1kYBRBWHf

Familia Troglodytidae
carriza
Troglodytes troglodytes
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Carrizo foi o nome proposto por C. Pedreira López e X.
M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B); utilizouse nas guías
de aves destes autores (1A, 5A e 22A; na última, carrizo común), no Atlas de vertebrados de Galicia
(7A) e recolleuse noutras publicacións (2A, 8A e 18A). Carriza foi o nome proposto en 1991 e 1999
nos traballos de M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); tense empregado e recollido
nalgunhas publicacións ornitolóxicas (6A, 11A, 12A, 13A, 14A e 11B). En 1991, Conde Teira e Vidal
Figueroa propuxeran, ademais de carriza, carrizo (10B). Na bibliografía ornitolóxica, o nome
portugués é carriça (2A, 10A, 11B, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. A voz carrizo está amplamente distribuída na fala de todo o territorio
galego. Rexistrárona M. R. Álvarez Blanco en Ramirás; M. P. Paz González, en Xunqueira de Ambía; A.
Sánchez Sánchez, en Montederramo; F. Fernández Rei, en Cariño; J. Vilariño Seco, en S. Braulio de
Caaveiro; J. M. Dobarro Paz, en Cabalar; J. L. Couceiro López, en Feás; M. R. Martínez Martínez, en
Curtis; M. J. Morandeira Lores, en Laxe; I. Leis Casanova, en Sta. Eulalia de Dumbría; C. García
González, en Compostela; J. López Fernández, en Novefontes; R. Fraga García, en Melide; M. C. López
Taboada, en Sobrado dos Monxes; M. J. Pérez Froiz, en Sta. María de Oirós; M. A. Fraiz Barreiro, en
Codeseda; M. C. Enríquez Salido, no Grove; M. Prado Fernández, en Ferreira de Valadouro; G.
Baamonde Traveso, en Cedofeita; X. Pena Seijas, en Guitiriz; S. Cortiña Vázquez, en Friol; E. Rodríguez
Gandoi, en Guntín; M. I. González Fernández, no Val de Burón; A. Santamarina Fernández, no Val do
Suarna; M. González González, no Incio; M. D. García Rojo, en Monterroso (3C). F. Bernis Madrazo
menciona carrizo citando a Ríos Naceyro (1850) e L. Iglesias (1927), como voz recollida xa por estes
autores (11B). A voz carriza está tamén abondo distribuída. Rexistrárona M. C. Enríquez Salido no
Grove; M. J. Pérez Alonso, en Goián; J. A. Palacio Sánchez, en Ferreira de Pantón; M. R. Álvarez
Blanco, en Ramirás; M. Díaz Carnero, en Castro Caldelas; M. E. Vázquez Santamaría, na Gudiña; M.
Taboada Cid, en Verín e na Mezquita; M. C. Gil Suárez, en Vilardevós; M. C. Rodríguez Lago, no Porto,
Zamora (3C). A. Reboreda, C. Álvarez, E. Castro X. L. Lozano, X. R. Reigada e X. Rodríguez, tamén
carriza na comarca de Verín (23B). F. Bernis Madrazo tamén rexistrou carriza nas provincias de
Pontevedra e Ourense (11B). A. Villarino Gómez rexistrou así mesmo carriza nas terras da Limia (9A).
Nesta comarca tamén recibe o nome de carrizo (autor do presente traballo). X. M. Penas Patiño e C.
Pedreira López indican tamén a denominación de carriza (1A). No Atlas de vertebrados de Galicia
apúntase, ademais de carriza, a variante popular de carniza (7A). M. T. Acosta García rexistrou a
variante garrizo para se referir a esta especie en Pedrafita (3C). J. Rodríguez Cruz, carrixa en
Hermisende (13B). C. Pedreira López et al. rexistraron os nomes de carrizo e carriza
(maioritariamente con seseo) para Troglodytes troglodytes no concello de Ames, na provincia da
Coruña (9B). Unha mención especial é precisa para o traballo lexicográfico publicado en 1975 na revista
Verba, "Nomes galegos do Erithacus rubecula e do Troglodytes troglodytes", de X. M. Penas Patiño e C.
Pedreira López (1B). Estes autores rexistraron as voces populares para estas dúas especies en case
200 localidades galegas repartidas nas catro provincias; no que respecta a Troglodytes troglodytes, os
autores rexistraron tres voces ben estendidas, carrizo, carriso e carriza, e despois tamén carrisa (só
un informante, en Muros), carriciña (só unha mención, en Becerreá, Lugo), carniza (só unha
mención, no Grove) e carniciña (só unha mención, na illa de Ons, Pontevedra); a voz carrizo
rexistrárona por toda a provincia de Lugo, parte da provincia da Coruña, nordeste de Pontevedra e
puntos illados de Ourense; a voz carriza rexistrárona en toda a provincia de Ourense e no sur da
provincia de Pontevedra; a voz carriso rexistrárona no sudoeste da provincia da Coruña (1B).
● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, aparece a entrada carrizo, que nunha das acepcións identifica coas voces castelás
troglodita e reyezuelo, e dá como sinónimos carriza (que logo define, nunha das acepcións, como
outro paxaro diferente), pitorrei (que identifica nesa entrada con outros paxaros diferentes) e tinque
(que define de maneira inespecífica como paxaro pequeno e común). O Diccionario de usos castelángalego
de X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo (1984), da editorial Akal, dá a voz galega
perdigoto como equivalente á castelá chochín. No Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís
(1995), da editorial Sotelo Blanco, aparecen as entradas carriza e carrizo referíndose, nalgunha das
súas acepcións, a T. troglodytes. O Diccionario de sinónimos da lingua galega de M. C. Noia, X. M.
Gómez e P. Benavente (1997), da editorial Galaxia, recolle carriza, carrizo, fulosiña, furafollas,
picamoscas, rei e tinque como sinónimos específicos para T. troglodytes. No Gran Diccionario Xerais
da Lingua Galega (2000), de varios autores, aparecen as entradas carriza e carrizo (ambas as dúas
como galegas e preferentes) para se referir, nalgunha das súas acepcións, a esta especie, e tamén
garrizo (como galega pero non preferente), que remite a carrizo.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Carrizo e carriza emprégase en cantigas
210