1kYBRBWHf

● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, para alén das entradas xenéricas indicadas en Parus major, na entrada xílgaro
inclúese a subentrada xílgaro ferreiro, que se identifica coa voz castelá garrapinos, pájaro, que se
podería referir a esta especie, que en castelán recibe o nome de carbonero garrapinos. No Diccionario
de usos castelán-galego de X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo (1984), da editorial Akal,
aparecen as denominacións xenéricas indicadas en P. major. O Dicionário da língua galega de I. Alonso
Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, trae as denominacións xenéricas indicadas en Parus major.
O Diccionario de sinónimos da lingua galega de M. C. Noia, X. M. Gómez e P. Benavente (1997), da
editorial Galaxia, recolle ameixendro e ferreiriño común como sinónimos específicos para P. ater. No
Gran Diccionario Xerais da Lingua Galega (2000), de varios autores, aparecen as denominacións
xenéricas indicadas en P. major e nelas recóllense as subentradas ferreiriño común e ferreirolo
común, que fan referencia especificamente a P. ater; ademais achéganse as entradas almixelo e
almixendro (como galegas, a primeira non preferente e a segunda si) para se referir exclusivamente a
esta especie.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. A respecto do emprego de ferreiro e ferreiriño
nas nosas letras, véxase P. major.
● Etimoloxía / motivación semántica. Sobre a motivación semántica do nome galego ferreiriño
e similares e do portugués chapim, véxase P. major. Os modificadores negro, preto e carvoeiro
aluden todos á cor da plumaxe na cabeza; común indica que é unha especie frecuente, neste caso non
necesariamente a que máis da familia; almixendro e almixelo talvez estean relacionados co parecido
do seu corpo redondo cunha ameixa ("ameixendro" é unha denominación popular equivalente; véxase
Parus caeruleus). Picafollas é unha denominación máis empregada para os paxaros do xénero
Phylloscopus (véxase Phylloscopus collybita). Xílgaro é unha denominación propia de Carduelis
carduelis, empregada popularmente quizá tamén para esta especie co modificador ferreiro.
ferreiriño azul Cyanistes caeruleus (=Parus caeruleus)
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Ferreiro foi o primeiro nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño, en 1977, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B). En 1978,
igualmente na Lista patrón de aves de Galicia, na segunda parte, os autores propuxeron o nome de
ferreiro bacachís no canto do anterior (5B); esta segunda denominación utilizouse no Atlas de
vertebrados de Galicia (7A) e recolleuse noutras publicacións (2A e 18A). Nas guías de aves de X. M.
Penas Patiño e C. Pedreira López empregouse un nome moi parecido: ferreiriño bacachís (1A, 5A e
22A). Ferreiriño azul foi a denominación proposta en 1991 e 1999 nos traballos de M. A. Conde Teira
e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); tense recollido ou empregado nalgunhas publicacións ornitolóxicas
(8A, 10A, 12A, 13A, 14A e 15A). Na bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é chapim-azul (2A,
10A, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. A. Villarino Gómez rexistrou para esta especie as denominacións de
chinchín, ferreiriño e pimpín nas terras da desaparecida lagoa de Antela (9A). C. Pedreira López et
al. rexistraron os nomes de ferreiro e ferreiriño para Cyanistes caeruleus no concello de Ames, na
provincia da Coruña (9B). F. Fernández Rei rexistrou ferreiro en Cariño; J. L. Couceiro Pérez, en Feás;
F. Varela González, en Santaia; A. Pérez Cid, en Marín; G. Baamonde Traveso, en Cedofeita; E.
Rodríguez Gandoi, en Guntín; J. A. Palacio Sánchez, en Ferreira de Pantón; M. R. Álvarez Blanco, en
Ramirás (3C). I. Leis Casanova rexistrou ferreira en Sta. Eulalia de Dumbría (3C). M. Felpeto Lagoa
rexistrou ferrete en Ares (3C). C. García González rexistrou ferreiriño en Compostela; R. Fraga
García, en Melide; M. A. Fraiz Barreiro, en Codeseda; M. E. Vázquez Santamaría, na Gudiña; M. C. Gil
Suárez, en Vilardevós (3C). (As devanditas denominacións están identificadas coa voz castelá herrerillo,
mais é posíbel que poidan estar referidas xenericamente ás especies de Parus). Tamén para C.
caeruleus, A. Reboreda, C. Álvarez, E. Castro X. L. Lozano, X. R. Reigada e X. Rodríguez recollen
ameixengo pequeno na comarca de Verín (23B). Outros nomes xenéricos populares tamén aplicábeis
a esta especie están apuntados en Parus major.
● Dicionarios consultados. Manuel Leiras Pulpeiro recolle ferreiriño no seu Vocabulario gallegocastellano
(1912), identificándoo de modo inespecífico coa voz castelá herrerillo. No Diccionario galegocastelán
de X. L. Franco Grande (1968), da editorial Galaxia, no Diccionario de usos castelán-galego de
X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo (1984), da editorial Akal, aparecen as denominacións
xenéricas indicadas en Parus major. O Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da
editorial Sotelo Blanco, trae as entradas subideiro, nunha das acepcións identificada con P. major e
Parus caeruleus (esta denominación está rexistrada a miúdo para outro paxaro, Certhia brachydactyla);
ferreiriño (válida para P. major e P. caeruleus) e ferreiro (como termo xenérico para toda a familia
de Parus e mais para Phoenicurus ochruros). Na segunda especifica a denominación de ferreiro
bacachis para P. caeruleus; tamén incorpora as entradas almixendro e ameixendro para se referir
exclusivamente a esta especie. O Diccionario de sinónimos da lingua galega de M. C. Noia, X. M. Gómez
244