1kYBRBWHf

ganso común Anser anser
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Ánsar cincento foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B); utilizouse
nas guías de aves destes autores (1A, 5A e 22A) e recolleuse ou utilizouse tamén nalgunhas
publicacións ornitolóxicas (2A, 6A e 18 A); nalgunha publicación utilizouse ánsar cinsento (4A e 17A).
Ganso bravo foi a denominación proposta en 1991 e 1999 nos traballos de M. A. Conde Teira e T. A.
Vidal Figueroa (10B e 12B); tense empregado nalgunhas publicacións ornitolóxicas (12A, 13A, 15A e
16A). Nalgunha outra publicación ornitolóxica, aparece ganso común (10A e 14A). Na bibliografía
ornitolóxica, o nome portugués é ganso-bravo (2A, 1D e 2D).
● Nomes populares. C. García González rexistrou o nome inespecífico de ganso en Compostela;
J. L. Couceiro Pérez, en Feás (3C). F. Bernis Madrazo apunta as denominacións xenéricas galegas pata
(na Coruña, Lugo, Pontevedra e norte de Portugal), ánsar e ganso bravo (11B).
● Dicionarios consultados. No Diccionario de usos castelán-galego de X. M. Freixedo Tabarés e
F. Álvarez Carracedo (1984), da editorial Akal, aparece a voz galega sangano identificada co ganso
doméstico. O Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, inclúe
a entrada xenérica ganso, e especifica a subentrada ganso bravo para se referir a ganso salvaxe;
tamén inclúe a entrada ganseirón, que define, nunha das acepcións, como especie de ganso bravo,
sen especificar. O Diccionario de sinónimos da lingua galega de M. C. Noia, X. M. Gómez e P. Benavente
(1997), da editorial Galaxia, recolle pato parrulo e pato de río como sinónimos xenéricos de ganso,
apuntando os xéneros Anser e Branta. No Gran Diccionario Xerais da Lingua Galega (2000), de varios
autores, aparece a entrada xenérica ganso (como galega e preferente), que define e identifica con
Anser anser; rexeita as voces *oca e *ánser, que non considera galegas, e remite a ganso.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Ganso é un vocábulo recollido na nosa literatura
por diversos autores, como Roxelio Lois Estévez, xa no ano 1894, en Fabas e Castañas: "Consolo
cáusame e sigo / coa miña pruma de ganso ...". Ou María Pilar Campo no ano 1996, en Confusión
e morte de María Balteira: "O corazón do ganso latexaba entre os brazos da muller...".
● Etimoloxía / motivación semántica. O nome ánsar vén do latín anser; o nome ganso, do
gótico gans. O modificador cinsento fai referencia á cor da súa plumaxe; bravo indica que é unha
especie salvaxe, non domesticada.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. M. A. Conde Teira e T.
A. Vidal Figueroa comentan que ganso é o único nome xenérico de que dispón o galego e que ánsar é
un arcaísmo innecesario (10B).
No que fai referencia aos modificadores para a súa caracterización específica, tanto bravo como
cincento para Anser anser teñen o problema de seren moi inespecíficos, xa que estes mesmos
modificadores se poderían aplicar practicamente a todas as especies do xénero Anser. A pesar de que
bravo é tamén o modificador en portugués, talvez sería mellor usarmos para este paxaro o cualificativo
común (ganso común), denominación que xa se ten utilizado nalgunhas publicacións (10A e 14A).
Deste xeito, ganso bravo sería o modo de denominarmos as especies todas que non son domésticas,
calquera delas (non só A. anser), fronte ao ganso doméstico (o animal caseño ou criado nas granxas);
e ganso común sería, das silvestres ou bravas, o A. anser, a especie que con máis frecuencia
avistamos na Galiza.
A pesar de que en xeral e na medida do posíbel téntase unha harmonización coas
denominacións portuguesas, A. anser debería ser unha excepción: o modificador usado en portugués
no contexto da ornitoloxía especializada ─aínda que se pode adoptar perfectamente en galego─ é moi
inespecífico. O mesmo sucedería coa denominación cisne bravo para Cygnus cygnus.
ganso de bico curto Anser brachyrhynchus
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Ganso bicocurto foi o nome proposto en 1999 no
traballo de M. A. Conde Teira (12B); tense utilizado en varias publicacións ornitolóxicas (10A, 13A, 14A,
15A e 16A). Nalgunha publicación ornitolóxica tamén se empregou o nome de ánsar biquicurto (17A)
e ánsar bicocurto (22A). Na bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é ganso-de-bico-curto (1D,
2D e 3D).
● Nomes populares. É unha especie moi rara na Galiza e non se lle coñecen denominacións
populares galegas, non sendo a xenérica.
● Dicionarios consultados. Atopáronse as entradas xenéricas apuntadas en Anser anser.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Sobre o emprego da voz ganso na nosa literatura,
véxase A. anser.
● Etimoloxía / motivación semántica. Ánsar vén do latín anser; ganso, do gótico gans. O
modificador bicocurto e similares fan referencia ao seu bico, como queda explícito.
56