1kYBRBWHf

empregadas con frecuencia na nosa literatura. Marcial Valladares utiliza reiseñor en Maxina ou a filla
espúrea, obra escrita no ano 1880: "... cantaban xa o millán garrido, a bubela e o cuco nas carballeiras,
o merlo e o reiseñor nos salgueirais, o paspallás entre os centeos e os xílgaros e carriciños, os
chincheiros e xiríns desfacíanse nos eidos mirando cada un para o seu amor ...". Álvaro Cunqueiro
emprega reiseñor en varias das súas obras, como por exemplo en Palabras de víspera (1974):
"...Escóitase vir dos choupos a tonada do reiseñor... ".
Valentín Lamas Carvajal usou rousinol en Espiñas, follas e frores (1874): "Rousinol da miña
patria / Da nosa ribeira rola..." . Igualmente, Francisco Añón Paz, como se recolle en Poesías en galego
(1878): "Cando na escura noite retrina o rousinol...". Tamén Victoriano Taibo, en Abrente. Versos
galegos (1922): "Unha cantiga do triste rousinol...". Ou Silvio Santiago, n' O silencio redimido (1976):
"No carballo melodiaba un rousinol..." .
● Etimoloxía / motivación semántica. J. Corominas e J. A. Pascual, no Diccionario Crítico
Etimológico Castellano e Hispánico, explican que a voz castelá ruiseñor (e as galegas reiseñor,
rousinol e similares) vén do occitano antigo rossinhol, procedente do latín vulgar lusciniolus, do latín
luscinia ou luscinius; os autores indican que decontado luciniolus pasou a denominarse rusciniolus.
Subidor é unha denominación propia do xénero Certhia.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. M. A. Conde Teira
explica en 1999 que rousinol é unha voz próxima á atribuída como orixinaria, a provenzal rossinhol
(do latín lusciniolus), e que estaba presente xa no galego-portugués da época medieval (12B). M. A.
Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa prefiren, por tanto, escoller un nome galego de vella tradición,
rousinol, aínda vivo, antes que a voz reiseñor, que está atribuída a unha “etimoloxía popular” e que
puido estar apoiada pola denominación castelá ruiseñor (10B). Ademais, reiseñor aplícase tamén a
outras especies (12B). M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa tamén comentan que tanto reiseñor
coma rousinol están recollidas no VOLG, Vocabulario Ortográfico da Lingua Galega (10B). O termo
común engádeselle ao nome, normalmente, cando se está a falar tamén doutras especies parecidas
que teñen o mesmo nome xenérico (rousinol), aínda que non se observaren na nosa xeografía, para
diferenciar Luscinia megarhynchos das outras.
papoazul Luscinia svecica
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Papoazul foi a denominación proposta por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B), e tamén
en 1991 e 1999 por M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); utilizouse nas guías de aves
de Penas Patiño e Pedreira López (5A e 22A; na última, papoazul común) e tense recollido e utilizado
tamén noutras publicacións ornitolóxicas (2A, 10A, 11A, 12A, 13A, 14A, 15A, 16A, 18A e 11B). Na
bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é pisco-de-peito-azul (2A, 10A, 11B, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. R. Fraga García rexistrou en Melide a voz papiazul, que está definida no
traballo de C. García González como "paxaro pequeno co pescozo azul" (3C).
● Dicionarios consultados. Non se atoparon denominacións para esta especie.
● Etimoloxía / motivación semántica. Como o nome claramente indica, papoazul fai referencia
á vistosa cor azul que estes paxaros exhiben no papo na época de cría.
rabirrubio común Phoenicurus ochruros
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Curroxo común foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B); utilizouse
na primeira guía de aves destes autores (1A) e recolleuse no Atlas de vertebrados de Galicia (7A) e
noutras publicacións ornitolóxicas (2A, 18A e 11B). Rabirrubio, ou rabirrubio común, foi o nome
proposto en 1991 e 1999 nos traballos de M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); tense
empregado e recollido publicacións ornitolóxicas (8A, 10A, 12A, 13A, 14A e 16A). Nas últimas guías de
aves de Penas Patiño e Pedreira López (5A e 22A), no Atlas de vertebrados de Galicia (7A) e nalgunha
outra publicación empregouse o nome de rabirrubio tizón (6A e 11A). Na bibliografía ornitolóxica, o
nome portugués é rabirruivo ou rabirruivo-preto (2A, 10A, 11B e 1D), e tamén rabirruivo-comum
(2D e 3D).
● Nomes populares. A. Villarino Gómez rexistrou para esta especie pedreira, pedreiro,
canteiro, pisco e tremerrabos nas terras da Limia (9A). X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López
apuntan as denominacións populares de tizón, ferreiro, paxaro carbón, páxaro negro, e
rabarrubia (1A). No Atlas de vertebrados de Galicia, recóllense para esta especie, ademais de
ferreiro, os nomes de ferreirolo, carboeiro e curroxo (7A). F. Bernis Madrazo rexistrou para esta
especie o castelanismo ferrero en Lugo (11B). M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa tamén apuntan
a denominación popular de negrita (10B). F. Fernández Rei rexistrou gumba en Cariño para se referir
215