene
nuestra comunidad: el gallego y el castellano». El presidente del Gobierno gallego indicó a Efe que esto
«ya quedó claro en las elecciones y ahora se refrenda», y reiteró que el actual decreto que regula el uso
del gallego en la educación «es un error con el que está en desacuerdo la sociedad gallega, por lo que es
necesario reformarlo».
Asimismo, apuntó que los gallegos «están muy por encima del debate político» y que, «además de la
enseñanza bilingüe, la otra gran necesidad del sistema educativo es el conocimiento de una tercera lengua,
el inglés, para abrirle puertas a sus hijos, en lugar de cerrárselas».
Núñez Feijoo afirmó que los padres, mediante la consulta, «han reafirmado alto y claro la cortesía, la
urbanidad y la cordialidad lingüística que hay en Galicia».
«Este es el mensaje que nos han dado y que pondremos sobre papel en el nuevo decreto», concluyó.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2009/07/31/00031249050497317753883.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
50

Educación no aclara cómo influirá la consulta en el
decreto del gallego
APA y sindicatos dudan de la fiabilidad de la encuesta por la elevada abstención
ANNA FLOTATS - Santiago - 01/08/2009
Fue la promesa estrella de Alberto Núñez Feijóo. Un revulsivo para sindicatos y asociaciones lingüísticas.
Y un bálsamo para Galicia Bilingüe. El conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, no se cansó de repetir
que la encuesta a las familias sobre el idioma en las aulas es "el punto de partida" del nuevo decreto del
gallego. Pero ni en el día en que se conocen los resultados, tras un recuento hecho por una empresa privada
que ha durado cinco semanas, la consellería explica cómo van a influir esos datos en la elaboración de la
norma.
El 21% de los 330.856 padres que fueron preguntados quiere que sus hijos estudie sólo en castellano. Una
opción que resulta mayoritaria en Educación Primaria y Secundaria. En Infantil, en cambio, la mayoría pide
que se combinen las dos lenguas. Las familias que abogan por una formación únicamente en gallego
representan sólo el 7,7% del total y las que pusieron la cruz en la casilla bilingüe alcanzan el 21%.
La participación, que rozó el 60% y que para la consellería es una muestra del "interés de los padres y
madres en las decisiones que afectan al sistema educativo", fue mayor en centros privados y concertados,
que son minoría en Galicia. La abstención, sin embargo, reina en Educación Secundaria y Formación
Profesional. Más de la mitad de las familias que tiene hijos en estas etapas decidió no rellenar el
cuestionario. La escasa participación hace dudar a sindicatos y asociaciones de padres -contrarios a la
encuesta desde el principio- de la fiabilidad de la consulta. CIG, STEG y UGT tachan los resultados de
"ilegítimos" y la confederación de APA de centros públicos cree que los datos "no aportan absolutamente
nada".
El secretario general de CIG, Anxo Louzao, añadió que la encuesta "está pensada exclusivamente para
justificar la política lingüística de agresión contra el gallego", que se enmarca, señaló, en el "odio que el
actual gobierno está demostrando contra lo que nos identifica como gallegos". A Mesa pola Normalización
Lingüística se sumó a las críticas y afirmó que los resultados de la consulta son "las cuentas de Pinocho",
fruto de una encuesta "fraudulenta y chapucera".
El secretario general de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, estuvo ayer solo ante el peligro en la
presentación de los resultados. El conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, esperaba en algún despacho de
San Cateano a que un irritado Lorenzo -tachó de "mentiras y estupideces" las críticas a la consultadespachara
con los medios el asunto más relevante que tiene entre manos el departamento educativo. El
mal trago tenía tiempo límite. A las doce menos cinco, Vázquez esperaba al secretario general para guardar
un minuto de silencio en recuerdo a las víctimas de ETA.
Lorenzo presentó los datos teniendo en cuenta sólo a los padres que contestaron la consulta y destacó que
más de la mitad de las familias prefiere que sus hijos estudien sólo en castellano, un porcentaje similar a los
que reclaman un sistema bilingüe. Estos resultados, valoró, "ponen de manifiesto que el actual marco
normativo [que obliga a impartir en gallego al menos la mitad de las asignaturas] no se ajusta a las
preferencias de la sociedad gallega". Lo mismo piensa Gloria Lago, presidenta de Galicia Bilingüe. "Los
datos demuestran que los gallegos no sintonizaban con la política de imposición del bipartito", afirma la
portavoz de la asociación, que reclamó esta consulta, a golpe de manifestación, junto a la plana mayor del
PP.
El secretario de Política Lingüística reconoció que las familias "no valoran lo suficiente la lengua propia de
Galicia" ya que "no la perciben tan útil como el castellano". Para cambiar ese pensamiento, la consellería
aboga por crear "un marco de bilingüismo cordial", que no pase "por las fórmulas de imposición y
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
51

aislamiento" del actual decreto, cuyo antecedente aprobado por unanimidad en el Parlamento -el Plan de
Normalización Lingüística- contribuyó a elaborar el propio Lorenzo.
El secretario de Política Lingüística no aclaró cómo se usarán los resultados de la consulta (que costó
160.995 euros, 48 céntimos por alumno) en el decreto que prepara. Repitió que la encuesta "no será
vinculante", lo contrario que proclamó Feijóo el pasado 25 de mayo en Barcelona, y se mantuvo fiel a su
ambigüedad: "Los datos son una opinión más que incorporaremos a las líneas generales del texto".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Educacion/aclara/influira/consulta/decreto/gallego/elpepuespgal/20
090801elpgal_3/Tes
O CONTRADECRETAZO ·· REACCIÓN
"Historia dun despropósito"
01.08.2009 BNG e PSdeG, sindicatos, asociacións de pais e colectivos cidadáns cuestionan a
validez dos resultados e opóñense a que sexan utilizados para mudar o marco normativo
MARÉ. SANTIAGO
O secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo,
anunciou onte, ante os resultados da consulta aos pais, o que
xa era previsto segundo a promesa electoral do PP,
formulada en confluencia co discurso de UPyD, Galicia
Bilingüe e medios de comunicación afíns: que se mudará o
"marco normativo" que regula o uso do galego no ensino.
Lorenzo, que nun artigo que escribiu no 2002 para o Congreso Mundial de Políticas Lingüísticas de
Barcelona afirmou que "a ideoloxía do bilingüismo harmónico supón, na práctica unha negación da
planificación como instrumento real e práctico de transformación da realidade lingüística galega", subliñou
onte que "o marco normativo non se axusta ás preferencias dos pais, polo que a Consellaría "terá en conta a
opinión expresada libremente polas familias para a redacción do novo decreto".
"É necesario revisar os modelos de normalización lingüística asumidos nos últimos 25 anos", engadiu, e
recoñeceu que en Primaria e Secundaria "o galego aínda non se percibe tan útil como castelán". Asegurou,
contradicindo declaracións realizadas por Alberto Núñez Feijóo hai xa tempo, que a consulta non será
"vinculante", -reiterou que non é un "referendo"-, senón que funcionará como un elemento máis a ter en
conta nun marco novo que será "plural, sen ningún tipo de imposición e reflectirá a diversidade lingüística
presente en Galiza".
O PPdeG considerou, así, a enquisa como "un primeiro paso cara a un novo decreto que enterre os
problemas", e amosouse contrariado porque a "oposición" se opoña "a que as políticas educativas da Xunta
se consensúen cos pais"-esquecendo as asociacións de pais dos centros públicos que se opoñen á
derogación do actual decreto, e as críticas que recibiu a consulta polos seus defectos metodolóxicos-.
O PSdeG considera, pola súa banda, que a "historia do despropósito" que supuxo desde a súa orixe a
consulta limitouse na súa resolución a constatar que "se perdeu o tempo para nada" . A portavoz adxunta do
grupo parlamentario socialista, Mar Barcón, resaltou que os resultados "non achegan un dato novo" e instou
tanto ó conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, como ó presidente da Xunta, Núñez Feijóo, a que "dean a
cara para explicar as decisións que van adoptar".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
52

O BNG cre que a consulta "non apoia" a intención do Goberno galego de derrogar o decreto que
actualmente regula o uso do galego no ensino, porque segundo cálculos dos nacionalistas, "só dous de cada
dez" familias consultadas desexarían que os seus fillos recibisen educación exclusivamente en castelán. "O
actual decreto persegue que os nenos teñan competencias plenas en galego e iso mesmo se reflicte na
enquisa" expuxo en rolda de prensa a deputada Carme Adán, polo que considera que a norma "non está en
cuestión" por "oito de cada dez" pais, que segundo os nacionalistas din preferir unha educación bilingüe ou
só en galego.
Con todo, desde o BNG insisten en que a enquisa carece de "credibilidade" porque non conta co mínimo
rigor científico nin metodolóxico" e destacan tamén que un número "importante" de familias, "catro de
cada dez", renunciou a participar na consulta. Como pensan fomentar a iamxe de utilidade do galego cando
foron os primeiros en facer unha campaña de desprestixio social do galego, cando estableceron que xa non
é útil para entrar na función pública preguntou a deputada Carme Adán. Bieito Lobeira acusou a Xunta de
pretender converter o galego nun "idioma inútil" e darlle un status legal de "dialecto".
APAS
Virgilio Gantes: "Non achega absolutamente nada"
Boa proba do rexeitamento que a "Consulta Vázquez" provocou nos centros públicos é que o presidente da
Confederación de APAs deste tipo de ensino (Confapa), Virgilio Gantes, considerou que os datos da
consulta "non achegan absolutamente nada" á hora de elaborar un novo decreto do galego, ante a escasa
participación". Gantes criticou que o proceso de consulta foi "pouco serio" e que "non se reflicten" datos
que considerou "importantísimos", "como cantas familias contestaron a enquisa", xa que "hai familias que
contestaron a tres ou catro en función do número de fillos".
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística sinalou as súas
"dúbidas" da "fiabilidade dos resultados" ao "non reunir as garantías científicas mínimas" que requiría e
realizarse "nun momento de gran polémica e moita desinformación" na que "predominan os prexuízos"
caro ao galego. A presidenta de Galicia Bilingüe, Gloria Lago, considera que dos resultados "pódese
deducir clarisimamente" que o actual decreto do galego no ensino "non conectaba coa sociedade e había
unha inmensa maioría que non estaba de acordo".
MESA
"As contas de Pinocho, sen fiabilidade"
A Mesa pola Normalización Lingüística valorou como "contas de Pinocho, sen credibilidade nin
fiabilidade" os resultados sobre a "pseudoconsulta" presentados por Anxo Lorenzo. A asociación constata
que "o proceso de reconto é dos máis longos de toda a historia da democracia mundial" e pregúntase "como
se pode tardar todo este tempo e non seren capaces de presentarnos datos seriamente desagregados".
Ademais, a organización cidadá interrógase "cal é o motivo de que só dean o nome da empresa encargada
de tratar os datos e non da encargada do reconto propiamente, que sería unha das partes máis delicadas".
Insistiu en que "ao non haber observadores externos, non hai ningunha garantía, ningunha, de que todo isto
non sexa un enorme calote".
A Mesa mantén, así mesmo, a estimación de que o custo total deste operativo ronda os 400.000 euros.
Lembra que, hai dous meses, a Xunta orzamentara publicamente en 198.000 euros a consulta. O secretario
xeral da CIG-Ensino, Anxo Louzao considerou "ilexítimos" os resultados da consulta xa que o proceso
"está pensado exclusivamente para xustificar unha política lingüística de agresión" contra o galego. O
voceiro de FETE-UXT Galicia, Raúl Gómez, lamentou que "a enquisa, con todos os seus defectos, é unha
foto da realidade. O castelán está moi ben e o galego está moi mal", aclarou.Por este motivo, considerou
que o proceso "ratifica a conveniencia de que siga en vigor o decreto 124/2007", xa que "o galego necesita
unha discriminación positiva". Finalmente, STEG alertou de que a consulta aos pais "demostra a
necesidade do que xa era obvio: a obriga de medidas de protección e promoción da lingua galega".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=454077
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
53

O ensino recea dos resultados e esixe protección
para o galego
Os sindicatos e A Mesa tildan de “fraude” a consulta e os docentes subliñan a ausencia de
“rigor técnico” nos datos
David Lombao 05/08/2010
Os colectivos vinculados ao mundo do ensino que, ao longo das pasadas semanas,expresaron publicamente
as súas dúbidas en torno á “fiabilidade” da enquisa de Educación e mesmo mostraron o seu temor sobre a
posibilidade de que o departamento de Jesús Vázquez “cociñase” os datos finais, reafirmaron onte o seu
receo sobre o inquérito.
Un dos colectivos máis críticos co proceso, A Mesa pola Normalización Lingüística apuntou onte que,
dende o seu punto de vista, “todas as interrogantes” sobre a “transparencia” da consulta “seguen abertas”.
A ausencia de “datos desagregados”, así como a tardanza en facer público o escrutinio final leva ao
colectivo de defensa da lingua a asegurar que “o que comezou coma un proceso tendencioso contra o
galego, con preguntas tramposas, desembocou no escurantismo e na fraude” por parte da Xunta. Ao tempo,
o colectivo que dirixe Carlos Callón láiase de que “para atacar o galego e crispar ás familias non exista a
austeridade” no Executivo xa que, subliñan, “os gobernantes din que malgastaron 160.000 euros nesta
trapallada como se fose algo lóxico”, se ben AMesa mantén que o montante total ascende a 400.000 euros.
Tamén a Coordenadora de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística expresou onte reservas
sobre a “fiabilidade dos resultados do cuestionario xa que, explican, “non reuniu as mínimas garantías
científicas”.
Neste sentido, o colectivo de docentes subliña que os cuestionarios distribuídos pola Consellería “non
parten dunha situación de igualdade entre ambos idiomas” e, ademais, “fan só referencia ás materias
troncais, e non á totalidade” das materias impartidas”. Do mesmo xeito, a Coordenadora salienta que a
ausencia de “condicións técnicas de fiabilidade” no proceso “agudizou a imaxe de improvisación e
escurantismo” nun contexto no que, explican, “se a Xunta quere que Galicia siga sendo bilingüe como ata
agora, debe incrementar” a porcentaxe de 50% de materias en galego recollido no decreto vixente ata o de
agora. Esa mesma protección para a lingua propia é a reclamada dende o Sindicato de Traballadores do
Ensino de Galiza (STEG). Para este colectivo, a consulta “demostra unha necesidade obvia” de “protección
e promoción da lingua” xa que, apuntan, “a maioría das persoas que participaron queren que o noso
alumnado teña competencia lingüística en galego”.
Paralelamente, o STEG pon en tea de xuízo a “seriedade” do que a central sindical denomina “pseudoenquisa”,
dado o carácter “confuso” das preguntas formuladas ou a distinción de “materias troncais”,
cando, explican, esta categoría “non existe en primaria nin en secundaria”. Tamén o sindicato maioritario
entre o profesorado da comunidade, a CIG-Ensino, rexeitou a validez do inquérito como base da política
lingüística da Xunta nos centros educativos nos vindeiros anos. En opinión do secretario nacional da
central, Anxo Louzao, os resultados culminan “un proceso ilexítimo e fraudulento” que, explica, “foi
pensado exclusivamente para xustificar unha política de agresión contra o noso idioma”, orientada para
“reducir a súa presenza nas aulas”.A xuízo de Louzao, “esta enquisa foi preparada para obter este
resultado” nun contexto no que ademais, apunta, “a participación de centros concertados foi
aproximadamente dun 90%”. Esta circunstancia fai, dende o punto de vista do sindicato nacionalista, que
“as porcentaxes resulten distorsionadas”. “Na práctica –conclúe Louzao– serán os centros concertados os
que decidan sobre o idioma no ensino público”.
http://www.xornal.com/artigo/2009/08/01/politica/ensino-recea-resultados-esixe-protecciongalego/2009073123291611166.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
54

E A COORDINADORA CUESTIONA A FIABILIDADE
As APAs subliñan a 'escasa participación'
Europa Press. O presidente da Confederación de APAs de centros públicos (Confapa),
Virxilio Gantes, considerou que os datos que reflicte a consulta aos pais sobre o idioma nas
aulas 'non achegan absolutamente nada' á hora de elaborar un novo decreto do galego, pola
a 'escasa participación'.
31.07.2009
En declaracións a Europa Press, Gantes criticou que o proceso de consulta foi "pouco serio" e que non se
reflicten" datos que considerou "importantísimos", como "cantas familias contestaron á enquisa", xa que
"hai familias que contestaron a tres ou catro en función do número de fillos". "Non sei por que se gastou
tanto diñeiro nuns datos que non achegan absolutamente nada", lamentou.
Así mesmo, a Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (EDNL)
sinalou, nun comunicado, que existen "dúbidas" da "fiabilidade dos resultados do cuestionario", ao "non
reunir as garantías científicas mínimas" que requiría e ao realizarse "nun momento de gran polémica e
moita desinformación" entre a sociedade, na que "predominan os prexuízos" cara o galego.
http://www.anosaterra.org/nova/32772/as-apas-sublinan-a-escasa-participacion.html
ASEGURA QUE O BORRADOR ESTARÁ PECHADO EN SETEMBRO
Anxo Lorenzo: 'Non se vai impoñer un modelo de
decreto'
Redacción . Logo de dar a coñecer o resultado da enquisa sobre a lingua no ensino, o secretario
xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, sinala que a Xunta non lles ofrecerá aos pais unha
educación 'á carta' nin un modelo 'segregacionista', aínda que admite que podería implantarse un
'modelo de segregación mixto'.
02.08.2009
Nunha entrevista publicada en La Voz de Galicia, o secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo,
sinala que a enquisa sobre a lingua no ensino non é vinculante, “non podemos ofrecer unha educación á
carta”. O responsábel da Xunta recoñece non ve “interesante” que cada familia escolla o seu itinerario.
Avoga por que en Galiza non se implante un modelo “segregacionista” porque as linguas “son moi
próximas e se reforzan”
Con todo, deixa a porta aberta a un modelo de segregación mixto, “existen determinadas estratexias de
aprendizaxe nas que o alumnado estea separado por linguas”. Así, revela que a Xunta estuda todas as
opcións “coherentes” desde un punto de vista pedagóxico, e desde o punto de vista da “nosa sociedade
social, política e sociolingüística”.
En canto ao cumprimento do decreto que regula o uso e promoción do galego no ensino, Lorenzo fai un
chamamento “á responsabilidade dos axentes sociais e políticos” para que non desobedezan nin apelen á
“insubmisión”.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
55

Consenso
Segundo Lorenzo, a Xunta negociará o novo decreto do galego no ensino coas forzas parlamentares, coas
forzas sociais e coa comunidade educativa. “Non se vai impoñer un modelo de decreto”, asegura.
“Queremos que sexa o decreto de todos, un decreto plural, que recolla esa enorme diversidade que temos”,
engade. O responsábel de Política Lingüística considera que deste xeito solucionarase “o debate sobre a
lingua galega”. O secretario xeral marca setembro como o mes para comezar a negociar o borrador para
que o decreto estea rematado antes de final de ano.
http://www.anosaterra.org/nova/32792/anxo-lorenzo-non-se-vai-imponer-un-modelo-de-decreto.html
A segregación por lingua sería en Infantil e Primaria
O programa do PP falaba de “acoller aos alumnos no idioma materno para logo
introducilos na outra lingua oficial”
Rodri Suárez 14/08/2009
Tras unhas semanas nas que semellaba que a idea estaba desbotada –días que coincidiron coa ritual
explosión galeguista do 25 de xullo– a posibilidade de que a Xunta do PP segregue aos alumnos por
motivos lingüísticos volve estar enriba da mesa. Logo de que o presidente da Xunta, Núñez Feijóo, deixase
esa decisión en mans do conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, fontes do departamento confirmaron que
esa opción é unha das que se manexan, se ben ao mesmo nivel que outras moitas e sen ser en ningún caso a
prioritaria. Pero existe unha fórmula, que está a ser barallada en San Caetano, que ademais permitiría que o
PP presumira de cumprir o seu programa electoral sen chegar a ceder completamente ás posicións de
Galicia Bilingüe ou grupos similares, pero achegándose bastante.
A Xunta estuda implantar unha segregación mixta ou light por razóns de lingua nos centros educativos
galegos, reducida só aos primeiros anos e en poucas materias, no tramo de infantil e secundaria.
Precisamente, na discutida consulta aos pais foi neses sectores onde máis forza obtiveron as posicións a
favor da preponderancia do castelán, postura que non foi maioritaria no cómputo xeral, onde gañou o uso
das dúas linguas oficias. Porén, o propio Feijóo destacou os datos procastelán, indicio de que o decreto que
substituirá ao do bipartito planea tratamentos distintos segundo as idades escolares, algo que tamén ten
suxerido o conselleiro do ramo e incluso o secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo. Este
último, das críticas aos que falaban de imposición do galego ten pasado a posicións nas que abre vías de
separación nas aulas. Lorenzo, segundo as súas propias declaracións, amósase en contra da segregación
total dos rapaces, pero non nega que o decreto podería impulsar unha separación parcial, por tramos, o que
chama un “modelo mixto”. Na mesma liña móvese Feijóo, que dixo estar en contra da división nas escolas
pero matizando que só cando esta é “xeneralizada”.
O propio programa electoral do PP explica a idea –cualificada de apartheid pola oposición– que agora
valora a Xunta: “Garantir que se respecte o dereito dos pais e dos nenos a elixir a súa lingua materna; e
garantir que todos os alumnos sexan acollidos no sistema educativo nela, e introducidos progresivamente
na outra lingua oficial”. Iso, en forma de clases separadas nos dous primeiros ciclos, é unha das opcións
con máis posibilidades das que estuda a Xunta.
http://www.xornal.com/artigo/2009/08/11/politica/xunta-estuda-segregacion-light-idioma-infantilprimaria/2009081021351886854.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
56

DATOS DE 9.000 PAIS E NAIS DE CENTROS PÚBLICOS
O 70% das familias de Vigo, molestas coa enquisa
M. O . Os pais e nais da Federación Olívica de Asociacións de Nais e Pais de Alumnos (FOANPAS)
denuncian as medidas desgaleguizadoras da Consellaría de Educación do PP cunha enquisa interna
que representa máis de 9.000 familias de Vigo e a comarca. Un 71 por cento dos pais e nais declaran
o seu 'malestar' por mor da consulta da Xunta sobre a lingua. Ademais, consideran que se multiplicou
a sensación de conflito lingüístico logo das eleccións.
11.08.2009
Os pais e nais de FOANPAS –federación que
representa un total de 65 centros de ensino público da
zona de Vigo e unhas 9.000 familias de alumnos
matriculados en centros de infantil, primaria e
secundaria– subliñan o seu “desencantamento coas
medidas que até o de agora” está a tomar a
Consellaría de Educación.
FOANPAS critica ademais que a Xunta tomase decisións de gran calado “fóra do tempo de conexión coas
familias –principais afectados por todas as normas aprobadas”. Ante a situación, a federación realizou a súa
propia enquisa nos últimos días do curso para valorar o estado real e a afectación das normas estabelecidas
a consellaría que dirixe Xesús Vázquez. “Ofrecemos a opinión válida e contrastada, de primeira man, das
persoas de maior implicación no ámbito dos centros, como son as ANPAS”, apuntan. “Quixemos saber se
en algún caso todas as novas sobre as supostas imposicións ou negacións de dereitos os nenos e nenas,
realmente existían nos centros, se apareceron unha vez mediatizado o asunto ou unha vez pasadas as
eleccións co anuncio da enquisa sobre a lingua”, explica a directiva da federación.
A favor da defensa do galego
Segundo a federación, as perto de 9.000 familias representadas por FOANPAS decláranse “manifestamente
a favor” do apoio do galego no eido educativo e amosan as súas dúbidas sobre a necesidade do debate ao
redor da lingua no ensino. Así, critican o posicionamento do PP acerca do “suposto malestar lingüístico nos
centros educativos”. As ANPAS tamén critican determinadas “asociacións sociais que nada teñen que ver
coa educación” e que “non defenden o bilingüismo, senón o monolingüismo –español– á carta”. Os pais e
nais de 65 centros vigueses e da contorna critican a enquisa da Xunta sobre a lingua no ensino por ser
elaborada “sen os máis mínimos garantes de homologación de seguridade, democrática e científica”. As
ANPAS censuran así a “falla de valentía dunha Administración que preferiu enfrontar os pais”.
Que opinan máis de 9.000 familias de Vigo e a súa comarca
Para as ANPAS que forman parte da federación, quen coñece o galego é unha persoa máis preparada e con
maior cultura, “e neste caso a cultura propia”. “A persoa culta, e xenerosa nunca nega as culturas, senón
que acepta a diversidade e aprende delas... e iso é o que queremos que aprendan os noso fillos e fillas”,
explican.
“A nivel social, téntase transmitir que agora ou somos demasiado galegos ou con demasiada autonomía, e
alguén se viu coa potestade de propor que cantidade é a máxima de sentirse galegos ou non, baixo unha
porcentaxe aletoria ou inexistente para poder manexar o seu discurso entre galeguistas ou non, quen é
galego de máis ou español de menos”, denuncian os pais e nais.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
57

“A día de hoxe os que empregan límites para seren máis ou menos galegos é a actual Xunta do PP e entes
afíns, que intentan marcar un límite para medir até onde seguimos sendo galegos e españois”, engaden os
pais.
Resultados
1.1.A. Nos meses antes das recentes eleccións ao Parlamento galego, como definiría o ambiente do
centro con respecto á convivencia das dúas linguas
A. Moi boa 36% B. Normal 60% C. Tensa 2,5%
1.1.B. E despois das eleccións... como definiría o ambiente
A. Menos tensa 0% B. Igual 63% C. Máis tensa 36%
1.2. Como valoraría a información obtida sobre as dúbidas dos pais con respecto á enquisa
A. Inexistente 50% B. Escasa 42% C. Suficiente 8%
1.3. Existiu malestar nas familias e resto da comunidade educativa co anuncio da enquisa
sobre a lingua, polo momento escollido para facela, repercusións da mesma, etc.
A. Si. 71% B. Non 29%
http://www.anosaterra.org/nova/32974/o-70-das-familias-de-vigo-molestas-coa-enquisa-.html
O CONTRADECRETAZO ·· ANÁLISE
Mudanzas de estratexia
12.08.2009 Feijóo usa a "consulta Vázquez" para xustificar a derrogación do Decreto do
Galego, unha iniciativa xurdida do Plan de Normalización que o PP impulsou para
desenvolver a lexislación anterior
M. DOPICO . SANTIAGO
"Por todo isto, parecen farisaicas as críticas dos que ven nas nosas actuacións un intento de "inmersión"
lingüística, co conseguinte afogamento do castelán". Quen afirmou isto non foi ningún "radical" do
goberno bipartito, senón o ex presidente da Xunta, Manuel Fraga, en A lingua galega cara ó século XX, un
libro publicado no ano 1995 tras a aprobación do decreto 247/1995 sobre o galego no ensino.
Daquela eran grupos minoritarios como Asociación Gallega para la Libertad del Idioma (AGLI) os que se
opoñían á normalización da lingua propia do país. O actual PPdeG escolleu unirse ao discurso da denuncia
da suposta "imposición" do galego, impulsado desde colectivos como Galicia Bilingüe co apoio de
organizacións como UPyD e medios de comunicación afíns.
O presidente do Goberno, Alberto Núñez Feijoo tenta xustificar a derrogación do decreto do galego no
ensino en vigor: o 124/2007, aprobado polo bipartito, repetindo que "a maioría dos pais non o queren" e
que atenta contra o "bilingüismo" e o "consenso lingüístico" roto ao seu ver, tamén supostamente, por BNG
e PSdeG.
Unha lectura comparativa dos dous decretos revela, porén, moitas semellanzas entre ambos. Os dous
susténtase no Estatuto de autonomía -a cooficialidade do galego e do castelán...- e a Lei de Normalización
Lingüística, aprobada por unanimidade de AP, UCD, PSOE, PCG e EG no 1983. Os dous decretos asumen
o mandato desta Lei (artigo 14) de garantir que "ó remate dos ciclos en que o ensino do galego é
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
58

obrigatorio, os alumnos coñezan este, nos seus niveis oral e escrito, en igualdade co castelán". O 124/2007
engade, ademais, obxectivos fixados no Plan de Normalización da Lingua Galega (PNLG), aprobado no
2004 polo BNG, PSdeG e PPdeG.
Ambos decretos establecen que nas áreas e materias que se deben impartir en galego, os alumnos usarán
esta lingua nas "manifestacións orais e escrita" e que os materias "estarán escritos", -"normalmente",
segundo o decreto 247/1995 e "con carácter xeral", no 124/2007- en galego. O decreto do bipartito -o do
2007- copia o artigo do 247/1995 segundo o cal "nas ensinanzas de rexime xeral" (...) "se asignará
globalmente o mesmo número de horas á ensinanza en lingua galega e en lingua castelá. No nivel de
Infantil, os dous establecen que o profesorado use nas aulas a lingua materna predominante do alumnado,
tendo en conta a lingua do contorno, e procurando que os alumnos adquiran o coñecemento da outra lingua
oficial. A diferenza está en que o decreto do 2007 engade que nos ámbitos castelán falantes a utilización do
galego "será, como mínimo, igual á da lingua castelá" para fomentar a "adquisición progresiva" do galego.
En Primaria, o decreto do 2007 di que se "impartirán obrigatoriamente en galego" tres materias:
matemáticas, coñecemento do medio natural, social e cultural e educación para a cidadanía -que non existía
no 1995-. O decreto do 95 mandaba impartir en galego "dúas áreas, cando menos", sendo unha delas
"coñecemento do medio". O do 2007 determina, ademais, que se garantirá o cumprimento do establecido
no PNLG para esta etapa, que é "garantir que, como mínimo, o alumnado reciba o 50% da súa docencia en
galego. Á parte da área de coñecemento do medio natural, social e cultural, fomentarase que se impartan
nesta lingua materias troncais, como as matemáticas".
Para o nivel de secundaria, o decreto do 2007 manda impartir en galego cinco materias: ciencias da
natureza, ciencias sociais, xeografía e historia, matemáticas e educación para a cidadanía; e para as demais
materias remite ao PNLG, cuxo texto indica "garantir que, como mínimo, o alumnado reciba o 50% da súa
docencia en galego. Dentro das posibilidades de cada centro, tenderase a que entre as materias que se
impartan nese idioma figuren as matemáticas e a tecnoloxía". O decreto do 1995 establecía que se
impartisen en galego entre tres e catro áreas: xeografía e historia e ciencias da natureza, máis unha ou dúas
optativas, segundo o caso.
Para bacharelato, o decreto do 2007 establece o mesmo que o PNLG: que "o alumnado recibirá, polo
menos, o cincuenta por cento da súa docencia en galego". O do 1995 mandaba dar en galego tamén máis ou
menos a metade das materias: no primeiro curso de bacharelato dúas: filosofía e unha das específicas da
modalidade escollida; no segundo curso historia e entre unha e tres materias, segundo a modalidade, máis
as optativas ética e filosofía do dereito, introdución ás ciencias políticas socioloxía e historia e xeografía de
Galicia. Para o resto das materias, os dous decretos remiten a decisión ao claustro e o consello escolar.
DEBATE
O contexto de desgaleguización que levou ao 124/2007
Deste xeito, compróbase que o decreto do 2007 non se afasta do PNLG. A expresión "cando menos o 50%
das materias en galego" foi interpretada polos sectores contrarios á normalización desta lingua como un
xeito de xustificar unha presunta, e nunca demostrada con datos científicos, eliminación do castelán do
ensino. Molestou tamén o intento de facer do galego a lingua vehicular, así como a súa obrigatoriedade en
materias como as matemáticas. O bipartito aprobou este decreto despois de que un informe do Consello
Escolar advertise da "desgaleguización" no tránsito da familia á escola, de que expertos como Gabriel Rei
Doval constatasen como a escola seguía a actuar como ámbito de castelanización dos nenos galegofalantes,
e de que o Consello da Cultura Galega subliñase, nun estudo comparativo dos datos do Mapa
Sociolingüístico de Galicia (MSG) da RAG do 1992 e a Enquisa das Condicións de Vida das Familias no
Instituto Galego de Estatística do 2003, de que chegara a primeira xeración de galegos para os que o galego
non era a lingua maioritaria. En xeral, os estudos advertían do descenso do uso do galego conforme
diminuía a idade, -o MSG do 2004 constata que menos do 30% dos galegos de entre 15 e 24 anos falan
habitualmente só ou máis en galego"-. Para os sectores que defenden a normalización do galego, esta
situación xustifica que se procure unha maior presenza do galego no ensino. Para os contrarios a este
proceso, como Galicia Bilingüe, o decreto priva os nenos castelanfalantes do dereito "civil" e individual
apara ser educados na súa lingua.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
59

ANTECEDENTES
A historia da "obrigatoriedade" da lingua propia no ensino
A obrigatoriedade do galego no ensino tampouco é unha novidades do 95. No 79 creou polémica o "decreto
do bilingüismo", que estableceu o ensino do galego como lingua obrigatoria en preescolar, EXB e F.P. de
primeiro grao, pero na práctica supuxo a sanción de profesores por dar as aulas en galego. Un decreto do
1983 estableceu que en preescolar e no ciclo inicial de educación básica os profesores usarían a lingua
materna predominante dos alumnos, procurando que adquirisen o coñecemento da outra lingua oficial. Nos
outros niveis, deixou a decisión en man dos Consellos Escolares, arbitrando un equilibrio entre as dúas
linguas. Unha orde do 1987 determinou a impartición de Ciencias Sociais en galego nos ciclos medio e
superior de EXB, e de dúas materias polo menos no ensino medio, ademais da materia de galego. A Lei de
Calidade da Educación do 2002 fixou un 55% da carga escolas nas Comunidades Autónomas na lingua
propia. O PP baralla agora a posibilidade de introducir unha segregación parcial por lingua en infantil e
primaria. A coordinadora executiva do BNG, Teresa Táboas, considerou "moi grave" que a Xunta formule
esta posibilidade. O 70% dos pais e nais da Federación Olívica de Asociacións de Nais e Pais de Alumnos
(Foanpas) manifestaron nunha enquisa, segundo publica A Nosa Terra,o seu "malestar" pola "consulta
Vázquez". Foanpas denuncia a falta de información que houbo nos pais sobre a consulta e o xeito no que se
deteriorou a convivencia nos centros tras as eleccións, ademais de amosar o seu "desencanto" coas medidas
de Educación.
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=457307
SEGUNDO POLÍTICA LINGÜÍSTICA
Pais educados en galego melloran a transmisión do idioma
Redacción. A subdirectora xeral de Planificación e Dinamización Lingüística, Cristina Rubal,
destacou unha 'certa recuperación' do uso do galego en idades comprendidas en 0 e 3
anos, que achacou a que 'os novos pais' recibiron 'formación no ámbito docente' impartida
no devandito idioma.
01.09.2009
En declaracións aos medios, Rubal recordou que, pola contra,
esta educación en galego non se produciu en "pais de máis
idade", a pesar de que se trata dunha "formación moi
importante" na etapa escolar para a promoción do idioma. "Son
pequenos fitos que imos logrando para o galego", valorou.
Así mesmo, considerou que este reponte do galego na etapa
infantil debeuse tamén ao "prestixio que está alcanzando en
determinados ámbitos sociais" e, ademais, a que se está
"ampliando o seu uso en ámbitos laborais e económicos".
Por iso, asegurou que estes "pequenos fitos" en materia lingüística influirán "na elección dos novos pais"
respecto ao idioma de comunicación, e en "o seu coñecemento", en alusión á transmisión familiar do
galego. Rubal avogou por "liñas prioritarias" para "conseguir que existan recursos de mercado en galego"
tras recoñecer que, "evidentemente, hai moitos máis recursos didácticos en castelán".
http://www.anosaterra.org/nova/33453/pais-educados-en-galego-melloran-a-transmision-do-idioma.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
60

GALEGO NO ENSINO
O ensino en galego retorna á era Fraga
H. Vixande. O resultado da enquisa realizada por Educación e as declaracións oficiais indican que a
Xunta redactará un Decreto semellante ao que estivo en vigor até 2007. O 30% das materias serán
en galego.
05.09.2009
O bilingüismo está enraizado na sociedade galega, a dicir da Consellaría de Educación. Esa é unha das
conclusións da consulta formulada aos pais dos 330.000 menores que cursan algún dos treitos non
universitarios do ensino. Non embargantes, segundo a Administración, o actual “marco normativo non se
axusta ás preferencias dos pais”, e en consecuencia “a Consellaría terá en conta a opinión expresada
libremente polas familias para a redacción do novo decreto”.
A norma legal á que se refire Educación substituirá o decreto 124/07 que promulgou o goberno bipartito co
apoio inicial dos tres partidos políticos presentes no Parlamento, aínda que posteriormente o PP retirouse
do consenso. Esa disposición, de momento en vigor, establecía que o 50% das materias debían impartirse
en galego.
Tras unha campaña electoral e uns primeiros meses de goberno nos que o Partido Popular fixo bandeira da
cuestión do idioma no ensino, coa difusión do resultado da enquisa no último día de xullo, xusto antes de
comezar as vacacións, o presidente Alberte Núñez Feixóo e o conselleiro de Educación, Xesús Vázquez,
situaron a polémica nun segundo plano. Agora, prepáranse para presentar un borrador de decreto que
reeditará a política de normalización no ensino que estivo vixente nos 16 anos da era Fraga.
O aceno político de difundir o resultado da consulta aos pais nas vacacións e uns datos interpretábeis e
incompletos –non se trata dunha enquisa científica nin extensa como a que deu lugar ao Mapa
Sociolingúístico–, implica que o goberno agora prefire non lle dar relevancia á cuestión do idioma.
Non se elixirá o idioma
Por outra banda, as sucesivas declaracións estivais do presidente da Xunta renunciando xa de forma
expresa a establecer un modelo de ensino segregado segundo as preferencias lingüísticas dos pais, permite
albiscar un decreto que substitúa o 124/07 que prorrogará o modelo que imperou desde que se promulgou a
Lei de Normalización en 1983. Isto implica que continuará vixente a “imposición” dos idiomas que
denunciara Núñez Feixóo, aínda que agora se reducirá a porcentaxe das materias en galego desde o 50% ao
30% “porque o actual marco normativo non se axusta ás preferencias dos pais”.
A novidade é que ao tempo de reducir as materias de galego no ensino e aumentar as de castelán, por
primeira vez as disposicións legais vanse cumprir. Esta vontade de cumprimento tamén se traduce
dalgunhas das declaracións do presidente e do secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo. O
recorte das horas de galego acompañado da aplicación efectiva do novo decreto, alén do paradoxo que
implica, podería traer aparellada unha auténtica política normalizadora, aínda que neste caso encetada
desde a perspectiva do bilingüismo de subordinación –aquel polo que o falante de galego pásase ao castelán
cando o seu interlocutor emprega este idioma, xa que é unha lingua que por obriga legal coñecen todos os
cidadáns. O presidente da Xunta bautizou este modelo como “bilingüismo cordial”.
http://www.anosaterra.org/nova/o-ensino-en-galego-retorna-a-era-fraga-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
61

IDIOMA
"De baixa intensidade"
16.09.2009 O secretario xeral de Política Lingüística recoñece nun artigo o proceso
continuo de substitución do galego polo castelán
O secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, recoñece que o proceso de substitución do galego
polo castelán en Galicia se acentuou no século XX e continúa até hoxe, sen que as políticas desenvolvidas
pola Xunta -analiza até o 2005- lograran atemperar a perda progresiva de galegofalantes e o aumento de
cidadáns monolingües en castelán. As opinións de Lorenzo aparecen no seu artigo A situación actual da
lingua galega: unha ollada desde a sociolingüística e a política lingüística, publicado no último número na
revista dixital Galicia 21. Journal of Contemporary Galician Studies.
O actual secretario xeral de Política Lingüística subliña, nun breve percorrido histórico, o impacto que tivo
a ditadura de Franco na perda de espazo para o galego. "Foi ese", indica, "un momento crucial para o
desenvolvemento do proceso de abandono da lingua galega, porque a ditadura a proscribiu e a fixo
socialmente invisible".
Con tinxes de pesimismo respecto da política lingüística dos gobernos de Fraga, asegura que "o obxectivo
xeral perseguido foi o que o proceso de promoción do galego non lle afectase á posición do castelán".
Recoñece, así mesmo, que se fixo a vista gorda mesmo en "ámbitos legalmente regulados", en alusión ao
incumprimento ao número das materias en galego que se estipulaba.
A ambigüidade, salienta, "foi unha das características máis salientables" do proceso. Unha ambigüidade
que respondía "ao interese por manter unha certa indefinición que se convertese na base para un posible
consenso amplo na sociedade galega. Un segundo obxectivo foi o de que a lingua e a súa revitalización non
xerasen conflitos de ningún tipo na sociedade galega".
Deste xeito, o modelo de política lingüística desenvolvido pola Xunta desde 1983 até o 2005 foi "de baixa
intensidade", asegura, "artellado arredor de dúas características principais: pouca densidade planificadora e
escasa intervención sociolingüística".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=467956
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
62

A CAMPAÑA DUROU DOUS DÍAS
Divulgar a enquisa do galego custou 90.000 euros
Europa Press . O conselleiro de Presidencia, Alfonso Rueda, recoñeceu no Parlamento que a Xunta
gastou 90.000 euros na realización dunha campaña para informar os pais sobre a enquisa do galego no
ensino, que durou dous días, e traduciu o custo 'en menos de medio euro por alumno', a razón das
194.000 familias que participaron na consulta.
23.09.2009
En resposta a unha cuestión parlamentaria formulada polo deputado do PSdeG Xosé Manuel Laxe Tuñas, o
titular de Presidencia defendeu a "política de austeridade" da Xunta, pero xustificou a campaña en base ao
principio de "transparencia". "Queremos que os pais se enteren e participen", argumentou e recalcou que o
investimento acometido é "razoábel, o mínimo posíbel".
Fronte a iso, Laxe Tuñas asegurou que o Goberno galego só se axusta ao principio de austeridade "cando
lle interesa" e sumou os 90.000 euros investidos en promocionar a enquisa do galego aos "case 200.000
euros" que, segundo dixo, gastou a Xunta nunha segunda campaña informativa sobre o novo modelo de
axudas para os libros de texto. "Case 2.000 nenos galegos terían libros gratuítos con eses 300.000 euros",
censurou.
Na súa réplica, Alfonso Rueda insistiu na "austeridade" do novo Executivo e contrapúxoa coa acción do
anterior Goberno bipartito, que tiña "tres organismos para facer enquisas". "Só a Secretaría Xeral de
Análise e Proxección custaba máis de 900.000 euros", denunciou o conselleiro.
Para rematar, manifestou o seu desexo de que aos socialistas non lles moleste o feito de preguntarlles aos
pais sobre temas importantes e reiterou que este tipo de consultas seguirán a facerse para non repetir "erros
do pasado". "Vostedes non entenderon que á xente hai que preguntarlle as cousas", sinalou, e concluíu que
iso "lles pasou factura nas urnas".
http://www.anosaterra.org/nova/34674/divulgar-a-enquisa-do-galego-custou-90000-euros.html
La Xunta obligará a impartir materias en inglés a todos
los centros el próximo curso
Los alumnos estudiarán en gallego, castellano y lengua inglesa . Alrededor de 300 colegios
e institutos gallegos ya ofrecen la posibilidad de aprender alguna asignatura en el idioma
extranjero
SELINA OTERO | A CORUÑA 20/09/2009
Todos los centros educativos de Galicia impartirán, a partir del próximo año, asignaturas en gallego,
castellano e inglés, aunque el porcentaje de cada una de las lenguas en el currículum de cada etapa sea
todavía una incógnita.
Horas después de la protesta con más eco a favor del gallego en la historia de la comunidad, que congregó
en Santiago a más de 50.000 personas en contra de la política del Gobierno autonómico, el departamento de
Política Lingüística del equipo de Alberto Núñez Feijóo, lejos de modificar su proyecto de "bilingüismo
cordial", se muestra convencido de que la derogación del decreto del gallego será una realidad antes de
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
63

diciembre "para que ningún colectivo social sienta la lengua como una imposición, sino que utilice los
idiomas cooficiales con plena libertad". El Gobierno de Feijóo no tiene pensado desviarse de sus
prioridades en materia lingüística: confía en que la sociedad comprenda y reciba con agrado "el modelo de
centros trilingües" que el Ejecutivo está diseñando para que pueda implantarse el próximo curso. "Los
alumnos deben terminar la educación obligatoria dominando las dos lenguas oficiales de Galicia y, además,
deben saber inglés", argumentó ayer el secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, quien
recordó que ésta es la conclusión que sacó la Administración tras revisar las "encuestas del gallego"
cubiertas por los padres. "Las familias quieren que sus hijos aprendan gallego, castellano e inglés", destacó
Lorenzo.
QUEIXAS DA CGENDL
O recorte de cartos para a lingua na escola paraliza
ducias de actividades culturais
A Coordinadora de Equipos de Normalización Lingüística advirte dos proxectos que pon en
perigo a redución dun 20% nos orzamentos para 2010.
Redacción - 28/10/2009
Xornais escolares, cursos de alfabetización en novas tecnoloxías e medios audiovisuais, obradoiros de
teatro e expresión oral, proxectos de dinamización da lingua no eido local, programas educativos
interescolares... Velaí media ducia de exemplos expostos pola Coordinadora Galega de Equipos de
Normalización Lingüística (CGENDL) sobre iniciativas que con probabilidade terán que ser suprimidas en
moitas escolas do país de aprobárense os orzamentos 2010 co previsto recorte de fondos destinados ao
fomento da lingua nos centros de ensino.
Á luz das contas presentadas recentemente polo Goberno, a Coordinadora considera que se produce un
"recorte drástico" nas partidas destinadas ao fomento do uso da lingua no ensino non universitario. A
redución dun 20% nos proxectos de dinamización non só freara actividades deseñadas coa meta de
desenvolver a competencia lingüística do alumnado senón que, advirten, "afectará negativamente á
proxección pública dos centros escolares e á súa programación extraescolar e cultural".
A CGENDL suma a esta queixa aos reproches xa denunciados ao respecto do atraso na convocatoria anual
das axudas ao fomento do idioma no ensino, "que ao se adiar ata xaneiro, no canto de setembro, paralizan
de fato a actividade dos equipos". E lembran ademais a supresión dos seminarios de formación en
dinamización lingüística orientados ao persoal docente, "que estiveron cubrindo nos últimos anos a
demanda de formación dos profesionais do ámbito".
El decreto aplicado por el bipartito, que establece un mínimo del 50% de las materias en gallego, fue
tachado de "impositivo" por el actual Ejecutivo. "No queremos que nada se perciba en términos de
imposición. Con el nuevo decreto crearemos un marco que garantice el conocimiento de gallego, castellano
e inglés", explicó Lorenzo, quien asegura desconocer, de momento, el peso que tendrá cada uno de los
idiomas. En Galicia, más de 300 centros imparten ya en inglés asignaturas como Matemáticas,
Coñecemento do Medio o Educación Física. Son las secciones bilingües, un sistema que servirá de base al
nuevo modelo trilingüe.
http://www.laopinioncoruna.es/sociedad/2009/10/20/xunta-obligara-dar-materias-inglescentros/328097.html
http://www.vieiros.com/nova/76948/o-recorte-de-cartos-para-a-lingua-na-escola-paraliza-ducias-deactividades-culturais
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
64

DENUNCIA DA COORDINADORA DE EQUIPOS DE NORMALIZACIÓN
A programación escolar resentirase da redución do 20%
en axudas á lingua
Redacción. A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (CGENDL) alertou
de que as programacións desenvolvidas ao longo do curso por estes departamentos en centros educativos se
verán 'fortemente resentidas' no caso de aprobarse o actual proxecto de orzamentos da Xunta para 2010, ante 'a
redución dun 20 por cento' que se contempla nas axudas a estes departamentos.
29/10/2009
Nun comunicado, a entidade lamentou que esta situación provocará a "supresión de actividades"
desenvolvidas no calendario escolar, como edición de xornais; cursos de alfabetización en novas
tecnoloxías e nos medios audiovisuais; talleres de teatro e expresión oral; proxectos de dinamización da
lingua no ámbito local; ou programas educativos interescolares.
"Estas iniciativas buscan a mellora das diferentes destrezas lingüísticas do alumnado, e até do profesorado e
das familias", incidiu a Coordinadora, polo que a redución "afectará negativamente" a "a competencia
lingüística" dos estudantes; a "a proxección pública dos centros escolares e á súa programación extraescolar
e cultural".
Finalmente, tras recordar outras medidas da Xunta "igualmente preocupantes" –atraso da convocatoria de
axudas ao fomento do idioma no ensino; supresión de seminarios de dinamización lingüística para persoal
docente–, explicou que "estas decisións interrompen unha dinámica de apoio" ao galego e "prexudica a
formación do alumnado".
http://www.anosaterra.org/nova/a-programacion-escolar-resentirase-da-reducion-do-20-en-axudas-alingua.html
"PRETENDEN DESNUTRIR O IDIOMA"
Inquedanza pola redución dos orzamentos para a lingua
galega
29.10.2009 A Mesa recrimínalle a Feijóo que non saiba escoitar e a CGENDL anuncia un
desastre en dinamización
MARÉ . SANTIAGO
O significativo recorte nos orzamentos de Política Lingüística por parte do Goberno de Núñez Feijóo segue
a provocar o malestar de distintos sectores. Onte mesmo, a Coordinadora Galega de Equipos de
Normalización e Dinamización Lingüística (CGENDL) e a Mesa compareceron ante os medios de
comuniación para amosar a súa total oposición a unhas medidas que, a xuízo das dúas organizacións, se une
á inquietante estratexia do Partido Popular (PP) contra o galego.
O presidente da Mesa, Carlos Callón, celebrou unha roda de prensa na que lle pediu ao presidente galego
que "aprenda a escoitar, porque a arrogancia e a prepotencia son pésimas cualidades para un gobernante".
"A oposición cidadá á súa política contra o idioma galego non fai máis que medrar", considerou, ao tempo
que anunciou que A Mesa contribuirá a expander por toda Galiza "o espírito do 18 de outubro", en
referencia á mobilización histórica e unitaria en defensa do noso idioma.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
65

Os orzamentos para a Secretaría Xeral de Política Lingüística son, para Callón, unha mostra da vontade de
"desnutrir o idioma" por parte de Feijóo. " Hai descensos especialmente acusados, subliñou, "como a
redución á metade das axudas para a edición de libros en galego, un 36% das partidas para recursos de
normalización lingüística, un 25% para o fomento do galego desde as asociacións ou un 20% das axudas
aos equipos de normalización e dinamización lingüística dos centros de ensino".
Estas contas, engadiu, "son unha fraude: propaganda coa promoción do galego fóra das nosas fronteiras
mentres se asfixia o idioma alí onde ten razón de ser." Por iso, Callón denunciou que "para Feijóo, o galego
mellor canto máis lonxe, inútil e inoperativo".
"Parece que queren conectar co franquismo latente nunha parte da sociedade, polo que fai moita falta que
se manteña e incremente a resposta cívica das persoas con sensibilidade pola cultura, a convivencia e a
democracia, con independencia da lingua que falen no seu día a día", concluíu Callón.
Pola súa banda, a CGENDL denunciou "o recorte drástico das partidas destinadas ao fomento do uso da
lingua galega no ensino non universitario" e considera que a redución dun 20% nos proxectos de
dinamización e normalización lingüística pon en perigo o desenvolvemento de actividades que teñen como
obxectivo incrementar "a competencia lingüística do alumnado e valorar o idioma entre a comunidade e
afectará negativamente á proxección pública dos centros escolares e á súa programación extraescolar e
cultural".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=481745
IDIOMA
Anxo Lorenzo pide consenso para botar a andar o novo
decreto
07.11.2009 Para que os nenos usen "as dúas linguas"
O secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, falou onte da necesidade de contar co
"compromiso de todos os axentes do ámbito educativo" -profesores, Administración, equipos de
normalización e dinamización lingüística e familias- para botar a andar con éxito un novo decreto do
galego no ensino.
O responsable de Política Lingüística participou nas II Xornadas sobre a Normalización da Lingua e a
Cultura no Ámbito da Educación. As vantaxes do plurilingüismo en contextos socioeducativos, que se están
a celebrar desde onte na facultade de Ciencias da Educación da Universidade da Coruña.Con este novo
marco regulador das linguas no ensino "debemos lograr que os rapaces rematen a escolarización cun
dominio efectivo nas dúas linguas oficias", dixo Anxo Lorenzo.
Ademais, o secretario xeral falou da "necesidade de apostar por unha competencia plurilingüe que se adapte
ás necesidades da sociedade actual", así como de ir dando "pasos acompasados" no desenvolvemento dese
novo marco. Na súa intervención, Lorenzo destacou o importante labor dos equipos de normalización e
dinamizacióndos centros para o fomento do galego. Así mesmo, incidiu na necesidade de fomentar o uso da
lingua galega no ensino ao mesmo tempo que nos outros ámbitos da sociedade.
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=484988
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
66

PRIMEIRA ASEMBLEA DA COORDINADORA DE ENDL
O profesorado organízase para coller o temón a prol
da lingua
"Sen medo e sen preguiza" e malia o recorte de recursos públicos, a Coordinadora de
Equipos de Normalización Lingüística colle azos e prepara un feixe de proxectos.
Redacción - 19:30 09/11/2009
"Había que actuar". Valentina Formoso, elixida a pasada fin de semana como coordinadora xeral do
colectivo, recordaba así as motivacións que levaron o pasado marzal a un grupo de docentes a poñer a
andar o proxecto que deu lugar a esta Coordinadora Galega de Equipos de Normalización Lingüística
(CGENDL). "Os alí presentes eramos conscientes de que xa tiveramos que ter actuado colectivamente
antes, mais o caso é que non o fixeramos", lembraba Formoso, "e a situación requiría urxencia, non nos
podiamos permitir a nós mesmos ficar parados naquela situación, nin permitir continuar coa inercia
anterior".
"Non se falaba doutra cousa: parecía que o máis urxente problema que había na sociedade galega era
eliminar o Decreto do galego no ensino (...) O debate estaba centrado no ensino, e nós, ensinantes,
normalizadores, redactores de proxectos lingüísticos, coñecedores e aplicadores do decreto... non iamos
dicir nada", expuxo a nova portavoz do colectivo no discurso de clausura que pode consultarse na web do
colectivo.
Traballo a prol da lingua a pé das aulas
A CGENDL suma na actualidade arredor de 400 adhesións e, tal e como destaca Miguel L.Outeiro, voceiro
para os medios da Coordinadora, reúne non só a representantes dos equipos de normalización lingüística
senón tamén un bo feixe de "docentes colaboradores" que lle expresaron ao colectivo a súa vontade de
participaren activamente nos proxectos do colectivo. "A CGENDL nace con intención de permanecer no
tempo, de xuntar cada día máis apoios e tamén de moitos docentes que queren colaborar connosco, nace
para sumar o noso gran de area a prol da lingua galega", expoñen. Entre outros, a asemblea do pasado
sábado serviu para sumar oficialmente á causa a profesorado vencellado a centros de ensino privado.
O plan de traballo que se fixa a asociación inclúe unha campaña de sensibilización dirixida á comunidade
escolar coa que pretenden "combater os prexuízos" ao respecto da lingua e favorecer que o alumnado "sinta
fachenda" de falar galego. Ademais, proxectan programas de intercambio entre estudantes ou fomento do
galego nas novas tecnoloxías, entre outras actividades que levarán a cabo, láianse, "a pesar dos recortes dos
apoios institucionais"
http://www.vieiros.com/nova/77140/o-profesorado-organizase-para-coller-o-temon-a-prol-da-lingua
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
67

O Supremo rexeita que os pais elixan a lingua do
ensino
O Tribunal Supremo avala a capacidade da Xunta para definir a lingua das aulas e nega a
un pai de Vigo a capacidade de decidir qeu o seu fillo estude unicamente en castelán.
Xornal.com 21/11/2009
A política de "libre elección" de lingua vehicular no ensino recibe un novo varapalo xudicial. O Tribunal
Supremo vén de rexeitar, mediante unha sentenza, a posibilidade de que un pai de Vigo decida que o seu
fillo reciba todas as clases en lingua castelá. Segundo o alto tribunal, esa decisión traería consigo unha
vulneración da Lei de Normalización Lingüística, así como do Estatuto de Autonomía e da propia
Constitución Española.
Esta sentenza xa ten xerado reacción entre os partidos políticos galegos. Mentres que nas filas de PSOE e
BNG, a decisión do Supremo vén avalar a política lingüística do bipartito, desbotando o "dereito á
ignorancia" dun dos dous idiomas oficiais do país, o PP asegura que a sentenza non contradí medidas como
a enquisa aos pais promovida pola Consellería de Educación, ou a promesa de "liberdade lingüística"
realizada por Alberto Núñez Feijóo no marco da campaña electoral do 1-M.
Pola contra, os conservadores galegos aseguran que o ditame xudicial concorda coa política lingüística
desenvolvida pola Xunta "mentres estivo en mans do PP", ou, o que é o mesmo, avala a Lei de
Normalización Lingüística aprobada polo Goberno de Gerardo Fernández Albor, desenvolvida por Manuel
Fraga e cuestionada por parte da actual dirección do PPdeG.
http://www.xornal.com/artigo/2009/11/17/politica/supremo-rexeita-pais-elixan-lingua-doensino/2009111714233961994.html
El PPdeG rechaza que choque con la consulta a los padres el
fallo del Supremo que niega la elección paterna de la lengua
La oposición cree que le quita la razón a la Xunta actual y el BNG ve que "desmonta
las mentiras" sobre la imposición del gallego
17/11/2009
El portavoz del Grupo Parlamentario del PPdeG, Manuel Ruiz Rivas, rechazó hoy que la sentencia del
Tribunal Supremo --que niega el derecho a los padres a elegir la lengua en la que escolarizar a sus hijos--
colisione con la consulta realizada por la Consellería de Educación sobre el idioma en el cual impartir las
asignaturas a los niños.
En este sentido, argumentó que lo que hace el Supremo es "enjuiciar una ley y, por lo tanto, un derecho",
mientras que en la consulta los padres "expresaron una voluntad".
"Una contradicción yo diría que no", sentenció en respuesta a si considera que esta sentencia choca con la
decisión de la actual Xunta de preguntar a los padres sobre en qué idioma preferían escolarizar a sus hijos y
aseguró que el fallo "da la razón a las leyes de normalización lingüísticas" impulsadas por los gobiernos del
PP, en relación a la época de Manuel Fraga.
Además, Ruiz Rivas consideró que "va en contra" de romper la armonía lingüística, una actitud de la cual
culpó al bipartito. "Asumo con agrado la sentencia", aseveró.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
68

Quita la razón
Por su parte, los grupos que conforman la oposición en la Cámara gallega --PSdeG y BNG-- consideraron
que esta sentencia quita la razón a proceder de la Xunta, al confirmar que los padres "no tienen derecho a
excluir" una lengua de la enseñanza de sus hijos.
"Tendría yo derecho a que mi hijo saliese sin que nadie le diese clases en castellano, Yo creo que no",
reflexionó el portavoz parlamentario del BNG, Carlos Aymerich, quien subrayó que si se lee "bien la
sentencia, lo que dice es que los padres no tienen derecho a decidir cuál es la lengua vehicular".
Además, su homólogo del PSdeG, Xaquín Fernández Leiceaga, observó que esta sentencia "da la razón" a
su partido cuando había defendido esta postura en la anterior legislatura, en el debate de la reforma del
Estatuto de Autonomía, puso como ejemplo. Por ello, valoró el fallo del Supremo y recalcó que esa postura
constitucional es la base para lograr una realidad "equilibrada, inteligente y compensada" respecto a la
lengua.
"Plataforma antigallega"
Para el nacionalista Bieito Lobeira, que ofreció hoy una rueda de prensa en la Cámara autonómica, este
auto "pone por encima de cualquier criterio familiar el derecho a conocer el idioma propio" y "descarta" la
postura "antigallega" que le atribuyó al padre que presentó la denuncia.
Por ello, Lobeira consideró que este fallo "debe hacer recapacitar" la "estrategia suicida" del actual
Gobierno y elevó la sentencia a "una enmienda en la práctica" a la postura de la Xunta actual.
En un comunicado, este diputado y su compañera de filas Carme Adán aseguraron que el fallo del Supremo
"desmonta las mentiras del PP y de los grupos extremistas a los que apoya, como Galicia Bilingüe, sobre la
imposición del gallego" y subrayaron que reafirma "el derecho de los niños a aprender gallego".
El fallo del Alto Tribunal desestimó el recurso interpuesto por el padre de un alumno de un centro privado
de Vigo en el que exigía que sus clases fuesen íntegramente en castellano.
http://www.farodevigo.es/galicia/2009/11/17/ppdeg-rechaza-choque-consulta-padres-fallo-supremo-niegaeleccion-paterna-lengua/387243.html
O galego podería ficar relegado a apenas un terzo
das materias
Educación deixará en mans dos centros boa parte da aplicación real do novo decreto do ensino
DAVID LOMBAO24/11/2009
Unha mestura do modelo implantado en 1995 polo Goberno de Manuel Fraga con parte das reivindicacións
de colectivos contrarios á actual Lei de Normalización Lingüística, coma Galicia Bilingüe. Este podería ser
un resumo das liñas mestras que, segundo fontes consultadas porXornal de Galicia, valora a Consellería de
Educación para o novo decreto de uso do galego no ensino, que substituirá ao elaborado en 2007 polo
bipartito.
Despois de que, en consonancia co Plan Xeral de Normalización aprobado en 2004 por PP, PSOEe BNG, a
pasada lexislatura quedase establecido que, “como mínimo”, o 50% das materias do ensino non
universitario serían impartidas en lingua galega, o departamento que dirixe Jesús Vázquez valora pór en
marcha un retroceso que, na práctica, suporía diminuír a presenza da lingua propia nas aulas determinada
polo Executivo de Fraga. Atendendo á información á que tivo acceso este diario, o 33% de materias en
galego implantado en 2005 é o guieiro para unha consellería que, en calquera caso, non valora a
posibilidade de elevar a porcentaxe de materias en lingua galega máis alá do 40% do total.
Así as cousas, galego e castelán compartirían, obrigatoriamente, unha proporción semellante, de en torno a
un terzo das áreas de coñecemento impartidas. Unha das principais novidades viría dada, segundo as
mesmas fontes, polo terzo restante, que sería reservado para impartir materias en inglés, aínda que
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
69

deixando unha ampla marxe de manobra aos centros educativos para ampliar o espazo de galego ou
castelán. Así as cousas, Educación volvería deixar en mans de cada colexio o cumprimento ou non do Plan
Xeral de Normalización, retrotraéndose de novo ao decreto de 1995, previo ao plan, no cal a
Administración Fraga estipulaba que, nas materias non afectadas pola obrigatoriedade de utilizar o galego,
“empregarase a lingua que se teña establecido no proxecto educativo do centro”.
Con todo, estas semellanzas co modelo de anteriores gobernos do PP combinaranse con certas concesións
aos grupos contrarios ás medidas de normalización lingüística. Neste sentido, o Goberno galego estaría a
dar por boas as críticas de grupos como Galicia Bilingüe ao uso da lingua propia en áreas “troncais” –unha
denominación inexistente nos niveles primarios do ensino–, eliminando a fixación do galego coma lingua
de uso normal en materias de tipo científico ou técnico, como é o caso das matemáticas, nas que o bipartito
apostou polo galego.
http://www.xornal.com/artigo/2009/11/20/politica/galego-poderia-ficar-relegado-apenas-terzo-dasmaterias/2009112000161516551.html
O GALEGO NO ENSINO E O SEU FUTURO
O incríbel caso do decreto 124/2007
Valentina Formoso, Henrique Monteagudo, Fran Rei e Xosé Antonio Pardo falan da norma
que garante un 50% de materias na lingua do país, a piques de ser derrogada.
Europa Press - 08/12/2009
Valentina Formoso, portavoz da Coordinadora de EDNL
A derrogación do decreto do galego no ensino prevista pola actual Xunta e o novo texto que presentará este
mes instaurarán unha aprendizaxe de idiomas "de tres ou catro velocidades", no caso de que se elimine a
ensinanza do 50% das materias en galego, afirma Formoso.
De se deixar á elección de cada centro ou dos pais cal vai ser a lingua en que reciben aulas os seus fillos,
afirman desde os Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística, porase trabas á aprendizaxe e a
promoción do galego, que non se vai a conseguir sen ese 50% "sobre todo en ámbitos urbanos, onde hai
moi pouco contacto coa lingua".
"O ensino ten que ser igualitario, ten que ser igual para todos", destacou a súa voceira, que rexeitou a
fórmula de que a porcentaxe de materias que se impartan nun idioma ou outro deba variar en función do
contexto xeográfico. Neste caso, recordou que en Galiza existen dúas linguas oficiais que, no ámbito de
coñecemento, do seu uso e do seu status social, "non se atopan en situación de igualdade", polo que "se non
se garante a competencia do alumnado" -en ambas as dúas linguas-- este verase "discriminado".
Ao respecto da implantación do inglés como idioma de ensino das aulas, advertiu de que "os centros non
están dotados, nin hai aulas ben dotadas de recursos" para lle dar a devandito idioma "unha porcentaxe
similar" ao galego ou ao castelán. "Faltan computadores, profesorado nativo, ...", dixo, aínda que salientou
que os estudantes galegos, ao coñecer varias linguas, teñen maior facilidade e aptitudes para a aprendizaxe
de idiomas ca os doutras zonas do Estado.
Henrique Monteagudo, secretario do Consello da Cultura
A proposta da Xunta sobre o idioma vai "cara aos tres terzos" -castelán, galego e inglés, equitativamentesinalou
o sociolingüista mais, recordou, que a Xunta terá en conta a "libre elección dos pais" que
"legalmente non é moi defendíbel", en alusión a unha sentenza do Tribunal Supremo que nega o dereito dos
proxenitores a escoller o idioma da educación dos seus fillos.
"No Goberno e no PP hai un debate que non teñen resolto. Hai unha liña que vai cara ao consenso e hai
outra que vai cara a unha confrontación, que sectores dentro do partido ven ben", explicou. Monteagudo
propuxo que a lexislación camiñe "cara a un modelo flexíbel" que non obrigue os centros a "dar pasos
atrás" en materia lingüística, en alusión a aqueles claustros que aplicarán o 50% de materias en galego.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
70

Aínda no hipotético caso de admitir as propostas da Xunta -coas que non está de acordo-, Monteagudo
estabelecería "unha solución que non cre un problema novo", permitindo a docencia en galego nun 50% a
"centros que queiran cumprir o decreto vixente" e, naquelas escolas "onde non se chegou" a esa porcentaxe
"porque hai unha resistencia", avogaría por "flexibilizar de cara a un 30% ou 40%" en función da decisión
do propio centro.
Neste senso, advertiu que o modelo que pretende asumir a Xunta "é mellor" unicamente "desde o punto de
vista de -evitar- a conflitividade" e o debate social, xa que a nivel pedagóxico "é malo" ao impedir unha
equidade educativa entre centros e entre o alumnado.
Fran Rei, vicepresidente da Mesa
O grao de cumprimento do decreto vixente representa "unha incógnita", segundo o vicepresidente da Mesa
pola Normalización Lingüística, Fran Rei, que indicou que a Consellaría de Educación -tanto no actual
Goberno como no anterior- "non proporcionou datos" ao respecto, mentres que un dos puntos que
estabelece o decreto 124/2007 "era que se ía a realizar un seguimento ano a ano".
"Temos unha queixa no Valedor do Pobo desde novembro de 2008 e aínda estamos a agardar algún tipo de
resposta", lamentou Rei logo de aclarar que o propio valedor "se dirixise por carta" á asociación "para
comunicar que o trámite se segue a solicitar" á Xunta.
Con todo, afirmou que un estudo da Universidade de Vigo elaborado en 2008 alertaba de que no 70% dos
centros de ensino da cidade "non se chegaba ao 50%" de materias en galego e, segundo "o día a día" na
asociación, a tendencia é que "en ámbitos urbanos se incumpre" o decreto, ademais dalgún caso puntual "en
zonas rurais". Así mesmo, mencionou varios casos en centros de Infantil e Primaria de Ferrol "onde non hai
libros de texto en galego".
Xosé Antonio Pardo, presidente da Federación de Centros Públicos
Pola súa banda, o presidente da Federación de Centros Públicos de Galicia, Xosé Antonio Pardo, asegurou
que o decreto, naqueles centros que cumpren con ese 50%, aplícase "con toda normalidade" e que este grao
de implantación "depende do proxecto curricular" de cada escola. "Estábase respectando na maioría, e nos
concertados, creo que tamén", sinalou.
http://www.vieiros.com/nova/77521/o-incribel-caso-do-decreto-124-2007
Una nueva plataforma promueve escuelas privadas en gallego
850 personas se unen para impulsar la apertura de centros a partir de 2012
P. OBELLEIRO - A Coruña - 10/12/2009
Ya son 850 los miembros de la Red Popular de Ensino en Galego que se constituyó formalmente el sábado
en A Coruña con el objetivo de crear a partir de 2012 una organización que promueva, con financiación y
apoyo pedagógico, la apertura de escuelas privadas que enseñen en gallego.
La idea nació en mayo pasado, coincidiendo con el Día das Letras Galegas, y fue tomando forma a través
de Internet, con una bitácora(limiargalego.blogspot.com) a la que se fueron adhiriendo con rapidez
centenares de personas. Ahí está colgado el manifiesto que explica las diez razones de este proyecto, que
necesitará de 3.000 socios, con el pago anual de una cuota mínima de 100 euros, para empezar a funcionar
dentro dos años y medio.
"No pretendemos construir físicamente escuelas sino facilitarle todas las herramientas a todo aquel que
quiera crear un centro de enseñanza en gallego, desde apoyo financiero a la validación, con ayuda de
pedagogos, de todo proyecto educativo" que tenga a la lengua vernácula por principal idioma, explica
Francisco López, impulsor de la iniciativa.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
71

De hecho, uno de los primeros pasos de la asociación constituida formalmente -y que desaparecerá cuando
en 2012 nazca la organización que desarrollará el proyecto- será poner en práctica ese "proyecto educativo
global en gallego" a través de convenios con centros privados ya existentes. Los promotores de esta red
darán especial atención a las escuelas infantiles, por considerar discriminatorio que pequeños de familias
gallegohablantes pierdan su idioma materno al estar en guarderías en las que sólo se habla castellano. La
nueva asociación también pretende facilitar el profesorado para centros de enseñanza, privados y laicos,
que apuesten por la enseñanza en gallego "de calidad".
"Permite alcanzar las competencias lingüísticas en otros idiomas", no sólo de tronco común, como el
portugués o el francés, sino también de cualquier otro, destaca Galiza co galego en su manifiesto. Sus
asociados tan sólo pretenden, dice López, hacer valer sus derechos "con independencia de la opción política
que gobierne".
La red popular por la enseñanza en gallego propugna no sólo pluralismo e "independencia de los poderes
públicos", eso sí sin renunciar a optar a cualquier ayuda de las administraciones, sino también un total
laicismo, "fuera de toda influencia religiosa". "Respeto, tolerancia y diversidad" son sus principales
principios para impulsar y ayudar a cualquier iniciativa que pretenda crear un centro de educación en
lengua gallega.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/nueva/plataforma/promueve/escuelas/privadas/gallego/elpepuespgal
/20091210elpgal_7/Tes
A ‘galiña azul’ substituíu as galescolas para
“desideoloxizar as aulas”
MIGUEL PARDO / XABIER R. BLANCO 27/12/2009
O Consello de Europa era claro. “É preferible establecer modelos educativos esencialmente en galego para
o ensino preescolar, primario e secundario”. Para conseguilo, este mesmo organismo manifestaba o seu
“desexo de eloxiar en particular ás autoridades polo proxecto da Rede Galescola”.
No entanto, as galescolas duraron pouco. Xa a principios deste curso, os carteis e símbolos da rede de
escolas infantís implantada polo bipartito foron substituídas polos da Galiña Azul, un debuxo deseñado
polo finado escritor Carlos Casares e que é agora o sinal de identidade destas garderías.
Pero o cambio foi máis alá. Tal e como aclararon Jesús Vázquez e Beatriz Mato, conselleiros de Educación
e Traballo respectivamente, na presentación, “o cambio de imaxe era necesario para desideoloxizar e
despolitizar as aulas”. A pretensión da Xunta era dotar dun “cambio de contidos” a nova rede de escolas
infantís.
Cambiáronse os contidos, pero baleirar calquera símbolo que aludise á imaxe corporativa deseñada durante
o bipartito era o máis importante. Non se fixo nos mandilóns dos rapaces, porque non se quería
“despilfarrar os cartos”.
“Serán os nenos os que retomen o protagonismo propio, nuns espazos lonxe da confrontación e do debate”,
declarara o conselleiro Jesús Vázquez. As recomendacións de expertos como o Consello de Europa caeron,
unha vez máis, en saco roto.
http://www.xornal.com/artigo/2009/12/25/unknown/galina-azul-substituiu-galescolas-desideoloxizaraulas/2009122523022102444.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
72

. Anteproxecto do Decreto para o Plurilingüismo
A XUNTA FAI PÚBLICO O BORRADOR DO DECRETO
A cota do galego baixa ao 33% e os pais deciden en que
materias se usa
O novo decreto sobre o galego no ensino estabelece que os pais voten en que lingua queren as aulas
de Infantil. En Primaria e Secundaria nais e pais elixirán a lingua para cada materia co límite dun
terzo para galego, castelán e inglés.
Redacción - 21:50 30/12/2009
Ao Goberno case lle dan as uvas antes de presentar o decreto de linguas para o ensino non universitario. O
presidente do Goberno, Alberto Núñez Feijoo, fixo pública a súa proposta perto das oito da tarde. Na
tribuna da sala de prensa, á súa dereita, o conselleiro de Educación, Xesús Vázquez. Sentado entre os
xornalistas, nun segundo plano, o secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo.
As intencións do executivo xa son públicas. Dende había semanas as filtracións falaban dun modelo de
“tres terzos” (galego, castelán e inglés) e así é o modelo que se presentou este mércores. Porén, a principal
e substantiva sorpresa foi a participación dos pais na elección do idioma para cada materia. E aí, tanto
presidente coma conselleiro fixeron especial fincapé: “Por primeira vez dáselle voz ás familias para que
inflúan coa súa opinión”.
Pero como e que decidirán os pais
Os pais decidirán en votación cal vai ser o modelo lingüístico do centro escolar. Iso farase no momento de
formalizar a matrícula. No Ensino Infantil a consulta será anual mentres que no resto dos niveis a elección
terá lugar cada catro anos.
- Ensino Infantil (0-5 anos): Os pais decidirán cal será a lingua vehicular nas aulas.
- Educación Primaria, Secundaria e Bacharelato: As familias escollerán o idioma das materias na
proporción dos terzos. No caso de Primaria, Matemáticas e Sociais non poderán ser as dúas impartidas no
mesmo idioma (unha terá que ser obrigatoriamente en galego e outra en castelán).
- FP: Cada centro garantirá “a igualdade de competencia nas dúas linguas oficiais”
Que pasa cando non hai profesores con competencia suficiente en inglés
En caso de que os centros non poidan ofertar un terzo das materias en inglés, os consellos escolares elixirán
as materias dese cupo de xeito proporcional entre galego e castelán.
“Pasamos dun modelo monolingüe a un trilingüe”
Feijoo levaba estudada a intervención diante dos medios. O presidente fixo fincapé na idea de que fronte a
“imposición” o novo decreto pretende levar a “normalidade da rúa” ás aulas. Para el, o decreto logra a
cadratura do círculo e pode ser un modelo a moi longo prazo. Segundo Feijoo, a proposta do Goberno
ofrece catro “garantías esenciais”: “equilibrio total entre galego e castelán e introdución dunha terceira
lingua”; que os alumnos se poidan expresar nas aulas en calquera das dúas linguas oficiais; que os pais
teñan capacidade de decisión; mesma competencia entre galego e castelán ao remate de cada etapa.
Pola súa parte, Vázquez insistiu en que para elaborar o borrador do decreto tívose moi en conta a consulta
que impulsou hai meses Educación. Como novidade adiantou que se establezerán mecanismos para que os
pais e nais do alumnado participen nas actividades dos equipos de normalización de cada centro.
Tempo de consulta
Feijoo reiterou que nas vindeiras horas váiselle remitir o borrador ás forzas políticas con presenza no
Parlamento, á Real Academia e ao Consello da Cultura. Segundo el, é hora dun esforzo para evitar
situacións de conflito e lograr “un decreto de todos”.
http://www.vieiros.com/nova/77747/a-cota-do-galego-baixa-ao-33-e-os-pais-deciden-en-que-materias-seusa
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
73

Un galimatías que diminúe o galego
A norma deixa a lingua propia nun terzo, permite aos pais elixir o idioma de Infantil e
de varias troncais, e aos centros o resto
M. PARDO / C. DÍAZ PARDO04/01/2010
As claves do novo decreto do galego quedan esbozadas na última frase do documento que onte difundiu
a Xunta. “Os equipos de normalización e dinamización lingüística dos centros pasan a denominarse equipos
de dinamización da lingua galega”. Desaparece a palabra normalización, que só se atopa nas 13 páxinas do
texto para se referir a leis antigas.
Coas novas bases presentadas, Núñez Feijóo cumprirá con boa parte das súas promesas, especialmente as
que o comprometían con Galicia Bilingüe, aínda que para logralo opte por un galimatías.
Así, xa en Educación Infantil, serán os pais os que elixan a lingua predominante na aula a través dunha
consulta, cada ano, na matrícula. Serán, daquela, os proxenitores os que elixan o idioma na etapa clave para
a formación dos rapaces.
Na Educación Primaria, Secundaria e Bacharelato, establécese que un terzo das materias se oferte en
galego, outro en castelán e outro en inglés. O enredo chega agora.
En Primaria, das materias troncais Coñecemento do medio e Matemáticas, “unha será en galego e outra en
castelán segundo a opinión das familias, que será vinculante”. Logo, cada centro decidirá a lingua na que se
imparte o resto das materias, mantendo o equilibrio en terzos para cada idioma. Ábrese a excepción para
que as dúas materias anteriores poidan ser en inglés.
Algo semellante ocorre en Secundaria, pero neste caso as familias decidirán en que lingua se imparten
Ciencias Sociais e Matemáticas, puidendo ser as dúas en castelán ou as dúas en galego. Mantense o
equilibrio en terzos e engádese, outra vez, a excepción do inglés. No Bacharelato, cada centro aprobará
unha oferta equilibrada.
No caso de que non haxa profesores para dar as materias en inglés, estas impartiranse en galego ou
castelán, pero mantendo o equilibrio, o que impide que o galego chegue nin tan sequera ao 50%.
As familias, e logo cada centro, elixirán cada catro anos a asignación lingüística das materias.
Na formación profesional só se especifica que se debe garantir que o alumnado alcance a competencia
lingüística nos dous idiomas.
Agora, haberá que ver como son capaces de articular os centros un decreto que obrigará a cambiar a lingua
de tantos libros como materias varíen de idioma e que establecerá diferenzas entre cada escola.
Será difícil tamén que esta norma se adecúe á sentenza do Supremo que impide aos pais escoller a lingua na
que estudan os seus fillos.
http://www.xornal.com/artigo/2009/12/30/unknown/galimatias-diminuegalego/2009123023504200729.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
74

Los alumnos podrán hablar, escribir y usar los libros en la
lengua que quieran
Los estudiantes utilizarán el habla "de su preferencia" independientemente de la asignatura
SELINA OTERO - VIGO
Los estudiantes podrán hablar, hacer los exámenes y utilizar los libros de texto en el idioma que deseen,
independientemente de la lengua estipulada para impartir cada asignatura. Así consta en el borrador del
nuevo decreto del gallego hecho público a última hora de ayer por el presidente de la Xunta, Alberto Núñez
Feijóo.
El texto, pendiente de ser consensuado con la comunidad educativa, la Real Academia Galega y el Consello
da Cultura Galega, sólo exige respetar el idioma en las materias lingüísticas (gallego y castellano). En el
resto de áreas materias o módulos “podrán utilizar las manifestaciones oral y escrita en la lengua oficial de
su preferencia”, según consta en el nuevo decreto y que refleja una de las promesas en materia lingüística
que Feijóo lanzó en campaña.
La opción de elegir se extenderá a los libros y al material didáctico. “Los libros de texto estarán redactados
en la lengua en que se imparta cada materia pero los alumnos podrán utilizar el libro que quieran”, anunció
ayer el propio presidente en la presentación del nuevo texto.
La clave del decreto es la enseñanza trilingüe. Si no hay profesores de inglés suficientes en el centro para
cubrir el 33% de las horas lectivas en lengua extranjera, el Consello Escolar, previa consulta a los padres,
repartirá el resto de las asignaturas entre gallego y castellano.
Teniendo en cuenta la escasez de docentes de lengua extranjera en el sistema educativo de Galicia, se
incrementará el porcentaje de gallego y castellano en cada curso. La Xunta exige a los centros que en el
ajuste de asignaturas equipare el peso de las dos lenguas cooficiales. En todo caso, el porcentaje de gallego
o castellano será siempre superior al tercio establecido como mínimo en el borrador.
Tres tercios
Finalmente triunfó la fórmula de los tres tercios, tal y como adelantó FARO la semana pasada. La
capacidad plena de los padres para elegir el idioma, otro de los compromisos de Feijóo en periodo electoral,
se limita a Infantil. En el resto de etapas educativas los progenitores sólo podrán elegir una pequeña parte
de las materias troncales: una asignatura en Primaria (entre Coñecemento do Medio o Matemáticas) y, en
Secundaria, dos: Matemáticas y Ciencias Sociais. La Consellería de Educación traslada la responsabilidad a
los centros. Serán los Consellos Escolares, donde están representados profesores, alumnos y padres, los que
decidan en qué lengua se imparte el resto de asignaturas, despues de “escuchar” la opinión de los padres
que será recogida en un cuestionario que se incluirá con el sobre de matrícula. De hecho, en el borrador no
se especifica el idioma para el resto de asignaturas. La elección de la lengua por parte de los padres “es
parcial, de modo que no se consigue una decisión plena de los progenitores sobre el conjunto de las
troncales”, según fuentes de la comunidad educativa. Precisamente el texto recuerda la encuesta realizada a
las familias de más de 330.000 alumnos para conocer en qué idioma querían la enseñanza para sus hijos y
tener en cuenta los resultados en la nueva norma.
En la otra cara, el borrador concede a los centros y sus Consellos Escolares la responsabilidad del reparto
de las asignaturas para cumplir el porcentaje de los tres tercios y garantizar el equilibrio entre las lenguas
cooficiales, que pierden peso en el sistema educativo si se compara con el 50% fijado en el decreto del
Bipartito todavía vigente. En Primaria y Secundaria los Consellos Escolares tendrán que consensuar todo el
reparto excepto en dos troncales. En Bachillerato y FP la responsabilidad de los Consellos Escolares será
total.
http://www.farodevigo.es/galicia/2009/12/31/alumnos-hablaran-escribiran-lengua-quieran/399532.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
75

O DECRETO
Profundo malestar no mundo do ensino
Representantes do sector coinciden en afirmar que o 'trilingüismo' afondará no
fracaso escolar e na desprotección do galego.
Redacción - 21:46 30/12/2009
Representantes de sindicatos do ensino e de equipos de normalización lingüística tachan o borrador do
decreto da lingua de "erro", de descoñecemento da realidade e de froito dunha medida electoralista que
parte dun conflito lingüístico que no existe. O feito de non garantir, cando menos, a metade das materias en
galego incumprirá a obriga do Goberno de garantir o coñecemento en igualdade da nosa lingua, que se
atopa en situación de inferioridade, segundo as persoas consultadas, que tamén aseguran que o 33% de
inglés propugnado pola Xunta poderá levar a aumentar o fracaso escolar. Hai discrepancias, porén, en
acoller con maior ou menor cautela a promesa de que se negociará o texto definitivo.
Anxo Louzao (CIG-Ensino): Día negro para o noso idioma. O novo borrador non ten precedentes na
historia recente do país e é o máis agresivo coa presenza do noso idioma no ensino. É a primeira vez que se
lexisla de xeito regresivo, para asestarlle a puñalada ao noso idioma e perseguir o seu exterminio. Non pode
haber igualdade se o idioma do país, que está en desvantaxe, non recibe medidas favorecedoras. Só se pode
entender que así reduzan a súa presenza a un terzo, deixándolles aos proxenitores unha decisión que lle
corresponde a toda a cidadanía a través dos seus representantes. É unha falacia, unha demagoxia e unha
mentira absoluta que nos vendan un plurilingüismo cando o noso idioma, que xa non ten a mesma presenza,
se reduce, contra o Estatuto e a Lei de Normalización Lingüística. O 25% de fracaso escolar vai saír
prexudicado se se imparte un terzo da docencia en inglés. Producirase discriminacións entre os centros
segundo usen unha ou outra lingua en determinada materia. Non se pode levar á práctica. Parte dunhas
persoas colonizadas que non son capaces de respectar a lingua do país. Temos convocada unha
mobilización para o día 21. Non imos participar en falsos consensos e non imos avalar ningún paso atrás
para o galego. Ademais, presentouse con nocturnidade, mudando de lugar e en véspera dun día festivo para
os medios escritos, dun xeito impresentábel.
Pepe Cabido (STEG): É un erro pedagóxico e político. Pedagóxico, porque afondará no fracaso escolar do
alumnado en competencia en igualdade que garantía a metade das materias en galego, e mesmo un fracaso
escolar en castelán ao reducir o número de horas en favor do inglés. É un erro político obvio porque trata as
linguas como se estivesen nunha situación de igualdade e ignora a desigualdade do galego. Para nós, a
Xunta incumpre a súa obriga de potenciar a nosa lingua e amosa un descoñecemento total da realidade dos
centros. Con respecto á escolla dos pais, pódese inculcar o dereito das crianzas a ter coñecemento da
lingua. Sobre o inglés, se todos os estudos din que hai un alto fracaso escolar, como se van obter os
contidos mínimos do currículo se se dan nunha lingua estranxeira Estamos a favor de potenciar as linguas
estranxeiras, non só o inglés, pero non a custa do galego nin do currículo. É un erro tentar vender este
decreto como "moderno". Tampouco se contempla cal vai ser a lingua de apoio en que se imparta o inglés,
que podería deixar o castelán no 66% e o galego no 33. Mobilizarémonos á volta das vacacións. Pode
provocar conflito nos centros e insubmisión do profesorado a que se lle impoñan linguas. É un triste día
histórico.
Xosé Fuentes Fariña (CCOO): Entendemos que parte dun problema ficticio creado polo Goberno nun
proceso electoral. Non hai conflito lingüístico. Este decreto satisfai un colectivo extremista como Galicia
Bilingüe. Non eramos partidarios de mudar o decreto, nacido do consenso, e do que o PP só se desmarcou
no momento das eleccións. Entendemos que a decisión política do Goberno de modificar o decreto só pode
vir precedida dun consenso social e político, como prometeu o presidente da Xunta. Pero falar de
trilingüismo é unha falacia: non hai profesorado para garantir ese 33%. Estamos dispostos a revisar a
situación nos centros bilingües, o problema está nas aulas que non son bilingües. O Goberno ten a obriga de
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
76

garantir que o alumnado domine as dúas linguas oficiais ao remate do ensino en igualdade de condicións, e
hai que ter en conta a posición de inferioridade do galego. Esperemos que se consensúe o novo decreto,
polo que non faremos en principio mobilizacións. Pero, se o PP só o fai para calmar ánimos e presentar un
documento propio, opoñerémonos. As dúas linguas teñen que estar en situación de igualdade nas materias
troncais, e iso non o poden decidir os pais. O galego é patrimonio do pobo e non unha arma política.
Valentina Formoso (CGENDL): Nós sempre defendemos que o ensino ten que ser igualitario e non debe
haber segregación. Non queda claro se os pais escollen a lingua se se vai producir esa segregación.
Ademais, temos dúas linguas oficiais que debe aprender o alumnado, pero as dúas non están en igualdade
de condicións. Os estudos demostran que menos do 50% das materias en galego non garante esa igualdade.
Por outra banda, defendemos que se aprendan as linguas estranxeiras, pero o inglés non é lingua oficial e
non cremos que se aprenda en detrimento do galego. Hai outras formas de mellorar a competencia en
linguas estranxeiras. Está demostrado que as comunidades bilingües teñen mellores resultados en inglés: o
galego non é problema. Parece un decreto feito dende o descoñecemento da realidade dos centros e parte de
decisións políticas e non pedagóxicas. Parécenos irresponsábel que unha decisión que lle compete á
Administración se poña nas mans dos pais e dos centros. O decreto parte de falacias. Os pais deben saber
que esta é a norma máis regresiva do Estado.
De feito, a das Baleares coincide coa que derroga agora o PP.
Marcelino Brea (UXT): Tendo en conta que é 30 de decembro, a últimas horas do día, é impresentábel. En
período vacacional, case en vésperas de festivo, decidir sobre un tema como a lingua non é de recibo.
Albíscase unha xogada a traizón. Espero nos próximos días ter unha lectura sosegada do texto. Hai aínda
moita escuridade sobre o tema. Se se pretende chegar a un consenso, é un punto de arranque moi negativo.
http://www.vieiros.com/nova/77750/profundo-malestar-no-mundo-do-ensino
O CONTRADECRETAZO POLÉMICO
Plurilingüismo impreciso
31.12.2009 O novo decreto do galego rebaixa a un terzo a cota do galego nas aulas e
delega nos pais a responsabilidade de dirimir a repartición dos idiomas nas materias
V. OLIVEIRA . SANTIAGO
Decreto do "plurilingüismo". Así definiron tanto o presidente da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo,
como o conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, as "bases" do polémico texto que derrogará o decreto do
bipartito, nunha posta en escena na que estivo ausente Anxo Lorenzo. Un texto con imprecisións e que
define unha realidade de trilingüismo no ensino en Galicia, que rebaixa a un terzo a cota do galego no
ensino fronte ao decreto do bipartito, no que se establecía un 50% de galego e un 50% de castelán. Un
documento que establece que os pais decidirán por votación en que lingua -non se sabe se a materna ou a
predominante- se educarán os seus fillos en Infantil e que se artella a través da "teoría dos terzos" -un terzo
das materias en galego, un terzo en castelán e outro terzo en inglés- pero que nace cunha eiva -recoñecida
polo propio conselleiro de Educación- xa que este último punto non será posible aplicalo.
"Nos centros que non dispoñan de recursos humanos para impartir as materias en inglés, os pais volverán a
ser consultados polas súas preferencias, aínda que se manterá un equilibro entre galego e castelán", indicou
Vázquez, que fixo fincapé en que "por primeira vez" se incorpora a opinión das familias ao marco
lingüístico dos centros. Como xa se filtrou aos medios de comunicación nos últimos días, unha das bases do
futuro borrador é que, nas aulas de Infantil, os profesores usarán castelán ou galego, segundo a lingua
predominante do alumnado, que se determinará preguntándolles aos pais as súas preferencias na
preinscrición.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
77

