1kYBRBWHf

● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, no Diccionario de usos castelán-galego de X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez
Carracedo (1984), da editorial Akal, e no Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da
editorial Sotelo Blanco, aparecen as entradas xenéricas apuntadas en Mergus merganser. No Gran
Diccionario Xerais da Lingua Galega (2000), de varios autores, aparece a entrada mergo definida como
ave palmípede (Mergus serrator) "que ten a cabeza parda, cunha pequena crista tesa, e o peteiro longo
e serrado".
● Uso dos seus nomes na literatura galega. A voz xenérica mergo está recollida na nosa
literatura xa no ano 1937, n' O idioma dos animás, de Fuco G. Gómez: "... o avestrús i o mergo...".
Tamén en 1957, na obra de Juan Rof Carballo que leva por título Mito e realidade da terra nai: "... o
mergo que nace e morre no xuncal lamacento...". Igualmente, Celestino Fernández de la Vega e
Ramón Piñeiro usan o vocábulo cando traducen a poesía céltica de Julius Pokorny, no ano 1952: "O
mergo fai sentir o seu gacear de costume...".
● Etimoloxía / motivación semántica. A respecto da etimoloxía e motivación semántica de
mergo, véxase M. merganser; cristado ou de-poupa fan referencia ao penacho ou piriquitos
característicos desta especie; común porque, aínda sendo unha ave rara, das tres especies do xénero
Mergus é a máis común de ver nalgúns invernos.
mergo pequeno Mergus (Mergellus) albellus
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Mergo pequeno foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B), e tamén
en 1991 e 1999 por M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); utilizouse nas guías de aves
de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López (1A, 5A e 22A) e recolleuse ou utilizouse tamén noutras
publicacións ornitolóxicas (2A, 4A, 10A, 12A, 13A e 14A). Na bibliografía ornitolóxica, o nome
portugués é merganso-pequeno (2A, 1D e 3D).
● Nomes populares. É unha especie que aparece moi raramente na Galiza e non se lle coñecen
denominacións populares, non sendo quizais as xenéricas apuntadas en Mergus merganser.
● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, no Diccionario de usos castelán-galego de X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez
Carracedo (1984), da editorial Akal, e no Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da
editorial Sotelo Blanco, aparecen as entradas xenéricas apuntadas en Mergus merganser. No Gran
Diccionario Xerais da Lingua Galega (2000), de varios autores, aparece a entrada mergo definida e
identificada como Mergus serrator.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Véxase Mergus serrator.
● Etimoloxía / motivación semántica. Sobre a etimoloxía e motivación semántica de mergo,
véxase M. merganser; pequeno fai referencia ao tamaño, pois é a especie máis pequena dos tres.
raboalzado da Xamaica Oxyura jamaicensis
● Bibliografía ornitolóxica especializada. *Malvasía americana foi o nome proposto en 1999
no traballo de M. A. Conde Teira (12B); utilizouse nalgunha publicación ornitolóxica (13A). Noutras
publicacións chamóuselle *malvasía caribranca (10A e 14A). Na bibliografía ornitolóxica, o nome
portugués é pato-de-rabo-alçado-americano e pato-rabo-alçado-americano (14A, 1D e 2D).
● Nomes populares. É unha especie de presenza extremadamente rara na Galiza e non se lle
coñecen denominacións populares.
● Dicionarios consultados. Non se atoparon denominacións xenéricas ou específicas para esta
ave.
● Etimoloxía / motivación semántica. J. Corominas e J. A. Pascual explican que malvasía é o
nome romance castelán da cidade grega Monembasía, e tamén o nome actual das famosas cepas de
videiras orixinarias daquela terra; a partir de aquí suxiren que talvez houbo algunha asociación entre o
nome grego das videiras ou da cidade e o nome castelán de Oxyura leucocephala, que tamén é
malvasía, aínda que non se sabe exactamente cal sería.
O cualificativo rabo-alçado fai referencia á característica posición vertical do rabo desta
anátida; americana indica a súa área orixinaria de distribución; caribranca alude á cor branca das
faceiras do macho. Sobre a motivación semántica de pato, véxase Anas platyrhynchos.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. Na nosa opinión,
*malvasía é un evidente castelanismo. Seguindo as orientacións terminolóxicas da propia Real
Academia Galega, que aconsella acudir ao portugués como referente cando non houber en galego nome
vernáculo para unha realidade, sería ben mellor tomarmos os nomes do portugués e empregar pato de
rabo alzado para Oxyura leucocephala e pato de rabo alzado americano para Oxyura jamaicensis, e
77