1kYBRBWHf

7A), figorrodrigo (1A), figo rodrigo (7A), papafigo (1A, 7A), galo cereixeiro (1A), gaio
cereixeiro (7A), gaiolo (7A), merlo gaiolo (1A), avión (7A), ouripenlo (1A, 7A), milleiro (1A),
maría rosa (1A, 7A), vichelocrego (1A, 7A), domingo lirón (1A), merlo marelo (1A), papagaio
(1A, 7A), milpéndora (1A, 7A), riádigo (1A), merlo rei (1A, 7A), tiroliro (1A, 7A), aureol (1A) e –
impropiamente, indican Penas e Pedreira– reiseñor (1A, 7A). J. A. Palacio Sánchez rexistrou para
Oriolus oriolus o nome de bagullo no galego de Pantón (3C). A. Villarino Gómez rexistrou para esta
especie as denominacións de baraceiro, maraleiro, figo loureiro e figo marelo nas terras da Limia
(9A). Tamén figomarelo, nas terras da Limia, o autor do presente traballo. H. Costa et al. apuntan a
denominación tamén galega de botache-lo-millo (1D). M. Taboada Cid rexistrou papafigo en Verín e
M. J. Pérez Alonso en Goián (3C). A. Reboreda, C. Álvarez, E. Castro X. L. Lozano, X. R. Reigada e X.
Rodríguez recollen domingonobelo na comarca de Verín (23B). E. Rodríguez Gandoi rexistrou oureol
en Guntín e M. J. Pérez Alonso en Goián (3C). M. González González rexistrou oriolo no Incio (3C). M.
Prado Fernández rexistrou ouriol en Ferreira de Valadouro e G. Baamonde Traveso en Cedofeita (3C).
M. R. Álvarez Blanco rexistrou a variante oubión en Ramirás (3C). F. Bernis Madrazo rexistrou
vichelocrego en Lugo; ouriol e oureol en bastantes localidades tamén da provincia de Lugo; oriol,
ourol e oriolo en varias localidades tamén desta provincia (11B). F. Bernis Madrazo cita a L. Iglesias
(1927) e J. Cuveiro (1876), que recollen tamén algunhas destas denominacións, e a Ríos Naceyro
(1850), que recolleu para Galiza viche-lo-crego e papagaio (11B). C. Pedreira López et al.
rexistraron os nomes de vichelocrego, viches o crego, paxaro do crego, bicho do crego e
vicholocrego (con e sen gheada) no concello de Ames, na provincia da Coruña (9B). M. A. Conde Teira
apunta tamén a denominación cereixeiro rexistrada por Rivas Quintás nalgúns lugares para O. oriolus
(12B). J. L. Couceiro Pérez rexistrou a voz aropendra no galego de Feás (3C). M. Taboada Cid
rexistrou maripéndola na Mezquita; M. E. Vázquez Santamaría, milpéndola e milpéndora na Gudiña
(3C). F. Bernis Madrazo rexistrou milpréndiga na provincia de León (11B). M. Taboada Cid tamén
rexistrou para esta especie os nomes rodrigabión e rogabión en Verín (3C). J. A. Palacio Sánchez
rexistrou para esta especie mingulirón en Ferreira de Pantón (3C). Eligio Rivas Quintas apunta as
denominacións pedro pequeno (en Canicova), millarou (en Marín), maría viou (en Samieira),
nicolau (en Moraña), bicho do crego (en Cercedo), crego amarelo (en Loureiro), gaimarelo (en
Alba), así como vichelocrego noutras localidades que non especifica (10G). F. Bernis Madrazo cita
ademais a segunda obra de L. Iglesias (1954), na que recolle as denominacións papafigos,
mingolirón e gayolo (gaiolo) para esta especie (11B). M. R. Martínez Martínez rexistrou a voz galo
de braña en Curtis, que identificou coa voz castelá oropéndola (3C), o cal chama a atención pois galo
da braña está referido sempre, noutras moitas localidades, a Vanellus vanellus.
● Dicionarios consultados. O Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, trae as entradas rodrigovirón (que define como ceto paxaro de cor amarela que
pendura o seu niño dalgunha rama), vichelocrego (que identifica coa voz castelá oropéndola), riadigo
(que identifica con oropéndola e remite a vichelocrego), papafigo (que remite a gaio e a vichelocrego),
gaio (que, ademais de identificalo con outra especie de paxaro, arrendajo, remite noutra acepción a
ouriol e vichelocrego), gaiolo (indica que pode estar referida ao gaio –arrendajo– ou ao
vichelocrego), millangarrido (que remite a vichelocrego), milpéndora (que identifica con
oropéndola), oureol, oureolo e orial (que identifica coa voz castelá oropéndola e remite a
vichelocrego); inclúe na entrada merlo a subentrada merlo garleiro, que remite a vichelocrego. O
Diccionario de usos castelán-galego de X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo (1984), da
editorial Akal, dá para o castelán oropéndola os galegos vichelocrego, gaiolo, oureol, oureolo,
auriolo, gaio, papafigos, millangarrido e milpéndora. O Dicionário da língua galega de I. Alonso
Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco inclúe para esta especie as entradas: ouriolo, que remite a
oureolo, que non ten entrada propia; oureol, que define como "páxaro dentirrostro de corpo marelo e
asas e rabo negros", e identifica con Oriolus oriolus e cos sinónimos ouriolo e vichelocrego; crego
marelo, como subentrada na entrada "crego", identificada con ouriolo; gaiolo, nunha das súas
acepcións, ademais de se referir tamén a G. glandarius; papafigo, nunha das súas acepcións;
milpéndora, que remite a ouriolo; papagaio, nunha das súas acepcións; vichelocrego, que remite a
ouriolo; crego marelo, que nunha das acepcións identifica con ouriolo; e milleiro (identifica milleiro
con O. oriolus e apunta pintarroxo como o seu sinónimo, mais na entrada de pintarroxo non fai
referencia a esta especie senón a A. cannabina); tamén recolle a entrada rodrigovirón, que define
inespecificamente como "páxaro de cor amarela que colga o niño de algunha galla" e que
probabelmente tamén é esta especie. Na entrada "melro" inclúe a subentrada melro garleiro, e dá
vichelocrego como sinónimo desta denominación. O Diccionario de sinónimos da lingua galega de M. C.
Noia, X. M. Gómez e P. Benavente (1997), da editorial Galaxia, recolle bagullo, barazán, cereixeiro,
crego, crego amarelo, domingo leirón, figomarelo, figorrodrigo, gaimarelo, gaio, gaio real,
galo cereixeiro, galo de braña, lapafigos, manga amarela, maripéndola, merlo gaiolo, merlo
marelo, merlo rei, millán garrido, millarou, milleiro, mingulirón, nicolao, oureol, oureolo,
ouriolo, ouripenlo, papafigo, papagaio, pedro pequeno, reboleirón, riádigo, rodrigoliro e
vichelocrego como sinónimos específicos para O. oriolus. No Gran Diccionario Xerais da Lingua Galega
(2000), de varios autores, recóllense para esta especie as entradas gaiolo (tanto para se referir a O.
250