En Educación Primaria, ESO e Bacharelato, establécese que un terzo das horas semanais se oferte en
galego e outro terzo en castelán, e prevese que o terzo restante se poida impartir en linguas estranxeiras,
neste caso o inglés. Cada catro anos faráselles unha consulta aos pais que orientará a repartición horaria
nestas tres etapas. Na Primaria, que ten 25 horas semanais, a opinión maioritaria das familias será
vinculante para determinar a lingua vehicular das materias instrumentais -Coñecemento do Medio e
Matemáticas- (ata 10 horas semanais), que serán unha en galego e outra en castelán. Na ESO, que conta
con 32 horas semanais, as familias decidirán en que lingua oficial se imparten as materias de Ciencias
Sociais e Matemáticas, que suman ata sete horas semanais. No resto das materias, será o Consello Escolar
quen aprobe unha proposta horaria equilibrada, tendo en conta a opinión das familias. De xeito
excepcional, os centros educativos que queiran impartir en lingua estranxeira as materias de Matemáticas
ou Coñecemento do medio deberán aprobalo no Consello Escolar, previa consulta ás familias, e solicitalo á
Administración Educativa.
En Bacharelato, cada centro educativo aprobará unha oferta equilibrada de materias comúns, de modalidade
e optativas para impartir en galego, castelán e lingua estranxeira. Finalmente, en Formación Profesional,
nas ensinanzas artísticas e nas deportivas, cada centro educativo garantirá que o desenvolvemento das
ensinanzas asegure que o alumnado alcance a competencia lingüística propia do nivel en ambas as dúas
linguas oficiais. No caso dos libros de texto, as materias en galego e en castelán estarán redactados na
lingua en que se imparta.
No que se refire aos equipos de dinamización da lingua galega introdúcese unha novidade: os pais
incorpóranse a estes equipos, para "colaborar" na potenciación do uso do galego nos centros de ensino.
Segundo anunciou Feijóo, este texto será entregado aos partidos políticos e será enviado por carta á Real
Academia Galega e ó Consello da Cultura Galega, aínda que non precisou se a opinión destas dúas
institucións será ou non vinculante.
O "DISCURSO"
Feijóo: "Blindamos o equilibro entre galego e castelán"
"A máxima que busca este Decreto plurilingüe é a liberdade a través do coñecemento", dixo Feijóo na
presentación do borrador, que chegou a repetir varias veces. O presidente da Xunta asegurou que con este
texto "blindamos o equilibrio entre o galego e o castelán e engadimos unha terceira lingua estranxeira". Ao
seu ver, a súa proposta garante tanto "a liberdade dos alumnos para empregar a lingua que estimen máis
con-veniente nas aulas" como a dos pais "para opinar libremente sobre a educación dos seus fillos". Para o
presidente da Xunta, esta proposta de decreto dá resposta a unha demanda social e a unha necesidade
educativa. "Traslada a normalidade e cordialidade lingüística das rúas ás aulas e prepara as xeracións
futuras para un mundo cada vez máis globalizado", apuntou Feijóo. "Pasamos dun decreto que abría a porta
ó monolingüismo a outro que abre a porta ao trilingüismo", engadiu.
Tamén enfatizou que as bases que sustentarán a futura norma salvagardan os dereitos e deberes lingüísticos
que recoñecen a Constitución e o Estatuto de Autonomía, ademais de ser consecuentes coa Lei de
Normalización Lingüística e coa promoción da lingua galega que fundamenta o Plan de Normalización.
Do mesmo xeito, asegurou que esta proposta respecta as puntualizacións formuladas polo Consello
Consultivo ó decreto vixente, así como a vontade maioritaria das familias galegas, manifestada tanto a
través das pasadas eleccións autonómicas como da polémica consulta Vázquez. "Se todos somos capaces
de comportarnos dun xeito responsable, moderado e independente, estou seguro de que este consenso
poderá ser posible", concluíu.
REACCIÓNS
Steg: "É un erro pedagóxico"
O Steg cualifica o novo decreto sobre o galego como un "erro pedagóxico e político por que afondará no
fracaso escolar do alumnado" ó reducir o número de materias en galego. Ademais, segundo o sindicato,
"busca enganar a toda a sociedade pretendendo equiparar a aprendizaxe das linguas vehiculares da
sociedade galega". "E un erro político por non contemplar a situación da desigualdade do galego", di.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
78

Anpe: "Pola plena competencia"
O sindicato Anpe di que "nos esforzaremos por lograr na súa tramitación un verdadeiro compromiso para
que se impulse o multiligüismo nas aulas, e que ao final do ensino obrigatorio, o alumnado galego teña
plena competencia nas dúas linguas cooficiais e ademais nunha lingua estranxeira". Ao seu ver, "vivimos
nunha comunidade bilingüe con dous idiomas oficiais, na que o alumnado debe ter competencias
lingüísticas completas", sinala.
CCOO: "Queremos consenso real"
O sindicato CC.OO reclamou "negociación e consenso real" antes de aprobar a norma legal que regule o
uso do galego no ensino. "Unha vez manifestada a vontade unilateral do PP de suprimir ou decreto
vixente", considera que a norma debe pórse "non seu lugar, e ten que vir avalada polo maior consenso
social e político posible", sinala. Por iso, afirma que será "extremadamente belixerante" co novo decreto.
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=501808
O decreto do galego de Feijóo recibe críticas por
parte de todos os sectores
O PSdeG destaca que “os diferentes posicionamentos dentro do PP fixeron
que a Xunta derivase todo nos pais”
Cristina Díaz Pardo 04/01/2010
Ninguén está conforme co borrador do novo decreto do galego no ensino que o pasado mércores, día
30, Alberto Núñez Feijóo presentou tras celebrarse o Consello da Xunta. O PP quedou só á hora de dar os
parabéns a esta iniciativa que conta con críticas dende a oposición, a comunidade educativa, as plataformas
a prol do galego e os grupos contra a normalización lingüística.
Aínda que as datas nas que o Goberno galego presentou o borrador, ás sete e media da tarde e en vésperas
dun festivo, non axudaron a que os diversos sectores implicados no ensino desen a coñecer a súa opinión, a
valoración negativa parece unánime.
Así, o PSdeG cualifica de “despropósito” a presentación deste borrador que “traslada ás aulas o conflito da
lingua xerado por Feijóo”. O portavoz de Educación dos socialistas galegos, Guillermo Meijón Couselo,
criticou ademais “a estratexia de nocturnidade, premeditación, aleivosía e opacidade de presentar este
borrador de decreto nas festas de fin de ano e en plenas vacacións da comunidade educativa”.
Meijón destacou nun comunicado que “esta nova norma foi elaborada de costas á sociedade galega e,
nomeadamente, da comunidade educativa por persoas que poucas ou ningunha vez pisaron as aulas”, o que,
sinala “non invita precisamente a albergar grandes esperanzas de cara ao consenso lingüístico”.
Ademais o parlamentario socialista apunta que o texto presentado “reflicte nidiamente a existencia de moi
diferentes posicionamentos dentro do Partido Popular, o que ten provocado que o propio
presidente, Alberto Núñez Feijóo, prefira levar o debate e o conflito lingüístico a cada aula e centro de
Galicia, antes de afrontar as grandes liortas que ocasionaría unha toma de posición clara por parte do
conselleiro de Educación”.
As liñas básicas deste novo decreto pasan por reducir a presenza do galego no ensino a un terzo, ademais
de darlle tanto a pais como a centros potestade para escoller o idioma no ensino. Os proxenitores decidirán
o modelo lingüístico do centro escolar, no Ensino Infantil a consulta será cada ano mentres que no resto a
escolla terá lugar cada catro. Así semella que, incluso dentro doPartido Popular , non todos vén con bos
ollos a proposta do Executivo autonómico. O militante Rafael Cuiña, fillo do finado Xosé Cuiña e
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
79

colaborador de Xornal de Galicia, manifesta nun dos seus artigos de opinión que augura “un período de
gran tensión social entre os diferentes sectores polo esquecemento de que un gran poder comporta unha
gran responsabilidade de gobernar tanto aos dispostos a loitar polos seus símbolos máis sagrados, como é o
idioma propio desta terra, como para os que o consideran intrascendente, cando non accesorio”. “A
obsesión deste Goberno é unha mal entendida liberdade de elección no ensino, tendo que decidir os pais, en
troques dos técnicos na materia”, asegura o empresario.
A mostra máis plausible do desagrado da comunidade educativa co novo borrador do decreto do galego no
ensino maniféstase na folga no ensino convocada para o día 21 pola plataforma Queremos Galego. Non
obstante, tamén os grupos contra a normalización lingüística que chegaron a manifestase en Compostela
contra o decreto posto en marcha polo bipartito non semellan nada de acordo co borrador da consellería que
dirixe Jesús Vázquez. Así, a presidenta de Galicia Bilingüe, Gloria Lago, fixo unhas declaracións en ES
Radio, a emisora de Federico Jiménez Losantos, nas que deixou claro o desagrado. Como vén facendo
dende hai tempo, Lago recordoulle ao líder galego os apoios electorais que lle reportou o seu colectivo.
“No principio do ano, Feijóo viu que as enquisas dábano por perdedor, e entón viu un filón nuns pais que
tiñan un problema e aproveitouse da súa ilusión, o seu traballo, aínda arriscándose físicamente, para chegar
ao poder”, declarou. “En que melloramos, haberá unha materia máis en castelán, tanto traballo para isto! É
unha tomadura de pelo”, asegurou.
No día de onte, as críticas ao borrador chovíanlle ao PP por todos os lados. Tan só un dos comunicados de
prensa que chegaron ás redaccións dos medios galegos defendía a proposta: a dos propios populares
galegos.
O portavoz do PPdeG, Antonio Rodríguez Miranda, eloxiou o novo decreto do galego no ensino e
considerou que “devolve a sensatez lingüística a Galicia, perdida nos tempos bipartito”. “Feijóo cumpriu
escrupulosamente co prometido no seu programa electoral”, sentenciou o deputado conservador.
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/02/politica/decreto-do-galego-feijoo-recibe-criticas-parte-todossectores/2010010200142800567.html
Los equipos de normalización afirman que el decreto agrede
al gallego
EL PAÍS - Santiago - 03/01/2010
La Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística denunció ayer la "clara
discriminación" del gallego en el borrador del nuevo decreto sobre el uso del idioma en el sistema
educativo, que atribuye a que resulta de "una decisión política y no pedagógica". La coordinadora hizo un
"primer análisis" del texto, del que asegura que "no garantiza la libertad de los padres, no busca el
equilibrio entre las dos lenguas oficiales, no formula correctamente la introducción del tercer idioma y no
va a conseguir ningún bilingüismo cordial, sino un conflicto en los centros escolares y en la sociedad".
Acusó la coordinadora al Ejecutivo de Alberto Núñez Feijóo de "irresponsabilidad" por trasladar la
decisión a las familias, cuando las decisiones sobre el currículum "tiene que tomarlas la Administración".
"Ganar unas elecciones no legitima al gobierno para atentar contra nuestro patrimonio. La Administración
tiene la obligación de potenciar la lengua propia de Galicia", concluyó.
El presidente de A Mesa pola Normalización Lingüística, Carlos Callón, mientras, anunció que acudirá a la
vía de las "denuncias internacionales" para echar abajo el decreto sobre el gallego, que tildó de
"galegófobo" e "inaplicable". Callón señaló que es un "decreto contra el gallego" y la "mayor agresión al
gallego en toda la etapa democrática".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/equipos/normalizacion/afirman/decreto/agrede/gallego/elpepuespga
l/20100103elpgal_4/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
80

O novo decreto abre a porta a segregar aos alumnos
en Infantil
O proxecto lingüístico da Xunta permite encaixar a denominada ‘segregación light’
na porta de entrada ao sistema escolar galego
DAVID LOMBAO06/01/2010
Foi un dos principais cabalos de batalla de colectivos contrarios ás medidas de normalización do galego,
como Galicia Bilingüe, e semella que, en parte, chegará a implantarse nas aulas. A segregación dos
alumnos en función da lingua elixida polos seus pais para as aulas non se estenderá, tal e como reclama o
colectivo que dirixe Gloria Lago, ao conxunto do sistema educativo, pero si será posible no ensino infantil.
Aínda que o propio presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, desbotou esta posibilidade durante a
presentación aos medios do “borrador” do novo decreto de uso das linguas no ensino obrigatorio, a
aplicación literal do proxecto deixa a porta aberta a unha opción que, alén das reticencias mostradas por
numerosos colectivos pedagóxicos, colisionaría con normas como a Lei de Normalización Lingüística de
1983.
Atendendo ao texto que pasou polo Consello da Xunta do pasado día 30, o profesorado de educación
infantil “usará na aula a lingua predominante entre o alumnado” e “atenderá de xeito individualizado” aos
nenos “que non teñan coñecemento suficiente” desta.
Esta “lingua predominante”, explica o proxecto de decreto, “determinarase preguntándolle a cada familia
pola lingua materna do seu fillo ou filla”. É precisamente neste punto onde o departamento dirixido por
Jesús Vázquez encaixa a posibilidade da denominada segregación light ou mixta: “Esta consulta –prosegue
o texto– farase mediante unha pregunta que as familias contestarán durante o proceso de preinscrición” do
novo alumnado.
Así as cousas, o Goberno galego cumpriría o anunciado por Feijóo, dado que non existirán aulas separadas
en función da lingua –a “lingua predominante” será a mesma en todo o centro–, pero si é posible, co novo
decreto na man, situar aos alumnos recén chegados ao sistema educativo nun centro ou noutro segundo a
lingua elixida.
Seguindo tamén o propio texto da nova norma, a separación do alumnado non estará contemplada nos
demais niveis educativos –Primaria, Secundaria e Bacharelato–, onde as familias decidirán sobre a lingua
de materias en concreto e non sobre o conxunto do ensino.
Non obstante, a concreción desta consulta –que, como a de infantil, tamén se realizará “durante o
procedemento de matriculación ou reserva de prazas” é polo momento unha incógnita, xa que “o
procedemento para determinar a lingua de impartición das materias –explica o texto– desenvolverase
mediante unha orde posterior á aprobación” do propio decreto. Neste escenario, e dado que o Goberno
prevé que a nova norma estea xa en vigor no vindeiro curso escolar, todo semella indicar que a forma
concreta da consulta se coñecerá cando o proceso de matrícula sexa xa inminente –comezará en pouco máis
de dous meses–.
‘SEGREGACIÓN LIGHT’
A implantación da denominada segregación light en infantil responde, en boa medida, ás opcións valoradas
por Educación durante o verán cando, tal e como adiantara este diario, a Xuntaapostaba por cumprir as súas
propostas de campaña sen ceder completamente ás esixencias de Galicia Bilingüe e grupos afíns.
Xa daquela, o secretario de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, desbotaba a segregación total, pero non
pechaba a porta a un “modelo mixto”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/04/politica/novo-decreto-abre-porta-segregar-aos-alumnos-doensino-infantil/2010010421311700449.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
81

DEBATE
"Con el 33,33,33 desde Primaria se resentirían las tres
lenguas"
08.01.2010 El catedrático José Manuel Vez aboga por asentar los idiomas propios antes de
igualarlos con el inglés
I. CASAL • SANTIAGO
Es el equilibrio matemático, pero "pura teoría" si se habla de lenguas. A diferencia de lo que ocurre en los
países nórdicos, que adoptaron el inglés como lengua franca ya en la Segunda Guerra Mundial, en España
no es una lengua ambiental, así que, aunque no se debe renunciar a dominarlo, su peso en la docencia no
puede ser el mismo desde un principio que el de las "vinculares", las de nuestra realidad social, el gallego y
el castellano. Esta es la opinión del catedrático de la Universidade de Santiago José Antonio Vez Jeremías,
el director del observatorio Atrium Linguarum -especializado en enseñanza, aprendizaje y evaluación de
lenguas-, que en medio de un debate por momentos casi pasional aporta una visión académica como
experto en plurilingüismo.
Vez se muestra crítico tanto con el peso otorgado
por la Xunta a cada lengua en su propuesta de
decreto para la enseñanza como con la apuesta por
dar voto a los padres de cada centro en su
distribución. "Las políticas lingüísticas locales
están muy condicionadas por el voto del ciudadano,
y este es el caso", lamenta.
Justo lo contrario de lo que debería ser porque, subraya, la opinión sobre educación lingüística tiene que
estar fundamentada científicamente, un punto de vista clave que no aportan las familias. "Además, darle ese
protagonismo a los padres es restarle autoridad al profesorado, y eso luego no se resuelve con las tarimas.
La Administración no puede hacer dejación de responsabilidades y trasladar a los padres y a los centros
escolares el problema de la cohesión social a través de las lenguas", añade.
¿Pero cuál es entonces la mejor receta Unos patrones comunes para todos los centros que eviten "el caos
de la administración educativa" y una introducción progresiva de los idiomas foráneos. "No se puede
plantear de repente en 1º de Primaria un 33, 33, 33, se resentirían las tres lenguas. La transferencia de unas
a otras es vital para el individuo plurilingüe. Primero hay que asentar cognitiva y socialmente bien nuestras
dos lenguas vinculares, el gallego y el castellano, y desde ellas transferir a una tercera y a una cuarta, dos
vehiculares, como se recoge en la recomendación de la Comisión Europea", argumenta el experto el
plurilingüismo.
Progresivamente
Esto en porcentajes podría traducirse, recomienda, en un 45%-45% en gallego y español en los dos
primeros ciclos de Primaria, y un 10% de inglés, pasando a un 40,40,20 al final de Primaria; un 35,35, 30
en primer ciclo de la ESO, llegando al 33, 33, 33, lo que propone la Xunta desde los 6 años, solo en los
últimos cursos de la educación obligatoria, a partir de los 15. "No hay ningún lugar en el mundo en que se
comience así. Ni siquiera en Luxemburgo, que tomó la decisión de ser trilingüe", apunta.
La impartición de diversas materias en inglés u otra lengua extranjera es una práctica habitual en toda
Europa, pero en la mayoría de los casos es una opción voluntaria para el alumnado, como sucede hasta
ahora en Galicia a través de las llamadas secciones bilingües.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
82

Y siempre, insiste, partiendo de un mayor peso de la lengua propia, incluso en las Escuelas Europeas (de
eurofuncionarios) y en Luxemburgo, dos modelos que cree que podrían servir de orientación en Galicia.
En las euroescuelas se promueve un plurilingüismo "aditivo y sostenible", con alto nivel de competencia en
al menos dos lenguas, respetando siempre la familiar del alumno y llegando a incluir 3 o 4 más. En el caso
luxemburgués, el idioma propio domina hasta 1º de Primaria, se prosigue con una rápida transición a otro
relacionado lingüísticamente, el alemán, y da paso, por medio de una transición gradual, al francés, no
relacionado con ninguno de los otros dos.
EVALUAR LOS RESULTADOS
"Darle protagonismo a los padres es restarle autoridad al profesorado, y eso luego no se resuelve con
las tarimas" Formación docente ad hoc
La falta de capacitación del profesorado para impartir materias en inglés es el punto de crítica a la
propuesta de la Xunta en el que coinciden todas las partes, tanto las contrarias como las partidarias de la
reforma. El propio Gobierno condiciona la aplicación de un tercio de la docencia en una lengua extranjera a
la dotación de recursos humanos capaz de asumirla en cada centro, pero promete acciones especiales de
formación del profesorado. Vez advierte que se debe seleccionar con sumo cuidado a los docentes y
proporcionarles un modelo formativo ad hoc.
"Sería un grave error que los profesores que certifiquen con un título que saben inglés se pongan a dar, por
ejemplo, Ciencia Sociales en esta lengua. Los certificados caducan, como los yogures, y con el tiempo la
competencia, sobre todo oral, se pierde si no se usa habitualmente. Hay que pedir un aprueba de
competencia de uso comunicativo explicando su materia, y para hacerlo bien hay que tener una formación
específica", advierte.
Pero lo primero es garantizar el control real de la materia. Para el catedrático no vale reconvertir docentes
de inglés en enseñantes de otra asignatura, tal y como sugieren algunos de ellos. "Solo mermaría la calidad
educativa".
La elección de las materias impartidas en inglés es otro aspecto que ve clave. "Hay que ver cuáles son las
más apropiadas en cada curso, ciclo y etapa. No es tan simple como elegir una determinada porque ese
colegio dice contar con un docente que dice saber esa lengua", añade el experto, que pide además que se
evalúe si el alumnado adquiere adecuadamente los contenidos de las asignaturas impartidas en inglés.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/33-33-33-primaria-resentirian-tres-lenguas/idEdicion-2010-01-
08/idNoticia-503722/
ENTREVISTA
Conversa con Valentina Formoso
Nacida na Serra de Outes. É doutora en Filoloxía
Galega pola Universidade de Santiago e profesora
de ensino medio. Comprometida coa lingua galega,
é unha das persoas fundadoras da Coordinadora
Galega de Equipos de Normalización e
Dinamización Lingüística [CGENDL], da que é
coordinadora xeral dende novembro do ano
pasado.
Redacción Irimia - 07/01/2010
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
83

Vai garantir este decreto que o galego sexa unha lingua normal
Tal e como está redactado este borrador, é imposible. O ensino ten que ter un papel compensatorio da
desigualdade das dúas linguas, toda lexislación debe apoiar ao débil, neste caso a lingua galega, e este
decreto non o fai porque está redactado coma se o galego xa fose unha lingua “normal” en Galicia e
estamos bastante lonxe diso. Baixar a cota de obrigatoriedade do galego ao 33% en centros onde xa se
alcanzou o 50%, ou máis por vontade do profesorado, supón un retroceso importante, e se se quere ir cara a
unha “normalización” do galego non se poden dar pasos atrás. Desde a CGENDL defendemos unha
educación igualitaria, tamén na aprendizaxe das dúas linguas oficiais, nas que o alumnado debe acadar
unha competencia lingüística plena ao rematar o ensino obrigatorio. Polo tanto, este decreto contén unha
clara discriminación cara ao galego.
Vai deter a perda de falantes
Os falantes dunha lingua non se gañan ou se perden exclusivamente no ensino, pero este é parte
fundamental dunha planificación lingüística que busque a recuperación da lingua. É imposible, nos tempos
que corren, que se manteña a lingua se os falantes non teñen competencia oral e escrita na nela. Isto só o
pode garantir o ensino. A lingua galega non está en igualdade de condicións co castelán e a súa presenza é
practicamente nula en multitude de ámbitos da sociedade; polo tanto, é na escola onde a poden aprender.
Todos os especialistas din que cun ensino de menos do 50% na lingua minorizada é imposible garantir o
seu dominio. Daquela, canta menos xente sexa capaz de ter unha das competencias activas máis
importantes, falar, obviamente menos falantes haberá de galego.
Débese aumentar a presenza do inglés reducindo a do galego
A presentación dunha lexislación que quere ir na vangarda do Estado español (todo el, coas comunidades
monolingües en cabeza, deficitario en coñecemento de linguas estranxeiras, nomeadamente o inglés) cun
ensino trilingüe, onde aparezan ao mesmo nivel as dúas linguas oficias e unha lingua estranxeira, é
totalmente demagóxico. A fórmula para a aprendizaxe de linguas estranxeiras, non oficiais na nosa
comunidade, non pode estar supeditada a quitarlle horas ás linguas oficiais, nomeadamente ao galego, que é
a que necesita de potenciación. Desde a Coordinadora apostamos polo fortalecemento do ensino de linguas
estranxeiras pero tomando as medidas pedagóxicas necesarias e facendo unha planificación seria:
reducindo a ratio de alumnado por aula, dotando os centros de aulas de idiomas ben equipadas,
aumentando as estadías no estranxeiro para o alumnado e o profesorado, fomentando a súa práctica con
lectores nativos, etc. Estas medidas deben ser dirixidas ao conxunto de todo o alumnado, posto que o
dominio das linguas estranxeiras, e en particular do inglés, non pode supeditarse ao número de materias que
cada centro poida impartir nesa lingua. Outro punto máis de discriminación na educación.
Que vai pasar coa educación infantil en ámbitos urbanos e periurbanos ou en rurais diglósicos
Se pretenden que as familias “voten” sobre a lingua en que queren que se lles ensine aos fillos, e se a
elección vai ser ou galego ou castelán, a resposta podémola saber todos antes de que se faga o escrutinio. O
galego e o castelán non xogan na mesma división, é coma se lle pregunto a un alumno meu que escolla
entre un dos equipos líderes da 1ª división dos que son fans (R. Madrid ou Barça) e o Outes, por exemplo.
Movémonos nun mercado lingüístico e o castelán é o que goza dos espazos publicitarios, é o que
á poboación lle parece que é o garante da promoción social para os seus fillos. Daquela, se isto vai adiante,
a educación infantil, que recolle a etapa na que os nenos e nenas desenvolven a linguaxe e fixan a súa
lingua, será tanto nuns ámbitos coma nos outros, en castelán. Se ademais a elección se vai gañar por
maiorías simples, aínda que haxa un 49% dos pais que opinen o contrario ca o 51% restante, só van ter
liberdade de elección os segundos, a liberdade dos primeiros queda totalmente anulada. E para máis INRI
as “votacións” serán cada catro anos, é dicir, que haberá pais que teñen agora os seus fillos en infantil e que
ata dentro de 5 anos non terán a posibilidade de opinar...
Que cres que vai pasar nos claustros á hora de tomar a decisión de cubrir o terzo do inglés cando
sexa o caso
Este decreto está elaborado desde o total descoñecemento da realidade e funcionamento dos centros
educativos e desde unhas bases políticas e demagóxicas. Parece que familias e alumnado teñen moito que
dicir, pero o claustro do profesorado nada, non se lle vai preguntar nada. Só os consellos escolares, onde
hai representación do profesorado, parece que van ter oportunidade de falar. Aclarado isto, cando non se
poida cubrir o terzo do inglés, que será na inmensa maioría dos casos, atoparémonos con situacións
surrealistas: pais que teñan que “votar” polo ensino nunha ou noutra lingua e que se absteñan, daquela igual
deciden o tema o 10% dos pais dun centro; profesorado que sempre dou as ciencias sociais en galego
(porque era obrigatorio desde o 1995) e agora teñan que dala en castelán, cando teñan os materiais
preparados en galego; materias que os pais decidan (ou teñan que decidir) dar en galego para cubrir o
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
84

“cupo” e que non conten con ningún libro editado en galego; profesorado que sempre deu a materia en
castelán e lle “toque” dala en galego. Os claustros están formados por profesorado que ten abondo que
loitar cos problemas que ten o ensino hoxe coma para poñerse, a maiores, a elaborar materiais propios en
galego. Se non hai materias de obrigada impartición en galego, que editoriais van arriscar a publicar libros
de texto de determinada materia en galego cando non hai un número certo de centros que os vaian
demandar E no caso de que o profesor/a teña que dar a materia en galego teremos a un docente falando en
galego e ao alumnado en castelán e repetindo a lección nesa lingua, por suposto...
Pódese equiparar a situación do castelán e a o do inglés coa do galego e darlles o mesmo peso no
ensino
O galego é unha lingua minorizada, as outras dúas por circunstancias históricas, económicas e sociais son
linguas de prestixio, que gozan dunha moi boa saúde neste momento. A sociedade sabe que é
imprescindible a súa aprendizaxe, mentres que dubida da conveniencia do ensino do galego e do ensino en
galego. Ademais, como xa indiquei, o inglés non é lingua oficial de Galicia. A administración ten a obriga
de potenciar a lingua propia de Galicia, que se atopa ameazada e non a está cumprindo desde o momento en
que se busca limitala no sistema educativo cunha norma moi regresiva. A escola debe buscar un equilibrio
para a aprendizaxe das linguas, xa que na sociedade non o hai e ese equilibrio pasa por potenciar o galego
no sistema educativo.
http://www.vieiros.com/nova/77814/conversa-con-valentina-formoso
Un tercio que lo cambia todo
Más del 70% del decreto del gallego del bipartito está incluido literalmente en el
nuevo borrador, pero el 30% restante da un giro al uso de las lenguas en el aula
PABLO LINDE - Santiago - 10/01/2010
Más del 70% del decreto del gallego aprobado en 2007 por el bipartito está incluido literalmente en el
borrador de plurilingüismo que la Xunta presentó la semana pasada. Pero ese 30% de diferencia es
determinante. Incluye desde pequeñas sutilezas, hasta los cambios fundamentales, que atañen a la votación
de los padres y a la inclusión de una tercera parte de la docencia en una lengua extranjera, en lugar del
mínimo del 50% en gallego. Lo que sigue es un recorrido por las diferencias entre la norma en vigor y el
nuevo borrador.
Los primeros cinco párrafos se podrían intercambiar y quedarían idénticos en ambas normas. Salvo por una
frase. El decreto de 2007 pretende "establecer una nueva reglamentación del gallego que facilite su empleo
de manera progresiva y generalizada en todos los niveles". El borrador elimina eso de "progresiva y
generalizada". Sólo es un matiz. Pero es la primera indicación que marca alguna distancia.
- Primeras disposiciones
Cambia el orden de algunas disposiciones, pero parte del fondo y casi toda la literalidad vuelve a repetirse.
De nuevo, con algunos cambios importantes. Se sustituye la obligatoriedad del uso del gallego "con
carácter general" en la administración educativa por su "fomento". En el apartado de los horarios, la nueva
propuesta añade que el alumnado podrá expresarse de forma oral y escrita en la lengua oficial de su
preferencia en cualquier momento, mientras el decreto en vigor estipula que en las materias en gallego se
debe usar este idioma.
- El grueso del cambio.
Lo que cambia el uso de los idiomas en el aula está en las disposiciones tercera y cuarta del borrador.
Determinan la distribución de un tercio de la carga lectiva en gallego, otro en castellano y otro en una
lengua extranjera, así como la elección de los padres (ver cuadro). Sin embargo, no aclara todo.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
85

Las votaciones serán cada curso en infantil. ¿Esto quiere decir que un año puede ser en una lengua y el
siguiente en la otra Anxo Lorenzo, director general de Política Lingüística, da a entender que sí con su
respuesta por correo electrónico: "Los padres indicarán a principio de cada curso cuál es la lengua materna
de su hijo, y la mayoritaria en el aula será la predominante". En los ciclos superiores la elección será cada
cuatro años. ¿Cuando un alumno entre en primaria estará tres años con los idiomas que eligieron otros
Vuelve a contestar Lorenzo: "La consulta a las familias se hace cada cuatro años para posibilitar
económicamente la viabilidad del proceso y por la necesaria continuidad de los libros de texto".
Además, el borrador no concreta ni cuál será la lengua extranjera ni cuándo gozará de un tercio de la carga
lectiva. Lorenzo dice que el decreto establece principalmente el inglés, pero que "aquellos centros que
quieran apostar por otras, podrán hacerlo como, por ejemplo, el portugués". En cuanto a los plazos, explica
que la Xunta seguirá haciendo un esfuerzo para capacitar al profesorado y el alumnado. "El compromiso de
la Consellería de Educación es poner en marcha ya en este semestre de 2010 el primer plan gallego de
plurilingüismo", concluye.
- Últimas disposiciones.
En la elaboración de los materiales curriculares, el texto vigente sólo hace hincapié en que los de las
asignaturas en gallego tienen que estar en esta lengua. No dice nada del castellano, mientras el borrador sí
lo nombra.
En el proyecto lingüístico del centro hay numerosos cambios, sobre todo referidos al hincapié que el
anterior decreto hacía en el conocimiento del gallego, cosa que no repite la nueva propuesta.
Lo relativo a la exención de la calificación de las pruebas en lengua gallega es idéntico en ambos decretos
excepto por una cifra: mientras esa exención duraba dos años para los alumnos llegados desde fuera, con el
nuevo planteamiento se ampliará a tres.
Las últimas modificaciones tienen que ver con los equipos de normalización y dinamización lingüística,
que en el futuro se llamarán de dinamización de la lengua gallega. Las labores son casi iguales, pero los
nuevos equipos tendrán por primera vez miembros de las familias de los niños; antes sólo eran alumnos,
profesores y personal no docente.
Principales modificaciones
- INFANTIL
Decreto de 2007: "El profesorado usará la lengua materna predominante entre el alumnado. Será
determinada por el claustro de acuerdo con los criterios del proyecto lingüístico". Nuevo borrador: "El
profesorado usará la lengua materna predominante entre el alumnado. Se determinará preguntándole a cada
familia por la lengua materna de su hijo. Esta consulta se hará mediante una pregunta que las familias
contestarán durante el proceso de preinscripción".
- PRIMARIA
Decreto: "... impartiéndose obligatoriamente en gallego las áreas de matemáticas, conocimiento del medio
y educación para la ciudadanía".
Borrador: "De las materias conocimiento del medio y matemáticas, una se impartirá en gallego y otra en
castellano, según la opinión de las familias, que será vinculante. Cada centro educativo, a través de su
consejo escolar, decidirá la lengua en que se impartirá el resto de materias, estableciendo un equilibrio de
las horas semanales ofertadas en gallego, castellano y en lengua(s) extranjera(s)".
- BACHILLERATO
Decreto: "El alumnado recibirá por lo menos el 50% de su docencia en gallego, en los términos
establecidos para esta etapa en el Plan general de normalización lingüística."
Borrador: "Cada centro educativo aprobará una oferta equilibrada de materias comunes, de modalidad
optativa, para impartir en gallego, castellano y lenguas extranjeras"
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/tercio/cambia/todo/elpepuespgal/20100110elpgal_7/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
86

AS DIFICULTADES DO NOSO IDIOMA NO ENSINO
O PPdeG identifica a normalización lingüística co
“adoutrinamento"
Nun comunicado de prensa o partido conservador asegura que o novo decreto, a diferenza
do do bipartito, “baséase en formar persoas e non a futuros militantes políticos”.
Redacción - 11/01/2010
O Partido Popular, lonxe de apagar o incendio lingüístico que encendeu xa na oposición, bótalle máis leña.
O máis sorprendente é a estratexia de identificar as políticas de normalización lingüística no ensino con
supostas manipulacións ideolóxicas do alumnado.
Nunha nota de prensa enviada aos medios este domingo, o PPdeG afirma que o bipartito aprobou no seu día
un decreto para converter as aulas en “espazos de adoutrinamento”. Fronte a isto, a dereita subliña que a
súa proposta para o vindeiro curso “baséase en formar persoas e futuros profesionais e non a futuros
militantes dos partidos políticos”
Os “populares” mantéñense na idea de que o decreto que marcaba un espazo dun 50% para a lingua do país
nas escolas “axudou a incubar o odio ao galego cunha política de imposición”. Fronte a isto, os de Feijoo
volve sacar a bandeira da “liberdade lingüística” que garante o borrador do novo decreto: se o bipartito
“metía galego en exclusiva xerando odio, o PPdeG pretende meter, ademáis do galego o castelán e o
inglés”. Se o decreto aínda en vigor mira “de Galiza cara a dentro” o novo vai mirar, segundo a nota, “de
Galiza cara ao mundo”.
http://www.vieiros.com/nova/77835/o-ppdeg-identifica-a-normalizacion-linguistica-co-ldquoadoutrinamento
Os lingüistas advirten do perigo de baixar do 50% o
galego no ensino
Monteagudo avisa de que a Xunta “terá en conta a libre elección dos pais, algo que
legalmente non é moi defendible”
Xornal.com 18/02/2010
Mentres a Xunta dá as últimas puntadas ao novo decreto que virá substituír ao do galego no ensino, os
lingüistas advirten dos perigos de eliminar a obriga de impartir o 50% das materias na lingua propia da
comunidade. Segundo os Equipos de Dinamización e Normalización Lingüística (EDNL), “no caso de que
se elimine esta obriga e se deixe ao libre albedrío de centros ou pais, a elección da lingua na que reciben
clase os seus fillos, instaurarase un aprendizaxe de idiomas de dúas ou tres velocidades”.
A voceira da Coordinadora de EDNL, Valentina Formoso, explicou en declaracións a Europa Pressque a
libre elección de lingua nas aulas porá trabas á aprendizaxe e á promoción do galego, que “non se vai
conseguir sen ese 50% que propón o vixente decreto–o do bipartito– e que afectaría sobre todo aos ámbitos
urbanos, onde hai moi pouco contacto coa lingua galega”.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
87

Respecto ás perspectivas de cara ao contido do novo decreto do galego no ensino, o filólogo e secretario do
Consello da Cultura Galega, Henrique Monteagudo, considera que a proposta daXunta sobre o idioma “vai
cara aos tres terzos”–galego, castelán e inglés equitativamente–, pero recordou que “o Goberno galego terá
en conta a libre elección dos pais, algo que legalmente non é moi defendible”. Así, o intelectual fixo
alusión á sentenza do Tribunal Supremo que negaba o dereito dos proxenitores a escoller o idioma da
educación dos seus fillos.
“No Goberno do PP hai un debate que non teñen resolto. Hai unha liña que vai cara ao consenso e hai outra
que vai cara a unha confrontación, que sectores dentro do partido ven ben”, explicou. Monteagudo vinculou
este último caso ás teses da asociación Galicia Bilingüe, que esta semana presentou na Coruña a súa propia
proposta de decreto na que se propón que os pais escollan o idioma das materias troncais con tan só marcar
cunha aspa a casiña da matrícula, impartíndose finalmente a lingua que escolla a maioría.
Monteagudo incidiu en que esta coincidencia nas teses de GB e do PP se observa no lugar escollido para
presentar a iniciativa, xa que lle pareceu “significativamente xeográfico” que a asociación afincada en Vigo
presentase a súa proposta na Coruña, o que vinculou “á polémica sobre o topónimo” e a “certa connivencia
de sectores do PP coruñés”.
Aínda no hipotético caso de admitir as propostas da Xunta–coas que o filólogo se mostra en desacordo–
Monteagudo establecería “unha solución que non cree un problema novo”, permitindo a docencia en galego
nun 50% “aos centros que queiran cumprir o decreto vixente” e, naquelas escolas “nos que non se chegou a
esa porcentaxe porque houbo unha resistencia”, avogaría por “flexibilizar de cara a un 30 ou un 40%”, en
función da decisión do propio centro.
Outro dos puntos clave no debate lingüístico en Galicia é o grao de cumprimento do decreto. Segundo
manifesta Fran Rei, vicepresidente da Mesa pola Normalización, “tanto o anterior Goberno coma este non
proporcionaron datos acerca do seguimento da normativa vixente”.
http://www.xornal.com/artigo/2009/12/08/politica/linguistas-advirten-do-perigo-baixar-do-galego-noensino/2009120823471896923.html
Preocupación por la posible desprotección del idioma en
etapas educativas como infantil
12/1/2010
A pesar de que en la Academia prefieren guardar silencio sobre las reflexiones que han realizado sobre los
puntos del borrador que más críticas han suscitado, existen algunas cuestiones que inspiran una gran
preocupación entre los miembros de una institución entre cuyos objetivos se encuentran los de «velar polos
dereitos do idioma galego», así como su defensa y promoción.
Uno de los principales motivos de inquietud con la futura norma que regirá el uso de los idiomas en la
enseñanza obligatoria se encuentra en las etapas más tempranas de la escolarización. El contacto con una
lengua en las edades que comprende el período de educación infantil es vital para su aprendizaje, por lo que
una medida cuyo resultado práctico pueda significar un descenso de la presencia del gallego en esta etapa
es una posibilidad que causa preocupación en los académicos.
Otra cuestión que se ha puesto sobre la mesa son las dificultades que tendrá la Consellería de Educación
para organizar una docencia de calidad en inglés, lengua en la que se pretende impartir como máximo un
tercio de las materias. Se trata de una iniciativa que también ha sido cuestionada desde otros colectivos.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/01/12/0003_8221507.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
88

IDIOMA
Lorenzo no admitirá recortes en el texto para agradar a
"extremistas"
11.01.2010 Asegura que el borrador responde a una "maioría silenciosa" y advierte de que
las bases del decreto son "irrenunciables" // Dice que existen sectores "predispostos" a
desconfiar de "calquera cousa que faga este Goberno"
REDACCIÓN • SANTIAGO
El secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lourenzo, entiende que el borrador del decreto que
regulará el peso del gallego en las aulas está dirigido a una "maioría silenciosa" en Galicia y advierte de
que a pesar del fuerte rechazo social, la Xunta no renunciará a las bases del texto para llegar a consensos
con los sectores "máis extremistas" de la sociedad.
En declaraciones a la Cadena Ser, recogidas por AGN, Lorenzo defendió como "irrenunciables" las bases
documento, argumentando que se asienta en unos principios muy básicos y que renunciar a ellos es "difícil
ou imposible".
Se trata, insitió, de una propuesta "que facemos pensando na maioría da sociedade galega" y no para
asociaciones "extremistas" ni organizaciones sectoriales que, puntualizó, aunque pueden tener sus
aspiraciones, no tienen por qué coincidir con las de la mayoría de la sociedad.
El secretario xeral aseguró que el decreto propuesto satisface a una "maioría silenciosa" que vive "con
normalidade" la cuestión del debate lingüístico, y que quiere "aparcar dunha vez" la discusión sobre el
gallego y español. "Estamos pondo en práctica o que di a Lei de Normalización", mantuvo.
Aeguró que las críticas no le sorprenden. El decreto, dijo, sorprendió a una parte de la sociedad gallega por
las novedades que se introducen en él y consideró que hay una parte de la ciudadanía que "está xa
predisposta" a desconfiar y ponerse en contra "de calquera cousa que faga este Goberno"
"Queremos establecer unha ensinanza plurilingüe", mantuvo el secretario xeral, así como "promocionar o
galego, a lingua que estatutariamente debemos promocionar", además de incorporar la opinión de las
familias, "unha reivindicación establecida na consulta que fixemos en xuño". A todo ello añadió "unha
ensinanza progresiva en inglés", con una competencia plena y efectiva en lengua extranjera, "algo ao que a
sociedade galega non pode renunciar".
En cuanto a la protesta anunciada para el 21 de enero contra el nuevo decreto de gallego en las aulas,
Lorenzo consideró que se trata "dunha folga preventiva, como tantas manifestacións que se fixeron no
2009".
Reconoció que impartir un tercio de las clases en inglés no será fácil pero indicó que se harán "todos os
esforzos" para que en el menor tiempo posible se puede llegar a ese objetivo y rechazó que la aplicación del
decreto vaya a suponer un problema organizativo en los colegios.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/lorenzo-no-admitira-recortes-texto-agradarextremistas/idEdicion-2010-01-11/idNoticia-504503/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
89

Anxo Lorenzo defendeu no 2008 o decreto do galego
que agora rexeita
Apoiou, nun relatorio no Consello da Cultura, que a vía tomada polo anterior
Goberno era a priorizable para recuperar o idioma
Miguel Pardo16/01/2010
Cal sería a política priorizable na recuperación do galego “Creo que no ensino. Temos un decreto do 50%
(das materias) como mínimo e creo que esa debía ser unha proridade; que se aplique, porque de feito xa
está aprobado, polo que non habería que crear unha nova norma, só aplicalo, que se aplique con rigor e
seriedade, simplemente iso”.
Quen así fala non é ningún político da oposición, nin do PSdeGnin do BNG, nin un representante sindical,
nin un portavoz das APAs, nin tan sequera un voceiro da Mesa pola Normalización Lingüística. Quen
pregunta é un profesor catalán e quen responde, Anxo Lorenzo, actual secretario xeral de Política
Lingüística do Goberno de Feijóo e, daquela, colaborador da área socialista do Executivo bipartito no
ámbito da normalización do idioma e na planificación lingüística dos centros educativos.
A reflexión foi hai ano e medio, en xuño de 2008 no marco dunhas conferencias (Sociedades plurilingües:
da identidade á diversidade) organizadas polo Consello da Cultura Galega. Anxo Lorenzo, ao remate da súa
participación no relatorio A sociolingüística en Galicia, responde á inquedanza dun experto de Cataluña
que se pregunta cal debe ser a prioridade para recuperar o galego. O actual secretario xeral de Política
Lingüística non dubidou en defender o decreto 124/2007 do bipartito para engadir despois que non tiña
“sentido pensar en moitas normas, máis xerais ou menos específicas” para reactivar a lingua. “Postos a
elixir, unha, que ademais xa está en vigor”, dicía en referencia á norma do anterior Executivo, tal e como se
pode ver nun vídeo colgado na web do Consello da Cultura.
Segundo Anxo Lorenzo, aplicar o decreto en vigor “tería un efecto a medio prazo no ensino non
universitario”. Positivo, enténdese.
Agora, o mesmo Anxo Lorenzo, que apostaba claramente pola aplicación daquel decreto, aparece como
defensor e coautor das bases do novo decreto, que reduce a presenza do galego nas aulas ao 33%, ademais
de permitir que os pais elixan a lingua vehicular en Educación Infantil, entre outros aspectos duramente
criticados por oposición, sindicatos e comunidade educativa.
O actual secretario xeral, vinculado sempre aos socialistas e colaborador do programa de normalización
lingüística co bipartito, semella agora pensar outra cousa. Na súa última entrevista, non dubidou en rexeitar
posibles cambios no borrador, en afirmar que “unha maioría silenciosa” de galegos estaba a favor desta
norma ou en equiparar “organizacións extremistas” e “sectoriais” á hora de situar a equidistancia do
decreto. Onte, nun artigo na prensa, defendeu unha norma “necesaria para abandonar dunha vez o debate
suscitado arredor das linguas en Galicia que a gran maioría da sociedade xa superou”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/11/politica/lorenzo-pediu-hai-ano-medio-decreto-do-bipartito-foseprioridade/2010011122533000871.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
90

LINGUA
Todas as asociacións estudantís rexeitan o decreto do
galego
Mentres Feijoo fala de "rexeitamento prematuro", 15 mil alumnos comprométense a través
da rede social Tuenti a parar as aulas o vindeiro xoves.
Redacción - 14/01/2010
Cando aínda falta unha semana para a folga do ensino e a mobilización contra o decreto do galego proposto
polo Goberno, os diferentes actores sociais van amosando, ás claras, os seus posicionamentos. Desta volta,
os que están a poñer a ferver a rede son os estudantes, que están a liderar diferentes accións na internet. As
que están a demostrar máis capacidade de convencemento, en vista do número de adhesións cuantificadas,
son as chamadas redes sociais que suman adeptos aos grupos máis diversos, todos eles coa defensa do
galego en común.
Así, no Facebook, xa se crearon grupos como "Non á derrogación do decreto do galego" (con case catro
milleiros de membros) ou citas como a de "Paremos o decretazo contra o galego" (que conta con 2.150
asistentes confirmados). Mais o máis destacado deste eventos está a ser un dos creados na rede Tuenti, máis
popular entre os máis novos, que xa sumou 15 mil apoios. Dende a organización das mobilizacións do
vindeiro xoves 21, Queremos Galego, felicítanse por estes movementos que vaticinan unha alta
participación para a folga da vindeira semana, sobre todo tendo en conta que "só van catro días de aulas
desde as vacacións de Nadal e aínda falta toda unha semana para o paro xeral do ensino". Todas as
asociacións estudantis mostraron xa a súa adhesión á folga do xoves.
Para Feijoo "rexeitamento prematuro" e "propostas radicais"
Mentres, o presidente da Xunta lamentou que o borrador do novo decreto só recibise "rexeitamento
prematuro" e "propostas radicais e pouco razoábeis", tales como respectar o documento aprobado polo
anterior goberno bipartito: "o único que fixo unha proposta razoábel foi o Goberno", dixo.
Ao tempo pediu á oposición e ás organizacións sociais que xa manifestaron as súas discrepancias co texto
que aclaren cales son os motivos do seu posicionamento. "Discrepan no equilibrio lingüístico Na
introdución do inglés Na participación democrática de pais e alumnos", preguntou. Ao tempo asegurou
sentirse "sorprendido" polo comportamento "radical" do BNG e "preocupado" polo do PSdeG, ao que
acusou de carecer de política lingüística.
Finalmente, ratificou a súa "aposta" pola introdución do inglés no ensino, para evitar que "só dominen este
idioma os fillos de quen pode pagar colexios bilingües de pago" e manifestou o seu desexo de que aos
mozos galegos non lles pase o mesmo que a el, que non fala inglés porque estudou "nun pequeno colexio
no que non se impartía".
http://www.vieiros.com/nova/77903/todas-as-asociacions-estudantis-rexeitan-o-decreto-do-galego
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
91

La Xunta exigirá a los profesores un idioma extranjero en
las oposiciones
Los docentes con plaza se someterán a pruebas de nivel y recibirán cursos
PABLO LINDE - Santiago - 13/01/2010
El cambio del decreto del gallego también afectará a las oposiciones a la enseñanza. Quienes quieran una
plaza en Galicia tendrán que acreditar el conocimiento de una lengua extranjera, según confirmaron a este
periódico fuentes de la Consellería de Educación. Será una de las exigencias incluidas en el plan gallego
del plurilingüismo que acompañará al futuro decreto, que aún es un borrador. Lo que todavía queda por
determinar es cómo se acreditará el conocimiento de esta lengua extranjera. "Puede que se haga una prueba
específica en los exámenes de las oposiciones o que se pida el certificado de un organismo oficial", explica
una portavoz de la consellería.
Tampoco se sabe todavía cuáles serán las primeras oposiciones que se verán afectadas por esta norma. De
momento no hay convocada ninguna. "Lo normal es que las pruebas sean en junio, si las hay -ya que no
tienen por qué realizarse todos los años; en 2009, por ejemplo hubo de primaria, pero no de secundaria- en
su caso, habría que convocarlas, como muy tarde, en mayo", explica Ilda Blanco, presidenta de la
Asociación Galega de Opositores do Ensino de Galicia.
Con esas fechas y con la falta de concreción de la Xunta sobre cómo quedará la norma, es difícil saber si
las próximas oposiciones estarán afectadas por esa exigencia de conocer un idioma extranjero. Lo que sería
"un verdadero problema", en opinión de Blanco, para quienes ya se las están preparando. "Además, me
cuesta creer que lo vayan a meter de repente, no sé como lo articularán", concluye.
Hasta ahora, el conocimiento de lenguas extranjeras, acreditado por las escuelas de idiomas, suponía un
mérito más para obtener plaza, igual que las cualificaciones de la carrera, o los cursos hechos después de
terminarla. Pero ni en Galicia ni en la mayoría de las comunidades autónomas es un requisito sine qua
non para conseguir una plaza. La condición, que a priori puede suponerles un gran problema a algunos
opositores, quizás no lo sea tanto en el futuro. El extinto CAP, el curso que tenían que hacer los licenciados
para ocupar plazas de docentes en secundaria, se ha sustituido este curso, merced al plan Bolonia, por un
máster de docencia de dos años. Esta acreditación ya requiere el conocimiento de un idioma en el nivel B1
del marco europeo de referencia (un conocimiento intermedio), por lo que podría ser esto a lo que se acoja
la Xunta para dar las plazas sin necesidad de realizar una prueba adicional.
Quienes sí que tendrán que pasar una prueba para acreditar su conocimiento de idiomas serán los
profesores que ya tengan plaza. También está por articular cómo se realizará, pero hace falta conocer el
dominio que tienen los docentes de lenguas no oficiales para aplicar el plan de plurilingüismo tal y como lo
tiene articulado la Xunta: con un tercio de la enseñanza en castellano, otro en gallego y otro en inglés. Los
padres votarán entre las asignaturas troncales para determinar cuál se imparte en castellano y cuál en
gallego. Pero la lengua del resto del currículo la tiene que determinar el consejo escolar y para eso será
necesario saber cuáles son los profesores que están realmente capacitados para impartir sus clases en una
lengua extranjera, mayoritariamente el inglés.
Educación no tiene hecho, por el momento, ningún censo de profesores con conocimientos de otros idiomas
ni sabe el nivel de cada uno. Tal y como establece el borrador, quienes no tengan todavía capacitación para
impartir sus materias en inglés tendrán a su servicio cursos para mejorar esta lengua. Además, tal y como
anunció el pasado lunes el presidente de la Xunta, Alberto Núñez Feijóo, quienes estén dispuestos a dar sus
clases en una lengua extranjera recibirán un trato preferencial en los concursos de traslados y recibirán
incentivos. Por otro lado, la Xunta ya mantuvo ayer algunos contactos informales con los sindicatos para, a
partir de la semana que viene, concertar reuniones en las que se negociará el borrador.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Xunta/exigira/profesores/idioma/extranjero/oposiciones/elpepuespg
al/20100113elpgal_4/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
92

EDUCACIÓN
Feijoo corrige la idea de exigir el inglés a los docentes y
señala que se respetará la ley
Asegura que la Xunta aboga por motivar e incentivar al profesorado para que domine la
lengua
Serafín Lorenzo 15/1/2010
El borrador del nuevo decreto que regulará el uso del gallego en las aulas todavía está en fase de desarrollo
y ese proceso provoca distorsiones en los mensajes que propala la Xunta sobre la puesta en marcha del
modelo trilingüe por el que apuesta. Alberto Núñez Feijoo se encontró ayer en esa tesitura y matizó el
mensaje que la Consellería de Educación ha difundido esta semana sobre la obligación de los futuros
profesores que impartan docencia en Galicia de acreditar en la oposición el conocimiento del inglés.
El presidente de la Xunta aseguró que el futuro decreto «respectará a lei e as negociacións nas mesas
sectoriais de educación», dentro de un proceso «voluntario» con el que se pretende «motivar, fomentar e
incentivar» el plurilingüismo en las aulas. Con todo, Feijoo dejó en el aire el sistema concreto que aplicará
Educación para que los docentes accedan a la formación necesaria para impartir un tercio de las clases en
inglés, aunque anticipó que la Administración «dará motivos aos profesores para que aprendan inglés no
marco da legalidade».
En ese sentido, el jefe del Ejecutivo manifestó, a preguntas de los periodistas sobre el rechazo de la Real
Academia Galega al borrador del decreto, que la Xunta tiene interés en conocer sus propuestas y las del
Consello da Cultura Galega «para introducir o plurilingüismo nas aulas». Recalcó que será la primera vez
en que se recaba la opinión de esas instituciones para un decreto sobre la lengua.
Feijoo dedicó su discurso más crítico a los grupos de la oposición. Apuntó que no le sorprende el
«comportamento radical dos nacionalistas» contra el borrador que equilibra la enseñanza en gallego y
castellano, pero que sí le llama la atención la «falla de políticas lingüísticas» del PSdeG. Al respecto,
conminó a socialistas y nacionalistas a aportar propuestas «razoables». Defendió que la única idea que ha
recibido la Xunta de la oposición es recuperar el decreto anterior que, arguyó, «foi rexeitado polas urnas».
«Os galegos esperan do Goberno aportacións e non intolerancia nin rexeitamentos prematuros», indicó.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/01/15/0003_8228429.htm
CRÍTICAS
Os colexios din que baixará a "calidade do ensino
público"
15.01.2010 "É inviable cos recursos que temos"
A Asociación de Directores de Centros Públicos de Santiago de Compostela advertiron onte á Xunta que a
aplicación da súa proposta de decreto do idioma nos centros "resulta inviable cos recursos humanos e
materiais cos que se conta", polo que suporá unha "diminución da calidade do ensino público".
A asociación concluíu que as bases para a elaboración do novo decreto "son un despropósito e unha
desconsideración ó profesorado en conxunto", tras criticar que non se conta coa opinión dos directores" dos
centros e a pesar de que serán os "responsables de aplicar unha normativa para a que non foron
consultados".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
93

Por iso, a entidade propuxo que Educación aposte por alcanzar unha competencia lingüística en galego e
castelán "sen menosprezo para ningunha delas", é dicir, ó 50 por cento de presenza no ensino. Finalmente,
instaron a aplicar a norma dun modo "uniforme" para "garantir a igualdade de oportunidades do alumnado".
Respecto ó inglés, os equipos directivos aclararon que o fomento de linguas estranxeiras "debe partir dunha
análise realista e dun deseño curricular específico".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=506042
O CONTRADECRETAZO ·· IDIOMA
"Incomprensible e estraño"
19.01.2010 A RAG rebenta as bases legais do borrador do Decreto e cualifica o
texto de "inaceptable", "irresponsable" e desleal co espírito da Constitución e mais o
Estatuto
MARÉ . SANTIAGO
O borrador do Decreto que impón o inglés no ensino e rebaixa a presenza do galego "infrinxe a lexislación
vixente". Así se abre o demoledor informe da Real Academia Galega (RAG) sobre o polémico texto que
presentou o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, e que, a xuízo da institución, é "inaceptable" e
"irresponsable". A RAG subliña ademais varias contradicións nos puntos esenciais do borrador: a elección
do idioma e a orientación trilingüe. Os académicos lembran que o Tribunal Constitucional "nega
inequivocamente que os pais teñan dereito a elixir a lingua do ensino" e que, no texto, se utiliza "a bandeira
do trilingüismo para ocultar a perda e substracción educativa do idioma galego".
O secretario e presidente en funcións da institución, Manuel González, foi o encargado de presentar o
informe, aprobado por unanimidade. González reclamou unha "discriminación positiva" no ámbito
educativo para este idioma e criticou que as bases da Xunta transpiran "pouco afecto pola lingua galega".
Os académicos cren que o texto poderían xerar "un retroceso no proceso de normalización" e
"sorpréndense" do cambio rexistrado no PP tras ser unha forza crucial en anteriores lexislaturas "para lograr
consensos" arredor da Lei de Normalización Lingüística e do Plan Xeral de Normalización da Lingua
Galega.
O informe cuestiona a "igualdade" que postulan as bases e dedefínea como a "igualdade de desiguais" ao
incidir na "marxinación histórica" do galego respecto do castelán. Apelando á doutrina do Tribunal
Constitucional, afirma que o galego "pode ser legalmente" e "debe ser" o centro de "gravidade" do ensino
"para compensar unha situación histórica de desigualdade", insiste.
"Aínda que a lexislación preceptúa niveis de galeguización no ensino", sublíñase, "en moitos centros non se
lograron os mínimos" e sostén que limitar nun 33 por cento o uso do galego nas materias "non corrixe a
histórica desigualdade co castelán".
Na súa comparecencia ante os medios, o secretario e presidente en funcións da RAG agradeceulle ao
Executivo autonómico que "por primeira vez" se remitira a esta institución o borrador dun texto normativo,
pero insistiu en que a aprendizaxe doutros idiomas como o inglés "non pode ser a conta de reducir a
presenza do galego", apuntou.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
94

Así mesmo, mostrouse convencido de que toda a sociedade galega "está a favor do plurilingüismo", pero
advertiu de que "non se pode ofrecer o mesmo estatuto ás linguas foráneas", tras reclamar unha
"discriminación positiva" para o galego. Ademais, cualificou de "estraño e incomprensible" a libre elección
de lingua por parte do alumnado e engadiu que "sorprende aínda máis cando se prescribe para os módulos
en galego e en castelán, pero non para os que son en lingua estranxeira".
Manolo González pediulle ao Executivo autonómico que "modifique substancialmente" o contido das bases
e que presente outro documento "aceptable para a sociedade galega", engadiu o presidente en funcións da
Real Academia Galega, quen se mostrou convencido de que "a concordia é posible e necesaria".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=507374
La lengua en la escuela
La Academia tacha de "legalmente dudoso" el decreto sobre el
gallego
El PP contrataca con una campaña informativa sobre su política lingüística
P. OBELLEIRO / D. SALGADO - A Coruña / Santiago - 19/01/2010
La Xunta no consigue desactivar la tensión lingüística. El durísimo informe sobre el borrador del
denominado Decreto do Plurilingüismo que ayer presentó la Real Academia Galega (RAG) se sumó al ya
incontable número de rechazos cosechados por los planes de la Consellería de Educación. Entre los epítetos
que, por unanimidad, le dedican los académicos se encuentran inaceptable, irresponsable, insostenible e
inconsistente legalmente. Y aunque el Gobierno reaccionó con prudencia -"respetamos el interés y el afán
constructivo de la Academia"-, el PP apenas tardó unas horas en anunciar "una campaña explicativa del
borrador del decreto". Según el secretario general de los populares, Alfonso Rueda, "todos los militantes
del PP van a servir de altavoces de la propuesta".
Rueda expresó, con todo, "la mayor consideración por la Academia", y agradeció que "el dictamen acerque
propuestas". "Concordamos con la necesidad de promocionar el gallego", añadió, "pero no el conjunto de
una proposición que puede derivar en la inmersión lingüística en gallego". El dirigente conservador aseguró
que tampoco apoyarían "la inmersión en castellano".
Pero el rechazo de la centenaria institución contra un proyecto que, advierte, relega y ataca a la lengua
gallega al imponer "un claro retroceso en su protección y promoción", es tajante. Nunca hubo tanta
participación y concordancia en el seno de la Academia como ahora, con el objeto de elaborar su extenso y
razonado informe contra la norma que prepara el Gobierno de Núñez Feijóo.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Academia/tacha/legalmente/dudoso/decreto/gallego/elpepuespgal/2
0100119elpgal_2/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
95

Equipos de normalización ven en la propuesta de decreto de la
Xunta "el punto de partida" de la desaparición del gallego
SANTIAGO DE COMPOSTELA, 19 Ene. (EUROPA PRESS)
La Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (EDNL) alertó hoy de
que la aplicación de la propuesta de decreto sobre el idioma de la Xunta será "el punto de partida para
terminar con el gallego en la enseñanza y, posteriormente, en la sociedad".
Dicha entidad realizó un informe en el que analiza las bases sobre el modelo lingüístico en la enseñanza
del Ejecutivo gallego, que fue elaborada con aportaciones de equipos de EDNL "de toda Galicia" desde
"una perspectiva pedagógica" y "no en términos políticos".
Una de las portavoces de la coordinadora, Valentina Formoso, señaló --en rueda de prensa-- que dicho
documento "no incluye el "fomento del gallego" y supondrá la "reducción de competencias" de los alumnos
en dicho idioma.
Respecto a la introducción del inglés, la docente consideró "estupendo" que se aborde el inglés en un
marco plurilingüe, aunque matizó que dicha inclusión "tiene que ser al margen del fomento del gallego" y
"no para suplantar" la normalización del idioma.
El "crecimiento del fracaso escolar" y los "graves problemas" del alumnado en la comprensión de
contenidos "dificultarán", según Formoso, la adquisición de conocimientos de los estudiantes gallegos, tras
lamentar que en Galicia "no hay profesionales formados" para impartir las asignaturas en inglés.
Por otro lado, rechazó que se deba "trasladar a las familias" la elección del idioma de las materias como
así "ratificó el Tribunal Constitucional" y, sobre todo, por la existencia de "dos lenguas oficiales que no
están en las mismas condiciones".
ENSEÑANZA DE VARIAS VELOCIDADES
Precisamente, advirtió de que la aplicación de las bases presentadas por la Xunta "va a crear
desigualdades en la enseñanza" y un mapa de "centros con ofertas muy diferentes y muy desiguales", es
decir, "una enseñanza de varias velocidades".
Tras recordar "todos los informes" concluyen que existen "problemas" para la pervivencia del gallego,
Formoso afirmó que la "reducción" de su peso de la mitad a un tercio de las asignaturas "agravará la
situación" en la que se encuentra la lengua y, por otra parte, se contradice con el contenido de la Ley de
Normalización Lingüística o las recomendaciones de la Carta Europea de las Lenguas Minoritarias.
Por esta razón, la Coordinadora Galega de EDNL pidió que la Xunta elabore un nuevo decreto
"consensuado con instituciones y especialistas en la materia" en sustitución de la propuesta actual que,
según opinó, se realizó "con criterios políticos y no pedagógicos".
CAMBIO DE NOMBRE
Sobre la posibilidad de que el decreto incorpore un cambio de denominación de los EDNL de los centros
educativos, Formoso señaló que el decreto parte de "un concepto erróneo" de que las lenguas están en una
situación de "normalidad" y que, en realidad, "no es así.
Así, recordó que el gallego se trata de "una lengua que necesita una protección" y también "equipos de
normalización y dinamización lingüística" para llevarla a cabo.
http://www.europapress.es/galicia/noticia-equipos-normalizacion-ven-propuesta-decreto-xunta-puntopartida-desaparicion-gallego-20100119191923.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
96

Os últimos estudos indicaban un baixo cumprimento
do decreto
Xornal.com 20/01/2010
O cumprimento do actual decreto sobre o galego no ensino, o 124/2007 aplicado polo bipartito,
incumpríase en boa parte dos centros de Galicia, segundo os últimos estudos realizados por diversos
expertos.
Malia a dificultade para apañar os datos e comprobar o uso das dúas linguas cooficiais nas aulas, a Mesa
pola Normalización Lingüística elaborara un informe, a través de Quadernas Consultoría hai ano e medio,
do que se tiraba que o 43% dos centros de Educación Infantil incumprían o decreto e impartían menos do
50% das materias en lingua galega, especialmente nas cidades e sobre todo nos centros privados, onde a
porcentaxe de incumprimento se elevaba ata preto do 90% nas clases con rapaces de idades máis temperás.
Outro estudo aproximativo elaborado pola Universidade de Vigo durante o ano 2008 amosaba tamén que só
arredor dun 25% dos centros de ensino da cidade olívica cumprían co decreto, unha porcentaxe aínda
menor nos colexios privados, onde, segundo o informe, incluso se atoparon profesores que empregaban
libros doutras comunidades para evitar os textos en galego.
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/18/unknown/ultimos-estudos-indicaban-baixo-cumprimento-dodecreto/2010011822131501665.html
REACCIONES AL BORRADOR
Las universidades se unen a las críticas al decreto de las
lenguas
20.01.2010 Las tres instituciones de educación superior muestran su "preocupación" por la reducción
de la presencia del gallego// Advierten de que la propuesta de la Xunta no garantiza un dominio
similar al del castellano y muestran su malestar por que no se recabase su opinión
I. CASAL • SANTIAGO
La reforma sobre las lenguas en la educación, anunciaba la semana pasada el rector compostelano, Senén
Barro, es un tema "importante", y como tal las universidades gallegas deben dejar clara su postura al
respecto. El pronunciamiento se hizo público ayer, a través de un comunicado de la comisión
interuniversitaria de política lingüística, que engrosa aún más la lista de críticas a las bases del decreto del
plurilingüismo de la Xunta de Galicia. El manifiesto da cuenta además del "malestar" en las universidades
de Santiago, Vigo y A Coruña porque el Gobierno no ha contado con ellas de manera formal para
informarles o pedirles opinión sobre su propuesta para los idiomas en la escuela.
Si las bases del decreto se consolidan, advierte el comunicado, además de dar lugar a la formulación en
toda España "que menos defende as linguas propias", "non se aseguraría a competencia necesaria en lingua
galega nin se garantiría a equivalencia de coñecemento entre o galego e o castelán ao remate do ensino
obrigatorio". La universidad cree que el bajo porcentaje de uso del gallego en su docencia no responde "á
lóxica integración na sociedade en que vivimos" ni ofrece el servicio de calidad que le corresponde. Para
corregir esta situación, ve fundamental garantizar un "coñecemento acaído" con una "importante" presencia
del gallego como lengua vehicular en la enseñanza obligatoria, "única garantía do dominio terminolóxico
necesario no contexto do ensino superior". "Observamos con preocupación a diminución da porcentaxe das
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
97

materias que se impartirán en galego", enfatiza, llamando además la atención sobre la desaparición de la
cuantificación del gallego para la FP y la educación para adultos, dos modelos desde los que también se
accede a la universidad. Las tres universidades apuntan además que apostar por el gallego en las aulas no
tiene por que ir en detrimento de medidas que impulsen el plurilingüismo con docencia en otros idiomas,
un objetivo con el que, recuerdan, tienen un "especial compromiso".
El fondo de las críticas de las universidades es similar al expresado por la Real Academia Galega, que tras
hacer público su informe, ayer mantuvo un encuentro con los responsables de Educación, dentro de la
ronda de contactos para recabar opiniones sobre las bases del decreto.
EL DATO
No a la consulta
La consulta a los padres es otro blanco de las críticas universitarias: "Non consideramos positivo para a
comunidade educativa, e moi en especial para un profesorado cuxo papel sempre se está a pór en cuestión,
a elaboración dunha norma que permita unha diversidade centro a centro, un elemento que pode provocar
fortes fracturas sociais" .
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/universidades-unen-criticas-decreto-lenguas/idEdicion-2010-01-
20/idNoticia-507557/
Educación xa recoñece que esaxera co 33% en inglés
A Xunta envíalle unha nota ao profesorado “por se non poden introducir unha lingua
estranxeira”
D.L21/01/2010
O proxecto de impartir un terzo das materias do ensino obrigatorio en lingua inglesa contemplado no
denominado “decreto do plurilingüismo” comeza a colisionar coa realidade das aulas galegas.
Mentres, no complexo de San Caetano, Jesús Vázquez e Anxo Lorenzo se resistían, ante os representantes
académicos e sindicais, a introducir modificacións no proxecto do novo decreto, a propia Consellería
matizaba, a través dunha circular remitida ao profesorado, os seus plans a respecto da introdución da lingua
inglesa.
Segundo informa Europa Press, o comunicado remitido pola Xunta aos docentes aclara que cada centro
“asignará as horas semanais, de maneira equilibrada, en galego e castelán” mentres non se incorpora o
inglés ás novas materias.
Neste escenario, o Executivo galego admite por vez primeira unha circunstancia xa alertada polo conxunto
da comunidade educativa dende a presentación do “borrador” do decreto. “Somos realistas –explica a
Consellería– e sabemos que a impartición dunha parte das materias en lingua estranxeira non se pode
implantar de golpe”.
Menos dunha semana despois de que Educación suxerise a posibilidade mesmo de esixir o coñecemento do
inglés nas oposicións para acceder a un posto na escola pública, o departamento de Jesús Vázquez valora
agora a “indubidable importancia do profesorado” nun contexto no que, así e todo, aposta por “insistir na
formación e na reciclaxe do profesorado, ao tempo que aumenta a capacitación do alumnado para que se
incorpore á docencia plurilingüe”.
Así as cousas, o Goberno galego recoñece que, na práctica, os centros educativos distribuirán libremente as
materias entre galego e castelán mesmo despois da aprobación do novo decreto e, no caso de que sigan
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
98

literalmente a indicación desta circular –sen valor normativo–, a situación práctica sería a dunha
distribución igual á indicada na normativa aprobada polo bipartito e aínda vixente.
Do mesmo xeito, Educación apunta agora que a incorporación ao inglés se realizará “de maneira
progresiva, gradual e voluntaria”. En calquera caso, e segundo teñen confirmado fontes xurídicas a este
diario, a implantación obrigatoria da lingua estranxeira en materias non lingüísticas ou, o que é o mesmo, a
súa consideración coma un idioma “oficial”, podería colisionar coa lexislación vixente.
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/19/unknown/educacion-xa-reconece-esaxera-coingles/2010011923405601726.html
Miles de persoas, na rúa polo galego
50.000 persoas, segundo estimou a organización, e 30.000 segundo a Policía Municipal,
entre docentes e estudantes, responderon a convocatoria de 'Queremos galegos'
Xornal.com 21/01/2010
Unhas 30.000 persoas, segundo estimou a Policía Municipal -50.000 segundo a organización-, entre
docentes e estudantes, saíron hoxe da Alameda de Santiago convocados pola plataforma 'Queremos Galego'
para protestar contra a proposta de decreto do idioma no ensino da Xunta, que establece unha repartición
das materias en tres terzos entre o castelán, galego e unha lingua estranxeira.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
99

Á cabeza da manifestación, tras unha pancarta na que se lía 'Paremos ou decretazo contra ou galego',
iniciaron a marcha pasadas as 11.30 horas os responsables das diferentes entidades culturais e políticas que
forman parte da citada plataforma. Entre eles, é atopaban o portavoz nacional do BNG, Guillerme Vázquez;
o portavoz de Queremos Galego, Fran Rei; o portavoz da CIG-Ensino, Anxo Louzao; e os representantes
de varios sindicatos estudantís.
En declaracións aos medios mentres se organizaban os diferentes grupos da marcha na Alamenda, o
presidente da Mesa pola Normalización Lingüística, Carlos Callón, celebrou a "resposta unánime" da
sociedade fronte a aqueles que acusaron de "radicais" aos defensores do galego, é dicir, a aqueles que
"reivindican que se cumpra a lexislación vixente" a partir da aprobación da Lei de Normalización
Lingüística.
"Aquí están todos sindicatos e profesores, todos as organizacións estudantís, todos os movementos de
educación pedagóxica, toda a comunidade educativa. Non pode ser que o goberno galego, de Feijóo,
continúe coa política agresiva, a fartar, contra o idioma propio", destacou Callón, tras indicar que ao evento
acudiron uns 170 autobuses e "máis" que na do 18 de outubro --que congregou a unhas 50.000 persoas--.
O portavoz da CIG-Ensino, Anxo Louzao, considerou un "fito" o apoio da cidadanía á mobilización e que
demostra a "repulsa e rexeitamento a unhas bases que o que pretenden é erradicar o galego no ensino".
Nesta liña, o responsable de acción sindical de STEG --un dos sindicatos convocantes da folga no ensino--,
Xosé Cabido, sinalou que "as imaxes falan por si mesmas" e condicionou o fin das protestas "a que se
deteña o decreto". "Que se nos deixe educar, convivir e aprender a lingua", concluíu.
PERCORRIDO SEN INCIDENCIAS
Tras partir da Alameda de Santiago, a manifestación percorreu con plena normalidade as rúas da capital
galega a través da rúa dá Senra; a Praza de Galicia; Doutor Teixeiro; Hórreo; Porta dá Mámoa; Praza do
Toural; rúa do Vilar; Praza dás Praterías; para terminar na Praza do Obradoiro, onde a organización
instalou un palco para celebrar o acto central. Segundo fontes de tráfico, non se rexistraron incidentes salvo
"algún problema de circulación" de autocares ao redor da Praza de Galicia.
Durante a marcha, escoitáronse diversos berros e consignas como 'Aquí está, aquí vese, a mocidade galega
en pé' ou 'Este decreto ímolo parar', ademais de pancartas da Mesa pola Normalización Lingüística,
Sindicato Labrego Galego, Galiza Nova, CC.OO., UXT, STEG e de diversas organizacións estudantís,
como os Comités.
A cabeceira chegou á Praza do Obradoiro aproximadamente ás 12.15 horas e, media hora máis tarde, a cola
da manifestación aínda non saíra da Alameda. De feito, os sindicatos CC.OO e UXT quedaron fóra da
praza, do mesmo xeito que o PSDEG, que tardaron preto de dúas horas en alcanzar o Obradoiro.
En declaracións aos medios, o secretario xeral de FETE-UXT, Marcelino Brea, sinalou a "inaplicabilidad
das bases" da Xunta nos centros e, "polo tanto, a deterioración --que suporán-- das condicións laborais dos
profesionais do ensino". Pola súa banda, o secretario de Acción Sindical de Ensino de CC.OO, José Fontes,
confiou en que "Feijóo tome nota desta manifestación, tan grande, enorme" e "en contra da postura do PP,
unilateral".
Así mesmo, participaron os diferentes portavoces da plataforma 'Galego, patrimonio dá humanidade' como
a ex-conselleira de Educación, Laura Sánchez Piñón ou o secretario do Consello da Cultura Galega,
Henrique Monteagudo.
Precisamente, o filólogo sinalou --en declaracións a Europa Press-- que a mobilización "demostra que a
adhesión á lingua do país é máis ampla e forte do que algúns pensan". Así, incidiu en que, nesta ocasión,
trátase de "unha manifestación moito máis estudantil, máis nova", que considerou "moi bo" en
contraposición a outras "mensaxes dirixidas á xente nova, falsamente en nome da liberdade".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
100

Á manifestación acudiron tamén os portavoces do PSDEG, Manuel Vázquez, e do BNG, Guillerme
Vázquez, acompañados dalgúns membros do seu partido. Tamén se puido ver a outros protagonistas da
vida política e social galega, como é o caso do histórico nacionalista Xose Manuel Beiras e ou ao membro
da Executiva do BNG, Francisco Rodríguez; á académica da Real Academia Galega, Margarita Ledo; ou a
portavoz do Sindicato Labrego Galego, Carme Freire.
ACTO CENTRAL
Durante o acto central celebrado ante unha multitude de mozas que encheron a Praza do Obradoiro, o
portavoz da plataforma 'Queremos Galego', Fran Rei, aclarou que "ninguén viño --á manifestación-- con
ningunha pistola na cabeza". Ademais, asegurou que a súa entidade levará "aos tribunais" a "quen mente e
a quen difama" --en alusión ao PPdeG-- sobre a "defensa do idioma".
Rei destacou tamén a participación especial do presidente da Asociación Internacional de Estudos Galegos,
Craig Patterson, que á súa vez acusou á Xunta de utilizar a introdución do inglés "propagandísticamente"
para "camuflar" o ataque ao galego.
Pola súa banda, o presidente da Mesa pola Normalización Lingüística e tamén portavoz de 'Queremos
Galego', Carlos Callón, destacou que a sociedade acudiu a mobilizarse "a pesar das declaracións
insultantes" sobre a convocatoria por parte dalgunha organización.
Deste xeito, realizou un chamamento aos titulares de Educación, de Cultura e ao presidente dá Xunta,
Alberto Núñez Feijóo, a retirar o seu "odio" á cultura e lingua galegas, tras advertir de que a plataforma
chamará "á desobediencia" do decreto --se se chega a aprobar--, co fin de cumprir "a Lei de Normalización
Lingüística e a Carta Europea das Linguas Minoritarias". Finalmente, os participantes no "histórico" evento
que enchían o Obradoiro, entoaron o himno galego.
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/21/politica/milleiros-persoas-na-rua-pologalego/2010012112544400316.html
MOVILIZACIÓN | Protesta contra el decreto del plurilingüismo
Marchas multitudinarias en Galicia contra el modelo
lingüístico de Feijóo
Varias decenas de miles de personas, 60.000 según la organización y 30.000 según la Policía local, han
recorrido las calles de Compostela, en protesta contra las bases del decreto del plurilingüismo presentadas
por la Xunta.
La manifestación se enmarcaba en la huelga general de la enseñanza pública gallega, cuyo seguimiento
ha sido aproximadamente del 90% del profesorado y el estudiantado, según los sindicatos convocantes,
mientras la Consellería lo cifra por debajo del 50% de la actividad académica.
La marcha, cuyo recorrido fue alterado por los organizadores al ver desbordadas sus previsiones de
participación, partió de la Porta Faxeiracompostelana, y bajó hasta cerca del Parlamento gallego para
dirigirse después hacia la Praza do Obradoiro, que ya se encontraba prácticamente llena cuando la cola de
la manifestación no había arrancado todavía.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
101

'Ni un paso atrás'
Gaitas y tambores participaron a lo largo de toda la marcha, abierta con el lema 'Paremos o decretazo',
acompañando a miles de personas que portaron pancartas en las que se podía leer 'Na defensa do galego,
nin un paso atrás' (En la defensa del gallego, ni un paso atrás), o la célebre sentencia de Alfonso Daniel
Rodríguez 'Castelao', 'Se aínda somos galegos, é por obra e gracia do Idioma' (Si aún somos gallegos, es
por obra y gracia del Idioma).
Destacaban también los símbolos de apoyo a los principales opositores de las bases del decreto, la
plataforma ciudadana 'Queremos galego', así como carteles con el lema 'Wanted'; y las fotografías
de Alberto Núñez Feijóo, el secretario de Política Lingüística Anxo Lorenzo, el conselleiro de
Presidencia Alfonso Rueda o la presidenta de Galicia Bilingüe, Gloria Lago.
El acto final, acompañado por el humorista ourensano 'O Carrabouxo', consistió en una serie de
intervenciones de diferentes representantes de todos los estamentos educativos; madres y padres con hijos
escolarizados, estudiantes de secundaria e infantil, y miembros del profesorado.
El presidente de A Mesa Pola Normalización Lingüística, Carlos Callón, exigió a Núñez Feijóo que
"vuelva" al consenso marcado por la Ley de Normalización Lingüística de 2006, que fue aprobada por
unanimidad en el Parlamento gallego.
Callón defendió los modelos educativos de inmersión lingüística, como los que actualmente existen en
Euskadi o Cataluña, y recordó que en la Comunidad Valenciana, gobernada por el PP, el 30% de los
institutos imparte docencia exclusivamente en valenciano, por lo que concluyó que, entre las comunidades
con lengua propia, Galicia es la única que carece de este tipo de modelos educativos.
La manifestación, que contó con réplicas en otras poblaciones como
Lugo, Verín, Ribadavia, Vilalba o Carballiño, finalizó con el canto del himno nacional de Galicia,
mientras todavía seguían entrando manifestantes en el Obradoiro.
http://www.elmundo.es/elmundo/2010/01/21/espana/1264093827.html
Decenas de miles de manifestantes colapsan el centro de Santiago
Amplio seguimiento de la huelga contra la política lingüística de Feijóo
EL PAÍS - Santiago - 21/01/2010
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
102

Decenas de miles de manifestantes han colapsado desde el mediodía el centro histórico de Santiago en una
masiva protesta ciudadana contra las bases del decreto del gallego, que reduce la presencia de este idioma
en las aulas y da a los padres voto para elegir la lengua en la que se imparten asignaturas troncales. La
plaza del Obradoiro, con una capacidad aproximada de 25.000 personas, estaba completamente llena
cuando todavía quedaban miles de manifestantes desfilando por la zona vieja de la ciudad hacia el
epicentro de la protesta. La Policía Local de Santiago calcula que acudieron 30.000 personas al
llamamiento.A la marcha, que coincide con una huelga convocada en toda la enseñanza pública, han
acudido cientos de profesores y estudiantes de toda Galicia. También hubo una nutrida representación
política entre la que se encontraban los dos principales líderes de la oposición, el socialista Manuel
Vázquez y el nacionalista Guillerme Vázquez (el único político en la cabecera de la manifestación), y
destacados miembros del anterior Gobierno bipartito de la Xunta como el ex vicepresidente Anxo Quintana
y la ex conselleira de Educación Laura Sánchez Piñón, autora del decreto sobre el uso de la lengua en las
aulas que pretende derogar la Xunta de Núñez Feijóo. Profesores y alumnos leyeron en un escenario de la
plaza las razones por las que se manifiestan contra la política lingüística de Feijóo : "Por el derecho a vivir
en gallego", "porque no garantiza que los jóvenes terminen sus estudios dominando el idioma propio",
"porque es una propuesta a espaldas de la realidad, sin ningún consenso y presentada con nocturnidad el día
antes de nochevieja", "porque creará enfrentamientos entre los centros y traslada un problema a los
profesores y a los padres".
Los organizadores, además, se sumaron a la iniciativa de un grupo de docentes y pidieron que la
Consellería de Educación destine a Haití el dinero que les descuenten a los profesores por la huelga de hoy.
El presidente de una de las organizaciones convocantes, A Mesa pola Normalización Lingüística, Carlos
Callón, ironizó sobre la presencia de tantos manifestantes: "No sé qué hacéis aquí. Cuántos extremistas.
Gente acomplejada. Ésas son las declaraciones insultantes de la Xunta de Galicia. El conselleiro de
Educación dice que levantamos muros con el gallego, pero quienes los levantan son ellos. Nadie apoya este
decreto. Está en contra de las instituciones culturales, del estatuto de autonomía y de las leyes europeas".
La huelga convocada en la enseñanza pública contra el borrador del decreto que impone un sistema
trilingüe (de español, castellano y gallego) en las aulas ha tenido un seguimiento que la Consellería de
Educación rebaja a menos del 50% de los docentes, mientras que los convocantes lo elevan a más del 90%
de alumnos y profesores.
En institutos de las ciudades como el Santa Irene de Vigo apenas hay actividad. En el Rosalía de Castro de
Santiago el paro es secundado por el 90% de los alumnos y el 50% de los profesores, un porcentaje similar
al que se calcula en el Santo Tomé de Vigo. Fuera de las ciudades, también se constata un importante
seguimiento. Por ejemplo, en Cangas do Morrazo, algunos colegios están completamente vacíos y en otros
sólo acudieron la mitad de los profesores. En el colegio de primaria de Toén (Ourense) acudieron sólo 7 de
los 67 alumnos, atendidos únicamente por la directora, de servicios mínimos, ya que la totalidad de los
docentes no acudió a trabajar.
Las protestas trascienden además a los colegios e institutos. En la Universidade da Coruña se han celebrado
a lo largo de la mañana concentraciones de alumnos y trabajadores. En declaraciones a Europa Press, el
representante del personal universitario coruñés Xosé Manuel Portela reclamó la retirada del borrador de
decreto porque, de aplicarse, los alumnos llegarían a la Universidad con una "limitación" en su dominio del
gallego y "eso afectaría al devenir de la educación superior". En los centros concertados y privados, que no
están llamados al paro, la jornada transcurre con normalidad, aunque algunos profesores han ideado su
particular forma de protesta, como en el colegio Peleteiro de Santiago, donde los encargados de impartir
gallego se tomaron el día libre. La protesta concluyó a las dos de la tarde sin incidentes destacados.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
103

