1kYBRBWHf

tamén empregadas para esta especie, pois son moi semellantes.
● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, aparece a entrada xenérica paíño. No Dicionário da língua galega de I. Alonso
Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, aparece as entradas paiño, que nunha das acepcións define
e identifica con O. leucorhoa e co sinónimo cabaciña (mais que despois identifica con outra ave mariña
diferente, A. alle ou P. alle, da familia dos alcídeos) e co sinónimo alma-de-mestre (mais que despois
no ten entrada propia); e aceiteira, que nunha das acepcións identifica con paiño, H. pelagicus e O.
leucorhoa. No Diccionario de sinónimos da lingua galega de M. C. Noia, X. M. Gómez e P. Benavente
(1997), da editorial Galaxia, recóllense paíño gallado e pao da graxa como denominacións para O.
leucorhoa. No Gran Diccionario Xerais da Lingua Galega (2000), de varios autores, aparece a entrada
paíño (como galega e preferente), que define de foma xenérica, e identifica a denominación paíño
gallado especificamente con O. leucorhoa.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Canto ao emprego de paíño na nosa literatura,
véxase H. pelagicus.
● Etimoloxía / motivación semántica. No que atinxe á semántica, H. Costa et al. explican que o
nome alma-de-mestre ten orixe na lenda segundo a cal as almas dos mestres mariñeiros, falecidos no
mar, reencarcanarían nestas pequenas aves de plumaxe escura, negra ou case negra, que teñen por
costume seguir os barcos de pesca (1D). Por outro lado, os modificadores de rabo gallado, decauda-forcada
etc. fan referencia á forma do seu rabo. O modificador de Leach alude ao zoólogo
inglés William Elford Leach (1790-1836), que comprou un exemplar desta especie para o British
Museum. Para a semántica de pao, paíño, aceiteira e da graxa véxase H. pelagicus.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. Cabaciño ou
cabaciña son denominacións populares moi inespecíficas, que se usan para designar especies de
paxaros ben diferentes, caracteristicamente de tamaño pequeneiro e que flotan na auga. Rexístrase
como nome para o mergullón pequeno (Tachybaptus ruficollis), aínda que se cadrar pode referirse
tamén a outros mergullóns, e tamén para unha especia da familia dos alcídeos, Alle alle. Como
acabamos de ver, no Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995) recóllese ademais como
nome para unha especie de paíño (Oceanodroma leucorhoa); talvez neste caso sexa unha confusión ou
erro na identificación, pois chama a atención que en ningunha outra fonte se recolla esta asignación nin
para O. leucorhoa nin para outras especies de paíños.
Por outro lado, na nosa opinión, non acaba de se de todo acaído o modificador de rabo
gallado, porque non é un trazo específico, xa que outras especies de paíños tamén teñen o rabo
gallado: Oceanodroma castro, Oceanodroma furcata, Oceanodroma markhami, Oceanodroma tethys
etc. Por este motivo é que optamos mellor polo modificador de Leach para esta especie, presente
tamén noutras linguas para a denominación de O. lecorhoa.
Familia Phaetontidae
rabixunco de bico vermello Phaeton aethereus
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Trátase dunha especie de recente avistamento e non se
ten proposto até agora unha denominación no ámbito da ornitoloxía especializada galega. Na
bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é rabijunco (3D).
● Nomes populares. É unha especie de presenza moi rara nas nosas costas; non se lle coñecen
nomes populares.
● Dicionarios consultados. Nos dicionarios consultados non se atoparon denominacións para
esta especie.
● Etimoloxía / motivación semántica. O nome rabixunco fai referencia ao característico rabo
longo desta especie, que parece un xunco, e o modificador de bico vermello fai referencia á
chamativa tonalidade vermella do seu bico.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. No ámbito lusófono
existe tamén a denominación rabo-de-palha, que se pode usar perfectamente en galego, rabo de
palla, para as tres especies do xénero Phaeton. É un nome xenérico ben suxestivo, mais ten o
problema de que para formarmos as denominacións de cada unha das tres especies resulta un chisco
longo de máis, en tanto que rabixunco permite formar de modo algo máis curto os nomes rabixunco
de bico vermello (Phaeton aethereus), rabixunco de rabo vermello (Phaeton rubricauda) e rabixunco
de bico amarelo (Phaeton lepturus). Rabo de palla de rabo vermello, por exemplo, alén de algo longo,
soaría tamén redundante.
37