1kYBRBWHf

toutinegra-de-barrete ou toutinegra-de-barrete-preto (2A, 10A, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. C. Pedreira López et al. rexistraron os nomes de papuda e papona para
Sylvia atricapilla no concello de Ames, na provincia da Coruña (9B). A. Villarino Gómez rexistrou para
esta especie a denominación popular de cabeciña negra nas terras da Limia (9A). Na primeira guía de
aves de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López apuntáronse as denominacións de moreira e cabeciña
negra para S. atricapilla (1A). Algunhas voces xenéricas populares tamén aplicábeis a esta especie
están comentadas en Sylvia communis.
● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, aparece a entrada moreira, nunha das súas acepcións definida como curruca de
cabeza nega, pájaro de la familia de los sílvidos (Sylvia melanocephala non habitaba aínda na Galiza, é
unha especie de aparición relativamente recente na nosa terra, e moi probabelmente a curruca de
cabeza negra á que se refire é S. atricapilla); outras denominacións xenéricas están apuntadas en S.
communis. No Diccionario de usos castelán-galego de X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo
(1984), da editorial Akal, especifícase a denominación moreira para a subentrada castelá curruca de
cabeza negra (como acabamos de comentar, moi probabelmente a curruca de cabeza negra á que se
refire é S. atricapilla); outras denominacións xenéricas están apuntadas en S. communis. No Dicionário
da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, aparecen as entradas:
papuxa, que se define como "pequenos páxaros de asas curtas e plumaxe vistosa", e especifica
papuxa das amoras (sen guións) para S. atricapilla; tarroeira, tamén para esta especie, do que se
volve dar o nome científico e se di que é máis coñecido polos nomes papuxa-das-amoras e amoreira
(aínda que despois, na entrada amoreira non inclúe esta acepción); tamén, cabeciña-negra, que
identifica con papuxa-das-amoras, S. atricapilla. No Gran Diccionario Xerais da Lingua Galega (2000),
de varios autores, aparecen as entradas papuda (como galega e preferente), que nunha das acepcións
identifica con S. atricapilla, incluíndo os sinónimos moreira e papuxa das amoras, e noutra acepción con
S. undata; papuxa (como galega e preferente), que nunha das acepcións identifica con S. communis,
mais que tamén considera como nome xenérico, e achega a subentrada papuxa das amoras, nome
que identifica con S. atricapilla, cos sinónimos moreira e papuda, e a subentrada papuxa *montés
(debería ser papuxa montesa), que fai referencia a Sylvia undata, co sinónimo papuda; moreira
(como galega e preferente), nunha das acepcións identificada especificamente con S. atricapilla, e cos
sinónimos papuxa das amoras e papuda; catuxa (como galega, mais non preferente), que remite a
papuxa; cabeciña negra (como subentrada dentro da enrada cabeza), que identifica com moreira,
papuda, papuxa das amoras, S. atricapilla; catarela (como galega non preferente), que remite a
papuxa; cataluxa (como nome galego xenérico e non preferente), que remite a papuxa.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. A respecto do emprego de papuxa na nosa
literatura, véxase S. communis.
● Etimoloxía / motivación semántica. Canto á semántica de papuxa, papuda e similares, e
tamén de toutinegra, véxase S. undata. Os termos das amoras, amoreira e similares fan referencia
á alimentación; encapuchada, cabeciña negra e de-barrete-preto aluden á plumaxe da cabeza.
picafollas de Bonelli Phylloscopus bonelli
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Picafollas abuado foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B); utilizouse
na primeira guía de aves destes autores (1A) e recolleuse nalgunha outra publicación ornitolóxica (2A e
7A). Picafollas de Bonelli foi o nome proposto en 1991 e 1999 nos traballos de M. A. Conde Teira e T.
A. Vidal Figueroa (10B e 12B); empregouse nas seguintes guías de aves de Penas Patiño e Pedreira
López (5A e 22A), no Atlas de vertebrados de Galicia (7A) e recolleuse ou empregouse tamén noutras
publicacións ornitolóxicas (6A, 8A, 8A, 10A, 12A, 13A, 15A e 14A). Na bibliografía ornitolóxica, os
nomes portugueses son felosa-de-papo-branco e felosa-de-Bonelli (2A, 10A, 1D, 2D e 3D; con
máis frecuencia o primeiro).
● Nomes populares. X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López apuntan as xenéricas de folosiña,
furafollas, picaflores e virafollas para as especies do xénero Phylloscopus (1A). No Atlas de
vertebrados de Galicia recóllese tamén para esta especie o nome de tuisa (7A). Outras denominacións
xenéricas populares que tamén se poderían aplicar a esta especie están anotadas en Phylloscopus
collybita, Hippolais polyglotta e Regulus ignicapilla.
● Dicionarios consultados. Aparecen as denominacións xenéricas apuntadas en Phylloscopus
collybita. Ademais, no Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da editorial Sotelo
Blanco aparece as entrada pica-folla, especificando a denominación de pica-folla-abuado para
Phylloscopus bonelli.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. A respecto do emprego de picafollas e virafollas
na nosa literatura, véxase Phylloscopus collybita. Canto ao emprego de folosiña, véxase Locustella
naevia.
235