POLÉMICO DECRETO DEL GALLEGO
Decenas de miles de personas marchan en Santiago en
contra del decreto del gallego
Entre los asistentes, muchos niños, gente joven y políticos, como Guillerme Vázquez y Pachi
Vázquez. La huelga en la enseñanza no universitaria ha sido seguida por un 90% del
profesorado según los sindicatos y por un 44,7%, según los datos definitivos de la Xunta
Redacción Digital | EFE 21/1/2010
Minutos depués de las once y media de la mañana ha arrancado desde la Alameda de Santiago la
manifestación convocada por la plataforma «Queremos Galego» por las calles compostelanas en contra del
decreto del plurilingüismo de la Xunta. Según informa Nacho Mirás, la marcha, en la que han
participado miles de personas -60.000 según la organización y 30.000 según la Policía local-, se ha
iniciado en medio de un ambiente festivo y reivindicativo en el que abundaban las banderas de PSdeG y
BNG así como de los sindicatos.
En la cabecera de la manifestación se han situado el portavoz nacional del BNG, Guillerme Vázquez, y el
presidente de la Mesa pola Normalización Lingüística, Carlos Callón, así como varios sindicalistas.
También han participado en la manifestación políticos como Pachi Vázquez, Anxo Quintana, Xosé
Manuel Beiras, Carlos Aymerich, Mar Barcón o José Manuel Lage, entre otros. Había además muchos
niños, gente joven y representantes de la vida cultural como el actor Carlos Blanco.
La manifestación ha dado comienzo en la Alameda, ha dado la vuelta por la plaza de Galicia y se ha
adentrado en el caso viejo. Una hora después ha llegado a la plaza del Obradoiro cuando aún muchas
personas esperaban en la Alameda para poder comenzar la marcha. La protesta, que se ha desarrollado sin
incidentes, ha terminado con la lectura de un manifiesto.
Ya en el Obradoiro, un grupo de profesores ha acordado proponer a la Xunta que el dinero que les van a
descontar por participar hoy en la huelga se dedique a ayudar a los damnificados en Haití. Una propuesta
que ha sido ovacionada por las miles de personas presentes en la manifestación.
Huelga del profesorado
Por otra parte, fuentes sindicales de CC.OO. y de la STEG indicaron a Efe que la huelga en la enseñanza
pública no universitaria convocada también para hoy ha sido secundada por el 90% del profesorado.
Mientras laConsellería de Educación informó de que la incidencia de la huelga de la enseñanza no
universitaria se situó en un 44,7%. Educación precisa que se trata de datos definitivos que se refieren sólo
a los centros públicos. Por provincias, el seguimiento fue del 47% en Ourense, del 46% en A Coruña, del
51% en Pontevedra y del 35% en Lugo. Educación indica además que «la mayoría absoluta de los
profesores acudieron con normalidad a clase en este día de huelga preventiva convocada y secundada por
algunos sindicatos».
Según Educación la totalidad de los centros educativos abrieron sus puertase impartieron
mayoritariamente las clases «como en un día normal», y precisó que donde la huelga fue seguida, los
escolares fueron igualmente atendidos por los servicios mínimos establecidos en cada centro.
El transporte y los comedores escolares también funcionaron «con total normalidad», añade la Consellería.
Por otra parte, personal de la Universidad de A Coruña se ha concentrado hoy en diretentes facultades de
los campus de la ciudad herculina y de Ferrol para respaldar la huelga convocada hoy en la enseñanza no
universitaria en contra del decreto de la Xunta.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/01/21/00031264070551097824596.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
104

O CONTRADECRETAZO ·· CRÓNICA
Malabares nos colexios
22.01.2010 Directores de centros denuncian que "faltou organización" por parte da
Xunta, que "non tomou en serio a folga", para establecer os servizos mínimos
REDACCIÓN. SANTIAGO
Toda unha mobilización despregou o equipo directivo do centro Cruceiro de Canido. A directora e a xefa
de estudos do colexio ferrolán tremían ante a seguinte posibilidade: os 400 alumnos concentrados no patio
á espera das clases. "Finalmente acudiron 80 rapaces e preparáramonos para recibir 150". A directora,
Maravillas Beceiro, fixo malabares ante os insuficientes servizos mínimos da Xunta. E acabou exhausta:
"Resulta horroroso e tremendo que a Consellería non indique como organizarnos", indicou.
O azar púxose á beira do centro: "Dos 32 profesores 22 secundaron a folga, os demais coordinámonos coa
APA. Fixouse un tope de 25 alumnos por aula para garantir a súa seguridade, aínda que finalmente
logramos un cociente de 21", comentou. "Faltou organización por parte da Xunta, os comunicados desta
administración só incluían anexos para quitar a retribución o día de folga", lamentábase Maravillas Beceiro.
Segundo a directora, "a Consellería non tomou en serio esta folga, deixáronnos ao coidado dos menores e
despois poranse a medalla os políticos". As bases do decreto non lle parecen nada razoables: "Matemáticas
en inglés Aterremos!", di .
No colexio Alexandre Rodríguez Cadarso de Noia secundou a folga o 88 por cento do persoal docente.
Desta forma, 14 dos 16 profesores que integran o claustro apoiaron o paro. Segundo explicou a directora do
centro, Francis Molinos, que xunto ao conserxe cubriu os servizos mínimos, dos 172 alumnos que ten o
colexio acudiron 26 a clases, 21 deles tiñan unha das profesoras que non se uniu á folga. Asegurou que a
tranquilidade foi "total" durante toda a xornada.
No colexio Bispo Guerra Campos de Bertamiráns, os case 50 profesores que conforman o persoal docente
do centro, 43 decidiron onte secundar a folga, polo que a imaxe da entrada do colexio ás nove e cinco da
mañá difería substancialmente do trafego diario de coches e autobuses colapsando a porta. A falta de
profesores sorprendeu aínda a algún pai que afrontaba con indignación a falta de docentes. A calma
recobrábase despois a través das explicacións da directora do centro, Rosalía Avilés, e o profesorado
presente que describían a situación, indicando que os servizos mínimos establecidos pola Xunta non daban
máis de si. Tras a movida benvida aos profes, os nenos, alleos por completo ao debate, comezaban un día
de cole especial. Os 70 alumnos dividíronse en dous grupos, un cos pequenos de Infantil e primeiro ciclo de
Primaria e outro cos de segundo e terceiro ciclo. Xuntos e, por un día, consentidamente revoltos, acudiron á
biblioteca, onde pasaron a primeira parte da mañá realizando actividades en grao sumo variado, entre elas
fichas de pintura e lectura. Xa despois do recreo, os rapaces divertíronse con dúas proxeccións didácticas,
unha serie de debuxos animados e unha película de tinguidura histórica, para os maiores.
Onte tocaba tamén máis recreo do habitual e a mañá terminaba no comedor, que estar de folga non quita a
fame.
Unha avoa de Ferrol, Pilar Franco, comentaba que "quedei coidando dos nenos pequenos, xa que os pais
traballan. Pero os meus netos maiores van ao colexio concertado e acudiron ás clases". Outra avoa da
mesma cidade, Josefina Cebreiro, dicía que "vengo a buscar a mi nieto al cole, creo que sólo debería
impartirse una asignatura en gallego. Es mucho más importante el inglés".
A Xunta asegurou nos centros nos que a folga foi secundada, os escolares foron atendidos polos servizos
mínimos e o trasporte e os comedores escolares tamén funcionaron "con total normalidade".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
105

DATOS
As cifras, controvertidas como ocorre sempre
A plataforma Queremos Galego elevou ao 90 por cento o seguimento da folga convocada para onte no
ensino non universitario para protestar contra a proposta de decreto da Xunta, mentres que a Consellería de
Educación o situou por debaixo do 50 por cento, -outras fontes dos centros de ensino falaban dun 70 por
cento-.
O secretario nacional de CIG-Ensino, Anxo Louzao, en declaracións a Europa Press, asegurou que esta foi
"unha das folgas de maior seguemento na historia do ensino de Galicia" e cifrou "en máis do 80 por cento"
o apoio do profesorado, elevando ao 90 por cento o seguimento incluíndo aos estudantes. "As aulas están
baleiras, en repulsa a unhas bases que o que pretenden é erradicar o galego do ensino", subliñou. Pola
contra, a Xunta asegurou que a incidencia da folga se situou por debaixo do 50 por cento. Apuntou que en
Ourense un 44 por cento do profesorado siguiu o paro; un 47 na Coruña; un 50 por cento en Pontevedra e
un 35 por cento en Lugo. Para Educación, que só deu os datos dos centros públicos, "a maioría absoluta dos
profesores acudiron con normalidade a clase neste día de folga preventiva convocada e secundada por
algúns sindicatos".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=508680
EL FUTURO DEL IDIOMA A DEBATE
Paro en la enseñanza pública y decenas de miles de gallegos
en la calle contra el ‘decretazo’
22.01.2010 La manifestación contra la política lingüística de la Xunta reúne a 30.000 personas en
Santiago, según la Policía //Queremos Galego estima que casi el 90% de los docentes secundaron la
huelga y Educación habla del 45% // Callón llama a desobedecer la norma para cumplir con el
Estatuto
I. CASAL/ M. CASTRO/P. HERMIDA/A. TALADRID/M.GIL • SANTIAGO
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
106

"Xo!, Feixóo!". Xosé Lois González, O Carrabouxo, sintetizaba con este grito agropecuario desde el palco
instalado ayer en la praza do Obradoiro la petición compartida por las miles de personas que se sumaron a
la manifestación de Queremos Galego: la retirada de las bases del decreto del plurilingüismo, rebautizado
por la plataforma como "o decretazo contra o galego". Mientras el humorista animaba el ambiente en una
plaza prácticamente llena, la cola de la marcha aún no había salido de la Alameda.
Según la Policía Local, fueron unas 30.000 personas las que se dieron cita en Santiago en contra de la
política lingüística de la Xunta, a la que acusan de un "ataque sen precedentes" al gallego. La organización
eleva la cifra a 60.000 "extremistas, acomplexados, levantando muros en Galicia defendendo a lingua",
ironizaba el presidente de A Mesa pola Normalización Lingüística, Carlos Callón, en réplica a las
declaraciones sobre la protesta y la cultura gallega realizadas en los últimos días desde San Caetano.
"En inglés, peor!"
La reducción del gallego en las aulas, la consulta a los padres y el inglés como lengua de docencia son las
tres claves de la protesta. "Á maioría da xente implicada no ensino parécenos unha barbaridade que os pais
escollan a lingua. Vai provocar que se enfronten entre eles, cando a situación que había agora é de absoluta
tranquilidade. Ademais, non ten ningún sentido pedagóxico e é irrealizable", opinaba Anxo, profesor de
Historia del IES Luis Seoane de Pontevedra. A su lado, Alexandre, de 10 años, daba su opinión sobre el
inglés como lengua vehicular. "Paréceme fatal. Hai xente que case non sabe ler, e agora en inglés, peor",
enfatizaba el alumno de 5º.
Silvia, profesora en O Rosal, expresaba la misma idea desde la experiencia profesional. "Impartir materias
en inglés é unha medida que vai beneficiar só ao alumnado de alto nivel, pero o fracaso escolar aumentará e
os contidos perderanse", advertía.
Además de charlas, el trilingüismo inspiró las pancartas de tono más cómico, como los carteles
de Wanted (en inglés, Se busca) con los rostros del conselleiro de Educación, el presidente y el responsable
de Política Lingüística, o un indecoroso Mete o decreto polo ass (trasero).
La manifestación contó con una menor participación que la organizada por Queremos Galego el pasado 18
de octubre, aunque la organización la considera también un éxito, ya que entonces era domingo y en esta
ocasión, un día laborable y con un llamamiento focalizado en la enseñanza pública, cuyo profesorado era el
llamado a la huelga. El paro tuvo, según los convocantes, un seguimiento cercano al 90%, una participación
que Educación reduce al 44,7%, mientras insiste en que fue una huelga "en contra da maioría social".
Réplica en otras localidades
La manifestación se nutrió de profesorado y alumnado llegado desde toda Galicia -la organización fletó 160
autobuses- y contó además con personalidades del mundo de la cultura y la política. Convocaban CIG y
STEG, pero también se sumaron UXT y CCOO y organizaciones estudiantiles, entre otros colectivos.
La protesta tuvo además réplicas en forma de concentraciones en Lugo, Vigo y otras localidades gallegas, e
incluso en Bruselas.Todos los sindicatos participantes y BNG y PSdeG coincidieron en señalar el "éxito
total" de la jornada, bajo el lema de Paremos o decretazo contra o galego.
La manifestación central finalizó, cuando aún quedaba gente sin entrar en la plaza, con la lectura del texto
del díptico que se repartió en los días previos en los centros educativos, en el que se sintetizan los motivos
del rechazo al borrador del decreto.
Callón llamó además a la desobediencia civil al decreto en caso de que la Xunta no lo modifique.
"Desobedecelo será obedecer o Estatuto, a Lei de Normalización Lingüística e os consensos aos que
chegamos entre todos", concluyó.
DE AL MENOS EL 50% AL 33%
Las tres claves del rechazo
Queremos Galego considera que el "decretazo" no garantiza que se finalice la escolarización con igual
destrezas lingüísticas en gallego que en castellano. Sobre el objetivo del 33% de la docencia en inglés,
advierte además de que es algo inviable, un elemento del incremento del fracaso escolar y, sobre todo, un
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
107

intento de "camuflar propagandísticamente o ataque contra o galego", que pasaría de contar en el decreto
actual, de 2007, con un mínino del 50% del horario.
También molesta que sean las familias las que decidan en qué lengua se impartirán ciertas materias, un
detalle que no tiene ni el visto bueno de los sectores que apoyan en conjunto las bases del decreto, y que
según reconoció ayer Feijóo podría ser modificado.
http://www.elcorreogallego.es/tema-del-dia/ecg/paro-ensenanza-publica-decenas-miles-gallegos-calledecretazo/idEdicion-2010-01-22/idNoticia-508580/
Los manifestantes exigen «sensatez» a Feijoo
para que retire el decreto
Santiago registró una multitudinaria marcha en contra de la propuesta de la Xunta
sobre el plurilingüismo
Elisa Álvarez 22/1/2010
La capital de Galicia volvió a vivir ayer una de sus multitudinarias manifestaciones que evocan los tiempos
de la Ley Orgánica de Universidades. El motivo fueron las bases del nuevo decreto del plurilingüismo, un
borrador que se ha encontrado con el rechazo de la mayoría de los sindicatos educativos, las asociaciones
de padres, movimientos de renovación pedagógica, oposición e incluso una parte importante de la patronal
de la enseñanza concertada.
La plataforma Queremos Galego convocó una marcha que colapsó Santiago, abarrotó los párkings para
alegría de las concesionarias, y reunió a más de 30.000 personas en una plaza del Obradoiro atestada, según
los datos de la Policía Local, que los convocantes elevaron a más de 50.000. Los organizadores habían
fijado que la manifestación terminase en la sede de la Xunta en San Caetano, pero ante el incremento de las
previsiones de asistencia decidieron que el acto central se celebrase en el clásico Obradoiro.
Más de dos horas y media tardaron en acabar de entrar los manifestantes, que recorrieron parte del
Ensanche y el casco histórico. Cuando la plaza del Obradoiro ya estaba llena, algunos asistentes empezaban
a recorrer la zona vieja. Unos 150 autobuses llegados de toda Galicia contribuyeron también al éxito de la
convocatoria.
Al final de la manifestación, Anxo Louzao, secretario nacional de CIG-Ensino, explicaba que «se queda un
mínimo de sensatez e espíritu de democracia é o momento de retirar as bases, que nos uniron a todos na súa
contra». Carlos Callón, presidente de A Mesa, otro de los que intervinieron en el acto central de la marcha,
recordó que Galicia es la única comunidad con dos lenguas en la que no hay programas de inmersión en el
idioma propio, y criticó que un Gobierno se atreva a atacar a una institución centenaria como la Real
Academia Galega. Callón señaló que «desobedecer este decreto significa obedecer o Estatuto e a Lei de
Normalización». Fran Rei, portavoz de la plataforma Queremos Galego, aclaró que nadie fue obligado a la
manifestación, y aseguró que su entidad llevará a los tribunales «a quen minte», en alusión al PPdeG por
acusar a integrantes de la plataforma de coaccionar a los profesores.
Los otros tres sindicatos que también apoyaron la marcha, STEG, Comisiones y UGT, coincidieron en el
éxito de la convocatoria. UGT felicitó al profesorado por este respaldo y expresó su confianza en que
Educación adopte un cambio de actitud. CC.OO. instó a la Xunta que tome nota, mientras que el STEG
apuntó que si la Administración «non escoita o clamor da comunidade escolar, teremos que pensar que
estamos ante uns xestores irresponsables, que non merecen o cargo que ocupan».
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/01/22/0003_8244145.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
108

ANÁLISIS
Las otras «galescolas» de Europa
La polémica sobre el uso de los idiomas cooficiales en la enseñanza se repite en
muchos países de la UE, donde pocas regiones han resuelto el debate con éxito
Juan Oliver | Corresponsal 24/01/2010
Según los últimos eurobarómetros de la
Comisión Europea, en la UE solo hay un país
donde la lengua materna del 100% de la
población es la misma que la oficial del
Estado. Así que, salvo en Portugal, la cuestión
lingüística afecta a todo el continente, donde
las polémicas como la que vive Galicia se
repiten con cíclica frecuencia.
Quizá donde se manifiestan con mayor crudeza es Bélgica, porque el Estado se ha configurado
precisamente en torno a las dos grandes comunidades lingüísticas: Flandes y Valonia, con idiomas oficiales
distintos: holandés en la primera y francés en la segunda, y ambos cooficiales en la mayoría de los
municipios de Bruselas, capital flamenca pero con un 80% de francófonos. Al lío se suma la comunidad
germanófona, nueve cantones donde viven apenas 70.000 belgas que tienen al alemán como lengua oficial.
Flamencos y valones viven de espaldas los unos a los otros, con policía, sanidad, seguridad social y,
también, modelos educativos separados. En Valonia la lengua vehicular es el francés, pero desde quinto de
primaria es obligatorio el aprendizaje de un segundo idioma, a elegir entre holandés, inglés y alemán. La
mayoría de los padres escogen el inglés.
Francés en el patio
Al contrario, en Flandes se estudia en holandés, y en algunos colegios que optan por la inmersión
lingüística incluso se prohíbe a los niños hablar francés en el patio. Pero este y el inglés son obligatorios
desde los primeros cursos de infantil. El resultado es que mientras la mayoría de los flamencos son
trilingües (el modelo educativo funciona y se completa con una televisión pública que no traduce las
versiones originales), la mayoría de valones apenas dominan un poco el inglés (su sistema educativo es
peor y las películas infantiles y los dibujos animados sí se traducen).
Claro que para los niños valones no saber holandés acaba siendo una grave desventaja. El paro llega al 16%
en algunas provincias de su región, cuando en Flandes ronda el 4%. Y aún así, cada año quedan vacantes
120.000 ofertas de empleos estables y bien pagados en Flandes que los valones rechazan cubrir. Bélgica no
es más grande que Galicia, y desde Charleroi, en Valonia, a Amberes, en Flandes, apenas hay una hora en
coche. Pero el problema no es el transporte. Lo que pasa es que los valones no saben holandés.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/01/24/0003_8248645.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
109

Los colegios católicos rechazan el decreto y reclaman más gallego
La principal patronal privada también se opone a que los padres elijan lengua
PAOLA OBELLEIRO - A Coruña - 23/01/2010
“El gallego es un valor fundamental de nuestro pueblo que hay que promocionar porque no está en las
mismas condiciones sociales que el castellano y el inglés". "Las lenguas sólo se aprenden si se ejercitan y
sólo se tendrá libertad para escoger una si se saben y conocen". Con estas dos premisas, la mayor patronal
de centros concertados en Galicia expuso ayer al conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, sus pegas y
reparos al borrador del decreto sobre las lenguas en las aulas. A la Federación de Religiosos de la
Enseñanza de Galicia (Ferega), que agrupa a 124 colegios con más de 4.000 docentes y 60.800 alumnos, no
le gustan las bases de la Xunta para regular una nueva norma lingüística en la Educación Infantil, Primaria
y Secundaria.
"Para hacer una nueva normativa educativa, hay que llegar al mayor consenso posible, evitando
extremismos de un lado y otro", reclamó Xosé Francisco Martínez Reboiras, secretario general de esta
federación. También le pidió a Jesús Vázquez, en nombre de las escuelas católicas, que el futuro decreto
"potencie el gallego sobre todo en ciudades y villas de Galicia", donde ahora menos se habla. Y que la
introducción de una lengua extranjera "sea progresiva", no como pretende la Xunta al igualar el aprendizaje
de gallego, castellano e inglés.La cuarta petición de la patronal de centros concertados es que haya
"estabilidad legislativa", sin cambios continuos de las normas educativas. Ferega, que se jacta de impulsar
"desde siempre" entre sus centros asociados planes de normalización lingüística que garanticen "que el
alumno tenga competencia análoga en gallego y castellano", rechaza el controvertido borrador de la Xunta
"porque no potencia suficientemente el gallego". "El Estatuto obliga a los poderes públicos a potenciarlo",
recuerda Martínez, porque está en inferioridad con respecto al castellano o incluso al inglés. "El gallego no
está en las mismas condiciones sociales, ni en los medios de comunicación", remachó.
A esta patronal tampoco le gusta, como pretende la Xunta, que los modelos lingüísticos en cada centro, "se
decidan a expensas de lo que digan los padres". "Es más pedagógico que la Administración marque cómo
se da cada materia". Y para las escuelas católicas, que remitieron por escrito al conselleiro su análisis del
decreto, es además "incoherente que se imparta una materia en una lengua y que los alumnos luego puedan
expresarse en otra". "Así no se alcanza la competencia lingüística plena en gallego y castellano", incidió
Martínez.
A Ferega, en cuyos centros domina el castellano como idioma materno del alumno, "no le vale el
monolingüismo", sino el "bilingüismo", teniendo "como valor fundamental el gallego, un idioma con cuatro
millones de hablantes". En cuanto al plurilingüismo que plantea la Xunta, la patronal de escuelas católicas
tiene sus reservas porque "no hay medios humanos y materiales para impartir las clases en las tres lenguas".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/colegios/catolicos/rechazan/decreto/reclaman/gallego/elpepuespgal/
20100123elpgal_3/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
110

O ILG augura “involución” do galego co novo decreto
O organismo responsable da normativa do idioma lémbralle a Feijóo que en 2004
votou o Plan Xeral
DAVID LOMBAO31/01/2010
A institución responsable, xunto á Real Academia Galega (RAG), de fixar a normativa da lingua propia de
Galicia súmase ao rexeitamento ao denominado “decreto do plurilingüismo”. Malia á discreción que, coma
no caso dos académicos, adoita presidir o seu traballo, o Instituto da Lingua Galega (ILG) decidiu onte
dirixirse por carta ao presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, para mostrar o seu rexeitamento á
“involución” do idioma nas aulas.
Dende o punto de vista do ILG, dependente da Universidade de Santiago, a aplicación do proxecto do
Executivo “faría imposible que a maioría dos alumnos poida chegar a ter competencia comunicativa en
galego”. Do mesmo xeito, lembran, “esta nova política lingüística” ten sido cuestionada “con serios
argumentos xurídicos” mentres que no ámbito educativo provoca “enfrontamentos e conflitos”.
Neste contexto, a entidade reclámalle a Feijóo unha “volta ao consenso” que, subliñan, presidiu a política
lingüística en momentos coma o da aprobación do Plan Xeral de Normalización en 2004, “un momento no
que vostede mesmo –lémbranlle ao presidente– era un dos máximos representantes do Goberno”, como
vicepresidente de Manuel Fraga.
Tamén a Nova Escola Galega, colectivo de renovación pedagóxica excluído da rolda de contactos
promovido por Educación, puxo onte sobre a mesa todo un argumentario contra o novo decreto.
Co gallo do seu vixésimo quinto aniversario, o colectivo saca á luz unha recompilación de traballos en
materia de normalización lingüística nun contexto no que, en opinión do seu presidente, Xosé Lastra,
a Xunta trasladou á sociedade o “conflito dalgúns centros”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/01/29/galicia/ilg-augura-involucion-do-galego-co-novodecreto/2010012923092003943.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
111

REPORTAJE
El consenso del 'no' al decreto
Sólo cuatro de los 28 colectivos que se entrevistaron con Educación para exponer
sus opiniones sobre las bases del plurilingüismo apoyan los puntos principales
PABLO LINDE - Santiago - 01/02/2010
Son 28 las asociaciones, sindicatos, partidos e instituciones que recibieron la llamada de la Xunta para que
expusieran sus sugerencias al decreto del plurilingüismo en las aulas. Durante varias maratonianas
jornadas, que terminaron la semana pasada, los representantes de la Consellería de Educación se reunieron
con ellos para conocer lo que opinan de las bases que hay sobre la mesa. Sólo cuatro -entre los que se
cuenta el propio Partido Popular- se mostraron a favor de los puntos fundamentales del texto y expusieron
una sintonía general con los cambios.
Prácticamente todas las demás (ver cuadro) lo han rechazado de plano o han pedido hacer cambios
decisivos que afectan al núcleo del decreto, como la capacidad de los padres de elegir el idioma de las
asignaturas o la distribución entre las dos lenguas oficiales en Galicia. La mayoría cree que no era
necesario un cambio de decreto o pide mejoras más acordes con el que ya había. Sectores nacionalistas
como el BNG, o los sindicatos CIG y STEG, reclaman que se retire y se replantee desde cero, "sin dar
pasos atrás". El PSdeG solicita que se recurra al Parlamento para debatir el texto. Pero también hay otras
asociaciones que creen que la nueva norma se queda corta y debe ser más renovadora, como Galicia
Bilingüe.
La Consellería de Educación espera hasta hoy, cuando el Consello da Cultura Gallega emita un informe
sobre las bases del decreto. A partir de aquí comenzará a hacer modificaciones para presentar una propuesta
definitiva que llevar al Consello Consultivo y al Escolar, que tendrán también que aportar sus opiniones. Es
más que previsible que el dictamen de la institución cultural propine un duro golpe a las bases presentadas
el penúltimo día de 2009 por el presidente de la Xunta, Alberto Núñez Feijóo y el conselleiro de
Educación, Jesús Vázquez. Ya sucedió lo mismo con la Real Academia Galega. Sin embargo, fuentes de
Educación aseguran que los cambios que se harán serán mínimos y que se respetarán las líneas
fundamentales que ya hay planteadas. Las más importantes son tres, mayoritariamente rechazadas por los
colectivos que se han reunido con la Xunta: elección de los padres, introducción del inglés y proporción
entre el castellano y el gallego.
- La elección de los padres. No contenta a casi nadie. Hay una minoría (Galicia Bilingüe y la Mesa por la
Libertad Lingüística) que piensa que es insuficiente. Creen que no basta con dar a los padres la capacidad
de votar algunas asignaturas concretas, sino que deben elegir el idioma en la enseñanza.
Pero esta opinión es muy residual entre los colectivos que se reunieron con Educación. La postura
generalizada es la que se resume con esta opinión de la Asociación de Centros de Economía Social de
Galicia: "La participación de los padres y las madres es fundamental y su colaboración es imprescindible
para alcanzar los objetivos de una formación integral de sus hijos. Pero instrumentalizar esta colaboración a
través de votaciones que condicionen los proyectos pedagógicos no es un modelo razonable". Es sólo un
ejemplo, pero se podrían haber escogido argumentos similares de casi cualquiera de los colectivos que se
reunieron con la Consellería: partidos, asociaciones de padres y madres, de directores o sindicatos. Incluso
el sindicato ANPE, el más cercano al PP, cree que "se tendrá que echar atrás tal y como está planteado".
También la Confederación Gallega de ANPA de centros privados (Congapa), en sintonía con el nuevo
decreto, pidió al conselleiro que estudie "otro modelo" para la elección del idioma de las materias por parte
de los padres. Otros colectivos, como la Coordinadora Galega de Equipos de Normalización Lingüística,
añaden que "puede generar una problemática en su aplicación que derivaría en un conflicto no deseado en
los centros". En otro plano, la Asociación Galega de Editores argumenta que "sería imposible tener un
estudio de mercado" para cada vez que se pregunte a los padres.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
112

- El inglés. Incluso la propia Consellería de Educación ha tenido que aclarar que no se puede plantear a
corto plazo y que es un objetivo de futuro. En el asunto de la lengua extranjera hay colectivos que lo
consideran una buena idea, como la Confederación Española de Centros de Enseñanza, que piensa que es
"una apuesta decidida por el inglés". Pero, independientemente de esto, la mayoría opina que es algo
utópico. El presidente de la Federación de Centros Públicos de Galicia y miembro de la Xunta autonómica
de directores, Xosé Antonio Pardo, aseguró que la norma es "imposible e inviable de aplicar en los centros
educativos gallegos tal como está", ya que "no se dispone de recursos económicos ni humanos" para
llevarlo a cabo. "Necesitamos profesorado para poder funcionar".
Otra opinión extendida es la que expone el sindicato CSIF a través de su representante de educación,
Emérita Fernández: "Por supuesto nos parece muy interesante meter una lengua extranjera. Pero
entendemos que no se debe mezclar en un decreto que regula el gallego".
- La proporción de las lenguas. Una postura al respecto es la de Marga Leis, de la Confederación Católica
Nacional de Padres de Familia y Padres de Alumnos (Congapa), que percibió "muy buena voluntad por
parte de la consellería" al ver "propuestas razonables y no imposiciones". "En ningún momento vi que se
esté intentando restar importancia al gallego, que es nuestra lengua", dijo tras reunirse con Educación.
Pero, una vez más, no es ésta la postura más asentada. Está mucho más extendida la que defiende, entre
Federación de Religiosos de la Enseñanza de Galicia (Ferega), que agrupa a 124 colegios: "El gallego es un
valor fundamental de nuestro pueblo que hay que promocionar porque no está en las mismas condiciones
sociales que el castellano y el inglés". Con esta tesis, el gallego no sólo debe estar al 50%, tal como
pretende la Xunta, sino que debe ganar más espacio. Son criterios que exponen, por ejemplo, todos los
sindicatos excepto ANPE. Pero continuando con el razonamiento de Ferega, la nueva norma "no potencia
suficientemente el gallego". "El Estatuto obliga a los poderes públicos a potenciarlo porque está en
inferioridad con respecto al castellano o incluso al inglés. El gallego no está en las mismas condiciones
sociales, ni en los medios de comunicación", concluye.
Y, de nuevo, hay una postura distinta (y marginal) a las dos anteriores, que considera que incluso un 50%
de gallego es una "imposición".
Todo esto y mucho más (como cuestiones técnicas o más específicas) escucharon los principales
responsables de Educación. Ahora queda por saber si toman nota o hacen caso a esa "mayoría silenciosa" a
la que siempre aluden los dirigentes populares y que, supuestamente, respalda plenamente sus tesis.
A favor y en contra de las bases
- Colectivos en sintonía con la nueva norma. Confederación Católica Nacional de Padres de Familia y
Padres de Alumnos (Concapa), Confederación Galega de Asociaciones de Padres de Alumnos (Congapa),
Partido Popular (PP) y Confederación Española de Centros de Enseñanza (CECE).
- Colectivos en contra o que rechanzan cambios fundamentales.
Federación de Religiosos de la Enseñanza de Galicia (Ferega), Unión Sindical Obrera (USO), Asociación
de Centros de Economía Social de Galicia (ACES), Asociación Galega de Editores, Federación Olívica de
Asociación de Nais e Pais de Alumn@s (Foanpas), Confederación Católica de Federacións de Asociacións
de Pais de Alumnos e Familias (Confapa), Central Sindical Independente e de Funcionarios (CSI- CSIF),
Federación de Sindicatos Independentes da Ensinanza (FSIE), Confederación Galega de Minusválidos
(Congami), Coordinadora Galega de Equipos de Normalización Lingüística, Mesa por la Libertad
Lingüística, Xunta Autonómica de Directores, Galicia Bilingüe, Asociación Nacional de Profesores
Estatales (ANPE) de Galicia, Sindicato de traballadoras e traballadores do ensino de galicia (Steg),
Comisiones Obreras (CC OO), Unión General de Trabajadores (FETE-UGT), Confederación Intersindical
de Galicia (CIG), Mesa pola Normalización Lingüística, Real Academia Galega (RAG), Consello da
Cultura Galega, Bloque Nacionalista Galego (BNG), Partido Socialista de Galicia (PSdeG).
La Asociación de Centros Autónomos de Enseñanza Privada (Acade) no dio su opinión sobre el decreto del
plurilingüismo a este periódico.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/consenso/decreto/elpepuespgal/20100201elpgal_5/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
113

DECRETO DEL PLURILINGÜISMO
El Consello da Cultura critica el decreto del gallego
y rechaza la consulta a los padres
Recuerda que es la primera norma que contradice el principio de promover el uso
progresivo de esta lengua
Elisa Álvarez 2/2/2010
El Consello da Cultura Galega (CCG) ha sido el último en sumarse a las críticas a las bases del futuro
decreto del gallego. Ayer, el pleno de esta entidad debatió un crítico documento en el que prácticamente
todos los aspectos llamativos del decreto son rechazados. El primer punto de fricción es la participación
vinculante de los padres, que lejos de ser una apuesta democrática es una inhibición de los poderes públicos
que puede generar tensiones innecesarias en las comunidades educativas, según el CCG.
El manido equilibrio en el que tanto insiste Feijoo no es tal para el organismo. La competencia en dos
lenguas requiere un papel de refuerzo para el gallego, ya que todos los estudios sociolingüísticos avalan que
la lengua hegemónica es el castellano. En las bases, sostiene el análisis del CCG, se confunde la presencia
equitativa de las dos lenguas con el reparto idéntico del horario educativo. Atendiendo a una lectura literal
de las bases, el uso del gallego pasaría de un mínimo de un 50% a un máximo de un 33%, y una norma
cuyo efecto inmediato pretende reducir la presencia de la lengua en situación más débil «non pode
considerarse nin equitativa nin equilibradora».
Hay otro aspecto en el que el CCG se muestra profundamente crítico, y es en la obligación que tienen los
poderes públicos de fomentar el uso del gallego. Tanto el Estatuto de Autonomía como la Lei de
Normalización recogen esta obligatoriedad, y en concreto la ley apunta a que las autoridades deben
«promover o uso progresivo do galego no ensino». Todas las normas que se han elaborado en la Xunta,
fuese cual fuese el partido en el Gobierno, han respondido a este principio de progresión -decreto del 83,
orden del 88, decreto del 95 y decreto del 2007-. Por primera vez las bases contradicen este principio, al
reducir este uso.
Defensa de la inmersión
El dictamen aprobado en el plenario de ayer arremete también contra la descalificación que hacen las bases
al modelo de inmersión lingüística, ya que este sistema está avalado por distintas sentencias (incluso del
Tribunal Constitucional), y en situación de bilingüismo social asimétrico, como en Galicia, «ofrece os
mellores resultados en termos de capacitación nas dúas linguas».
Además, el Consello da Cultura recuerda a la Xunta que la introducción de una lengua extranjera como
vehicular resulta precipitada y extemporánea, por lo que pide que se regule de otra forma y que se
introduzca de modo voluntario y gradual.
El CCG reclama oferta educativa en gallego en el primer ciclo de infantil, tal y como recoge el Plan Xeral
de Normalización, y que en el segundo ciclo se mantenga un tercio del horario en gallego en entornos
castellanos. Respecto a primaria y secundaria, remite al Plan Xeral cuando señala que «como mínimo, o
alumnado reciba o 50% da súa docencia en galego».
Por lo tanto, insta a que se reformulen las bases y se tenga en cuenta el principio de progresividad y el
papel de refuerzo que debe tener el sistema educativo para conseguir la igualdad plena del gallego.
Finalmente, el CCG insta a retirar la consulta vinculante a las familias y que se rectifique la medida de que
el alumno pueda usar la lengua que quiera en las asignaturas.
Un modelo consensuado
Como conclusión, el Consello llama a todas las fuerza políticas y sociales, así como a las instituciones, a
realizar un esfuerzo para consensuar un modelo de bilingüismo educativo.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/02/02/0003_8267701.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
114

Las diez conclusiones del órgano asesor de la Xunta
DANIEL SALGADO - Santiago - 03/02/2010
- El nombre del decreto deberá referirse sólo a las dos lenguas oficiales de Galicia.
- El idioma de la administración educativa y de los centros escolares públicos debe ser, con carácter
general, el gallego.
- La introducción de una lengua extranjera como vehicular resulta precipitada y extemporánea en una
norma destinada a regular el uso de los idiomas oficiales en el sistema educativo público. Debe regularse
específicamente.
- El uso vehicular de una lengua extranjera debe introducirse gradual y voluntariamente, y abarcar, además,
la formación profesional y las enseñanzas deportivas y artísticas.
- Debe recogerse la oferta educativa en gallego en el primer ciclo de la educación infantil (hasta los tres
años), como dice el Plan Xeral de Normalización Lingüística (PXNL).
- En el segundo ciclo de educación infantil (hasta los seis años), debe utilizarse el criterio general de la
lengua predominante entre el alumnado. Pero el Consello manifiesta reservas ante la elección delegada en
los padres.
- En educación infantil debe recogerse las previsiones del PXNL de habilitar programas voluntarios en
gallego para castellanohablantes y garantizar un tercio en gallego en ambientes castellanohablantes.
- El reparto al 50% entre gallego y castellano en primaria, secundaria y bachillerato deben tener en cuenta
el PXNL: "Como mínimo, el alumnado recibirá el 50% de su docencia en gallego". El marco general debe
ser flexible.
- La consulta a las familias para decidir el idioma de una serie de asignaturas en primaria, secundaria y
bachillerato debe retirarse de la propuesta, por razones prácticas y de procedimiento.
- El principio general debe ser el del uso de la lengua en que cada materia es impartida, una exigencia que
será de aplicación gradual y flexible.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Villares/caso/nos/hagan/gallego/mejor/nos/ira/todos/elpepuespgal/2
0100203elpgal_6/Tes#despiece1
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
115

A UVIGO CONSIDERA QUE O DECRETO AGRAVARÁ O PROBLEMA
Uvigo: ‘Moitos universitarios chegan cun galego
deficiente'
Redacción . Os profesores do Departamento de Filoloxía Galega e Latina da Universidade de Vigo fixeron
público un comunicado, aprobado por unanimidade o 27 de xaneiro, no que manifestan o seu apoio ao
documento redactado pola Real Academia Galega no que se reflicten os ‘defectos’ das bases para o decreto de
plurilingüismo da Xunta.
03.02.2010
Os máis de 30 docentes destacan tamén que o galego segue sendo
unha lingua desfavorecida "concretamente no ensino
universitario", un ámbito no que se avanzou "pouco" nos últimos
25 anos.
Por esta razón, aseguran ver "con moita alarma" calquera medida
que "limite aínda máis" a competencia lingüística que o alumnado
ten cando chega ao ensino superior. De feito, subliñan a detección
dun "número significativo" de estudantes que chegan cun nivel
deficiente nas competencias básicas en galego. Os profesores
pensan que as bases non están deseñadas para corrixir eses
problemas, senón que o único que farán "será agravalos".
Neste sentido, salientan que se o alumnado accede ao nivel universitario con carencias nas linguas oficiais,
galego e castelán, "terá problemas no desenvolvemento das súas carreiras, maiores sobre todo naquelas que
non estean centradas no estudo de contidos lingüísticos e literarios".
Por outra banda, solicitan que o decreto sexa consensuado entre as forzas políticas e que se teña en conta a
opinión do profesorado de distintas etapas educativas, tomando como referencia a RAG, a "máxima
autoridade lingüística". Tamén piden a volta ao consenso lingüístico manifestado no Parlamento coa
aprobación do Plan de Normalización Lingüística do 2004.
http://www.anosaterra.org/nova/41002/uvigo-moitos-universitarios-chegan-cun-galego-deficiente-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
116

A Xunta costea un modelo de aprendizaxe en
linguas estranxeiras que critica para o galego
O Goberno subvenciona un modelo de aprendizaxe que cre “inconveniente” para o
idioma propio
MIGUEL PARDO 15/02/2010
“Hai dúas opcións: a inmersión que implantou o bipartito ou o modelo da nova Xunta”. Así quixo acabar o
conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, co debate sobre lingua no Parlamento do pasado mércores. Unha
vez máis, o Goberno cargou con dureza contra un modelo de aprendizaxe de linguas avalado por sentenzas
do Tribunal Constitucional, o Consello de Europa e numerosos expertos en sociolingüística. Foi unha
descualificación que se uniu ás que desde hai meses saen constantemente da boca dos representantes da
Administración autonómica, que contrapoñen a “inmersión dos postulados nacionalistas” coa “liberdade
lingüística” que disque traerá o novo decreto para o ensino.
“A Xunta considera inconveniente o sistema de inmersión en calquera lingua, considerando ademais que
ese é o sentir maioritario do pobo galego”, manifestaba a Consellería de Educaciónnun comunicado o
pasado 2 de febreiro. A mesma consellería publicou onte no DOG unha convocatoria de axudas públicas
“dirixidas ao alumnado de centros educativos sostidos con fondos públicos para realizar actividades de
inmersión lingüística no ano 2010”. En inglés, francés e alemán, “en liña coas recomendacións do Consello
de Europa en materia de linguas” e a través da “promoción e desenvolvemento de estadías de escolares
galegos e galegas noutros países, co fin de crear a necesidade de empregar idiomas para se comunicar e
para os utilizar en contextos reais”.
Deste xeito, a Xunta mantén un programa que leva varios anos en marcha e que subvenciona un modelo de
aprendizaxe censurado constantemente tanto polos membros do Goberno como poloPartido Popular. “Non
aceptarei ningún modelo de inmersión lingüística”, repetiu en varias ocasións o presidente, Alberto Núñez
Feijóo, ao igual que o conselleiro Jesús Vázquez, que insistiu en cualificar este sistema de “inconveniente
para calquera lingua”. Non semella que sexa así para os idiomas estranxeiros, a pesar de que o propio
Vázquez non dubidara en afirmar hai unhas semanas que “o monolingüismo e a inmersión” eran
“consecuencia de ver a Galicia como un país pechado, separado, á defensiva e con medo á modernidade”.
Cuestionada sobre a contradición de financiar un modelo que é duramente criticado polo Goberno,
a Consellería de Educación responde que “non é o mesmo aplicar este modelo a un neno durante tres ou
catro semanas que estar nel durante os nove meses do curso”. “Non cremos que teña moita relación unha
cousa coa outra”, engaden, logo de aclarar que, “ademais”, o programa que vén de anunciar a Xunta “é
solicitado polos pais”. “Nós axudámoslles para que o poidan levar a cabo os cativos”, conclúen.
Nun comunicado de prensa, a mesma consellería explicou máis polo miúdo un proxecto e destaca que
Educación “convoca por primeira vez máis de 3.000 prazas para a aprendizaxe de linguas estranxeiras”. O
número supón un aumento de prazas dun 16% con respecto ao ano pasado, aínda que o departamento que
dirixe Jesús Vázquez aclara que a dotación orzamentaria é menor que na anterior lexislatura. “Soubemos
optimizar mellor os cartos”, resumen.
As principais novidades desta convocatoria en 2010 é que por primeira vez as actividades de inmersión non
se realizarán só entre xuño e agosto, senón que tamén se desenvolverán durante o primeiro trimestre do
vindeiro curso, o que “permitirá aos nenos galegos vivir máis de preto o sistema educativo noutro país, xa
que estarán dentro das rutinas dos estudantes estranxeiros”.
En total, serán algo máis de 3.000 os alumnos beneficiarios dunhas axudas cuxa dotación ascende a 3,8
millóns de euros. Mellorarán así a súa competencia en inglés, alemán e francés, grazas un modelo de
aprendizaxe que non era “unha alternativa para a Xunta”, segundo o voceiro do PPdeG, Rodríguez
Miranda. Un sistema que soa mal cando se refire ao galego e ao catalán, pero que sounds good in english.
http://www.xornal.com/artigo/2010/02/11/unknown/xunta-financia-inmersion-ingles-censura-durezagalego/2010021123335700218.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
117

IDIOMA
Educación suprime la obligación de hacer un ejercicio
en gallego en las oposiciones de secundaria
La Voz 23/2/2010
Las oposiciones de primaria y secundaria comenzarán a partir del próximo 24 de junio. Los sindicatos y la
Administración educativa debaten esta semana las distintas órdenes que regulan este proceso selectivo, que
oferta este año 967 plazas, 600 de ellas del cuerpo de maestros.
En ambos casos se mantiene la posibilidad de que los profesores que acumulen al menos seis meses de
experiencia puedan sustituir una parte del ejercicio por un informe que deben entregar previamente. Se trata
de una medida transitoria que incorpora la Ley Orgánica de Educación y que se mantendrá hasta el próximo
curso.
Lo que no se mantiene, al menos en los borradores que la Xunta ha enviado a los sindicatos, es la
obligación de realizar una de las partes de la oposición en gallego en las pruebas de secundaria. En concreto
se trata de la presentación de una programación didáctica, que en primaria se hará en gallego, salvo en las
especialidades de idiomas modernos. En secundaria solo se recoge esta salvedad, pero no la obligación de
usar el gallego en el resto de las especialidades.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/02/23/0003_8313032.htm
DENUNCIA SINDICAL NA MESA SECTORIAL DO ENSINO
Educación admitirá docentes que non comprendan galego
Europa Press . Os sindicatos galegos do ensino manifestaron o seu ‘rexeitamento’ e as
súas críticas ante a decisión da consellaría de Educación e Ordenación Universitaria de
formalizar a eliminación da obrigatoriedade de realizar unha proba en galego dos aspirantes
á oferta pública de emprego docente.
26.02.2010
O departamento autonómico explicou aEuropa Press que a devandita decisión ten o obxectivo de garantir
que o examinado poida realizar a proba en galego ou castelán, pero matiza que a liberdade de elección vai
en paralelo a unha esixencia de capacitación lingüística en galego.
Tras a celebración da mesa sectorial do ensino, o secretario nacional da CIG-Ensino, Anxo Louzao,
considerou "inaceptábel" a eliminación da proba en galego que se correspondía, noutros anos, coa parte do
exame na que se "realiza unha programación didáctica e a súa defensa".
Nesta liña, o voceiro de Ensino Público de CC OO, Xosé Fuentes, sinalou o tema idiomático como "o gran
conflito" entre Administración e sindicatos, xa que "en ningunha proba se esixe o galego". "Entendemos
que -o docente- debe demostrar un mínimo coñecemento e competencia", sinalou, tras recordar que a súa
eliminación se corresponde coa modificación da norma de función pública a principio de curso.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
118

"Evidencia que un docente dificilmente poderá demostrar ter coñecemento do noso idioma, a pesar de que é
vehicular no sistema educativo", lamentou Louzao.
Así mesmo, o sindicato STEG adheriuse á denuncia deste "paso atrás" en materia de normalización
lingüística e, sobre todo, pola "valoración" do galego. "Deste xeito, en Galiza poderá haber profesorado que
non comprenda o alumnado que teña como lingua inicial o galego", advertiu.
A pesar diso, aplaudiu que a consellaría dera o visto e prace á súa petición para que os docentes sen
acreditación de linguas cooficiais realicen unha proba escrita e oral, ao igual que para o castelán -antes era
só escrita-.
http://www.anosaterra.org/nova/42147/educacion-admitira-docentes-que-non-comprendan-galego-.html
FEIXÓO REXEITARA PUBLICAMENTE ESTE MÉTODO
Educación destina 3,8 millóns á inmersión en inglés
Redacción . A consellaría de Educación promove a inmersión lingüística noutros países co obxectivo
de fomentar o coñecemento de idiomas estranxeiros. Esta semana pecha o prazo para solicitar as
máis de 3.000 axudas que convoca a consellaría de Educación a este respecto.
09.03.2010
A convocatoria, posta en marcha pola consellaría de Educación e Ordenación Universitaria, conta cun
orzamento de 3,8 millóns de euros e, segundo reza no seu título, está orientada á subvención de actividades
de “inmersión lingüística” noutros países.
A orde, do 5 de febreiro do 2010, estabelece como finalidade, en liña coas recomendacións do Consello de
Europa, “fomentar o coñecemento de idiomas co obxecto de que o alumnado galego adquira unha
competencia plurilingüe”.
Deste xeito, o Goberno galego promove a “inmersión” como sistema de aprendizaxe de linguas
estranxeiras, malia que o presidente da Xunta rexeitou publicamente en varias ocasións este método. A
última vez, o pasado 4 de marzo, cando Alberte Núñez Feixóo asegurou “non crer na inmersión lingüística,
nin en galego, nin en castelán”, polo que o seu Executivo nin sequera "vai formular" esa posibilidade.
http://www.anosaterra.org/nova/42616/educacion-destina-38-millons-a-inmersion-en-ingles.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
119

El Consello Escolar 'tumba' el decreto de FP en lenguas
REDACCIÓN • SANTIAGO 16.03.2010
El Consello Escolar de Galicia apoyó ayer una enmienda de la CIG al decreto de la FP que pedía que se
ajuste al aún en vigor decreto de las lenguas de 2007, que fija que el 50% de la docencia sea en gallego.
También prosperó otra para que no se impartan módulos en inglés, ya que al haber localidades con un solo
grupo sería una opción obligatoria. Educación emitió una nota en la que deja claro que no asumirá esta
última enmienda.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/consello-escolar-tumba-decreto-fp-lenguas/idEdicion-2010-03-
16/idNoticia-526453/
Educación considerará vinculante el voto de los padres y se escuda en
el resultado electoral
DANIEL SALGADO - Santiago - 13/03/2010
"Es el decreto del equilibrio, el plurilingüismo y la libertad". Éste mantra, repetido por el conselleiro de
Educación Jesús Vázquez, presidió esta mañana la presentación del Decreto do Plurilingüismo no Ensino
non Obrigatorio, convacada ayer por sorpresa y en la que la Xunta dio a conocer la norma que regulará la
presencia de las lenguas en la escuela pública. El texto desoye la inmensa mayoría de las críticas recogidas
por la ronda de consultas abierta por Educación tras ofrecer a la luz pública, el penúltimo día de 2009, el
borrador del proyecto. Los padres de los alumnos de Primaria y Secundaria decidirán con su voto si
aprueban o no la asignación lingüística de la consellería para Matemáticas, Coñecemento do Medio,
Ciencias Sociais, Física e Química, Tecnoloxía y Bioloxía. El titular de Educación se escudó en el resultado
electoral del 1 de marzo, cuando el PP obtuvo la mayoría absoluta del Parlamento y el Gobierno de la
Xunta, para no hacer caso del cuestionamiento mayoritario del procedimiento.
El decreto relega, además, la introducción del inglés "al medio,
largo plazo" y rectifica la "libertad lingüística" de los alumnos con
una "orientación pedagógica" que recomendará al estudiante usar
la lengua de la asignatura.
http://www.elpais.com/articulo/espana/Educacion/considerara/vinculante/voto/padres/escuda/resultado/elec
toral/elpepuespgal/20100313elpepunac_8/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
120

Educación fijará la lengua escolar pero los padres podrán modificarla
Las familias votarán sobre el idioma de las troncales excepto en Bachillerato
DANIEL SALGADO - Santiago - 13/03/2010
En su extraña búsqueda del equilibrio con las diferentes posturas sociales sobre el idioma en la escuela, la
Consellería de Educación ha confeccionado finalmente un peculiar sistema. La Administración fijará la
lengua de las asignaturas troncales, como exigían sindicatos, padres, Real Academia o Consello da Cultura,
pero las familias podrán modificarlo en votación cada cuatro años. En todos los niveles de la enseñanza
excepto en el Bachillerato.
Hasta última hora de ayer no se concluyó la nueva normativa que regulará el uso de las lenguas oficiales en
los colegios y que esta mañana presentarán el conselleiro de Educación Jesús Vázquez y el secretario
general de Política Lingüística Anxo Lorenzo. Y a pesar de que numerosas filtraciones a los medios daban
por hecho una marcha atrás en los aspectos polémicos del borrador presentado el 30 de diciembre de 2009,
finalmente se mantiene el grueso de su filosofía y el carácter vinculante de las consultas a los padres.
Así, por tramos educativos, en Educación Infantil, las familias votarán el idioma, entre gallego y castellano,
en el que se impartirán las clases. En Primaria, la consellería fijará el castellano en Matemáticas y el
gallego en Coñecemento do Medio. Pero, y esta es la gran novedad, si la "mitad más uno de los padres"
escoge cambiar la decisión gubernamental, el Consello Escolar de cada centro deberá hacerlo. La votación
se realizará cada cuatro años.
En Secundaria, el gallego será, según prescripción administrativa, para Ciencias Sociais y Ciencias da
Natureza, mientras que en castellano se darán Matemáticas y Física e Química. Rige el mismo sistema de
votación de las familias que en Primaria. El resto de las asignaturas, en ambos tramos, mantendrán el
equilibrio al 50%.En los cursos de Bachillerato, los padres ya no podrán opinar y la normativa pretende que
se mantenga el "mayor equilibrio lingüístico posible". El nuevo decreto recula respecto del borrador en el
idioma que se empleará, "con carácter general", en todos los centros escolares públicos, que será el gallego,
como en la normativa vigente.
La ronda de consultas que abrió Educación se saldó con un rechazo rotundo de la mayoría de colectivos,
agentes sociales o instituciones preguntadas. Y el 21 de enero, con una huelga que paralizó la enseñanza
pública. Tras una fase de modificaciones sobre el texto inicial, dado a conocer a última hora del penúltimo
día de 2009, el departamento de Jesús Vázquez desvelará hoy el contenido completo de un decreto que no
cumple las promesas de Feijóo en las últimas semanas sobre el equilibrio total entre gallego y castellano.
En la nota de convocatoria del acto de hoy no se prevé la asistencia del presidente. La plataforma
Queremos Galego ha llamado a una concentración de protesta ante la sede de la Xunta.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Educacion/fijara/lengua/escolar/padres/podran/modificarla/elpepues
pgal/20100313elpgal_3/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
121

El rechazo de los editores y los directores de centros continúa
16.03.2010 "Non será fácil de aplicar e será foco de tensións", augura el director del colegio
de Vite // Educación remite el texto al Consello Escolar de Galicia antes de discutirlo con los
sindicatos
Uno de los cambios fundamentales entre las bases para el decreto presentadas el 30 de diciembre de 2009 y
el proyecto avanzado el pasado fin de semana es que Educación fija qué materias troncales se impartirán en
gallego y cuáles en castellano. Pero si la mayoría más una de las familias de cada centro así lo pide, ésta
podrá variar el reparto, manteniendo así en la práctica la consulta vinculante. Es una de las razones por las
que a los directores de los centros educativos sigue sin convencerles la nueva redacción, y también uno de
los motivos para que continúe la preocupación entre los editores. "A nivel de xestión, o decreto non vai ser
fácil de aplicar e será ademais un foco de tensións", considera a título personal el presidente de la
Federación Galega de Asociación de Directivos de Colexios de Ensino Público y director del del Vite, Xosé
Antonio Pardo Cuñarro, a la espera de una postura colectiva. Las tensiones, detalla, podrán darse entre las
familias, pero también entre el profesorado. "Haberá que ver como se regula o dereito de liberdade de
cátedra do profesorado e que pasará cunha minoría [do alumnado] que pode ser do 49%", advierte. Alfonso
García Sanmartín, presidente de la Asociación de Editores en Lingua Galega, también mantiene casi
intactas sus reservas. "Non é positivo nin dende o punto de vista pedagóxico nin dende o editor que se
poida andar danzando na lingua que se imparten as materias", señala sobre el nuevo texto.
Educación deja aún la puerta abierta a posibles cambios, pero la consulta a los padres parece entrar en el
apartado de lo inegociable. Y será a buen seguro uno de los principales puntos de distanciamiento con los
sindicatos, con los que deberá negociar el texto en una mesa sectorial para la que aún no hay fecha. Según
los cálculos del STEG, no podrá celebrarse casi con toda seguridad hasta justo la semana anterior a las
próximas vacaciones.
En lo que respecta a los calendarios de negociación, la CIG ha criticado además a la Consellería por remitir
el borrador al Consello Escolar de Galicia antes de abordarlo con las centrales, un detalle que para este
sindicato demuestra "a falta de vontade negociadora". El texto necesita ser abordado en la mesa sectorial y
en el Consello Escolar de Galicia, aunque las opiniones de ambos órganos no son vinculantes. El
conselleiro de Educación insistía ayer en la Radio Galega que su intención es aprobar el decreto a tiempo
para que entre en vigor en septiembre. Para ello, antes deberá contar también con la opinión del Consello
Consultivo de Galicia.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/rechazo-editores-directores-centros-continua/idEdicion-2010-
03-16/idNoticia-526452/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
122

Los profesores también rechazan el nuevo decreto a pesar
de los cambios
Galicia Bilingüe asegura que hay novedades "buenísimas" y "más libertad"
PABLO LINDE - Santiago - 16/03/2010
El borrador del decreto del plurilingüismo se encuentra enfrente con la mayoría del profesorado. A través
de sus asociaciones y sindicatos, rechazan que los padres puedan elegir el idioma de las asignaturas
troncales, tal y como recoge la norma que presentó el pasado sábado la Consellería de Educación y cuyo
texto completo se conoció ayer.
La consulta para establecer el idioma de las materias tendrá que celebrarse antes del próximo curso, según
el borrador, cuya aprobación definitiva está prevista para mayo. Así, en el curso 2010- 2011, los centros
deberán adaptarse a la elección de los padres, quienes tendrán la última palabra -siempre que se respete un
50% en cada lengua oficial- a pesar de la recomendación de la Xunta: impartir en gallego Coñecemento do
Medio en Primaria y Ciencias Sociais, Xeografía e Historia, Ciencias da Natureza, Bioloxía y Xeoloxía en
secundaria; y en castellano Matemáticas (en primaria), a la que se suman en secundaria Tecnologías, Física
y Química.
Tanto la federación de directivos de colegios públicos como la de directores de secundaria y los cinco
sindicatos que se sientan en la Mesa Sectorial de Educación critican que esta capacidad de elección es
"poco pedagógica" y puede "crear tensiones entre las familias". Tampoco les convence que el alumno
pueda expresarse en la lengua que quiera y no en la de la asignatura. "Creemos que se va a crear crispación
con las familias y los profesores a la hora de determinar la lengua en la que se tiene que expresar el
docente. No es una situación grata para dirigir un centro", lamenta Xosé Antonio Pardo, presidente de la
Federación Galega de Asociacións de Directivos de Colexios de Ensino Público.
Las posiciones de los colectivos relacionados con la educación, mayoritariamente contrarias al decreto, son
muy parecidas a las mostraron cuando el presidente de la Xunta, Alberto Núñez Feijóo, presentó las bases
el penúltimo día del año pasado. Jorge Villarino, presidente de la Asociación de Padres y Madres de
Centros Privados y Concertados de Galicia, dice que le parece "positivo un factor de elección dentro de ese
respeto al 50% y la introducción paulatina al aprendizaje de lengua extranjera". "Pienso que no serán muy
numerosos los centros que opten por cambiar los idiomas prefijados por la Xunta", añade. Por el contrario,
otros como Virgilio Gantes, presidente de la Confederación Gallega de Asociaciones de Padres de Alumnos
de Centros Públicos, creen que "los alumnos no van a dominar competencias en las dos lenguas". "La
Xunta es la que tiene que marcar las pautas y no dejarlo al libre albedrío de las familias", asegura tras
conocer un texto que "difiere muy poco de lo que ya se sabía gracias a las bases".
Es una opinión que no comparte la asociación Galicia Bilingüe, que ha pasado de una contundente crítica a
las bases a saludar con agrado el nuevo texto. "Hay novedades buenísimas. No cumple exactamente con
nuestro mensaje, que consiste en que se pueda elegir el idioma de todas las asignaturas, pero hay libertad
para usar la lengua que el alumno quiera [igual que establecían las bases] y se puede elegir el idioma de
muchas asignaturas", explicaba ayer Gloria Lago, presidenta de la asociación. Asegura "no aplaudir" el
nuevo borrador pero reconoce que se ha tomado "una decisión inteligente, más cerca de la libertad".
Lago también se congratula por las declaraciones que publicó ayer Faro de Vigo del secretario general de
Política Lingüística, Anxo Lorenzo. Éste explicó que, aunque la Xunta sólo financiará los libros en el
idioma de la materia en la que se imparta, las familias podrán comprar los textos en la lengua que elijan. Es
algo muy distinto de lo que dice el artículo 13 del texto que Educación ha presentado: "Los materiales y
libros de texto de las materias impartidas en gallego y en castellano estarán redactados en la lengua en la
que se imparta la materia".
Después de tres meses, las posiciones siguen más o menos como estaban, igual que el decreto, que continúa
llamándose "del plurilingüismo", pero cuyo principal cambio es relegar a la lengua extranjera a que los
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
123

centros educativos puedan llegar a establecer en ella hasta un máximo de un tercio "de manera gradual y
voluntaria".
El conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, se mostró ayer "abierto" ante la posibilidad de modificar aún
el anteproyecto, aunque consideró "muy difícil" pactar cambios con quien "no muestra voluntad de
diálogo". En esta línea, apuntó que "en su momento" la consellería "no recibió ninguna sugerencia" por
parte de los partidos de la oposición. "El BNG lo único que nos hizo saber es que no está de acuerdo y que
sólo compartiría una continuación, y el PSdeG no presentó ninguna sugerencia salvo el no".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/profesores/rechazan/nuevo/decreto/pesar/cambios/elpepuespgal/201
00316elpgal_5/Tes
Leas porque a lingua galega sexa a da Administración
educativa
O anteproxecto da consellería fai desaparecer o termo “normalización” do decreto
CRISTINA DÍAZ PARDO17/03/2010
O pasado sábado, na rolda de prensa que o Conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, e o secretario xeral de
Política Lingüística, Anxo Lorenzo, deron para explicar as liñas fundamentais do anteproxecto do novo
decreto do galego o texto definitivo non foi facilitado aos xornalistas. Segundo apuntan diversas fontes
dende a contorna da consellería, as tirapuxas dentro do partido por este tema terían levado a non pechar o
documento de forma definitiva. Por ese motivo, as liñas básicas do texto, ás que tivo acceso Xornal de
Galicia, poden ser susceptibles de cambios nas próximas xornadas. Determinados puntos do anteproxecto
semellan espertar tensións dentro da formación popular.
Administración educativa. O anteproxecto do decreto do galego no ensino que proxectou aConsellería de
Educación recolle que o galego será a lingua propia da Administración educativa. Este extremo non
figuraba dentro das bases presentadas o decembro pasado e a súa falla foi duramente criticada por parte dos
sindicatos de ensino. Non obstante, o anteproxecto explicita que dentro da “Administración educativa e nos
centros dependentes dela, así como entre o persoal ao seu servizo” utilizarase con “carácter xeral” o galego.
Este é un dos puntos que, na actualidade, máis fricción está a causar dentro do PP. Os posicionamentos de
Educación pasan, en inicio, porque tamén os textos que se emitan dende os centros, como actas ou
comunicados, sexan redactados en galego.
Elección dos alumnos.A suposta “liberdade”para que os alumnos poidan dirixirse ao profesor no idioma
que desexen era unha das teimas de Galicia Bilingüe que o presidente da Xunta fixo súa durante as
autonómicas. As liñas xerais do anteproxecto recollen que o alumno poderá dirixirse ao profesor no idioma
que este mellor considere, do mesmo xeito que poderá realizar os seus traballos na lingua que estime
oportuna. Non obstante, unha das reivindicacións que se facían dende a asociación en contra da
normalización lingüística que preside Gloria Lago era que os estudantes puidesen ter o material curricular
na lingua que desexasen. O anteproxecto rexeita estas teses e determina que os libros de texto das materias
impartidas en galego ou en castelán estarán redactadas “na lingua na que se imparta a materia”. O artigo do
decreto que atinxe ao emprego das linguas por parte do alumno é tamén criticado por diversos actores
sociais. Sindicatos como CIG-Ensino ou STEG denuncian que o alumnado “nunca conseguirá competencia
lingüística” nas dúas linguas se non ten a necesidade de expresarse nunha delas.
Normalización. O anteproxecto do novo decreto do galego do PP asegura nos seus principios que
“garantirá” a adquisición por parte do alumnado non universitario dunha competencia “semellante” nas
dúas linguas oficiais de Galicia, galego e castelán. Porén, neste texto, igual que xa ocorreu no das bases,
desaparece a palabra “normalización”. De feito, a norma estabelece “a promoción da dinamización da
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
124

lingua galega nos centros de ensino”, pero non hai rastro da palabra normalización, igualmente que non se
fai mención en ningún momento ao concepto “inmersión lingüística”, un termo que o PP considera
negativo.
Equilibrio lingüístico. En 2007, o Goberno bipartito articulou un decreto do galego no ensino que reservaba
un espazo, como mínimo, do 50% das materias na ensinanza para o galego. No actual decreto da Xunta non
hai ningún tipo de discriminación positiva cara a lingua propia de Galicia, a pesar de ser unha
recomendación presente no Plan Xeral de Normalización Lingüística de 2004. O texto redactado por
Educación incide en que é necesario buscar o máximo equilibrio “posible” nas horas semanais e nas
materias impartidas nas dúas linguas oficiais. Para a Xunta, só é necesario unha asignación dun 50/50 para
que os alumnos teñan “competencia plena e semellante nas dúas linguas”.
Inglés. Sindicatos e organizacións como o Consello da Cultura Galega afirmaron que o feito de que o
Executivo galego acabase por recuar no que atinxe ao ensino do inglés e algo esperado xa que “era
inviable”. A pesar de que nas bases do decreto de decembro, o Goberno do PP aseguraba que era posible
que a lingua estranxeira puidese ocupar un terzo do espazo total das materias, o anteproxecto desbota tal
posibilidade. O texto só di que a Administración educativa fomentará “impartir materias en lingua
estranxeira”. Os centros que impartan máis dunha terán que “manter o equilibrio lingüístico”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/14/galicia/leas-porque-lingua-galega-sexa-da-administracioneducativa/2010031423203001653.html
Os Equipos de normalización creen que o decreto
"disrimina" o galego
Consideran que provocará serios conflitos na educación
Xornal.com17/03/2010 - 16:42 h.
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (Cgendl) valorou hoxe
"negativamente" que o anteproxecto do decreto do plurilingüismo non desenvolva os preceptos da Lei de
Normalización Lingüística como "si facían os decretos anteriores". Neste sentido, a Coordinadora subliñou
que o decreto "discriminará" ao galego no ensino e "provocará serios conflitos na comunidade educativa".
Neste sentido, criticou que se establezan "máximos" na distribución horaria para o galego "cando non se
cumpriron os mínimos marcados", á vez que, ao seu xuízo, "profunda nos prexuízos cara a unha lingua que
está en retroceso ao transmitir que non é válida para todos os campos".
Ademais, a Cgendl recalcou que "non vai garantir" o equilibrio entre as linguas oficiais en ningunha das
etapas educativas, por iso criticaron que na ESO impártanse en castelán as materias de Matemáticas, Física
e Química así como Tecnoloxía, "xa que ten máis presenza horaria" que o resto. Así, denunciou que se
discrimine "entre materias importantes e de segunda", unha terminología que definiron como "allea" ao
ensino obrigatorio.
Así mesmo, lamentou que o ensino infantil do galego "quede totalmente desprotexida", ao que engadiu que
"o pretendido equilibrio" entre a dúas linguas "non se recolle por ningún lado".
"Desde a perspectiva pedagóxica, chama a atención que se dea un trato individualizado aos alumnos da
lingua non predominante nunha etapa, como a infantil, que se basea nun enfoque integrador das
diferenzas", sinalou a Cgendl. Finalmente, á espera de coñecer o texto completo, lamentou
"profundamente" que se traslade a responsabilidade na toma de decisións ás familias e aos centros
educativos. Neste sentido, a coordinadora explicou que o avance do anteproxecto "relega" a promoción do
galego a actividades de fomento e "ao compromiso persoal do profesorado".
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/14/politica/equipos-normalizacion-creen-decreto-disriminagalego/2010031419550800895.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
125

Sindicatos e Consello da Cultura din que a Xunta “non lles
fixo moito caso”
“O proceso de consultas foi unha auténtica fraude”, manifestan dende CIG-Ensino
CRISTINA DÍAZ PARDO17/03/2010
Como xa aconteceu o pasado mes de decembro, cando o Goberno galego deu a coñecer as bases do seu
novo decreto do galego no ensino, no día de onte, unha vez que o conselleiro de Educación, Jesús Vázquez,
e o secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, expuxeron ante os medios as liñas xerais do
anteproxecto, as críticas non tardaron en chegar. Para a maioría dos axentes sociais galegos relacionados
coa lingua non hai “cambios” substanciais entre as bases e o anteproxecto. Organismos como o Consello da
Cultura Galega e sindicatos como a CIG critican que a Xunta non tomou en conta as súas opinións a pesar
de abrir “un proceso de consultas”.
Henrique Monteagudo, o secretario do Consello da Cultura Galega, asegurou onte en declaracións
para Xornal de Galicia que “a verdade, pouco caso nos fixeron dende a Xunta”. “É certo que atenderon ás
nosas reclamacións no que ten que ver con que o galego sexa o idioma da Administración e tamén no feito
de desbotar o terzo obrigatorio en inglés, algo que non tiña sentido dende o principio”, explica. Non
obstante, para o sociolingüista, o anteproxecto do decreto segue a ter unha gran cantidade de eivas
substanciais. “O certo é que, nos temas máis cruciais, non se nos tivo en conta para nada porque non é moi
razoable o peso que se lle dá á decisión dos pais”, explicou.
Na mesma liña, manifestáronse dende o sindicato CIG-Ensino. Para a central sindical “o proceso de
consultas que abriu a Xunta de Galicia é unha auténtica fraude xa que nada do que se apuntou logo tivo
reflexo, por moito que vendan outra cousa”.
Por outro lado, igual que ocorreu no mes de decembro, cando se presentaron as bases do decreto, a
exposición do anteproxecto estivo acompañado por unha concentración de repulsa. Unhas 500 persoas
convocadas pola plataforma Queremos Galego manifestáronse diante dos edificios da Xunta . Un dos seus
voceiros, Carlos Callón, esixiu a “dimisión” do secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, e
anunciou que mañá se producirán protestas en varios puntos de Galicia.
Pola súa banda, o colectivo Galego, Patrimonio da Humanidade asegurou que “o Goberno do PP fixo caso
omiso á constestación social, e deu consistencia de forma definitiva ás bases”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/13/unknown/sindicatos-consello-da-cultura-din-xunta-non-lles-fixomoito-caso/2010031323514100981.html
DI QUE A PROPOSTA PODE SER ASUMÍBEL POLO PSDEG E 'PARTE DO BNG'
Lorenzo rexeita cambiar o decreto de reducirse a
competencia en galego
Europa Press . O texto do proxecto do polémico 'decreto do plurilingüismo' no ensino non
universitario está 'bastante maduro' e 'aquilatado' de cara á súa redacción definitiva. Así o considerou
o secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, sobre un texto que, malia reducir ao 33 por
cento a presenza da nosa lingua, ve como unha 'proposta coherente' e 'realista' para a consecución
dun 'equilibrio' entre galego e castelán nos centros educativos, que estará 'fixado' e garantido na nova
norma.
20.03.2010
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
126

En concreto, Lorenzo aclarou, nunha entrevista concedida a Europa Press, que o documento que substituirá
o impulsado en 2007 polo bipartito vai na "dirección de garantir o coñecemento das linguas oficiais e,
ademais, introducir xa o horizonte das linguas estranxeiras".
O equilibrio de ambas as linguas manterase a pesar de que as probas de avaliación de competencias en
idiomas, que se prevén para as etapas de primaria e secundaria, constaten unha redución do coñecemento
en galego. Deste xeito, sinalou que se estudarán outras vías, xunto "cos centros educativos", para "ver como
mellorar eses procesos de aprendizaxe" en caso de rexistrarse un retroceso.
A pesar diso, Lorenzo recordou que o documento non estará "totalmente pechado" até a súa publicación no
Diario Oficial de Galicia e que previamente deberá pasar pola Mesa Sectorial de Educación (25 de marzo),
o Consello Escolar (7 de abril), o Consello Consultivo e o Consello de Goberno. "Entón, imos esperar a ver
as propostas dos sindicatos", dixo.
http://www.anosaterra.org/nova/43209/lorenzo-rexeita-cambiar-o-decreto-de-reducirse-a-competencia-engalego-.html
Educación elimina el programa de ayudas para intercambio de
idiomas
El plan propiciaba estancias en el extranjero a un millar de escolares
PABLO LINDE - Santiago - 25/03/2010
Por primera vez desde 1999, la Xunta no subvencionará programas de intercambio lingüístico a escolares
gallegos. El año que va a entrar en vigor un decreto de plurilingüismo con el que el presidente, Alberto
Núñez Feijóo, pretende mejorar las destrezas de los jóvenes con las lenguas foráneas, la Consellería de
Educación elimina este programa, que beneficiaba a más de un millar de alumnos en sus estancias en el
extranjero.
Los coordinadores de los programas en los centros venían trabajando como cada curso para preparar las
estancias de sus alumnos fuera y de los extranjeros en Galicia, que incluyen trabajos previos y posteriores,
lingüísticos y culturales. Una de ellas, María Jesús Álvarez, del CEIP Humberto Juanes (Nigrán), explica
que cuando llamó a la Consellería de Educación para interesarse el pasado diciembre le aseguraron que en
febrero, como cada año, se convocarían las ayudas. "En enero volví a preguntar y me contestaron que
estaban pendientes de una firma. Y hace unas semanas me confirmaron telefónicamente que el programa no
se haría este año".
Es lo mismo que les ha ocurrido a decenas de docentes que estaban preparando el programa. "Nosotros ya
teníamos comprados los billetes y los padres contaban con la ayuda, que el año pasado fue de 300 euros por
alumno", explica Álvarez. Un compañero suyo, Pablo Fernández, del CPI Panxón (Pontevedra), asegura
que de las 14 familias con las que preparaba el intercambio, cuatro no podrán permitírselo y se tendrán que
echar atrás.
En total, el presupuesto para estas actividades ascendió el año pasado a 370.000 euros. El diputado
socialista Guillermo Meijón llevó ayer este tema al Parlamento de Galicia y pidió a la Xunta que rectificase
su postura. "La crisis no es una excusa, es precisamente ahora cuando los padres necesitan esta ayuda, que
no supone un gran gasto para la Administración", argumenta Meijón, quien añadió: "Proceder a
eliminación del programa no tiene sentido. Debemos recalcar la extemporaneidad de medida, a espaldas de
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
127

comunicación educativa. Afecta a la seriedad y rigor de Galicia porque otros países y centros no entenderán
esta postura. Además, no se ha realizado ninguna comunicación oficial".
La proposición no de ley del PSdeG, que contó con el apoyo de los nacionalistas, fue rechazada por el PP.
La diputada popular María Soledad Piñeiro defendió que el Gobierno ponga en marcha sus propias
propuestas lingüísticas y no tenga por qué heredar las de gobiernos anteriores. También utilizó como
argumento que los niños perdían semanas de clase organizando los intercambios.
La consellería, por su parte, explica a través de un portavoz que "sólo se pueden suprimir las convocatorias
previamente convocadas, y esto no sucedía, por lo que la Consellería de Educación no suprimió nada".
"Se está trabajando en un plan de potenciación de las lenguas propio. Esto ya quedó claro con la
convocatoria realizada para los cursos de aprendizaje que se realizan en verano, en el que con menos
presupuesto se logró crear más plazas", continúa el portavoz de Educación.
Se refiere a unos campamentos de verano de inglés, francés y alemán que se vienen realizando desde el año
2000. La consellería asegura que en este ejercicio se beneficiarán de ellos 3.077 escolares, 427 más que en
2009. Además, incorporan una estancia en el extranjero en septiembre que "permitirá a los niños y niñas
gallegos vivir más cerca del sistema educativo de otro país, ya que estarán dentro de las rutinas de los
estudiantes extranjeros".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Educacion/elimina/programa/ayudas/intercambio/idiomas/elpepues
pgal/20100325elpgal_8/Tes
REITERA A 'DIGNIFICACIÓN' DO IDIOMA PROPIO NO DECRETO
Anxo Lorenzo: 'O galego fomentarase nas extraescolares
e complementarias'
Redacción . O secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, reitera a aposta do
departamento que dirixe por garantir o 'equilibrio' entre galego e castelán e a 'dignificación'
do idioma propio de Galiza nas directrices do anteproxecto do Decreto do Plurilingüísmo.
26.03.2010
Así o explicou este xoves durante a súa intervención na Comisión 4ª en resposta a unha pregunta
presentada pola deputada do BNG Carme Adán, na que lle cuestionaba acerca dos criterios
sociolingüísticos, pedagóxicos e de organización empregados para elaborar o decreto.
Sobre esta cuestión, Anxo Lorenzo asegurou que o "principio de equilibrio" e a "defensa e dignificación do
galego" son os principios evocadores deste documento e, en particular, fixo fincapé no papel dos Equipos
de Dinamización Lingüística na promoción do idioma propio de Galiza, que seguirá sendo o idioma da
administración educativa e fomentarase a través de actividades complementarias e extraescolares.
O obxectivo, explicou Lorenzo, é que os nenos "terminen a súa educación cun dominio efectivo das dúas
linguas", tanto en "equilibrio cuantitativo" en horario como "cualitativo", na importancia das materias. Esta
competencia, recordou, medirase cunha proba ao final da educación primaria e secundaria.
http://www.anosaterra.org/nova/43457/anxo-lorenzo-o-galego-fomentarase-nas-extraescolares-ecomplementarias-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
128

EDUCACIÓN
El Consello Escolar de Galicia rechaza el borrador del
decreto
EFE | Redacción digital 6/4/2010
El decreto resultó desestimado después de que prosperase, por 24 votos a favor y 16 en contra, la
enmienda a la totalidad contra el borrador del decreto.
El Consello Escolar de Galicia, órgano consultivo de la comunidad autónoma, ha rechazado esta
tarde el borrador del proyecto del decreto del plurilingüismo en la enseñanza no universitaria
elaborado por el Gobierno gallego.
El decreto resultó desestimado después de que prosperase, por 24 votos a favor y 16 en contra, la
enmienda a la totalidad contra el borrador del decreto.
La retirada del texto fue solicitada por los sindicatos CIG, UGT y Comisiones Obreras, y apoyada también
por la Confederación de Asociaciones de Padres de Alumnos de Centros Públicos (Confapa), de los
Movimientos de Renovación Pedagógica, del Seminario de Estudos Galegos y de las organizaciones
estudiantiles. Tal y como destacó Anxo Louzao, secretario general de CIG-Ensino, el borrador del decreto
recibió también los votos en contra de los alcaldes del PSdeG y del BNG con representación en el Consello
Escolar de Galicia.
Al final del pleno del Consello Escolar y en declaraciones a los periodistas, el secretario xeral de Política
Lingüística de la Xunta, Anxo Lourenzo, afirmó que la Administración gallega «acepta» la decisión del
Consello Escolar de Galicia. Lorenzo se refirió, sin embargo, a la división puesta de manifiesto
durante el pleno del Consello Escolar, y aludió a «una parte que estaba dispuesta a seguir trabajando
sobre las modificaciones del texto del decreto para conseguir el mayor consenso posible, y otra que decidió
votar en contra y no entrar a negociar».
«Esta situación para nosotros no es nueva», añadió el director general, que se refirió a «determinados
sindicatos y plataformas vinculadas a los partidos políticos de la oposición que lo único que hacen es
criticar la política lingüística del Gobierno como una forma de desgaste político».
Anxo Lourenzo dijo que desde el mes de diciembre en la Xunta presentó el borrador del decreto del gallego
hasta hoy se han producido «casi 40 modificaciones suscitadas por las diferentes entidades que formaron
parte del trámite de audiencia y de aquellas que quisieron hablar con nosotros, y la oposición no quiso
hablar con nosotros».
Además, el director xeral de Política Lingüística llamó la atención sobre el hecho de que en el dictamen que
estaba previsto discutir en la reunión de esta tarde había 17 propuestas «de las cuales pensábamos incluir
una buen parte de ellas».
Lourenzo indicó que pese a la votación en contra del decreto del Consello Escolar dichas propuestas van a
ser tenidas en cuenta. Añadió que del borrador inicial del decreto «son más de 50 los elementos que hemos
cambiado, alguno de ellos bastante significativos y que aseguran una mayor calidad del texto del decreto».
A la finalización del pleno del Consello Escolar de Galicia el secretario general de CIG-Ensino, Anxo
Louzao, salió a la calle para comunicar la decisión del Consello Escolar a los integrantes de los colectivos
que se manifestaban contra el decreto. «Confluimos una vez más para combatir las políticas en contra de la
normalización lingüística y del uso de nuestro idioma», afirmó Louzao. El representante de la CIG calificó
de «chulesca» y «autoritaria» la actitud del secretario general de Política Lingüística, quien, según Louzao,
«tuvo la desfachatez de decir que no estaría dispuesto a asumir la retirada del decreto, despreciando
absolutamente la representación de toda la comunidad escolar». «La administración está una vez más sola,
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
129

aislada; quedan como los únicos enemigos de nuestro idioma», afirmó el sindicalista, que emplazó al
conselleiro de Educación, Xesús Vázquez, a dimitir si no aceptar la decisión adoptada hoy por el Consello
Escolar de Galicia.
En declaraciones a los medios, el portavoz de la Plataforma Queremos Galego y presidente de A Mesa pola
Normalización Lingüística, Carlos Callón, emplazó al Gobierno gallego a escuchar «la voz de la
comunidad educativa». «Nos venden este decretazo como de equilibrio, cuando lo que significa es barrer la
presencia del gallego especialmente en una etapa tan importante de la enseñanza. No hay otra comunidad
autónoma con lengua propia donde un niño no puede tener enseñanza en su lengua hasta cumplir los seis
años», afirmó Callón.
Por su parte, el diputado socialista Guillermo Meijón se refirió al pronunciamiento del Consello Escolar y
dijo que al titular de Educación de la Xunta «sólo le queda dimitir». Meijón señaló que «el empecinamiento
de los responsables de la Xunta de seguir adelante con la norma confirma la mentira de Feijóo cuando se
comprometió a consensuar el texto», se indica en un comunicado.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/04/07/00031270663303230254317.htm
El Consello Escolar tumba el decreto del gallego por
amplia mayoría
La enmienda a la totalidad no es vinculante y el documento sigue su tramitación
PABLO LINDE - Santiago - 08/04/2010
La lista de organismos que rechazan oficialmente el decreto del gallego de la Xunta sigue creciendo. A la
Mesa Sectorial, el Consello de la Cultura, la Real Academia Galega, ayer se sumó otro: el Consello Escolar
de Galicia, el órgano donde está representada la comunidad educativa, que pidió la retirada de la propuesta
de la Consellería de Educación. Esta demanda, sin embargo, carece de consecuencias prácticas, ya que su
decisión no es vinculante. El decreto, por lo tanto, sigue su cauce de tramitación. Irá la semana que viene al
Consello Consultivo, que deberá dictar otra resolución, aunque la consellería tampoco está obligada a
tomar en consideración este dictamen. Después de todos estos trámites, la norma pasará al Consello de la
Xunta.
El ex conselleiro Barata pide a Feijóo que escuche a los contrarios al texto
La votación de ayer en el Consello Escolar no hizo más que poner negro sobre blanco las opiniones que la
comunidad educativa llevaba expresando desde que el borrador del decreto dio sus primeros pasos hace
poco más de tres meses. El resultado fue de 24 votos a favor de una enmienda a la totalidad del decreto por
16 en contra. Entre estos últimos están los de la administración, patronal, representantes de la enseñanza
privada y concertada y los alcaldes de ayuntamientos gobernados por el PP. A favor se manifestaron
sindicatos, organizaciones estudiantiles, padres de la enseñanza pública, movimientos de renovación
pedagógica y regidores del PSdeG y el BNG.
A pesar de que todos los miembros de la administración votaron en contra del rechazo al decreto, uno de
ellos, Daniel Barata, ex conselleiro de Cultura del PP, hizo en el turno de ruegos y preguntas un alegato
para que la Xunta escuche las peticiones de la comunidad educativa. Según asistentes al pleno, este político
del ala del PP más próxima al barón ourensano José Luis Baltar apeló directamente al presidente Alberto
Núñez Feijóo para que sea sensible al clamor en contra de la norma.
La enmienda a la totalidad contra el decreto hizo que no fuese necesario debatir las enmiendas que llevaban
los miembros del consello. El principal representante de la Administración presente ayer, Anxo Lorenzo,
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
130

secretario general de Política Lingüística, lamentó que la mayoría decidiese rechazar el decreto sin
discutirlo: "Una parte estaba dispuesta a seguir trabajando para conseguir el mayor consenso posible y otra
decidió votar en contra. No es una situación nueva. Hay determinadas formaciones políticas, sindicatos,
plataformas vinculadas a los partidos de oposición que buscan el desgaste electoral. Desde que se presentó
el borrador de diciembre hasta hoy [por ayer] hay 40 modificaciones. Había 17 propuestas de las cuales
pretendíamos incluir una buena parte. Y lo vamos a hacer".
Estas propuestas a las que se refiere Lorenzo son "matices" que no varían en nada los puntos fundamentales
del decreto que reduce la presencia del gallego en la educación. Mientras pronunciaba estas palabras, las
más de 200 personas que se agolparon a la puerta de la sede del Consello pedían su dimisión, igual que
habían hecho durante las dos horas que duró la reunión. Entre ellos, además de numerosos sindicalistas,
estaba Francisco Rodríguez, secretario general de la UPG.
Recibieron la noticia de la votación contra el decreto como una victoria, a pesar de ser más simbólica que
práctica. Anxo Louzao, responsable de CIG Ensino y uno de los participantes en la reunión, se dirigió a
ellos y se sumó a las críticas a Lorenzo: "Después de perder la votación ha tenido la chulería y la
prepotencia de decirnos que no tiene intención de mover un ápice su posición. Todo lo que estamos
haciendo tiene su parte positiva. Ha hablado el máximo órgano de representación escolar y vamos a echar
abajo este decreto".
Los principales sindicatos, que ya se levantaron de la mesa sectorial de educación, también se felicitaron
por el resultado del pleno. El PSdeG pidió la dimisión del conselleiro Jesús Vázquez ante su
"empecinamiento" y por "tratar de imponer a toda costa un texto que ha sido rechazado por la mayoría de la
comunidad educativa".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Consello/Escolar/tumba/decreto/gallego/amplia/mayoria/elpepuesp
gal/20100408elpgal_7/Tes
O Consello Escolar rexeita o decreto do galego pero a
Xunta non o retira
Anxo Lorenzo desoe o ditame e identifícao coa vontade de “facer oposición” e
“desgastar” ao Goberno do PP
DAVID LOMBAO11/04/2010
Novo exame e novo suspenso. Despois de recibir fortes críticas da Real Academia Galega e do Consello da
Cultura, e logo de ser rexeitado por todos os sindicatos maioritarios na Mesa Sectorial de Educación, o
denominado “decreto do plurilingüismo” enfrontábase onte ao escrutinio do máximo órgano de
representación da comunidade escolar de Galicia e, de novo, o resultado foi de rexeitamento maioritario.
Despois de dúas horas de xuntanza e entre unha sonora protesta da plataforma Queremos Galego no
exterior da institución, a suma dos 24 votos dos sindicatos CIG-Ensino, UGT, CCOO, da Confederación de
Pais e Nais do ensino público (Confapa), dos movementos de renovación pedagóxica e dos estudantes
conseguiu sacar adiante a emenda á totalidade –na que se inclúe unha esixencia de retirada– do texto que,
ao comezo da xuntanza, presentara o secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
131

