1kYBRBWHf

choia, choa, *cornella, *cornexa e gralla; e coa voz castelá graja, gralla. O Dicionário da língua
galega de I. Alonso Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, trae as entradas: choia, nunha das
súas acepcións, definida como ave semellante ao corvo, e especifica a subentrada choia
biquivermella para Pyrrhocorax pyrrhocorax; corvacho, que nunha das acepcións define como
"páxaros da família dos córvidas, como a gralla-de-bico-vermello"; pero despois a entrada gralla
nunha das acepcións só a define de maneira xenérica como paxaros semellantes ao corvo, de menor
tamaño (noutra acepción identifícaa con Corvus frugilegus e noutra con Merops apiaster); tamén trae a
entrada *graxo, que identifica con C. frugilegus e define de maneira inespecífica como grallo, ave
córvida; grallo, que nunha das acepcións define como macho da gralla (noutras, como xénero de aves
de rapina, como M. apiaster e como aves mariñas do xénero Phalacrocorax); e *cornella, que define
de forma xenérica, dando como sinónimos choia e gralla. O Diccionario de sinónimos da lingua galega
de M. C. Noia, X. M. Gómez e P. Benavente (1997), da editorial Galaxia, recolle choia biquivermella,
cornella, gaio e gralla como sinónimos específicos para P. pyrrhocorax. No Gran Diccionario Xerais da
Lingua Galega (2000), de varios autores, aparece a entrada choia (como galega e preferente), nunha
das acepcións definida como ave semellante ao corvo e coa subentrada choia biquivermella, nome
identificado con P. pyrrhocorax; rexeita a voz cornexa, que non considera galega, e remite a choia.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Eduardo Pondal utilizou gralla en Queixumes dos
Pinos (1886): "... e tan sós que o seu silencio / solo o soen perturbar / algún corvo, ou vaga gralla... ".
A voz choia tense empregado na nosa literatura popular (véxase Corvus monedula).
● Etimoloxía / motivación semántica. Choia deriva do francés antigo e do valón choe (segundo
o Diccionario Crítico Etimológico Castellano e Hispánico de J. Corominas e J. A. Pascual, que citan as
denominacións documentadas de choa, choya e chova, a última ademais é o nome xenérico castelán
actual). Gralla e grallo derivan do latín graculus. A respecto da etimoloxía de cornella, véxase Corvus
corone. O modificador de bico vermello ou biquivermella alude á rechamante cor vermella do seu
bico.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. M. A. Conde Teira e T.
A. Vidal Figueroa explican no ano 1991 que gralla e choia son dous nomes xenéricos populares
aplicábeis tanto a Corvus monedula como ás dúas especies de Pyrrhocorax (10B). A partir de aquí,
tentando achegarse na medida do posíbel ao portugués, formularon un sistema de nomenclatura para
as dúas especies do xénero Pyrrhocorax: gralla (ou gralla de bico vermello) para Pyrrhocorax
pyrrhocorax e gralla de bico amarelo para Pyrrhocorax graculus, que non está presente na nosa
xeografía mais si en rexións veciñas. Na nosa opinión, esta sería a mellor proposta. (Véxase esta
mesma alínea en Corvus monedula.)
*Graxo é un castelanismo, por influxo da voz castelá grajo ou graja. O correcto e propio do en
galego, de acordo coas leis da evolución fonética, é grallo e gralla.
gralla calva Corvus frugilegus
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Non se recollen en galego. Na bibliografía ornitolóxica,
o nome portugués é gralha-calva (1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. É unha especie que se tiña rexistrado na primeira metade do século XX e
hoxe é de ocorrencia excepcional nas terras galegas: non se lle coñecen nomes específicos, non sendo
os xenéricos.
● Dicionarios consultados. Non se recollen nomes específicos para Corvus frugilegus (como
apuntamos, é unha especie e de presenza moi rara na Galiza).
● Etimoloxía / motivación semántica. En relación con gralla, véxase P. pyrrhocorax; Corvus
corone. Calva alude a que a partir do primeiro ano teñen unha área de pel núa na face.
corvo Corvus corax
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Corvo carnazal foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B); utilizouse
nas guías de aves destes autores (1A, 5A e 22A), no Atlas de vertebrados de Galicia (7A) e recolleuse
ou utilizouse tamén noutras publicacións (2A, 6A e 11A). Corvo grande foi o nome proposto en 1991 e
1999 nos traballos de M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); tense recollido ou
empregado nalgunhas publicacións ornitolóxicas (8A, 10A, 12A, 13A, 14A, 15A, 16A e 18A). Na
bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é corvo (2A, 10A, 1D, 2D e 3D) ou corvo-comum (2D).
● Nomes populares. A. Villarino Gómez rexistrou o nome de corvo para esta especie nas terras
da Limia (9A). Penas Patiño e Pedreira López apuntan corvo preán, tamén recollido no Atlas de
vertebrados de Galicia (1A e 7A). A denominación xenérica corvo é moi popular e está moi estendida
por toda Galiza para se referir xenericamente ás especies desta familia (3C) e tamén, nalgunhas
259