Fronte ao rexeitamento da comunidade educativa, os representantes do ensino privado e concertado, a
Confederación de Empresarios, os seis representantes da Xunta –entre eles, o propio Lorenzo– e os alcaldes
do PP deixaron en 16 os apoios para o proxecto do Goberno.
Neste escenario, a nova normativa xa non contará, definitivamente, co aval do Consello Escolar de Galicia,
un sustento que si conseguira o decreto 124/2007 aprobado polo bipartito, con cuxa derrogación continuará
o departamento dirixido por Jesús Vázquez, malia ao acontecido no día de onte.
Nesta liña, o propio Anxo Lorenzo confirmaba, ao termo da votación, que se ben a Xunta “acepta a
decisión do Consello” seguirá adiante coa tramitación do decreto. Malia ao rexeitamento da ampla maioría
de representantes do ensino, o responsable de Política Lingüística lamentou a “división” que, di, xera o
resultado da votación.
Así, Lorenzo distingue “dúas partes” no Consello Escolar, “unha que estaba disposta a seguir traballando
para conseguir o consenso” –en referencia aos representantes da Xunta, o PP e a patronal– e “outra que
decidiu non entrar a negociar”.
Este segundo sector –o mesmo que avalou a petición de retirada do decreto– está, para o alto cargo de
Educación, composto esencialmente por “sindicatos e plataformas vinculadas cos partidos da oposición”.
Deste xeito, Lorenzo móstrase convencido de que a única vontade da votación de onte pasa por “facer
oposición” e “criticar como forma de desgaste electoral e político”.
Mentres, no exterior do edificio, as consignas de Queremos Galego reclamaban a súa dimisión, o secretario
xeral apostou pola mesma dureza para cargar contra PSdeG e BNG. Malia ás diversas iniciativas
parlamentarias coas que ambas formacións reclamaban a “volta ao consenso” mediante a aplicación do
Plan Xeral de Normalización, Lorenzo identificou a súa postura coa dos propios sindicatos: “Non quixeron
falar con nós”, concluíu o secretario xeral.
Así as cousas, Política Lingüística pasará por alto a votación do Consello Escolar –organismo consultivo e
cuxa decisión, polo tanto, non é vinculante para a Xunta– e remitirá o seu proxecto de decreto ao Consello
Consultivo de Galicia. Unha vez que este órgano opine sobre o texto, a normativa regresará a San Caetano
para ser defintiivamente aprobada polo Consello da Xunta e entrar en vigor, segundo Educación, no curso
escolar 2010-2011.
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/08/politica/consello-escolar-rexeita-decreto-do-galego-xuntanegase-retiralo/2010040800181200126.html
Promocionar o decreto custa máis que a normalización
nos concellos
Política Lingüística pon en marcha subvencións ás entidades locais cun fondo de
600.000 euros
DANIEL PRIETO 24/04/2010
Un montante total de 457.172 euros e unha porcentaxe do 66%. É a diferenza entre os importes que
a Xunta destinará, por unha banda, a promocionar e poñer en marcha o denominado “decreto do
plurilingüismo” e, por outra, a “dinamizar” o uso da lingua propia de Galicia nos diferentes concellos do
país.
Apenas dúas semanas despois de que, tal e como avanzou Xornal de Galicia, a Secretaría Xeral de Medios
–órgano dependente da Presidencia da Xunta– iniciase os trámites para contratar unha campaña de
propaganda sobre “os novos valores do plurilingüismo nas aulas”, a Secretaría Xeral de Política Lingüística
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
132

publicou onte no Diario Oficial de Galicia (DOG), a súa orde de subvencións “ás entidades locais de
Galicia para a promoción do uso da lingua galega”.
Na acción promocional do novo decreto do ensino, ten, segundo detallou a propia Xunta no Diario Oficial
da Unión Europea, un “custo estimado” de 819.000 euros, “IVE excluído”, isto é, suporá un desembolso
de, cando menos, 950.040 euros. Mentres, as axudas aos concellos –destinadas, por exemplo, á creación de
“servizos lingüísticos” municipais–, quedan nos 602.668 ou, o que é o mesmo, no 100% das “transferencias
correntes” aos Gobernos locais que o departamento de Anxo Lorenzo proxectou nos Orzamentos Xerais do
actual ano 2010.
Segundo explica Política Lingüística, estas axudas funcionarán “mentres se articula” a “Rede de
Dinamización Lingüística Local”, un proxecto “para favorecer a colaboración conxunta e coordinada” coas
entidades locais e cuxas características xa detallou o propio Lorenzo, nos pasados días, aos presidentes das
Deputacións de Ourense, Pontevedra e A Coruña.
Na mesma orde de subvencións, Política Lingüística xustifica a súa necesidade nos principios do Plan
Xeral de Normalización, aprobado por unanimidade en 2004 e que o conselleiro de Educación, Jesús
Vázquez, tildou de “remuíño de ideas” pola súa mención expresa á necesidade de impartir un “mínimo do
50%” de materias en galego”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/23/politica/promocionar-decreto-custa-mais-normalizacion-nosconcellos/2010042221515801332.html
Educación suprime la cuota de libros en gallego
PABLO LINDE - Santiago - 12/05/2010
La Consellería de Educación ha eliminado la cuota mínima de libros en gallego que tenían las bibliotecas
de los centros de enseñanza pública. Una orden de 2009 establecía que "un mínimo del 50% de los fondos
adquiridos" debía estar en "lengua gallega". En la nueva, publicada en el Diario Oficial de Galicia (DOG)
el pasado viernes, desaparece esta referencia y sólo menciona que "la multiculturalidad y las diferentes
lenguas del centro deberán ser convenientemente recogidas".
La diputada nacionalista Carmen Adán y el socialista Guillermo Meijón afearon ayer esta supresión al
conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, quien compareció en el Parlamento para explicar el Plan Lía de
mejora en las bibliotecas de los centros públicos. "Vaya regalo para el libro gallego en el Día das Letras",
ironizó Adán. "No podemos entender cómo se elimina un porcentaje conveniente", subrayó Meijón.
Tampoco ha gustado la medida al presidente de la Asociación Galega de Editores, Alfonso García San
Martín: "Repercute de forma plena en nuestro colectivo. Es una medida que no se nos ha consultado y que
viene en consonancia con el decreto en la enseñanza [a punto de aprobarse y que reduce la presencia del
gallego en la educación]. Es una decisión regresiva. Ahora el idioma de los libros dependerá de la elección
del profesor que se encargue de la biblioteca en cada centro y, por la tendencia social, es de esperar que
predomine el castellano".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Educacion/suprime/cuota/libros/gallego/elpepuespgal/20100512elp
gal_7/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
133

El Consello Consultivo cuestiona que el decreto del
gallego sea constitucional
El dictamen desaprueba el derecho de los padres a elegir el idioma escolar
PABLO LINDE / JOSÉ PRECEDO - Santiago - 13/05/2010
El decreto del plurilingüismo que prepara la Xunta recibió ayer el golpe más duro desde que fue
anunciado el pasado 30 de diciembre. Después de cosechar el rechazo de todos los órganos asesores, el
Consello Consultivo de Galicia no se quedó atrás y puso en duda la legalidad las principales medidas que
la Xunta estaba a punto de aprobar, según señalan fuentes conocedoras del dictamen.
El Consello remitió ayer un informe "contundente" al Gobierno autónomo, en palabras de quien ha tenido
acceso a su contenido. Las principales medidas, como la elección de los padres del idioma que deben
manejar los alumnos, están reñidas con el Estatuto de Autonomía, con la Lei de Normalización Lingüística
e incluso con la Constitución, según el dictamen.
El texto tiene dos partes diferenciadas, según estas fuentes. Una que cuestiona la legalidad de algunos de
los principales artículos y otra que se limita a exponer algunas objeciones de mejora. Además, refleja dos
votos particulares. Uno de los conselleiros da su visto bueno al decreto de la Xunta y otro va más allá de las
objeciones que finalmente refleja el dictamen y censura también el hecho de que los alumnos se puedan
comunicar con el profesor en la lengua que elijan.
Igual que sucede con los rechazos de la mesa sectorial -donde están representados los sindicatos-, el
Consello Escolar -donde se sientan los representantes de la comunidad educativa-, la Real Academia
Galega y el Consello da Cultura, el informe del Consultivo no tiene carácter vinculante, pero sí una
importancia de la que el resto de resoluciones negativas carece. Además de ser el máximo asesor jurídico
de la Xunta, el PP se apoyó en sus pegas al decreto del bipartito para negarse a apoyarlo. Eso sin que
cuestionase la legalidad del anterior texto y con unos peros mucho más suaves que los del nuevo informe,
que incide en que decisiones relativas a derechos fundamentales, como es la educación, no pueden ser
delegadas por los poderes públicos.
La Xunta también se basó recientemente en un informe negativo del Consello Consultivo para anular unas
oposiciones al Consorcio de Servizos Sociais con las que el bipartito pretendía consolidar en la función
pública a 336 trabajadores temporales.
Pero todo esto no quiere decir que la Xunta vaya a ser consecuente y hacer caso de este informe, para lo
que tendría que dar marcha atrás en una medida considerada como prioritaria: la elección de los padres en
la lengua en Infantil, que se consultará cada curso, y de las principales asignaturas en los ciclos superiores,
que serán votadas cada cuatro años con carácter vinculante. Ya se adelantó el pasado lunes el portavoz del
Grupo Parlamentario Popular, Manuel Ruiz Rivas, cuando minimizó la importancia de un eventual
dictamen del Consultivo: "Tiene el papel que tiene. El bipartito hizo, en ocasiones, poco caso a sus
informes".
Fuentes del Gobierno gallego aseguraron que la Xunta "analizará" las recomendaciones del dictamen,
aunque entiende que "avala" su propuesta "plurilingüe" y la "libertad" de los alumnos para realizar los
exámenes o dirigirse al profesor en la lengua que estimen oportuno, según confirmaron a Europa Press.
La Xunta recibió el texto a última hora de la mañana de ayer, por lo que estas fuentes apostaron por hacer
una valoración más profunda cuando concluyan el estudio del dictamen. Con todo, destacaron que el
informe coincide en diversos puntos con los postulados del Ejecutivo autónomo, que pretende que el
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
134

decreto del plurilingüismo entre en vigor el próximo curso 2010-2011, al "avalar" la igualdad entre gallego
y castellano que la Xunta busca "a través del equilibrio".
El presidente de la Real Academia Galega, Xosé Luis Méndez Ferrín, volvió a pedir que el Gobierno
autónomo retire el decreto coincidiendo con la posición crítica del Consello Consultivo.
Horas antes de que se conociese la orientación del informe, el Parlamento ya debatía sobre cómo debía
afectar la crítica unánime de organismos como la Real Academia Galega, el Consello da Cultura Galega o
el Consello Escolar a las bases del futuro decreto del plurilingüísmo, todavía no aprobado. Socialistas y
nacionalistas no se contentaron con pedir su retirada, exigieron la dimisión del conselleiro Jesús Vázquez,
que no se apeó de su propuesta. El titular de Educación insistió en que el PP tiene "tota la legitimidad" para
retirar el decreto del bipartito. Vázquez también restó importancia a las dudas que pueda suscitar el texto en
el Consello Consultivo y se felicitó por haber consultado a organismos ignorados por la coalición que
presidía Touriño. Obvió que, una tras otra, esas instituciones han pedido la retirada de las bases.
En el epílogo de su intervención, el conselleiro se permitió recordar a la diputada nacionalista Carme Adán
que en un mes debe elegir el idioma de las asignaturas de su hijo. "Me gustará ver si en un mes mantiene la
misma opinión que hoy", advirtió Vázquez. Sus palabras desataron las iras de la oposición y de la propia
Adán, que se mostró indignada por lo que entendió como una amenaza. Recordó a Vázquez que en su
consellería obra información privada de los hijos de los diputados y le pidió respeto y que "no amenace
como ya hizo una vez", el día en que amagó con desvelar nombre de cargos del PSOE que escolarizan a sus
hijos en la enseñanza privada.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Consello/Consultivo/cuestiona/decreto/gallego/sea/constitucional/el
pepuespgal/20100513elpgal_2/Tes
El Consultivo ve inconstitucional que los padres elijan la
lengua de los escolares
Alerta de que compete a la Administración, y no a los progenitores, el reparto
lingüistico de las materias que contempla el decreto
S.OTERO / D.DOMÍNGUEZ - VIGO/SANTIAGO
La consulta a los padres acerca del idioma de escolarización que quieren para sus hijos, uno de los pilares
de la nueva normativa lingüística que ultima la Xunta, vulnera la Constitución e incumple artículos de la
Lei de Normalización Lingüística, la Ley Orgánica de Educación (LOE) y de la Carta Europea de las
Lenguas Regionales y Minoritarias.
Así consta en el dictamen emitido ayer por el Consello Consultivo: un extenso informe de 100 páginas, en
el que el órgano de control jurídico advierte de que el proyecto de decreto "resulta contrario al
ordenamiento jurídico" en la elección del idioma por parte de los progenitores; tanto en Educación Infantil
(a la hora de determinar la lengua materna) como en Primaria y Secundaria, con la opción que da el decreto
a las familias de escoger la lengua de parte de las materias troncales.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
135

El Consello Consultivo envió ayer a la Xunta a última hora de la mañana, el plazo límite de entrega, y tras
tres jornadas de intenso debate su dictamen sobre el decreto de la lengua que está a punto de aprobar la
Consellería de Educación. El informe jurídico, en cuya aprobación se presentó un voto particular en contra
y otro a favor, es "crítico, duro y contundente" con los aspectos legales de la nueva normativa lingüística
que regulará la enseñanza en gallego y castellano en las aulas en los próximos años, según aseguraron
fuentes próximas a la Xunta y al órgano de control jurídico.
Respecto a una consulta del idioma a los padres con carácter vinculante, el dictamen del Consultivo insiste,
tanto en Infantil como en las troncales de otras etapas, que la labor corresponde a la Administración
educativa, en su responsabilidad de diseñar los currículos y las programaciones. De este modo, el órgano
consultivo explica que es inadmisible delegar la competencia de la administración en los padres y a través
de una encuesta cuya forma y método tampoco quedan definidos en el proyecto de decreto.
La normativa que ultima la Xunta establece en su artículo 5 que en Educación Infantil, "el profesorado
usará en el aula la lengua predominante entre el alumnado, que se determinará mediante una consulta a
cada familia acerca de la lengua materna de los alumnos". El dictamen del Consultivo avisa de que este
artículo "vulnera la configuración del derecho fundamental de la educación que se desprende de los
apartados 2,3 y 5 y de los artículos 27 y 10 de la Constitución Española". Tal y como recoge el informe,
"someter la configuración de un derecho fundamental a votación, con dejación de la función de
programación general de la enseñanza que compete a los poderes públicos, infringe dichos preceptos
constitucionales". Según aclara el órgano de control jurídico de Galicia, que el artículo 27 de la
Constitución aluda a la "participación efectiva de todos los sectores afectados" (en la educación) no ampara
que dicha función dependa "exclusivamente de la voluntad vinculante de las familias y vulnera el principio
de competencia organizativa de la enseñanza".
La elección del idioma en Infantil vulnera, además, según el dictamen, "el artículo 13 de la Lei de
normalización lingüística de Galicia y el 8 de la Carta Europea de Lenguas Regionales y Minoritarias".
El Consello Consultivo argumenta que han de ser los centros educativos (como en los decretos lingüísticos
previos), a través de sus proyectos lingüísticos, los que decidan la lengua materna, en función de los datos
del mapa sociolingüístico, de la información facilitada por las familias y de la observación directa del
claustro.
En cuanto a la opción de las familias de decidir el idioma de las troncales que fija el proyecto de decreto, el
Consultivo incide en que supone de nuevo "la atribución a las familias de una capacidad decisoria en el
campo de la programación educativa" que no le corresponde. Añade, además, que supondría limitar "la
competencia de los consellos escolares de los centros a aprobar y avalar su proyecto lingüístico". El
dictamen también avanza que no sería correcto "decidir cada cuatro años" (no todas las familias tendrían
capacidad de elección) y sugiere especificar qué asignaturas podrían cambiarse a qué idioma, para
garantizar un equilibrio.
En el capítulo de garantizar, en el conjunto de la enseñanza, un 50% de materias en castellano y un 50% en
gallego, el Consultivo insta a que se sustituya "porcentaje semejante o equilibrado" por "igualitario", para
que el reparto al 50% sea más preciso.
El informe del consultivo propone "tomar medidas para normalizar la lengua propia", con los esfuerzos que
sean necesarios, y advierte de que un tercio de materias en inglés es "desproporcionado" y podría suponer
un "sacrificio" en el aprendizaje de las dos lenguas cooficiales.
http://www.farodevigo.es/galicia/2010/05/13/consultivo-ve-inconstitucional-padres-elijan-lenguaescolares/438370.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
136

FUTURO DE LA ENSEÑANZA NO UNIVERSITARIA
El Consello Consultivo ve indicios de ilegalidad en el
decreto del gallego
El dictamen, desfavorable, aduce que no es función de las familias decidir la lengua de las materias
Los aspectos más conflictivos se refieren a las consultas a los padres en infantil y en primaria, y
secundaria
Elisa Álvarez santiago/la voz. 12/5/2010
Tres días ha tardado el Consello Consultivo de Galicia en emitir un dictamen sobre el decreto del
plurilingüismo. Un informe que al final ha obtenido la misma valoración que el que aún está en vigor,
desfavorable, al vislumbrarse indicios de ilegalidad en algunos de sus artículos.
Los puntos más controvertidos han sido las polémicas consultas a los padres, tanto en el caso de la etapa de
infantil, como en la de primaria y secundaria. En el primero de los casos, los miembros del Consello
consideran que esta encuesta a los progenitores no es el modo de decidir la lengua de esta etapa, sino que el
mecanismo adecuado sería el utilizado en el decreto en vigor aprobado por el bipartito.
La norma del anterior Gobierno recoge que será el claustro el que decida la lengua materna predominante,
teniendo en cuenta los datos estadísticos oficiales, el mapa sociolingüístico de Galicia y la información que
aporten los propios padres. En el borrador actual, la lengua predominante se determinará con una consulta a
principio de curso en la que los padres especificarán cuál es la lengua materna de sus hijos.
El otro punto de fricción es la encuesta que Educación quiere hacer cada cuatro años a los padres de
alumnos de primaria y ESO, para que decidan si quieren que sus hijos reciban Matemáticas en castellano y
Coñecemento do Medio en gallego -como recoge el proyecto de decreto- o al revés. Los miembros del
Consello Consultivo consideran que la Xunta no puede hacer dejación de funciones y que elegir la lengua
en la que deben impartirse las materias no es papel de las familias.
Estos han sido los dos puntos más conflictivos y en los que se recogen indicios de ilegalidad, pero el texto -
de más de cincuenta páginas- incluye más propuestas de mejora. Una de ellas se refiere al equilibrio entre
lenguas, ya que el Consultivo opta por sugerir una progresividad más que un equilibrio, al partir de una
situación desigual entre gallego y castellano.
Votos particulares
El debate en el pleno del Consello fue intenso, hasta el punto de que se necesitaron tres días para
consensuar y enviar su informe a Educación. Finalmente hubo dos votos particulares, aunque opuestos.
Uno de los miembros del Consultivo manifestó su postura de que el proyecto de decreto sí se atiene a la
legalidad, mientras que otro de los conselleiros apuntó que hay más indicios de ilegalidad, como por
ejemplo el hecho de que los alumnos puedan utilizar la lengua vehicular que quieran aunque la materia se
imparta en una diferente.
A la Xunta le queda ahora, con el texto en la mano, estudiarlo con detenimiento y ponerlo en manos de la
asesoría jurídica. De haber cambios, como es obvio, se referirían a las consultas a los padres. De todas
formas, el bipartito obtuvo también un informe desfavorable en su decreto y siguió adelante con él.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/05/13/0003_8480488.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
137

Os mestres, a prol do termo “normalización”
D. L.17/05/2010
O ditame do Consello Consultivo sobre o denominado “decreto do plurilingüismo” foi especialmente ben
recibido na Coordinadora de Equipos de Normalización Lingüística, o colectivo que reúne a todos os
docentes de Galicia especializados na promoción do idioma propio nos centros de ensino.
En opininón do vicecoordinador destes mestres, Miguel Louzao, o feito de que o máximo órgano revisor da
legalidade dos proxectos da Xunta aposte por restaurar o termo “normalización” no novo decreto –
substituído pola Xunta por “dinamización”– supón un forte “apoio” á “lexislación actual”, como a Lei de
Normalización Lingüística e, por extensión, ás reivindicacións do propio profesorado.
A xuízo de Louzao, a decisión de eliminar o termo “normalización” do decreto do ensino responde
unicamente a criterios “ideolóxicos” do Goberno galego, co obxectivo de “quitar valor de base á Lei de
Normalización, para manipulala sen ter que modificala”.
Do mesmo xeito, o responsable dos expertos en normalización da lingua propia identifica esta decisión
como unha “estratexia” do secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, inserida na “farsa da
imposición” do galego.
Así as cousas, Louzao móstrase convencido de que o Consultivo non fai máis que “apoiar a lei”, deixando
claro que “a normalización está apoiada polo Estatuto de Autonomía e pola Constitución”, normas por cuxo
cumprimento, salienta, “deben velar” os membros do Goberno galego, nomeadamente, conclúe, na
adopción de medidas para preservar a lingua galega no ámbito do ensino obrigatorio.
http://www.xornal.com/artigo/2010/05/16/politica/mestres-prol-do-termonormalizacion/2010051523001001398.html
A Xunta gastará un millón de euros para divulgar "o
valor do plurilingüismo" nas aulas
Educación xa destinou 90.000 euros a anunciar a consulta ás familias e case 20.000
a realizar as enquisas nos colexios
DAVID LOMBAO19/05/2010
As contas económicas do Goberno galego volverán recibir un forte impacto como consecuencia do
denominado “decreto do plurilingüismo”, se ben desta volta os gastos non virán motivados da propia posta
en marcha da nova norma lingüística e nin sequera afectarán ao orzamento daConsellería de Educación.
O pasado 31 de marzo, xornada previa aos días festivos da Semana Santa, a Secretaría Xeral de Medios –
con dependencia xerárquica directa do presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo– enviou ao Diario
Oficial das Comunidades Europeas o “anuncio de información previa” dun contrato para pór en marcha
unha “campaña institucional informativa e divulgativa sobre os novos valores do sistema de ensino non
universitario na Comunidade Autonóma de Galicia”.
Na “natureza” do contrato que o Executivo autonómico asinará, o departamento dependente da Presidencia
especifica que o obxectivo da acción propagandística será “dar a coñecer á poboación galega os novos
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
138

valores do plurilingüismo nas aulas”, isto é, as caracterísicas do decreto que impulsa Educación e que mañá
chegará ao Consello Escolar de Galicia no medio dunha intensa controversia educativa.
Igualmente, o documento remitido ao diario da UE especifica o “custo estimado” da contratatación, que se
eleva aos 819.000 euros, “IVE excluído”. Unha vez engadidos os correspondentes impostos, é posible
concluír que a Xunta desembolsará, cando menos, 950.040 euros. Se a formalización do contrato fose
realizada despois do mes de xuño, momento no que o IVE se incrementará do 16% ao 18% en todo o
Estado, o importe final ascenderá a, cando menos, a 966.420 euros.
Con todo, a cantidade que a Xunta está disposta a destinar a esta campaña aínda pode variar, dado que esta
publicación no Diario Oficial das Comunidades Europeas é un trámite opcional, co mero valor dun aviso
previo ás empresas interesadas en elaborar os anuncios. Así, a licitación definitiva da operación terá que ser
anunciada no Diario Oficial de Galicia (DOG) e no Boletín Oficial do Estado (BOE) para, despois, regresar
ao boletín comunitario, desta volta xa cun importe definitivo para o concurso público.
Así as cousas, o importe próximo a 1 millón de euros que a Presidencia da Xunta gastará en publicitar os
“valores” do decreto engadirase aos 90.000 euros que, segundo recoñeceu no Parlamento o conselleiro da
Presidencia, Alfonso Rueda, supuxeron para as arcas públicas as dúas xornadas en que a Consellería de
Educación inseriu nalgúns diarios, durante dous días, páxinas publicitarias sobre a enquisa realizada entre
as familias dos estudantes o pasado mes de xuño.
Ese desembolso sumouse, á súa vez, aos 6 céntimos “por alumno” que o departamento de Jesús Vázquez
recoñeceu ter gastado na realización da enquisa, cunha suma total de 19.800 euros. Deste xeito, e á espera
da realización das enquisas previstas no novo decreto, a mudanza da normativa lingüística suporá xa, cando
menos, 1,06 millóns de euros ás arcas públicas de Galicia.
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/06/politica/xunta-gastara-millon-euros-publicitar-decreto-daslinguas/2010040521292600177.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
139

c. Decreto 79/2010 para o Plurilingüismo
LA LENGUA EN LA EDUCACIÓN
Feijoo promoverá una ley para poder consultar a los
padres sobre el gallego
Rechaza que excluir el sondeo del decreto sea rectificar, pero asume una falta de «cobertura
legal suficiente»
La Xunta mantiene la encuesta en infantil y acata el dictamen del Consultivo para retirarla
en primaria y secundaria
Serafín Lorenzo 20/5/2010
El Gobierno de Feijoo da un paso atrás en su previsión de incluir la consulta a los padres en el decreto
sobre el uso del gallego en las aulas, pero asegura que mantiene intacto el compromiso electoral en ese
sentido. En la misma comparecencia en la que confirmó ayer la decisión del Consello de la Xunta de acatar
las objeciones del Consello Consultivo y retirar el sondeo en primaria y secundaria, Feijoo anunció que el
Ejecutivo promoverá una norma en el Parlamento para dar cobertura legal a ese tipo de encuestas a los
progenitores en el ámbito educativo.
El presidente aseguró que esa ley, que será remitida a la Cámara este mismo año y que el PP podrá sacar
adelante valiéndose de su mayoría, incluirá las medidas previstas para reforzar la autoridad de los
profesores y corresponsabilizar a los padres y a los docentes en la educación. Se trata de la ley sobre
convivencia en los centros que figura en el programa electoral del PP. Feijoo indicó que la consulta podrá
realizarse en esta legislatura y descartó que la aprobación de la norma que le dará cobertura implique una
adaptación posterior del decreto.
La consulta, por tanto, desaparece del decreto lingüístico aprobado ayer, aunque solo para los padres de
alumnos que cursen primaria y secundaria. En la etapa infantil, se mantiene. El sondeo se limitará, en ese
caso, a una única pregunta sobre la lengua materna en la que los progenitores quieren que se eduquen sus
hijos. La cuestión se planteará en el mismo impreso de matriculación escolar.
Feijoo explicó que, mientras en primaria y secundaria su Gobierno opta por plegarse al dictamen del
Consultivo sobre la ausencia de «cobertura legal», en la etapa de infantil decide mantener la consulta
apoyándose en sentencias del Tribunal Supremo y del Tribunal Superior de Justicia de Cataluña que,
aseveró, avalan ese sondeo. En ese escenario, la apuesta de la Xunta es promover una norma gallega
específica, que según apuntó Feijoo carece de precedente en otras comunidades, para resolver la ausencia
de cobertura legal para consultar a los padres de alumnos de primaria y secundaria. «Non estamos de
acordo en que a Administración do Estado lles diga ás comunidades autónomas como se pode ou non
consultar», recalcó.
El jefe del Ejecutivo negó que la retirada del sondeo en esas etapas implique una rectificación respecto al
texto inicial del decreto lingüístico, si bien reconoció, en línea con el dictamen del Consultivo, que «falta
cobertura legal suficiente». En cuanto al peso del informe de la Asesoría Xurídica en esta decisión, Feijoo
aseveró que los letrados de la Xunta concluyeron «que non se conculca ningunha lei por facer a consulta,
pero tamén que non hai amparo legal para facela», admitió. «Se unha lei habilita á Administración
educativa para facer consultas sobre as materias troncais, poderase facer. A cuestión é darlle respaldo legal
á consulta».
A preguntas de la prensa, Feijoo expresó su confianza en cerrar acuerdos con PSOE y BNG en otros
ámbitos, en vista de que en educación «non foi posible». Acusó a los socialistas de plegarse al modelo de
«inmersión lingüística» del Bloque, y recordó que el decreto del bipartito sigue en los tribunales.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/05/21/0003_8497610.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
140

O galego, de letras ata nova orde
A Xunta mantén o reparto de linguas e o risco de exclusión do idioma propio en Infantil
DAVID LOMBAO22/05/2010
1. Galego e castelán quedarán, incialmente, repartidas ao 50% entre as materias. Nun primeiro momento,
a Xunta é a encargada de decidir que materias corresponden a cada idioma en Primaria e Secundario,
reservando as materias de letras para o galego e as de ciencias para o castelán, unha distribución que poderá
variar no momento en que se recupere o sistema de enquisas ás familias.
2. A “enquisa” de Ensino Infantil é definida agora como “pregunta”. A Xunta pedirá cada ano que os pais
“informen” da “lingua materna” dos seus fillos ao comezo de cada curso e ensinará a “ler e escribir” no
idioma da maioría, “procurando” que entren en contacto coa outra lingua oficial. Na práctica, o galego
segue a estar en risco de exclusión nas cidades.
3. Á espera de que a Xunta faga público o texto íntegro do decreto –onte tan só facilitou unha nota de
prensa como engadido ás declaracións do presidente–, Feijóo asegura que o Goberno mantén a súa
intención de introducir “progresivamente” unha lingua estranxeira nas aulas.
4. Como no proxecto inicial, os alumnos non terán a obriga de empregar o galego, nin no plano oral nin no
escrito, nas materias que sexan impartidas na lingua propia.
5. No momento en que a lei anunciada onte por Feijóo sexa aprobada, a distribución de materias entre
galego e castelán poderá variar, en principio, “cada catro anos”, en función das preferencias das familias.
http://www.xornal.com/artigo/2010/05/20/politica/galego-letras-ata-novaorde/2010052020431601259.html
DENUNCIA A COORDENADORA DE NORMALIZACIÓN
O 50% de aulas en galego é imposíbel co decreto
Redacción . O déficit de materiais en galego impedirá de facto aos mestres acadar o 50 por
cento de materias en galego, segundo denuncia a EDNL.
22.05.2010
A Coordinadora Galega de equipos de normalización e dinamización lingüística (EDNL) criticou o venres
que o decreto do plurilingüismo, aprobado o xoves en Consello da Xunta, "discrimina a lingua galega no
ensino" e advertiu de que propiciará "a inmersión en castelán" en educación infantil.
Nun comunicado, a entidade explicou que no decreto "hai máis materias marcadas como obrigatorias en
castelán que en galego" e que, por exemplo, en 3º de ESO impartiríanse oito horas semanais en castelán e
só cinco en galego.
"É imposible chegar ao 50 por cento do ensino en lingua galega, porque non existen materiais de todo tipo
editados nesta lingua para poder traballar na aula", denunciou.
No caso da "pregunta vinculante" en infantil, a Coordinadora vai que "propiciará a inmersión en castelán
pois, como sinalan os últimos estudios, o galego xa non é a lingua maioritaria nas franxas de idade máis
novas".
http://www.anosaterra.org/nova/45846/o-50-de-aulas-en-galego-e-imposibel-co-decreto-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
141

8 castelán-5 galego
23.05.2010 Os equipos de normalización presentan a segunda fase de "Orgullosos do
galego" cun demoledor informe sobre o decreto da Xunta, ao que acusan de provocar
desquilibrios
REDACCIÓN . SANTIAGO
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (ENDL) presentou onte
en Santiago a segunda fase da campaña Orgullosos/as do noso, orgullosos/as do galego, na que participan
corenta personalidades de diferentes ámbitos da sociedade galega que mostran en forma de textos, de
debuxos, de fotografía e mesmo a través do hip hop, o seu compromiso co idioma propio.
Paralelamente, a ENDL remitiu un comunicado no que considera que o Decreto do Pluruilingüismo acentúa
o desequilibrio entre as linguas oficiais, propiciará a inmersión en castelán en infantil e non garante que o
alumnado acade a competencia en lingua galega ao rematar o ensino obrigatorio, "tal e como procura a
lexislación educativa en materia lingüística", sunliñan nun demoledor comunicado contra o texto aprobado
a pasada semana polo Goberno de Alberto Núñez Feijóo..
Para a Coordinadora, é falso "que exista equilibrio entre galego e castelán, idea coa que o goberno pretende
vender o novo texto lexislativo. O galego, lingua propia de Galicia e necesitada de protección, queda nunha
situación moi inferior ao castelán no ensino".
A xuízo do colectivo, hai varias razóns para o novo vdesquilibrio que instaura a Xunta. A primeira delas é
que "en realidade hai máis materias marcadas como obrigatorias en castelán ca en galego. Por exemplo, en
3º da ESO falamos de 8 horas semanais de materias que se deben impartir obrigatoriamente en castelán
fronte ás 5 horas en galego". No resto das materias, engaden "é imposible chegar ao 50% do ensino en
lingua galega porque non existen materiais de todo tipo editados nesta lingua". Ademais, indican "a
consulta ás familias, que agora se publicita como "pregunta vinculante", en Infantil propiciará a inmersión
en castelán pois, como sinalan os últimos estudos, o galego xa non é a lingua maioritaria nas franxas de
idade máis novas. O novo decreto non contempla ningún tipo de medidas tendentes a sentar as bases da
adquisición da lingua non predominante na aula.
O PERFIL
A EDNL cualifica de "síntoma moi significativo" que a Consellería de Educación pretenda mudar "o noso
nome por Equipos de dinamización, como se xa non fose preciso "normalizar" unha lingua coma o galego.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/8-castelan/idEdicion-2010-05-23/idNoticia-550283/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
142

O decreto do galego faise oficial e xa afronta varios
recursos no TSXG
Varias entidades recorren un texto que suprime a consulta aos pais pero permite
usar unha lingua distinta á da materia
MIGUEL PARDO 28/05/2010
Tan só unhas horas despois da súa publicación oficial, o decreto do plurilingüismo no ensino afronta xa
unha morea de recursos ante o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG). CIG-Ensino, A Mesa e
Queremos Galego confirmaron xa que levarán o texto aos tribunais, UXT, CCOO e STEG ven “difícil non
facelo” e a oposición ameaza con seguir a mesma liña.
O decreto, publicado onte no DOG e en vigor hoxe, confirma a redución do idioma propio, a consulta aos
pais en Infantil, a prohibición de dar algunhas áreas en galego ou a posibilidade de que o alumno responda
ao profesor nunha lingua diferente á da materia.
Poucos cambios aceptou a Xunta malia os informes desfavorables do Consello Consultivo, da Academia ou
do Consello da Cultura, e do rexeitamento de sindicatos, comunidade escolar e oposición.
Só a ameaza de “ilegalidade” da consulta aos pais en Primaria e Secundaria fixo ao Goberno recuar, aínda
que pronto elaborará unha lei ad hoc que lle permita facela.
En canto á “consulta” en Infantil, que permitirá que moitos cativos apenas contacten con galego, o
Executivo substitúe esta palabra por “pregunta” para evitar tamén unha hipotética ilegalidade.
Polo demais, o texto definitivo confirma a obrigatoriedade do castelán para as materias técnicas e a
posibilidade de que o alumnado “utilice nas súas manifestacións oral e escrita a lingua oficial da súa
preferencia”, independentemente do idioma no que se imparta a clase.
En canto aos libros de texto, estarán redactados na lingua da materia, pero a Xunta encárgase de “promover
a elaboración de materias lingüísticos e terminolóxicos no outro idioma oficial”, aceptando tamén neste
caso unha das esixencias da entidade Galicia Bilingüe.
Por todos estes motivos, CIG-Ensino anunciou xa a presentación dun recurso contencioso-administrativo
no TSXG ante un texto que supón “o maior retroceso para a lingua”. A mesma decisión, segundo
confirmaron a Xornal, tomaron A Mesa e Queremos Galego, que consideran que “o rexeitamento social
contra o decretazo tamén se concretará en varios procedementos xudiciais paralelos”.
CC OO, UXT e STEG, pola súa banda, ven “difícil non acudir á Xustiza” ao considerar que o decreto
“incumpre a Lei de Normalización Lingüística”, aínda que o decidirán nas súas executivas. A oposición,
mentres, dubida tamén se acudir aos tribunais para recorrer un polémico decreto que vai camiño de meterse
nun longo labirinto xudicial, malia que tan só leva unhas horas en vigor.
http://www.xornal.com/artigo/2010/05/26/politica/decreto-do-galego-faise-oficial-xa-afronta-variosrecursos-no-tsxg/2010052600261100927.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
143

IDIOMA
Os novos valores
03.06.2010 A Xunta considera que o millón de euros destinado a darlle publicidade
ao Decreto do Plurilingüismo servirá para fomentar o galego
REDACCIÓN . SANTIAGO
Un millón de euros. Iso é o que gastará a Xunta de Galicia a partir de setembro na campaña publicitaria
para divulgar o polémico Decreto do Plurilingüismo. O goberno pretende, ademais, que ese millón de euros
se contabilice dentro do obxectivo para "fomentar a lingua galega". Así o explicou onte o secretario xeral
de Medios, Alfonso Cabaleiro, na Comisión 1 en resposta a unha pregunta formulada polo deputado do
BNG Bieito Lobeira na que cuestionaba sobre a veracidade do custo desta campaña e as súas liñas mestras.
Sobre esta cuestión, Alfonso Cabaleiro confirmou a información publicada no Diario Oficial das
Comunidades Europeas o pasado mes de marzo, onde se recollía o anuncio de "información previa" dun
contrato para poñer en marcha unha campaña institucional divulgativa sobre os "novos valores" do ensino
galego en materia de idioma.
Esta campaña, segundo este documento e o propio Cabaleiro, terá un custo aproximado de 819.000 euros
máis IVE.
En canto ás liñas mestras, o secretario xeral de Medios non entrou en pormenorizacións dado que "o
concurso" para elixir a empresa que finalmente a articulará "está aínda aberto", se ben explicou que incidirá
en que "a xente coñeza" o novo decreto e na "promoción da lingua galega".
Bieito Lobeira, que criticou o gasto dun millón de euros nunha campaña publicitaria "en tempos de crise",
considerou esta actuación un acto "de propaganda" realizada "sen ningún tipo de escrúpulos" para "divulgar
as supostas excelencias do decreto".
"Iso demostra a convicción profunda que ten o Partido Popular (PP) sobre o rexeitamento que suscita o
decreto entre grande parte da sociedade galega", apuntou o nacionalista, ao tempo que cifrou en "preto de
dous millóns de euros" o gastado por este Goberno en materia de idioma entre esta campaña, a publicidade
da consulta aos pais e a rotulación das Galiña Azul.
En contraposición, Cabaleiro asegurou que Educación reduciu nesta lexislatura un 60 por cento os gastos
en publicidade e un 80 por cento as campañas publicitarias con respecto ao anterior Goberno da Xunta.
"Facemos menos campañas e gastamos menos diñeiro en campañas máis importantes", sinalou Cabaleiro,
ao tempo que instou a oposición para que "dentro de tres anos recoñezan que a política lingüística deste
Goberno foi positiva".
Así mesmo, o secretario xeral de Medios apuntou como unha "obriga" da Xunta o que "os pais coñezan as
medidas" que leva a cabo o Executivo, e augurou que "servirá tamén para fomentar a lingua galega", dentro
"da política de defensa do galego" da Xunta. "Franco tamén era un grande promotor da lingua galega
porque prohibía as matemáticas en galego", criticou Lobeira.
O decreto para o que se destinará o millón de euros foi rexeitado na súa forma por todas as institucións do
país, desde a Real Academia Galega (RAG) ao Consello da Cultura Galega (CCG), incluso polo Consello
Consultivo. Para evitar situacións de manifesta ilegalidade no texto, e seguindo algunhas das indicacións do
consultivo, o Goberno de feijóo tivo que modificar algúns dos puntos do articulado inicial e desbotar no
ensino secundario a consulta aos pais sobre o idioma no que querían que recibisen a educación os seus
fillos.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
144

REACCIÓN
CCOO tamén recorrerá
A Federación de Ensino de CCOO en Galicia recorrerá o decreto do plurilingüismo tras o visto e prace da
dirección nacional e para constatar que a norma "non garantirá" que o alumnado adquira unha competencia
equilibrada en galego e castelán.
Trátase da cuarta organización sindical que optou pola vía xudicial para frear o texto, ademais da CIG,
STEG e FETE-UGT, segundo confirmou o voceiro de Ensino Público, José Fuentes. "Imos recorrelo",
dixo, tras dar luz verde á asesoría xurídica e ao constatar no texto "tres criterios fundamentais" que poden
ser obxecto de recurso.
Deste modo, Fuentes advertiu, en primeiro lugar, que a pregunta ás familias en educación infantil sobre a
lingua materna "non opta" por ese idioma en concreto, senón "polo idioma que o pai decide". "O que di o
pai vai a misa", aseverou, ao ver que "pode saír -da pregunta- algo distinto á realidade, en determinados
contextos".
Un segundo aspecto será "o criterio de que os mozos poidan utilizar na aula, indiferentemente, a lingua en
que lle veña en gana sen importar na que se imparte a materia", xa que "non se está a facilitar ou garantindo
que teña as mesmas competencias en ambas as dúas linguas".
Por último, rexeitou as "porcentaxes ríxidas" en idiomas que marca o decreto para sinalar que, por
exemplo, nun ámbito maioritario en castelán, "non é válido o que marca a consellería".
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/novos-valores/idEdicion-2010-06-03/idNoticia-554105/
Educación encobre nunha pregunta a enquisa que o
Consultivo ve ilegal
O Goberno ‘disfraza’ a consulta de Infantil a través dunha única cuestión cuxa
resposta será “vinculante”
MIGUEL PARDO12/06/2010
A Consellería de Educación comezou onte a remitir aos centros educativos o cuestionario no que as
familias poderán indicar cal é a lingua materna dos seus fillos e así establecer o idioma predominante en
Educación Infantil durante o vindeiro curso 2010-2011.
Fíxoo a través dun documento no que tan só se inclúe unha pregunta, “cal é a lingua materna do seu fillo ou
filla”, co que intenta así evitar os atrancos legais que xa lle advertira o Consello Consultivo, que
cuestionaba a legalidade dunha consulta vinculante e única.
Advertírao tamén o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, o mesmo día que presentou o decreto do
plurilingüismo. “Como saben, o Consultivo cuestionaba a consulta dos pais en Infantil”, recoñecera, para a
continuación avisar de que na matrícula se incluiría unha “casilla” que “pregunte pola lingua materna dos
nenos”. Deste xeito, evitaríase formalmente unha enquisa ou consulta para esquivar as dificultades legais
que se lle presentaban e atender tamén, en parte, ás demandas de colectivos como Galicia Bilingüe e ás
promesas electorais que o PP fixera na campaña.
Segundo aclara a Xunta, o pai, a nai ou o titor legal dos alumnos de tres anos, que teñan praza no primeiro
ano do segundo ciclo de primaria, responderán á pregunta. As familias deberán entregar o cuestionario
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
145

cuberto, que tamén poderán cumprir por internet, na secretaría do centro correspondente entre os días 20 e
30 deste mes, coincidindo co prazo de matrícula establecido.
Así mesmo, a lingua materna predominante que estableza para este primeiro ano manterá durante todo o
segundo ciclo e resultará de aplicación para o alumnado que se incorpore ao centro con catro ou cinco anos,
mentres que aqueles que cursen actualmente o primeiro ou segundo ano manterán como maioritario o
idioma utilizado durante o curso 2009-2010. Deste Xeito, a Xuntadesoe a oposición, o Consello da Cultura
Galega, a Academia, o Consello Escolar de Galicia, a totalidade dos sindicatos e a numerosas agrupacións
docentes.
Pero tamén ignora o Consello Consultivo, que considerou que a elección da lingua materna “vén atribuída
en exclusiva aos poderes públicos e non ás familias”, tras rexeitar que quede “unicamente vinculada” a
unha consulta ás familias, algo que contradí o Goberno, que na circular enviada aos centros aclara que “a
lingua materna predominante será vinculante para todo o alumnado”
Ademais, o Executivo continúa adiante coa consulta ás familias, malia que conta xa con varios recursos –da
Mesa, Queremos Galego, CC OO, STEG, UXT ou a CIG– ante o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia
(TSXG), sendo a consulta ás familias un dos argumentos utilizados en todos eles para rebater a súa
legalidade.
Aínda así, o secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, asegurou que o decreto do
plurilingüismo “seguirá” tras matizar que depende “da administración de Xustiza” indicar “cal é o camiño”
que seguirán os contenciosos presentados.
“Os recursos, evidentemente, son unha cuestión que pode facer calquera entidade, calquera sindicato”,
sinalou en declaracións aos medios Anxo Lorenzo, quen rexeitou emprender “ningún tipo de media
preventiva”. Así, reiterou que será o órgano xudicial quen “dará respostas a esas proxeccións”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/06/10/politica/educacion-encobre-nunha-pregunta-enquisa-consultivocre-ilegal/2010060923085400848.html
CALLÓN DENUNCIA O MALGASTO DO 'DECRETAZO'
Campaña dos pais a prol do galego en Infantil
Manuel Vilas . 'Todos os estudos oficiais demostran que os nenos que entran na escola falando
castelán non conseguen as competencias comunicativas en galego, pois a lingua propia segue a
estar desfavorecida a nivel social'. Esté é un dos argumentos da instancia que, co amparo de
Queremos Galego, poden remitirlle á Xunta os pais contrarios á pregunta sobre a lingua en Primaria.
14.06.2010
A plataforma e un grupo de pais presentaron esta mañá en Compostela a iniciativa. Trátase dun escrito que,
entre outras vías de distribución, pretenden sexa repartido aos titores polos mestres.
Tras argumentar o "dereito á educación en galego" o texto presenta unha instancia na que se insta o
conselleiro de Educación, Xesús Vázquez, a que responda por escrito respecto "das medidas pedagóxicas
que se van adoptar para que a miña filla aprenda en galego".
Queremos Galego reacciona así ao envío aos pais da polémica pregunta sobre a "lingua materna" na
matrícula para o próximo curso. En función da resposta maioritaria, o novo decreto estabelece cal será a
fala da primeira escolarización dos cativos.
Para Carlos Callón, voceiro da Mesa pola Normalización, "a pregunta está trampeada, está nun anexo á
matrícula, sen explicar cales van ser as consecuencias de responder unha cousa ou outra". Callón insiste en
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
146

que a cuestión só permite escoller dúas linguas maternas (galego e castelán) e non especifica que hai que
responder cando, por exemplo, a nai fale galego e pai castelán.
O portavoz argumenta que, aínda que a norma está recorrida na Xustiza, cómpre a "mobilización da
sociedade" mediante unha "revolta civil". Na súa opinión, o problema con esta consulta é que ""os nenos da
cidade non van ter ningún contacto co galego".
O Goberno sempre alegou que, aínda que os pais dunha aula escollan maioritariamente o castelán, o mestre
terá que introducir aos meniños en galego, e viceversa.
Malgasto
Callón insiste en que se trata dunha "negación dos dereitos cidadáns baixo a aparencia de consulta". O
portavoz resaltou que ademais se están a malgastar cartos públicos. Así, indicou que o Executivoterá que
tirar 190.000 libros en galego mercados polo anterior Goberno. O custe, segundo a patronal das editoriais
galegas citadas por Callón, é de 3,8 millóns.
http://www.anosaterra.org/nova/46919/campana-dos-pais-a-prol-do-galego-en-infantil.html
Os profesores de Ciencias din non ao decreto
A Asociación de Ensinantes de Ciencias de Galicia emite un duro comunicado contra a
norma da Xunta e apoia os mestres que decidan seguir dando as súas clases en galego
XORNAL.COM 12/06/2010
A Asociación dos Ensinantes de Ciencias de Galicia (Enciga) emitiu onte á noite un comunicado no que
amosa o seu rexeitamento total ao decreto do plurilingüismo aprobado polo Goberno galego para o vindeiro
curso académico. O colectivo, que agrupa a máis de 650 docentes de ciencias, acordou facer público un
texto no que mostran a súa crítica aberta e clara a unha norma que consideran negativa para a lingua do
país: "En vez de promover o uso do galego como sería razoable nunha comunidade cunha lingua propia,
promóvense leis que o desprotexen, involucrando nesta tarefa ao profesorado das áreas de Ciencias. Isto é
malo para o país, para os centros, para a docencia das ciencias, para o profesorado implicado nestas áreas e,
por suposto, malo para o alumnado e para toda a sociedade galega."
Ademais, o colectivo Enciga cre que o decreto permite "continuar coa longúisima etapa de imposición de
castelán" e que lembra os tempos escuros de "la letra con sangre entra', "máxima antipedagóxica por
excelencia que hoxe todos rexeitamos". Do mesmo xeito, Enciga amosa o seu apoio a todos os profesores
que decidiron "non aceptar a substitución do galego polo castelán nas súas aulas".
http://www.xornal.com/artigo/2010/06/09/politica/profesores-ciencias-din-non-aodecreto/2010060912181400611.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
147

Recortar el uso del gallego en las aulas costó 5 millones
EL PAÍS - Santiago - 15/06/2010
El Gobierno de Feijóo dedicó en torno a cinco millones de euros a disminuir la presencia del gallego
durante el primer año de legislatura, según aseguró ayer el portavoz de la plataforma Queremos Galego,
Carlos Callón. Las asociación llegó a esta cifra tras sumar el coste de la consulta sobre el idioma, el cambio
de denominación de las escuelas infantiles, la campaña para informar del decreto del gallego y la
adaptación de los materiales de estudio a esta norma.
La Consellería de Educación prescindirá, según Callón, de 190.000 libros de texto, todavía útiles, porque
están escritos en gallego, una maniobra que costará 3,8 millones de euros, "según datos de la Asociación
Galega de Editores".
Queremos Galego impulsará ahora una campaña alternativa a la de la Xunta para animar a los padres a que
exijan información a Educación sobre las medidas que adoptará "para que sus hijos aprendan en gallego".
"Es necesaria una revuelta cívica", señaló Callón.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Recortar/uso/gallego/aulas/costo/millones/elpepuespgal/20100615el
pgal_13/Tes
A LINGUA EN RETROCESO NAS AULAS
Educación prohibe os programas infantís de inmersión
nas cidades
A consellaría comunicoulles a 47 centros educativos que non poderán continuar con
este modelo de aulas no vindeiro curso, aínda que os pais as demanden.
Redacción - 16/06/2010
O decreto aprobado polo bipartito permitía a inmersión lingüística en galego en Educación Infantil nas
contornas urbanas, como medida para favorecer que os máis pequenos que teñen un contacto nulo co
idioma do país o poidesen tre nas escolas. Esta posibilidade existía grazas á lexislación aprobada en 1995
polo goberno Fraga e que posteriormente foi desenvolta no decreto de 2007.
Algúns colexios de ámbitos castelánfalantes (por acordo da comunidade educativa) podían potenciar este
modelo para garantir unha competencia mínima en galego dos rapaces de entre tres e cinco anos. O
Sindicato de Traballadores do Ensino de Galiza (STEG) lembra que xa o ano pasado a consellaría optou
por eliminar as axudas económicas para este programa. Agora, Educación acaba de comunicarlle a 47
centros que mantiñan estes programas de que non poderán levarse a cabo no vindeiro curso.
Dende o STEG aseguran que “esta decisión non ten en conta a demanda constante de numerosas familias
que constatan diariamente a imposibilidade de garantir o bilingüismo para unhas nenas e uns nenos que, a
partires dos 6 anos terán que coñecer ben o galego para comezar o ensino obrigatorio.”
http://www.vieiros.com/nova/80000/educacion-prohibe-os-programas-infantis-de-inmersion-nas-cidades
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
148

Eliminados os grupos para nenos galegofalantes
nas cidades
A Consellería de Educación suprime os Proxectos de Innovación Educativa para o próximo
ano, malia que xa puxera en marcha a matrícula e están recollidos no Plan Xeral de
Normalización Lingüística.
Por Galicia Confidencial | | 17/06/2010
Os profesores dos equipos de Normalización denuncian que a Xunta eliminou os Proxectos de Innovación
Educativa. Estes grupos especiais permitían que nenos galegofalantes nas cidades e vilas de maioría
castelánfalante se escolarizasen no idioma do país, "única forma de achegar a lingua galega aos máis
cativos nestes contextos".
A Coordinadora Galega de ENDL asegura que a Xunta eliminou estes proxectos despois de permitir que se
realizase a preinscrición, se tramitase a documentación e se conformasen os agrupamentos do alumnado.
"Días antes de formalizar a matrícula, as familias e os centros non saben cal vai a ser o criterio de
agrupamento, polo que temen que os nenos galegofalantes queden diluídos en grupos maioritariamente
castelanfalantes" alertan agora.
Na súa opinión, isto, unido á presenza social do castelán na sociedade, supón a castelanización total dun
alumnado cuxas familias querían que aprendesen o galego desde as idades temperás.
Os Proxectos de Innovación son legais. De feito, son parte Plan Xeral de Normalización Lingüística
(PXNL), que o PP non se atreveu a derrogar malia as presións de colectivos como Galicia Bilingüe e do
sector máis españolista dos conservadores galegos, como medida de apoio á lingua que está minorizada na
sociedade.
Porén, a Xunta do PP parece disposta a impor a súa nova política de "equilibrio" en todas as aulas,
impedindo que os pais galegofalantes das contornas urbanas se agrupen para que os seus fillos se poidan
escolarizar no idioma propio.
O 'decreto do plurilingüismo' establece que en Infantil o idioma de escolarización será o vencedor nas
enquisas ás familias sobre a lingua materna. Os críticos co PPdeG aseguran que así estarase a eliminar o
galego das aulas urbanas do primeiro ciclo. A Xunta rebate que a lei tamén obriga aos mestres a introducir
a lingua minoritaria.
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/5989.html
DIMISIÓN
Dimiten en bloque los coordinadores provinciales
de normalización
Abandonan sus cargos al considerar que acaba un ciclo en materia de fomento del
gallego
Elisa Álvarez 17/6/2010
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
149

Los cuatro coordinadores provinciales de los equipos de normalización lingüística de los colegios e
institutos abandonarán sus cargos a partir del 1 de septiembre, así como el responsable de la coordinación
central de Santiago. La noticia fue comunicada a los propios centros educativos mediante una carta de
despedida. Sin ahondar en los motivos, los responsables aluden a que se ha cerrado un ciclo en materia de
dinamización y normalización, por lo que a partir del próximo curso volverán a sus tareas como docentes.
Fuentes consultadas apuntan al claro malestar con la política lingüística de la Xunta, en concreto con el
decreto del gallego.
De hecho, los propios coordinadores explican en su despedida que se mantendrán hasta septiembre, siendo
una dimisión reflexionada y consensuada entre los cinco. Estos puestos no son de libre designación, sino
que se trata de perfiles profesionales tras un concurso de méritos que pueden ocuparse un máximo de seis
años. Los coordinadores realizan sus tareas en comisión de servicio, desde las delegaciones provinciales y
la sede central de Educación.
La CIG-Ensino expresó su reconocimiento a los trabajadores y asegura haber recibido mensajes de
preocupación de los centros educativos. El sindicato interpreta que el contexto creado tras la publicación
del decreto 79 (el del plurilingüismo) «puido dificultar o seu traballo, e que non contaran co apoio
suficiente para o desenvolvemento do seu labor».
También mostró su reconocimiento la Coordinadora Galega de Equipos de Normalización Lingüística, que
entiende la renuncia, ya que desde Política Lingüística se está a lexislar «en contra do traballo que viñeron
desenvolvendo e da lingua».
Anxo Lorenzo, secretario xeral de Política Lingüística, señaló que el acuerdo con estos coordinadores era
esperar al nuevo decreto y tomar entonces una decisión, y que respeta que no quieran continuar en el cargo.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/06/18/0003_8557703.htm
E CRITICAN A FORMULACIÓN DO PROXECTO ABALAR
Os directivos de centros de ensino ven no decreto 'unha
fonte de conflitos'
Redacción. A Federación Galega de Asociacións de Directivos de Colexios de Ensino Público
(Fegadicep) criticou que o chamado decreto do plurilingüismo no ensino será 'unha fonte de
conflitos' e de 'división' na comunidade educativa, pois 'ao non existir unha regulamentación
específica' para esta norma deberán 'articular fórmulas que se poden contradicir nun futuro'.
24.06.2010
Tras reunirse a principios de xuño en Vigo e reivindicarse unha entidade "sen afiliación política nin
sindical, os membros da Fegadicep realizaron balance das medidas tomadas pola Consellaría de Educación
e Ordenación Universitaria. Entre elas, recordaron o "imposíbel" cumprimento co traballo administrativo
do modelo de 'gratuidade solidaria' e reclamaron "persoal auxiliar e liberación de carga docente".
Doutra banda e tras ver que Educación actuou a "destempo" e "improvisando" en materia lingüística,
lamentaron a "formulación" da repartición de computadores no proxecto Abalar, que "non foi correcto" ao
"primar os centros privados concertados". "Como datos reais, a modo de exemplo, na provincia da Coruña
un só centro foi elixido", conclúen.
http://www.anosaterra.org/nova/os-directivos-de-centros-de-ensino-ven-no-decreto-unha-fonte-deconflitos.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
150

A Xunta recibirá centos de escritos de pais a prol do
galego en infantil
“Quero saber as medidas pedagóxicas que van adoptar para que o meu fillo aprenda
en galego”, pregúntase nas cartas
RODRI SUÁREZ 28/06/2010
O polémico decreto do galego no ensino aprobado pola Xunta do PP segue a ser contestado dende a
comunidade educativa, neste caso polos pais, que están a recoller centos de documentos asinados para
reivindicar ante a consellería de Educación o uso do idioma propio no ensino infantil.
A plataforma Queremos Galego está a repartir un modelo de escrito dirixido ao conselleiro de Educación,
Jesús Vázquez, que se comprometen a enviar ás dependencias da Xunta. Serán centos os que reúnan e en
eles cada pai esixe que “se me comuniquen as medidas pedagóxicas que se van a adoptar para que a miña
filla/o aprenda en galego, reforzando e afianzando o noso idioma propio”. Segundo o decreto do PP, no
ensino infantil utilizarase a lingua maioritaria entre os pais, polo que é posible que os nenos –sobre todo nas
áreas urbanas– non teñan ningún contacto co galego nos seus primeiros ano escolares, circunstancia
criticada dende as organizacións contrarias á norma do PP, que consideran que se trata “dunha grave
agresión que pon en perigo o futuro da lingua galega”.
Os asinantes da carta que chegará por centos á consellería de Educación solicitan nela tamén que “se
garanta o dereito a dispor dun ensino en galego na etapa de educación infantil, de acordo coa Carta Europea
das Linguas Rexionais e Minoritarias e co disposto na Lei de Normalización Lingüística, e se informe das
medidas concretas de atendemento individualizado que os nosos fillos van recibir en lingua galega, de
acordo co que o artigo 5.3 do decreto estipula”.
No último parágrafo, os pais de alumnos aseguran: “Non reclamamos estas medidas exclusivamente en
beneficio da miña filla ou do meu fillo. Teño en consideración que a lingua galega é patrimonio de todas e
todos e, por tanto, tamén dos seus compañeiros e do profesorado. O esforzo especial que se faga dende a
escola en favor da nosa lingua propia perseguirá un beneficio colectivo e non individual”. Antes, tamén se
apoian no propio decreto do PP para lembrar que “sinala no seu artigo número cinco que se procurará que o
alumnado adquira, de forma oral e escrita, o coñecemento das dúas linguas oficiais, máis sen determinar
como”. Tamén engaden que “todos os estudos oficiais demostran que os nenos que entran na escola falando
castelán non conseguen as competencias comunicativas en galego, pois a lingua propia continúa a estar
desfavorecida a nivel social. Se xa antes existía ese problema, co novo decreto esta situación agrávase, pois
non se ofrecen as garantías para unha docencia mínima na lingua propia da nosa sociedade”.
Pola súa parte, o secretario xeral de Política Lingüística da Xunta, Anxo Lorenzo, ofreceu unha conferencia
no Liceo de Ourense na que dixo que “o galego é unha das linguas pequenas con máis fortaleza, polo que
non se debe falar dela en termos pesimistas”. Tamén apostou polos neofalantes como unha das claves do
proceso de recuperación do galego. “Para eles é necesario desenvolver un discurso positivo que poña en
valor o seu papel como usuarios e usuarias do galego”, dixo Lorenzo, que estivo acompañado durante o
acto polo conselleiro de Educación, Jesús Vázquez.
http://www.xornal.com/artigo/2010/06/25/politica/xunta-recibira-centos-escritos-pais-prol-do-galegoinfantil/2010062422060600287.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
151

Carta aberta a Anxo Lorenzo *
COORDINADORA GALEGA DE ENDL 29/06/2010
Desde a coordinadora galega de ENDL, como docentes e moitos tamén como nais e pais, dirixímonos a
vostede para amosarlle a nosa enorme preocupación e o noso abraio sobre o que vai ocorrer coa lingua
galega no ensino, especialmente na etapa de infantil, onde non se garante a súa aprendizaxe, máis ben o
contrario.
Nós, que interpretamos a riqueza lingüística de Galicia como unha vantaxe, porque cremos que as linguas
realmente suman, asistimos con perplexidade ao feito de que a Secretaría Xeral de Política Lingüística que
vostede dirixe, creada para impulsar a normalización da lingua galega, non faga nada para conseguir este
obxectivo. En realidade, as medidas artelladas ata o momento, levan –e vostede como sociolingüista sábeo
moi ben e así o ten manifestado– á castelanización dos galegofalantes e a seguir convertendo o galego
nunha lingua estranxeira para os nenos de contextos castelanfalantes.
Todos os docentes sabemos que o que está redactado no Decreto 79/2010 referido a esta cuestión: “Na
etapa de educación infantil, o profesorado usará na aula a lingua materna predominante entre o alumnado,
ben que deberá ter en conta a lingua do contorno e procurará que o alumnado adquira, de forma oral e
escrita, o coñecemento da outra lingua oficial de Galicia dentro dos límites da etapa ou ciclo” é imposible
de levar á práctica en contextos castelanfalantes.
Deixando á marxe o pouco rigor do termo “lingua materna” e o pésimo sistema que se propón para
dictaminala, como sociolingüista, sabe que o peso social do castelán na nosa sociedade e a presión que
exerce o grupo nestas idades, require a posta en práctica de medidas concretas e activas que garantan a
aprendizaxe da lingua minorizada en todos os contextos pero especialmente nos castelanfalantes, onde –se
non é así– resulta imposible que o alumnado adquira competencias nas dúas linguas por igual nesta etapa
tal e como establece a LOE.
Como docentes coñecedores da realidade diaria dos centros, informámolo de que nos resulta máis
imposisible aínda atender “de xeito individualizado o alumnado tendo en conta a súa lingua materna” con
ratios de 25 nenos e nenas por aula, o que leva a unha clara marxinación lingüística do alumnado
galegofalante, que deixa de selo na primeira semana en que asiste ás clases.
Esta filosofía de atender o alumnado segundo a lingua materna xa rexía o Decreto 247/1995, tendo como
consecuencia unha clara e masiva desgaleguización da poboación máis nova durante os últimos anos, tal e
como se aprecia en todos os estudos e informes existentes... ou simplemente escoitando o que se fala na
rúa.
Non atopamos por ningures as medidas de apoio á lingua galega que vostede anunciou, polo momento, a
única medida tomada foi en sentido contrario: a eliminación dos Proxectos de Innovación Educativa para as
aulas de Infantil en galego en contextos castelanfalantes, programados no PXNLG, plan que axudou
vostede a redactar e que foi aprobado por unanimidade no Parlamento en 2004, co voto do actual presidente
do Goberno. Estes Proxectos de Innovación Educativa, denominados “liñas de galego”, foron avaliados
moi positivamente porque se mostraron eficaces na aprendizaxe do galego por alumnado de contornos
castelanfalantes, sen que se resentise nada a adquisición de castelán presente de maneira permanente no seu
contorno habitual.
Dada a gravidade deste asunto, pedímoslle, señor Lorenzo:
a) Que se permita a permanencia das “liñas de galego” en contextos castelanfalantes nos máis de 40 centros
da nosa comunidade que están funcionando sen custo ningún para a administración. Facer isto non sería
outra cousa que aplicar unha medida normalizadora e mais –de paso– cumprir o prometido por vostede e
mais polo señor conselleiro de Educación na reunión mantida connosco hai escasamente un ano.
b) Que se teña en conta a situación de desprotección e debilidade en que se atopan os nenos e nenas
galegofalantes, aínda en contextos de uso habitual do galego, pois a presión social do castelán é cada vez
maior. Solicitamos, por tanto, medidas concretas para a súa protección.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
152

Como responsable da Secretaría Xeral de Política Lingüística está na súa man demostrar que esta
institución traballa para os fins para os que foi creada e que a Consellería da que forma parte realmente
busca a igualdade das dúas linguas existentes na nosa comunidade, feito que pasa –e vostede ben o sabe–
por axudar á minorizada.
---
* Carta asinada pola Coordinadora galega de equipos de normalización e dinamización lingüística
http://www.xornal.com/artigo/2010/06/26/politica/carta-aberta-anxo-lorenzo/2010062622551500139.html
CRÍTICAS
Un decreto "pernicioso"
02.07.2010 A Coordinadora de Equipos de Normalización acusa a Política Lingüística de
"incumprir as súas funcións e de non guiarse nas dúas decisións por criterios
sociolingüísticos"
MARÉ . SANTIAGO
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística denunciou onte que
Política Lingüística "non cumpre as funcións que lle son propias e nas súas actuacións non se guía por
criterios sociolingüísticos e técnicos". Ao ver dos profesores, neste curso 2009-2010 "por primeira vez
limitouse a presenza da lingua galega no ensino ao se impoñer un decreto rexeitado pola inmensa maioría
da comunidade educativa".
No seu balance, a Coordinadora explica que o curso que estamos a rematar "converteuse nun dos máis
negativos para o noso idioma desde os comezos da democracia". Na opinión dos equipos de normalización,
é a primeira vez que se poñen "límites" á presenza do galego no ensino, malia que a Lei de Normalización
Lingüística e o Plan Xeral de Normalización Lingüística "establecen todo o contrario" e cando "todos os
datos sociolingüísticos indican que o galego está na peor situación da súa historia".
Para iso, segundo critican, estableceuse un "aparente" diálogo entre a Consellería de Educación e todos os
movementos implicados no tema. "O resultado foi un decreto imposto a toda a comunidade educativa que
foi rexeitado pola Real Academia Galega, o Consello da Cultura Galega, o Consello Consultivo de Galicia,
o Consello Escolar de Galicia, por todos os sindicatos e movementos pedagóxicos, por asociacións de
ensinantes das diferentes materias e polos END".
O decreto "máis nocivo contra a nosa lingua dos últimos 30 anos" é, ao seu ver, "pernicioso especialmente
na etapa de infantil, onde deixa desprotexidos e castelaniza os/as nenos/as galegofalantes e converte en
analfabetos en galego os castelanfalantes." Con estas medidas a Secretaría Xeral de Politica LingüÍstica
"deixa de cumprir o obxectivo normalizador para o que foi creada", aseguran.
"Mentres que a decisión de resituala na Consellería de Educación, onde carece de calquera función
transversal, vén contradicir o pregoado suposto impulso ao galego fóra do ámbito do ensino. Esta é unha
mostra máis de que desde a SXPL se esqueceu o mínimo rigor sociolingüístico e profesional na aplicación
das súas políticas. Para acabar de adornar a situación, vanse gastar mais de tres millóns de euros en tirar os
libros de texto que xa hai por outros en castelán, obviando completamente a crise que padecemos",
engaden. Por iso, a Coordinadora continuará "pulando pola normalización da nosa lingua nos centros de
ensino e na sociedade, a pesar de todos os atrancos".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
153

Pola súa parte, Política Lingüística anunciou onte que impulsará "un completo programa de actividades de
formación e difusión da lingua galega" a través do Espazo das Linguas Ibéricas do Instituto Cervantes.
Farao no próximo curso 2010-2011, a través dun convenio multilateral no que participarán a Generalitat de
Catalunya, o Instituto Camões, a Universidade de Alcalá de Henares e mais o Instituto Vasco Etxepare.
O secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, reuniuse onte na sede do Instituto Cervantes en
Madrid con representantes de todas as entidades que asinarán o convenio. O programa inclúe actividades
culturais conxuntas, como ciclos de conferencias, proxeccións audiovisuais ou exposicións e tamén un plan
de formación de cada unha das linguas ibéricas.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/un-decreto-pernicioso/idEdicion-2010-07-02/idNoticia-564528/
ENSINO
Un decreto sen solucións
08.07.2010 Algúns institutos decláranse incompetentes para garantiren que cada
alumno reciba a metade das materias en galego e en castelán
V. OLIVEIRA/ N. SEQUEIRO . SANTIAGO
A repartición ao 50% das materias en galego e castelán está a crear problemas nos institutos de ensino
secundario. De feito, moitos centros están a adiar ou rexeitar o proxecto lingüístico xa que non conseguen
poñerse de acordo. O Sindicato de Traballadores e Traballadoras do Ensino de Galicia (STEG) denunciou
onte que algúns centros estanse declarando incompetentes xa que lles resulta imposible garantir que cada
estudante vaia recibir a metade das clases en galego e castelán sen saber que materias optativas vai elixir.
En Bacharelato, o polémico decreto deixa en mans de cada instituto que materias se impartirán nunha ou
outra lingua e só se obriga a garantir que os alumnos reciban as mesmas horas de clase en galego que en
castelán. Na ESO, a Xunta fixa o idioma das troncais e o repartimento do resto de materias recae nos
centros. "A lei non está clara, fala de equilibrio, pero non dá solucións para os problemas que se están
presentando", denuncia Xosé Cabido, portavoz do STEG.
A primeira das dúbidas recae no repartimento de idiomas nas materias optativas. Aos centros resúltalles
imposible garantir que cada estudante vaia ter a metade das clases en galego e castelán sen saber que
materia optativa vai elixir.
Un deses centros é o instituto de educación secundaria de Melide. O seu consello escolar rexeitou en
asemblea o proxecto lingüístico presentado pola dirección do centro, xa que non saben como impartirán as
materias de libre elección de idioma no vindeiro curso. O decreto non indica a quen lle corresponde decidir
como actuar ante unha negativa do consello escolar á proposta lingüística, acordada por unha comisión
formada por varios profesores dos centros.
Pola súa parte, no IES Aquis Celenis de Caldas de Reis, a coordinadora do equipo de normalización
lingüística do centro, Ana Rial, explica que até que peche o prazo de matrícula, en setembro, non aprobarán
o proxecto lingüístico. "En Bacharelato e ESO, para que unha optativa se imparta, téñense que matricular
cando menos dez alumnos. Pero iso non o sabemos até setembro, que é cando remata o prazo para
matricularse. Porque se decidimos que dúas materias se impartan en galego e outras dúas en castelán pero
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
154

cae algunha delas porque non se chegou ao cupo suficiente de alumnos, as linguas quedarían xa
descompensadas", explica a profesora.
Pero este non é o único problema. Ao ver de Rial, "os que forman parte da comisión -os mestre elixidos
para elaborar o proxecto lingüístico- teñen que decidir en que lingua han de dar as materias o resto de
profesores. Nós decidimos que non só pode estar nesa comisión o encargado de normalización lingüística e
os xefes dos departamentos de linguas senón todos os profesores implicados".
A isto engádese que "non sabemos en que lingua teñen que mercar os libros os pais até que peche a
matrícula e iso xa llelo explicamos ás familias nunha circular". Para intentar buscar unha solución a estes
problemas, os mestres deste centro de Caldas de Reis enviáronlle unha carta ó delegado de Educación."Non
tivemos resposta de ninguén. Vemos que a Consellería se desentende e trasládanos a nós e ós pais un
problema que non sabemos como resolver", denuncia Ana Rial.
O decreto que entrará en vigor no próximo curso non dá respostas. Segundo o portavoz do STEG, no caso
de que os docentes non consigan consensuar os horarios existe un regulamento para solucionalo, pero non
hai instrucións de ningún tipo para a elección idiomática. Segundo indica o sindicato, varios centros
declaráronse incompetentes por este motivo pedíndolles á Consellería de Educación que realice ela mesma
a asignación de galego e castelán. Porén, fontes do departamento que dirixe Jesús Vázquez aseguraban onte
"non ter constancia de que haxa ningún problema".
No colexio Agro do Muíño xa aprobaron a súa proposta
Porén, outros centros como o colexio de educación infantil e primaria Agro do Muíño, en Ortoño (Ames)
xa teñen aprobado o proxecto lingüístico. Dende o seu equipo de normalización apuntan que "temos claro
que somos empregados públicos e que temos que facer cumprir a lexislación lingüística: por iso casamos o
50 por cento entre todas as materias, aínda que o noso profesorado é máis tendente ao galego que ao
castelán", apuntan.
Por outra parte, en Infantil, recibiron cubertos os cuestionarios nos que Educación pregunta sobre a lingua
"materna" dos alumnos. "Valoradas as enquisas e para sorpresa nosa, o 45% dicía castelán, o 46% galego e
ao resto dáballe igual. Aínda que pola mínima, acabou gañando a opción de galego, así que estamos
contentos", remarcan os profesores deste colexio.
SEN ACORDO
Denuncian ameazas no IES As Bizocas
O claustro do IES As Bizocas do Grove declarouse incompetente para realizar a repartición de materias
entre galego e castelán. O instituto trasladou a Educación a súa resolución para que fose a Consellería a que
asignase os idiomas.
Segundo denuncia o STEG, a Consellería respondeu ameazando ós profesores con entre tres e seis anos de
suspensión da función pública. "Foi a directora quen trasladou no claustro o que lle comunicou o
inspector", explica Xosé Cabido voceiro do STEG.
"Pedía a acta no que se recollese o que dicía cada profesor con nomes ou apelidos ou que se chegase a un
acordo", indica Cabido, que afirma que desde a consellería están actuando de "comisarios políticos".
Fontes de Educación aseguraron onte non ter constancia do caso do IES do Grove.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/un-decreto-sen-solucions/idEdicion-2010-07-08/idNoticia-566800/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
155

IDIOMA
Cinco anos en branco
06.08.2010 Fala Ceibe do Bierzo denuncia as dificultades que segue a haber na
rexión para solicitar o ensino de galego e mesmo para obter información da materia
MARÉ . SANTIAGO
O ensino de galego segue tendo dificultades no Bierzo. O colectivo Fala Ceibe do Bierzo informou onte
que recibiran diversas queixas polas dificultades á hora de solicitar o ensino desta materia ou de ter
información. A dirección dun centro escolar, subliñan, mesmo lles manifestou aos proxenitores dun alumno
interesado polo galego "que era un idioma moi difícil".
Fala Ceibe insiste nun comunicado que o idioma galego do Bierzo está protexido legalmente a través do
Estatuto de Autonomía de Castela e León e que as administracións públicas desta comunidade teñen a
obriga de cumprir con este mandato estatutario.
Para optar libremente pola materia de idioma galego nos centros escolares do Bierzo, o colectivo subliña
que é preciso unha información previa adecuada sobre esta opción lingüística e "actualmente isto non se
produce". Engaden que "nos colexios e institutos a información adicional sobre a materia de galego segue
tendo graves carencias. Non hai comunicación escolar, interna nin externa, por correo ordinario ou correo
electrónico, nin mediante cartelería específica. Nos sobres de matricula non é clara e suficiente a mención
directa sobre a opción de lingua galega, nin dos cursos en que se ofrece ou da titulación que se pode obter
(Celga)".
Fala Ceibe demándalle á Junta de Castela e León que exerza a súa potestade regulamentaria para regular a
oferta da materia de idioma galego. Trataríase de que a Consellería de Educación, "mediante ordes ou
instrucións, formalice a oferta de galego, cun modelo de matriculación uniforme para os centros escolares
do Bierzo". Ademais, consideran que se debe dar información adicional sobre os cursos sucesivos en que se
pode continuar estudando galego, así como a titulación oficial de Galicia (Celga).
Desde hai anos Fala Ceibe reclama a elaboración e execución dunha campaña institucional sobre a
promoción do ensino da lingua galega no Bierzo. O que reclaman de novo é unha campaña institucional a
través dos medios de comunicación, de cartelería específica e folletos para informar os bercianos dos seus
dereitos.
Neste sentido, lembran que a Resolución do Procurador do Común de Castela e León, de 12 do novembro
de 2004, xa instaba o incremento da publicidade do ensino da lingua galega e, segundo o colectivo, "a
Consellería de Educación, cinco anos despois, aínda non cumpriu o contido desta resolución".
Por outra banda, o Protocolo Xeral para a promoción da lingua galega no Bierzo, asinado entre a Xunta de
Galicia e a Junta de Castela e León, establece que se fomentará a creación dun foro ou aula virtual para
favorecer o mutuo coñecemento e intercambio de experiencias entre os escolares que nunca se creou.
Fala Ceibe do Bierzo dirixirase á Consellería de Educación, o Procurador do Común, a Inspección
educativa da Delegación Territorial de León, as Cortes de Castela e León, Xunta de Galicia e Parlamento
Galego de cara a instar o cumprimento adecuado do Protocolo Xeral para a promoción da lingua galega no
Bierzo "segundo as peticións que formulamos neste escrito de queixa".
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/cinco-anos-branco/idEdicion-2010-08-06/idNoticia-576829/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
156

EL GALLEGO EN LA ENSEÑANZA
Los profesores acatan el decreto del gallego pese
a que provoca malestar
La mayoría de los colegios e institutos reconocen que una parte de la plantilla mostró el rechazo
a la norma
Elisa Álvarez 5/9/2010
El día 10 comienza el curso para más de 195.000 alumnos de infantil y primaria y el 17 lo harán los
estudiantes de secundaria. Pero desde el día 1 directores y profesores se afanan en la puesta a punto del
nuevo período lectivo. Dos sombras han planeado este año sobre el inicio de las clases, la posible reducción
del cuadro de profesorado, y la aplicación del decreto del plurilingüismo. En el primero de los casos, la
mayoría de los equipos directivos apenas tienen quejas, pero en el segundo, en los centros consultados el
sentimiento mayoritario es que se va a acatar la normativa, pero el malestar también es generalizado.
En el colegio público integrado Viaño Pequeno de Trazo la escasa plantilla sí es un problema. En
secundaria ya el curso pasado tuvieron tres docentes menos, pero el déficit se centra en infantil y primaria,
en donde reclaman un profesor más. De lo contrario, habrá que paralizar proyectos como el aula bilingüe u
otros sobre bibliotecas escolares. En cuanto al decreto del gallego, «hai un malestar institucional, pero non
expresamente dalgún profesor, senón en conxunto», expresa el director del colegio. Es una norma, y por lo
tanto se acata, aunque cuando empiecen las clases, se verá qué lengua utiliza cada docente.
En el Juan Fernández Latorre de A Coruña admiten también un cierto malestar entre una parte de la
plantilla, «pero públicamente nadie me ha dicho que se vaya a negar a cumplirlo».
El responsable de este centro reconoce que lo que más molesta es el hecho de que el alumnado se pueda
dirigir al profesorado en la lengua que quiera, así como en las pruebas escritas, «lo que pone en evidencia al
docente». Desde el colegio aseguran que mientras no exista un pacto por la educación profesores y alumnos
estarán sometidos siempre a cambios continuos en las normativas.
En el IES Rafael Puga Ramón de A Coruña, un centro público cuyo profesorado depende de la Diputación,
critican la premura con la que se hacen los cambios «y tampoco sabemos si llegarán a tiempo los nuevos
libros». En cuanto al cumplimiento, no habrá problema, al igual que en el colegio Armando Cotarelo de
Boiro. «Houbo un sector do profesorado que a nivel persoal ao mellor non estaba de acordo, pero a xente
está coa idea de asumir o que é, e punto», concluye su directora.
El decreto del plurilingüismo recoge que gallego y castellano deben usarse en las aulas en un equilibrio de
50-50. Esto ha llevado a todos los colegios e institutos a convocar claustros de profesores para redistribuir
la lengua con la que se imparten las asignaturas para adecuarse a estas directrices, que entran en vigor este
curso.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/09/06/0003_8709488.htm
Botan a andar as Galiñas Azuis, que xa non garanten
o uso do galego
XORNAL.COM 06/09/2010
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
157

A rede de escolas infantís A Galiña Azul –antes coñecidas como galescolas e creadas polo Goberno
bipartito– iniciará hoxe o novo curso escolar cun total de 5.964 nenos de entre 0 e 3 anos de idade
matriculados, segundo os datos falicitados pola Xunta.
Devandita rede esténdese polas catro provincias galegas e conta cun total de 120 centros, “13 máis que no
arranque do curso pasado”, afirma o Goberno galego, que cambiou a imaxe e a denominación das
galescolas pero tamén os seus hábitos lingüísticos, posto que foron pensadas para introducir aos nenos na
lingua galega, cuxo uso agora xa non é garantido pola consellería de Educación .
Segundo indicou a Xunta nun comunicado, a oferta actual de prazas de escola infantil sostidas con fondos
públicos ascende a 15.400 –ás escolas súmanse o cheque infantil e os centros municipais subvencionados–.
Mentres, centos de persoas traballan na idea de crear unha rede de escolas infantís nas que se utilice de
forma exclusiva o galego. Agardan arrincar en 2011.
http://www.xornal.com/artigo/2010/08/31/politica/botan-andar-galinas-azuis-xa-non-garanten-uso-dogalego/2010083122561301710.html
Colexios privados usan os centros plurilingües
para minguar o galego
Os concertados adoitan elixir as materias que o decreto designa á lingua propia
para impartilas nun idioma estranxeiro
M. PARDO / D. LOMBAO 17/09/2010
Coñecemento do medio, Ciencias Sociais, Ciencias da natureza e Bioloxía e Xeoloxía. Estas son as
materias escollidas por moitos dos colexios privados que accederon á convocatoria de centros plurilingües
da Xunta para impartir as clases en lingua estranxeira, preferentemente inglés. Casualidade ou non, todas
estas disciplinas pertencen ao grupo que o polémico decreto do plurilingüismo reserva para o galego no
curso que agora comeza.
Deste xeito, son varios os centros privados que aproveitan este proxecto da Xunta para minguar o galego,
que nestes colexios debería ser asignado a outras materias para mantelo polo menos nun terzo do currículo,
algo difícil se se teñen en conta a carga lectiva dunha e doutras aulas.
Certo é que a maioría dos 52 centros que agora serán plurilingües escolleron para introducir o inglés
materias como Educación Física, Relixión ou Educación Artística. No entanto, do resto de materias
elixidas, tan só tres (Matemáticas en dous casos e Tecnoloxía) son das asignadas ao castelán no decreto,
mentres que en vinte casos refírense a disciplinas que deberían impartirse en galego.
Hai casos, como o do colexio La Salle, onde a metade das materias elixidas para impartir en inglés son as
de galego, algo do que xa advertían os sindicatos educativos. “É unha forma de diminuír o galego, porque
resulta difícil pensar que se vai controlar o reparto nos colexios relixiosos ou que a lingua de apoio nestas
materias sexa o galego”, advirten tanto STEG como CIG.
Con estes repartos, a presenza da lingua propia en moitos centros quedaría reducida ao mínimo, ademais de
que o galego sería destinado a materias de menor carga lectiva. Como moito, chegaría a un terzo, unha
posibilidade que xa denunciou o propio Consello Consultivo no seu ditame sobre o polémico decreto.
Tanto CIG, sindicato maioritario no ensino, como STEG cren que os centros plurilingües acabarán
“discriminando alumnos” ao establecer “colexios de elite” nos que só os alumnos “con certo nivel” poderán
acceder ás clases en lingua estranxeira.
Así, mentres os privados representan o 22,3% do total de centros galegos, na listaxe de plurilingües ocupan
o 42%. E hai máis, xa que o 57% das aulas en inglés pertencen a colexios relixiosos.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
158

Para as centrais sindicais, o feito de publicar a orde en verán e sen actividade nos centros públicos impediu
a moitos destes acceder ás axudas. Unhas axudas que “lles serven aos centros relixiosos para captar máis
cartos da Administración”.
Así, a maioría de subvencións que a Xunta destina a esta iniciativa irá para centros non públicos, aínda que
a Xunta non especificou que achegas económicas recibirán estes colexios.
O que si se sabe é cales serán os beneficiados. Por cidades, a cousa queda clara. Na Coruña, só tres centros
públicos estrearanse como plurilingües fronte aos cinco privados; en Vigo, dous fronte a catro e en
Compostela, dous e dous. En Ferrol, só accederá un colexio concertado, ao igual que en Ourense, mentres
que en Lugo ,ningún instituto da urbe accedeu ás subvencións.
Profesores responden por carta ao conselleiro
Advírtenlle que seguirán impartindo clases en galego
M.P.13/09/2010
O grupo creado en internet, Profes co galego, enviará unha carta aberta ao conselleiro de Educación, Jesús
Vázquez, “en resposta ás súas manifestacións” contra os docentes e advertíndolle de que continuarán
“dando as clases na lingua propia” porque a lei “os ampara”.
Este colectivo, creado na rede para organizarse de cara a futuras accións contra o decreto do
plurilingüismo, reuniuse onte mesmo en Lalín en asemblea. Alí acabouse de preparar unha carta na que os
docentes aseguran estar de acordo co conselleiro en que “como funcionarios públicos deben cumprir as
normas”. No entanto, aeguran tamén que “respectarán o principio de xerarquía normativa”, polo que
enumeran todas as leis que, no seu parecer, os amparan para seguir dando as clases en galego, aínda que as
imposicións que marca o decreto nalgunha materia lles insten a impartilas en castelán.
Así, estes docentes citan e desenvolven a Constitución, o Estatuto de Autonomía de Galicia, a Lei Orgánica
de Educación, a Carta europea para as linguas rexionais ou minoritarias e a Lei de Normalización
Lingüística como normas “por riba do decreto e en clara contradición con el”. “O principio de xerarquía
normativa di que cando dúas normas son contraditorias existe a obriga de cumprir a de maior rango”,
explican.
Por este motivo, aseguran os mestres na carta aberta ao conselleiro de Educación que seguirán “dando as
clases en galego”. “Non vai haber insubmisos porque nós no o somos, senón que sabemos que a lei está da
nosa parte e o único que imos facer é cumprila”, manifestan, antes de engadir que impartirán as materias na
lingua propia “como un exercicio de profesionalidade e civisimo, e porque consideramos que é a mellor
opción para que o noso alumnado adquira as mesmas competencias en galego que en castelán”.
MÁIS DE 3.000 'REBELDES'
Ademais deste colectivo creado na Rede, os sindicatos do ensino aseguran que poden ser máis de 3.000 os
docentes que opten por seguir dando as clases en galego malia a imposición do decreto. Tanto CIG
como BNG e a plataforma Queremos Galego xa advertiron que as represalias contra estes serían consideras
“agresións”. M. P.
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/10/politica/colexios-privados-aproveitan-centros-plurilinguesminguar-galego/2010090923475400590.html
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/10/politica/profesores-responden-carta-aoconselleiro/2010090923475500486.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
159

MANTERÁN AS SÚAS CLASES EN GALEGO
'Profes co galego' ampáranse no Estatuto
Redacción . O colectivo 'Profes co Galego', unha iniciativa que aglutina a docentes nas redes sociais
en defensa da lingua propia de Galicia, aclarou que a súa decisión de continuar impartindo as
materias en galego foi tomada para 'cumprir as normas' que se sitúan por enriba do decreto do
plurilingüismo, citando a Constitución española ou o Estatuto de Autonomía.
13.09.2010
Nunha carta aberta dirixida ao conselleiro de Educación e Ordenación Universitaria, Xesús Vázquez,
explican que o Estatuto Básico do Empregado Público lles obriga a someterse "á Constitución e ao resto do
ordenamento xurídico, pero respectando sempre o principio constitucional de xerarquía normativa".
Deste modo, observan na lexislación unha serie de normas "por enriba do Decreto e en clara contradición
co". Entre elas, o principio de igualdade da Constitución, que "establece o mandato de remover todos os
obstáculos para conseguila". "O Decreto ignora esta obriga e impídenos situar o galego nos ámbitos
científicos e tecnolóxicos", sinalan.
Posteriormente, recordan que o Estatuto establece que os poderes públicos "potenciarán o galego en todos
os ámbitos", mentres que a norma 79/2010 "impide que se tomen medidas nas clases para o coñecemento
da terminoloxía propia das materias científico-tecnolóxicas".
O colectivo refírese tamén á LOE, "que fixa como obxectivo fundamental a competencia nas dúas linguas",
ou á Lei de Normalización Lingüística, que insta ás autoridades educativas a aprobar medidas que
promovan "o uso progresivo do galego no ensino".
En contraposición, lamentan que "o Decreto é claramente regresivo" en presenza horaria e en porcentaxe de
materias, mentres "todas as institucións e informes" (RAG, CCG, universidades, Carta Europea das
Linguas Rexionais) alertan de que o galego se sitúa "en inferioridade de condicións".
Deste modo e tras aclarar que non teñen "nada que ver con ningún partido político, nin con ningún
sindicato", o colectivo considera que "non haberá insubmisos" á nova norma lingüística, ao entender que "a
lei está da súa parte". Así mesmo, aseguran "non ter nada en contra do castelán", senón "ao contrario", por
ver "unha enorme riqueza" en dispoñer de dúas linguas par comunicarse.
Finalmente, refírense a Vázquez Abad para manifestarlle a súa intención de que "sexa consciente" da
"carencia" que supón a falta de competencia do alumnado en lingua galega, "ata o extremo de que o 20 por
cento da xuventude se declare incapaz de falar en galego" mentres a súa competencia en castelán "é
superior á media española".
"Queremos formar persoas lingüisticamente libres, capaces de comunicarse nas dúas linguas e de percibilas
igualmente válidas", conclúen.
http://www.anosaterra.org/nova/49692/profes-co-galego-amparanse-no-estatuto-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
160

OUTONO QUENTE · · IDIOMAS
Mestres desorientados
15.09.2010 A aplicación do Decreto do Plurilingüismo está a levar o malestar aos centros
de ensino ·· A tres días de que comecen as clases en Secundaria, moitos non aprobaron o
proxecto lingüístico
VANESA OLIVEIRA . SANTIAGO
A aplicación do Decreto do Plurilingüismo nos centros de ensino está a levar o malestar e a desorientación
aos claustros dos profesores. A só tres días para que comecen as clases en Secundaria o vindeiro venres,
moitos institutos aínda non teñen aprobado o seu proxecto lingüístico debido ás dificultades para repartir
galego e castelán de xeito equitativo entre as materias optativas e debido, tamén, á falta dunha solución por
parte de Educación.
Un deles é o IES Terra de Melide. O seu consello escolar rexeitou, a final de curso, o proxecto lingüístico
presentado pola dirección do centro. Malia que a Consellería de Educación foi informada desta situación, a
directora do instituto, Margarita Quintela, asegura que "está á espera" de que a Consellería lle comunique
algo antes do venres. Unha tarefa complicada xa que o decreto non indica a quen lle corresponde decidir
como actuar ante a negativa do consello escolar á proposta lingüística do centro.
Para Xosé Cabido, portavoz do Sindicato de Traballadores e Traballadoras do Ensino de Galicia (STEG),
"hai moita desinformación nos centros que non saben que pasa cando non hai acordo entre os profesores. O
único ao que os poden obrigar (dende Educación) é a repartiren os horarios que lles corresponden ás
materias en galego e en castelán e despois, que cada quen busque a vida como poida".
Na mesma situación se atopa o claustro do IES As Bizocas do Grove, que en xuño se declarou
incompetente para realizar a repartición de materias entre galego e castelán e trasladoulle a Educación a súa
resolución para que a Consellería asignase os idiomas. "Por agora, o proxecto lingüístico está sen aprobar.
Temos un claustro o venres e a ver que pasa entón", apuntan dende o centro. Neste caso, un inspector de
Educación mesmo os chegou a ameazar con anos de suspensión da función pública se non chegaban a un
acordo. "Agora xa non está este inspector, pero a pelota volve estar no noso tellado. Parece que o que se
nos quere transmitir é que cada un faga o que queira", consideran fontes do instituto que prefiren ocultar a
súa identidade.
A mesma situación de malestar e parálise existe no IES Aquis Celenis de Caldas de Reis que decidiu adiar
até este mes, tras o último prazo de matrícula, a aprobación do proxecto lingüístico.
"É imposible, sobre o papel, chegar á repartición do 50%"
A coordinadora do equipo de normalización do centro, Ana Rial, dubida que poidan ter a súa proposta de
repartición de galego e castelán antes de que arrinque este "complicado" curso escolar. "Non imos ter os
horarios até o xoves, así que vai ser moi difícil", comenta. Ademais, os profesores decidiron que van
pasarlles un escrito ós diferentes departamentos do centro para que decidan en que lingua prefiren impartir
as súas materias. "A nosa intención é cumprir o decreto, pero non imos ser capaces porque é imposible, xa
só sobre o papel, chegar á repartición do 50%. Ademais será un proxecto lingüístico só para este ano, non
para catro anos como se indica no decreto, porque varía o profesorado e o número de estudantes", indica.
De feito, para este curso, a comisión de escolarización decidiu o pasado día 9 que o IES Aquis Celenis de
Caldas de Reis ía ter dúas aulas de Primeiro da ESO, en lugar de só unha, ante a elevada demanda de
alumnos. "Un curso máis implica máis profesorado e variar a repartición das linguas nas materias así que
todo se tivo que atrasar", explica Ana Rial.
Ademais, este instituto fíxolle chegar á Consellería de Educación unha batería de preguntas con dúbidas
sobre o decreto e a súa aplicación que non foron contestadas. En definitiva, ao seu ver, esta situación está a
crear "malestar nos centros e situacións moi desagradables entre os profesores que nos temos que ver cada
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
161

día. Para nós é un tempo perdido porque estamos deixando de atender outras cuestións importantes e
facemos esforzos inútiles que, por riba, están a crear mal ambiente".
Pola súa parte, o director do IES Terra do Xallas de Santa Comba, Paulo Rendo, comenta que acaban de
aprobar o proxecto lingüístico do centro pero despois de crear "malestar no profesorado". Ante a falta de
tempo para decidir en que lingua tiñan que mercar os libros de texto os pais, decidiron que a maioría das
materias se van impartir sen libros de texto. Na súa opinión, "é imposible establecer un equilibrio formal na
repartición. Pretendelo é descoñecer como se organizan os centros, nos que varía moito a combinación de
materias optativas en Secundaria e os itinerarios de Bacharelato. Non era o momento dun decreto así",
considera.
DENDE O IES A BASELLA (VILANOVA DE AROUSA)
Emilio Ínsua: "Non imos achandar nin con sancións"
O IES A Basella de Vilanova de Arousa aprobou en xuño o proxecto lingüístico, co seu consecuente
repartición de materias en galego e castelán ao 50%. Pero, previamente a que debatera o claustro de
profesores, un grupo de 23 mestres (dos 50 que dan clases neste centro) elaborou un documento no que
dicían que ían continuar dando as súas clases en galego. Segundo explica un dos profesores do instituto de
ensino secundario, Emilio Ínsua, o texto inclúe "consideracións sobre a lexislación que o decreto non
respecta, os anos que levamos elaborando libros de texto en galego, material proscrito en determinadas
materias durante moito tempo". Este documento presentárono ao claustro do centro, que, malia todo,
repartiu as linguas ao 50% acatando o decreto. "Foi surrealista porque para facelo non se empregaron
criterios pedagóxicos senón un puro repartimento matemático", apunta Ínsua.
A dirección do centro comunicoulles aos profesores que decidiron seguir dando as súas clases na súa lingua
que "non ía facer de vixilante e escoitar detrás das portas a ver quen daba as clases nun ou noutro idioma,
igual que non o fixo cando se aplicou o anterior decreto". Este grupo de profesores non recibiu ningunha
orde de Educación. "As declaracións dos últimos días lévannos a estar máis convencidos de que cumprimos
o espírito das leis que protexen as linguas", apunta Ínsua. Con todo, están á expectativa do que poida
suceder. "Estamos dispostos ó custo laboral ou á sanción administrativa que poidamos ter. Creo que a
Xunta tivo oportunidades de repensar o asunto e debería volver facelo. Pensan, por soberbia ou prepotencia
que imos achandar e non é así", asegura.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/mestres-desorientados/idEdicion-2010-09-15/idNoticia-590201/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
162

Os equipos de normalización denuncian a falta de
materiais en galego
A coordinadora recorda "o malestar" dos mestres ante a aplicación do decreto do
plurilingüismo
XORNAL.COM 17/09/2010
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización Lingüística denuncia a "notable falta de materiais en
lingua galega" no inicio do curso para poder impartir as materias no devandito idioma mentres que "se os
hai en castelán", que ve "unha discriminación". "A nova lexislación contempla a previsión dunha oferta de
materiais educativos nos dous idiomas oficiais para asegurar a liberdade de elección nos centros", explica a
entidade nun comunicado.
Neste sentido, a Coordinadora advirte de que dita ausencia de recursos en galego "supón un impedimento"
ao profesorado dos centros educativos "para impartir as materias". Por esta razón, achaca os "problemas" á
aplicación do decreto do plurilingüismo no ensino non universitario. En concreto, ve que non se vai
alcanzar o 50% de materias impartidas en galego", xa que "as que maioritariamente se pasan a dar en
inglés" son "as de obrigada impartició
n" no idioma propio de Galicia.
"O profesorado e os equipos directivos senten un forte malestar coa situación creada polo decreto xa que,
ademais de impor o castelán aos docentes facendo caso omiso de leis superiores que promoven a
normalización do galego, ocasiona numerosas dificultades nos centros", sinalan. Finalmente, lamentan, á
súa vez, que Educación "malgaste fondos públicos polo novo desembolso" en libros de texto "simplemente
porque se impón o cambio da lingua" e a pesar que os anteriores "aínda estaban vixentes en canto a
contidos".
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/10/politica/equipos-normalizacion-denuncian-falta-materiaisgalego/2010091013462800626.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
163

El 90% de los niños de las ciudades será
escolarizado en castellano
El Superior desestima la suspensión cautelar del Decreto do Plurilingüismo
PABLO LINDE - Santiago - 16/09/2010
Castellano. Es la respuesta del 60% de los padres de las siete ciudades gallegas a la pregunta sobre la
lengua materna de sus hijos. La hizo la Consellería de Educación en el momento de matricular a los niños
en centros públicos y concertados para determinar la lengua vehicular en la que los menores reciben sus
primeras clases. La proporción 60/40 no se plasmará en las clases, que se darán en su inmensa mayoría en
castellano.
La consulta es una de las primeras medidas que se tomaron como consecuencia del Decreto do
Plurilingüismo. El texto fue aprobado en junio, entra en vigor este curso y no será suspendido
cautelarmente, tal y como solicitó la Mesa pola Normalización Lingüística en una denuncia contra la
norma. Ayer se conoció que el Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) acordó el lunes mantenerlo
en vigor, aunque seguirá estudiando la legalidad de la norma. El TSXG confirma que el interés público no
se ve afectado por la vigencia del decreto y que no concurren los requisitos que legal y
jurisprudencialmente se exigen para una medida como la suspensión.
Mediante este decreto, los padres eligen la lengua en la que sus hijos reciben la educación infantil. Bueno,
elige la mayoría. A pesar de que el 40% de ellos señaló la opción de gallego, casi el 90% de los centros de
infantil de las ciudades tendrán el castellano como idioma vehicular. Sólo en el 12% de los colegios los
gallegohablantes superaron la mitad. En el resto, castellano para todos.
Las cifras no son oficiales, pero se trata de la primera aproximación, bastante certera, a estos datos, gracias
a la recopilación que hizo ayer pública el sindicato STEG. La ha confeccionado consultando a cada uno de
los centros que imparten infantil en las siete ciudades: A Coruña, Pontevedra, Ourense, Lugo, Vigo,
Santiago y Ferrol. "Alguno no ha respondido o todavía no tenía las cifras cerradas, por lo que es posible
que varíe en algún punto porcentual", aclara el secretario de comunicación del sindicato, Xosé Cabido. La
Consellería de Educación asegura que todavía no dispone de los resultados globales de la consulta, por lo
que no confirma ni desmiente la cifra.
Sus responsables siempre han matizado que la lengua ganadora en los centros de infantil no es la única en
la que se imparten los contenidos, sino la vehicular, la que tendrá mayor protagonismo en las clases. El
decreto recoge que la perdedora también debe estar presente en las aulas.
Por provincias -sólo teniendo en cuenta las ciudades-, Pontevedra es la que menos porcentaje de elección
del gallego como lengua materna tiene, con sólo un 25%. Las otras tres están igualadas en torno a un 41%.
Por ciudades, Santiago es la que más gallegohablantes tiene y Pontevedra la que menos.
Tras difundir los datos, STEG fue muy crítico con la Consellería de Educación: "El mal planteamiento de la
pregunta [no se cuestiona sobre el idioma en el que quieren los padres que sus hijos reciban clase, sino
sobre la lengua materna], junto con la prohibición de aulas de inmersión lingüística en entornos
castellanohablantes impide el aprendizaje del gallego para sus hijos. Tenemos que recordar que la escuela
en muchos de estos entornos era el único lugar para el contacto con la lengua, al existir una realidad de
imposición y de sustitución lingüística". Según el sindicato nacionalista, el planteamiento de la pregunta
hace que incluso padres castellanohablantes que quieren una educación en gallego para sus hijos no puedan
elegir esta opción. STEG reivindica que la lengua se establezca a partir de un "plan lingüístico atendiendo a
criterios científicos con el objetivo de la competencia lingüística".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/90/ninos/ciudades/sera/escolarizado/castellano/elpepuespgal/20100
916elpgal_5/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
164

O 40% dos pais de infantil das cidades piden galego
STEG cre que se trata dun aviso á Xunta.
XORNAL.COM 17/09/2010
O 40 por cento dos pais con fillos escolarizados en centros de infantil e primaria das sete grandes cidades
de Galicia avogan por que sexan educados en galego, segundo os datos dun estudo realizado por STEG. Do
estudo nace das consulta aos centros naquelas contornas que "sofren maior perda de falantes" de galego, co
fin de saber os resultados da pregunta sobre a lingua materna ás familias.
Por provincias, na Coruña e Ourense o 41 por cento dos proxenitores avogan polo galego, o 42 por cento en
Lugo e un 25 por cento no caso de Pontevedra. En contraposición, o sindicato lamenta que "case o 90 por
cento" das materias impartiranse "en castelán".
"O resultado, aínda que non pode ser considerado como o mellor posible, é unha advertencia para esta
Consellería e a actual política educativa da Xunta", sinalan, tras criticar "a mal formulación da pregunta"
xunto con "a prohibición das aulas de inmersión lingüística".
Así, STEG considera que a lingua das materias establézase a partir do plan lingüístico "atendendo a
criterios científicos" e non a unha pregunta "que só pretende aproveitar os prexuízos lingüísticos históricos"
que prevalecen en parte da sociedade.
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/15/politica/pais-infantil-das-cidades-pidengalego/2010091518390400847.html
Denuncian que o galego é "excluído" nos primeiros
netbooks
Os 14.000 ultraportátiles non deixan de dar problemas. Primeiro foi o atraso de
Coremain e as críticas ao reparto na privada. Agora G11.net revela que na primeira
presentación só viña preinstalado inglés e castelán.
Por Galicia Confidencial | Santiago | 18/09/2010
G11n.net naceu tras a privatización de Mancomun.org, a oficina creada polo bipartito a prol do software
libre. Esta comunidade fala de "alerta pola exclusión do galego nos portátiles educativos da Xunta" e
denuncia a “decisión tomada pola Xunta de excluír o galego nos portátiles que a Consellaría de Educación
distribuirá nos centros educativos”.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
165

Trátase das 14.000 máquinas de prestacións reducidas, chamadas ultraportátiles ou netbooks, que a Xunta
debería ter incorporado ao novo curso como parte do Proxecto Abalar. A comezos de mes Educación
culpou á adxudicataria, a santiaguesa Coremain, de ser incapar de cumprir os prazos.
“O pasado luns 13 de setembro o director xeral de Educación, Jose Luis Mira, reuniuse cos directores dos
centros que implantarán os portátiles neste curso. A partir deste encontro os directores dos centros e
personal vencellado puideron visitar e probar in situ o modelo de aula xa equipada cos portátiles que serán
distribuídos. Para sorpresa das persoas que probaron este modelo de aula, os ordenadores podían
empregarse en castelán e tamén en inglés pero non era posíbel facelo en galego, sen que exista razón
técnica algunha que poida xustificalo”, denuncian os activistas.
Educación aínda non aclarou se a ausencia da interface en galego lista para usar nos portátiles foi un erro
ante as presas por organizar a presentación ante o atraso do Programa de Abalar ou é un síntoma dunha eiva
maior.
En todo caso, G11n.net cre que “se a empresa adxudicataria non incluíu o galego nos portátiles das escolas
foi porque a Consellaría non lle esixiu facelo. Atopamos completamente inaceptábel que a Xunta valide
para a súa presentación pública un modelo de aula dixital que exclúe a nosa lingua, máxime cando hai
dispoñíbel libremente unha versión do sistema informático empregado plenamente operativo en galego
grazas ao traballo da comunidade galega de tradución”.
Este xoves o conselleiro defendía o concurso no Parlamento, pero era incapaz de dar unha data de cando
cumprirá Coremain e non especificaba que sanción se lle aplicará. A oposición lembroulle que non só os
computadores chegarán con atraso, senón que tamén a maioría dos profesores aínda non recibiron os cursos
programados. O PSOE asegura, ademais, que a Xunta dará as máquinas sobre todo a centros concertados,
sendo os públicos menos do 30%. O PP insiste en que os centros públicos representan o 77%.
Feijóo presentouse ás eleccións coa promesa de apostar polo software de código aberto. Porén, a práctica
totalidade dos traballadores de Mancomun.org foron despedidos e a contrata que se fixo cargo dos restos
mantén unha actividade moi reducida, malia que se renovaron convenios con asociacións e universidades.
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/6294.html
VOTA EN CONTRA DUNHA PROPOSTA DO BNG
O PP volve negar o galego nas ciencias e na tecnoloxía
Redacción . A portavoz de educación do BNG, Carme Adán, defendeu onte no Parlamento
unha proposición non de lei sobre o dereito do profesorado de Ciencias a impartir as súas
aulas en galego e a existencia e publicación de material didáctico axeitado no ámbito
científico-tecnolóxico, iniciativa que foi rexeitada polo PPdeG.
22.09.2010
Na súa intervención, a parlamentar nacionalista afirmou que a lingua galega se atopa nunha posición
“asimétrica ou minorizada” e esta situación fai necesario emprender accións que garantan de “maneira
plena” a súa aprendizaxe para que os nenos e nenas acaden as competencias en galego e castelán ao remate
da súa formación.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
166

A deputada do BNG, que fixo un paralelismo entre a situación de desigualdade das mulleres en relación aos
homes e a posición de desvantaxe do idioma galego fronte ao español, afirmou que ao igual que sucede coa
discriminación de xénero, no ámbito lingüístico debemos partir de “situacións diferentes co obxectivo de
acadar a igualdade”.
Igualdade
Carme Adán aseverou que “a igualdade debe ser o punto de chegada” e lembrou que “con ese espírito” foi
aprobada a Lei de Normalización Lingüística e a súa normativa.
Neste sentido, asegurou que a través da promoción e normalización de “xeito progresivo” é posíbel acadar
a igualdade de uso e coñecemento da lingua galega de todos e todas aquelas que se atopan no seu período
de formación.
Para a deputada do BNG, o actual decreto “ produce unha discriminación material do galego” e explicou
que do 40 por cento dos pais que reclamaron o ensino en galego en educación infantil só o 10 por cento o
vai recibir.
http://www.anosaterra.org/nova/49877/o-pp-volve-negar-o-galego-nas-ciencias-e-na-tecnoloxia.html
Jesús Vázquez di que a Comisión Europea apoia o
decreto
XORNAL.COM17/09/2010
O conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, descarta “problemas” na aplicación do decreto no ensino, ao
ver que a comunidade educativa está preocupada polo coñecemento dos seus alumnos e fóra do
“oportunismo político da oposición”. “Entendemos que á comunidade educativa o que lle interesa é o
futuro da xente e que está fóra de todo o oportunismo político dos partidos da oposición”, declarou o
conselleiro á prensa en Bruxelas tras entrevistarse coa comisaria de Educación, Androulla Vassiliou.
O conselleiro presentou o novo decreto á comisaria e destacou que lle trasladou a súa felicitación polo
“ambicioso” plan da Xunta. Ademais, segundo explicou, aplaudiu o “equilibrio” do decreto e mostrouse
“plenamente satisfeita” coa actuación da Xunta. A deputada europea do BNG, Ana Miranda, advertiu xa
que a comisaria pertence ao PP europeo e prevé enviar documentación sobre a norma a Vassiliou.
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/15/politica/jesus-vazquez-di-comision-europea-apoiadecreto/2010091500031601114.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
167

A Comisión Europea di que non avalou o decreto da
lingua de Feijóo
A comisaria de Educación aclara ao BNG que non apoiou o Executivo pero que non
pode “controlar as declaracións que se fan”
MIGUEL PARDO27/01/2011
A Comisión Europea non avalou política lingüística ningunha da Xunta. Así llo asegurou a comisaria de
Educación, Multilingüismo e Mocidade da UE, Androula Vassilou, á voceira do BNG en Bruxelas, Ana
Miranda, na xuntanza que mantiveron onte en Estrasburgo.
Malia que a Xunta asegurou nun comunicado o pasado 14 de setembro – tras unha reunión co conselleiro
Jesús Vázquez– que a comisaria “aplaudía e avalaba a política lingüística do Executivo”, Vassilou deixou
claro onte que “non pode interferir en ningún caso nas políticas en materia de lingua dos estados nin
autonomías ao non ter competencia na materia”. Segundo explica Miranda, a representante comunitaria
aseguroulle que “non pode valorar nin avalar” as decisións políticas, pero que “tampouco pode controlar as
declaracións que se fan despois das xuntanzas” con ela.
O encontro de onte, ao que tamén asistiu o eurodeputado da Alianza Libre Europea, Oriol Junqueras,
responde a unha carta na que o partido no que se inclúe o BNG pedía unha reunión para explicar a
verdadeira situación lingüística e contrarrestar a versión da Xunta.
Para Ana Miranda, a xuntanza de onte vén confirmar que “o conselleiro de Educación e o Goberno de
Feijóo non só trasladaron á comisaria unha imaxe falsa sobre a situación lingüística, senón que mentiron e
manipularon o encontro”. “Ela remítese a escoitar e quere saber todos os puntos de vista, pero non pode
emitir valoracións sobre o que non coñece con detalle; ademais, ningún comisario adoita facelo”, insiste a
voceira do BNG.
Así, durante a xuntanza de onte, Ana Miranda denunciou “a grave vulneración legal” que o Executivo do
PP fai “ao minorizar a lingua de xeito legal” e trasladoulle á comisaria Vassilou que aXunta “non segue as
directrices comunitarias en materia de multilingüismo” sobre a mellora da competencia e uso vehicular
dunha lingua estranxeira na educación, “xa que de ningún xeito debe facerse a costa da redución do
ghorario de uso das linguas cooficiais, nomeadamente o galego”.
Para argumentar a súa postura, a voceira do BNG entregou á euromisaria un amplo dossier onde se incluían
as diferentes posicións de diversas institucións galegas contra a política lingüística daXunta (Academia,
Consello da Cultura, universidades, plataformas civís...), e no que incluía informacións sobre as masivas
protestas de Queremos Galego en Compostela.
Ana Miranda convidou a Vassilou a visitar Galicia e reunirse cos colectivos sociais e culturais do país e
manifestou que “agora si, seguro, a Comisión sabe que Galiza e o galego existen”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/11/25/politica/comision-europea-aclara-non-avalou-decreto-daslinguas-feijoo/2010112423362500107.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
168

"Sen preguiza nin medo"
15.11.2010 “O traballo rigoroso, serio e constante da Coordinadora de ENDL a prol da
lingua é molesto para aqueles que só buscan a súa eliminación da sociedade”. É unha das
conclusións da segunda asemblea dos equipos de normalización, que rematou coa
consolidación desta rede colaborativa, así como coa posta en común de experiencias e
novas campañas de sensibilización da lingua galega para o vindeiro curso
MARÉ
A Coordinadora Galega de ENDL celebrou no IES
As Fontiñas de Santiago de Compostela o sábado
pasado a súa II Asemblea Xeral, na que estiveron
presentes representantes de equipos de dinamización
da lingua galega de centros de ensino públicos e
concertados de toda Galicia. No encontro, aprobouse
o Informe Anual presentado polo Consello Directivo,
así como o Plan de traballo para o curso 2010- 2011.
Entre outras conclusións, a Coordinadora acordou "impulsar a conciencia creativa a prol do galego desde a
comunidade educativa a través de campañas de sensibilización e dinamización da lingua galega", como O
galego é o noso medio natural, xa presentada en colaboración coa Área de Normalización da Universidade
de Vigo.
Pero, ademais, desde a CGENDL, anuncian que nos vindeiros meses promoverán novas campañas que
terán como fin "impulsar o uso do galego no ensino e na sociedade en xeral, buscando que avance e non
que retroceda, e implementando medidas para profundizar na Lei de nornalización lingüística, agora
cuestionada pola política lingüística do goberno galego".
Nesta II Asemblea a Coordinadora reafirmou a súa "vontade de non ter preguiza nin medo á hora de
traballar pola normalización da lingua galega, tal como anunciara na I Asemblea de hai un ano, se cabe
neste curso con máis ilusión e esforzo debido ás inxurias feitas por aqueles que queren acabar co galego",
aseguran nun comunicado. Deste xeito, consideraron "de forma unánime" que "estes ataques impropios
dunha democracia se deben ao traballo rigoroso, serio e constante realizado durante o curso pasado pola
CGENDL".
Así mesmo, a Asemblea acolleu "con entusiasmo" o Premio Altofalante 2010 que a Asociación Cultural
Altofalante de Ribeira lle vén de conceder á CGENDL. Os asistentes considerárono "unha mostra de apoio
e recoñecemento a este traballo feito pola normalización da lingua galega nos centros de ensino e na
sociedade desde o voluntarismo, a pluralidade e o sentido común"
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/sen-preguiza-nin-medo/idEdicion-2010-11-15/idNoticia-610738/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
169

materiais
Abalar non cumpre o plurilingüismo
04.12.2010 Bioloxía só está dispoñible en castelán, cando o decreto marca galego, di a CIG
I.C.
O decreto do plurilingüismo que entrou en vigor este curso establece que Bioloxía se impartirá en galego.
A pesar disto, os materiais didácticos que a Xunta facilita para esta materia no seu proxecto de
dixitalización do ensino están integramente en español, denuncia a CIG-Ensino. Tras cuantificar a presenza
de cada idioma cooficial nos materiais desta e outras materias, o sindicato acusa a Consellería de Educación
de empregar o chamado proxecto Abalar "para reducir a presenza do noso idioma nas aulas".
En Educación Física e Música na ESO, susceptibles de ser impartidas en galego por decisión do centro, o
material nesta lingua é ningún e un 20%, respectivamente. En Primaria, o 19% do material de Coñecemento
do Medio, de obrigada impartición en galego, está en castelán, mentres que en Plástica, que se ensina na
lingua que elixa cada colexio, de novo non hai ningún material en lingua galega. A CIG denuncia ademais
que aulas de infantil de nova creación están recibindo material "exclusivamente en español".
http://www.galiciahoxe.com/vivir-hoxe-aulas/gh/abalar-non-cumpre-plurilinguismo/idEdicion-2010-12-
04/idNoticia-617455/
Feijóo anula a campaña do ensino que "non existía"
24 horas antes
O presidente di tomar a “decisión política” de dar marcha atrás ao contrato porque “a
xente xa entende” a norma
DAVID LOMBAO 21/12/2010
O pasado 31 de marzo, o Diario Oficial da Unión Europea (DOUE) recollía o “anuncio de información
previa” co que aConsellería de Educación, “a través da Secretaría Xeral de Medios”, daba conta da súa
intención de contratar, por case un millón de euros, unha campaña de propaganda sobre os “valores do
plurilingüismo nas aulas” en base ao novo decreto que regula o uso da lingua no ensino. Onte, seis meses e
vinte e oito días despois desta decisión adiantada por Xornal de Galicia, o presidente da Xunta, Alberto
Núñez Feijóo, anunciaba a súa intención de non seguir adiante.
Entre o inicio e a desestimación deste proceso mediou toda unha treboada tanto no ámbito político como
entre os grupos de defensa da lingua e no propio ensino, non só polo “despilfarro” que, para a oposición
parlamentaria, supuña a posta en marcha desta campaña en plena crise económica, senón tamén pola súa
filosofía, recollida nos pregos de condicións da mesma. Meses antes da cancelación anunciada onte, a
Secretaría Xeral de Medios víase obrigada, en pleno verán, a rectificar tras revelar tamén este diario que a
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
170

documentación situaba o castelán como “lingua propia de Galicia”, contradicindo así o estipulado no
Estatuto de Autonomía.
Foi arrastrando esta controversia como a campaña seguiu adiante na súa tramitación ata que, o 15 de
outubro, foi adxudicada definitivamente cun certo adiamento nos prazos: as insercións en prensa, cuñas
radiofónicas, banners de internet e valados publicitarios xa non sairían á rúa no inicio do curso, senón
contra finais de decembro, isto é, ás portas da precampaña electoral.
Co proceso a piques de culminar, o pasado mércores Feijóo enfrontábase a un novo reproche a causa da
campaña. O secretario xeral do PSdeG, Manuel Pachi Vázquez, censuraba, no marco da sesión de
preguntas ao presidente, que o Executivo “recortase prestacións sociais” no canto de facer o propio co
“millón de euros” para “facer publicidade dun decreto que non quere ninguén”, subliñaba.
Foi nese debate a primeira ocasión na que un representante da Xunta ou do PP optaba por non defender
abertamente a contratación. Ben ao contrario, o xefe do Executivo optou por poñer en dúbida a propia
existencia da acción publicitaria, ata o punto de cualificala de “campaña pantasma do señor Vázquez”,
retando ao líder socialista a detallar “en que medios” ían ser inseridos os anuncios.
Apenas vinte e catro horas despois do esvarón parlamentario, chegaba a fin do proceso. Na mesma xornada
en que Xornal relataba que dera en negar a existencia da campaña dúas semanas despois de adxudicala –a
Secretaría Xeral de Medios ten dependencia directa da Presidencia da Xunta–, Feijóo, a preguntas deste
diaro, anunciaba que a propaganda do decreto nunca chegaría a facerse realidade e que os cartos reservados
para a mesma serán “investidos” noutras áreas da Administración autonómica.
ARGUMENTOS DE FEIJÓO
Ao ser cuestionado sobre a idoneidade de levar adiante a campaña, Feijóo asegurou ante a prensa que “se a
considerase axeitada”, o Goberno “faría” esta acción publicitaria. Pola contra, asegura, “despois de aplicar
o decreto observamos que a reacción social foi, maioritariamente, de comprensión e de apoio”, afirma,
obviando así as múltiples mobilizacións e protestas contra a aplicación da nova normativa.
Non obstante, a percepción manifestada por Feijóo de que a campaña “xa non era necesaria” tería que ter
chegado ao Goberno hai menos de dúas semanas, isto é, despois de tela adxudicado. O presidente xustifica
que “cando licitamos esa campaña –o pasado xullo– tiñamos unha decisión política que cambiamos antes
da adxudicación definitiva, como consecuencia de que non é necesario comunicar algo que a xente entende
e, na nosa opinión, tamén apoia”, afirma.
Neste sentido, e pasando por riba de que a adxudicación definitiva xa se producira, Feijóo sintetiza o
acontecido en que “a decisión administrativa non sempre coincide coa política”. A continuación, afirmou
que o “apoio” ao decreto non só se limita a Galicia, senón tamén “ás comunidades autónomas bilingües,
que apostan polo plurilingüismo” e ata ao Ministerio de Educación que, co apoio ao ensino de inglés,
“outorga competitividade e liberdade”, “fundamentos esenciais da educación pública”, concluíu.
http://www.xornal.com/artigo/2010/10/29/politica/feijoo-recua-cancela-campana-do-decreto-informacionxornal/2010102900064000177.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
171

Educación gastará dous millóns na versión castelá
de libros en galego
PSdeG e BNG censuran que, mentres caen os fondos para o ensino, a Xunta
“focalice” esforzos en “eliminar” o galego
DAVID LOMBAO 25/12/2010
No actual contexto de crise económica e de caída de fondos dispoñibles no conxunto das Administracións
públicas –aXunta contará con 1.177 millóns menos en 2011 e as súas contas retroceden a niveles de 2006–,
da análise inicial dos Orzamentos da Consellería de Educación é posible tirar un dato sorprendente.
Mentres que a tesoirada xeral leva por diante 161,4 millóns do departamento que dirixe Jesús Vázquez, un
dos seus apartados, “axudas libros de texto e material escolar” medra significativamente, pasando dos 8,5
millóns de 2010 a un montante total de 10,8.
O que podería ser un inusitado golpe de temón na política de bolsas da Consellería móstrase, tras unha
observación un chisco máis detallada das partidas económicas, como un novo impacto económico da
aplicación do denominado decreto do plurilingüismo nunha das súas vertentes máis controvertidas: o
cambio de libros de texto en galego, aínda vixentes en virtude do programa de préstamo do bipartito, pola
súa versión en castelán.
Así, dos 2,3 millóns de euros de incremento desta partida de axudas, a práctica totalidade, 2 millóns, leva
aparellada a engádega de “plurilingüismo”. Na memoria económica dos propios
Orzamentos Xerais da Xunta para 2011, unha parca explicación dentro das contas da Dirección Xeral de
Centros e Recursos Humanos ofrece a clave.
Entre os ámbitos atendidos por este departamento da Consellería inclúese a “gratuidade solidaria –sistema
de subvencións parciais á compra de libros de texto que substitúe á gratuidade total do anterior Goberno–
derivada da aplicación do Decreto 79/2010 (...) para o plurilingüismo no ensino non universitario de
Galicia, para as materias que cambian de idioma nos mesmos cursos de préstamo”. Tras a linguaxe
administrativa, a intención desta reserva económica non é outra que continuar o labor xa iniciado ao longo
do actual 2010, e que non é outro que desbotar libros escolares de matemáticas, ciencias ou tecnoloxía por
estaren redactados na lingua propia de Galicia, ao contrario do sinalado no novo decreto.
Así as cousas, esta nova partida virá engrosar o gasto de Educación no troco de idioma nos manuais dos
estudantes, proceso do que, en todo caso, só é posible falar en clave de estimacións, dado que, ata o
momento, a Consellería se ten resistido a ofrecer datos concretos do gasto, información que tampouco
ofreceu ata o de agora o propio Jesús Vázquez, malia ser cuestionado por PSdeG e BNG no Parlamento en
numerosas ocasións ao longo do presente exercicio económico.
Segundo esas estimacións, realizadas por colectivos profesionais, sindicatos e partidos políticos, o custo
inicial da substitución de libros sería de entre 3,8 millóns de euros –calculados pola Asociación Galega de
Editores– e 8,2 millóns, proxección máxima elaborada pola CIG-Ensino, según un cálculo que tería como
gasto mínimo 5,7 millóns, “dependendo das materias en que se cambie o libro”, explica.
Tendo en conta os diferentes cálculos e a falta de datos oficiais, é posible concluír que as partidas do ensino
público destinadas a cambiar o idioma dos libros de texto terá suposto, a finais de 2010, un gasto para as
arcas públicas de entre 5,8 e 10,2 millóns de euros ou, o que é o mesmo, ata un 6,3% da caída dos
orzamentos da Consellería de Educación para o vindeiro ano.
Neste escenario e malia ás cifras, o titular de Educación ten defendido en numerosas ocasións a remuda de
libros a causa do idioma. Segundo ten aseverado Jesús Vázquez no Parlamento, esta substitución tan só é a
concreción dunhas medidas lingüísticas que “xorden da demanda dos galegos para trasladar ao ensino un
bilingüismo cordial”.
Unha visión ben distinta deste gasto é a dos grupos da oposición. Para o voceiro do PSdeG en materia
educativa, Guillermo Meijón, esta é unha mostra máis da vontade de “derrubar o edificio da lingua galega,
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
172

que construímos entre todos e que queren que desapareza”. Ao tempo, Meijón censura que este gasto se
introduza nos Orzamentos como “plurilingüismo” mentres as partidas para o ensino de linguas estranxeiras
cae “un 34%”, afirma.
Nun sentido semellante, a voceira do BNG na materia, Carme Adán, coida que “esta partida mostra a
vontade” da Xunta de “focalizar” esforzos “na eliminación do galego”, unha decisión que para a
nacionalista resulta “incomprensible” e que non é máis ca un “despilfarro” para “atacar” a lingua propia de
Galicia no ámbito do ensino.
http://www.xornal.com/artigo/2010/11/02/politica/educacion-gastara-millons-na-version-castela-librosgalego/2010110122283700627.html
A máis galego nas aulas, maior comprensión lectora en
castelán
A maior presenza da lingua galega nos colexios entre 2006 e 2009 non prexudicou
os resultados en ciencias e matemáticas
M. PARDO 08/03/2011 - 23:03 h.
Nin estudar en galego dificulta a aprendizaxe en ciencias, nin impide mellorar o nivel de castelán, nin
existiu nunca “o dous ao caldeiro” en matemáticas... O que xa resultaba evidente de por si quedou de novo
ratificado tras o último informe Pisa que analizaba o nivel educativo do alumnado en Galicia e España.
Agora, a Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (Cgendl) realiza
unha análise deste documento na que non só se desmontan moitas das teorías defendidas por Galicia
Bilingüe e parte do PPdeG, senón que demostra que os alumnos galegos melloraron o seu rendemento alí
onde en teoría o ían baixar.
A Cgendl céntrase en analizar os resultados de entre 2006 e 2009, xusto durante o goberno do bipartito e
cando o galego aumentou a súa presenza nas aulas. Segundo os datos, a educación en Galicia nesa etapa
sitúase a un nivel similar á da OCDE ou incluso por riba en competencia científica, mentres que se sitúa
por riba da media de España nas tres competencias estudadas.
A evolución dos resultados acadados polos rapaces durante o goberno bipartito non varía moito, pero a
comprensión lectora auménta en sete puntos, en matemáticas o descenso é de cinco e en ciencias o
incremento é dun punto.
“A introdución da lingua galega como lingua vehicular no ensino en diferentes materias impulsada polo
Decreto 124/2007 non empeorou a adquisición de competencia lectora nin científica do alumnado”,
destacan os equipos de normalización –denominados só de dinamización desde a chegada do PP ao poder–,
que sinalan que os resultados son mellores xusto nas materias onde a lingua propia é habitual “desde hai
anos” (Coñecemento do Medio ou Bioloxía e Xeoloxía).
“O aumento da presenza do galego como lingua vehicular do ensino axudou a mellorar a comprensión
lectora en español e non repercutiu negativamente sobre os resultados en matemáticas, materia que daquela
era impartida en galego”, insiste a Cgendl, que destaca tamén o maior dominio do castelán que se dá na
maioría de autonomías bilingües do Estado.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
173

“Os resultados do Informe Pisa, o estudo de referencia mundial para medir a calidade dos sistemas
educativos,demostran que o fomento do galego non vai en detrimento da competencia en español nin do
desenvolvemento científico do alumnado”, aclara a Cgendl, en contraposición coas teorías defendidas por
Galicia Bilingüe e que foron apoiadas por boa parte do PPdeG e da actual Xunta de Galicia.
O polémico decreto do plurilingüismo aplicado polo Goberno galego na educación veta de maneira
explícita o galego para materias de ciencias como Matemáticas ou Tecnoloxía, que deben ser impartidas en
castelán. De feito, uns 3.000 profesores asinaron un manifesto asegurando que seguirían impartindo as súas
materias na lingua propia, independentemente do que lles marcase a norma. Ademais, a Asociación dos
Ensinantes de Ciencias de Galicia (Enciga) e Agapema (Asociación de Ensinantes de Matemáticas), tamén
expresaron o seu rexeitamento á medida.
http://www.xornal.com/artigo/2011/02/14/politica/mais-galego-nas-aulas-maior-comprension-lectoracastelan/2011021423062800525.html
O decreto do galego que non se cumpre
Logo de seis meses de curso, varios profesores constatan o incumprimento da
polémica norma
MIGUEL PARDO 09/03/2011
Ningunha incidencia”, di a Xunta cando se lle pregunta pola aplicación do polémico decreto do
plurilingüismo. Logo de meses de enfrontamento político, de varias –e masivas– manifestacións en contra e
entre os discursos gobernamentais louvando “a recuperación da liberdade e a fin da imposición” nas escolas
galegas, pouco ou nada cambiou nos colexios galegos.
Transcorridos seis meses de curso, nin Goberno nin oposición levantan a voz sobre a situación lingüística
do sistema educativo. A ameaza de rebelión de numerosos profesores ante a imposibilidade legal de dar
certas materias en galego en Primaria e Secundaria levou a Xunta a rebaixar as súas ameazas. Nin
inspeccións nin sancións. Conseguiu o Executivo de Feijóo minguar o galego, pero máis grazas ao
sempiterno discurso da “liberdade” e cheo de prexuízos contra o idioma que coa obrigatoriedade legal. “Ti
vai facendo”, que diría o outro.
Anulada a posibilidade de que o galego ocupase máis do 50% do currículo escolar dos rapaces, a
distribución lingüística por materias apenas se cumpre no sistema educativo de Galicia. Así se tira, polo
menos, dos numerosos testemuños de profesores aos que Xornal tivo acceso nos últimos meses. Iso si,
todos prefiren manter o anonimato ante o temor de que o que agora é inacción se converta en presión no
futuro. “A realidade é que cada profesor ou profesora dá as clases na lingua que quere, tanto os que teñen a
obriga por lei de impartilas en castelán como en galego. Non hai ningún control da inspección”, aclara unha
profesora dun instituto do sur de Galicia. Ela mesma, obrigada polo decreto a impartir a clase en castelán,
faino en galego.
“PASAN DE TODO”
“Pasan de todo e non velan polo cumprimento porque saben que en moitos casos é o mellor para manter a
tranquilidade e o bo ambiente”, di outro mestre da comarca de Santiago. “No meu instituto non se fai nada,
todo segue igual que antes, non vexo inspección por ningures. Os que tiñan antes que impartir en galego as
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
174

súas materias e o facían en castelán, seguen igual, e outros seguen a impartir as súas en galego, aínda que
agora o decreto non llo permita”, engade un mestre máis, este dun colexio da cidade da Coruña.
Os testemuños abondan pero os datos non. Comprobar o funcionamento en materia lingüística de todos os
centros de Galicia só estaría ao alcance da Xunta, que non facilita esas estatísticas. Os sindicatos do ensino
fan as súas propias enquisas e constatan a impresión xeral. “O Goberno fai un desleixo absoluto; a
intención real do decreto era a desgaleguización do ensino porque este Executivo non ten interese ningún
en que o idioma propio sexa vehicular na escola”, di Anxo Louzao, secretario nacional de CIG-Ensino, que
recoñece que o control da Consellería de Educación sobre o cumprimento da norma é case nulo. “Saben
que se non se fai nada e se deixa vía libre, gaña o castelán”, insiste outra docente que corrobora a versión
que dá a central sindical.
“Eu seguirei dando as clases en galego, iso que o teñan claro”, dicía ao principio de curso unha profesora
de Matemáticas dun centro urbano galego. Levaba anos usando a lingua propia. E así segue, malia que o
decreto deixa ben claro que esa materia científica está destinada ao castelán. Xa antes do curso, máis de
4.500 docentes asinaran un manifesto comprometéndose a continuar dando as clases en galego. Só con que
se cumprisen esas cifras, o incumprimento legal sería flagrante.
“O inspector non se ocupa de nada relacionado con iso. Seguen como decote, preocupados por horarios,
porque todo se desenvolva con ‘total normalidade’ e todo iso. Do demais, canto menos preocupacións
teñan, mellor”, recorda o mestre da Coruña. Outra profesora, desta vez pola zona da Barbanza, insiste no
mesmo.
Carlos Callón, presidente d’A Mesa pola Normalización Lingüística e voceiro de Queremos Galego,
certifica tamén que o control sobre a política lingüística que se segue nos centros é “nula”. “Non se vixía
nada e a presenza do galego segue minguándose”, di.
Porque igual que moitos mestres manteñen o seu compromiso de impartir as aulas en galego, son moitos
tamén os que incumpren a norma ao contrario e dan en castelán materias que, como Coñecemento do
Medio ou Historia, deberan ser en galego. Esta situación, segundo moitos dos mestres consultados, é máis
habitual en colexios privados. Pero non só neles.
“Non só se obvia o galego nos centros privados; en moitos colexios e institutos públicos tamén se obvia, e
non é raro atopar en bacharelato grupos con menos de 30% das materias en galego, tanto antes como
despois do decreto. Neste tipo de centros, o complicado e conflitivo é chegar a un 50% das materias en
galego”, di
A reflexión final é, en moitos casos, a mesma: “Estamos como na época de Manuel Fraga; non se controla
nada e o galego segue perdendo”. Daquela, a presenza da lingua propia era escasa. Agora, con Feijóo, a
promesa de que ambas as dúas linguas estarían en igual condicións tampouco é tal. Discriminar
positivamente o galego é 
unha quimera.
Mentres, a polémica lingüística –a real e non a utilizada electoralmente– perde folgos. BNG e PSdeG saben
que recuperar a belixerancia arredor do idioma sería entrar de novo nun xogo co que o PP podería volver
enlamar a campaña e que acabaría prexudicando o idioma. Carlos Negreira ou Corina Porro xa ameazaron
empregando a recorrida “imposición lingüística” nalgún mitin.
O pacto de silencio parece a solución menos mala para evitar outro dano irreparable á lingua. O remedio
pode ser peor que a enfermidade. No entanto, sindicatos do ensino, A Mesa ou plataformas como
Queremos Galego lembran que os datos que saíron á luz sobre a Educación Infantil nas cidades indican que
case o 90% das aulas son en castelán malia que o 40% dos pais elixiron o galego. E así segue.
http://www.xornal.com/artigo/2011/02/28/politica/decreto-do-galego-noncumpre/2011022723032601652.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
175

Vázquez confirma que "poderá haber consultas ás
familias sobre a lingua"
O conselleiro de Educación aclara que o idioma "non forma parte da programación
xeral" dos centros, polo que podería serlle consultado aos pais, tal e como
prometera o PP no seu programa
XORNAL.COM 08/03/2011
O conselleiro de Educación e Ordenación Universitaria, Xesús Vázquez Abad, recoñeceu hoxe que a Lei de
Convivencia e Participación da Comunidade Educativa abre a porta a consultar ás familias a lingua na que
queren ser escolarizados os seus nenos, unha enquisa coa que o PP cumpriría unha das súas polémicas
promesas electorais. A norma, que podería chegar ao Parlamento xa en febreiro, inclúe un apartado 'ad hoc'
co que o Executivo pretende legalizar a pregunta aos pais que Feijóo obviou no decreto do plurilingüismo
por falta de cobertura legal.
Xesús Vázquez lembrou nunha entrevista á TVG a importancia "dunha boa comunicación entre todos os
integrantes da comunidade escolar; e de coñecer a opinión por vía participativa de nais e pais, para que a
Administración educativa poida poñer en marcha novas iniciativas e proxectos. Así, o conselleiro aclarou
que a participación das familias “non interferirá na autonomía dos centros, na programación xeral nin na
liberdade pedagóxica e docente dos ensinantes”. Acto seguido, no entanto, aclarou: "As linguas non forman
parte da programación xeral, polo que si podería haber consultas".
Segundo o conselleiro, a lei pretende “xerar un clima de convivencia onde o profesor poida realizar a súa
tarefa diaria”, sempre co obxectivo de que as alumnas e alumnos acaden a mellor formación. De non xurdir
contratempos, o texto legal podería entrar no Parlamento de Galicia a finais de febreiro. Durante unha
entrevista no programa ‘Bos Días’ da TVG, o conselleiro de Educación explicou que Galicia non presenta
niveis preocupantes de conflitividade, polo que ocuparse de mellorar a convivencia con carácter preventivo
confírelle a este anteproxecto un carácter innovador.
Así, entre outros puntos tratados na futura Lei, Vázquez Abad destacou que se trata da primeira norma que
recolle o acoso escolar - incluíndo como unha das súas variantes o cyberbulling - desde unha perspectiva
preventiva e correctora. Neste sentido, o titular do departamento educativo da Xunta de Galicia lembrou
que, segundo datos da OCDE, os profesores empregan o 40% do seu tempo dentro da aula a conseguir un
bo clima entre os estudantes. “Isto é moi sintomático; e explicou que esta Lei fora moi demandada, tanto
pola sociedade en xeral como pola comunidade educativa en particular”. Corresponsabilidade das familias
O conselleiro fixo así mesmo fincapé noutro dos aspectos fundamentais da futura Lei, a chamada á
corresponsabilidade de todos os implicados na formación do alumnado, tanto os propios estudantes, como
os profesores, persoal non docente dos centros e as familias; tanto dentro da aula como en todos aqueles
aspectos relacionados coa educación dos rapaces que se desenvolvan fóra do espazo e horario lectivo.
Así, Vázquez Consenso da sociedade Respecto dos trámites a seguir polo borrador de anteproxecto, o
conselleiro de Educación lembrou que o texto está na fase de recepción de alegacións tanto do Consello
Escolar como do Observatorio da Convivencia. Despois pasará ao Consello da Xunta e ao Parlamento de
Galicia. “O obxectivo é recoller as suxestións de toda a sociedade e acadar o maior consenso posible”,
explicou o conselleiro.
http://www.xornal.com/artigo/2011/01/14/politica/vazquez-confirma-podera-haber-consultas-familiaslingua/2011011413191200395.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
176

A Xunta oculta a enquisa da lingua en Infantil
que fixo hai nove meses
O Goberno prometera en setembro facer públicos os datos da consulta que
determinou o idioma vehicular dos máis cativos
MIGUEL PARDO 09/03/2011
“Cal é a lingua materna do seu fillo ou filla”. Con esta pregunta agochou a Xunta a pretendida enquisa con
cuxas respostas establecería o idioma vehicular nas diferentes escolas de Educación Infantil de Galicia.
Tratando de evitar os atrancos legais que xa lle advertira o Consello Consultivo, a Consellería de Educación
argallou esta cuestión que comezou a remitir aos centros educativos a principios de xuño. Os pais
entregaron os resultados a finais dese mesmo mes, coincidindo co prazo de matrícula. Case nove meses
despois, o Executivo continúa sen dar os datos da polémica consulta, malia que os cativos levan xa medio
ano de curso e despois de que o propio Goberno prometera facilitar as estatísticas aló por setembro, incluso
no Parlamento.
“Os datos e a documentación non están preparados aínda, por iso non se facilitan”, xustifican desde
Educación. E non será porque non llelos pediron. “Manteñen os resultados ocultos malia que os
reclamamos en todas as mesas sectoriais que houbo neste curso”, queixouse CIG-Ensino, que cre que a
decisión é un intento máis de “reducir a presenza do idioma galego nas aulas”. O mesmo opina o sindicato
STEG, que tamén solicitou os datos definitivos e conseguiu a mesma resposta. “Ningunha noticia”, aclara
Gelo Portomeñe, que non sabería dicir se o motivo de atraso é por desleixo ou agocha algún interese máis.
A pregunta sobre a lingua materna –que non a preferida polas familias para que fosen educados seus fillos–
é vinculante para establecer o idioma predominante na etapa infantil, aquela na que os rapaces teñen o
primeiro contacto co idioma e no que máis rapidamente aprenden unha lingua. Todo, a pesar de que o
Consello Consultivo advertira de que a elección da lingua materna “vén atribuída en exclusiva aos poderes
públicos e non ás familias” e tras rexeitar que esta decisión quedase “unicamente vinculada” a unha
pregunta ordenada pola Administración. Aínda así, o sindicato STEG, a través das súas propias enquisas
nas escolas das cidades, fixera públicos uns datos que indicaban que só o 12% dos centros de Infantil das
urbes educa os cativos en lingua galega malia que case o 40% das familias optaron polo idioma propio.
Case o 90% das aulas, xa que logo, son en castelán.
A falta dos datos de 30 centros –que os colexios non quixeran facer públicos ou que aínda non eran
definitivos–, o resultado era moi prexudicial para o galego, precisamente nas contornas onde todos os
estudos destacan a masiva perda de galegofalantes nos últimos anos. Así, dos 141 centros urbanos de
Infantil analizados, en tan só 17 as familias elixiron maioritariamente como lingua principal o galego,
mentres que en 87 optaron polo castelán e en sete houbo un empate. Os 30 restantes non tiñan datos finais.
En definitiva, o 62% dos centros de Infantil das cidades educa os cativos en castelán, o 5% debería facelo
nas dúas linguas e o 12% en galego.
Faltaban, no entanto, os datos oficiais da Xunta nas cidades, pero tamén o resultado da enquisa no resto de
localidades galegas. Feijóo, pouco despois de coñecer os datos do STEG, xa dixera que non daría por
“válida” unha enquisa que non coñecía, pero tamén que daría por bo o resultado fose o que fose. Nove
meses despois de recoller as respostas dos pais, os resultados seguen a ser unha incógnita. O STEG xa
advertira daquela de que os datos nas cidades eran “unha advertencia á Xunta”: “Os prexuízos contra o
galego non son tantos como pensaban”.
http://www.xornal.com/artigo/2011/03/01/politica/xunta-oculta-enquisa-da-lingua-infantil-fixo-haimeses/2011022823375900333.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
177

Feijóo admite que a Lei de Convivencia cobre o baleiro
legal das enquisas da lingua
O Goberno galego aproba o anteproxecto da norma que, entre outros aspectos do
funcionamento escolar, permitirá que as familias condicionen a lingua das materias
escolares.
XORNAL.COM 09/03/2011
O presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, institiu hoxe en defender a posta en marcha de enquisas nos
centros de ensino para que as familias do alumnado condicionen o reparto das materias entre galego e
castelán. Tras a xuntanza do Consello da Xunta na que foi aprobado o anteproxecto da Lei de Convivencia
e Participación, Feijóo admitiu que esta norma vén cubrir un "baleiro legal" que fora explicitado polo
Consello Consultivo, e así "poder consultar sobre a lingua ou sobre calquera outra cousa".
Ante as críticas lanzadas dende diversos colectivos de defensa da lingua, docentes e sindicatos, Feijóo
asegura estar "sorprendido" por que "haxa organizacións que se manifestan con frecuencia" pero que "non
admiten que se moidan manifestar os pais a través dunha consulta", un sistema que, afirma, "nun país
democrático non debería criticarse, senón apoiarse".
"O risco -afirma- sería facer as cousas porque o presidente ou o conselleiro manden, sen coñecer o que
queren os pais". Neste escenario, Feijóo admite que pode haber "pais decepcionados por que a súa proposta
non foi seleccionada", pero "nisto consiste a democracia", un sistema "imperfecto, pero é o mellor que
coñecemos", conclúe Feijóo.
http://www.xornal.com/artigo/2011/03/03/politica/feijoo-admite-lei-convivencia-tenta-cubrir-baleiro-legaldas-enquisas-linguisticas/2011030314035700911.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
178

A Xunta baixa un 21% a axuda á edición de libros
educativos en galego
Educación elimina dos “criterios de priorización económica” as axudas adicionais para
materiais de Formación Profesional na lingua propia de Galicia
DAVID LOMBAO 13/03/2011
Chegan antes, pero adelgazaron notablemente polo camiño. A Consellería de Educación vén de pór en
marcha as axudas para a “edición en lingua galega de recursos didácticos curriculares para niveis non
universitarios”, unha convocatoria anual que se adianta tres meses a respecto da anterior –as axudas de
2010 foron convocadas a principios de xuño– pero que perde un 21% dos seus fondos económicos.
Mentres que os actuais orzamentos do departamento que dirixe Jesús Vázquez experimentaron
controvertidos incrementos co obxectivo de facer fronte ás axudas para mudar a versión castelá de libros
editados en galego, a tesoirada si chega a estoutras subvencións, asentadas nun amplo marco legal, tal e
como se recoñece na propia orde que as regula. Neste documento, publicado onte no Diario Oficial de
Galicia (DOG), sinálase que os motivos para subvencionar estes materiais –en formato papel ou dixital– se
sitúan na obriga do Goberno galego de “promover o uso progresivo do galego no ensino”, tal e como
recolle a Lei de Normalización Lingüística, ou na Lei do Libro e da Lectura aprobada en 2006 polo
Goberno bipartito, na que se estipula que se “potenciará a produción editorial en galego mediante unha liña
de axudas que asegure a existencia dunha oferta suficiente de materiais didácticos naquelas áreas en que a
lexislación educativa determine que a lingua galega sexa a vehicular da súa aprendizaxe”, sinalaba a lei.
Neste contexto, as empresas que editan libros e outros materiais educativos en galego podían optar en 2010
a unhas axudas que contaban cunha partida total de 501.617 euros mentres que, un ano despois, o seu
importe se reduce a 400.000 euros, nunhas subvencións que na súa anterior edición beneficiaron a doce
editoras, moitas delas especializadas en libros de texto e outros materiais didácticos.
A redución orzamentaria non é a única variación que experimenta a convocatoria publicada onte, aínda que
o seu texto é practicamente idéntico á do pasado ano. O outro cambio da orde de axudas sitúase no seu
artigo 12, no que se establecen os “criterios de priorización económica”, isto é, un incremento “liñal
diferenzado” para potenciar con maior intensidade o galego en determinados ámbitos do ensino. Fronte ás
sete áreas prioritarias de 2010, desta volta o número redúcese ata cinco, quedando excluídos os “módulos
de ciclos formativos derivados da LOE –a Lei Orgánica de Educación–” e a “formación profesional e
ensinanzas de réxime especial”. Así as cousas, os materiais editados en galego para estas áreas de ensinos
profesionais non terán incremento ningún sobre o resto, mentres que hai un ano se lles aplicaban subas de
2.500 euros para libros de texto e de 1.500 para material complementario, no caso dos ciclos formativos da
LOE, e de 1.750 euros para libros e 750 para outros materiais no resto da FP.
Así as cousas, a tesoirada xeral dos recursos económicos para potenciar a lingua galega –a partida de
“normalización lingüística pasou de 85 millóns de euros a 11 en apenas dous anos– afecta este ano a unhas
axudas que, non obstante, si se recollen no denominado decreto do plurilingüismo, se ben nesta normativa
as axudas á edición de libros de texto e outros materiais educativos en lingua galega é equiparada á
subvención dos mesmos materiais en idiomas estranxeiros. Así, e tal e como se recolle na propia orde de
axudas publicada onte, no decreto aprobado pola xunta en maio de 2010 establécese que nos contidos
educativos “impartidos en lingua galega e en linguas estranxeiras” se garantirá que os materiais “terán a
calidade científica e pedagóxica adecuada e atenderán, sen prexuízo da súa proxección universal, as
pecularidades de Galicia”. Con esta fin, continúa o artigo 13.3 do decreto, “a consellería competente
fomentará a elaboración e publicación dos materiais curriculares correspondentes”, un fomento que, como
norma xeral, se realiza ou ben mediante a edición por parte da propia Xunta ou a través as subvencións.
http://www.xornal.com/artigo/2011/03/08/politica/xunta-recorta-axudas-edicion-libros-educativosgalego/2011030722193300288.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
179

La participación en el Correlingua 2011 se
incrementa hasta superar los 45.000 jóvenes
26.04.2011 A Mesa "lamenta" la ausencia de la Xunta en el evento y la acusa de "no
participar en ningún acto en defensa del gallego"
La participación en la iniciativa para la promoción del idioma gallego Correlingua se incrementará en 2011
en unos 5.000 jóvenes con respecto al año pasado, hasta superar los 45.000 integrantes, según las
previsiones de los organizadores del evento. Durante la rueda de prensa para presentar esta edición, el
presidente de A Mesa pola Normalización Lingüística, Carlos Callón, ha declarado que este evento estará
protagonizado por los jóvenes que componen la "generación más desgalleguizada" de la historia.
Sin embargo, ha señalado que existen "muchos adolescentes gallegos que quieren protagonizar la
recuperación de su lengua". Asimismo, ha llamado a los que no utilizan el gallego habitualmente a
adoptarlo como idioma, recordando que el literato y político Castelao habló exclusivamente en castellano
hasta los 17 años. Callón ha "lamentado", por otra parte, la ausencia de la Xunta en este evento, y ha
señalado que el Ejecutivo autonómico "no está en ningún acto por la defensa del idioma". Por último, ha
conminado al Gobierno gallego a cumplir "la ley y uno de los propósitos fundamentales de la autonomía"
mediante la defensa del gallego.
A su vez, Anxo Louzao, secretario nacional de Ensino en la Confederación Intersindical Galega, ha
afirmado que el gallego es "atacado y agredido" por las instituciones públicas y ha resaltado la "necesidad
de fortalecerlo y apuntalarlo" mediante iniciativa como el Correlingua. El sindicalista ha llamado a los
jóvenes gallegos, asimismo, a "sentirse orgullosos de su idioma".
Participación de los municipios
Por su parte, la concejala coruñesa de Juventud y Solidaridad y Normalización lingüística, Ermitas
Valencia, ha resaltado la "satisfacción por colaborar en esta iniciativa" del Ayuntamiento de la ciudad
herculina, y ha pedido que el Correlingua "sirva como ejemplo para que seamos un país libre como
tenemos que ser".
En lo tocante a Santiago de Compostela, la responsable de Normalización Lingüística de la ciudad,
Guadalupe Rodríguez, ha declarado que no se debe dar "un paso atrás" en la defensa del gallego, puesto
que, en su opinión, "es fácil perder la lengua pero muy difícil recuperarla".
Actividades
La iniciativa se desarrollará entre los días 2 y 13 de mayo en quince localidades gallegas, empezando por la
capital autonómica y rematando en la ciudad de Ourense.
Tras la carrera que presta su nombre al evento, los participantes podrán asistir a un acto en el que se leerá el
manifiesto de este año --elaborado por alumnos de 2º de la ESO del municipio coruñés de A Laracha-- y se
realizarán actividades musicales y un espectáculo de magia, entre otros.
En el encuentro, además, se difundirán un vídeo y un cómic, elaborados respectivamente por estudiantes de
A Fonsagrada (Lugo) y de una escuela pontevedresa, con relación a la promoción del idioma. Las piezas
fueron seleccionadas de entre los participantes en un concurso abierto a los alumnos de educación
obligatoria de la comunidad.
http://www.farodevigo.es/galicia/2011/04/26/participacion-correlingua-2011-incrementa-superar-45000-
jovenes/539038.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
180

idioma
Anxo Lorenzo gaba o "entusiasmo" dos equipos
de dinamización
13.05.2011 Asegura, en presenza de Jesús Vázquez, que os resultados do seu labor son
positivos porque traballan máis alá "dos límites do estrito deber"
REDACCIÓN
O secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo,
gabou onte o labor dos equipos de dinamización da lingua
galega dos centros de ensino -denominados de normalización
ata a chegada do polémico Decreto do plurilingüismo- porque
constitúen "un amplo tecido de dinamización lingüística que
traballa desde hai anos no ensino con resultados moi positivos
grazas a dúas características principais: que inciden na mesma
poboación durante anos de maneira continuada e que o
profesorado que está detrás dos equipos a miúdo ten unha
implicación e un entusiasmo pola tarefa dinamizadora e pola
tarefa educativa que soborda os límites do estrito deber".
Por iso, "a secretaría xeral leva facendo un esforzo grande de recoñecemento, financiamento, orientación,
coordinación e difusión do labor dos equipos que deu froitos especialmente positivos nos últimos anos",
declarou.
Anxo Lorenzo fixo estas declaracións nun acto que realizou onte xunto ao conselleiro de Educación e
Ordenación Universitaria, Xesús Vázquez Abad na entrega de premios do Concurso-Exposición Letras
Galegas 2011, que este ano recaeron no CEIP de Laredo, en Redondela, e na Escola Superior de Arte
Dramática de Galicia. Os premios están organizados, un ano máis, pola Xunta.
O conselleiro de Educación destacou na súa intervención o traballo realizado polos centros gañadores. "Coa
base da obra e da vida do poeta de Monforte creastes unha realidade diferente, única e auténtica", afirmou.
"Os vosos traballos", engadiu, "partiron da obra extraordinaria e inmortal de Lois Pereiro, que trata temas
cruciais do ser humano, como a vida, os soños, o amor, a enfermidade ou a morte". Recoñeceu que estes
temas da literatura universal se abordan "xeración tras xeración en diversas linguas, pero Lois Pereiro
decidiu transmitírnolos en galego, na súa lingua creativa" e por iso "a súa mensaxe nos chega máis directa e
profundamente".
Os grupos de traballo que realizaron as exposicións premiadas recibiron cadanseu diploma acreditativo e
mais un premio en metálico por importe de 4.000 euros, nun acto celebrado esta mañá no CEIP de Laredo,
en Chapela, Redondela. Os carteis gañadores foron distribuídos este mes das letras pola consellería en máis
de 2.000 puntos de Galicia e do exterior, nos que se inclúen centros de ensino, centros de estudos galegos,
centros da emigración, bibliotecas municipais e casas da cultura.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/anxo-lorenzo-gaba-entusiasmo-dos-equipos-dinamizacion/idEdicion-
2011-05-13/idNoticia-668573/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
181

O modelo galego, o que menos protexe a lingua
propia no Estado
Só Galicia impide que se poida optar polo idioma vernáculo como vehicular
M. PARDO 02/06/2011
Polo momento, a Comunitat Valenciana, gobernada por Camps, divide o seu modelo lingüístico para a
educación entre as zonas nas que o catalán (valenciano neste territorio) é maioritario e aquelas nas que o
castelán ten maior presenza.
No caso das primeiras –o 75% dos municipios–, os centros poden escoller entre dous modelos, aínda que en
ambos os dous casos o catalán é sempre a lingua base. Nun deles, todas as materias son impartidas na
lingua propia, agás as de caastelán e lingua estranxeira. No outro, o valenciano é maioritario e o español
queda reservado a catro materias.
Nas zonas onde o castelán é o idioma maioritario, o catalán non baixa dun terzo. Ademais, os regulamentos
orgánicos dos centros establecen a necesidade de incluír programas de educación bilingüe para a
normalización do valenciano, incluídos os de inmersión lingüística. O novo modelo que pretende instaurar
o PP sería “único” en todos os centros e acabaría coa discriminación positiva a prol do valenciano ou coa
posibilidade dos rapaces de estudar na súa lingua propia.
A situación sería, xa que logo, semellante á de Galicia, onde a protección da lingua propia é escasa, e moi
diferente á doutras comunidades como Cataluña. O modelo de inmersión lingüística en catalán leva vixente
desde os 80 e foi louvado polo Consello de Europa e defendido polo Parlamento Europeo en 2009 ante os
intentos de censura do PP. O idioma propio é considerado “a lingua vehicular e de aprendizaxe” no ensino,
polo que todas as materias se imparten en catalán, agás as de lingua castelá e estranxeira.
Na educación infantil, ao comezar a ensinanza, os pais cuxa lingua habitual sexa o castelán poden instar, no
momento de facer a matrícula, a que os seus fillos reciban atención lingüística individualizada nesa lingua,
pero sempre en clases conxuntas, xa que está especificamente prohibido separar os alumnos en grupos
diferentes por razón de idioma. Todos os partidos cataláns agás PP e Ciutadans defenden este modelo
exitoso.
Por outra banda, en Baleares o decreto polo que se rexe a educación nas é do máis semellante ao que
instaurara o bipartito en Galicia. Establécese que a lingua catalá “é a lingua propia de Baleares”, ademais
de “idioma de ensinanza, aprendizaxe e comunicación”.
A norma establece que o catalán debe ter “un uso mínimo do 50%” no conxunto das materias, aínda que
esta porcentaxe pode aumentarse ata un modelo semellante ao catalán (todas as materias agás as de castelá
e estranxeiras) se así o decide a xunta reitora de cada centro. Na actualidade, a maioría das escolas baleares
imparten máis da metade das materias en catalán, aínda que a chegada do PP ao goberno cambiará a
política lingüística nas Illas.
En canto a Euskadi, o Goberno do socialista Patxi López anunciou un novo decreto, tamén semellante ao
galego, que non aplicará polo momento. Onte mesmo, o Executivo presentou os datos dos novos centros
que participan nun proxecto piloto plurilingüe que pretende substituír á política lingüística actual,
fortemente apoiada pola sociedade.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
182

Hoxe en día, no País Vasco hai tres modelos. O A, todo en castelán agás o éuscaro; o B, bilingüe con
maioría do vasco; e o D, todo en éuscaro agás a materia de castelán. Segundo os últimos datos, a gran
maioría dos alumnos están escolarizados no modelo D.
Por último, Navarra divide o seu territorio en varias zonas lingüísticas: a vascófona (con maioría de vascofalantes),
a mixta e a non vascófona.
Os modelos A, B e D, idénticos aos que se imparten en Euskadi, son autorizados na zona vascófona e
tamén na zona mixta, na que se inclúe o modelo G, con todas as materias en castelán. Na área non
vascófona, só é posible escoller entre o A e o G.
http://www.xornal.com/artigo/2011/05/31/politica/modelo-galego-menos-protexe-lingua-propia-noestado/2011053100033101909.html
http://www.xornal.com/ficheiro/2011/05/31/politica/modeloslinguisticos.jpg
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
183

A política lingüística e cultural do
goberno galego
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
184

MODIFICACIÓN LEXISLATIVA
As oposicións en Galiza poderanse facer
integramente en castelán
O Goberno convoca unha mesa extraordinaria para negociar a modificación da Lei
de Función Pública de cara a suprimir a obrigatoriedade dunha proba en galego.
Redacción - 21/05/2009
O Goberno presidido por Alberto
Núñez Feijoo convocou para o
venres unha mesa xeral
extraordinaria de negociación para
modificar o artigo 35 da Lei de
Función Pública. O seu obxectivo é
eliminar a obriga de usar o galego
en, cando menos, unha das probas
das oposicións.
Deste xeito, o PPdeG pretende derrogar a modificación feita durante a anterior lexislatura e que garantía
que un mínimo dunha parte da oposición se tivese que facer na nosa lingua. A modificación faise para
garantir a "cooficialidade lingüística" e que "a mobilidade dos cidadáns e das cidadás polo territorio
nacional (en referencia ao Estado Español) non se vexa limitada".
Co cambio no texto lexislativo, as persoas que opositen só terán o obriga de acreditar o coñecemento do
galego mediante o certificado Celga 4 ou efectuando unha proba. A CIG, a Mesa e AGAL anunciaron que
se manifestarán perante a EGAP durante a xuntanza este venres para amosar a súa oposición á
modificación, que aínda depende do informe favorábel do secretario xeral de Política Lingüística.
http://www.vieiros.com/nova/74228/as-oposicions-en-galiza-poderanse-facer-integramente-en-castelan
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
185

A reforma da Lei da Función Pública contradí a Europa
A CIG asegura que o pretendido cambio vai en contra da Carta Europea das
Linguas Minoritarias
Cristina Díaz Pardo 22/05/2009
Cando aínda non pasou unha semana desde que se celebrou a gran manifestación a prol da lingua galega e
en contra dos plans do PP sobre o idioma, a Xunta de Galicia pretende reformar a Lei da Función Pública
de forma que se eliminen os exames en galego das oposicións. Será hoxe cando se reúna a Mesa Xeral de
Negociación de Empregados Públicos, na que o único punto da orde do día é a modificación do artigo 35
da Lei da Función Pública para suprimir a obriga de realizar en galego, como mínimo, unha das probas das
que constan os procesos selectivos. De levarse a cabo esta reforma normativa, non estaría asegurado que os
traballadores públicos tivesen un coñecemento adecuado do galego, co que se estaría a incumprir a Carta
Europea de Linguas Minoritarias.
Polo menos así o entenden dende a CIG, sindicato que nestes días pediu por tal motivo a intervención no
asunto do novo secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo. O representante de CIG-
Administración, Manuel Gallardo Canitrot, manifestou a Xornal de Galicia que a carta europea vese
claramente vulnerada, “xa que non se garante que a xente que traballe na Administración vaia coñecer ou
falar o galego”. O sindicalista manifestou que “xa actualmente é moi sinxelo ver que hai moita xente que
traballa como empregada público e que non ten coñecemento algún do galego”.
A Carta Europea das Linguas Minoritarias é un acordo ratificado en Estrasburgo no ano 1992 polos estados
membros do Consello de Europa que se basea na protección das linguas propias dun territorio que carecen
de carácter oficial, ou que, téndoo, están en situación de debilidade. España adheriuse a este manifesto
estando o galego dentro da categoría de linguas que son obxecto de protección. O artigo dez da citada carta,
referido a autoridades administrativas e servizos públicos, especifica que “é necesario velar porque as
autoridades administrativas utilicen as linguas rexionais ou minoritarias” e “permitir ás autoridades
administrativas redactar documentos nunha lingua rexional ou minoritaria”.
Segundo o texto europeo, os países asinantes comprométense a pular polo “recrutamento e, no seu defecto,
a formación de funcionarios e outros axentes públicos en número suficiente”.
Tamén o deputado do BNG Bieito Lobeira destaca o “claro incumprimento da Carta. A normativa vixente
xa nin garantía o coñecemento da lingua galega xa que a proba era un simple test. Agora, o anteproxecto de
Lei feito polo Goberno parece redactado pola FAES”, dixo Lobeira a este xornal antes de engadir que “o
PP xustifica esta modificación nunha lei argumentado que isto servirá para acabar coas barreiras
lingüísticas no territorio nacional e para que o servizo público gañe máis calidade. Hai que estudar a
posibilidade dunha actuación xudicial”, sentenciou o nacionalista.
Pola súa banda, o deputado socialista José Manuel Lage Tuñas afirmou que “a supresión do galego nas
oposicións é unha boa mostra de que o PP non quere buscar o consenso senón seguir desprotexendo a nosa
lingua. Feijóo está a romper o consenso do Plan de Normalización Lingüística”, sentenciou.
A pretendida reforma da norma, promovida pola dirección xeral da Función Pública, pertencente á
Consellería de Facenda, aparece sobre a mesa cando hai apenas uns meses un estudo do Consello de
Europa sobre a situación do galego informaba de que actualmente só é necesario o coñecemento deste
idioma para un 6% dos postos de funcionarios estatais nas comunidades.
http://www.xornal.com/artigo/2009/05/22/galicia/reforma-da-lei-da-funcion-publica-contradieuropa/2009052123250847626.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
186

CIG, UGT y CCOO rechazan que se elimine la prueba
de gallego
La reunión coincidió con una concentración, convocada por CIG y a la que se
adhirieron A Mesa pola Normalización Lingüística, Galiza Nova y Asociación
Galega da Lingua (AGAL)
XdG 23/05/2009
Los sindicatos CC.OO., UGT y CIG se levantaron hoy de la negociación con la Xunta de Galicia en la
Mesa General de Negociación de Empleados Públicos para "protestar" y "rechazar" que se elimine o se
modifique el artículo que obliga a realizar en gallego alguna de las pruebas selectivas en la convocatoria de
oposiciones a la administración pública.
Así, los representantes de los tres sindicatos -salvo CSI-CSIF- criticaron que esta convocatoria, en la que se
incluía como único punto en la orden del día la modificación del artículo 35 de la Ley da Función Pública
Gallega, se realizó "con sólo 48 horas de antelación" y supone una "muestra un prejuicio lingüístico claro
ante la obligación de garantizar la competencia en ambos idiomas" de los empleados públicos. Asimismo,
en declaraciones a los medios frente a la Escuela Gallega de Administración Pública (EGAP), los
responsables sindicales denunciaron "la ausencia de debate" en una reunión en la que, según afirmaron, el
representante de la Administración gallega "no contestó" a sus preguntas. Según denunciaron, "se trata de
una cuestión que estaba en el programa electoral a la que no iban a renunciar" y avanzaron que el lunes "se
hará una ronda de preguntas" a cada sindicato individualmente en la que "no se sabe cuales -organizaciones
sindicales- participarán".
La reunión coincidió con una concentración, convocada por CIG y a la que se adhirieron A Mesa pola
Normalización Lingüística, Galiza Nova y Asociación Galega da Lingua (AGAL), en la que unas 100
personas exigían que "se defienda el uso del gallego en la administración".
http://www.xornal.com/artigo/2009/05/22/galicia/cig-ugt-ccoo-rechazan-elimine-prueba
gallego/2009052214021161809.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
187

LENGUA
La Xunta desoye a los sindicatos y mantiene
como no obligatoria la prueba en gallego al
opositar
CIG, CC.OO. y UGT están en contra de modificar la Lei de Función Pública
E.A. 25/05/2009
La Dirección Xeral de Función Pública mantiene su compromiso de suprimir la obligatoriedad de realizar
una prueba en gallego en las oposiciones de la Administración, pese al rechazo sindical, prácticamente
unánime.
En concreto, CIG, CC.OO. y UGT, que engloban a trece de los quince miembros de la mesa sindical de
negociación, han mostrado su oposición a esta medida, que la Xunta quiere incorporar como modificación
de la Lei de Función Pública. El artículo 35 de esta norma establece que para promover el uso normal del
gallego por parte de los poderes públicos de Galicia habrá que demostrar el conocimiento de este en las
pruebas de acceso a las plazas de la Administración. Por ello, las bases de las convocatorias «establecerán
que unha ou máis das probas do proceso selectivo se deberán realizar exclusivamente en lingua galega».
En la práctica, la prueba que se realizaba en gallego era de tipo test, que con este cambio en la ley pasará a
ser bilingüe. El pasado viernes todos los sindicatos a excepción del CSIF se levantaron de la mesa de
negociación ante la actitud de la Dirección Xeral de Función Pública, que calificaron de prepotente,
intentando despachar con una convocatoria urgente con solo 48 horas de antelación un tema «de tanta
trascendencia como é o da lingua», asegura CC.OO.
El director xeral, José María Barreiro, convocó ayer de nuevo a todos los sindicatos de forma individual
para conocer su postura sobre la modificación de esta norma, que sigue siendo, salvo en el caso del CSIF,
de total oposición. De hecho, la CIG ni siquiera acudió, al esgrimir que el lugar de negociación es la mesa
sectorial.
Francisco Núñez, de UGT, que criticó la actitud de la Xunta tanto en las formas como en el fondo, señaló al
término del encuentro que la postura del Gobierno gallego es la misma que hace unos días, y defendió la
inclusión de un examen solo en gallego «pensando en el ciudadano» y en el derecho que debe tener a que
se le atienda en su lengua, en el caso de ser el gallego. El certificado que se exige para demostrar el
conocimiento de la lengua de Galicia, añade Núñez, no es para nada capacitante, lo que dejaría indefenso al
ciudadano. Ramiro Otero, de CC.OO., añade que los propios responsables de la Xunta ven difícil ceder a
las reivindicaciones sindicales «porque estaba dentro do programa eleitoral».
Alevosía
Fonte acusó al Gobierno del PP de actuar con alevosía al plantear un cambio de tanta trascendencia de
forma urgente y de provocar un debate que no existe en la sociedad. Pese a que las tres principales
organizaciones sindicales mostraron su malestar por el cambio en el artículo 35 de la ley, por el momento
no han planteado ninguna medida conjunta de protesta.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2009/05/26/0003_7742153.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
188

Volcán lingüístico
Vía de urgencia para eliminar el gallego de las
oposiciones
29.05.2009 Lage advierte de la inseguridad jurídica que provocará sobre los procesos en
curso // Aymerich lamenta que en plena crisis se "abran as portas" a opositores de otras
CCAA
REDACCIÓN • SANTIAGO
Los planes del Gobierno de Alberto Núñez Feijóo para modificar el papel del gallego en las convocatorias
de empleo público parecen cumplirse a contrarreloj. Sólo cinco días después de la primera y única reunión
con la mesa sectorial de función pública, y sin acercamientos de ningún tipo, el Consello de la Xunta
acordó ayer la redacción que propondrá al Parlamento para modificar la ley y suprimir la obligatoriedad
actual de realizar al menos uno de los ejercicios en gallego. El texto, que mantiene el examen de
conocimientos de gallego, pero no su carácter eliminatorio, será remitido a la Cámara con carácter urgente,
con la intención admitida desde el Gobierno de que se apruebe "lo antes posible".
La modificación llega con prisa y sin consenso sindical. El pasado viernes 22, CIG, UGT y CCOO, tres de
los cuatro sindicatos representados en la mesa de función pública, abandonaron su asiento tras conocer la
propuesta de la Consellería de Facenda y constatar -denunciaron- el nulo margen de negociación que la
Administración iba a admitir.
Era la primera vez que conocían el texto y habían sido convocados a la mesa por procedimiento de
urgencia. Las reuniones posteriores uno a uno, entre la Consellería y las fuerzas sindicales, tampoco
consiguieron consensos, de modo que el texto aprobado ayer nace con el único apoyo de CSI-CSIF.
Según la versión aprobada ayer por el Consello, el examen de gallego no tendrá un peso determinado, sino
que "a valoración deste exame" y su repercusión en la puntuación final se establecerá en cada caso a través
de las bases de la convocatoria, "sen prexuízo daquelas probas que teñan que realizarse en galego para
aquelas prazas que requiran un especial coñecemento da lingua". El examen no se exigirá a quienes
acrediten su competencia con certificado oficial.
La norma será aplicable, desde su aprobación, "a tódolos procesos selectivos (...) en curso e que aínda non
estean finalizados, respecto daqueles exercicios non realizados". La modificación afectará pues a todos los
procesos que estén en marcha cuando resulte aprobada, un aspecto que para José Manuel Lage, portavoz
del área Institucional del PSdeG, "atenta contra a normativa en vigor e pode ter consecuencias de gran
alcance". El diputado socialista califica este movimiento de la Xunta como "un paso máis na ruptura do
consenso coa lingua" y denuncia que "nos 40 días que levan gobernando o único que fixeron foi anunciar
medidas desprotectoras do idioma".
Desde el BNG, Carlos Aymerich lamentó que Feijóo "siga adiante coa súa cruzada contra o galego" y
advirtió de las consecuencias de esta medida sobre el empleo gallego en época de crisis. La modificación
de la Lei de Función Pública, dijo, "abre as portas de par en par a opositores doutras comunidades".
REPERCUSIÓN
Facultativos y maestros, ya en marcha
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
189

La propuesta legislativa de la Xunta prevé que la obligatoriedad actual de realizar en gallego al menos una
de la pruebas del proceso selectivo caiga de modo de todas las oposiciones en curso tras su aprobación en el
Parlamento. El anteproyecto llegará a la Cámara autonómica por vía urgente, pero la Consellería de
Facenda no aportó ayer luz sobre la velocidad de tramitación esperada, un factor determinante para dos
importantes ofertas públicas de empleo en marcha: 1.002 plazas de médicos especialistas y 740 de maestro,
con miles de inscritos que realizarán los exámenes a finales de junio.
La mayoría del Grupo Parlamentario Popular garantiza al texto una tramitación fácil, pero la incógnita se
centra en la agilidad del proceso. Los diputados mantendrán su trabajo hasta finales del mes de junio, y
aunque en principio los tiempos parecen insuficientes, fuentes consultadas por este periódico apuntan que
un trámite por lectura única podría permitir que el cambio llegase a tiempo para afectar a los procesos
selectivos del Sergas y la Consellería de Educación.
Educadores y facultativos son precisamente dos colectivos profesionales para los que se han barajado
condiciones especiales, manteniendo la realización de una prueba en gallego en el caso de los docentes, y
postergando la acreditación de gallego a la previa obtención de la plaza, en el caso de especialidades
médicas deficitarias .
GARANTIZAR DERECHOS
Normalización
El texto propuesto por Feijóo para relevar al artículo 35 de la Lei de Función Pública -impulsado por el
bipartito en 2008-, señala que la reforma permite "dar cumprimento a normalización do idioma galego" y
"garantir o dereito dos administrados" a comunicarse en gallego con la Administración .
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/via-urgencia-eliminar-gallego-oposiciones/idEdicion-2009-05-
29/idNoticia-431763/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
190

Efectos na cultura do cambio na xunta
Pero tampouco lles gusta a música
Mar Barros. A Radio Galega pecha o único programa de grupos propios que se
podía oír na comunidade: 'Aberto por reformas'
20.06.2009
O multirradiado e comercial Bruce Springsteen borrou da grella da Radio Galega a Som do Galpom,
Machina, Kogito e todos aqueles grupos que están a protagonizar a eclosión de música emerxente que vive
o país. O músico norteamericano foi a bandeira que ondeou simbolicamente o pasado 2 de xuño para deixar
ben ás claras o cambio de rumbo de Aberto por Reformas.
A mensaxe foi contundente e directa: música comercial de fóra para os novos tempos. Xusto López Carril,
o novo locutor do espazo, encargouse de presentalo como un “programa musical de transición” argallado
ao redor dunha “aproximación subxectiva á música” que “probabelmente vostedes non compartan”.
A filosofía que a nova directiva da Radio Galega lle imprimiu a un programa tan emblemático e de
referencia para a música feita en Galiza como Aberto por reformas fixo saltar todas as alarmas dentro do
sector da música e avivou a incerteza que o eido da cultura atravesa dende o cambio de goberno. Músicos,
discográficas, salas, revistas especializadas, asociacións profesionais, tendas de disco e centros sociais xa se
sumaron ao Manifesto básico pola defensa da RTVG elaborado tras coñecerse a decisión do ente público
“contra a censura e a marxinación da música galega”. Está aloxado na páxina web komunikando.net dende
o pasado luns e en dúas semanas superou as 2.000 sinaturas.
É unha das iniciativas coas que o sector está a manifestar a súa preocupación pola decisión de desposuír de
identidade o programa, unha medida “política” que temen sexa só a punta do iceberg dunha liña de
actuación encamiñada a arredar o galego e a música feita en Galiza dos espazos públicos, tanto na CRTVG
como das programacións que dependen directamente da Xunta.
Noel Feáns, responsábel do netable A regueifa, un dos principais catalizadores da música emerxente na
rede nestes momentos, cualifica de “ilegal” a nova liña iniciada na radio pública, por ir “en contra da propia
lei de CRTVG”, que no seu artigo 16 recolle que a programación debe estar orientada á promoción da
cultura e da lingua galega.
“Agora mesmo a radio está orfa de propostas”, sinala. “Topámonos ante un PP revolucionario no que á
orde legal se refire. As leis que non lles gustan pretenden cambialas e as que non poden mudar, porque
necesitan de consenso ou son demasiado complexas, simplemente as incumpren”. Feáns cualifica de
“perverso” que se manteña a sintonía e o nome do programa e enmarca a medida dentro da “amabilidade
deste novo feixismo”, que “quere dar a imaxe de continuidade pero que cambia radicalmente a esencia”.
O programa dirixido por Xurxo Souto abriu hai tres anos, e por vez primeira na radio pública, unha fiestra
diaria, de luns a venres, á música emerxente do país con independencia do xénero. Durante este tempo,
polos micrófonos do programa pasaron centos de bandas noveis para presentar discos e proxectos, e se lle
concedeu protagonismo tamén a discográficas, asociacións profesionais, salas ao vivo, estudios de
gravación e outros axentes que estaban a marcar a actualidade da escena emerxente.
Músicos e asociacións profesionais coinciden en destacar que o problema de fondo non radica na
destitución de Xurxo Souto nin na supresión dun programa concreto da grella, por ter a dirección da radio
competencias para artellar a súa propia programación, senón a redución de horas dedicadas á música
galega.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
191

Para Gonzalo Grela, músico de Machina esta “decisión política” non só lle vai afectar aos intérpretes,
“tamén vai ter consecuencias nas organizacións profesionais e nas salas”. “É unha mágoa,” comenta
“algúns debían de pensar que o programa era unha canteira de nacionalistas galegos abertzales, cando, o
que realmente conseguiu foi achegar a radio ao público e dar a coñecer moitas bandas”.
En opinión de Noel Feáns, pola contra, “para a música galega vai ser un mudanza pequena porque nos
últimos anos colleu unha forza e unha vida propia que non necesitan de ningunha plataforma para
sobrevivir”. “Unha cousa é que nos quiten un medio de expresión máis e outra que consigan acabar cos
grupos. Hoxe en día temos internet, que a fin de contas é a vía principal de difusión”.
Os músicos reúnense na Asemblea Aberta
Ao redor do Manifesto básico pola defensa da RTVG, o pasado 13 de xuño constituíuse en Compostela a
Asemblea Aberta integrada por músicos profesionais, grupos noveis e representantes de salas e
programadores de festivais. Membros de Machina, Esquíos, Ataque Escampe, Sacha na horta, Zënzar,
Ruxe Ruxe, Fanny e Alexander e outros moitos uníronse “contra a censura e a marxinación da música
galega”.
A súa principal reivindicación é conseguir que “a sociedade teña un espazo na radio pública no que escoitar
a música que se fai no país”. No seu primeiro encontro, a Asemblea Aberta acordou traballar nun plan de
accións reivindicativo, no que se está a barallar a recollida de firmas para poñer en marcha unha Iniciativa
Lexislativa Popular e abrir novas vías de expresión a través da internet.
Pola súa banda, os interlocutores da Radio Galega comunicáronlle a A Nosa Terra que tanto o futuro de
Aberto por reformas como a programación en xeral “está en estudo” e que a nova dirección “non ten unha
decisión tomada” ao respecto da política que se vai seguir no referido á música galega.
Crear público, materia pendente en Galiza
Unha das grandes materias pendentes da música en galego, segundo apunta Brais de Esteban, membro de
Som do Galpom, é facer público. Existen dúas formas neste sentido: “tocar ao vivo e ter espazo na radio
pública”. Neste último senso, o papel de Aberto por reformas, ao seu ver, foi “clave”.
“As estadísticas demostran que en Galiza hai máis grupos que no resto das comunidades, por diante mesmo
de Cataluña”, comenta Brais de Esteban. No terreo da escena emerxente, só en Nsaio, o programa, agora
tamén en suspenso, promovido pola anterior Consellaría de Benestar a través de Xuventude que tiña entre
as súas principais finalidades habilitar locais de ensaio, están adscritos máis de 360 grupos noveis.
“Debemos ser ambiciosos e pensar en exportar porque a música aquí cumpre condicións para ser primeira
industria”.
Dende o colectivo hip hop Dios ke te crew cualifican o papel do programa como “unha dose de autoestima,
de coñecemento, de dinamización, de difusión e tamén de liberdade sen censuras”. Como radio pública que
é “a Radio Galega non debe excluír a diversidade cultural deste país na programación diaria”.
A Asociación Galega de Fonografistas, AGAFONO, a través de Fasero, responsábel de Zouma Records,
mostrou tamén a súa preocupación por que “se lle quiten espazos a música galega, que sempre tivo moi
pouco protagonismo, incluso na última lexislatura” pero mantense á espera de reunirse coa xunta directiva
da Radio Galega para poder tomar medidas nun sentido ou noutro.
http://www.anosaterra.org/nova/pero-tampouco-lles-gusta-a-musica-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
192

O PP tacha o galego de "barreira" e elimínao das
oposicións á Xunta
A conselleira de Facenda defende a medida manifestando que “as barreiras
non son boas, incluíndo as idiomáticas”
Cristina Díaz Pardo 28/06/2009
A de onte foi unha sesión especialmente tensa no Parlamento galego. A maña comezou con berros. Fóra
dos muros do Pazo do Hórreo, unhas trescentas persoas, entre afiliados dos sindicatos CIG, CC OO e UGT,
ademais de membros da Mesa Pola Normalización Lingüística e deputados do BNG, concentrábanse na rúa
para rexeitar a supresión do galego nas probas de acceso á Función Pública. No hemiciclo debatíase
xustamente iso. Os votos a favor dos deputados do PP aprobaron unha modificación lexislativa que elimina
a obriga para que, ao menos, un dos exames das probas das oposicións tivese que realizarse
obrigatoriamente en galego.
Os berros en contra da medida impulsada pola Consellería de Facenda foron un preludio da tensión que se
viviu na Cámara durante o debate e posterior votación desta reforma elaborada “por vía de urxencia” e
tramitada polo procedimento de “lectura única”.
A conselleira, Marta Fernández Currás, defendeu o articulado dunha reforma que “garantizará os dereitos
lingüísticos dos opositores”, de forma que “elimine barreiras e que se favoreza que Galicia conte cos
mellores profesionais da Administración”. A argumentación da Xunta é que aos opositores se lles pedirá
posuir un coñecemento do galego, aínda que “haberá certa flexibilidad en áreas onde é díficil captar
profesionais”. Polo menos así o defendeu o secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo.
Así, na Cámara e aínda que PSOE e BNG rexeitan sempre falar dunha “oposición conxunta”, o
rexeitamento unánime perante o obxectivo da Xunta fixo que ambos se unisen nunha soa voz. Os deputados
José Manuel Lage Tuñas e Bieito Lobeira coincidiron en que a modificación da Función Pública “é un
atentado contra a lingua”.
Lage Tuñas, o voceiro socialista, cualificou a xornada parlamentaria de “18 de xullo contra o galego” en
alusión a data na que comezou a Guerra Civil española. Pola súa banda, o nacionalista Bieito Lobeira
declarou que o PP acababa e perpetrar “o primeiro atentado lexislativo” contra o idioma galego. “É un
proxecto de lei ruin, abxecto e miserable”, concluíu.
http://www.xornal.com/artigo/2009/06/24/polItica/pp-tacha-galego-barreira-eliminao-das-oposicionsxunta/2009062322592473525.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
193

EDUCACIÓN
La Xunta exime a los opositores de hacer el examen
en gallego tras un debate bronco
PSOE y BNG acusan al PP de atentar con su particular «18 de xullo» contra la lengua
propia de Galicia
Domingos Sampedro 23/6/2009
El grupo parlamentario del PPdeG aprobó ayer en solitario una reforma puntual de la Lei da Función
Pública que exime a los opositores de las Administraciones autonómica y local del deber de realizar al
menos una de las pruebas en lengua gallega. La conselleira de Facenda, Marta Fernández Currás, subrayó
que con esta modificación se levantan las «barreiras lingüísticas» que a su juicio limitaban la movilidad
laboral de los españoles, valoración que fue duramente reprobada por la oposición, que coincidió en
calificar la medida de «atentado» y «ataque ao corazón do país».
El Ejecutivo de Feijoo hizo ayer una nueva exhibición de agilidad legislativa para cumplir uno de los
compromisos electorales del PP en el ámbito de la lengua, pues le bastaron 26 días para aprobar la reforma
en el Parlamento al acogerse al procedimiento de la lectura única.
Fernández Currás se encargó de forma muy concisa de argumentar la posición de la Xunta, encaminada -
dijo- a «garantir os dereitos lingüísticos» de los gallegos, para que los opositores puedan elegir entre hacer
un examen en gallego o en castellano, y a la vez en facilitar la elección de los mejores profesionales. «Non
ten sentido que un bo médico non pase as probas [de ingreso] polo galego», razonó la conselleira, quien
insistió en que «debe garantirse» que la movilidad de las personas «non se vexa limitada por barreiras
lingüísticas».
Los grupos de la oposición declararon nuevamente su hostilidad a esta iniciativa en el transcurso del bronco
debate celebrado en el hemiciclo, mientras al otro lado de las rejas de la Casona do Hórreo se concentraban
unas 200 personas convocadas por los sindicatos de la Función Pública CIG, CC.OO. y UGT para protestar
por lo que consideran un «golpe de morte» a la lengua gallega.
Ataque «ao corazón do país»
El diputado José Manuel Lage Tuñas (PSdeG) calificó la reforma legal como un «ataque directo ao corazón
do país», al tiempo que reprochó al PPdeG que se escude en su mayoría parlamentaria para perpetrar su
propio «18 de xullo contra a lingua galega», dijo, en alusión a la fecha del golpe de Estado de 1936.
También señaló que esta revisión convierte al Gobierno de Feijoo en el primero de la autonomía que toma
«decisións en contra do noso idioma», e hizo un llamamiento desesperado a las sensibilidades galleguistas
del PPdeG, advirtiendo de que esta iniciativa «vai pesar sobre a súa conciencia se é que a teñen». También
consideró «demagóxico» justificar la derogación de la prueba en la elección de los médicos, pues adujo que
la mayoría de los profesionales de este sector no acceden a un puesto en la Administración autónoma
mediante oposición.
El nacionalista Bieito Lobeira cree que la conselleira confesó la consideración real que la Xunta da al
gallego, que en su opinión no es la de un idioma de Galicia, sino la de una «barreira que hai que eliminar
para posibilitar o desembarco masivo de xente» en las pruebas de ingreso de la Xunta. De igual modo,
acusó al PP de convertir el Parlamento gallego en el «local social da Fundación FAES», al tiempo que sacó
un texto de Castelao para acusar a los populares de «imperialistas fracasados» antes de advertir con tono
lacónico: «Con nós non van poder».
El diputado popular Antonio Rodríguez Miranda profundizó en los argumentos de la conselleira al explicar
que con la reforma se va a garantizar «que se seleccionen os mellores profesionais» para la Xunta, al
tiempo que abre la vía «para que se recupere o consenso lingüístico», consenso que BNG, PSOE y
sindicatos se niegan a suscribir.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2009/06/24/0003_7805237.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
194

Idioma
El PP aprueba en solitario la no obligatoriedad
del gallego en las oposiciones
23/06/2009 – AGN
El examen de gallego ya no será obligatorio en las oposiciones a la Xunta, tras la aprobación esta mañana
de la reforma de la Lei de Función Pública en la Cámara con los únicos votos a favor del PPdeG.
Socialistas y nacionalistas se opusieron a la modificación por entender que supone un ''atentado'' y un
intento de ''desgalleguizar la administración'', mientras la conselleira de Facenda, Marta Fernández Currás,
defendió que elimina ''barreras idiomáticas'' y posibilita la libre elección de idioma -gallego o castellano- en
las pruebas para demostrar los conocimientos técnicos.
En su defensa de la reforma, Fernández Currás subrayó que el objetivo que persiguen es ''contar con los
mejores profesionales'' y ''fomentar la competencia lingüística'', y abogó por centrar ahí el debate ''y no en
el enfrentamiento ni en el victimismo lingüístico''. La conselleira aludió a los principios de mérito y
capacidad y proclamó que la medida pretende ''garantizar los derechos lingüísticos tanto del gallego como
del castellano''.
La apuesta de la Xunta es facilitar ''una mejora del conocimiento de la lengua gallega'', abogando por ''un
labor de formación y no solo de selección''. ''Las barreras, incluidas las idiomáticas, no son buenas'',
proclamó Fernández Currás, que recordó la conveniencia de facilitar la movilidad laboral en la línea en la
que está trabajando la UE.
El 'primer atentado lingüístico'
Ante esta defensa, el diputado del BNG Bieito Lobeira se mostró muy duro con la reforma, calificándola de
''auténtica farsa'' que supone realmente ''el primer atentado lingüístico'' contra el gallego de un Gobierno de
la Xunta, critica en la que coincidió el diputado del PSdeG José Manuel Lage Tuñas.
Frente a esto, el portavoz del PPdeG, Antonio Rodríguez Miranda, afirmó que se ''recupera el consenso que
tuvimos durante 25 años'', lo que sirvió a Lobeira a ironizar con ese supuesto consenso. ''¿Usted realmente
piensa que esto es consenso'', le preguntó a Rodríguez Miranda tras destacar que contaba con la oposición
de PSdeG y BNG y de los sindicatos de función pública.
BNG: ''Abyecto, ruín y miserable''
Bieito Lobeira calificó el proyecto de ley de ''abyecto, ruín y miserable'' y reclamó que ''no nos tomen como
parvos ni a nosotros ni al pueblo gallego'', ya que lo que pretende el PPdeG es el ''exterminio de la lengua
gallega del propio país'' y sobre todo de la oficialidad y de la administración pública. Así, lamentó la
''demagogia'' del PPdeG, a quienes reprochó que sean ''auténticos mercenarios'' y que ''prostitúen el
concepto de libertad'' al buscar ''en nombre de esa libertad'' la desaparición del gallego.
El diputado nacionalista auguró un ''desembarco de gente de fuera'', que no supone un problema en absoluto
porque provengan de fuera sino porque no saben el idioma gallego y no está garantizado un servicio
adecuado, ya que ''si una persona no puede entender un examen tipo test en gallego no está en condición de
prestar atención oral o escrita a un ciudadano'' que sólo hable en gallego.
Lobeira lamentó que se pretenda dar al gallego el trato de dialecto y negó que el Estatuto refleje la
conveniencia de esta reforma. ''Habla de no discriminación pero también obliga a la administración a
defender la lengua gallega de modo progresivo'', señaló, acusando al PP de fomentar un ''complejo de
inferioridad'' del gallego, de que ''es inútil y no vale para nada''. Finalmente, citó a Castelao calificando al
PP de ser ''imperialistas fracasados, ya que no van a poder con nosotros''.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
195

PSdeG: "Ataque al corazón del país''
Por su parte, el diputado del PSdeG José Manuel Lage Tuñas consideró la reforma un ''ataque directo al
corazón del país'', reprochando al PPdeG que ''esté intentando hacer desde su mayoría y en nombre de la
libertad un 18 de julio contra la lengua gallega''.
Hizo especial hincapié en que es la primera vez que un Gobierno de la Xunta en la historia de la
democracia ''toma decisiones en contra de nuestro idioma'', señalando que ''pesará sobre su conciencia, si es
que la tienen''. ''Es una tropelía'', indicó Lage Tuñas, coincidiendo con Lobeira en que Galicia será la única
autonomía -a diferencia de Cataluña, Baleares, Euskadi o Navarra- en la que no será obligatorio hacer una
prueba de idioma.
Lamentó también que la Xunta presente al gallego como una barrera, como si fuese ''un elemento extraño''
y concluyó proclamando que ''hoy tiran a la basura el Plan Xeral de Normalización Lingüística'', acusando
al Gobierno de Feijóo de convertirse en el ''azote de la lengua gallega''. Entre sus argumentos, ejemplificó
que, por el criterio del PP, un opositor a operario de vías no tendrían por qué conocer la Constitución o el
Estatuto.
PPdeG: ''No eliminamos el gallego''
Desde el PPdeG, Antonio Rodríguez Miranda afirmó que ''el PP no va a eliminar el gallego de las
oposiciones'' y proclamó que el consenso de Fraga incluía acreditar los conocimientos técnicos y después
los lingüísticos, ironizando con que PSdeG y BNG estén ''fusionados plenamente'' en este tema.
Rodríguez Miranda afirmó que en el PPdeG ''no tenemos fobia a los que non hablan gallego'' y se
consideran ''españoles'', mostrando finalmente su compromiso con la defensa del gallego. ''Hoy el gallego
está en la calle, en la casa, en la escuela y en la administración. Y cada día va a estar más presente y
nosotros asumimos la responsabilidad de que así siga siendo'', proclamó.
Entrada en vigor
La reforma aprobada supone que los opositores que opten a una plaza pública dependiente de la Xunta de
Galicia podrán elegir si desean realizar los exámenes en gallego o en castellano. Una vez superadas las
pruebas teóricas, los aspirantes deberán acreditar el conocimiento del gallego bien a través de un título
habilitante (Celga) bien a través de otra prueba específica.
El alcance de la prueba, sin embargo, dependerá de las bases que se aprueben para cada convocatoria
específica. ''Serán las bases de cada convocatoria las que determinen el carácter y la valoración de este
examen de gallego'', recoge la propuesta, que entrará en vigor en cuanto sea publicada en el Diario Oficial
de Galicia (DOG) los próximos días. Así, podría estar ya vigente para las oposiciones al Sergas que tienen
lugar este sábado.
http://elprogreso.galiciae.com/nova/34123.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
196

EN SILLEDA
Celébranse as primeiras oposicións sen proba en
galego
En virtude da resolución publicada este venres no DOG, os aspirantes poden
escoller a lingua na que examinarse.
Redacción - 12:00 27/06/2009
A decisión do goberno galego de eximir dunha proba obrigatoria en lingua galega para acceder a un posto
de traballo na administración pública é xa unha realidade práctica. Este novo contexto é no que se
examinan este sábado un total de 3.773 persoas que aspiran a facerse con unha das 1.002 prazas de persoal
facultativo do Servizo Galego de Saúde.
A resolución, que foi aprobada no Parlamento co único voto do Partido Popular, foi publicada no Diario
Oficial de Galiza (DOG) deste venres e recolle a garantía "da liberdade de elección da lingua no segundo
exercicio da fase de selección". Polo tanto, esta proba xa non deberá ser contestada exclusivamente en
galego. Doutra banda, o texto garante que os aspirantes que acrediten posuír o certificado Celga 4 ou
equivalente quedarán exentos de realizar o terceiro exercicio, un exame que acredita o coñecemento da
nosa lingua.
Este exames forman parte do concurso oposición convocado para a categoría de facultativo especialista da
área de diversas especialidades, como médico de urxencias, médico de familia de Atención Primaria,
pediatra, farmacéutico, odontólogo e médico coordinador do 061.
http://www.vieiros.com/nova/75065/celebranse-as-primeiras-oposicions-sen-proba-en-galego
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
197

INICIATIVAS
Los rectores alertan del recorte de fondos a la
normalización
04.07.2009 Las universidades se unen para fomentar el uso del gallego // Abogacía
del Estado respalda a los empleados de Capitanía Marítima de Burela en el uso del
idioma
Los rectores de Galicia y responsables de la promoción del gallego en las tres universidades han constituido
la Comisión Interuniversitaria de Política Lingüística, que nace para impulsar la normalización del gallego
en el espacio de educación superior. La primera reunión tuvo lugar hace unos días y en ella se acordó
desarrollar normativas que fomenten el uso del gallego en la docencia, sobre todo en los primeros años de
los nuevos grados; diseñar una campaña sobre los derechos lingüísticos de la comunidad universitaria y
presentar de manera unitaria los recursos lingüísticos existentes al servicio de los campus.
Los miembros de esta comisión también mostraron su preocupación por el recorte previsto del presupuesto
para las actividades de normalización y acordaron dirigirse al secretario xeral de Política Lingüística para
hacerle llegar una serie de iniciativas, entre ellas la de ampliar la oferta de manuales y de material docente
para la enseñanza.
Por otra parte, A Mesa informó ayer de que la Abogacía del Estado ha emitido un informe que da la razón a
los tres trabajadores de la Capitanía Marítima de Burela que denunciaron "acoso laboral" por emplear el
gallego en sus puestos. El dictamen reconoce su derecho a usarlo en el ejercicio de sus funciones y advierte
que la Capitanía debe disponer de todo tipo de documentos al servicio del público en las dos lenguas
oficiales de Galicia, además de recordarle que la única forma oficial de los topónimos de Galicia es la
gallega.
El informe está datado a 19 de febrero pero, dicen los trabajadores, no lo tuvieron en sus manos hasta el 1
junio.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/rectores-alertan-recorte-fondos-normalizacion/idEdicion-2009-
07-04/idNoticia-444772/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
198

A cidadanía ponse á cabeza na defensa da lingua galega
Nacen tres plataformas cidadás de vocación apartidaria e plural para protexer
o galego
Iago Martínez15/07/2009 - 01:20 h.
A lingua galega é de todos e todos teñen un sitio na súa defensa. Esa parece ser a palabra de orde que
comparten as tres plataformas cidadás que estes días se están a organizar en Galicia co obxectivo de
articular unha resposta de amplo espectro ás políticas do novo Goberno da Xunta, que entenden lesivas para
o galego. De vocación apartidaria, plural e independente, mesmo no plano económico, refugan dar nomes
propios e reivindican o seu carácter cívico, colectivo e horizontal.
Xa acumulan varios centos de adhesións en distintos sectores da sociedade, pero aínda non se presentaron
publicamente. A primeira farao o vindeiro 10 de xullo na Casa Galega da Cultura de Vigo coa lectura dun
manifesto titulado “Galego, patrimonio da humanidade”, atrás do que alenta unha iniciativa lexislativa
popular que pretenden levar ao Parlamento. O contido está por definir: “Trátase de abrir un espazo o máis
plural posíbel que permita restaurar o consenso lingüístico que nunca se debeu perder”, di unha das persoas
que apoia o proxecto.
Sen sectores nin organizacións, senón formada por “persoas unha a unha”, esta “comisión cívica” –como se
define– apañou case 200 sinaturas en apenas unhas horas e seguirá a recabar apoios
(www.galegopatrimoniodahumanidade.blogaliza.org) até o vindeiro martes. Malia a que o comunicado vén
avalado por dúas persoas coñecidas, o editor Manuel Bragado e o profesor e columnista Antón Baamonde,
a iniciativa quérese horizontal e sen voceiros.
Outra das plataformas, na que levan meses a traballar persoas relacionadas co mundo da literatura e a
cultura galegas –en moitos casos pertencentes a institucións significadas, pero que aquí figuran a título
persoal–, prefire non revelar de momento o seu nome, para o que xa teñen varios dominios rexistrados en
internet, un dos seus principais campos de actuación. O colectivo, que terá entre 200 e 300 membros cando
se poña a andar oficialmente nas vindeiras semanas, autofinanciarase a través de cotas individuais e
defínese como un movemento “apartidario, plural e invisíbel”. Traballará, indican, co único obxectivo de
“devolver a lingua galega ao pobo galego para que sexa este, e ningún outro estamento, quen o visibilice”.
Catro anos, non menos
Xa en marcha, e tamén sen voceiro nin estrutura organizativa, esta segunda plataforma prefire non facer
público o seu programa de acción. “Trátase”, segundo un dos seus membros, “de non poñer en risco unha
das principais vocacións do colectivo: a perdurabilidade. Ten que ser unha fronte ampla e plural que dure,
cando menos, os vindeiros catro anos. Que non se queime no primeiro treito da lexislatura, cando as
medidas do Goberno contra a lingua van ser máis agresivas”.
O que si teñen claro, nesta altura, é que o espectro de acción debe ser tan amplo como a súa base social.
“Nin agresivas nin ofensivas, pero tan pronto combativas como lúdicas”, resumen. Niso coinciden coa
última das tres plataformas ás que tivo acceso este diario. Convocadas a través da rede, medio cento de
persoas reuníronse onte á noite nun local de Santiago para organizar unha gran marcha a prol da lingua que
percorra as cidades, vilas e aldeas do país “estabelecendo un diálogo verdadeiro, sen partidismos nin
mediacións da prensa”, coa cidadanía. O intercambio de ideas foi “positivo” e refrendou a iniciativa.
Ningunha destas tres plataformas opera de costas ás outras senón todo o contrario. Todas están en contacto
e aseguran que traballarán coordinadamente, se non nos mesmos campos ou coas mesmas estratexias, si
cando menos “cos mesmos obxectivos e coa vontade de sumar e non de restar”. Hai persoas que respaldan
varias ao mesmo tempo e onte celebrouse polo menos unha xuntanza entre dúas delas para intercambiar
ideas e impresións. De momento, porén, uns e outros prefiren agardar a que os grupos se organicen e
definan o seu argumentario compartido para empezar a falar de actividades.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
199

A Mesa tamén se suma
Antes de que calquera destas tres iniciativas se presente publicamente, a cidadanía coñecerá unha cuarta
plataforma, esta vez cun nome xa definido –”Queremos galego”– e con interlocutores abondo coñecidos na
defensa da lingua galega. O presidente da Mesa pola Normalización Lingüística, Carlos Callón, difundiu
onte un comunicado convocando “a todas as entidades que teñan interese en conformar un colectivo social
en defensa do galego” a unha reunión “aberta” que se celebrará o vindeiro 7 de xullo na galería Sargadelos
de Santiago. No encontro “acordarase a estrutura e o programa de actividades desta nova plataforma, tan
necesaria perante as fortísimas agresións contra a nosa lingua dende o actual Goberno”.
A Mesa, como o primeiro dos colectivos mencionados, tamén pretende botar a andar unha iniciativa
lexislativa popular, na que –asegura o seu presidente– xa están a traballar varios lingüistas pertencentes ao
Observatorio dos Dereitos Lingüísticos. Esta figura, prevista tanto na Constitución Española como no
Estatuto de Autonomía de Galicia, permite aos cidadáns elevar unha proposición de lei ao Parlamento sen a
mediación dos partidos políticos con representación na Cámara. Para que iso sexa posíbel, iso si, é preciso
reunir antes 15.000 sinaturas. E para conseguir os obxectivos da iniciativa, xaora, os deputados si son
necesarios. A maioría debe votar a favor.
http://www.xornal.com/artigo/2009/07/02/politica/cidadania-ponse-cabeza-na-defensa-da-linguagalega/2009070223274151330.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
200

IMPULSADO POR ANTÓN BAAMONDE E MANUEL BRAGADO
Manifesto cidadán e iniciativa popular a prol do galego
Redacción . Unha comisión cidadá está a promover un manifesto a prol do idioma galego, e ao
mesmo tempo quere constituírse en grupo promotor para elaborar e presentar no Parlamento de
Galicia unha iniciativa lexislativa popular en relación coa oficialidade do idioma galego.
02.07.2009
Polo momento, a comisión cidadá ten preparado o texto do manifesto ('Galego. Patrimonio da humanidade')
pero posteriormente porase a traballar no articulado e organización da iniciativa lexislativa popular.
Os interesados en adhetirse ao manifesto, promovido por Antón Baamonde e Manuel Bragado, poden
facelo até o 7 de xullo, ás 15.00 horas, enviando o Nome, DNI e profesión ao enderezo electrónico:
mbragado@xerais.es.
A presentación do manifesto e das adhesións será o venres 10 de xullo no salón da Casa Galega da Cultura,
na praza da Princesa en Vigo, a partir das 12.30 horas.
Galego. Patrimonio da humanidade
"Ata hai pouco tempo era un valor compartido, que formaba parte dos consensos básicos sobre os que se
articulaba o autogoberno de Galicia, que o idioma galego era merecente dunha especial protección por
parte dos poderes públicos. Ese valor partía da subordinación histórica dun idioma que foi sempre o das
maiorías populares pero que tamén estivo sempre discriminado ou proscrito, salvo os períodos en que
Galicia e España gozaron da democracia. A liberdade e o dereito ao uso do idioma propio foron
historicamente da man.
A pretensión de facer crer nunha inexistente imposición lingüística disimula o intento de liquidación do
idioma galego e de supremacía do castelán. Os que tal sosteñen queren evitar a presenza do galego nas súas
vidas para pecharse en ámbitos en que o castelán sexa o único idioma. Pero Galicia é unha sociedade na
que se falan dúas linguas que, non se pode negar, están en situación de desigualdade, polo que o galego
debe recibir unha especial protección. Só así se poderá afirmar que se actúa en xustiza e na procura da
igualdade entre os dous idiomas.
Esa é a letra e o espírito da Constitución, do Estatuto de Autonomía, e da vixente Lei de Normalización
Lingüística. As sentenzas do Tribunal Constitucional así o confirman. Sen embargo, o PP saíu do consenso.
Pero gañar unhas eleccións non autoriza a destruír o que é unha das bases da convivencia na nosa sociedade
e un dos signos da nosa existencia como país.
A sociedade galega que sente aprecio cara a súa lingua –independentemente de cal sexa o idioma no que se
expresa usualmente– debe reclamar unha volta do PP a un terreo común, así como mostrar o seu acordo
coas políticas de afirmación positiva para o idioma galego, que o propio PP impulsou desde a Xunta, e que
non buscan senón a súa protección. O
idioma de Galicia é unpatrimonio da humanidade que debemos custodiar e garantir como medio de comuni
cación e de creación".
http://www.anosaterra.org/nova/31140/manifesto-cidadan-e-iniciativa-popular-a-prol-do-galego-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
201

IDIOMA
Primeiros pasos para crear a plataforma Queremos
Galego
08.07.2009 Ata cincuenta colectivos participaron onte nunha xuntanza na que se
propuxo unha iniciativa popular polo idioma, en contra da política da Xunta de
Galicia
Logo dunha longa reunión con representantes de até 50 colectivos sociais, políticos e culturais de Galicia, a
Mesa pola Normalización Lingüística decidiu onte seguir adiante coa creación dunha plataforma social en
defensa do galego, que se organizará e fixará os seus obxectivos nunha segunda xuntanza o vindeiro 14 de
xullo. A primeira iniciativa da plataforma proposta, de nome 'Queremos Galego', é apoiar unha iniciativa
lexislativa popular en defensa dos "usos públicos do galego" na Administración pública. "É o momento de
promovelo ante os ataques á lingua coa supresión do artigo 35 da Lei de Función Pública, a consulta
fraudulenta sobre o uso do galego no ensino ás familias ou o anuncio da derrogación do decreto do galego
no ensino", apuntou Fran Rei, portavoz de A Mocidade pola Normalización Lingüística.
O exemplo de Nunca Máis
Segundo explicou Carlos Callón, a súa intención é que a plataforma integre "con pluralidade e diversidade"
diferentes colectivos cunha serie de portavoces públicos que integrarían a comisión xestora da platafoma,
"seguindo o exemplo de Nunca Máis", aínda que "salvando as distancias". O punto que máis debate provocou
foi cal vai ser o papel de cada colectivo na plataforma, xa que a dispoñibilidade económica de cada
unha delas son moi variables. Debido a que non se chegou a un acordo neste punto, A Mesa convocou aos
colectivos que queiran adherirse á creación da plataforma a unha segunda reunión na que se abordarán a
estructura da organización e os seus obxectivos prioritarios, así como a valoración da viabilidade da
Iniciativa
Ademais, a Mesa está a realizar "un traballo moi amplo e moi diverso de rúa, cidade por cidade, para
acadar adhesións individuais e colectivas" e, así, "dar a coñecer a iniciativa e abrir un debate social" sobre o
idioma que se anticipe ás decisións da Xunta de Alberto Núñez Feijóo.
NA VOLTA AO COLE
Prosposta doutra manifestación
Unha das propostas que realizou Carlos Callón en nome da Mesa na reunión de onte foi a convocatoria
dunha nova manifestación, a comezos do curso escolar, para protestar contra a derrogación do decreto do
galego no ensino, prometida pol presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo. O pasado 17 de maio, a Mesa
convocou unha marcha en Santiago de Compostela en defensa da lingua que foi, ao ver dos seus
organizadores, "a máis multitudinaria" .
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/primeiros-pasos-crear-plataforma-queremos-galego/idEdicion-
2009-07-08/idNoticia-446066/ajaxstarrater/db.phpj=5&q=446066&c=5&i=1&x=noticias
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
202

O 80% da universidade, de costas á lingua galega
As aulas na lingua propia non chegan a un terzo do total en ningunha das tres
universidades e na Coruña só acadan o 10%
Santiago Agra19/07/2009 - 03:11 h.
O galego non goza de boa saúde no ensino superior. As tres universidades galegas recoñéceno como lingua
propia e comprométense a potencialo, pero os poucos datos dispoñibles presentan un panorama pouco
alentador.
Segundo os datos recollidos até o de agora, a Universidade de Santiago de Compostela (USC) é a que ten
un maior nivel de docencia en galego, con algo máis do 20%, fronte ao 76% de materias en castelán no
curso recén rematado.
A seguinte é a Universidade de Vigo, na que, segundo director da área de Normalización Lingüística,
Henrique Costas, “entre o 15 e o 20 por cento” do profesorado fala galego, pero tamén “depende da
facultade”. A Universidade da Coruña sitúase á cola, con menos do 10% da docencia galeguizada, como
recolle o seu Plano de Normalización.
RECOLLIDA DE DATOS
Coñecer a realidade do galego non é doado polos diferentes sistemas de recollidas de cada universidade. O
máis fiable, segundo a técnica de normalización Isabel Vaquero, é o da USC, na que os departamentos
recollen no Plano de Ordenación Docente a lingua na que se imparten as materias.
As universidades de Vigo e A Coruña só dispoñen dos datos recollidos a través de enquisas para elaborar
os seus respectivos planos de normalización lingüística.
PLANOS DE NORMALIZACIÓN
Pero como recoñece Vaquero ter un plan “non significa que cambien as cousas da noite para a mañá” e os
seus efectos tardarán en verse.
Á hora de aplicalos, Costas afirma que cómpre ter en conta que “a Universidade “é onde hai máis
profesores de fóra e non se opoñen se non lles toca”.
Para a secretaria xeral da USC, Isabel García-Rodeja, o galego “estase a incentivar desde a Universidade” e
afirma que como equipo rectoral “non estariamos nunca de acordo con medidas que impliquen unha
involución no uso do galego”.
Unha das poucas voces críticas cos planos de normalización é o profesor de Historia José Anido, cabeza de
lista de UPyD pola Coruña nas pasadas eleccións autonómicas. Asegura que son “absurdos e
discriminadores” porque a Universidade “non é un campo de protección de linguas”, senón “un ámbito de
formación e docencia” e “non debe facer nada” polo galego nin polo castelán.
http://www.xornal.com/artigo/2009/07/15/politica/da-universidade-costas-linguagalega/2009071423035673393.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
203

A UE insiste na necesidade de “defender” a lingua
galega
O comisario europeo de Multilingüismo lémbralles aos parlamentarios galegos
o seu interese por “promocionar” o idioma
David Lombao / Santiago14/07/2009 - 23:49 h.
O comisario europeo de Multilingüismo, Leonard Orban, manifestou onte na capital de Galicia o interese
do Executivo comunitario pola preservación e posta en valor das linguas minoritarias, coma é o caso do
galego.
Orban, que hoxe pronunciará en Santiago unha conferencia sobre o “diálogo” no marco da “aprendizaxe
das linguas”, iniciou a súa estancia na cunha visita ao Parlamento, onde mantivo un encontro coa presidenta
da Cámara, Pilar Rojo, e os tres voceiros parlamentarios.
Ao termo desa xuntanza, o responsable comunitario en materia idiomática suliñou que “as mensaxes
fundamentais” que lle “gustaría” enviar “ás autoridades galegas” é que, “a nivel da Unión Europea”, dende
o seu departamento estase a facer “todo o posible” para, tendo en conta as “competencias” da Comisión,
“defender e promocionar todas as linguas faladas na UE”, tanto as “oficiais” como as “outras, incluídos o
galego, o vasco e o catalán”.
Linguas “para unir”
Xunto ao comisario, a presidenta do Parlamento valorou o “difícil” labor de Orban xa que, di Pilar Rojo, o
debe “redundar en beneficio de todos” nun contexto no que, apunta, “las lenguas están para unir”.
No marco da xuntanza, de carácter institucional, o voceiro do PP, Manuel Ruiz, destacou que o comisario
ten “un importante coñecemento da realidade galega”. Mentres, dende o BNG, Carlos Aymerich mostrou a
súa esperanza de que “a través da presidenta”, o PP “captase a mensaxe” de Orban “acerca de promocionar
a lingua galega”.
http://www.xornal.com/artigo/2009/07/14/cultura/lingua-aberta/ue-insiste-na-necesidade-defender-linguagalega/2009042319513156746.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
204

DEBATE 'O GALEGO NA TELEVISIÓN'
"Falta compromiso na CRTVG na cuestión
lingüística"
Ramón Novo, Belén Regueira, Elisa Fernández Rei e Xosé Luís Regueira participaron
nunha mesa redonda no Congreso de Estudos Galegos.
Redacción - 11:45 15/07/2009
A televisión marca o modelo dunha lingua, aquí, en Gales, e tamén en España; "a Academia ten a
autoridade, pero a os medios teñen o poder lingüístico", díxose na mesa. Ramón Novo, lingüista da TVG, a
xornalista Belén Regueira, e os profesores Elisa Fernández Rei e Xosé Luís Regueira participaron na mesa,
na que se falou da corrección do galego empregado nas emisións da canle pública de Galiza e a súa
influencia na sociedade, partindo da diagnose de que a lingua empregada está lonxe de ser aceptábel,
principalmente pola transposición de estruturas do castelán e a ausencia en moitos locutores dun galego
xenuíno (pobreza fonética, prosodia incorrecta...), aínda que os participantes concordaron en que "non hai
un 'galego da TVG', senón que hai moitos distintos".
Belén Regueira lembrou a necesidade de fixar un modelo de lingua para a televisión, pola importancia que
ten para a sociedade. Este modelo, para a xornalista, debe ser "correcto, xenuíno, claro, eficaz e flexíbel
para as distintas situacións de comunicación que se producen nun medio de masas". Regueira falou claro e
falou ben, dixo que naCRTVG "falta compromiso na cuestión lingüística" e explicou que "até hai tres anos
non houbo servizo de planificación lingüística, e agora está transferido". Así mesmo, reclamou a redacción
dun libro de estilo que sirva de referencia para todos os medios e falantes, cumprindo o mesmo papel dos
libros de estilo da Axencia Efe para o castelán e do da TV3 para o catalán.
Tamén incidiu noutros factores que fan que a lingua empregada na TVG, sobre todo en programas e
informativos, non sexa tan correcta e natural como debería. Entre eles, o feito de que a primeira lingua de
traballo da CRTVG (tanto nas relacións internas como nas externas) sexa o castelán, ou que a meirande
parte do traballo que os lingüistas teñen cos xornalistas sexa sobre a lingua escrita e non sobre a falada.
Regueira tamén fixo autocrítica e recoñeceu que entre os redactores o nivel de autoesixencia non é o
necesario.
Belen Regueira fixo autocrítica, pero as críticas máis duras contra os xornalistas chegaron dende a banda
dos lingüistas, que denunciaron a pobreza do galego de moitos dos locutores da TVG e tamén o uso de
prosodias extrañas ao galego, froito da repetición de modelos de locución empregados en televisións
doutros países, comezando polas canles españolas. Reclamaron que existan "criterios unívocos no referido
á lingua" na contratación de xornalistas na CRTVG, e que se sitúe en postos de maior relevancia (máis
tempo en cámara, en horarios de máis audiencia, na presentación dos informativos...) ás persoas que teñan
un galego máis correcto e xenuíno e que poidan ser un referente lingüístico. Así mesmo, solicitáronlle á
Facultade de Xornalismo da USC que "oriente aos alumnos nun modelo de locución axeitado e galego".
http://www.vieiros.com/nova/75458/falta-compromiso-na-crtvg-na-cuestion-linguistica
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
205

ANÁLISE
Críticas á "división" que está a crear co idioma
Núñez Feijóo
24.07.2009 O Instituto de Estudos Políticos e Sociais fai público o seu informe anual
do 25 de xullo e reclámalle ao Goberno que non xogue coa lingua
AGN
O Instituto de Estudos Políticos e Sociais (IEPS) deu a coñecer onte o ditame que cada ano emite con
motivo do 25 de xullo. Este ano, o texto foi elaborado polo historiador e escritor Carlos Pereira Martínez,
que insta para que "non xoguemos" co que define como o "principal símbolo identificador" de Galicia: o
idioma galego.
No escrito, o IEPS -que se define como unha institución "profundamente respectuosa coas diversas
ideoloxías políticas"- mostra a súa "preocupación" polos "efectos de división" que, ó seu xuízo, están
provocando "algunhas das decisións do novo goberno galego", expresamente nos ámbitos do idioma e da
educación.
O texto sinala que a lingua galega é "un monumento" "non menos importante" que a Torre de Hércules
polo que considera que se a designación como Patrimonio da Humanidade do faro "foi motivo de alegría e
orgullo para toda a cidadanía galega, con máis razón debémonos sentir orgullosos do noso principal
patrimonio que é a lingua galega".
Así, desexa que a "luz bimilenaria da Torre ilumine co seu resplandor e sabedoría os nosos gobernantes" ós
que Pereira recorda que "os símbolos son símbolos" e que "a lingua galega é o noso principal símbolo
identificador", polo que recomenda que "non xoguemos co galego", e pregúntase se personaxes como
Afonso X, Rosalía de Castro, Risco, Cunqueiro ou Novoneyra "estaban trabucados ou as súas obras teñen
menos valor" por utilizaren o galego.
http://www.galicia-hoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=451522
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
206

Los escritores ven en "quiebra" la normalización
lingüística
DEBORAH CASTRO - Santiago - 25/07/2009
La Asociación de Escritores en Lingua Galega (AELG) leyó ayer un manifiesto en el que denuncia que la
nueva Xunta ha impulsado la "quiebra" del "proceso de restitución a la normalidad" de la lengua de Galicia.
El objetivo del escrito era recalcar la responsabilidad que los escritores de la literatura gallega actual han
heredado de sus antepasados del Rexurdimento, una trayectoria de recuperación literaria, cultural, política e
histórica.
De ahí que el colectivo de escritoras y escritores acordasen establecer como punto de encuentro la estatua
de Rosalía de Castro -"poeta nacional cuya palabra fue fundadora de la nación"- situada en la Alameda de
Santiago. Durante la lectura del escrito, el presidente de la AELG, Cesáreo Sánchez, señaló la importancia
de elevar la voz "en defensa de nuestro idioma para reivindicar el derecho a vivir y soñar nuestro futuro en
gallego".
Fundada por el escritor Bernardino Graña, la AELG destacó que la cultura gallega es "una creación
colectiva de un pueblo" que fue "perseguida y condenada a ser identificada y estigmatizada, junto a la
lengua que la nombra, como exclusiva de las clases desfavorecidas".
Otros puntos claves del manifiesto son la reivindicación de una mayor presencia de "nuestro idioma" así
como la defensa de su aprendizaje y conocimiento sin "intereses particulares", pero sí con intención "ética
de compromiso contra toda lógica de dominio".
A Mesa, a los tribunales
El presidente de la Mesa pola Normalización Lingüística, Carlos Callón, aseguró ayer que la organización
recurrirá "en los tribunales" la modificación de la Lei de Función Pública llevada a cabo por el Gobierno
gallego, pues consideran que "merma los derechos de los ciudadanos" al eliminar la obligatoriedad de
realizar la prueba de gallego en las oposiciones, informa Europa Press.
En la reunión que mantuvo ayer con el director general de Función Pública, José Norberto Uzal, Callón
rechazó la modificación "sin apoyo sindical ni de las otras fuerzas políticas", además de lamentar que "no
esté garantizada en la Xunta la atención en gallego al ciudadano". De ahí que reclame a la Xunta del PP las
medidas necesarias que garanticen la atención a los ciudadanos , en cumplimiento del "Estatuto de
Autonomía, el Estatuto do Empregado Público, el Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega y la
Carta Europea das Linguas Rexionais".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/escritores/ven/quiebra/normalizacion/linguistica/elpepuespgal/2009
0725elpgal_2/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
207

NORMALIZACION LINGUISTICA
Galego no concello de Vigo Menos do que marca a lei
H. Vixande. A pesar da solicitude do PP de aumentar a presenza do castelán na vida
municipal, o bilingüismo na Administración local está lonxe de conseguirse
19.09.2009
Ten o galego unha presenza esmagadora na Administración do concello de Vigo e os cidadáns castelán
falantes están discriminados Así o suxería nunha moción o concelleiro do PP Ignacio López Chaves, que
na pasada corporación estivo encargado da Normalización Lingüística. Porén, unha visita á sé municipal
pon de manifesto xustamente o contrario, o galego cede espazos a pesar dos esforzos das autoridades.
Nunha primeira ollada no interior da lonxa do concello de Vigo destaca a presenza dun idioma, o galego,
que se incorporou da man do rexedor socialista Manoel Soto nos primeiros compases da etapa democrática,
pero que non chegou a substituír completamente o castelán.
Foi un alcalde do PP, Manuel Pérez, quen cubriu a lonxa municipal e dispuxo arredor dela os mostradores
de atención ao público dos servizos máis comúns para a cidadanía. A cartelaría, moi visíbel, foi instalada
naquel momento e emprega en exclusiva o galego, aínda que escolle formas próximas ao castelán. Un
cartel di: Taxas; outro, Recadación Executiva. Hai outros intrinsecamente bilingües, como Vehículos, e un
incomprensíbel para a maioría dos cidadáns, tanto se falan galego como castelán: Plusvalías.
Recuando
A partir de aí, o galego vai perdendo presenza. Un turnomátic que distribúe as quendas de cinco servizos de
atención ao público, conta cun papel luminoso que está en castelán. A pantalla táctil para seleccionar o
mostrador cuxa atención regula, é bilingüe, mais o papel que subministra o número, está en castelán. A
razón ten máis que ver sobre todo coas empresas que fornecen estes aparellos.
Os taboleiros de anuncios oficiais delatan a supremacía do castelán, tamén por razóns alleas á política
local. Un deles recolle editos, case todos eles de rexistradores da propiedade radicados na cidade. Neste
caso o uso do castelán é unánime. Outro dos expositores, dedicado a documentos doutras Administracións
públicas, tamén é monolingüe en castelán de forma íntegra, aínda que no mesmo figuran anuncios de
entidades como a Subdelegación do Goberno de Pontevedra ou a delegación da Tesourería Provincial da
Seguridade Social. Só o taboleiro do concello está en galego.
A documentación interna do concello vigués cumpre estritamente a Lei das Administracións Locais que
aprobou o PP no Parlamento en 1995 e na mesma o galego é o idioma de uso común para evitar
duplicidades documentais e estrago de recursos públicos. Poucos son os documentos que se dirixen
externamente á cidadanía e, cando se envían aos administrados, non se someten a tradución por razóns de
operatividade, aínda que os cidadáns poden, e nalgúns casos así o solicitan, reclamar copia en castelán. Non
acontece o mesmo coa web virtual do concello, modélica para os entendidos. Aínda que inicialmente
vigo.org ábrese en galego, un enlace para o castelán permite realizar todas as xestións neste idioma porque
a rede facilita o bilingüismo sen sepultar o cidadán baixo toneladas de papel.
Eis un panorama no que o galego sobrevive nun contexto sociolingüístico, o vigués, no que o castelán
ocupa cada vez maiores espazos, a pesar dunhas autoridades municipais –representadas pola tres cores
políticas nos últimos trinta anos– que sempre procuraron que aumentase a visibilidade do idioma propio de
Galiza. Non sempre o conseguiron, mesmo dentro do propio concello, por moito que algúns documentos
dean esa impresión. Ao abandonar o edificio, camiñando costa abaixo cara o norte, á dereita contémplase
un flamante cartel que indica: “Xefatura da policía local”. A partir de aí, en galego, nin unha palabra.
Se o concelleiro López Chaves, en lugar de reclamar máis presenza do castelán, esixe bilingüismo real,
abofé que conseguía darlle unha labazada ao goberno municipal, pero polo insuficiente uso do galego.
http://www.anosaterra.org/nova/galego-no-concello-de-vigo-menos-do-que-marca-a-lei.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
208

ACTO EN SANTIAGO
Nace outra plataforma a prol do galego
04.10.2009 Referendada con preto de mil sinaturas, onte presentouse en Compostela ProLingua,
unha plataforma de carácter social en defensa do galego e contra os ataques da Xunta ó idioma
propio. O escritor Xabier P. Docampo acompañado, entre outros, dos tamén escritores Agustín
Fernández Paz e Mercedes Queixas, do profesor Quique Costas, do académico Francisco Fernández
Rei ou mesmo do empresario Rafael Cuíña, militante do PP, sinalou como unha das súas prioridades
“que non se tome ningunha decisión contra a lexislación lingüística actual” que o propio presidente do
Goberno galego, Núñez Feijóo está a poñer en cuestión
V. OLIVEIRA
Chegou o momento de moverse pola lingua. É a mensaxe que podería tirarse do acto que tivo lugar onte na
Facultade de Filoloxía da Universidade de Santiago de Compostela para presentar ProLingua definida, ante
un auditorio de preto de 200 persoas como "apartidaria, social e non xerarquizada", segundo o escritor
Xabier P. Docampo, un dos seus impulsores. Formada por 300 membros e apoiada na súa páxina web
(www.prolinguagalega.org) por case mil sinaturas -"mil primaveras máis para o galego", afirma Docampo-,
esta plataforma en defensa do galego nace coa finalidade de "promover accións en favor da lingua"
centradas en que "se cumpra o Plan xeral de normalización de 2004 e a Lei de normalización, e que non se
tome ningunha decisión contra a lexislación lingüística actual".
"Sempre puxemos fe e traballo, pero agora hai que poñer algo máis", sinalou Docampo. De feito, a
independencia será un dos guieiros desta plataforma xa que só os seus membros serán os encargados de
financiala. "Non queremos subvencións públicas nin outra vía de financiamento que non proceda dos
fondos achegados polos membros de ProLingua", deixou claro.
A plataforma decidiu que a súa primeira acción será a saída ao público dun pin co seu logo "como un
símbolo do orgullo individual de termos unha lingua propia, e de non pertencer ao grupo minoritario de
negacionistas do idioma", apuntou o escritor. Pero tamén se barallan outras ideas como a elaboración dun
argumentario "que contrarreste as mentiras que están a difundir", ou a organización dunha "gran marcha
pola lingua" en maio de 2010. Porén, ProLingua non se adherirá á manifestación do vindeiro 18 de outubro
xa que "serán os seus membros, a título individual, os que decidan se van. Eu, a nivel persoal, si estarei",
afirmou Docampo.
No acto tamén tomou a palabra o académico Francisco Fernández Rei para destacar que esta plataforma -á
que comparou cunha dorna "de fasquía plural- nace para "devolver o idioma ao lugar que merece" contra
vento e marea. O escritor Agustín Fernández Paz chamou a "actuar en positivo" e a reclamar para os
falantes de galego igualdade de dereitos para que a nosa cultura "non sexa un bonsai ao que lle cortan as
pólas cando se atreve a medrar demasiado".
A escritora Mercedes Queixas afirmou que a cidadanía "debe marcar os tempos e ser o motor dos cambios".
Pola súa parte, a profesora Pilar Ponte destacou a heteroxeneidade das persoas que apoian Prolingua por
"dunha causa común que nos une: o galego". Pechou as intervencións Rafael Cuíña, fillo de Xosé Cuíña e
militante do PP, que deixou claro o seu "compromiso absoluto coa lingua" e a vontade de loitar contra
"complexos de inferioridade" que lastran o idioma. Entre o público, apoiaron o nacemento de ProLingua os
editores Francisco Pillado e Miguel Anxo Fernán-Vello, o escritor e académico Xosé Luís Méndez Ferrín,
o intelectual galeguista Xosé Manuel Beiras ou o nacionalista Camilo Nogueira.
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=473644
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
209

A Xunta perderá dous millóns de euros ao
desmantelar Mancomún
Os usuarios de Linux consideran fundamental o apoio do Goberno para a tradución
de aplicacións ao galego
Natalia Arias 06/10/2009
A Xunta de Galicia perderá dous millóns de euros coas restructuracións acometidas no Centro de
Referencia e Servizos de Software Libre (Mancomún). Un total de 500.000 teñen que ver con contratos que
deixarán de xestionarse con pequenas e medianas empresas (pemes) e un millón e medio cun proxecto
europeo que a Administración galega non chegou a tramitar, segundo explicou onte en Santiago o ex
coordinador da iniciativa, Suso Baleato, durante unha rolda de prensa.
Tanto Baleato como algúns membros da comunidade de usuarios de estándares abertos consideran que o
Goberno galego podería reducir este proxecto, que se encargaba até o de agora de organizar eventos, da
tradución de aplicacións ao galego e de poñer en contacto a todas as redes de programadores de Galicia, a
un simple portal web.
“Non se entende este desmantelamento dos proxectos tecnolóxicos cando, precisamente, a tecnoloxía actúa
nunha crise de xeito anticíclico, permite xerar tecnoloxía e postos de traballo”, sinalou Baleato. O ex
coordinador de Mancomún –afectado polos despedimentos nas fundacións tecnolóxicas da Xunta que
deron comezo o 15 de setembro con 14 rescisións de contrato que a CIG califica de improcedentes e que se
prolongarán até o 31 de decembro coa non renovación de máis dun cento de técnicos en I+D+i– recordou
que o Centro de Referencia e Servizos de Software Libre foi a “iniciativa que máis repercusión tivo no
exterior porque foi recoñecida pola ONU e a Comisión Europea” pola súa labor.
Ademais, lembrou que o presidente da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo, que prometera durante a
campaña electoral apostar por estes modelos, vén de aboar, precisamente, dous millóns de euros á
multinacional Microsoft.
Alexandre Prieto, voceiro da Ciberirmandade, comunidade adicada á tradución ao galego de software libre,
insistiu na importancia de que a Administración secunde estes proxectos. “Poden sobrevivir sen apoio, pero
é fundamental”, dixo. As comunidades de usuarios e moitos programadores a titulo individual xa viñan
adaptando ao galego estes compoñentes, pero, cando é algo masivo, coma no caso do Openoffice, Firefox
ou Mozilla, Prieto considera que é moi importante ter axudas públicas. “Sempre fomos críticos e dixemos
que Mancomún tiña que ser unha coordinadora e non acaparar recursos porque tiñamos medo de que pasase
algo así, que o desmantelaran cando estaba facendo un papel magnífico”, asevera.
A Xunta suprimiu as partidas orzamentarias para o desenvolvemento de estándares abertos e proxectos de
innovación a través das fundacións tecnolóxicas.
http://www.xornal.com/artigo/2009/10/02/sociedad/xunta-perdera-dous-millons-euros-ao-desmantelarmancomun/2009100222113251308.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
210

REÚNENSE COA DIRECCIÓN DO ENTE O 16
Os dobradores móstranse 'desconcertados' pola liña da
TVG
Redacción. A segunda canle da TVG emite dende o pasado mes de setembro programación en inglés.
Un deses produtos coa que a televisión pública aspira a fomentar unha cultura trilingüe son os
'Teletubbies' e outro a serie americana 'A xuíza Amy'. A primeira emítese en inglés con subtítulos en
galego e a segunda sen eles. A Asociación de Profesionais da Rama Artística da Dobraxe de Galicia
mostrou o seu 'desconcerto' ante esta decisión que contradí o artigo 1 da lei da fundación da TVG. O
16 de outubro a asociación profesional reunirase coa dirección da canle pública para coñecer a
política que se pretende seguir no eido da dobraxe.
08.10.2009
O presidente de APRADOGA (Asociación de Profesionais da Rama Artística da Dobraxe de Galicia), Xosé
A. Rubal, mostrouse "desconcertado" pola política que está a levar a cabo a TVG en materia de dobraxe.
Na actualidade G2, a segunda canle da televisión pública, está a emitir en inglés con subtítulos en galego o
programa infantil Teletubbies, que xa se emitiu dobrado, e a serie americana A xuíza Amy, esta sen
subtítulos. Esta política, como apunta APRADOGA, contradí o artigo primeiro da lei da fundación da
TVG, que obriga a canle pública a emitir todos os seus produtos en galego atendendo o compromiso na
defensa dos valores da cultura e do idiomas galegos.
Con respecto aos Teletubbies, o presidente de APRADOGA pregúntase como un espazo dirixido a nenos
de entre 0 e 4 anos, que non saben ler, opta polo sistema de subtítulos. "É unha decisión que non ten
precedentes en ningunha canle española", sinala. Como el mesmo explica, pedagogos defenden que a
mellor maneira de achegarse a un idioma que non é o propio é mediante a supervisión dun pedagogo e non
directamente como pretende facer a TVG.
A TVG avanzou ademais que en novembro emitirá en G2, tamén en inglés con subtítulos, a serie Dawson
Creek, dirixida ao público infantil e xuvenil.
APRADOGA móstrase prudente á hora de facer unha análise das motivacións que se agachan detrás destas
decisións até que se reúna o próximo 16 de outubro cos directivos de programación allea da TVG, pero ve
nelas unha intención de recorte das inversións en dobraxe e unha compoñente ideolóxica "que nos fai
cuestionar até que punto están implicados na defensa do galego".
http://www.anosaterra.org/nova/35377/os-dobradores-mostranse-desconcertados-pola-lina-da-tvg.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
211

III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
212

III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
213

III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
214

Más de 50.000 personas en la mayor marcha por el
gallego de la historia
Los socialistas, incluido el ministro Caamaño, no lograron entrar en A Quintana
SILVIA R. PONTEVEDRA - Santiago - 19/10/2009
"No sabía que en Galicia hubiese tantos gallegos", le comentaba al vigilante del aparcamiento de la Praza
de Galicia uno de los turistas que quedaron atrapados con su coche más de media hora, sin poder salir,
porque la riada de manifestantes atascaba la calle. "Éstos, mañana, se apuntan a Galicia Bilingüe",
bromeaba alguno de los que iban en la marcha al ver la hilera de autos que se perdía dentro del garaje.
Encima de la puerta de salida de vehículos, en una pantalla luminosa, el Ayuntamiento de Santiago pasaba
ese anuncio en el que Gadis invita a vivir "como galegos".
La gente no dejaba de pasar, y no dejaría de hacerlo hasta tres horas más tarde, cuando a Fran Rei
(vicepresidente de A Mesa y coordinador de Queremos Galego, la plataforma que convocó el acto), le
llamaron al móvil para avisarle de que todavía había grupos saliendo de la Alameda. Una pareja de
municipales comentaba durante la marcha que debían de ser "más de 50.000 personas", y luego confirmaba
la cifra, una vez supervisada por los mandos, el agente al que ayer por la tarde le tocaba guardia ante el
teléfono: "Aquí me han dejado anotado 50.000". La organización, abrumada por las masas en movimiento,
tardó tiempo en echar sus propias cuentas. "Por lo menos, 60.000 dijeron primero", pero luego repasaron
sus cálculos, y en vista de los muchos que se quedaron sin escuchar el manifiesto de A Quintana,
terminaron diciendo que 100.000.
Después de los integrantes de la coordinadora Queremos Galego, avanzaba sosteniendo una de las
pancartas de la cabecera la plana mayor del BNG. Y, aproximadamente a medio kilómetro de distancia,
perdidos entre la muchedumbre, secundaban la protesta los socialistas gallegos, con el ministro de Justicia,
Francisco Caamaño, en la comitiva. Manuel Vázquez, secretario general del PSdeG, que esperó al sábado
para confirmar su presencia, restaba importancia a su posición retrasada en la marcha. No es que estuviesen
guardando distancias, es que se le metió "todo el mundo delante". Por eso, al final, se quedaron atascados
en las rúas de la zona vieja y no lograron sitio en A Quintana.Los discursos se tuvieron que repetir dos
veces, y aun así muchos se quedaron sin escucharlos. Eso ya había pasado el 17 de mayo, en la anterior
manifestación por el gallego (a la que según la policía asistieron 10.000 personas) pero esta vez todo el
mundo coincidía en que había más gente. Queremos Galego consiguió movilizar, incluso, a los grupos de
defensa de la lengua que en tiempos adversos van floreciendo en el Bierzo, en Extremadura, en Andorra o
en Canarias. A la vez que tenía lugar la manifestación en Santiago, se celebraba una reunión en pro del
idioma propio y en contra de las políticas de Feijóo en Bruselas, y el Terzo da Fala de Bos Aires mandaba
un comunicado excusando su presencia por hallarse a "10.000 kilómetros".
"Aquí no cabe la gente, hay que decirle a la Conferencia Episcopal que tire tabiques. Total, si se puede tirar
con la lengua, se puede tirar todo el patrimonio", gritaba desde el escenario la actriz animadora, Isabel
Risco. "Que tiemblen los que se niegan a sí mismos", advertía después, desde sus "95 primaveras", un
emocionado Avelino Pousa Antelo. "No vamos a dejar que duerman tranquilos". Y Carlos Callón,
presidente de A Mesa, le exigió a Feijóo que respete la ley, y denunció que la Diputación de Pontevedra
"gastó 60.000 euros en unas jornadas contra el gallego". Hubo abucheos para Rafael Louzán, para los
conselleiros que no saben gallego y para el locutor de la TVG que cubría el acto.
Cuando desistieron de entrar en A Quintana (donde, según la policía local, caben 8.000 almas), los
socialistas se dejaron llevar por la corriente hasta O Obradoiro (con capacidad para 10.000). "Dicen que nos
van a repetir allí el manifiesto", comentaba el diputado Ismael Rego bastante escéptico. Luego, es verdad
que se releyó el manifiesto, pero los socialistas tampoco lo oyeron porque fue en la otra plaza.
Delante de Rego, otros diputados y varias ex conselleiras, entre estudiantes y banderas de Isca! y Galiza
Nova (porque no había ninguna con el puño y la rosa) bajaban la cuesta empedrada Caamaño y Manuel
Vázquez. El primero insistía a la prensa en que él estaba en la manifestación "en defensa del gallego y no
en contra de nada". Pero el segundo aprovechaba para señalar a Feijóo como "el enemigo número uno" de
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
215

la lengua. "¿Y por qué no se ve por aquí ninguna enseña socialista", se le preguntaba. "Pues porque la
mejor bandera somos nosotros", respondía.
El PP, como siempre, sólo contó con un miembro en la marcha, Rafael Cuiña (hijo de Xosé Cuiña),
incondicional de las manifestaciones por el gallego que siempre acude a título personal. Los verdaderos
representantes del partido en Galicia, en cambio, criticaron la presencia "insólita" del ministro y se
reafirmaron en sus propósitos. Alfonso Rueda, conselleiro da Presidencia, dijo que la marcha estaba
"politizada" y acusó a Zapatero de enviar a Caamaño para actuar como "telonero" del nacionalismo. Feijóo,
por su parte, volvió a hablar de trilingüismo y de bilingüismo armónico. Una perspectiva de la realidad que
se aprecia desde San Caetano pero que cambia radicalmente desde A Quintana. Pilar García Negro, del
BNG, ha bautizado esta política como "bilingüismo abrasivo y detergente". Desde Vigo, la presidenta de
Galicia Bilingüe, Gloria Lago, acusaba a los manifestantes de querer "reducir libertades".
Pero en el acto reivindicativo había muchos castellanohablantes que opinan que el que corre peligro es el
gallego. La manifestación, a pesar de la multitud, transcurrió en tono pacífico, y el único incidente fueron
unas pintadas. Parecía más bien un día de fiesta, con mucha música, en la que además de las habituales
piruletas que manchan la lengua de azul se despacharon botellines de Galicola, un refresco fabricado en
Vilagarcía. Cuestan un euro, pero todos los compraban, porque parte de lo recaudado se destinará a
desarrollar proyectos de normalización.
Entre las pancartas, todo un corral de galiñas azules, a veces desplumadas, a veces acompañadas por el
águila imperial del escudo franquista y por la gaviota del PP. Y bastantes mascarillas para proteger a los
niños de la gripe G, ese mal que puede acabarcon la lengua del Estado.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/50000/personas/mayor/marcha/gallego/historia/elpepuespgal/20091
019elpgal_1/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
216

PROTESTA EN COMPOSTELA
Multitudinaria manifestación en Santiago en defensa
del gallego
Muchos participantes no habían salido del punto de encuentro cuando la plaza de A
Quintana ya estaba llena
Fuentes de la Policía Local compostelana cifraron en más de 50.000 los asistentes a la
concentración
Marga Mosteiro 18/10/2009
La plaza de A Quintana, en Santiago, se quedó ayer pequeña para acoger a todos los que respondieron a la
llamada de la plataforma Queremos Galego para exigir al Gobierno de la Xunta que no derogue el decreto
del gallego, que garantiza el 50% de la enseñanza en gallego; y para reclamar que cumpla la legislación
vigente, como el artículo 5 del Estatuto de Autonomía, donde se dice que el Gobierno gallego defenderá el
idioma.
Según fuentes de la Policía Local compostelana, unas 50.000 personas asistieron a la manifestación y
bloquearon Santiago durante las casi tres horas que duró el acto. Resultó llamativo el hecho de que
mientras no cabía nadie más en la plaza de A Quintana muchos de los manifestantes seguían aguardando su
turno para salir de la Alameda, que era el punto de partida.
Gaitas, tambores y consignas
La manifestación comenzó en el paseo central de la Alameda, poco después de las doce de la mañana, y
recorrió las calles del Ensanche compostelano para adentrase después en el casco histórico.
A lo largo de todo el recorrido se corearon una y otra vez consignas como «O galego une», «Na Galiza en
galego» o parafraseando a Castelao: «Sempre en Galicia, sempre en galego». Con un aire festivo, la
manifestación estaba encabezada por un grupo de gaitas y tambores, que no dejaron ni un segundo de
interpretar piezas musicales gallegas.
La primera de las pancartas era portada por artistas y escritores, todos ellos vinculados a la plataforma
organizadora de la marcha y que rodeaban a Fran Rei, portavoz del colectivo. Tras las pancartas siguientes
ya estaban políticos nacionalistas como Francisco Rodríguez, Teresa Táboas o Guillerme Vázquez. A la
cita también acudieron representantes socialistas, entre ellos el alcalde de Santiago, Sánchez Bugallo, con
varios de sus concejales; Pachi Vázquez, líder del PSdeG, que caminaba junto al ministro de Justicia,
Francisco Caamaño; y el diputado autonómico Xaquín Fernández Leiceaga.
Recado al presidente
Fran Rei, que pidió disculpas a los participantes en la concentración por la falta de espacio, envió un recado
a Feijoo: «O galego vai seguir vivo póñase como se poña Feijoo e os seus conselleiros». Después, el
galleguista Avelino Pousa Antelo, que dijo estar emocionado por el aspecto de la plaza, apuntó que
«estamos aquí para cantarlle as corenta a eses, non cabe dúbida que o faremos. Eles pensan que poden
dispoñer da dignidade dos galegos». «Non deixedes que durman tranquilos», añadió. Pousa Antelo recordó
también una frase dicha por Castelao en 1931: «Se os galegos aínda somos galegos é por obra e gracia da
nosa lingua».
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2009/10/19/0003_8046839.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
217

Secretario xeral de Política Lingüística de la Xunta
Anxo Lorenzo: ´Tomamos nota de la protesta pero
derogaremos el decreto´
"La única decisión cuestionable es la eliminación del examen de gallego en las oposiciones"
S. O. | A CORUÑA 20/10/2009
El responsable de Política
Lingüística es consciente de que no
tiene entre manos una tarea fácil: convencer a la masa crítica de
que la derogación del actual decreto del gallego es la mejor vía
para implantar un modelo lingüístico que contente a todos, "que
no implique imposiciones y que aporte libertad a los ciudadanos
para expresarse en el idioma que deseen". El panorama del debate
lingüístico en la comunidad se ha encrudecido, tal y como han
puesto de manifiesto las miles de personas que salieron a la calle
el domingo al considerar que el actual Gobierno "ataca e
infravalora la lengua gallega".
"Soy muy respetuoso con la gente que se manifiesta, está en todo su derecho. Tomamos nota de la protesta.
Pero quiero aclarar que nuestro Gobierno sigue tan implicado como el primer día con el asunto del idioma,
conscientes de que nuestras prioridades y ritmos no coinciden con los de la oposición política ni con
algunos colectivos", sostiene Lorenzo: "Las fuerzas políticas están transmitiendo la idea de que queremos
cargarnos todo lo que tenga que ver con el gallego y no es cierto. Queremos que todo el mundo esté
cómodo en la lengua en que decida hablar, sin imposiciones". Preguntado sobre la supresión de las ayudas
a la traducción al gallego de obras literarias, sobre las subvenciones a los equipos de normalización
lingüística de los colegios o la eliminación de la obligatoriedad de realizar la prueba de gallego en las
oposiciones tras la reforma de la Ley de Función Pública, el secretario xeral advierte que hay
"inexactitudes" en los mensajes. "La supresión de las ayudas no es tal. Debido a la crisis les hemos pedido a
los centros que esperen a enero para recibir las partidas para normalización, pero las tendrán. Lo único que
puede ser cuestionable es la supresión del examen de gallego en las oposiciones. Decidimos volver al
modelo anterior, pero, de todos modos, los opositores tienen que acreditar dominio de la lengua con los
certificados Celga 3-4 o haciendo una prueba del idioma", defiende. Lorenzo sostiene, contra los
argumentos de PSdeG y BNG, que el anterior decreto del gallego no fue aprobado por unanimidad.
"El PP de Galicia se abstuvo; es más, había un informe del consello consultivo que ponía en duda algunos
puntos. Ahora fijaremos una enseñanza trilingüe. ¿Segregación por idiomas Rotundamente no; no
podemos ofrecer una educación a la carta", concluye el secretario xeral.
http://www.laopinioncoruna.es/sociedad/2009/10/20/anxo-lorenzo-tomamos-nota-protesta-derogaremosdecreto/328098.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
218

"É POR AUSTERIDADE E EFICACIA"
Educación castiga a Política Lingüística nos
orzamentos
27.10.2009 O departamento de Lorenzo perde un 20% e chega ao 75% no caso dos
gastos de gabinete
MARÉ . SANTIAGO
A Secretaría Xeral de Política Lingüística é a peor parada dos orzamentos de "austeridade e eficiencia"
presentados onte polo conselleiro de Educación, Jesús Vázquez Abad, para o 2010. Mentres o presuposto
xeral do departamento baixa só o 0,4 por cento respecto do ano anterior, en Política Lingüística a
diminución supera o 20 por cento e chega ao 75 de rebaixa no caso do apartado de gastos de gabinete, que a
xuízo do conselleiro permitirá "reorientar recursos de xeito directo a medidas para o fomento da lingua
galega en todos os sectores da sociedade, cun investimento de case 2 millóns de euros en programas de
formación e 2,2 millóns de euros no fomento da presenza do galego nos medios de comunicación".
Ademais, segundo a consellería, "poténciase a súa proxección no exterior, cunha partida de 1,2 millóns de
euros, un 20 por cento máis có ano pasado".
As críticas desde distintos ámbitos non se fixeron esperar e a Coordinadora de Traballadores/as de
Normalización da Lingua (CTNL) remitiu un duro comunicado no que cualifica de "moi grave paso atrás"
uns orzamentos que "acrecentan a regresión na política lingüística do goberno galego".
Segundo subliña o colectivo, que agrupa a gran maioría de traballadores/as de normalización da lingua, o
proxecto de orzamentos presentado polo goberno galego reflicte que "mentres as contas xerais baixan
levemente con respecto a 2009 (-0,4%), as dedicadas á lingua fano de xeito drástico (-20%), tanto con
respecto a 2009 como con respecto ao último orzamento aprobado polo goberno presidido por Manuel
Fraga en 2005. Así, en 2010 dedicaránselle á lingua 3.907.351 euros menos que en 2009 e 4.258.302 euros
menos que en 2005.
"Estas contas", aseguran na coordinadora, "son un moi grave retroceso para a planificación lingüística no
país que, desde a CTNL, non podemos deixar de denunciar, e lévannos a estar incluso moi por debaixo dos
recursos que se lle dedicaban a esta materia en 2005.
AS CIFRAS
Un 36% menos para campañas
A CTNL subliña que practicamente todas as accións importantes da Secretaría Xeral de Política Lingüística
sofren un importante recorte e salienta a redución dos recursos para campañas de normalización da lingua
nun 36% (case dous millóns de euros menos), do mesmo xeito que se reducen drasticamente partidas
dedicadas a empresas editoriais para proxectos en lingua galega (-50%), a asociacións sen fin de lucro (-
25%) ou aos Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística dos centros de ensino públicos (-20%).
As contas reflicten que as prioridades están na promoción exterior. A única partida que ten un incremento
minimamente significativo é a dedicada aos lectorados e centros de estudos galegos no exterior, que sobe
un 14,6% , o que indica, a xuízo da CTNL, que a SXPL lles dá prioridade ás actividades no exterior sobre a
promoción do galego no propio país, onde, loxicamente, se deberían centrar os recursos e os esforzos.
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=481075
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
219

El PP se niega en el Parlamento a refrendar la Lei de
Normalización
El BNG amenaza con romper el pacto en A Coruña si se cambia el topónimo
D. SALGADO / P. OBELLEIRO - Santiago / A Coruña - 28/10/2009
El PP continuó ayer con su estrategia de ruptura del consenso sobre el gallego. El grupo parlamentario
popular se negó a refrendar una moción presentada por el diputado nacionalista Bieito Lobeira en la que el
BNG instaba a la Xunta a "adoptar todas las medidas conducentes al efectivo cumplimiento de legalidad en
lo tocante al respeto de la toponimia gallega, conforme a la Lei de Normalización Lingüística". "La moción
ni siquiera representa un cambio revolucionario", argumentó Lobeira, "solamente exige el acatamiento de
la ley vigente". En el escenario de fondo del debate de O Hórreo figuraba el pleno extraordinario del
Ayuntamiento de A Coruña anteayer, en el que la derecha abogó por recuperar el topónimo La Coruña.
El PP se escudó en el "cinismo del PSdeG" para no apoyar un texto que, además, reclamaba "revalidar el
compromiso del Parlamento con el Plan Xeral de Normalización Lingüística" y el uso del gallego en los
cargos públicos de la Xunta. La ley, de 1983, y el plan, de 2004, contaron con el respaldo unánime de la
Cámara. Los populares, por boca de su parlamentario Agustín Baamonde y, tras la votación, del portavoz
Manuel Ruiz Rivas, se refirieron al "doble lenguaje" de los socialistas. El alcalde de A Coruña, Javier
Losada (PSdeG) se opuso el lunes a asumir el topónimo castellano de la ciudad, aunque después escribió
una carta al presidente de la Xunta en la que pedía lo contrario. Los diputados socialistas, sin embargo,
apoyaron sin fisuras la propuesta del BNG. Para Francisco Cerviño, "los gallegos que consideran la lengua
gallega su hogar son muchos más que los que la odian".
Pero el intento de explicación de los conservadores se quedó a medias. El debate en el seno del grupo del
PP para intentar pactar el texto de la moción con socialistas y nacionalistas se prolongó durante el
mediodía, y si no fue adelante se debió a la inclusión del asunto de la toponimia. "A los socialistas les falta
valentía y transparencia para explicar cuál es su posición sobre la toponimia", acusó Agustín Baamonde,
"porque la postura del PP es coherente con su programa y la del BNG también; la del PSOE brilla por su
ausencia". Baamonde tampocó dudó a la hora de adjudicar el "álgido problema del gallego" a "los decaídos
partidos que perdieron las elecciones el 1 de marzo".
Sin embargo, la operación popular para abrir una grieta entre nacionalistas y socialistas no funcionó. El
parlamentario del Bloque Bieito Lobeira, que censuró "a un diputado tanfriki como el señor Negreira [PP],
que piensa que el gallego es para hablar con los cerdos", aplaudió la postura del PSdeG en el Parlamento,
"el órgano que sirve para legislar".
La carta del regidor socialista de A Coruña, Javier Losada, al presidente de la Xunta ha traído aún más cola.
La misiva, en la que la parte del PSdeG de la corporación municipal bipartita insta a Alberto Núñez Feijóo
a oficializar el topónimo La Coruña, no sentó nada bien a sus socios de gobierno del BNG. "Es una broma
de mal gusto", sentenció el teniente de alcalde, el nacionalista Henrique Tello. Tello incluso reiteró las
amenazas de su formación, el BNG, de romper la coalición en el ayuntamiento si los socialistas persisten en
defender, junto al PP, que se recupere la oficialidad de La Coruña. "Yo antepongo la dignidad de mi
idioma y de mi pueblo a mi cargo y estoy dispuesto a dejarlo si se agrede a la lengua gallega y a la ciudad",
advirtió Tello. No obstante, por el momento, los nacionalistas coruñeses mantendrán su pacto de gobierno,
ya que consideran que lo que realmente cuenta es que el PSdeG votase en contra de restablecer la legalidad
del topónimo castellano, propuesta por los populares encabezados por Carlos Negreira, en el pleno
municipal extraordinario del pasado lunes. "Es lo único importante", aseguró el portavoz local del Bloque,
al tiempo que consideró que la misiva del alcalde Losada "tan sólo representa a sí mismo y, en última
instancia, al grupo municipal socialista".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
220

Nada más finalizar el largo pleno municipal y votar en contra de instar a la Xunta a permitir que A Coruña
tenga dos nombres oficiales, Losada convocó a los fotográfos en su despacho para posar, arropado por
todos los ediles del PSdeG en la ciudad, firmando la carta que envió ese mismo día a Alberto Núñez Feijóo.
El texto de la misiva explica al jefe del Ejecutivo que, a pesar de votar no en el pleno del ayuntamiento,
todo su grupo está a favor de la cooficialidad de La Coruña y le invita a llegar a un acuerdo para promover
la reforma legal necesaria en el Parlamento.
"Se reabre un debate con posturas extremistas", recriminó, por su parte, el portavoz nacional del BNG,
Guillerme Vázquez. Y emplazó al conjunto de los socialistas gallegos a "ser coherentes en sus posiciones"
ya que no se puede estar defendiendo la reforma de la Lei de Normalización Lingüística y acudir luego a
"manifestaciones en defensa del gallego". El pasado día 18, más de 50.000 personas, entre ellas el
secretario general del PSdeG, Manuel Vázquez, varios diputados autonómicos y estatales y el ministro de
Justicia, Francisco Caamaño, desfilaron tras la pancarta de Queremos galego en Santiago.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/PP/niega/Parlamento/refrendar/Lei/Normalizacion/elpepuespgal/20
091028elpgal_8/Tes
O PP bloquea un pacto polo galego para non
garantir a toponimia oficial
Os conservadores rexeitan unha moción na que o BNG esixía a “aplicación da
legalidade vixente” en materia lingüística
David Lombao30/10/2009
“Adoptar todas as medidas conducentes ao efectivo cumprimento da legalidade vixente no tocante ao
respecto da toponimia galega, conforme ao estabelecido na Lei de Normalización Lingüística”. Esta
esixencia, incluída nunha moción do BNG sobre a “liberdade de uso da lingua galega” foi un dos principais
atrancos que o PP observou para sumarse ao “acordo absoluto” de socialistas e nacionalistas na defensa da
actual lexislación sobre o uso da lingua propia.
Despois de que, durante o debate en pleno da proposta,PSOE e BNG formasen, como na anterior sesión da
Cámara, fronte común en torno ao idioma –mesmo intercambiando aplausos durante as intervencións dos
seus voceiros–, o nacionalista Bieito Lobeira –autor da moción–anunciou a súa disposición de “tender a
man” aos populares para “renovar” a “unanimidade” que, lembra, avalou dende os anos 80 a promoción da
lingua. “Se vale respectar a Lei de Normalización e a toponimia –advertiu Lobeira–, hai acordo”.
O convite do deputado nacionalista non atopou eco nas bancadas do PP que, nas horas que mediaron entre
o debate e a votación –fixada para a sesión parlamentaria da tarde–, só mostrou a súa disposición ao acordo
se o texto proposto polo BNG e modificado levemente polo PSOEmudaba de xeito sensible.
Segundo fontes parlamentarias consultadas por Xornal de Galicia, os conservadores darían por bo o acordo
sempre que este trouxese consigo a defensa da Lei de Normalización e de “outros” textos que “no futuro”
puidesen substituíla, ou, o que é o mesmo, sempre que outorgase aval parlamentario a unha eventual
modificación do texto que, aprobado en 1983 por unanimidade, a instancias do Goberno de Gerardo
Fernández Albor, establece a galega como “única forma oficial” de todos os topónimos de Galicia.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
221

Así e todo, os conservadores xa deran mostras do seu posible desmarque no transcurso do debate
parlamentario, no que o propio Bieito Lobeira lembrou que “o único” que pretendía a súa moción era “o
acatamento da lei, comezando polo Goberno galego”.
Neste sentido, o nacionalista laiouse de que o Executivo de Alberto Núñez Feijóo abrise a “caixa de
Pandora da intolerancia” en nome dunha “liberdade” que, ao seu xuízo, apunta, traería consigo
consecuencias como a “oficialización da deturpación” da toponimia.
A intervención de Lobeira foi secundada, na súa práctica totalidade, polo socialista Francisco Cerviño, que
mostrou a disposición do PSdeG a apoiar a “defensa dos dereitos lingüísticos” recollidos en normas como a
propia Lei de Normalización ou o Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, apoiado en 2004 por
todo o arco parlamentario.
Nun clima de evidente entendemento entre os dous grupos da oposición, Cerviño laiouse de que o
presidente da Xunta, no marco da campaña das pasadas eleccións autonómicas optase, “presionado pola
FAES, polo achique de espazos de UPyD e por Galicia Bilingüe”, por atender aos “poucos que odian a
lingua galega”.
Fronte a estes posicionamentos, Cerviño gabou a defensa do galego como “patrimonio da humanidade”
que, apunta, quedou reflectida na manifestación convocada por ‘Queremos Galego’ o pasado día 18, unha
mobilización na que “non crean –subliñou, dirixíndose ás bancadas do PP– que todos eran activistas,
nacionalistas ou progres de salón”.
O rexeitamento dos populares ao acordo foi resumido, unha vez máis, por un dos deputados de maior perfil
galeguista da formación. O vilalbés Agustín Baamonde cinguiuse ao “cumprimento” do “programa
electoral do PP” para defender a política lingüística de Núñez Feijóo fronte a unha oposición que, di, só ten
na lingua unha “bandeira de enganche” para “recuperar a ilusión” da súa militancia.
http://www.xornal.com/artigo/2009/10/28/politica/pp-bloquea-pacto-polo-galego-non-garantir-toponimiaoficial/2009102723053149323.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
222

Rueda só destina 142.000 euros á promoción do
galego na Xustiza
O PSOE pide que non haxa ‘superdelegados’ porque xa se nomearon xefes
territoriais con máis soldo
D.R.05/11/2009
O conselleiro de Presidencia, Alfonso Rueda, presentou onte no Parlamento de Galicia os orzamentos do
seu departamento para 2010, dos que dedicará tan só 142.000 euros aos diversos programas de promoción
do galego na Administración de xustiza. Así, a pesar de que as principais institucións e organizacións de
defensa da lingua teñen advertido con diversos estudos da escasa utilización do galego neste ámbito, Rueda
indicou que o próximo ano esa partida de 142.000 euros deberá repartirse entre diversas iniciativas como
“cursos de linguaxe xurídica, tradución de textos e sensibilización a prol do uso do galego na Xustiza”.
Os orzamentos do departamento que dirixe Rueda contemplan un gasto total de 204 millóns de euros, un
2,6% menos que neste 2009. Desa cantidade, 28,8 millóns irán destinados a investimentos, aos que haberá
que engadir outros 43 millóns que a consellería di que mobilizará a través da Sociedad Pública de
Investimentos (SPI) e que PSOE e BNG puxeron en dúbida. Eses 71 millóns totais de investimento
dedicaranse fundamentalmente, en palabras do conselleiro, “a obras que xa estaban en marcha e ao plan de
infraestruturas xudiciais”.
Rueda incidiu durante a súa intervención na redución do gasto ordinario do seu departamento,
especialmente no parque móbil e nas sedes da Xunta no exterior, malia que, no primeiro caso, a estratexia
de Presidencia pasa por integrar no seu departamento a todos os condutores que até o de agora estaban
espallados polas consellerías, elevando así de 79 a 216 os empregados e o gasto de 3,2 a 7,6 millóns de
euros. Nesa liña, e tras lembrar que se “allearán” vehículos que a actual Xunta non está a empregar, Rueda
indicou que non só se aforrará en persoal da Xunta, senón tamén noutros custes como peaxes (17%), taller
(18%) ou garaxe (41%). Ademais, asegurou que este tipo de medidas xa permitiu reducir o gasto, nos
últimos tres meses, nun 31% con respecto ao mesmo periodo do ano pasado.
Canto ás sedes da Xunta no exterior, Rueda indicou que o cambio de local da delegación de Bos Aires
supuxo por si só unha redución do 80% nos gastos de aluguer. Igualmente, informou de que se anulou a
compensación por expatriación aos delgados da Xunta no exterior.
Fronte a estas cifras, a oposición criticou que non se produce un descenso real de gasto corrente, xa que o
resto de consellerías non reduciron os seus gastos de persoal.
O BNG si recoñeceu a necesidade de incrementar, como así se fixo, o gasto para a asistencia xurídica
gratuíta a través do pago de avogados do turno de oficio. Rueda indicou que esa partida será un 16%
superior á deste ano.
http://www.xornal.com/artigo/2009/11/02/politica/rueda-so-destina-000-euros-promocion-do-galego-naxustiza/2009110222450123821.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
223

Lorenzo admite “preocupación” pola lingua na rúa
logo do 18-O
Educación sitúa agora “nas próximas semanas” a presentación do novo decreto de
uso da lingua
D. L.12/11/2009
O secretario xeral de Política Lingüística, Anxo Lorenzo, admitiu onte que a “preocupación polo presente e
o futuro da lingua galega” foi o motivo esencial que levou, o pasado 18 de outubro, a máis de 50.000
persoas a secundar a manifestación de Queremos Galego celebrada en Santiago de Compostela.
No transcurso dunha entrevista na TVG, Lorenzo asegura ter recibido a “mensaxe” dos manifestantes para
o traballo futuro do seu departamento, se ben subliña que existen “diferentes formas de entender a política
lingüística”.
Nesa mesma intervención, Lorenzo viuse obrigado a terzar na controversia en torno á posible oficialidade
de topónimos en castelán, en consonancia co proposto polo PP coruñés en relación coa recuperación da
fórmula La Coruña.
Despois de que tanto o PPdeG coma o propio presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, abrisen a porta a
oficializar a forma castelá do nome da cidade herculina e mesmo a modificar a Lei de Normalización
Lingüística en todo o referido á toponimia se o Concello da Coruña así o solicita, Lorenzo discordou onte
desa liña, negando a existencia “dun debate sobre os topónimos” no ámbito autonómico.
Neste sentido, o responsable de Política Lingüística insta a “fuxir do localismo e ter unha enorme
responsabilidade” nun marco no que, –contradicindo a dirixentes do PP coma o coruñés Carlos Negreira,–
afirma, “os nomes dos lugares teñen unha razón de ser, non son aleatorios nin nacen por capricho de
ninguén”, senón que constitúen “un patrimonio” de Galicia, conclúe.
Menos explícito se mostrou Lorenzo ao ser preguntado por un dos grandes asuntos pendentes do seu
departamento, isto é, a posta en marcha do novo decreto de uso do galego no ensino, chamado a substituír a
normativa aprobada polo Goberno bipartito e que, a xuízo do secretario xeral, transmitiu “sensación de
imposición” á cidadanía.
Despois de que a propia consellería de Educación manexase a previsión de facer público o “borrador” do
novo decreto nas “últimas semanas de outubro”, Anxo Lorenzo apunta agora que este documento se atopa
en “fase de valoración”, despois da cal será “posto sobre a mesa ante as forzas políticas e os axentes
sociais” para “acadar”, di, “o maior consenso posible”, algo que podería suceder, segundo as novas
previsións, “nas próximas semanas”.
http://www.xornal.com/artigo/2009/11/06/politica/lorenzo-admite-preocupacion-pola-lingua-na-rua-logodo-18-o/2009110523132078291.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
224

Un nuevo espacio para evitar que el gallego "dé un paso
atrás"
'Galego, Patrimonio da Humanidade' se reúne en Santiago
MARÍA PAMPÍN - Santiago - 15/11/2009
Un llamamiento para impedir que "se den pasos atrás" en la presencia del gallego en la vida pública
recorrió ayer los discursos de líderes sindicales, profesionales de distintos ámbitos y personalidades
políticas y de la cultura. El colectivo Galego, Patrimonio da Humanidade llenó el Teatro Principal de
Santiago con palabras en defensa de la libertad lingüística y críticas contra la Xunta por su postura sobre la
presencia del gallego en la educación y por romper "por un puñado de votos" el consenso lingüístico en
Galicia. "Es necesaria la vuelta al consenso, por un puñado de votos se cometieron errores muy grandes.
Esperamos la vuelta a la cordura", comenzó José Antonio Gómez, secretario general de UGT Galicia, en
las intervenciones. También Xosé Manuel Sánchez Aguión, de CC OO, rechazó "rotundamente los intentos
del PP", de usar el gallego como "mercancía electoral".
Diferentes profesionales pusieron de relieve la situación de la lengua de Galicia en sus ámbitos: "Lástima
que un colectivo que tiene que defender los derechos no defienda ese", proclamó una abogada que reclamó
herramientas para desarrollar su trabajo en gallego y que los ciudadanos no dejen de hablar su idioma al
cruzar la puerta de un juzgado. "Los pacientes hablan gallego", defendió una médico de A Coruña, mientras
que la decada de Matemáticas de Santiago resaltó los esfuerzos de su facultad por dotar a la carrera de
vocabulario adecuado en gallego. "En cuestiones idiomáticas, sumar siempre sale a cuenta", concluyó.
"Quieren cortarnos la lengua y ni siquiera nos dan dos piernas. Nosotros escogimos ser peces y hablar
nuestra lengua", comparó la escritora y profesora Marilar Aleixandre en referencia al cuento de La Sirenita.
Un estudiante indio subió también al escenario para razonar que aprende gallego porque "conocer una
comunidad sin su lengua es como conocer a una persona y no su corazón".
Como representante del colectivo intervino el filólogo Henrique Monteaguro, que defendió la iniciativa
como la creación de un nuevo espacio y discurso a favor de la convivencia lingüística. El profesor criticó
los intentos de la Xunta para "desmantelar lo conseguido en la autonomía", así como los ataques de "grupos
minoritarios con privilegios". También participaron el ex diputado Pablo González Mariñas, la ex
conselleira de Educación Laura Sánchez Piñón y el sociólogo Fermín Bouza.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/nuevo/espacio/evitar/gallego/paso/elpepuespgal/20091115elpgal_7/
Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
225

LINGUAS
A Xunta presenta un portal de internet
unicamente en castelán
Adícase ao eido da gastronomía e foi presentada publicamente polo conselleiro de
Cultura, Roberto Varela.
Redacción - 18:30 19/11/2009
"Consolidar Galiza como destino gastronómico por
antonomasia", ese é o obxectivo que se marcou o conselleiro
de Cultura, Roberto Varela, na presentación do novo portal de
internet "gastronomiadegalicia.com". O proxecto, ideado pola
Dirección Xeral para o Turismo, quere ser ademais "a
primeira web que contempla a gastronomía galega dun xeito
global". Con todo, segundo adiantaba o xornal A Nosa Terra e
segundo se pode comprobar na propia ligazón, o portal non
contempla a posibilidade de lectura nin en galego nin en
inglés: a única opción é o español.
Na información difundida pola Consellaría de Cultura non consta a achega económica que a Xunta ofreceu
ao proxecto, mais o propio Varela incidiu na súa presentación que a web se enmarca "nun ambicioso Plan
de Gastronomía para o 2010", ante a proximidade da celebración do Xacobeo. Ademais da axuda da
Secretaría Xeral para o Turismo, o sitio conta tamén co patrocinio de Gas Natural-Unión Fenosa, da
Academia Galega de Gastronomía e da Real Academia Española de Gastronomía.
Entre outros temas, o portal ofrece especial atención á información sobre os produtos gastronómicos
galegos, os nosos restaurantes, denominacións de orixe, receitas ou festas de interese cultural. Súmase así á
oferta que a rede ofrece sobre a nosa cociña. En concreto, en 2006, a Administración galega tamén apoiara
o nacemento dun novo sitio de internet adicado a este eido, naquel caso liderado polo Grupo El Progreso
(Galicia Gastronómica) e que, cunha orientación máis informativa, ofrece a posibilidade de ler os seus
contidos en galego.
http://www.vieiros.com/nova/77281/a-xunta-presenta-un-portal-de-internet-unicamente-en-castelan
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
226

NUN EXAME DO SERGAS
"En caso de erro, prevalece o español"
Nas últimas oposicións do Servizo Galego de Saúde, as instrucións do exame
dábanlle prioridade ao texto en castelán sobre o galego.
Isabel G. Couso - 20/11/2009
"En caso de erro tipográfico ou de transcrición
entre o texto editado en galego e o editado en
castelán, do cuestionario bilingüe, prevalece este
último aos únicos efectos da súa comprensión
lóxica". Así rezan as instrucións de cumprimento
do exame ao corpo de enfermaría celebrado esta
última fin de semana no recinto feiral de Silleda.
Aínda máis, o texto prosegue: "Así mesmo,
algúns termos técnicos, neoloxismos ou outras
expresións de difícil correspondencia na
tradución, poderán expresarse de maneira
unívoca entre comiñas". Consideracións deste
tipo aparecen ao carón doutras directrices como a
de que a cruz que marque a resposta correcta non
debe sobresaír os límites de cada cadro ou a de
que non se poden empregar calculadoras na
proba.
Dende o cambio de Goberno
"É un exemplo máis do desprezo que esta Administración ten polo galego", responde a Vieiros Manuel
Gallardo, da CIG-Administración Pública. O feito en si non conta con precedentes, mais vense repetindo en
todas as probas desta área dende que mudou o Goberno, segundo nos conta a secretaria xeral de CIG-
Saúde, María Xosé Abuín. "Xa o denunciamos verbalmente e agora emprenderemos outro tipo de accións",
adianta ao tempo que nos explica que "o exame redactado en galego contén tantas grallas que optaron por
darlle prioridade ao español: non tiveron nin a mínima sensibilidade, por dicir algo, de redactar un correcto
exame na nosa lingua". Con todo, subliña que, "se ben este Goberno é máis regresivo en cuestións
lingüísticas, nunha houbo un interese en potenciar a nosa lingua no ámbito sanitario".
Especial fincapé fai nas palabras máis técnicas: "é certo que aínda non estamos afeitos a escoitar moitos
termos médicos en galego, mais nalgúns casos non demostran nin a mínima preocupación como para
traducilos", asegura Abuín. A prioridade do español sobre o galego nestas probas ven a sumarse á última
polémica sobre o destacábel número de erros que contiñan outros exames de oposicións da Xunta na súa
versión galega (tamén denunciado por Vieiros). "A administración ten a obriga de garantir a competencia
lingüística dos seus empregados tanto en galego como en castelán", subliña Gallardo, "nós reclamamos
que, como mínimo, os dous idiomas sexan tratados en pé de igualdade e isto non é máis que outro novo
atentado sobre a lingua".
http://www.vieiros.com/nova/77277/en-caso-de-erro-prevalece-o-espanol
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
227

El Consello da Cultura exige que el gallego "no dé
pasos atrás"
Reclama al Parlamento que impulse el Plan de Normalización
MARÍA PAMPÍN - Santiago - 21/11/2009
El Consello da Cultura Galega se suma, meses después, a la preocupación que mostró la Real Academia
Galega por las políticas sobre el gallego y el debate que mantienen los partidos al respecto. Ante la
"controversia política y social envuelta en una excesiva virulencia", el Consello ha traslado al Parlamento
gallego y a los tres partidos una propuesta en la que reclama la puesta en marcha de una comisión que, por
consenso, elabore una propuesta de desarrollo del Plan Xeral de Normalización Lingüística. En el texto,
recuerda que el valor del plan queda de manifiesto al haber sido aprobado en dos ocasiones -en 2004 y
2008- por unanimidad y bajo gobiernos de signo político diferente.
El organismo considera necesario que el discurso sobre el gallego "deje de formularse" como si el idioma
fuese un problema y pase a ser defendido como un activo social o un recurso desde todos los partidos e
instituciones públicas. El consenso -roto cuando el PP no votó a favor del decreto del gallego en la
enseñanza que estipulaba que un mínimo del 50% de las clases se impartiría en el idioma propio de Galiciareclamado
para el desarrollo del Plan de Normalización debe regir también las "líneas maestras" de la
política lingüística del Gobierno y no debe ser sólo político, sino también social e institucional.
Estas medidas "en ningún caso" deberán suponer un "paso atrás" en el proceso de recuperación del idioma
porque, dicen, será imposible alcanzar este objetivo "a base de improvisación y de imposición, de medidas
que no cuenten con un amplio consenso político, social e institucional".
El Consello da Cultura, organismo oficial creado por el Estatuto de Autonomía, se muestra preocupado en
el escrito que dirige al Parlamento por las "polémicas irracionales" que crean los debates sobre el gallego
ya que "llegan a poner en cuestión las bases" que sustentan la identidad gallega "e incluso la legitimidad de
las políticas de promoción" del idioma. En este sentido, la institución presidida por Ramón Villares alerta
de la falsedad que supone la asociación de gallego e imposición y de castellano y libertad. "Resulta una
grosera falsificación de la realidad que carece de toda base en la historia, remota y reciente, de nuestro
país", critica la propuesta. De hecho, el Consello opina que el apoyo de la Administración debe ser
"especial" con el gallego para superar la posición actual de "desventaja, resultado del maltrato que recibió
en el pasado".
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Consello/da/Cultura/exige/gallego/pasos/elpepiautgal/20091121elp
gal_15/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
228

ÓRGANO CONSULTIVO
A Axencia Europea para as Linguas Minorizadas
censura a política lingüística da Xunta
Pide ao Goberno que poña fin ás iniciativas que tomou nos últimos meses en contra
do idioma galego.
Redacción - 27/11/2009
"As medidas adoptadas contra a lingua galega desde o pasado
mes de abril supoñen unha vulneración de tratados
internacionais sobre dereitos lingüísticos subscritos polo Estado
Español". Así o entende a Axencia Europea para as Linguas
Minorizadas (EBLUL), quen instou á Xunta a que poña fin á súa
"política de desprotección dos dereitos da comunidade
lingüística galega".
O EBLUL, promovido polo Parlamento Europeo e que ten rango de entidade consultiva desta institución,
do Consello de Europa e da ONU, alerta contra o "incumprimento dos tratados itnernacionais sobre dereitos
lingüísticos" e asegura que, se o Goberno non rectifica, trasladarán a situación aos diferentes foros
internacionais nos que se encontra presente.
Extracto do texto da Resolución do EBLUL:
1) Animamos o Goberno galego a que desenvolva unha política lingüística de promoción e extensión social
da lingua propia de Galiza, pondo fin ás iniciativas que tomou nos últimos meses en contra do idioma
galego nos diferentes ámbitos.
2) Informamos á Xunta de Galiza de que as medidas adoptadas contra a lingua galega desde o pasado mes
de abril supoñen unha vulneración de tratados internacionais sobre dereitos lingüísticos subscritos polo
Estado español, como o Pacto internacional de dereitos civís e políticos ou a Carta europea de linguas
rexionais ou minoritarias.
Neste sentido, resulta de especial gravidade que o Goberno galego non tivese en conta o último informe
que o Comité de Expertos do Consello de Europa emitiu hai apenas uns meses sobre a situación lingüística
de Galiza. Non é só que non se puxese en marcha ningunha das medidas recomendadas para dar
cumprimento á Carta europea, senón que se desmantelaron algúns dos proxectos máis aplaudidos polo
Consello de Europa, como as Galescolas, que era a única rede de ensino infantil que contemplaba con
normalidade o uso do galego en cancións e xogos.
3) Se a Xunta continuar coa súa política de desprotección dos dereitos da comunidade lingüística galega e
de incumprimento dos tratados internacionais sobre dereitos lingüísticos, desde o Comité de Estado do
EBLUL trasladaremos esta situación aos diferentes foros internacionais en que se encontra presente.
http://www.vieiros.com/nova/77397/a-axencia-europea-para-as-linguas-minorizadas-censura-a-politicalinguistica-da-xunta
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
229

A UE gabou o avance na protección do galego co
bipartito e pediu ampliala
A reprimenda da Axencia das Linguas Minorizadas á política da Xunta segue a liña
marcada polos sucesivos informes sobre a saúde da lingua propia
David Lombao 04/12/2009
O informe co que a Axencia Europea para as Linguas
Minorizadas –Eblul, polas súas siglas en inglés–
critica con contundencia os “ataques ao galego” por
parte da Xunta non está só. É unha das primeiras
conclusións que é posible extraer das sucesivas
diagnoses e recomendacións chegadas dende
Bruxelas sobre a saúde da lingua propia.
Malia ao receo co que o Goberno de Alberto Núñez Feijóo acolleu o documento feito público pola Eblul a
pasada semana, a censura deste órgano consultivo de estamentos comunitarios coma o Parlamento Europeo
e de entes internacionais como a ONU segue, esencialmente, as liñas trazadas polos sucesivos chequeos
que, dende o correspondente Comité de Expertos do Consello de Europa se ten realizado á aplicación, no
marco do Estado, da Carta Europea das Linguas Rexionais e Minoritarias.
O último destes informes, publicado polo Consello en decembro de 2008 constatou, coma os anteriores, as
dificultades que un galegofalante atopa apara empregar o idioma en todos os eidos da súa vida. Así, por
exemplo, a UE subliñaba que iniciar un procedemento xudicial en galego trae consigo “notorios atrasos” –
os tribunais galegos, censuraba o informe, só contan con nove tradutores para máis de 9.000
procedementos– ou que boa parte da documentación procedente do Goberno central está redactada íntegra
e unicamente en castelán.
Non obstante, ese último documento chegado dende Bruxelas salientaba unha diferenza fundamental ao
respecto de anteriores diagnósticos. Fixando a súa vista no Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega
–aprobado en 2004 pola unanimidade do Parlamento e cualificado polo actual conselleiro de Educación,
Jesús Vázquez, de “remuíño de ideas”–, os expertos da UE concluían que o desenvolvemento da norma
posta en marcha polo bipartito ía ben encamiñado.
Así, por exemplo, hai un ano o Consello lembraba a súa preferencia por por establecer “modelos educativos
esencialmente en galego para o ensino preescolar, primario e secundario” e, neste sentido, mostraba o seu
“desexo de eloxiar en particular ás autoridades polo proxecto Rede Galescola”. No mesmo sentido, os
expertos mostraban a súa conformidade cos “proxectos encamiñados a establecer o 50% da docencia en
galego”, isto é, co decreto 124/2007 de uso do galego nas aulas que o actual Executivo derrogará.
Naquel escenario, hai doce meses, o Consello reclamaba, non obstante, que o Goberno galego fose
consciente de que “aínda se poden realizar melloras” na protección do galego, algo para o que, en calquera
caso, detectaba a existencia de “vontade política”, dadas as “iniciativas e proxectos en curso”.
Ese relativo optimismo dos expertos comunitarios mudou co ditame da Eblul que, como organismo de
ámbito europeo e asesor da Eurocámara, mesmo valora a posibilidade de elevar ás autoridades comunitarias
os plans lingüísticos do novo Goberno da Xunta.
http://www.xornal.com/artigo/2009/11/30/politica/ue-gabou-avance-na-proteccion-do-galego-co-bipartitopediu-ampliala/2009113000270187819.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
230

CAMBIOS
A TVG elimina tres dos seus espazos culturais
04.12.2009 Programas consolidados como "Miraxes", "Libro Aberto" e "Onda
Curta" desaparecen e outros como "Planeta Cine" reestrutúranse
ROSA RODRÍGUEZ . SANTIAGO
A dirección da TVG decidiu prescindir de tres dos seus programas culturais, Miraxes, Libro Aberto e Onda
Curta ademais de reestruturar outros como Planeta Cine. En total son catro persoas as que perden o seu
posto de traballo. A última emisión de Miraxes será o día 20 de decembro. Os tres redactores fixos do
espazo, Xandra Tedín, Montse Montaos e Miguel Fernández xa recibiron a carta de
despedimento. Miraxes, que presentaba as novidades dos eidos artísticos e culturais do país, contaba con
sección de reportaxes, axenda de actualidade, cine e música e nos últimos tempos estaba obtendo un bos
resultados de audiencia.
Cambios na programación pola chegada do Nadal
Pola súa banda a derradeira emisión de Libro Aberto, será o día 15 deste mes. Non está previsto gravar
novos programas tras o descanso de dúas semanas debido á programación especial de Nadal. Libro
Aberto contribuía ao fomento da lectura e apoiaba o traballos dos escritores, estaba consolidado na grella
dende o ano 2006. Libro Aberto tamén visitou clubs de lectura, bibliotecas, librerías e outros espazos,
sempre cos libros como protagonistas
Onda Curta, que amosaba as creacións dos cineastas galegos e con atención especial aos novos talentos,
remata tamén este mes o seu periplo pola Galega. A Carlos G. Meixide, director do programa, foille
rescindido onte o seu contrato co ente público. A derradeira oportunidade para ver Onda Curta é o próximo
14 de decembro. Tamén se prevé unha reestruturación de Planeta Cine coa súa posible incorporación a
outro programa da cadea. A súa última emisión está prevista para o dazaoito de decembro para pasar logo a
un descanso navideño.
A Televisión de Galicia non quixo onte pronunciarse sobre os cambios na súa grella. Si confirman que
haberá modificacións na programación debido a temporada de Nadal como ven sendo habitual nos últimos
anos e na maioría das canles.
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=87&idNoticia=493931
El ajuste presupuestario llega también a los recursos
destinados a los docentes lectores
29/12/2009
Anxo Lorenzo se reunió ayer con los lectores de gallego en una jornada de formación que continúa hoy. El
secretario xeral de Política Lingüística avanzó que en el 2010 su departamento se plantea tres retos, que son
establecer una programación continuada de actividades culturales para que los lectores lleven a cabo en sus
distintas universidades; desarrollar nuevos materiales; y crear un espacio virtual para el aprendizaje y la
difusión del conocimiento. Pero también hubo malas noticias. La crisis llega a todos los departamentos y
Lorenzo ya avisó que se reducirán las contribuciones para las actividades que organizan los propios
lectores.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2009/12/29/0003_8197536.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
231

O orzamento para o idioma segue a baixar
A dotación para a política lingüística descende un 20%
M. P.22/02/2010 - 01:21 h.
Sexan o non tempos de crise, a dotación orzamentaria para a política lingüística da Xunta continúa a
reducirse ano a ano. Así, o presuposto que o Goberno dedicará en 2010 a este ámbito sufriu un importante
recorte, do 20%, con respecto ao anterior, pero tamén en relación ao do último exercicio de Manuel
Fraga no poder.
O caso é que a redución orzamentaria, moito máis acusada neste ano, tamén se produciu co Executivo
bipartito. Así, durante o último ano do socialista Emilio Pérez Touriño no poder, a Xuntadedicou menos
cartos á política lingüística que o último Goberno de Manuel Fraga en 2005, tanto en porcentaxe como en
termos xerais.
Se comparamos o último ano de Manuel Fraga co primeiro de Feijóo, a nova Xunta sae moi mal parada.
Así, mentres o último Goberno do agora senador dedicaba ao fomento e defensa da lingua o 0,23% do
orzamento total da Xunta, en 2010 o Executivo popular tan só achega o 0,14%. A petición do Centro de
Documentación Sociolingüística de Galicia (CDSG) de que o presuposto para o idioma acade o 0,3% do
total queda moi lonxe aínda.
A Coordinadora de Traballadores de Normalización da Lingua (CTNL) xa considerara que é nas contas
públicas onde mellor se reflicten as prioridades políticas de quen as elabora, polo que esta redución de
orzamentos demostra, unha vez máis, que a Administración actual aposta por retroceder no proceso de
normalización da lingua galega.
A CTNL destaca que esta baixada de dotación para o idioma incumpre os acordos unánimes que a través da
lei de normalización lingüística e do plan xeral de normalización da lingua galega se aclara que o proceso
normalizador do galego debe ser un proceso progresivo e, en ningún caso, regresivo.
Así, nos Orzamentos da Xunta redúcense os recursos para campañas de normalización da lingua nun 36%,
pasando de 5,236 millóns a 3,337, case dous millóns, do mesmo xeito que diminúen radicalmente partidas
tan importante como as dedicadas a empresas editoriais para proxectos en lingua galega en máis do 50% a
asociacións sen fin de lucro, que baixan un 25%, ou aos Equipos de Normalización e Dinamización
Lingüística dos centros de ensino públicos, que se reducen nun 20%”.
Este “grave retroceso” que denunciaron os traballadores pola normalización é continuo desde hai anos.
Agora, a crise económica xustifica prescindir de partidas que o Goberno actual non considera prioritarias.
A defensa da lingua, polo que se pode comprobar, non é fundamental para aXunta de Feijóo.
http://www.xornal.com/artigo/2010/02/16/unknown/orzamento-idioma-seguebaixar/2010021623263701366.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
232

Unha lingua, 55 mentiras e 69 cidades
A plataforma ProLingua emite un sinal en defensa
da lingua de forma simultánea en varios lugares do
mundo coa presentación do libro 55 mentiras sobre
a lingua galega, coordinado por Xosé Henrique
Costas, en 69 auditorios
IAGO MARTÍNEZ19/02/2010
Cando chegou á súa casa de Bos Aires o venres á noite, Débora escribiulles aos seus compañeiros de
ProLingua. Quería contarlles como fora a presentación na capital arxentina de 55 mentiras sobre a lingua
galega (Laiovento), un libro escrito en mancomún á calor desta plataforma cidadá e co profesor Xosé
Henrique Costas no timón. Díxolles que fora “emotiva e intensa”, que se enchera a Biblioteca Galega con
medio cento de persoas “interesadas, comprometidas e sensíbeis” e que lle preguntaran, esas xentes, que
podían facer para botarlle unha man á lingua galega dende a outra beira do Atlántico. Confesoulles que ela,
que é de alí pero tamén de aquí, e que ademais é xornalista, retrucara con outra pregunta. Débora quixo
saber por que estaba alí aquela xente. Por que atravesaran, malia á chuvia “forte e impiadosa”, a cidade de
Bos Aires. “Por amor”, disque lle responderon.
Mentres Débora enviaba o seu informe dende Arxentina, Pilar facía o mesmo dende A Coruña e Xosé
María dende Baio. Como Eva e Inma dende Londres, Ana dende Pontevedra ou Xosé Luís dende Santiago.
Unha hora despois das noticias de Bos Aires, Aitor, Mariana e Johannes enviaron as súas dende Tübingen,
en Alemaña, e aínda habían chegar as de Xosé Henrique dende Vigo, as de Jairo dende Saraievo, as de
Xosé Manuel dende Cangas, as de Xilberte dende Gondomar ou as de Isaac dende Corcaigh, en Irlanda.
Así até as oito da tarde de onte, hora galega, cando Chisco enviou o seu parte. En Carnota, “nun serán duro
de temporal”, xuntáranse 45 persoas.
Con cada correo, un número. Duascentas persoas en Vigo e outras tantas en Vilagarcía. Trece en París,
trinta e unha en Copenhagen e vinte e dúas en Londres. Setenta en Madrid e corenta en Trintxerpe, en
Euscadi. Trinta e unha en Madison, trinta e cinco en Bruxelas, duascentas máis en Santiago e un cento en
Pontevedra e Lugo. Foi como unha desas poucas madrugadas electorais. Esas noites, escasísimas, nas que
se gaña. O escrutinio, din en ProLingua, deitou un éxito: unhas cinco mil persoas asistiron, ao mesmo
tempo pero en 69 lugares diferentes do mundo, á presentación do libro.
O escritor Xavier Queipo, en Bruxelas, chamoulle “guerra de guerrillas”, e o académico Francisco
Fernández Rei, dende Cambados, atribuíulle o acto a unhas “novas Irmandades da Fala”. Foi
probabelmente, como deu a entender en Vigo o director de Xerais, Manuel Bragado, a presentación dun
libro máis multitudinaria e descentralizada que se coñeza. Un xesto global, en rede, que recuperou a Ramón
Cabanillas a xeito de contrasinal. Aquí e alá, a voz do poeta de Cambados volveu soar na voz dun
prolingüeiro ou unha prolingüeira. Así é como se chaman entre si os que comparten esta plataforma. En
Vigo foi o escritor Agustín Fernández Paz, un deses once Premios Nacionais de Literatura que lle
lembraron a semana pasada ao conselleiro de Cultura que magoar a dignidade das letras galegas non é
gratis, quen trouxo as palabras de Cabanillas ao presente. “A lingua”, dixo na Fundación Penzol, onde
estaban só os que deran apañado un sitio nun auditorio ateigado, “é o noso escudo”.
O libro era tamén unha escusa. O mesmo na libraría Kalila w-Dimma de Bethelem (Palestina) ca na
Universidade de Wisconsin, en Madison (EUA), a xente escoitou o que alí lle dixeron. En resumo, que hai
moito conto no debate lingüístico, e que de todas as mentiras que se empregan como arma arreboladiza, hai
55 que xa teñen resposta no libro que coordinou o profesor Xosé Henrique Costas. Pero acabado o acto, en
case todas partes houbo coloquio. Na Livraría Orfeu de Bruxelas, por exemplo, falaron das dificultades
coas que baten algúns para vivir en galego o seu día a día ou de como pode ser a convivencia co portugués.
Na sala, por certo, non eran todos galegos.
En Londres e en Copenhage, por poñer un caso, esgotáronse os libros, pero en Pontevedra quedaron
ademais sen pins de ProLingua, unha plataforma que xuntou máis de 2.000 adhesións dende que se
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
233

presentou publicamente o pasado mes de outubro na facultade de Filoloxía de Santiago. Aquel día falaron,
entre outros, os escritores Xabier P. DoCampo, Agustín Fernández Paz e Mercedes Queixas, pero os focos
foron para o empresario Rafael Cuíña, hoxe colaborador de Xornal. Algúns non entenderon que facía un
militante do PP, fillo do histórico barón provincial Xosé Cuíña, a carón de xentes tan afastadas no
ideolóxico como Xosé Luís Rodríguez Pardo, outro histórico, no seu caso como fundador do Partido
Socialista Galego (PSG), hoxe no PSOE.
No seu manifesto, ProLingua defínese como un espazo compartido “por persoas de moi diversa ideoloxía e
profesión”, unha plataforma apartidaria “que ten como obxectivos exclusivos a promoción do galego como
lingua propia de Galicia (e das comarcas estremeiras) e a consecución da súa oficialidade real”. Claro que
tamén esixe “que non se leve a cabo ningunha medida lexislativa que supoña perda de dereitos por parte
das galegas e os galegos a usaren e coñeceren a lingua galega e a facer dela o seu sinal de identidade”.
Onte, no medio da euforia e a enxurrada de parabéns, alguén en ProLingua dixo que se fixera historia. Máis
modestos, en Teo limitáronse a parir un slogan. Colleron prestado o que usa a Xuntapara promocionar
o Xacobeo e o reciclaron noutro que lle faga fronte ao decreto do plurilingüismo que argalla o Goberno,
amplamente contestado polas forzas políticas, os sindicatos, a Real Academia Galega, o Consello da
Cultura e o mundo do ensino. Os anuncios do Ano Santo din que agora é cando e Galicia é onde. En Teo,
ademais, din que “o galego é o porqué”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/02/07/galicia/lingua-mentiras-cidades/2010020700424400115.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
234

Presidencia amenaza con impugnar las oposiciones
municipales en gallego
El Gobierno ratifica las circulares a ayuntamientos sobre la lengua en pruebas de aceso
PABLO LINDE - Santiago - 04/03/2010
Poco después de recuperar la mayoría absoluta en el Parlamento, el PP cambió la ley de acceso a la función
pública para eliminar las pruebas obligatorias en gallego a quienes acreditasen conocimiento de esta lengua.
Y la Xunta está decidida a que este precepto se cumpla a rajatabla tanto en el ámbito autonómico como en
el municipal. La Dirección Xeral de la Administración Local envió justo después de aprobar la norma
circulares a los ayuntamientos recordando párrafos de la ley y amenazando con impugnar los procesos
selectivos que la incumplan. En la comisión Institucional, de Administración Xeral, Xustiza e Interior
celebrada ayer en el Parlamento, el diputado nacionalista Bieito Lobeira pidió explicaciones sobre estas
cartas. Preguntó por qué omiten la parte de la ley que enuncia que se pueden realizar pruebas en gallego
"para aquellas plazas que requieran un especial conocimiento de la lengua".
Las circulares que amenazan con impugnar las convocatorias llevan la firma del director general de
Administración Local, José Norberto Uzal Tresandi, quien ayer explicó en el Parlamento que "no se trata
de una extorsión", tal y como acusó Lobeira, sino del "cumplimiento de la legalidad". También recogió la
sugerencia del diputado nacionalista: "Vamos a tomar en cuenta la inclusión de artículo 35 [que recoge el
párrafo cuya exclusión criticó Lobeira] en las circulares".
Pero para el parlamentario del BNG, la situación es mucho más grave que eso. Aseguró que la Xunta
"pretende desgalleguizar y eliminar los derechos democráticos de los consistorios, ya que se impide que un
ciudadano pueda ser atendido de manera oral o por escrito en el idioma propio". "¿Cuántos ayuntamientos
han recibido esta circular, ¿qué pasa con aquellos que tienen ordenanzas que incorporan criterios
lingüísticos, ¿también las van a impugnar", preguntó Lobeira. "Las ordenanzas municipales no pueden
establecer requisitos distintos de los de la ley en el acceso al empleo público", contestó Uzal, quien aseguró
que no existe ninguna directriz antigallega. "La muestra de este criterio es que todavía no se hizo ninguna
impugnación, sino información, que en más de 90% es cumplida por los ayuntamientos. Y muchas veces se
nos agradece, porque en ocasiones no son capaces de saber cuál es la norma en vigor en cada momento",
continúo el director general en su intervención.
No contestó a cuántos ayuntamientos se les remitió la circular y se limitó a subrayar que la Xunta seguirá
con la tarea de garantizar "que el acceso a empleo público se haga con los principios vigentes". "Pediremos
que se cumplan los requisitos en materia lingüística y en todos los ámbitos", añadió. Pero en el debate,
además de la circular, también estuvo presente el pasado de Uzal Tresandi, que concurrió en una
candidatura de Falange Española Independiente a las elecciones al Parlamento Europeo en 1994. Sobre su
nuevo compromiso con el "centro reformista y el galleguismo cordial", Lobeira le espetó: "Francamente me
parece enternecedor". Y poco después cambió el tono sutil por otro más directo: "No es normal que por
muy falangista que sea usted intente eliminar lengua gallega y amenace a los ayuntamientos". A lo que el
director general contestó que "es importante precisar que no existe prejuicio ideológico". "Una muestra es
que este titular envió desde su toma de posesión y durante la vigencia de la anterior normativa, 14
comunicaciones a ayuntamientos advirtiendo que no cumplían la normativa de hacer pruebas en lengua
gallega".
Lobeira defendió en su intervención que lo normal es defender una lengua que parte en desventaja y que no
se hace nada contra los ayuntamientos que incumplen la normativa usando en español toponimias o
documentos. Uzal aseguró no tener conocimiento de estos incumplimientos, a lo que el diputado esgrimió
el de "algunas diputaciones" y, "por ejemplo", el ayuntamiento de Sanxenxo. "¿O prefiere que diga
Sangenjo", concluyó el nacionalista.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Presidencia/amenaza/impugnar/oposiciones/municipales/gallego/el
pepuespgal/20100304elpgal_7/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
235

LEI DO LIBRO
O Instituto Rosalía, un proxecto que non nace
Xan Carballa . A creación dun Instituto Rosalía de Castro que proxecte a cultura galega no exterior
estivo a piques de saír adiante en 2007, pero o PSOE bloqueouno. O goberno actual non o ten no
seu programa nin considera a súa creación, solicitada polos editores, por falta de cartos
07.03.2010
A máis recente referencia á creación do Instituto Rosalía fíxoa a Asociación de Escritores en Lingua
Galega, no Manifesto do 24 de febreiro, “como valor humano galego universal que simboliza a nosa
identidade de galegos e galegas, demandamos do goberno da Xunta de Galiza que á maior brevidade cree o
Instituto Rosalía de Castro para que a nosa cultura sexa posta en valor dentro e fóra da Galiza, procurando
dármonos a nós mesmos e ao mundo a imaxe real dun pobo cunha cultura milenaria e unha lingua
orgullosas de seu, cun lugar na historia dos pobos que construíron a Europa. Demandamos, finalmente, que
esta institución sexa creada para levar a túa merecida internacionalización definitiva e a da cultura galega
nun mundo aberto que a ti, Rosalía, non che resultaría nada alleo”.
Aínda estes días pasados o tema estivo sobre a mesa no Consello Asesor do libro, pero as perspectivas
neste tempo de crise non dan para ser optimistas e ademais a creación do Instituto Rosalía non prosperou
no longo proceso de debate que se levou na etapa de Ánxela Bugallo á fronte da Consellería cando se
preparaba a Lei do Libro e da Lectura de Galicia (lei 17/2006)
Ao final o PSOE non quixo
Fontes do organismo naquela etapa lembran que o asunto decaeu na fase de negociación entre PSdeG e
BNG previa á entrada do proxecto no Parlamento, toda vez que durante a elaboración discutida co sector
(libreiros, escritores, editores,...) sempre estivo no artigo 17 co seguinte enunciado, “créase o Instituto
Público Rosalía de Castro como entidade autónoma dedicada á promoción do libro, da lingua e a literatura
galega no exterior”.
Todos os informes preceptivos informaron favorabelmente este enunciado, aínda que pedían un meirande
desenvolvemento das súas funcións, pero ao final non chegou a debaterse. O asunto tamén estaba
contemplado no acordo asinado publicamente en 2005 ente socialistas e nacionalistas para sustentar o
goberno presidido por Pérez Touriño, pero o certo é que os socialistas non aceptaron un organismo que
funcionase no exterior con independencia do Instituto Cervantes, que apenas atende actividades que non
sexan referidas ao castelán.
A falta deste organismo ou a intención de crealo contrasta coa recente polémica xerada polas declaracións
sobre o ensimismamento da cultura galega. Nas súas aclaracións posteriores Varela insistiu en que a súa
intención era precisamente a proxección exterior contemplada polo nonnato Instituto Rosalía “penso que a
calidade dos nosos creadores debería estar máis recoñecida. Este é un empeño principal da Consellería de
Cultura e Turismo: a promoción da cultura galega xeral e da súa literatura en particular. O
ensimesmamento e o complexo non se refiren a outra cousa que á promopción e difusión exterior que
facemos da Cultura de Nós, endexamais a propia cultura galega (...) Sei que a nosa cultura é algo realmente
grande e desexo que no panorama español e internacional teñan tamén esa mesma consideración”.
O Partido Popular no seu programa non considerou este tema e falou de máis colaboración co Instituto
Cervantes, “e tamén co British Institute ou o Instituto Goethe”.
http://www.anosaterra.org/nova/42520/o-instituto-rosalia-un-proxecto-que-non-nace-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
236

Os carteis en galego desaparecen da futura
normativa do comercio
A futura lei elimina os descontos antes das rebaixas e a caducidade dos vales de
devolución
M. SEQUEIRO 08/03/2010
A obrigatoriedade de que os carteis e rótulos dos comercios estiveran redactados en idioma galego non
figura xa na nova norma do comercio interior de Galicia, cuxo borrador foi presentado onte no Consello
da Xunta.
Deste xeito, o Executivo de Alberto Núñez Feijóo elimina unha das principais novidades da lei que estaba a
piques de aprobar o bipartito, e que quedou no caixón tras o cambio de Goberno. O texto actual, limítase a
sinalar que “o exercicio da actividade comercial levarase a cabo con rigoroso respecto aos dereitos
lingüísticos recollidos no artigo 5 do Estatuto de Autonomía de Galicia”, no que se di que “a lingua propia
de Galicia é o galego” e este idioma e o castelán “son oficiais”.
A normativa de comercio engade, seguindo o texto estatutario, que “ninguén poderá ser discriminado ou
atendido incorrectamente por razón da lingua oficial empregada” e que se garantirá “o uso normal e oficial
dos dous idiomas nos establecementos comerciais”, pero nada sobre a unha rotulación en galego dos locais.
O presidente da Federación Galega de Comercio, José María Seijas, é partidario dos cambios que
introduciu o PP respecto ao uso do galego na rotulación dos negocios. “Segundo o bipartito tiñas que
rotular polo menos en galego e, á parte en castelán, pero agora poderase facer indistintamente sen medo ás
sancións”. Seijas cre que eliminar este punto do borrador da lei de comercio é positivo porque “non se
poden permitir imposicións”.
“dereito, non imposición”
O BNG considera que esta condición que se incluía no proxecto anterior do bipartito “está lonxe da
imposición”, xa que é “un dereito” e “unha posta en valor do propio”, afirma o deputado Bieito Lobeira.
Lembra que hai ata cincocentas normativas as nivel estatal que “impoñen o español” en distintas cuestións
comerciais, como a etiquetaxe, polo que “o que se intentaba coa lei anterior era equilibrar minimamente” a
presencia do galego.
Lobeira enmarca este cambio no borrador da normativa nas “prácticas do PP de eliminación da lingua
galega en todos os sectores” e asegura que o BNG presentará emendas ao texto para cambialo.
Pola súa banda, a deputada do PP Cristina Romero argumenta que o comerciante “non vai a entrar en
disputas políticas cos seus clientes”. Por iso, “pode rotular tanto en galego como en castelán, no que
considere que é o mellor para o seu negocio”, di.
En todo caso, dende a Federación Galega de Comercio aínda van estudar o texto e non descartan facer
alegacións para incorporar á futura normativa. Aínda así, consideran algo bo a presentación dun primeiro
documento no Consello.
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/05/galicia/carteis-galego-desaparecen-da-futura-normativa-docomercio/2010030500120601320.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
237

POR VEZ PRIMEIRA
A Xunta comeza a publicitarse en Galiza en
castelán
Manuel Vilas. O Goberno defende o seu 'dereito' a non usar o galego nos anuncios que
paga na autonomía, unha aposta polo español inédita mesmo na era Fraga.
23.03.2010
"La Xunta informa ...". Así comezan moitas das cuñas sobre o apagamento analóxico que está a emitir a
Xunta de Galiza a través de, polo menos, unha das cadeas privadas de radio máis importantes de Galiza.
O Goberno ten a obriga legal de usar o galego como lingua de traballo e de promocionar o seu uso a novos
eidos. De feito, até hoxe e mesmo na era Fraga, a Xunta sempre se publicitou exclusivamente no idioma
propio dentro de Galiza.
Porén, fontes da secretaría xeral de Medios consultadas por A Nosa Terraexplican que non existe obriga
legal de publicitarse en galego defenden o "dereito" do Executivo a anunciarse en español nos medios
galegos. "A Xunta ten que velar polo uso das dúas linguas", argumentan.
A inédita aposta polo español nos anuncios en Galiza contradí numerosas políticas do propio Goberno. Por
exemplo, a propia secretaría xeral de Medios, responsábel dos anuncios en español sobre a TDT,
subvenciona dende hai décadas aos xornais para que publiquen máis noticias en galego.
http://www.anosaterra.org/nova/43288/a-xunta-comeza-a-publicitarse-en-galiza-en-espanol-.html
“Os resultados das axudas a medios para usar o
galego non satisfan”
“Iso debe mover unha reflexión sobre se o camiño andado dende o 92 é o
adecuado”
CRISTINA DÍAZ PARDO 01/04/2010
Anxo Lorenzo asegurou durante o Café de Redacción que a promoción do galego “non só é
responsabilidade da Xunta ou de Política Lingüística senón tamén da sociedade”. Entre as medidas que o
Goberno galego leva a cabo para fomentar a difusión do idioma propio están as axudas aos medios. Non
obstante, non sempre os que máis reciben son os que empregan o galego nas súas páxinas.
Vostede asegura que hai que mirar moi ben en que se gasta cada euro dedicado á promoción do galego. Cre
que as axudas aos medios de comunicación están ben aproveitadas
En canto aos resultados derivados da subvención do galego nos medios os resultados están aí. Hai anos
recollemos nunha obra a cuantificación dos resultados dos fondos investidos para a difusión do galego e os
resultados son os que son. Iso debe mover unha reflexión por parte de quen lle corresponda de sobre se o
camiño andado durante moitos anos, basicamente dende os anos 92 e 93 é o adecuado ou non. Os
resultados son moi insatisfactorios en todos os sentidos. Iso entronca co tema das TIC, das novas
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
238

tecnoloxías. O galego non pode ser un remolque. De feito, no ámbito das novas tecnoloxías o galego
tampouco está tan mal condicionado. O feito de que, por exemplo, na elaboración de blogs, o 80% en
Galicia estean en lingua galega é un dato curioso e positivo.
O portal de internet Google News entende que o galego é o mesmo que o portugués. Por iso, cando unha
noticia chega a Google en galego, inmediatamente mándaa ao seu servidor para Brasil e Portugal. Non cre
que se deberían mellorar as relacións coa cultura luso-brasileira
O de Google é un tema de negociación. Hai que facerlle ver que o galego é unha lingua distinta ao
portugués aínda que está nun ámbito lingüístico similar. Outra cousa é esta cuestión máis de fondo. Temos
unha tradición de hai moitos anos e é que a maior parte do ámbito da intelectualidade foi sempre dándolle a
man á lingua galega e ao dominio luso brasileiro. O tema de como establecer ou como vincular máis a
cultura galega e a producida en galego é un tema de moito máis calado. A cultura galega debe vivir das
fontes da cultura luso brasileira. Pero ben, no tema lingüístico debe ser un diálogo entre iguais.
NSTITUTO GALEGO DE ESTATÍSTICA
O castelán é o idioma hexemónico nas principais
cidades costeiras do país
Compostela e Ourense son os únicos dous grandes municipios do país onde as familias que
se declaran só galegofalantes superán ás que usan só a lingua allea.
Redacción - 18/04/2010
A punta de lanza do proceso de desgaleguización segue a estar nas áreas urbanas. O último informe do
Instituto Galego de Estatística dá datos que poden conformar unha idea da correlación de forzas entre
galego e castelán nas sete principais urbes do país. Un exemplo é a pregunta de cantas familias hai que
empregan sempre unha das linguas na súa vida diaria. O resultado dá para unha reflexión.
No municipio de Vigo, un 3,96% das familias declara falar sempre en galego fronte a un 24,87% que
afirman empregar exclusivamente o castelán. Na Coruña, a porcentaxe a prol do galego é dun 5,34% fronte
a un 19,47% de familias que empregan sempre o castelán.
Unha cidades onde se nota unha fenda máis profunda é na de Ferrol. Fronte ao 28,93% dos fogares que se
declaran só castelánfalantes contrasta o 3,93 dos que se expresan sempre na lingua do país. As diferenzas
tamén son moi palpábeis en Pontevedra cun 24,65% (castelán) fronte a un 6,74 (galego).
As cidades cunha situación máis equilibrada son as tres restantes. Así en Compostela a porcentaxe de
familias que afirman empregar sempre o galego é dun 10,62% fronte a un 6,87 que din expresarse só en
castelán. En Ourense a porcentaxe de familias galegofalantes é lixeiramente superior ás que só falan
castelán, 13,59% fronte a un 13,53%. E no municipio de Lugo os resultados son de 10,45% (galego) e
11,96% (castelán).
http://www.xornal.com/artigo/2010/03/28/galicia/resultados-das-axudas-medios-usar-galego-nonsatisfan/2010032800272702541.html
http://www.vieiros.com/nova/79169/o-castelan-e-o-idioma-hexemonico-nas-principais-cidades-costeirasdo-pais
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
239

DATOS OFICIAIS
A porcentaxe de nenos castelánfalantes case duplica
aos de galego
Segundo o Instituto de Estatística o 56,4% dos galegos ten como lingua preferente do país
fronte a un 42,6% que ten o castelán. A perda de falantes é especialmente dramática nas
zonas urbanas e entre a xente nova.
Redacción - 15/04/2010
En 2003 o 43% dos galegos declaraban falar
sempre a lingua propia. Cinco anos despois a
porcentaxe de monolingües declarados é trece
puntos menor (30%), o que significa
practicamente a perda dun terzo deste tipo de
falantes. Quen achega tan dramáticos datos é un
organismo oficial que depende da Xunta de
Galiza, o Instituto Galego de Estatística na súa
Enquisa de condicións de vida das familias do
ano 2008.
Pero a onde vai ese terzo de galegofalantes que
se perde Analizando as táboas estatísticas pode
comprobarse que no período 2003-2008 aumenta
oito puntos o número de persoas que empregando
máis o galego tamén utilizan en menor medida o
castelán (26,4%).
Pola súa conta, a poboación que emprega o castelán de xeito exclusivo aumenta cinco décimas con respecto
a 2003 e sitúase, segundo o IGE, nun 20,1%. Tamén hai máis persoas que, empregando as dúas linguas,
priorizan a castelán (22,5%).
En termos xerais, en 2008 un 56,4% das persoas que respostaron a enquisa afirman falar só galego ou máis
galego ca castelán. O 42,6% falarían só castelán ou maioritariamente en castelán. Os datos de 2003
apuntaban a que un 61,2% da poboación falaba só ou maioritariamente en galego fronte a un 38,3% que
facía o propio na lingua allea.
O galego perde por goleada entre os máis novos
Se xa é preocupante a caída de uso do galego en termos xerais, particularmente dramático é o emprego da
lingua entre a xente máis nova. O 29,6% dos rapaces entre 5 e 14 anos empregan só o castelán, fronte a
pouco máis dun 15% que o fan en galego. Tan só entre os maiores de 50 anos hai máis galegofalantes
habituais que castelánfalantes.
Outro dato que revela a escasa normalización da nosa lingua é que só o 15% dos cidadáns escriben
habitualmente en galego, fronte a case un 83% que o fai case sempre en castelán.
As familias galegofalantes case marxinais nas áreas urbanas
Nas grandes cidades a porcentaxe de galegofalantes habituais é moi minoritaria. Así en Ferrol só o 3,93%
dos fogares ten como lingua habitual de todos os seus membros o galego; en Vigo, o 3,96%; na Coruña, o
5,34%; en Pontevedra, un 6,74%; en Lugo, un 10,45%; en Compostela, un 10,62%; e en Ourense un
13,59%.
As comarcas onde o galego é lingua habitual hexemónica son Costa da Morte, Bergantiños, Ordes, Arzúa,
Melide, O Carballiño, O Ribeiro, Terra de Celanova, Baixa Limia, A Limia, Verín e Viana.
http://www.vieiros.com/nova/79153/a-porcentaxe-de-nenos-castelanfalantes-case-duplica-aos-de-galego
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
240

Os falantes habituais de galego caen un 13% en só
cinco anos
O decreto do bipartito situou, no primeiro ano de aplicación, a lingua galega no
46,6% do ensino obrigatorio
DAVID LOMBAO23/04/2010
A saúde da lingua galega resíntese. En plena controversia sobre as reformas do marco legal de protección
do idioma propio de Galicia, a Enquisa de condicións de vida das familias elaborada polo Instituto Galego
de Estatística (IGE) co ano 2008 como obxecto de estudo, constatou onte unha espectacular caída no
número de persoas que utilizan o galego na súa vida ordinaria.
En apenas cinco anos –a anterior enquisa data de 2003–, os cidadáns que empregan “sempre” a lingua
galega descendeu ata 13 puntos, pasando do 43% ao 30%. Pola contra, os cidadáns da comunidade que din
falar “máis castelán ca galego” pasan do 18,7% ao 22,5% e aqueles que usan “sempre” o castelán pasan do
19,6% de 2003 ao 20,1% de 2008.
Se ben a suma dos cidadáns que empregan “sempre” o galego ou que falan “máis galego que castelán” dá
conta de que, cun 56,4%, a lingua propia segue a ser a maioritaria en Galicia, a desagregación dos datos en
función da idade dos enquisados prende, de novo, as alarmas da supervivencia do idioma de cara ao futuro.
Así, fronte ao 52,9% dos maiores de 65 anos que ten o galego como idioma habitual, entre as xeracións
máis novas esta porcentaxe descende a menos da metade. Entre os mozos de 15 a 29 anos, o 18,6%
aseguran falar “sempre” galego, fronte ao 25,5% que fan o propio co castelán. Esta proporción cae aínda
máis se os observados son os nenos que aínda acoden ao ensino obrigatorio. Neste caso, os galegofalantes
habituais son só o 15,3% do total.
Fronte aos preocupantes datos sobre a renovación xeracional dos falantes de galego, o estudo do órgano
dependente da Xunta revelaba tamén no ano 2008 datos especialmente significativos sobre o ensino, tanto
no referido ao seu papel para a promoción da lingua como no que ten que ver coa implantación do galego
nas aulas do país.
No que foi o primeiro ano de aplicación real do decreto 124/2007, aprobado polo Goberno bipartito para
regular o uso dos idiomas na escola, o IGE dá conta de que “a escola se converte no medio máis habitual
para aprender a falar en galego”, dado que ata o 71,9% dos nenos e mozos de entre 5 e 29 anos adquiriran
as súas destrezas no idioma propio de Galicia a través do sistema escolar da comunidade autónoma.
Do mesmo xeito, o inquérito reflicte que, no inicio da súa andaina, o decreto tivo unha sensible acollida nos
centros de ensino. Fronte ao obxectivo marcado na norma, segundo o cal deberan un “mínimo” do 50% das
materias deberan ter o galego como lingua vehicular, os datos estatísticos confirman que o 46,6% dos
estudantes recibiron coñecementos “maioritariamente en galego”, unha cifra á que cómpre engadir o 14,3%
con “todas” as materias escolares en lingua galega.
Ao tempo, os escolares relataban en 2008 que, á hora de escribir, empregaban “máis galego que castelán”
no 41,7% dos casos, unha cifra que, non obstante, se reduce notablemente á hora do uso oral. Neste caso, a
relación “cos compañeiros” próducese “sempre en galego” tan só no 17,4% das ocasións, fronte ao 35,3%
que falan “sempre en castelán” nestas situacións. A relación entre alumnos e docentes era tamén, naquela
altura, unha parcela reservada maioritariamente ao castelán, co 22,5%, fronte ao 15,1% de estudantes que
elixían “sempre” o galego para dirixirse aos seus profesores.
http://www.xornal.com/artigo/2010/04/16/politica/falantes-habituais-galego-caen-soanos/2010041523082200280.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
241

POR VEZ PRIMEIRA NA HISTORIA DA AUTONOMÍA
A Xunta seguirá pagando anuncios en castelán en Galiza
Redacción. O BNG aproveitou a emisión de anuncios da Xunta en Galiza en español, da que
informou ANT, para mostrar no Parlamento as contradicións da política lingüística dos conservadores.
28.04.2010
O conselleiro de Educación e Ordenación Universitaria, Xesús Vázquez Abad, tivo que admitir a emisión
da publicidade en castelán, algo inédito na historia da autonomía. Agora ben, o mandatario destacou que
toda a publicidade na prensa fora en galego, que todas as 'cuñas' na Radio Galega tamén eran na lingua
propia mentres que na privada só se tirou de español nun 37 por cento.
A Xunta chamou ás emisoras cando ANT desvelou a polémica
O que non explicou Vázquez é que a Xunta non chamou ás radios privadas para que só usasen os anuncios
en galego até horas despois de que ANT desvelara o asunto, polémica da que se fixo eco
inmediatamente unha interpelación de Bietio Lobeira no Parlamento. Ademais, Vázquez negouse este
mércores a comprometerse a que non se volverá usar o español na publicidade da Xunta no país, como lle
pedirnon os nacionalistas. Compromiso que, polo contrario, si asumiron fontes oficiais da Secretaría Xeral
de Medios, responsábel das polémicas 'cuñas'.
O conselleiro mesmo xustificou a emisión de cuñas radiofónicas integramente en castelán a que esta lingua
tamén é cooficial. Argumento diferente ao da Secretaría Xeral, que alegara que as cuñas da TDT tamén
pretendían informar ás comarcas fóra da autonomía que sintonizan a TVG. Vázquez volveu a usar o vello
recurso do PP de vincular discusión sobre o galego con violencia. Así, no debate de hoxe no Parlamento,
presumiu de solidarizarse con todos os que sofren “actos vandálicos”.
Pedirlle ao Papa que fale galego cando non o fan os conselleiros
Fronte a el estivo un duro Bieito Lobeira, a quen Vázquez acusa de usar un discurso “apocalíptico”.
Lobeira lembroulle aos populares que a obriga legal da Xunta é traballar en galego e promocionar o seu
uso. Ao fío gabou que Política Lingüística trate que o Papa fale galego cando veña a Santiago en outono.
Agora ben, Lobeira cualificou a petición de “surrealista”, pois hai membros do Goberno e deputados do PP
que marxinan ao galego nas súas intervencións oficiais.
http://www.anosaterra.org/nova/44916/a-xunta-seguira-pagando-anuncios-en-castelan-en-galiza.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
242

III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
243

LA CUESTIÓN DEL IDIOMA
El Obradoiro se llena en la cuarta protesta a
favor del gallego en un año
Los participantes exigen la retirada del decreto del plurilingüismo elaborado por el Gobierno de
Feijoo
Los organizadores cifraron la asistencia en 100.000 personas, y la Policía Local rebajó el número a
22.000
Elisa Álvarez 17/5/2010
La cuarta manifestación en un año en defensa de la lengua volvió a llenar el Obradoiro. Decenas de miles
de gallegos -22.000, según la Policía Local, y unos cien mil, según los propios organizadores- salieron a las
calles de Santiago bajo el lema «O galego, o noso existir» . Convocados por la plataforma Queremos
Galego, el 17 de mayo se convirtió en un día de protesta para exigir también la retirada del decreto del
plurilingüismo en la enseñanza.
A la cabeza de la marcha se colocaron los representantes de la plataforma, que integran más de 700
entidades, entre los que figuraban Carlos Callón, presidente de A Mesa; Bieito Lobeira, del BNG; Suso
Seixo, de la CIG; Iolanda Díaz, de Esquerda Unida; el maestro y escritor Xabier Docampo, o el humorista
Xosé Lois. En la manifestación participó la mayoría de la cúpula del BNG y del PSdeG, entre los que se
encontraban los líderes de los dos partidos -Guillerme Vázquez y Manuel Vázquez-, además de Anxo
Quintana, Fernando Blanco, Francisco Rodríguez o el histórico Bautista Álvarez por el BNG; y Mar
Barcón, Salvador Fernández Moreda o Guillermo Meijón por el PSdeG.
Aunque optaron por caminar juntos pero no revueltos, hubo más unión política y sindical, ya que las
pancartas de unos y otros se situaron a pocos metros de distancia, al contrario de lo que ocurrió en la
movilización del 21 de enero, en la que los nacionalistas abrieron la marcha y los socialistas la cerraron.
La plaza del Obradoiro se quedó casi pequeña para acoger a los manifestantes, que abarrotaron incluso las
escaleras de la catedral compostelana. La plataforma Queremos Galego elaboró un manifiesto que leyeron
los actores Antonio Durán Morris y Carlos Blanco, Iria Taibo, el escritor Xabier Docampo, la cantante
Uxía Senlle y Marta Dacosta, de CIG-Ensino. «Sentimos o galego como algo noso, independentemente da
lingua que empreguemos no noso día a día», señalaron, pese a que desde hace un año, añadieron, «temos
un presidente e un Goberno que parecen non decatarse de que se están aí é grazas a termos un idioma do
noso». El escrito, que se leyó dos veces ante la afluencia de gente, concluyó recordando que «gañar as
eleccións non significa poder exercer de maneira absoluta... Só en galego Galicia ten futuro».
La familia de Novoneyra
La familia del escritor homenajeado ayer en el Día das Letras Galegas, Uxío Novoneyra, envió un mensaje
a los manifestantes que leyó Carlos Callón: «Meu pai está convosco defendendo a lingua, chantado aí no
medio da praza». El presidente de A Mesa recordó un discurso del año 1987 del propio Novoneyra, en el
que este aseguraba que «a nosa lingua é a nosa patria, aínda máis que o noso territorio».
Tras la marcha, los organizadores la calificaron de éxito absoluto y mostraron su confianza en que Feijoo
dé marcha atrás en su política lingüística y en el decreto del gallego, «e faga reformas no seu Goberno», en
alusión al cese del conselleiro de Educación, Jesús Vázquez. Carlos Callón añadió que, si no cambia un
decreto tildado de inconstitucional en el informe del Consello Consultivo, «iremos aos tribunais».
En las casi dos horas que tardó en llenarse la plaza hubo tiempo para el humor de Xosé Lois, Isabel Risco y
Quico Cadaval, para entonar unas estrofas acompañadas de gaitas y acordeón y para concluir con la
interpretación del himno gallego.
http://www.lavozdegalicia.es/galicia/2010/05/18/0003_8490781.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
244

A oposición ao 'decretazo' enche as rúas por cuarta vez
18.05.2010 Unha multitudinaria marcha esixe a súa retirada e acusa a Feijóo de
andar "ás patadas" co galego
IOLANDA CASAL SANTIAGO
A praza do Obradoiro lucía sobre as dúas da tarde así de ateigada con milleiros de persoas
FOTO: Fernando Blanco
"Meu pai está hoxe aquí convosco, chantado no medio da praza, defendendo a lingua galega". A familia de
Uxío Novoneyra celebrou onte oficialmente o Día das Letras no Courel, xunto aos membros da Real
Academia Galega, pero nun comunicado lido dende o palco instalado no Obradoiro deixou patente o apoio
que o poeta lle daría á manifestación convocada por Queremos Galego. A emblemática praza compostelá
quedou pequena para acoller as decenas de miles de persoas que percorreron as rúas de Compostela baixo o
lema O galego, o noso existir. Os versos de Novoneyra tamén serviron de inspiración para resumir o sentir
dos manifestantes con respecto á política lingüística da Xunta."Só loitou contra o seu pobo", recitou para
referirse ao presidente Núñez Feijóo o voceiro de Queremos Galego Carlos Callón.
Foron moitos, incluído o secretario xeral do PSdeG, Manuel Pachi Vázquez, os que se referiron ao
presidente da Xunta como "o inimigo número un" da lingua do país. Nesta cuarta gran manifestación en
contra da política lingüística de Feijóo en só un ano, os socialistas fixeron moito máis visible a súa
presenza. Na marcha do 18 de outubro nin sequera puideron chegar a entrar na Quintana. Onte, tanto o
PSdeG como as Xuventudes Socialistas colocaron as súas pancartas entre as primeiras da quilométrica
marea humana que percorreu rúas do Ensanche e da zona histórica da capital galega.
Vázquez sostiña, xunto a Mar Barcón, o alcalde de Ferrol, Vicente Irisarri, e a deputada Beatriz Sestayo,
entre outros rostros da primeira liña do PSdeG, unha faixa na que se lía En defensa da lingua galega, só
uns metros despois da portada por dirixentes do BNG. Os nacionalistas escolleron, pola súa banda, o "Se
aínda somos galegos é por obra e graza do noso idioma" de Castelao como lema dunha pancarta detrás da
que se colocaron o voceiro nacional Guillerme Vázquez, a deputada Teresa Táboas, Francisco Rodríguez
ou o ex vicepresidente Anxo Quintana.
Segundo a organización, na marcha participaron 100.000 persoas. A Policía non deu desta volta datos, pero
a concorrencia foi similar, segundo Queremos Galego, á da protesta do 18 de outubro, cando as forzas de
seguridade falaron de 50.000.
Dimisión. O percorrido completouse en ton alegre -aínda que quizais un chisco menos ca en ocasións
anteriores- ao son de gaitas e tambores e con cantos de clásicos como En Galiza, en galego mesturados coa
petición de dimisión do conselleiro de Educación, Jesús Vázquez Abad.
Os manifestantes partiron da Alameda e, sobre a unha da tarde, a cabeza chegaba ao Obradoiro, cando
aínda quedaba moita xente no punto de saída. Mentres, Xosé Lois O Carrabouxo, a actriz Isabel Risco e o
humorista Quico Cadaval amenizaban a espera con boas doses de humor.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
245

Esta vez tamén foi preciso repetir a lectura do manifesto, da que se encargaron os actores Antonio
Durán Morris e Carlos Blanco, o escritor Xavier Docampo, Iria Taibo, Marta Dacosta e a cantante Uxía
Senlle.
Risco de extinción. "A sociedade galega está a responder mobilizándose contra a extinción da nosa lingua
e reclamando ás institucións que cumpran coa obriga de promovela, para garantir a igualdade de
coñecemento, a igualdade de dereitos e a igualdade de oportunidades", leron.
O manifesto incidiu tamén no proxecto do decreto das linguas nas aulas, cuxo rexeitamento volveu
protagonizar moitas das pancartas das case 700 organizacións que participan en Queremos Galego e das
máis domésticas de cidadáns a título particular. Non en van, dixo Callón, esta norma é "a punta de lanza da
política para o desmantelamento da oficialidade do noso idioma".
"O mellor exemplo desta política [de Feijóo] tan lesiva é o decretazo contra o galego que, por exemplo,
varre a nosa lingua da educación infantil nas cidades e prohíbelle ao profesorado o seu uso nas materias do
ámbito científico-técnico", proseguiron na lectura do manifesto.
No texto acúsase ademais á Xunta de Galicia de "andar ás patadas" co galego e advírteselle de que "gañar
as eleccións non significa poder exercer o poder de maneira absoluta". Neste escenario, Queremos Galego
animou á sociedade a "manter aceso o facho da defensa do noso idioma" e a apoiar a proposición non de lei
de garantía dos dereitos lingüísticos.
Da praza da Quintana ao Obradoiro. A de onte foi a cuarta gran manifestación en contra da política
lingüística do Executivo popular. Hai un ano, a manifestación do 17 de maio en defensa da lingua xa
clamaba contra as medidas que se albiscaban no ensino. Pese á intensa choiva que caía, 50.000 persoas
segundo a organización, 20.000 segundo a Policía, ateigaron a Quintana.
O 18 de outubro, tras a consulta feita ás familias e coa supresión da obriga de realizar polo menos un exame
das oposicións en galego xa consumada, Queremos Galego repetía éxito de convocatoria. A Quintana
encheuse dúas veces e moita xente quedou fóra. Dende aquela, a política lingüística de Feijóo provocou
tamén unha folga xeral do profesorado. Cos dous precedentes, o 21 de xaneiro, os sindicatos convocantes
fixaron como punto de destino o Obradoiro, unha praza con moita máis capacidade, e a escollida de novo
para a cita de onte.
Pese ás protestas masivas na rúa, e ós informes desfavorables da Real Academia Galega e do Consello da
Cultura, a Consellería de Educación seguiu adiante co seu proxecto, introducindo só cambios menores.
Agora a última crítica chóvelle do Consello Consultivo, que lle advirte á Xunta de que a consulta ás
familias para que decidan a repartición do idioma na aula é inconstitucional.
DATOS
Unhas cen mil estimadas, pero sen cifras oficiais
Esta vez a Policía Local non fixo estimación do número de manifestantes. Queremos Galego calcula que o
seguimento foi similar ao da protesta do 18 de outubro, cando saíron ás rúas de Santiago unhas cen mil
persoas segundo as súas contas, 50.000 nos cálculos das forzas de seguridade. A alta participación nas
últimas manifestacións contra a política lingüística da Xunta animaron a abandonar a praza da Quintana
pola do Obradoiro, con máis capacidade.
Da escola ás oposicións e a publicidade
Dende o palco instalado no Obradoiro, nas sucesivas intervencións de membros da organización criticouse
sobre todo a política lingüística deseñada polo Ejecutivo de Feijóo para as aulas. "Agora parece que ser
plurilingüe é negar a lingua propia", berrou Carlos Callón. Pero as críticas tamén apuntaron cara a función
pública, na que se eliminou a obriga de realizar unha proba das oposición en galego; ou cara a publicidade
institucional en castelán.
http://www.elcorreogallego.es/galicia/ecg/oposicion-ao-decretazo-enche-as-ruas-cuarta-vez/idEdicion-
2010-05-18/idNoticia-548401/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
246

NORMALIDADE EN TODOS OS EIDOS
En galego tamén se fai ciencia
As tres universidades presentan unha campaña para demostra que a nosa é válida
para todos os eidos.
Redacción - 31/05/2010
O galego para as letras, o castelán para as ciencias. Erradicar preconceitos e complexos de inferioridade
coma este é o eixo central da campaña “En galego tamén se fai ciencia”. Na iniciativa, coordinada polo
Servizo de Normalización da UdC, participan as tres universidades do país.
A iniciativa está nucleada arredor dunha páxina web na que podemos ouvir as experiencias dos nosos
científicos, que reivindican (e exercen) un uso normal do galego no seu día a día.
Podes ver aquí os vídeos e textos dunha campaña que demostra que os preconceito só se asentan na
ignorancia ou na mala fe.
http://www.vieiros.com/nova/79799/en-galego-tamen-se-fai-ciencia
IDIOMA
Das ideas ás accións
10.06.2010 Nace GalegoLab, unha iniciativa para desenvolver proxectos de promoción da
lingua "en positivo", atractivos sobre todo para a xente nova e centrados nas culturas
emerxentes
M. DOPICO . SANTIAGO
Sumar esforzos para desenvolver accións concretas, "en positivo", "cun enfoque de abaixo-arriba, con
especial incidencia na naturalidade da vida cotiá" e concibidas especialmente para os sectores máis novos
da sociedade. É o obxectivo de GalegoLab, a nova iniciativa en defensa do galego que se presentou onte en
Santiago.
O proxecto inscríbese, -explicou Antón Reixa- na "marea de coraxe civil" abrollada ante os retrocesos na
política lingüística impulsados desde a actual Xunta, pero "aínda que o Goberno rectificase", seguiría
adiante. Porque "queremos seguir vivindo na nosa lingua", motivo de "orgullo", que non só "amamos",
senón na que tamén "desfrutamos".
María Yáñez, socia fundadora de GalegoLab, como Reixa, salientou que "internet e o galego levan anos
funcionando de modo colaborativo, desde a sociedade civil. Do que se trata agora é de organizar recursos
para poder pasar á acción", de xeito que as ideas cheguen a traducirse en realidades, proxectos concretos.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
247

Así, GalegoLab -un colectivo constituído baixo a forma xurídica de asociación cultural-, coordinará as
achegas de todas as persoas que queiran participar -con ideas, con tempo, con materiais, con servizos, con
cartos...-, a través dunha ferramenta informática, -www.galegolab.org-, a xeito de rede social. A iniciativa
funcionará segundo a filosofía do crowdsourcing , que é a "organización de grupos informais de xente para
conseguir obxectivos reais e concretos", como a wikipedia, por exemplo.
Así, os usuarios poderán presentar ideas, axudar a transformar ideas en proxectos ou a mellorar ideas
doutros, contribuír a valorar cos seus votos as propostas prioritarias e colaborar na realización de proxectos.
Para iso precísanse recursos, que serán achegados fundamentalmente polos socios e socias, aínda que o
colectivo non descarta outras fontes de financiamento, sempre que non a leven á dependencia das
institucións. Para facerse socio, será necesario aboar unha cota mensual de polo menos 10 euros. Tamén
haberá colaboradores que só farán achegas económicas voluntarias.
GalegoLab xa ten en marcha dous proxectos: o GalegoGym, que consiste na edición dixital de música en
galego coa que facer fitness; e 24 horas full screen, un concurso de vídeos de 5 minutos que documenten a
experiencia persoal de falar galego 24 horas diarias. Ademais, están pendentes de valorar varias
ideas: Flashgalego, Flashmobs en cidades de Galicia e lugares de veraneo; Ida e volta, un concerto a
realizar en días consecutivos en Vigo e A Coruña, de grupos con repertorio galego; un "máster de aldea",
ou encontro entre neofalantes e xente do rural; ou unha sesión de dj"s.
Entre os socios fundadores atópanse profesionais dos medios como Belén Regueira, Iago Martínez, Xosé
Manuel Pereiro, Suso Iglesias, Paco Lodeiro, Xurxo Souto, Xosé Bocixa, Alfonso Pato, Antón Losada ou
Lois Rodríguez; escritores como Santiago Jaureguizar, Sechu Sende, Marcelino Fernández Mallo,
Francisco Fernández Naval e Xabier P. Docampo; pintores como Menchu Lamas ou Antón Patiño, o
académico Henrique Monteagudo... Parte deles son ou foron persoas próximas a Anxo Quintana, como a ex
conselleira Teresa Táboas; Xoán Antón Pérez Lema, ex secretario de Relacións Institucionais; Manolo
Barreiro, ex xefe de gabinete de Vicepresidencia ou Ana Luisa Bouza, ex-directora xeral do Servizo Galego
de Igualdade de Vicepresidencia. Tamén está Rafael Cuíña, do PP.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/das-ideas-as-accions/idEdicion-2010-06-10/idNoticia-556597/
Pecha Vieiros, o decano dos medios electrónicos galegos
24/07/2010 - Galiciaé
Este 24 de xullo será lembrado pola gran cantidade de visitantes que recibe Santiago de Compostela, pola
meirande festa que xamais viu esta cidade e por ser a véspera do último 25 de xullo en domingo ata dentro
de 11 anos. Pero noutra orde de cousas, os medios de comunicación galegos e, especialmente os
electrónicos, temos que facer unha paréntese no medio de tanta festividade, sacar o pano do peto e axitalo
para dicir adeus.
O decano da prensa galega en internet, o portal Vieiros, bota o peche. Segundo informan nun comunicado
na súa páxina web, os problemas económicos fixeron que a súa continuidade na información diaria non
sexa posible. Na nota apuntan que ''a pesar dos seus máis de 20.000 lectores diarios, Vieiros nunca foi un
medio rendible e necesitaba absorber parte dos recursos necesarios para sobrevivir dunha empresa do
mesmo accionariado''.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
248

Un problema no seo da empresa foi o desencadeante desta despedida. ''En xuño de 2009, nunha situación
de aparente bonanza económica no seo das dúas empresas, unha auditoría externa desvelou irregularidades
económicas e administrativas de extrema gravidade, cuxa responsabilidade foi asumida por escrito polo
daquela xerente e apoderado das empresas, Óscar Martínez, quen terá que responder diante da Xustiza'',
indica Vieiros. Este asunto, ligado á situación de crise económica global fixo que non fose viable a
continuación da súa actividade a pesar dos esforzos de ''empresa e traballadores por manter viva a estrela de
Vieiros''.
Desaparece así o pioneiro da información en rede en Galicia, nacidos como eles mesmos indican ''cando a
rede a galega estaba en cueiros''. Eles foron tamén os impulsores de moitas das primeiras grandes
iniciativas en información electrónica, como o primeiro especial electoral on-line, a primeira ciber-charla
cunha persoa de relevancia, a primeira experiencia de creación literaria na rede ou o primeiro concurso para
elixir a canción galega do verán.
A prensa electrónica galega sempre lle deberá algo a Vieiros, porque abrir un camiño cara a unha nova
ventá de comunicación sempre é máis complicado que comezar tendo unha
http://elprogreso.galiciae.com/nova/58766.html
A través de sendos anuncios na rede
Vieiros e Chuza! anuncian o seu peche
Redacción. Na véspera do Día da Patria, o xornal dixital 'Vieiros' anuncia o seu peche despois de 15
anos ininterrompidos na internet ofrecendo información en galego e ao servizo do país. A rede social
de promoción de noticias fará o mesmo ás 23h59 do 25 de xullo.
24.07.2010
Vieiros anuncia hoxe o seu peche tras 15 anos
como xornal na internet, na que foi unha
iniciativa aberta que pretendeu abranguer a toda a
comunidade de galegos. Cunha visión moderna e
sen complexos de Galiza, Vieiros chegou a ter
até trinta correspondentes en diferentes partes do
mundo.
Ao longo da súa traxectoria, destaca o primeiro especial de eleccións no 1997, a primeira charla online, con
Isaac Díaz Pardo, ou a creación do concurso “A Polo Ghit”. Porén, Vieiros subliña como punto de inflexión
do xornal o tratamento informativo da catástrofe do Prestige. Baixo o título “Até sempre”, o editor de
Vieiros, Lois Rodríguez, despídese dos lectores.
Chuza!
Pola súa parte a rede social de promoción de noticias galegas Chuza!, orixinaria do ano 2006, anunciou a
través da súa páxina web que ás 23h59 do 25 de xullo, Día da Patria Galega, apagará definitivamente o seu
servidor, tal e como anuncia o seu creador, Berto Yáñez.
http://www.anosaterra.org/nova/vieiros-e-chuza-anuncian-o-seu-peche-.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
249

Pecha Vieiros, logo de quince anos de andaina na rede
O xornal dixital www.vieiros.com pon o punto e final á súa labor informativa
XORNAL.COM 30/07/2010 - 00:56 h.
Vieiros naceu á rede o 24 de febreiro de 1996 sendo unha das experiencias pioneiras na Internet en Galicia.
Na madrugada do 24 de xullo chegoulle o tempo de botar o peche e baixar a persiana a un medio que era,
para moitos un dos referentes da información feita dende Galicia e en galego. Hoxe o seu editor, Lois
Rodríguez, asumiu a difícil tarefa de decir adeus aos seguidores deste medio dixital nun artigo titulado Até
sempre. O texto comenza apuntando: "Hoxe, 24 de xullo de 2010 e véspera do Día Nacional, Vieiros pecha
logo de 15 anos de ilusión e esforzo por manter o medio que sempre soñaramos".
En palabras de Lois Rodríguez, Vieiros foi unha "unha iniciativa aberta e independente, que pretendeu
abeirar a toda a comunidade de galegos alí onde estiveren, na crenza de que Galiza non é só un territorio,
senón tamén un espazo de comunicación". Así e todo, tal e como apunta na súa despedida o editor, "a pesar
dos seus máis de 20.000 lectores diarios, Vieiros nunca foi un medio rendible e necesitaba absorber parte
dos recursos necesarios para sobrevivir dunha empresa do mesmo accionariado. En xuño de 2009, nunha
situación de aparente bonanza económica no seo das dúas empresas, unha auditoría externa desvelou
irregularidades económicas e administrativas de extrema gravidade, cuxa responsabilidade foi asumida por
escrito polo daquela xerente e apoderado das empresas, Óscar Martínez, quen terá que responder diante da
xustiza. Este proceso levou ao peche da outra empresa e de forma inmediata deseñouse xunto cos
traballadores un plan de viabilidade para salvar Vieiros, cousa que non foi posible dada a gravidade da
situación, á que houbo que sumarlle o duro golpe da crise económica".
Lois Rodríguez, editor de Vieiros, explica nun artigo o peche. Xornal.com reproduce íntegramente o seu
texto:
Nacemos cando a rede galega estaba aínda en cueiros e ningún medio do país estaba na web. Tivemos a
mesma forma de entender Galiza que aquela revista homónima do exilio liderada por Luís Soto: un país
moderno e aberto ao mundo, sen complexos e con todo o futuro por diante.
Vieiros foi desde o comezo unha iniciativa aberta e independente, que pretendeu abeirar a toda a
comunidade de galegos alí onde estiveren, na crenza de que Galiza non é só un territorio, senón tamén un
espazo de comunicación. E nese espazo, Vieiros converteuse no cerne de múltiples proxectos, tanto propios
como alleos. Do seu impulso xurdiu o primeiro especial electoral on-line (Eleccións Galegas de 1997), a
primeira ciber-charla cun persoeiro (Isaac Díaz Pardo), o primeiro vocabulario sexual realizado coa
colaboración dos lectores, a primeira experiencia de creación literaria en rede (Por conto alleo, de
Camilo Franco), ou a creación de ‘A Polo Ghit’, o primeiro concurso da canción galega do verán.
Como punto de referencia dos internautas galegos no mundo, Vieiros chegou a ter até máis de trinta
correspondentes-colaboradores en diferentes lugares do mundo: desde Gotemburgo a Nova York pasando
por Bos Aires e O Bierzo . Asemade, deulle abeiro a colectivos e outras publicacións, como o IGADI,
Tempos Novos, Canal Ciencia, Federación Ecoloxista Galega ou Irimia.
Mais foi o labor informativo diario o que consolidou Vieiros como medio de referencia da Internet galega,
sobre todo a partir do Prestige, cando -cun esforzo informativo sen precedentes- acompañamos a resposta
social diante da catástrofe mentres a meirande parte dos medios maioritarios miraban cara a outro lado.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
250

Sen embargo, e a pesar dos seus máis de 20.000 lectores diarios, Vieiros nunca foi un medio rendible e
necesitaba absorber parte dos recursos necesarios para sobrevivir dunha empresa do mesmo
accionariado.
En xuño de 2009, nunha situación de aparente bonanza económica no seo das dúas empresas, unha
auditoría externa desvelou irregularidades económicas e administrativas de extrema gravidade, cuxa
responsabilidade foi asumida por escrito polo daquela xerente e apoderado das empresas, Óscar Martínez,
quen terá que responder diante da xustiza.
Este proceso levou ao peche da outra empresa e de forma inmediata deseñouse xunto cos traballadores un
plan de viabilidade para salvar Vieiros, cousa que non foi posible dada a gravidade da situación, á que
houbo que sumarlle o duro golpe da crise económica.
Foi pois un ano moi difícil no que empresa e traballadores intentamos de todos os xeitos manter acesa a
estrela de Vieiros, pero chegou a hora de renderse.
Neste momento, só resta darlles as grazas a todos os lectores, aos que creron neste proxecto, colaboraron
nel e puxeron o seu grao de area para que outro xornalismo galego fose posible. E moi especialmente aos
traballadores e aos opinadores, pola súa entrega e compromiso inesgotable.
Foi un pracer. Até sempre.
http://www.xornal.com/artigo/2010/07/24/comunicacion/logo-quince-anos-andaina-na-rede-pechavieiros/2010072401050100562.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
251

Galicia edita máis noutras linguas que en galego
Un estudo da Fundación Caixa Galicia amosa que antes da crise só o 45% do
editado era na fala propia
A.R. 04/08/2010
Galicia edita máis títulos noutras linguas que en galego. Segundo o informe O capital galego, da
Fundación Caixa Galicia e coordinado por Alberto Meixide e Víctor Freixanes, no ano 2007 saíron máis
libros editados noutras linguas que obras na fala propia do país. En concreto, Galicia rexistrouse un total de
ISBN de 3.376. Desa cifra, 1.536 saíron en galego e 1.840 foron en castelán. Dese xeito, tan só o 45,5%
dos títulos editados en Galicia foron en galego fronte ao 54% restante que están noutras linguas,
maioritariamente castelán. O informe de Caixa Galicianon achega cifras dos anos posteriores, nos que a
crise foi evolucionando até chegar a día de hoxe.
Estes datos extráense do artigo realizado polo director de Galaxia e coordinador d’O capital da Cultura,
Víctor Freixanes. Neste sentido, Freixanes explica no seu informe que “o crecemento da produción de
títulos en lingua galega (número de ISBN) parece que tende a estabilizarse, mentres que a produción xeral
continúa aumentando”.
Esa estabilización á que se refire Víctor Freixanes reflíctese en que por primeira vez en 14 anos, os títulos
editados en galego no país foron menos que os que aparecen en castelán. No ano 1994, das 1.378
referencias que produciu a edición en Galicia, o 55% eran en galego. Dende aquel ano, a edición na lingua
do país foi en ascenso até conseguir picos do 64% en 1997 e de 62% en 2002. Dende aquel ano, a
produción en galego seguiu medrando, pero a edición noutras linguas fíxoo en maior medida.
MÁIS DE 32.000 TÍTULOS
Un dato destacado do informe amosa que, a pesar desta estabilización, o crecemento nos últimos vinte anos
foi, en palabras de Víctor Freixanes, “espectacular”, xa que o catálogo histórico en galego superou as
32.000 referencias en 2008. Con esta cifra na man, o editor de Galaxia explica que “o volume de produción
da década dos oitenta igualou e mesmo superou toda a edición histórica que a precede”.
Dende o punto de vista comparativo co resto do Estado, o galego é o terceiro idioma que máis edita. En
2007 editáronse en galego –tanto dentro como fóra de Galicia– un total de 1.992 títulos. Mentres, en
éuscaro o número de ISBN ascendeu a 1.552, en catalán rexistrouse un total de 10.750 e o castelán acadou
os 79.017.
O peso das editoriais privadas supera a relevancia das publicacións privadas. Do total de 3.376 títulos
editados en Galicia –tanto en galego como en castelán– tan só 456 saíron da edición pública, mentres que o
sector das editoriais produciu un total de 2.920.
Todas cifras achegadas por Freixanes no seu artigo do informe O capital da Cultura non son previos á crise
económica, que está a afectar –como a todos os sectores– a industria editorial en Galicia.
http://www.xornal.com/artigo/2010/07/30/cultura/galicia-edita-mais-noutras-linguasgalego/2010073023595603918.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
252

Intelectuais lanzan un manifesto en defensa dos
medios en galego
Piden á Xunta “que poña a vontade e os recursos que non dubida en poñer para
axudar a outros medios que non o precisan tanto”
XORNAL.COM11/09/2010
“Ningunha administración pública pode dicir, sen faltar á verdade, que fixo todo o que podía facer, ou que
non hai recursos porque estamos en crise. Demandamos do goberno que poña a vontade política e os
recursos que non dubida en usar para axudar a outros sectores ou medios que non o precisan tanto”. Con
estas contundentes palabras, varios intelectuais e xornalistas reclaman áXunta apoio aos medios de
comunicación en galego a través dun manifesto público. Fano tan só uns días despois de se confirmar o
peche da edición en papel do histórico semanario A Nosa Terra e da clausura do diario dixital Vieiros.
Manuel Rivas, Suso de Toro, Antón Reixa, Xosé Manuel Pereiro, Ramón Chao, Ignacio Ramonet,Antón
Losada ou Fermín Bouza, entre outros, lembran no manifesto que “un país é o que fala” e que “Galicia é o
galego”, polo que “ninguén pode matar unha lingua”. Todos eles recordan tamén que “resulta
imprescindible” apoiar os medios en galego “para que a nosa lingua viva e medre con futuro”.
O documento, aínda que curto, é contundente e non dubida en denunciar a inhibición do Goberno galego
ante os últimos episodios de crise que acabaron don dous senlleiros medios publicados na lingua propia.
Así, o manifesto asegura que “resulta cínico e irreal esperar que anos de intervención do mercado a favor
do castelán se vaian corrixir sós”. “Alguén ten que facelo e ten que facelo agora”, solicita.
Así, os asinantes apelan ás administracións públicas do país ao considerar que “ningunha pode declararse
allea ou ausente cando pechan un tras doutro os xa poucos medios que apostaban pola nosa lingua”.
Aínda así, e malia a denuncia que fai da inhibición das administracións, especialmente da Xunta de Galicia,
o manifesto aclara tamén que “algo falla nun país onde tanta xente se declara amante da súa lingua ou
tantas empresas utilizan a galeguidade para posicionarse nos mercados, pero logo non hai nin lectores nin
anunciantes para os medios que se fan en galego”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/07/politica/intelectuais-lanzan-manifesto-defensa-mediosgalego/2010090700144100141.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
253

IDIOMA
A política lingüística da Xunta de 2003 a 2008
conseguiu frear a gran caída de galegofalantes
23.09.2010 Un informe científico bota por terra as teses que argumentou a Xunta
para impoñer o seu decreto do plurilingüismo
MARÉ . SANTIAGO
Non pode dicirse que a política lingüística desenvolvida pola Xunta entre o 2003 e o 2008 fose un éxito
rotundo pero logrou frear a vertixinosa caída de galegofalantes, prestixiou o uso do idioma propio e, sobre
todo, serviu para aumentar os falantes bilingües. Os datos despréndese dun informe que publica o Consello
da Cultura Galega (CCG) en vésperas dos Encontros de Normalización Lingüística, que hoxe comezan na
Facultade de Xornalismo, en Compostela.
O informe supón un duro revés científico ás teses que defende a Xunta de Galicia para aplicar o seu
polémico decreto plurilingüístico, xa que, lonxe de proporcionar un conflito, a política lingüística do
bipartito alentou os galegofalantes e ampliou o bilingüismo.
O texto é unha panorámica básica da evolución sociolingüística de Galicia a través de varios parámetros,
como a lingua habitual, a lingua inicial ou materna e as competencias lingüísticas. Tamén se ofrecen datos
sobre o uso do galego en ámbitos determinados: o escolar, o familiar, social e laboral, así como os medios
de comunicación e internet.
Para tracexar esa panorámica, cruzáronse os datos de tres fontes primordiais de información: o Mapa
Sociolingüístico de 1992 -elaborado pola Real Academia Galega (RAG)-, e as enquisas de condicións de
vida das familias do 2003 e do 2008, elaboradas polo Instituto Galego de Estatística.
Segundo o informe, as persoas que falan galego actualmente son o 58,8% da poboación. Entre 1992 e 2008,
os bilingües con predominio do galego e os galegofalantes monolingües descenderon en pouco menos dun
10%. Unha evolución contraria á porcentaxe de monolingües en castelán, que se estabilizaron en niveis
próximos ao 19% desde 2003. Porén, en 1992, eran castelanfalantes só o 10,6%. Un dos datos
significativos é que existe un maior grao de castelanización canto menor é a idade do individuo, aínda que
se rexistra unha desaceleración na perda de falantes de galego.
O informe rompe tamén o dogma
de que a substitución do galego polo castelán se acomete nas grandes cidades: ao parecer, nos últimos anos,
a substitución concéntrase de forma case exclusiva nos concellos pequenos, mentres que nas cidadaes se
detivo practicamente no último lustro.
Os datos indican tamén unha evolución decrecente do galego e do castelán como lingua materna única,
gañando peso os que aprenden as dúas linguas na casa cando son nenos. O galego, con todo, segue a ser,
segundo todas as fontes, a lingua materna da maioría da poboación. En 2008, máis de 600.000 galegos
aprenderon as dúas linguas na casa, o dobre que en 1992.
Ao mesmo tempo, a lingua inicial por idades amosa tamén unha contención na perda de falantes iniciais de
galego e mesmo unha recuperación nalgúns treitos de idade. O dato máis positivo sería o crecemento
absoluto de falantes iniciais de galego no último treito de idade respecto de 1992. O resto de tendencias
apuntan cara a unha certa contención, augurando unha certa estabilidade ou punto crítico, segundo a
interpretación. Este fenómeno non acontecía en 1992, onde as tendencias eran claramente diverxentes xa
que o galego como lingua inicial semellaba que ía desaparecer.
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
254

Dende 1992 produciuse unha caída do castelán como lingua inicial en todos os hábitats en termos moi
similares ao galego. A excepción sería a pequena subida do galego entre 2003 e 2008 nas cidades. O
avance da inclusión do galego nas familias concéntrase na adquisición deste a través de prácticas bilingües,
comprendendo aumentos de entre o 70% (concellos pequenos) e do 120% (cidades) no período.
A escola, clave na aprendizaxe
No informe, analizáronse os ámbitos de adquisición da lingua das persoas cunha boa capacidade e
comprobouse "o importante peso que ten a escola e outros ámbitos de adquisición externos á familia e a súa
evolución positiva. Se poñemos en relación estes datos cos de lingua inicial e usos lingüísticos na familia,
podemos concluír que a escola é un ámbito de adquisición do galego oral determinante".
Outro ámbito que gaña peso é o laboral. A porcentaxe de persoas de 30 a 49 anos que declara ter adquirido
a competencia oral no traballo pasou do 6% en 2003 a case o 11% en 2008. O perfil deste colectivo,
apúntase no informe, "é interesante, dado que se trata principalmente de nacidos en Galicia que traballan en
actividades de servizos e na empresa privada, pero hai unha proporción maior que no total da mostra de
traballadores públicos cuxos ingresos son altos. As competencias lingüísticas en galego deste grupo son
moi boas e existe unha pequena tendencia a que utilicen o galego como lingua habitual".
Os editores denuncian o “enorme atraso” nas
axudas da Xunta ao sector
XORNAL.COM14/09/2010
O presidente da Asociación Galega de Editores (AGE), Manuel Bragado, criticou “un enorme atraso” no
pagamento de contratos que asina anualmente coa Consellería de Cultura para a adquisición de novidades
bibliotecarias, á vez que denunciou que a Xunta “non adquirira ningún libro editado en 2009” para este tipo
de centros. Nunha entrevista concedida a Radio Nacional de España, Bragado asegurou que os editores de
libro galego viven “un momento complicado” xa que as subvencións de Política Lingüística “tampouco
foron aínda adxudicadas”, nunhas axudas que, segundo asegurou, “decreceron este ano un 50%”.
Neste sentido, reclamou á Xunta que os contratos se asinen “con maior celeridade” para “cambiar” unha
situación na que houbo “unha diminución” nas vendas en “practicamente todos os ámbitos” da edición, de
“entre un 10 e un 15%”
Así, apuntou que o sector “estratéxico” da edición achega uns 300 empregos directos e “varios milleiros”
indirectos cunhas cifras de facturación anual “duns “30 millóns de euros”. Por iso, resaltou a “enorme
preocupación” para as empresas “que teñen unha menor capacidade” no referente á incerteza sobre o
pagamento de axudas da Administración galega. Ademais, alertou de que “haberá menos fondos públicos”
para a letura en 2011, polo que reclamou un exercicio de “corresponsabilidade” da sociedade galega coa
compra de obras en galego. “As sociedades con maior índice de lectura son as que teñen maiores índices de
benestar”, sentenciou.
No referente á aplicación do decreto do plurilingüismo no ensino, resaltou que o sector da edición de libros
educativos “recibiu un importante impacto” con este texto que “reduce o mercado que tiña o libro en
galego”.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/politica-linguistica-da-xunta-2003-2008-conseguiu-frear-caidavertixinosa-galegofalantes/idEdicion-2010-09-23/idNoticia-592735/
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/05/cultura/editores-denuncian-enorme-atraso-nas-axudas-da-xuntaao-sector/2010090522075404965.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
255

DATOS SOBRE ACTITUDE LINGÜÍSTICA
O 86% da poboación quere que os funcionarios
saiban galego
Redacción. Co gallo da XII edición dos ‘Encontros para a Normalización Lingüística’, o
Observatorio da Cultura Galega vén de adiantar os resultados do estudo que se está a levar a
cabo no Consello da Cultura Galega sobre as actitudes lingüísticas en Galiza no ano 2010.
24.09.2010
O informe final será publicado nos vindeiros meses
e recolle aspectos moi variados sobre a actitude dos
galegos cara a lingua. A enquisa realizouse en
decembro de 2009 e mostra dirixiuse á totalidade
da poboación adulta residente en Galiza con 18
anos de idade cumpridos.
Estes son algúns dos datos destacados dos que
informou o Observatorio da Cultura Galega a través
dun comunicado de prensa:
- O 70,8 por cento de persoas están, en xeral, de acordo con que os pais deberían falarlle máis galego aos
seus fillos.
- Case un 90 por cento dos enquisados consideran que cando lles falan en galego o correcto é responder na
mesma lingua.
- Máis do 80 por cento dos enquisados está en desacordo con que o galego non é necesario porque nos
entendemos perfectamente en castelán.
- Un terzo da poboación está en desacordo con que a lingua usada nas familias deba ser o factor
determinante para decidir a lingua principal do ensino dos seus fillos, mentres un a metade está máis ou
menos de acordo.
- 8 de cada 10 galegos está de acordo, bastante de acordo ou totalmente de acordo con non separar en aulas
ou centros distintos aos alumnos por cuestión de lingua.
- Practicamente a totalidade da poboación recollida na mostra, é favorábel a que o sistema educativo
garanta que os estudantes sexan capaces de usar correctamente o galego.
- Un 86,1 por cento está de acordo en que os funcionarios das Administracións que prestan servizos en
Galiza teñen que saber expresarse correctamente en galego, ao contrario do que dita a modificación da Lei
da Función Pública por parte do PP, que agora xa non esixe que os traballadores da administración coñezan
o galego.
- No que respecta ao deber dos políticos galegos de empregar o galego na súas intervencións públicas, máis
dun 75 por cento da poboación galega está de acordo con esta afirmación.
- En liñas xerais, obsérvase unha actitude bastante positiva de cara ao bilingüismo real, xa que case o 90
por cento da poboación galega opina que é posíbel unha situación de igualdade nas competencias
lingüísticas.
- A un 67 por cento da poboación gustaríalle que o galego estivese máis presente na vida pública en Galiza.
- A Xunta, a familia e o sistema educativo, son para os galegos os tres piares nos que se fundamenta a
protección do idioma.
- Analízanse tamén as actitudes xerais da cidadanía con respecto á maior presenza do galego en diferentes
ámbitos, que son moi favorábeis nos seguintes: nos medios de comunicación (61,8 por cento), en
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
256

asociación privadas, clubs deportivos, colexios profesionais (54,7 por cento), no ámbito xudicial, das
notarías, rexistros da propiedade, no da avogacía (55 por cento), no ámbito sanitario (56 por cento), por
parte dos corpos e forzas de seguridade (56 por cento), nas celebracións relixiosas (50 por cento), nos
produtos de entretemento para os rapaces e a xente nova (58 por cento), na banca (54 por cento), no
comercio: etiquetado, publicidade (56,1 por cento).
http://www.anosaterra.org/nova/49929/o-86-da-poboacion-quere-que-os-funcionarios-saiban-galego-.html
De 25 a 35 anos, a xeración máis castelanizada da historia
O documento aclara que a escola é “determinante” para aprender galego,
especialmente nas cidades
M. P.03/10/2010 - 01:00 h
A xeración de mozos que agora teñen entre 25 e 35 anos é “a máis castelanizada” da historia de Galicia, tal
e como aclara o informe do Consello da Cultura Galega (CCG) feito público onte e no que se analiza a
evolución do galego. O estudo, que compara o Mapa Sociolingüístico de 1992 da Real Academia Galega e
a enquisa de condicións de vida das familias de 2003 e 2008 do Instituto Galego de Estatística, deixa claro
que este “maior grao de castelanización” acontece nas idades máis temperás.
O informe Datos básicos sobre a evolución do galego aclara tamén a importancia da escola para a
adquisición dunha competencia oral en lingua propia. Así, conclúe “con seguridade” que os centros
educativos xogan un papel “determinante” á hora de aprender a falar o idioma, xa que a súa importancia
incrementou do 29,7% de 2003 ao 40% de 2008. “A capacidade para falar aumenta constantemente ata que
os suxeitos teñen 15 anos, momento no que remata o ensino secundario obrigatorio”, explica.
A importancia dos colexios –nos que a presenza do galego xa minguou desde 2008 por mor do decreto–
adquire “un peso específico maior” nos municipios de máis de 20.000 habitantes e nas cidades, onde
“unha de cada catro persoas declaran aprender o idioma na escola”.
O informe tamén repara en que “máis do 60% das persoas que estudan en Galicia o fan maioritariamente en
galego (46,65%) ou sempre en galego (14,3%)”, uns datos que chegan ata o penúltimo ano do goberno
bipartito na Xunta. “Canto máis grande é o concello, maior é o crecemento do uso do galego na escola”,
aclara.
No entanto, e tal e como manifesta o CCG, o galego segue a ter un “forte vínculo co territorio”, xa que
mentres en poboacións con máis de 50.000 habitantes os galegofalantes acadan o 29%, nas localidades
menores a porcentaxe sobe ao 71%.
O idioma propio, xa que logo, segue a ser “a lingua materna da maioría da poboación” no país, onde as
persoas que utilizan o galego son o 58,8%. Mentres, os bilingües habituais representan, desde 1992 até a
actualidade, “máis ou menos a metade”, mentres que os monolingües en galego descenden (-13,1%) e se
estabiliza en castelán (+1,2%).
O CCG destaca tamén que entre 1992 e o 2008 as persoas bilingües que usan máis o galego que o castelán
e as que só falan galego descenderon conxuntamente algo menos dun 10%, en favor de quen dan prioridade
ao castelán sobre o galego e os que só falan castelán.
Ademais, a poboación bilingüe de Galicia que dá predominio á lingua autóctona sobre o castelán aumentou
un 8,9% entre o 2003 e o 2008. Outro dato positivo para o galego é o incremento do seu uso no ámbito
laboral.
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/23/politica/mozos-anos-son-xeracion-mais-castelanizada-dahistoria/2010092300194602598.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
257

O pulo ao galego na escola freou a caída do idioma
nas urbes até 2008
O Consello da Cultura destaca o aumento no número de persoas que aprenderon o
idioma nos centros educativos
M. PARDO 03/10/2010
O uso do galego nas cidades galegas experimentou un lixeiro aumento entre 2003 e 2008, tal e como se
desprende do informe do Consello da Cultura Galega (CCG) feito público esta semana. Do 28,5% da
poboación dos núcleos con máis de 50.000 habitantes que usaban o idioma propio en 2003 pasouse ao
28,9% en 2008, un pequeno incremento que é aínda maior en canto ás persoas que declaran empregar as
dúas linguas, do 19,9% ao 26,6%.
Aínda que pequecha, esta mellora para o galego rompeu tamén cunha tendencia á baixa no seu uso desde
1992. Esta suba, tal e como se pode deducir do informe do CCG, ten moito que ver co pulo que se lle deu á
lingua propia na escola, que nos anos aos que fai referencia o estudo (2003 e 2008) pasou do decreto
lingüístico da época Fraga ao do bipartito, onde o galego aumentaba a súa presenza.
Así, o texto do CCG destaca o peso “determinante” dos centros educativos na aprendizaxe do idioma,
especialmente nos núcleos con máis de 20.000 habitantes, “onde unha de cada catro persoas declaran
aprender o idioma na escola”. Deste xeito, e tal e como aclaran os datos, o 34% dos galegos declaraban ter
aprendido o idioma no colexio en 2008, fronte ao 29,7% de 2003 e o 5,9% de 1992.
O informe do CCG destaca así o “moi importante” aumento dos estudantes que escriben só en galego ou
máis en galego na escola comparando 2003 e 2008 (do 40,5% ao 64%) ou o incremento do 20,3% do
número de alumnos que respondías os exames na lingua propia.
Co novo decreto, os rapaces elixen a lingua na que se dirixen ao mestre e na que fan os exames, ademais de
producirse unha redución da presenza do galego nos centros. Especialmente significativo é o caso das aulas
de Infantil nas cidades, xa que só o 12% delas son en galego malia que o 40% dos pais optou por esta
lingua para educar os fillos.
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/24/politica/pulo-ao-galego-na-escola-freou-caida-do-idioma-nasurbes-ate/2010092400292604717.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
258

Os galegos cren que a educación debe “garantir” o
correcto uso da lingua propia
XORNAL.COM03/10/2010
Un 90% da poboación de Galicia ve “posible” a consecución dunha situación de igualdade nas
competencias entre galego e castelán, mentres que “practicamente a totalidade” atribúe ao
sistema educativo o papel de “garantir” que os estudantes utilicen “correctamente” a lingua
propia.
Segundo os datos dunha enquisa realizada polo Consello da Cultura Galega (CCG), dirixida ao
total da poboación adulta residente en Galicia, os galegos vinculan aos profesionais da
educación o papel de consolidar a aprendizaxe da lingua galega.
Malia iso, “un terzo da poboación” está en “desacordo” con que o idioma utilizado na familia sexa
“determinante” para decidir a linguaxe principal do ensino, mentres que “a metade” está “máis ou
menos de acordo”.
Doutra banda, oito de cada dez galegos está “de acordo, bastante de acordo ou totalmente de
acordo” con “non separar en aulas ou centros distintos aos alumnos” por cuestión de lingua.
En concreto, “a Xunta, a familia e o sistema educativo son, para os galegos, o tres alicerces nos
que se fundamenta a protección do idioma”. Ademais, un 67% considera, ademais, que o galego
debe estar “máis presente na vida pública” e “máis dun 75%” opina que os políticos de Galicia
deben “empregar o galego nas súas intervencións”.
Na administración, máis dun 85% está “de acordo” con que os funcionarios “teñen que saber
expresarse correctamente en galego” e case un 90% cren que, “cando lles falan en galego, o
correcto é responder no mesmo”.
Por ámbitos, a cidadanía móstrase “moi favorable” a incrementar a presenza do galego en
medios de comunicación (61,8%); asociacións, clubs deportivos e colexios profesionais (54,7%);
no ámbito xudicial (55%) ou na sanidade (56%).
http://www.xornal.com/artigo/2010/09/24/politica/galegos-cren-educacion-debe-garantir-correcto-uso-dalingua-propia/2010092400292603536.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
259

Vázquez aplica a elección de lingua, tamén para os
topónimos
O conselleiro cre que lle “compete” á cidadanía decidir o nome da Coruña e
apoia o posible cambio da Lei de Normalización
M.P.15/10/2010
Liberdade de elección, tamén para os topónimos. O conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, entrou na
polémica do L manifestando que é á cidadanía a quen lle “compete” decidir sobre o nome da cidade, en
galego ou castelán. Aplicando o mesmo argumento que para o uso do idioma na escola, o responsable da
Xunta en materia de lingua asegurou que é a xente “quen ten que decidir”. “É a quen nos debemos os
políticos”, dixo antes de inaugurar as XXI Xornadas Estatais do Foro Europeo de Persoas Administradores
de Educación.
Ademais, Vázquez amosou o seu “apoio” ás palabras de Feijóo, logo de que este asegurase que o
Parlamento valorarí=a modificar a Lei de Normalización Lingüística para facer oficial La Coruña, tal e
como prometeu o voceiro e candidato do PP na cidade, Carlos Negreira. “A cidadanía e os habitantes teñen
a palabra”, insistiu o conselleiro, que defende tamén a liberdade dos pais para escoller o idioma de
escolarización.
Negreira, onte mesmo, volveu insistir en que o uso oficial de La Coruña estará resolto “a partir de maio”,
tras os comicios municipais. “Se Losada ten votade política, esta cuestión ten fácil solución a través dun
acordo plenarios”, aínda que logo asegurou que hai problemas que lle preocupan “moito máis” que o
topónimo.
O PSOE coruñés entrou de cheo na polémica e, malia que a agrupación local cualifica de “provocadora e
innecesaria” a campaña de Negreira, volve retar o Goberno de Feijóo a que oficialice o topónimo
deturpado. “Que a Xunta aprobe o cambio, xa que son eles os que teñen as competencias e son maioría”,
manifestou nun comunicado, logo de aclarar que aos socialistas coruñeses “non lles preocupa o L da
Coruña, senón o L dos libros de texto ou o C de novos colexios”.
O rexedor da cidade, Javier Losada, tamén se mostrou en contra da polémica, pero a favor do topónimo
deturpado. “O alcalde ten que defender e cumprir a lei, pero quen fai a lei é o señor Feijóo e o que impide
que nos chamemos La Coruña-A Coruña é o señor Feijóo”, dixo nunha radio local. “Os coruñeses non
temos problemas co noso nome porque somos moi abertos”, engadiu.
Por outra banda, Ermitas Valencia, concelleira de Normalización na cidade da Coruña, asegurou a Xornal
que a polémica do topónimo “é unha táctica e unha estratexia que o PP utiliza cada certo tempo”. “Que
populares e socialistas falen da Ría do Burgo, das infraestruturas inacabadas ou da lentitude da área
metropolitana”, recomendou a edil nacionalista, que ve neste debate “unha esquizofrenia”.
Por último, os portavoces de Educación e política lingüística do BNG, Carme Adán e Bieito Lobeira
cualificaron de “extrema gravidade e comportamento indigno” que a Xunta afirme a súa intención de
revisar a Lei de Normalización Lingüística para facer oficiais topónimos que no seu día foron “ anulados e
deturpados por réximes políticos que é preferible non lembrar”.
http://www.xornal.com/artigo/2010/10/09/politica/vazquez-aplica-liberdade-eleccion-lingua-tamentoponimos/2010100902483300130.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
260

Os normalizadores piden á Xunta “respecto” para o
seu traballo
M. P. 21/12/2010
A Coordinadora de Traballadores de Normalización da Lingua, que agrupa 235 socios –entre eles uns 60
técnicos–, emitiu onte un duro comunicado contra a política lingüística da Xunta soliciando “respecto” ao
seu labor.
A coordinadora (CTNL) acusa ao actual PP e ao Goberno de Feijóo de “rachar unilateralmente o consenso
que había para acadar uns obxectivos mínimos na normalización lingüística”. “Estes obxectivos son
atacados desde sectores do PP e por asociacións extremistas apoiados por estes”, din en relación ás
acusacións de Galicia Bilingüe aos equipos de normalización dos centros.
Ademais, a CTNL cre que “desde o propio Executivo se está a colaborar en asentar na sociedade graves e
perigosos prexuízos contra o idioma e en provocar menosprezos e reaccións en contra do lexítimo proceso
de normalización social da lingua”. Así, piden a Núñez Feijóo “que faga reflexionar e mudar a actitude ao
seu partido e ao seu goberno”.
Por outra banda, a Coordinadora de Equipos de Normalización Lingüística presentou onte en Vigo unha
nova campaña “para reflexionar sobre a responsabilidade dos galegos cara á preservación do idioma”.
A campaña –O galego, o noso medio natural– foi apoiada polo ciclista galego Serafín Martínez, presente no
acto, e Ezequiel Mosquera, que se unen a outras caras coñecidas, como Antón Reixaou Luís Tosar, que xa
apoiaran este colectivo.
http://www.xornal.com/artigo/2010/10/15/politica/normalizadores-piden-xunta-respecto-seutraballo/2010101500532901344.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
261

A promoción do galego cae un 86% dende a volta do PP
D. LOMBAO 21/12/2010
Se, atendendo ás palabras do presidente da Xunta, a Lei de Orzamentos é “clave para despregar os
compromisos do Goberno” e a base para que “as demais leis sexan efectivas”, o futuro das normas a prol da
lingua galega e, nomeadamente, da Lei de Normalización Lingüística, semella certamente incerto á luz das
contas públicas galegas para 2011.
No iPad que a conselleira de Facenda, Marta Fernández Currás, lle entregou onte á presidenta do
Parlamento, Pilar Rojo –substituíndo así ao xa tradicional lapis de memoria– cos Orzamentos de 2011
inclúese unha importante caída nos fondos destinados á promoción da lingua propia. Dentro da distribución
funcional de gastos da Administración xeral, a partida destinada á “normalización lingüística” –para
accións a prol do galego, con independencia do departamento– cae un 36,7%, pasando dos 17,5 millóns de
2010 a apenas 11 millóns de euros.
Non obstante, o recorte previsto para o vindeiro ano é menor se a referencia son as contas de 2010. Os 17,5
millóns dos primeiros Orzamentos con Alberto Núñez Feijóo na Xunta supuñan unha notabilísima caída a
respecto das derradeiras contas do bipartito, que dedicaban 85 millóns a esta finalidade. Así as cousas,
dende a saída de PSdeG e BNG de San Caetano, a normalización da lingua perdeu un 86% do seu
orzamento. De cara a 2011, as estreiteces afectarán especialmente á secretaría xeral de Política Lingüística,
que leva a maior parte do recorte e, con 9,2 millóns, ve reducida a súa asignación económica nun 40,6%.
Igualmente vencellada ao pulo da lingua galega está unha das institucións financiadas pola Xuntanas que
impactará o recorte, como é o Consello da Cultura galega. A entidade que, en virtude do Estatuto de
Autonomía, ten encargada a promoción e difusión da lingua cultura propias xestionará en 2011 un
montante de 2,7 millóns de euros, o que significa un descenso do 9,4%.
Os recortes en lingua e cultura son simbólicos dentro dunhas contas nas que, en resumo, a inversión por
habitante da Xunta –tendo en conta a suma dos capítulos de investimentos reais e de transferencias de
capital– situarase en 571 euros por cada galego, por 854,6 euros de 2010, unha caída do 33%.
http://www.xornal.com/artigo/2010/10/21/politica/promocion-do-galego-cae-dende-volta-dopp/2010102100212701249.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
262

Los actos jurídicos en gallego se redujeron a la
mitad en 2010
SARA VILA - Santiago - 14/01/2011
A Mesa pola Normalización Lingüística denuncia que los actos jurídicos en gallego se han reducido casi a
la mitad entre los años 2009 y 2010. Según la asociación, los actos jurídicos en el idioma propio de la
comunidad pasaron de 57.011 a 30.334 de un año a otro. La entidad presidida por Carlos Callón explica
que el nuevo programa informático proporcionado por la Xunta, denominado Minerva, "impide" desde el 4
de mayo del año pasado el uso de la lengua gallega en cualquier procedimiento en este ámbito.
Entre las "consecuencias nefastas" de esta nueva aplicación utilizada por la Administración judicial se
encuentra la inexistencia de juicios rápidos en gallego desde su implantación en 2010, a pesar de haberse
registrado 70 procesos durante el año precedente. Se trata, según Callón, de una "discriminación hacia el
gallego que clama al cielo".
La Xunta explicó que la situación la ha provocado el Ministerio de Justicia, que dotó a las administraciones
de esta aplicación informática que no permite la traducción. El Gobierno gallego afirma que ya habló con el
ministerio en septiembre y todavía está esperando para celebrar una reunión a fin de solucionar el
problema. También recuerda que esto sucedió siempre que Justicia dotó de programas informáticos a las
administraciones de las comunidades. De hecho, enel 2007, tras recibir una aplicación "monolingüe",
fueron los equipos lingüísticos quienes tradujeron la versión. "El problema es que la actual no lo permite",
declaró un portavoz de la Xunta.
Sin embargo, el presidente de la organización que ha dado la voz de alarma, Carlos Callón, se quejó de que
"se actúa como si nuestro idioma no fuese oficial, y la principal culpable de esta situación es la Xunta".
Callón fundamentó sus críticas en que la Xunta no protestó ante el ministerio hasta septiembre cuando la
nueva aplicación ya estaba instalada desde mayo.
A Mesa achaca la reducción en el uso de gallego en el ámbito jurídico a la "discriminación" y el trato
"deficiente e irregular" que sufren los gallegohablantes desde la Administración de Justicia. "Con el
gobierno de Alberto Núñez Feijóo, no sulo no se removieron las dificultades que padecía nuestro idioma en
ese ámbito, sino que se colocaron nuevos obstáculos", criticó Callón, quien recuerda que él sufrió "en
primera persona" la negativa de la justicia a recibir las notificaciones y la documentación en gallego.
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/actos/juridicos/gallego/redujeron/mitad/2010/elpepuespgal/2011011
4elpgal_15/Tes
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
263

A Xunta esquece o galego na UE
Feijóo fala en castelán cinco anos despois da estrea da lingua propia en Bruxelas
MIGUEL PARDO25/01/2011
“A presenza das linguas cooficiais supón unha mellor identificación das persoas co proxecto político que
representa a UE”. Con esta frase, o ex presidente da Xunta, Emilio Pérez Touriño, destacou a relevancia do
feito de que o galego se estrease nas institucións europeas. Foi un 16 de novembro de 2005 no plenario do
Comité das Rexións da UE e logo do acordo entre o Estado e este organismo para permitir o uso oficial de
“linguas distintas” ao castelán nel.
Xusto cinco anos despois, o pasado martes, o agora xefe do Executivo galego, Alberto Núñez Feijóo,
empregou o castelán na súa intevención no Comité das Rexións para presentar o ditame co que abordou a
posibilidade de abrir novas vías de financiamento para Galicia ante a caída dos fondos estruturais a partir
de 2013.
Optou polo castelán Feijóo malia que hai un ano elixira a lingua propia na súa primeira intervención no
Comité das Rexións e a pesar de que a normativa europea permitiríalle empregar o galego. Para facelo,
bastaría con pedir que a representación permanente de España ante a UE “solicite esa posibilidade ante os
órganos correspondentes con sete semanas de antelación”, dando tempo así a que a administración
comunitaria facilite os mecanismos necesarios para a tradución. Así o aclara a lexislación e fontes
comunitarias consultadas por Xornal.
Esta posibilidade é posible logo de que o presidente do Comité das Rexións, Peter Straub, asinase o acordo
co Goberno español aquel 16 de novembro de 2005 no que Touriño interviu en galego. Ao mesmo tempo, o
daquela presidente da Generalitat catalá, Pasqual Maragall; o presidente valenciano, Francisco Camps; e o
comisionado do lehendakari, José María Muñoa, empregaban o catalán e o vasco para celebrar o acordo.
Á marxe disto, o emprego das linguas cooficiais do Estado na Unión Europea non ten moito máis
percorrido. A súa oficialidade é parcial na maioría do resto de institucións comunitarias, xa que o uso do
galego queda limitado a traducións oficiais dos actos do Parlamento Europeo e do Consello, traducións dos
parlamentarios a todas as linguas da Unión e comunicacións escritas a administracións e a súa
correspondente resposta.
A lingua, no entanto, ten outra posibilidade, como cando o ex eurodeputado nacionalista Camilo
Nogueira interviu en Bruxelas en galego, engadíndolle un chisco de acento portugués, e aproveitando a
oficialidade da lingua do país veciño.
http://www.xornal.com/artigo/2010/11/18/politica/xunta-esquece-galego-naue/2010111800053901374.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
264

A Fiscalía pide á Xunta medidas para “salvar” o galego
do Eo-Navia
Reclama incluso “a creación de organismos comúns” entre as dúas comunidades
autónomas
M.P. 08/03/2011
O fiscal superior de Galicia, Carlos Varela, pediu onte que Xunta de Galicia e o Principado de Asturias
cheguen a acordos para “salvagardar o galego da rexión do Eo-Navia”, recomendando incluso “a creación
de organismos comúns con tal finalidade”.
Nun discurso pronunciado na inauguración das xornadas sobre a situación sociolingüística no territorio das
comarcas do Eo-Navia, que se celebra na Fonsagrada, Carlos Varela solicitou que “sen ánimo territorial
expansivo”, os gobernos galego e asturiano “permitan o establecemento de relacións culturais orientadas a
fomentar a lingua galega”.
“Este debe ser o camiño a seguir nas comarcas administrativamente non galegas mais onde o galego é
tamén lingua propia, evitando o perigo de substitución e de desaparición desta variedade lingüística que
aínda permanece viva no pobo”, asegurou Carlos Varela.
No seu relatorio, o fiscal superior de Galicia repasou as disposicións legais que establecen a protección e
fomento do galego falado en Asturias, tanto a nivel autonómico –na Xunta e no Principado– como a nivel
europeo.
Así, Carlos Varela recorda que a Carta Europa de Linguas Rexionais ou Minoritarias “encomenda aos
Estados que as divisións administrativas internas non sexan un obstáculo para a defensa da lingua”.
“Equivale a dicir que non deben existir trabas nin diferenzas xurídicas substanciais no trato aos falantes dun
idioma, a estean a un lado ou ao outro da liña divisoria administrativa das demarcacións territoriais”, aclara
o fiscal superior.
Deste xeito, a Fiscalía galega propón incluso a creación de “organismos comúns” entre os gobernos
autonómicos de Asturias e Galicia “para evitar a fragmentación lingüística e consolidar a área idiomática e
a unidade dos falantes”. “Cómpre formalizar acordos”, di.
Varela lembra, por último, que o Plan Xeral de Normalización de 2004 recolle expresamente a necesidade
de que a Xunta negocie co Principado e coa Junta de Castela e León a promoción de galego nos seus
territorios.
http://www.xornal.com/artigo/2011/01/16/politica/fiscalia-pide-xunta-medidas-salvar-galego-do-eonavia/2011011523422400658.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
265

Anxo Lorenzo cre "unha irresponsabilidade" o uso
do galego no Senado
O secretario xeral de Política Lingüística considera "coherente e normal" empregar
as linguas cooficiais na Cámara Alta, pero considera que "non é o momento
oportuno"
Asegura que a paz educativa "é total" nos colexios. "A catástrofe que se prevía co
decreto non foi tal", di nunha entrevista no 'ABC'
XORNAL.COM 08/03/2011
Anxo Lorenzo considera "unha irresponsabilidade agora" o uso dos 'pinganillos' no Senado para a tradución
das linguas cooficiais do Estado. Nunha ampla entrevista no diario ABC, o secretario xeral de Política
Lingüística cre "un paso coherente e normal" o emprego do galego, catalán e éuscaro na Cámara ALta pero
parécelle "absurdo pensar que a sociedade poida entender que se gaste tal cantidade de cartos nesa
iniciativa (350.000 euros)". "Isto había que facelo na época de vacas gordas; non é o momento oportuno",
aclara.
Lorenzo asegura tamén na entrevista que a paz educativa "é total" e que "a catástrofe que se agardaba tras a
implantación do decreto non foi tal". Ademais, o secretario xeral considera que "o chamamento á
insubimisión non tivo ningunha repercusión" e que "o decreto estase aplicando con total normalidade".
Anxo Lorenzo responde tamén ás críticas de Galicia Bilingüe e pídelle á asociación contra a normalización
lingüística "que lea o programa electoral do partido que gañou as eleccións". Respecto aos cursos de galego
para parlamentarios, o secretario xeral cre que "hai moitos deputados que saben escribir e falar
perfectamente o idioma", -"incluso mellor ca min", di-, pero asegura tamén "que o uso e a calidade da
lingua que falamos é algo que todos temos que mellorar".
Tamén fala Lorenzo da súa relación coa Real Academia Galega, que considera "cordial e de cooperación",
aínda que "con algunhas discrepancias".
http://www.xornal.com/artigo/2011/01/30/politica/anxo-lorenzo-cre-irresponsabilidade-uso-do-galego-nosenado/2011013019150600546.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
266

IDIOMA
Máis pexas da Xunta ás probas de galego
22.01.2011 A Mesa denuncia que haberá 45 cursos menos e só unha convocatoria
anual
REDACCIÓN
Despois de que esta semana, a Secretaría Xeral de Política Lingüística publicase a convocatoria de 140
cursos Celga, a Mesa pola Normalización Lingüística amosou a súa preocupación porque a cifra representa
unha rebaixa de 45 cursos. A asociación considera “moi insuficiente” a convocatoria porque “non garante a
demanda que existe na sociedade” e deixará, engadiu, moitas persoas “sen a formación en galego que
queren
conseguir”.
“O mínimo que se lle pode exixir a unha política lingüística seria e responsábel é que haxa cursos para
aprender ou mellorar o galego para aquelas persoas que queiran, mais nin iso garante o goberno de Alberto
Núñez Feijóo. De que hipócrita liberdade lingüística presume o presidente da Xunta se nin tan sequera
garante prazas para quen quere aprender galego”, observa o presidente da Mesa, Carlos Callón, nun
comunicado.
A Mesa critica tamén que se reduza a unha única convocatoria anual a posibilidade de conseguir o CELGA,
o cal “lle pode provocar un prexuízo irremediábel a quen o precisar para un proceso selectivo, concurso de
traslados etc”. A maior asociación cultural de Galiza non dubida en atribuír tal decisión a un “obxectivo
consciente de fomentar un clima social contrario ao galego”, o cal cualifica de “incívico e irresponsábel”.
Esta convocatoria anual será en xuño, mentres que nos anos anteriores había probas en maio e en
novembro. Quen suspenda agora, terá que agardar un ano enteiro para se poder presentar de novo.
Callón lembra tamén que a Secretaría Xeral de Política Lingüística non garante que os cursos que se vaian
solicitar se chegen a realizar. Deste xeito, aínda que nun concello ou nunha asociación abran un prazo de
preinscrición e se anoten vinte persoas, non existe ningunha garantía de que ese curso se vaia ministrar.
PROTESTAS
A Coruña volve quedar atrás
A Concellaría de Normalización da Coruña, Ermidas Valencia, critiou a “escasa oferta de cursos Celga na
cidade”, “xa que nin sequera chega á metade de cursos que ofertaba o bipartito”. A edil lembra que na
convocatoria da Consellaría de Educación, A Coruña ficou sen ningunha praza para os cursos Celga. De aí
que Valencia apunte que “o normal sería que na nova convocatoria ofrecese máis cursos aquí que no resto
das cidades”. Porén, Política Lingüística só impartirá 2 cursos por cada nivel do Celga na cidade, mentres
que en urbes como Vigo ou Pontevedra, a Xunta de Galiza chega a ofertar 3.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/mais-pexas-da-xunta-as-probas-galego/idEdicion-2011-01-
22/idNoticia-632371/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
267

DESEQUILIBRIO
O galego vehicula o 30% da docencia na USC
11.02.2011 Fronte ó castelán, que representa o 66 por cento, ou o inglés, co 1"95
por cento
REDACCIÓN
Galego, 30; castelán, 66. Tal sería o titular redondo para ilustrar como se reparte o uso dos idiomas na
docencia da USC, tal como informa un documento difundido en O Cartafol Dixital, publicación do Servivo
de Normalización Lingüística da Universidade de Santiago.
O galego utilízase por orde crecente nas titulacións de 1º e 2º ciclo, nos graos e nos mestrados, indica este
texto. No conxunto da docencia da USC neste curso 2010-2011, o galego vehicula case o 30%, o castelán
algo máis do 66%, o inglés o 1,95% e as restantes linguas non chegan ao 2%. Os datos despréndense da
información sobre as planificacións docentes consignada polos departamentos en XesCampus, a aplicación
de xestión académica da USC, e referidos a horas de clase. Son os mestrados o tipo de titulacións en que o
uso das linguas resulta menos monótono: en galego impártase o 36,26% e o inglés chega neste tipo de
titulacións ao 2,80%; o castelán vehicula o 59,71% das horas docentes.
A utilización do galego nas titulacións adaptadas ao EEES, os graos, é algo menor, un 32,24%, e baixa ata
un 21,35% no caso das vellas licenciaturas e diplomaturas. O mesmo ocorre co inglés, lingua na que
discorre a docencia do 1,92% dos graos e do 1,33% das titulacións de 1º e 2º ciclo.
Se cadra a menor dispersión das materias nos graos, así como a oportunidade que representa para moitos
docentes o cambio a un novo plan de estudos, podería explicar este maior índice de uso doutros idiomas nas
titulacións adaptadas ás directrices de Bolonia.
Así, na maioría dos graos que botaron a andar neste curso utilízase máis o galego que na titulación vella
paralela que aínda se mantén. Das 111 titulacións de grao ou 1º e 2º ciclo que se están a impartir
actualmente na USC, 11 ignoran totalmente o uso do galego; entre elas, cinco relacionadas con idiomas; as
restantes, relacionadas con Ciencias da Saúde. Outras tantas non chegan ao 10%.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/galego-vehicula-30-da-docencia-na-usc/idEdicion-2011-02-
11/idNoticia-638856/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
268

INICIATIVA FRUSTRADA DA AGADIC
Flocos.tv deixa de 'emitir'
Redacción. Unha páxina web para poder ver o cinema feito en Galiza. Aposta por levar o
traballo audiovisual á rede e conseguir así visibilidade social. Flocos.tv pecha as portas 27
meses despois da súa estrea.
28.02.2011
A páxina Flocos.tv bota a cancela de
peche. Creada en decembro do 2008 pola
AGADIC, ente que depende da Xunta de
Galiza, durante o tempo do bipartito
chegou a subir á rede unha media de tres
traballos audiovisuais galegos.
Os usuarios podian ver os filmes pero
tamén interactuar (crear subtítulos, facer
comentarios, compartir as películas nas
redes sociais...) Coa chegada do PP ao
poder, a web foi deixando paulatinamente
de mostrar novidades até quedar
unicamente como base de datos, sen
actualización.
Agora deixa de "emitir". A iniciativa para actualizar a carteleira galega frústrase ao igual ca outras
moitas ideas culturais nacidas antes de Feixóo.
http://www.anosaterra.org/nova/51204/flocostv-deixa-de-emitir.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
269

Farjas pide impresos só en castelán para unha
campaña dun millón
O Sergas volve encargar os anuncios de prevención do alcolismo en mozos que
anulara tras facerlle un ‘feo’ ao Parlamento
D. REINERO 18/03/2011
O Sergas vén de anunciar no Diario Oficial da Unión Europea que quere contratar unha campaña de
publicidade para a prevención do alcolismo entre os menores de idade cun custo total dun millón de euros.
Ata aquí todo entraría dentro da normalidade xa que, fronte a outras campañas propagandísticas da acción
de goberno da Xunta, esta responde a unha das obrigas das Administracións públicas como é a de promover
hábitos de vida saudables.
Porén, o que fai rechamante esta licitación é que a Consellería de Sanidade que dirixe Pilar Farjas quere
que as ofertas que realicen as axencias de publicidade interesadas se presenten só en castelán e non en
galego. Ademais, esta mesma campaña xa fora encargada con anterioridade e anulada, tras desvelar Xornal
de Galicia que con ela o Executivo tentaba obviar posibles decisións do lexislativo, ao encargar a campaña
antes da aprobación da lei.
O 3 de novembro do ano pasado, mentres o Parlamento debatía aínda a Lei de prevención do consumo de
bebidas alcólicas en menores, o Sergas abriu un concurso para facer unha campaña de publicidade sobre a
materia pola mesma cantidade que agora, un millón de euros.
A licitación antes de que a Cámara aprobase a lei correspondente a mediados de decembro era
perfectamente legal, pero supuña un desplante do poder executivo –a Xunta– ao lexislativo –o Parlamento,
que non validou a norma marco sobre a materia ata mediados de decembro. Tras desvelar Xornal este feito
o Sergas anulou a mediados de xaneiro o proceso.
SEN EXPLICACIÓNS
Este diario tentou entón e ao longo de dez días que a Xunta aclarase o motivo da anulación e o destino do
millón de euros que xa non se gastarían sen que o Goberno galego dese ningunha explicación.
Agora o Sergas volve encargar a campaña publicitaria coas mesmas características: un millón de euros de
gastos e dous meses para a emisión dos anuncios correspondentes a partir da adxudicación do proceso, para
o que as empresas interesadas poderán presentar as súas ofertas ata o vindeiro 2 de maio.
SÓ EN CASTELÁN
Esas ofertas que se presenten antes do 2 de maio deberán estar redactadas en castelán. Así o indica
a Xunta no apartado do Diario da Unión Europea no que se especifican as linguas “en que pode redactarse a
oferta ou solicitude de participación” e no que únicamente se sinala a opción de “español”, sen abrir a porta
ao galego, lingua propia de Galicia.
E iso malia que esta semana, o Goberno galego licitou a través de Turgalicia, dependente daConsellería de
Cultura, un procedemento similar publicando igualmente o correspondente anuncio no mesmo Diario
Oficial da UE e detallando que nese caso si se podían presentar as ofertas en español e galego.
http://www.xornal.com/artigo/2011/03/14/politica/farjas-pide-solicitudes-so-castelan-campana-dunmillon/2011031322264501414.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
270

A Xunta admite que non dá axuda fiscal por usar
galego no comercio
A Lei de Normalización avala reducir impostos ás empresas que utilicen a lingua
propia de Galicia
DAVID LOMBAO30/03/2011
Cando, hai case vinte e sete anos, o Parlamento aprobou por unanimidade a Lei de Normalización
Lingüística, incluíu entre os seus preceptos que “o Goberno galego e as corporacións locais fomentarán o
uso do galego nas actividades mercantís, publicitarias, culturais, asociativas, deportivas e outras”. “Con
esta finalidade –sinala o artigo 25 da norma– e por actos singulares poderanse outorgar reducións ou
exencións das obrigas fiscais”. Case dúas décadas despois, en 2004, a Cámara daba luz verde, tamén por
unanimidade, ao Plan Xeral de Normalización e nel, ademais de valorar os “beneficios da incorporación da
lingua galega ás actividades comerciais”, recomendábase aplicar as exencións establecidas en 1983.
Aínda que con case trinta anos ás súas costas, estes beneficios para o comercio non saíron, polo momento,
da letra legal para traducirse en realidade. Segundo vén de recoñecer o Goberno en resposta a unha
pregunta paralmentaria escrita do nacionalista Bieito Lobeira, estas exencións non están en marcha, aínda
que, admite a Xunta, figuraban entre as “medidas de fomento do uso da lingua galega propostas no seu día
polo partido que sustenta ao actual Goberno galego”.
Nesta resposta, elaborada pola Consellería de Educación, o Executivo que preside Alberto Núñez
Feijóo asegura ter a “intención de cumprir os contidos do programa electoral, tamén neste punto”, se ben
xustifica que, “tendo en conta a situación actual”, en referencia á crise económica, “cómpre analizar con
detemento o momento oportuno en que este tipo de medidas deberán ser implementadas", conclúe a
resposta, sen establecer ningún tipo de prazo para cumprir a devantida promesa do programa
electoral.Neste contexto, o departamento que dirixe Jesús Vázquez inclúe tamén entre os seus argumentos
que “ata o momento actual, ningún Goberno daXunta de Galicia desenvolveu o previsto no artigo 25” da
Lei de Normalización Lingüística.
Non obstante, esta resposta parlamentaria si pasa por riba dos cambios legais en materia comercial postos
en marcha polo actual Executivo galego a través da Consellería de Economía e Industria, nomeadamente,
mediante a nova Lei de Comercio Interior, aprobada hai escasos meses e na que a propia Xunta destacou a
eliminación, en aras da “liberdade”, dos artigos para favorecer o uso do galego na actividade comercial que
si prevía o proxecto de lei do bipartito.
http://www.xornal.com/artigo/2011/03/20/politica/xunta-admite-non-da-axuda-fiscal-usar-galego-nocomercio/2011031922584602772.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
271

IDIOMA
Un símbolo "case sagrado"
10.04.2011 Prolingua reclámalle a Feijóo un "compromiso público" coa LNL e
advirte de que buscará apoios para unha "resposta contundente" de ser modificada
tal como pide Carlos Negreira
M. DOPICO . SANTIAGO
Prolingua reclamoulle onte ao presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, que "se comprometa
publicamente a non promover nin acometer ningunha reforma da Lei de normalización lingüística que non
se produza co mesmo consenso e unanimidade coa que a Lei 3/1983 foi aprobada no seu día" e advertiu de
que está disposta a "buscar o apoio da cidadanía para dar unha resposta contundente" se fose necesario para
defender a LNL.
A plataforma, en representación dos seus máis de dous mil membros, escribiulle unha carta ó presidente do
Goberno galego na que lle lembra que "o Partido Popular de Galicia rompería de forma unilateral o
consenso acadado para a promulgación da LNL en 1983" de facer realidade as demandas de "determinados
candidatos das próximas eleccións municipais" -como Carlos Negreira na Coruña- de oficializar a forma
deturpada do topónimo La Coruña.
Suporía, subliñou Prolingua, "un abuso de poder dada a escasa lexitimidade democrática que se contén no
feito de modificar por maioría simple o que se adoptou por unaminidade", xa que a LNL foi aprobada no
1983 por acordo de AP, UCD, PSOE, PCG e EG -os deputados do BNPG/PSG non podían votar porque
non xuraran a Constitución-. Facer oficial a forma deturpada do topónimo sería, por outra banda, "unha
actuación contraria ao espírito da Constitición Española (art. 3.3), do Estatuto de Autonomía de Galicia
(art. 5.3) e da Carta Europea dsa Linguas Rexionais e Minoritarias (BOE, nº 22 do 15/9/2001), que instan,
todos eles, á defensa e promoción da lingua propia de Galicia", ademais dunha "constatación pública e
evidente da actitude de belixerancia contra o galego que mantén o partido que sostén o goberno de Galicia".
Asinan a carta Manuel Bragado, Xabier Cordal, Xosé-Henrique Costas, Agustín Fernández Paz, Francisco
Fernández Rei, Xosé María Lema Suárez, Antón Dobao, Antía Otero, Xabier P. Docampo, Mercedes
Queixas, Xosé Luis Santiso, Óscar Sánchez López "Martin Pawley" e Alejandro Tobar. Desde a páxina
web de Prolingua pódense ademais asinar as adhesións ó documento.
"Non é" -explicou onte Xabier P-. Docampo na rolda de prensa de presentación desta carta- "a LNL a lei
que nos satisfaría plenamente", pero mudala "suporía unha nova utilización do DOG para agredir o galego,
cando non está a aparecer no DOG ningunha orde, lei, nin nada, en favor da lingua". A lexislación sobre a
toponimia, -lembrou-, ten ademais un especial valor simbólico - o artigo 10 da LNL establece que os
topónimos de Galicia terán como única forma oficial a galega- xa que de eliminala non quedaría outra que
defenda que se deba usar oficialmente só o galego.
"Para nós é un símbolo cun carácter de reduto case sagrado, case como unha especie de Medulio, polo que
estamos dispostos a defendelo, e a buscar o apoio da cidadanía para dar unha resposta contundente se é
necesario", explicou.
"Non se poden modificar leis así como así, ao estilo berlusconiano, como xa fixo a Xunta coa lei que
legalizará as consultas ós pais", sinalou. Respecto da situación do ensino, Prolingua salientou que o actual
Goberno "cumpriu o seu programa oculto, de deixar facer. Non hai vixianza nin inspección ningunha nin
para que se cumpra a lei que hai. Así prodúcese unha impresión dunha paz lingüística que é falsa. Os que
sempre incumpriron a lei xa non teñen nin que disimular".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
272

DATOS
Os votos, a cerna da cuestión
Feijóo dixo que se os coruñeses votan "maioritariamente" o "sinónimo bilingüe" da Coruña e o pleno
solicítao "formal e maioritariamente", será o Parlamento ó que lle corresponda "valorar" o posible de
decisión de modificar a normativa en resposta a un posible amparo ó "topónimo bilingüe". A Coruña é a
única das sete cidades galegas na que o PP non consegue gobernar, e que os populares agardan conquistar
con estratexias como resucitar de cando en vez o "La Coruña". Abrazar o discurso "bilingüe" -que
comparte Coriña Porro en Vigo-, é ademais para o PP coruñés un xeito de evitar que parte dos seus votos
marchen para o minoritario Unión Coruñesa, outro defensor do "bilingüismo" toponímico, como a
asociación Galicia Bilingüe.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/un-simbolo-case-sagrado/idEdicion-2011-04-10/idNoticia-658011/
Queremos Galego esixe a "fin dos ataques" contra a lingua
A plataforma a prol do galego xunta un milleiro de persoas en Santiago e remata os
seus actos afirmando que "a indiferenza mata", parafraseando a Lois Pereiro.
XORNAL.COM24/05/2011
"A amizade protexe e ou amor cura, ou odio contaxia e
fire, a indiferenza mata. Apliquemos estes versos á
nosa lingua". As palabras da obra do poeta monfortino
Lois Pereiro, homenaxeado este ano nas Letras
Galegas, puxeron o punto e final ás máis de 50
protestas convocadas pola plataforma Queremos
Galego en municipios de toda Galicia, ante a mirada de
decenas de persoas que acudiron a reclamar o seu
dereito a "vivir en galego".
O acto central, celebrado en Porta Faxeira, que xuntou máis dun milleiro de persoas na Porta Faxeira
de Santiago de Compostela, contou ademais coa participación de diversas personalidades do ámbito
deportivo, político e cultural, como a deputada do BNG Ana Pontón e o candidato do Bloque á alcaldía do
municipio, Rubén Cela; escritores como Suso de Toro, Rosa Aneiros e Marilar Aleixandre; ou varios
portavoces da plataforma, como o presidente da Mesa, Carlos Callón e o secretario nacional da CIG-
Ensino, Anxo Louzao.
Desde o atril instalado pola entidade, no que varios destes representantes lembraron a figura de Castelao e
fixeron lectura dos seus textos, Callón instou ao Executivo presidido por Alberto Núñez Feijóo a que
"cesamento nos seus ataques contra o galego", que están "a debilitar gravemente a convivencia e a cohesión
social do país".
http://www.xornal.com/artigo/2011/05/17/politica/queremos-galego-esixe-fin-ataqueslingua/2011051713172100131.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
273

O Concello da Coruña utiliza xa o topónimo da
cidade castelanizado
No cartel anunciador dunha pasarela de moda na que colabora a institución
municipal, o goberno local optou por modificar a imaxe corporativa do municipio,
engadíndolle ao logotipo oficial a castelanización do nome da cidade
XORNAL.COM 23/06/2011
Cando vén de cumprirse a primeira semana da toma de posesión das novas corporacións locais, o Concello
da Coruña, dirixido polo popular Carlos Negreira, comeza a pór en práctica unha das súas promesas máis
polémicas, a de utilizar o topónimo da cidade castelanizado, indo así en contra dos ditados da Lei de
Normalización Lingüística.
No cartel anunciador dunha pasarela de moda na que colabora a institución municipal, o goberno local
optou por modificar a imaxe corporativa do municipio, engadíndolle ao logotipo oficial a castelanización
do nome da cidade. Así, segundo se observa nese cartel, o acto é apoiado polo “Ayuntamiento de A
Coruña/La Coruña” nun logotipo que, cando menos polo momento, tamén contén a palabra “Concello”.
Deste xeito, o consistorio coruñés volve empregar a versión non oficial do seu topónimo catro anos despois
de que, en virtude do pacto acadado por PSdeG e BNG na cidade, deixase de facelo. Ata o momento, a
forma La Coruña fora a única empregada pola institución, impoñéndose así unha pretensión persoal do que
fora rexedor socialista, Francisco Vázquez.
Neste contexto, resta saber se o novo alcalde, Carlos Negreira, emprenderá unha cruzada a prol da
castelanización do topónimo semellante á de Vázquez. Se así acontecese, é posible que atopase eco no
Goberno galego, dado que Alberto Núñez Feijóo se ten amosado disposto a modificar a lexislación en
materia lingüística e abrir a porta a oficializar topónimos castelanizados se os concellos afectados así o
solicitan de maneira oficial.
http://www.xornal.com/artigo/2011/06/21/politica/concello-da-coruna-utiliza-xa-toponimo-da-cidadecastelanizado/2011062023495902890.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
274

Pecha Galicia Hoxe
28.06.2011 A crise económica e o radical recorte das axudas institucionais converten en
inviable o proxecto do único diario en galego // Herdeiro de O Correo Galego, publicouse por
primeira vez o 17 de maio de 2003 // Dezanove profesionais, entre periodistas e filólogos,
quedan sen traballo // O Grupo Correo Gallego manterá o espírito do xornal na rede dende
www.galiciahoxe.com
REDACCIÓN. SANTIAGO
Galicia Hoxe sae por derradeira vez este 28 de xuño, aniversario do primeiro Estatuto de Autonomía de
Galicia e da volta dos restos de Castelao para seren enterrados no Panteón de Galegos Ilustres. A crise
económica, especialmente virulenta no sector dos medios de comunicación, e, sobre todo, o radical recorte
das axudas institucionais converten en inviable o proxecto do único diario en galego, que naceu o 17 de
maio de 2003 e que morre oito anos despois, con 2.943 números editados e 130.000 páxinas. Dezanove
profesionais, entre periodistas e filólogos, quedan sen traballo. O Grupo Correo Gallego manterá o espírito
de Galicia Hoxe na rede, a través da cabeceira www.galiciahoxe.com
Herdeiro de O Correo Galego, que estivo nos quioscos do noso país entre o 6 de xaneiro de 1994 e o 16 de
maio de 2003, coa morte do GH pecha o Grupo Correo Gallego unha aventura empresarial única, na que
durante dezaoito anos apostou con decisión pola información en galego. Foi unha pelexa en solitario, cun
equipo de profesionais exemplar e cun importante esforzo económico e de medios, malia que cunha tibia
resposta social e institucional, para nada comparable cos apoios do Goberno vasco e da Generalitat catalá a
proxectos mediáticos similares.
Nos seus oito anos de vida, Galicia Hoxe consolidouse como o periódico coa maior oferta de información
cultural de cantos se editan no noso país. Pola sección Maré desfilaron a práctica totalidade dos
protagonistas da actividade cultural, tanto da oficial como da alternativa. Ademais, o GH coidou
especialmente as publicacións paralelas, máis dunha trintena -unha por trimestre, durante os seus seis
primeiros anos de vida-, todas de balde, dende a colección ‘Os pillabáns’, en colaboración con Sotelo
Blanco, e a primeira colección de curtas galegas, editada co CGAI, até ‘De nunca máis a más alá’, escolma
de artigos de Xosé Manuel Beiras; sen esquecer ‘Pan comido’, o exitoso libro de receitas de Sela Cea; ‘Mar
de estrelas’, un coleccionable con espectaculares fotos de Jorge Candán, ou ‘Todo pasa, todo queda’, ensaio
de Soedade Noia e de Ferrán Grau sobre a recuperación da memoria histórica, ademais de ‘A fontanela’,
revista cultural de vangarda ideada por Antón Lopo, pai, tamén, de Revista das Letras, o caderno cultural
máis lonxevo, que este maio pasado cumpriu vinte anos.
Xunto coa súa especial atención ao mundo da cultura, no ADN do Galicia Hoxe quedan marcados para a
historia o seu compromiso cunha autonomía de máximos -foi o único periódico que publicou en portada un
editorial en defensa do Estatuto de nación- e a súa defensa dunha ordenación territorial sostible e
respectuosa co medio natural, completado cun seguemento exhaustivo dos movementos sociais e dos
colectivos marxinados.
http://www.galiciahoxe.com/portada/gh/pecha-galicia-hoxe/idEdicion-2011-06-28/idNoticia-682663/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
275

S.O.S. DA LINGUA
Concentración en defensa dos medios en galego: "A loita
continúa!"
04.07.2011 Na defensa dun ECOSISTEMA da lingua que está sendo destruído sistematicamente
pola política da Administración
SANTIAGO. XC
Celebrouse este luns en Santiago, ás 20:00 horas na praza do Toural, unha concentración en defensa dos
medios de comunicación en galego convocada pola Mesa pola Normalización, na que estiveron presentes o
propio presidente da Mesa, Carlos Callón, e o escritor Miguel Anxo Fernán Vello, que criticaron a política
de "demolición" que está practicando a actual Xunta e que está acabando co espazo de comunicación en
galego.
Fernán Vello, na lectura do manifesto, referiuse ó ECOSISTEMA do idioma, con maiúsculas, que hai que
defender e protexer porque está sometido a ameaza, en perigo de extinción, e para o que non parece haber
lexislación ambiental suficiente que garanta a súa protección. Aludiu á destrución sistemática de xornais
pola que denominou "brigada de demolicións Feijóo" e que se plasmou na desaparición de Vieiros,
GZNación, A Nosa Terra, A Peneira e agora Galicia Hoxe. Laiouse de que os xornais en
galego quedan "reducidos á reserva dixital" e insistiu en que a Administración non pode mirar para outro
lado nin ampararse nunha 'lei de mercado' que é inflexible cos medios en galego e que, sen embargo, non
lles afecta a outros medios que poden sobrevivir porque eles si que poden recibir subvencións por outra
parte sustentadas na promoción dunha lingua que non usan.
Fernán Vello, que expresou a solidariedade cos traballadores de Galicia Hoxe que perderon o seu posto de
traballo, seguiu co símil ecolóxico ó referirse ós medios subsidiados polo uso do galego pero que non
o utilizan nen sequera ó publicar entrevistas a persoas que piden que as súas palabras sexan transcritas en
galego, e dixo que isto é como se se subvencionaran as plantacións de eucaliptos ó abeiro dunha
suposta reforestación de especies autóctonas.
O presidente da Mesa, Carlos Callón, criticou a "epidemia" contra o galego que representa o Goberno
presidido por Alberto Núñez Feijóo, ó constatar unha "redución das posibilidades de vivir" no idioma
propio de Galicia. "Temos que reclamar ó Goberno que cese nesas políticas tan letais para o noso idioma",
criticou, tras incidir no perigo que supón esta perda mediática "para a liberdade de expresión" e recordar
que o Estatuto de Autonomía obriga ós poderes públicos a promocionar o galego na sociedade.
Despediron a concentración os aplausos dos asistentes e os berros do presidente da Mesa pola
Normalización, Carlos Callón, que de contado foron coreados: "En Galiza, en Galego! A loita continúa".
http://www.galiciahoxe.com/vivir-hoxe-galicia/gh/concentracion-defensa-dos-medios-galego-loitacontinua/idEdicion-2011-07-04/idNoticia-684269/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
276

Actividades da Coordinadora Galega
de ENDL
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
277

INICIATIVA
Lingua de futuro
23.02.2010 A Coordinadora de EDNL presenta unha campaña na que Luís Tosar,
María Castro, Martín Rivas, Antón Reixa, Susana Seivane e Belén Regueira
reivindican o orgullo de falar en galego
M. DOPICO . SANTIAGO
O galego necesita máis protección. Orgullosos do
noso. Orgullosos do galego. Son as tres mensaxes
claras que os actores Luís Tosar, María Castro e
Martín Rivas, o produtor Antón Reixa, a xornalista
Belén Regueira e a gaiteira Susana Seivane guindan,
en galego, castelán e inglés, no spot que forma parte
dunha campaña publicitaria que a Coordinadora
Galega de Equipos de Normalización e Dinamización
Lingüística (EDNL) presentou onte en Compostela.
Reixa considerou "extremadamente perverso" que o Goberno trate de xustificar o "decreto que quere poñer
en marcha" co discurso dunha suposta "imposición que non se ve por ningunha parte", mentres crea unha
auténtica "imposición", -a do 33%-33%-33%-, xa que en moitos centros o galego xa supera o "33 por
cento, ou mesmo o 50 por cento, polo que o novo decreto suporá unha volta atrás".
"Muy mal profesor debí de ser", chanceou, para cualificar, como fixo, ao actual conselleiro de Educación,
Jesús Vázquez, cun "sobresaliente", xa que o seu borrador do decreto é unha "trapallada". "Se hai tres
linguas cunha situación moi diferente, non se as pode tratar dun xeito equivalente, senón que ten que haber
discriminación positiva para o galego", explicou. Ironizou tamén sobre "a superstición do tamaño", que ao
seu ver a Xunta demostra co seu discurso sobre o inglés e o castelán, ao esquecer que o galego "forma parte
da familia galego-portuguesa, que ten 400 millóns de falantes en todo o mundo".
A coordinadora xeral da EDNL, Valentina Formoso, salientou que a campaña trata de facer visible na
comunidade educativa e en toda a sociedade "un sentimento", o orgullo de ser galegos e de ter unha lingua
propia, que "debería" ser común alén da ideoloxía, clase social, idade, lugar de orixe...
"Hai xente que se empeña en ver o galego como un problema", lembrou, cando en realidade a lingua propia
do país é "un patrimonio", unha "lingua de futuro", que "abre camiños de comunicación con miles de
persoas no mundo", e é "o que nos fai galegos".
A campaña Orgullos@s do noso, orgullos@s do galego consiste na posta a disposición dos centros
educativos e da sociedade en xeral dun catálogo de deseños de material gráfico -un colante, un cartaz, unha
chapa, un marcapáxinas, un calendario, unha camisola e un banner- para a súa descarga, - desde
http://www.coordinadoraendl.org-, impresión e distribución libre. Un deseñador profesional realizou e
cedeulle á coordinadora de EDNL estas propostas gráficas.
Ademais, a campaña consta do spot antes citado, que se pode ver na web da coordinadora, e dun segundo
vídeo, protagonizado por Isabel Rico e Carlos Ares, que baixo o título En galego. Proba e verás conta a
historia de dous personaxes, unha galega e un brasileiro, que se coñecen e se relacionan en Nova York na
súa lingua.
Susana Seivane subliñou que "a única forma" de manter vivo o galego é falalo. "Gústame dicir que vivo en
galego", engadiu, xa que utiliza esta lingua "coa familia, cos amigos, no traballo...". O galego é o idioma
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
278

que nos "identifica, singulariza e une como pobo", recordou. Pola súa banda, a actriz Isabel Risco apuntou
que "formamos parte da humanidade en galego, que problema hai".
SENTIDO
Unha sorte, non un problema
A coordinadora de EDNL quere transmitir con esta campaña "que ter un lingua propia é unha sorte, non
unha desgraza, é un orgullo, non un problema... Por iso lanzamos esta campaña, para presumir do que
somos, do que temos, do noso, para fachendear da nosa lingua. E ese orgullo a nós xa nos vén de vello, e
herdámolo de moitos que se esforzaron antes ca nós pola lingua, pero queremos que se estenda e que dure,
por iso deseñamos esta campaña non como algo puntual, senón como unha campaña que nos gustaría que
fose duradeira no tempo, igual ca o orgullo de ter unha lingua propia. O orgullo por ter dunha lingua de
futuro que -se queremos- podemos utilizar en todos os ámbitos".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=519288
PROMOCIÓN
Miles de persoas descargan o vídeo "Orgullos@s do galego"
03.03.2010 Satisfacción na Coordinadora Galega de Equipos de Normalización polo éxito
da campaña, que bota fume polas canles da rede
REDACCIÓN
Unha semana despois de ser lanzada, a campaña Orgullos@s do noso, orgullos@s do galegoestá sendo
""un éxito". Así o destacan os seus promotores, a Coordinadora Galega de ENDL (Equipos de
Normalización e Dinamización Lingüística). Os responsables da campaña para concienciar a sociedade de
que ter lingua propia é unha sorte e un motivo de orgullo, aseguran que a acollida está a ser ""moi
satisfactoria". CGENDL afirma que o principal reclamo, un vídeo no que saen Luís Tosar, Belén Regueira
ou Antón Reixa, está tendo unha gran repercusión na rede. Contabilizan unhas 40.000 reproducións e o
lema da campaña rexistra máis doutros tantos resultados en Google.
En concreto, o vídeo Orgullos@s do galego suma máis de 20.500 reproducións en Youtube e 5.000
visualizacións na canle directa Vimeo. En galego, proba e verás, vídeo no que participan Isabel Risco e
Carlos Ares, foi reproducido 3.000 veces nestas canles. Ademais, ambos vídeos foron visualizados en máis
de 12.000 ocasións na web da campaña, que nesta primeira semana contabiliza unhas 33.000 páxinas
visitadas. Nas redes sociais o impacto tamén se fixo notar. Usuarios de Tuenti crearon, cando menos, tres
eventos (Orgullos@s do galego, Orgullos@s do noso e Actores orgullos@s do galego!) que contan coa
adhesión de 15.000 mozos e mozas. En Facebook, o grupo Nós tamén estamos orgullos@s do galego chega
xa aos máis de 2.000 seguidores.
O proxecto divulgativo que reivindica o orgullo pola lingua propia como sentimento común á marxe de
condicionantes como a orixe, a ideoloxía ou a idade segue o seu curso tamén nos centros escolares galegos,
segundo sinala CGENDL. O alumnado destes centros ten a oportunidade de colaborar mediante o envío de
vídeos e textos nos que se mostre o orgullo polo galego, ""un elemento de unión e un rico patrimonio de
futuro que nos dota de identidade e nos conecta con millóns de persoas en todo o mundo", destacan dende a
paltaforma.
Na web da CGENDL ponse á disposición de todos os equipos de normalización un material gráfico
(camisetas, chapas, carteis ou adhesivos) que se pode descargar de balde para a súa distribución,
""invitación que a coordinadora estende a toda a sociedade galega", afirman. Tamén sinalan que a campaña
"foi concibida como duradeira no tempo, polo que se contemplan novas accións nos próximos meses".
http://www.galiciahoxe.com/index_2.phpidMenu=86&idNoticia=522070
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
279

Corenta textos cheos de orgullo lingüístico
A Coordinadora de Equipos de Normalización presenta unha nova entrega da
campaña “Orgullos@s do noso, orgullos@s do galego”.
Redacción - 22/05/2010
A Coordinadora Galega de Equipos de Normalización Lingüística seguen adiante coa campaña
“Orgullos@s do noso, orgullos@s do galego”. Logo de ternos mostrado vídeos con actores reivindicando a
lingua propia do país agora chega unha nova entrega con corenta textos, onde outras tantas persoas
reflexionan sobre o seu orgullo lingüístico.
Marilar Aleixandre, Rosa Aneiros, Fermín Bouza, Yolanda Castaño, Ramón Chao, Rafael Cuíña, Kiko da
Silva, Suso de Toro, Manolo Barreiro ou Sechu Sende só son algúns dos moitos nomes que aparecen na
campaña que está dispoñíbel dende este sábado na páxina da Coordinadora.
http://www.vieiros.com/nova/79667/corenta-textos-cheos-de-orgullo-linguistico
CAMPAÑA
MileNace o Ecolingüismo
15.10.2010 A Universidade de Vigo e a Coordinadora de Equipos de Normalización
repartirán máis de 4.000 "ecoguías" con textos de autores como Uxío Novoneyra en
defensa do galego e das especies
MARÉ . SANTIAGO
O galego, o noso medio natural. É o título da
nova campaña "para loitar pola supervivencia da
lingua" que onte presentaron a Coordinadora
Galega de Equipos de Normalización e
Dinamización Lingüística (CGENDL) mais a
Área de Normalización da Universidade de Vigo.
Facendo unha comparación ecolóxica, se cada día desaparecen 47 especies de fauna e flora dos nosos
ecosistemas, o mesmo ocorre cos idiomas, xa que cada ano, 25 ou 30 linguas deixan de existir cada ano no
planeta. Entre eles, o noso idioma corre o mesmo risco debido á acusada perda de falantes entre as novas
xeracións. No acto, que se celebrou onte en Vigo, participaron a voceira da Coordinadora, Valentina
Formoso, o vicerreitor de Extensión Universitaria da Universidade de Vigo, Xosé Henrique Costas e o
ciclista do desa- parecido Xacobeo Galicia, Serafín Martínez, que tamén estuda Empresariais na
Universidade de Vigo.
A campaña está protagonizada por unha "ecoguía" que inclúe textos de escritores galegos como Uxío
Novoneyra, dirixidos a facer reflexionar sobre a importancia da recuperación das especies e do idioma.
Repartiranse máis de 4.000 cadernos nos campus e nos centros de ensinanza non universitaria públicos e
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
280

concertados de Galicia. Pero ademais, para potenciar este "ecolingüismo", tamén se distribuirán máis de
5.000 adhesivos e outras tantas chapas, camisolas ou petates nos que se fai visible o lema da campaña.
"As linguas non son só dos falantes, son de toda a humanidade e hai que responsabilizarse se poden desaparecer",
explicou Valentina Formoso, coordinadora do CGENDL. "Debemos preservar a biodiversidade e
o noso futuro. Se a natureza se constrúe, enriquécese e renóvase co seu uso, co idioma pasa o mesmo",
remarcou.
Como exemplo da importancia da presenza do galego en todos os eidos, adherido á campaña estivo o
ciclista Serafín Martínez, alumno de Empresariais da Universidade de Vigo e deportista do "finado
Xacobeo Galicia, un equipo ciclista formado en case a súa totalidade por profesionais da comunidade e
entre os que o uso do idioma estaba á orde do día", como explicou Xosé Henrique Costas. "Todo o que se
poida facer para apoiar o noso idioma será positivo", destacou o ciclista.
O 4 de novembro será o Día Mundial da Ciencia en Galego
Esta campaña será o preludio das xornadas que o vindeiro 4 de novem- bro se levarán a cabo con motivo do
Día Mundial da Ciencia en Galego, dirixida dende o ensino a toda a sociedade para defender a idoneidade
do emprego do idioma nas áreas científico-tecnolóxicas. Estas xornadas tentarán trasladarlle á sociedade "o
orgullo de expresar a ciencia e a tecnoloxía en galego e de divulgar as experiencias científicas pensadas e
desenvolvidas en lingua galega".
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/nace-ecolinguismo/idEdicion-2010-10-15/idNoticia-600256/
LINGUA
Un idioma para a física e a química
04.11.2010 Máis de cen centros participan hoxe na Xornada pola Ciencia en Galego
MARÉ . SANTIAGO
Máis de 12.000 alumnos de máis de cen centros educativos de toda Galicia participarán hoxe naXornada
pola Ciencia en Galego, convocada pola Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e
Dinamización Lingüística (CGENDL) e que conta co apoio das asociacións de profesorado de ciencias,
matemáticas e tecnoloxía (Enciga, Agapema, Apetega) do país.
Con esta iniciativa, segundo informan dende a Coordinadora, colexios e institutos de toda Galicia
"reivindicarán o dereito a gozar da ciencia en galego con centos de actividades de divulgación científica".
Entre elas, o Departamento de Física de Partículas da USC e a Coordinadora Galega de ENDL organizan
unha videoconferencia vía web con científicos galegos da universidade e o CERN de Xenebra.
Na iniciativa participará alumnado e profesorado
que quere expresar que "a lingua galega, relegada
polo Decreto para o Plurilingüismo de materias
como matemáticas, física e química e tecnoloxía,
é idonea para a transmisión do coñecemento e o
ensino nas áreas científico-tecnolóxicas", indican
dende a Coordinadora. Así mesmo, a xornada
pretende transmitirlle á sociedade galega "o
orgullo de expresar a ciencia e a tecnoloxía en
galego".
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
281

Ademais, haberá propostas comúns a toda Galicia como a elaboración dun glosario de termos tecnolóxicos
de uso común a través da páxina tecnoloxia.org, ou unha videoconferencia vía web que, baixo o título Do
CERN a Compostela coa Física de Partículas, organizan o Departamento de Física de Partículas da USC e
a Coordinadora Galega de ENDL. Nela, investigadores galegos da universidade compostelá e do CERN
(Laboratorio Europeo de Física de Partículas) explicarán dende Santiago e Xenebra os proxectos científicos
que desenvolven na actualidade. Ademais de seguir a videoconferencia, que terá lugar entre as 10.30 h e as
11.30 h, os centros escolares poderán interaccionar con eles mediante o chat.
Dende a Coordinadora de Equipos de Dinamización Lingüistica dos Centros de Secundaria do Salnés, o seu
responsable, Xabier Camba, explica que as actividades se centrarán en tres localidades: Cambados,
Vilanova e Vilagarcía de Arousa. Nesta última cidade, 150 rapaces dos institutos participarán na
divulgación de diferentes contidos arredor do mundo das ciencias, sobre todo, proxectos realizados nos
centros educativos e que utilizan a lingua galega para o seu desenvolvemento. Por exemplo, celebrarán un
xogo de números que consistirá en ir superando diferentes probas matemáticas ou a explicación práctica de
diferentes proxectos tecnolóxicos realizados polo alumnado como un aeroxerador, martelos mecánicos ou
unha bolboreta voadora.
En Vilanova de Arousa, o IES Faro das Lúas organizará un "paseo matemático" polas rúas da vila "para
mostrar a importancia das matemáticas na vida diaria". Os alumnos do IES A Basella desprazaranse ao
xardín da vila onde exporán un mural cos elementos químicos da táboa periódica e farán un xogo de
identificación de especies e procesos ecolóxicos.
Ademais, en Cambados, máis de cen alumnos do IES Asorey, levarán á praza do concello actividades como
a elaboración do Sistema Solar sobre o chan da praza, colocando os planetas representados por obxectos
esféricos, e demostrarán un experimento de Eratóstenes que describe a esfericidade terrestre.
PROGRAMA
O IES Pintor Colmeiro de Silleda visitará o observatorio de Forcarei
Exposicións, obradoiros de ciencia divertida, teatro divulgativo, experimentos, instalacións electrónicas,
concursos de fotografía científica e matemática, construción de planisferios e papaventos ou conferencias a
cargo de profesores universitarios encherán as aulas e os patios de centros escolares públicos, concertados e
privados de toda Galicia. Para iso, os centros participantes intercambiarán materiais e propostas e
desenvolverán de maneira autónoma actividades e experiencias de divulgación científica pensadas e
desenvolvidas en galego.
Así, no instituto de ensino secundario de Barro, a partir das 11.30 horas, a praza do concello acollerá
actividades como facer figuras xeométricas no chan ou atopar outras na arquitectura da praza; facer
medicións de caudal na fonte; distinguir as diferentes árbores da praza; calcular relacións matemáticas entre
cordas en vibración e intervalos musicais.
Ademais, os alumnos de terceiro do IES Pintor Colmeiro de Silleda visitarán o observatorio astronómico de
Forcarei. Está previsto que se simule un ceo nocturno na aula do centro para amosar aos estudantes a
identificar as constelacións e proxectarase un vídeo sobre o astrónomo lalinés Aller Ulloa.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/un-idioma-fisica-quimica/idEdicion-2010-11-04/idNoticia-607259/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
282

12.000 ESCOLARES CELEBRAN O DÍA DA CIENCIA
Física e química en galego
Redacción. A medias reivindicativa a medias lúdica, a xornada de hoxe celebra o Día pola
Ciencia en galego, na que participan escolares de todo o país.
04.11.2010
Máis de 12.000 alumnos de máis de 100 centros educativos participan na Xornada pola Ciencia en Galego.
Entre as múltiplas actividades previstas para hoxe, o Departamento de Física de Partículas da USC e a
Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (ENDL) organizan unha
videoconferencia vía web con científicos galegos da universidade e o CERN de Xenebra.
Exposicións, obradoiros de ciencia divertida, teatro divulgativo, experimentos, instalacións electrónicas,
concursos de fotografía científica e matemática, construción de planisferios e papaventos ou conferencias a
cargo de profesores universitarios encherán as aulas e os patios de centros escolares públicos, concertados e
privados de toda Galicia este xoves 4 de novembro para reinvindicar a ciencia en galego.
Na iniciativa participará alumnado e profesorado que quere expresar que a lingua galega, relegada polo
Decreto para o Plurilingüismo de materias como Matemáticas, Física e Químíca e Tecnoloxía, é idonea
para a transmisión do coñecemento e o ensino nas áreas científico-tecnolóxicas. Así mesmo, a xornada
prentende transmitirlle á sociedade galega o orgullo de expresar a ciencia e a tecnoloxía en galego. Para iso,
os centros participantes intercambiarán materiais e propostas e desenvolverán de maneira autónoma
actividades e experiencias de divulgación científica pensadas e desenvolvidas en galego e adaptadas á súa
realidade e nivel educativo. Nalgunhas vilas e cidades os centros reuniranse en espazos públicos para
desenvolver actividades conxuntas.
Ademais, haberá propostas comúns a toda Galicia como a elaboración dun glosario de termos tecnolóxicos
de uso común a través da páxina tecnoloxia.org, ou unha videoconferencia vía web que, baixo o título “Do
CERN a Compostela coa Física de Partículas”, organizan o Departamento de Física de Partículas da USC e
a Coordinadora Galega de ENDL. Nela, investigadores galegos da universidade compostelá e do CERN
(Laboratorio Europeo de Física de Partículas) explicarán dende Santiago e Xenebra os proxectos científicos
que desenvolven na actualidade. Ademais de seguir a videoconferencia, que terá lugar entre as 10h30 e as
11h30, os centros escolares poderán interaccionar con eles mediante o chat.
http://www.anosaterra.org/nova/50366/fisica-e-quimica-en-galego.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
283

As ciencias, tamén en galego
Begoña Paso 5/11/2010
Reivindicar que as clases de ciencias tamén se poden
impartir en galego era o obxectivo da xornada
organizada onte polos equipos de normalización
lingüística e os departamentos de ciencias dos distintos
institutos da comarca. Con tal motivo, os rapaces saíron
as rúas das súas respectivas localidades para participar
en xogos matemáticos e realizar todo tipo de prácticas
relacionadas coa materia.
Nesta xornada participaron activamente os estudantes do instituto Asorey de Cambados, que reconstruíron
na praza do Concello o sistema solar e mediron varios obxectos utilizando o goniómetro, un aparato que
fabricaron eles mesmos para medir alturas. Tamén saíron ás rúas os alumnos de Vilagarcía, que realizaron
xogos de números e de mesa na praza de Galicia. E os dos dous institutos de Vilanova percorreron as rúas
nun paseo matemático e fixeron unha exposición cos elementos químicos.
http://www.lavozdegalicia.es/arousa/2010/11/05/0003_8828713.htm
A comarca achégase a ciencia en galego
PONTEVEDRA/LA VOZ. 4/11/2010
¿Que pasa dentro das nosas cabezas ¿Que sabemos de como traballan esas células ¿Poderemos
manipulalas». Con estas preguntas empeza hoxe unha viaxe dos alumnos do colexio Don Aurelio
cara a ciencia comprendida, explicada e narrada en galego. Trátase dunha actividade que hoxe se
achega a varios colexios de toda a comarca. En Cuntis será o profesor de fisioloxía Casto Rivadulla o
encargado de achegar á ciencia aos rapaces.
Non serán os únicos, porque no instituto Aquis Celenis de Caldas os xogos matemáticos e as
experiencias científicas, como a simulación dun volcán centrarán a xornada. Os alumnos do Instituto
de Barro sairán á rúa para desenvolver as actividades científicas.
A xornada pretende reivindicar a validez do galego para transmitir todo tipo de coñecementos,
incluido o científico.
http://www.lavozdegalicia.es/pontevedra/2010/11/04/0003_8826540.htm
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
284

A circunferencia da Terra tamén se mide en galego
Uns 400 estudiantes toman as rúas para fusionar ciencia e lingua
O Día da Ciencia en Galego naceu para expresar publicamente "que todas as linguas son válidas para a
expresión científica" e como un alegato a prol do uso do galego nas materias científicas e tecnolóxicas. A
xornada tivo especial incidencia en Vilagarcía, Cambados e Vilanova, xa que os institutos destas vilas
saíron á rúa para realizar en vivo diversos experimentos, ou para explicarlle ós cidadáns como funcionan
aparellos tan diversos como un martelo
electromecánico ou un aeroxenerador eléctrico
con paneis solares, ou como se crea unha
complexa figura xeométrica con paus.
A.MARTÍNEZ - O SALNÉS A ciencia pode ser
divertida e pode divulgarse en lingua galega. Dúas
afirmacións coas que aínda hai xente que discrepa,
e que fundamentan o Día da Ciencia en Galego,
celebrada onte en toda a comunidade autónoma e
con actividades en prazas de Vilagarcía,
Cambados e Vilanova.
O obxectivo dos promotores desta iniciativa é sacar as aulas á rúa, para que os estudiantes poidan compartir
os seus coñecementos cos demais cidadáns; amosar experimentos curiosos e divertidos; e demostrar que o
galego é un idioma con suficiente vocabulario científico como para poder empregarse en calquera
publicación de matemáticas, física, química ou bioloxía.
O resultado deste Día da Ciencia en Galego puideron vivilo en primeira persoa preto de catrocentos
estudiantes dos institutos Miguel Ángel González, Cotarelo Valledor e Castro Alobre de Vilagarcía; o Faro
das Lúas e A Basella de Vilanova; e o Francisco Asorey de Cambados. Fixeron experimentos na rúa, como
a medición da circunferencia terrestre a través de sombras; amosaron aeroxeneradores eólicos que
funcionan con só achegarlles unha bombilla; aprenderon a idenficar cogomelos...
Tamén moitos cidadáns que pasaban pola rúa coñeceron de boca dos propios estudiantes como se poden
facer complexas figuras xeométricas con paus rectos e articulacións de plástico ou como funciona un
martelo electromecánico.
O coordinador dos Equipos de Normalización Lingüística do Salnés, Xabier Camba explica que "o
obxectivo é facerlle ver á xente que o idioma galego é tan válido como outro calquera para a ciencia". A
media mañá amósabase moi satisfeito co transcurso da xornada "porque espertamos o interese da xente, e
os alumnos están moi implicados". Unha moza do Miguel Ángel González de Carril, Tatiana Caneda,
manifestaba durante a xornada que "valoramos moi ben este tipo de actividades porque é un traballo
entretido que che axuda a comprender mellor as matemáticas". Outro estudiante de Vilagarcía alegaba que
"as asignaturas científicas poden impartirse perfectamente en galego, tanto como Historia, Filosofía ou
Literatura".
Precisamente en Vilagarcía a actividade celebrouse na praza de Galicia. Había unha carpa na que se
proxectaban vídeos sobre ciencias, algúns deles elaborados polos propios estudiantes; mesas nas que
estaban dispostos os experimentos; e unha exposición de fotografía matemática. Nela, os alumnos parten de
imaxes extraídas da vida real –como o parque infantil de Miguel Hernández ou os patos do río do Con–
para reflexionar sobre conceptos como os números periódicos, a campá de Gauss ou a simetría.
Noutras mesas había crebacabezas e outros xogos de enxeño ou curiosidades como unha bolboreta
mecánica. Outra localidade na que se festexou o Día da Ciencia en Galego foi a de Cambados. Alí, os
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
285

estudiantes xuntáronse na Praza do Concello, e montaron unha maqueta a escala do Sistema Solar. Tamén
mediron o radio terrestre a partir da sombra dunha vara, e aprenderon a calcular a altura de obxectos altos,
como edificios ou árbores.
Finalmente, en Vilanova os mozos concentrarónse no Xardín Umbrío e realizaron un paseo matemático
pola vila. Expuxeron maquetas de células animais, identificaron cogomelos, xogaron a recoñecer as
especies vexetais presentes no parque e analizaron conceptos como curva, simetría ou ángulo.
Melide e Dodro levaron ás súas rúas as xornadas de
"Ciencia en Galego"
05.11.2010
S. FORMOSO/C. BOTRÁN
Os escolares de Melide e de Dodro sumáronse
onte á celebración da Xornada de Ciencia en
Galego. Os profesores que imparten as materias
da área científico-técnica nos centros educativos
sacaron as súas clases á rúa para poder impartilas
durante unha hora en galego.
No caso de Dodro, os 53 alumnos do Eusebio Lorenzo Baleirón, trasládaseron á beira da casa consistorial
para recibir as materias de matemáticas, física-química, plástica, entre outros. Os de tecnoloxía impartírona
no propio edificio, onde realizaron os planos da planta da casa consistorial. Mentres que os escolares de
Primaria sumáronse no propio centro escolar, durante o recreo, a esta iniciativa, deixando voar unha
cometa.Pola súa banda, o Instituto de Educación Secundaria de Melide desenvolveu unha completa xornada
dedicadá á ciencia. Ao non poder impartirse, debido ao novo Decreto do Plurilingüismo, as clases de
ciencias e de física en galego, profesores e alumnos uníronse onte para realizar unha serie de actividades
"polo dereito a gozar da ciencia en galego". A primeira delas a tivo lugar ás 10:30 horas no propio centro.
Os alumnos participaron nunha videoconferencia con investigadores da USC que están traballando no
CERN de Suíza. A continuación, a partir das 12:00 e ata as 13.00 horas, un grupo de 28 mozos de 4º de
ESO e de 1º e 2º de Bacharelato desprazáronse á praza do Convento de Melide para explicar varios
experimentos físicos.
http://www.farodevigo.es/portada-arousa/2010/11/05/circunferencia-da-terra-tamen-midegalego/487868.html
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/melide-e-dodro-levaron-as-suas-ruas-as-xornadas-de-ciencia-engalego/idEdicion-2010-11-05/idNoticia-607605/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
286

Altofalante premia á Coordinadora Galega de
Equipos de Normalización Lingüística
RIBEIRA/LA VOZ. 12/11/2010
A xunta directiva da asociación Altofalante, de Ribeira, xa elixiu ao seu premiado deste ano. Trátase da
Coordinadora Galega de Equipos de Dinamización e Normalización Lingüística. Dende o colectivo
sinalaron que a entidade ten como mérito, entre outras cousas, ser quen de xuntar a unha parte moi
importante das comunidades educativas.
A directiva decidiu tamén que a entidade premiada será socia de honra de Altofalante. O galardón
entregarase o vindeiro 20 de novembro nun acto no conservatorio.
Máis de 11.000 alumnos de 80 centros
participan no festival «A semana dás curtas»
Vigo / A Voz 1/3/2011
Máis de 11.000 alumnos duns 80 centros educativos participan ata o vindeiro venres no festival audiovisual
en rede A Semana dás Curtas, que organiza o equipo de Normalización e Dinamización Lingüística do IES
Audiovisual de Vigo, en colaboración coa Coordinadora Galega de ENDL.
A Semana dá Curtas propón a proxección, en cada centro educativo participante, dun ciclo de
curtametraxes galegas en lingua galega, que se presentan baixo o formato dun festival en rede e simultáneo
dunha semana, estruturado en sesións temáticas de aproximadamente unha hora de duración cada unha.
Cada sesión temática consta de tres curtos, un videoclip dun grupo musical que cante en galego e unha
breve peza documental de eufalo.tv, un proxecto colaborativo sobre a lingua e os falantes. Ao mesmo
tempo, habilitouse un espazo web (http://www.semanacurta.com/index.htm) e un blog
(http://semanacurta.wordpress.com) para que o potencial público dos curtos poida opinar sobre as distintas
pezas. Deste xeito, os mozos poderán establecer contacto entre eles, opinar sobre as filmaciones que máis
lles gustaron, contrastar opinións con outras persoas e votar polo curto e sesión que máis lle gustou a cada
un. A organización procurará realizar unha votación virtual para establecer honorificamente o Premio do
Público.
Fomento do galego
O obxectivo deste festival é difundir a creación audiovisual galega e fomentar a lingua por medio de
linguaxes atractivas para o alumnado. Ao mesmo tempo, servirá para promover entre o alumnado o traballo
de directores e actores novas, que en moitos casos están a dar os seus primeiros pasos no ámbito creativo, á
beira doutros máis consagrados, como Isabel Risco, Luís Igrexa, Marcos Correa, Xan Cejudo, Mela Casal
ou Camila Bossa, entre outros.
O festival trata de visibilizar a creación artística feita na idioma galego, moitas veces invisible pola
sobreoferta dos medios ou polo desinterese da propia administración, á vez que pode servir para incentivar
o alumnado para que cre os seus propios textos audiovisuais.
http://www.lavozdegalicia.es/vigo/2011/03/01/0003_201103V1C8993.htmidioma=galego
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
287

Orgullosos/as do galego. Premio Mestre Mateo 2011
Lunes, 18 de abril de 2011
Os nosos parabéns para a Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística,
extensible a todos os que fixeron posible a campaña, polo Premio Mestre Mateo 2010 á Mellor Obra
publicitaria. Se alguén aínda non viu o vídeo, están a tempo. Poden facelo en:
http://www.youtube.com/watchv=Yt21eN_uW3k
Estas son as palabras de agradecemento colgadas no You-Tube: “Este premio está dedicado a todas as
persoas que traballan diariamente no ensino para termos unha lingua normalizada e a aqueles/as todos/as
que tedes orgullo polo noso, orgullo polo galego. Moitas grazas!”.
Cómpre destacar tamén a actitude crítica con Feijóo e coa política do seu Goberno por parte do sector
audiovisual, que dominou a gala dos premios celebrada o domingo pola noite en Ourense.
http://blogs.elcorreogallego.es/mil-primaveras-mais/2011/04/18/orgullososas-do-galego-premio-mestremateo-2011/
Os galardóns Mestre Mateo premian aos
normalizadores
Os spots "Orgullosos do noso, orgullosos/as do galego" e "En galego, proba e
verás", de Filmanova S.L. e a Coordinadora Galega de ENDL, recibiron o Premio
Mestre Mateo 2010 á Mellor Obra Publicitaria.
Por CGENDL (http://www.coordinadoraendl.org) | GC ABERTO | 20/04/2011
A campaña Orgullosos/as do noso, orgullosos/as do galego, de Filmanova S.L. e aCoordinadora Galega
de ENDL, recibiu o Premio Mestre Mateo 2010 á Mellor Obra Publicitaria, modalidade na que
concorría con “Cando un galego crece, toda Galicia crece” e os spots de Turgalicia e Xacobeo Lobelle.
Luís Tosar, Belén Regueira, Martiño Rivas, Susana Seivane, Carlos Ares, Isabel Risco e María Castro
participaron nos dous videos da campaña, cuxa realización recaeu na empresa Filmanova S.L. e Antón
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
288

Reixa. No momento de recibiren o galardón, durante a gala que se celebrou no Auditorio de Ourense o
pasado domingo 17 de abril, os representantes da Coordinadora agradeceron expresamente a súa
colaboración desinteresada e dedicáronlle o premio a todas as persoas que diariamente están traballando no
ensino para termos unha lingua normalizada.
Con esta iniciativa, a CGENDL pretendeu transmitir no seo da comunidade educativa, e no conxunto da
sociedade, un sentimento de orgullo pola lingua propia como sentimento común de todos os galegos á
marxe da orixe, a ideoloxía, o credo ou a idade de cadaquén. Este recoñecemento vén culminar o percorrido
que a campaña tivo durante o curso 2009-2010, no que foron centos os centros educativos que se sumaron
distribuíndo os traballos, camisolas, chapas, adhesivos, etc., á vez que realizaron as súas propias achegas en
forma de vídeos, textos, concertos, graffitis e todo tipo de actos.
A gala organizada pola Academia Galega do Audiovisual tamén recoñeceu o activismo social a prol da
lingua galega ao premiar como Mellor Obra Interactiva a web da asociaciónGalegoLab. Esta edición dos
Mestre Mateo puxo de relevancia o bo momento creativo que atravesa o audiovisual galego e converteu
as 18 comidas de Jorge Coira na grande vencedora da velada, que tamén premiou con varios galardóns as
longametraxes Retornos, de Luís Avilés, e Crebinsky, de Enrique Otero.
http://www.galiciaconfidencial.com/nova/7651.html
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
289

"A dignidade de Galicia"
08.05.2011 As Redes Escarlata premian a Fernández Paz e a Coordinadora de Equipos de
Normalización pola súa actitude fronte ao Decreto do plurilingüismo
MARÉ . SANTIAGO
O escritor Agustín Fernández Paz e a Coordinadora Galega de
Equipos de Normalización Lingüística foron galardoados onte
co Premio Roberto Vidal Bolaño, que convocan anualmente as
Redes Escarlata como recoñecemento ás persoas ou entidades
que se caracterizaron pola defensa da identidade de Galicia ou
da clase traballadora. Coa elección de Fernández Paz e da
Coordinadora dos ENDL as redes salientan dúas posturas -unha
individual e outra colectiva- que ao longo deste último ano
puxeron en tea de xuízo a política lingüística desenvolvida polo
Goberno de Alberto Núñez Feijóo na Xunta.
O xurado -formado por Sara Cide Cabido, Mariam Ferreira Golpe, Pilar Beiro, Dionísio Pereira, Xabier P.
Docampo, Antón Lopo, o presidente das Redes Xosé Antón Laxe Martiñán e con Xosé Luís Méndez Ferrín
como secretario con voz e sen voto- reuniuse onte en Compostela para debater as propostas que, ao longo
dos últimos meses, fixeran os membros da asociación. Finalmente, deciuse outorgarlle o galardón á
proposta na que confluían o escritor Agustín Fernández Paz e mais a Coordinadora Galega de Equipos de
Normalización Lingüística.
O xurado, segundo as actas, valorou o feito de que Agustín Fernández Paz "representase a dignidade de
Galicia coa súa renuncia ao Premio da Cultura Galega da Xunta, acto que supón unha censura a unha
política inimiga da nosa lingua".
O escritor converteuse en símbolo da resistencia ao denominado Decreto do plurilingüismo -ideado desde a
Consellería de Eduación- cando decidiu renunciar ao galardón creado pola Xunta tras rexeitar o modelo de
Premio Nacional instaurado polo Goberno do Bipartito. Os novos galardóns non só perderon a súa dotación
económica, senón que tamén quedaron reducidos na súa modalidade. Porén, a renuncia do máis
internacional dos autores de Literatura infantil e xuvenil en Galicia debeuse principalmente á política
lingüística de Feijóo e, mesmo, antes de obter o recoñecemento oficial, redactara desde a asociación
Prolingua un manifesto onde se lles solicitaba a todas as persoas que puidesen recibir o premio que
renunciasen a el.
A actitude de Fernández Paz, engádese na acta, "a do noso grande escritor, que coincide no seu sentido
profundo coa actividade dos Equipos de Normalización Lingüística, que, de xeito pertinaz, honesto e
lúcido, practican día a día a defensa do galego ameazado nas aulas".
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/dignidade-galicia/idEdicion-2011-05-08/idNoticia-666821/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
290

MARÉ HOXE
Unha lingua indignada
05.06.2011 “Queremos transformar a nosa indignación colectiva en futuro para a lingua, en
esperanza”. Así o aseguraba onte Tina Formoso, voceira da Coordinadora de Equipos de
Normalización e Dinamización Lingüística, que onte celebraron no Museo do Pobo Galego
de Compostela os seus vinte anos de actividade e renderon homenaxe a Fernández Paz.
MARÉ
"Dende hai meses temos un novo motivo de indignación: o
intento da Xunta de baleirar de contido a normativa sobre a
lingua", así de tallante se mostrou onte o escritor e profesor
Agustín Fernández Paz que onte foi homenaxeado polo seu
esforzo na galeguización do ensino a través do seu labor
docente e da súa literatura.
Un acto, celebrado no Museo do Pobo Galego no que tamén se gabou o esforzo dos Equipos de
Normalización Lingüística que dende hai vinte anos impulsan o uso da lingua entre os falantes do futuro. E
así o fixo constar a portavoz da Coordinadora de ENDL, Tina Formoso que lanzou a mensaxe: "queremos
transformar a nosa indignación colectiva en futuro para a lingua, en esperanza".
Para Formoso, o esencial a partir de agora é "que non se perda tanto traballo feito" e fixo súas as palabras
de Galeano: "A utopía serve para camiñar". O escritor Xabier P. Docampo gabou a entrega de Fernández
Paz "ao latexar da nosa lingua até a fin de todos os tempos". Pola súa parte, Fernández Paz fixo estensivo o
recoñecemento "a unha xeración de ensinantes que tiñan entre 15 e 30 anos cando morreu Franco".
O escritor asegurou onte que "os que defendemos a normalización da lingua galega somos da estirpe dos
indignados". A chamou a seguir sementando o idioma galego a pesar de que "somos conscientes de que o
noso camiño é longo". Durante o acto interviron diferentes persoas que foron puntas de lanza deste
colectivo, como Olga Iglesias, Rubén Rivas ou Paco Veiga.
http://www.galiciahoxe.com/mare/gh/unha-lingua-indignada/idEdicion-2011-06-05/idNoticia-676038/
III Informe sobre o cumprimento en Galicia da Carta Europea das Linguas Rexionais e
Minoritarias (CELRM)
291