1kYBRBWHf

Familia Cinclidae
melro rieiro Cinclus cinclus
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Merlo rieiro foi a denominación proposta por C.
Pedreira López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B), e
tamén en 1991 e 1999 por M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); empregouse nas
guías de aves de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López (1A, 5A e 22A), no Atlas de vertebrados de
Galicia (7A) e recolleuse ou empregouse tamén noutras publicacións ornitolóxicas (2A, 8A, 10A, 12A,
13A, 14A, 15A e 18A). En 1991, M. A. Conde Teira e T. A. Vidal propuxeron, ademais de merlo rieiro,
a denominación de lavacú (10B). Na bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é melro-d’água (2A,
10A, 11B, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. G. Baamonde Traveso rexistrou para esta especie merlo arrieiro en
Cedofeita e M. Prado Fernández en Ferreira de Valadouro (3C). J. M. Dobarro Paz rexistro unha
variante, melro arrieiro, en Cabalar, e G. Baamonde traveso merlo rieiro tamén en Cedofeita (3C).
M. Taboada Cid rexistrou merla truteira na Mezquita e J. L. Couceiro Pérez merlo troiteiro en Feás
(3C). M. R. Álvarez Blanco rexistrou melro peixeiro en Ramirás (3C). C. Pedreira López et al.
rexistraron os nomes de merlo troiteiro, melro arrieiro, melro rieiro, melro troiteiro e melra
arrieira para Cinclus cinclus no concello de Ames, na provincia da Coruña (9B). M. González González
recolleu a voz pasarríos no galego do Incio (3C); malia non especificar que refire a esta especie, é
probábel que sexa así. Na primeira guía de aves de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López recóllense
as denominacións populares de merlo troiteiro, merlo de auga, merlo arrieiro, merlo peixeiro,
merliao, pasarríos e rescantín (1A; a última talvez un erro tipográfico, no canto de pescantín). A.
Reboreda, C. Álvarez, E. Castro X. L. Lozano, X. R. Reigada e X. Rodríguez recollen melra troitoira na
comarca de Verín (23B). No Atlas de vertebrados de Galicia apúntanse os nomes de rieiro, lavacú,
merlo de río, merlo da auga, somorgullo e andarríos para esta especie (7A). Conde Teira e Vidal
Figueroa tamén recolleron a forma somorgullo para Cinclus cinclus, no galego oriental (10B e 12B).
● Dicionarios consultados. O Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, trae a entrada merliau, que identifica co castelán mirlo de agua; na entrada merlo
inclúe a subentrada merlo troiteiro. O Diccionario de usos castelán-galego de X. M. Freixedo Tabarés
e F. Álvarez Carracedo (1984), da editorial Akal, recolle a denominación merliau en correspondencia
coa subentrada castelá mirlo de agua. No Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da
editorial Sotelo Blanco, inclúe as entradas pasa-rios, merlo-troiteiro e merlo-rieiro para se referir a
Cinclus cinclus e engade os sinónimos merliao, merlo-de-água, merlo-peixeiro e pescantin (que
logo non aparecen nin coma entrada nin coma subentrada). Na entrada lava-cu defínese un páxaro que
anda no río, mais refírese ao xénero Alcedo. O Diccionario de sinónimos da lingua galega de M. C. Noia,
X. M. Gómez e P. Benavente (1997), da editorial Galaxia, recolle lavacús, merla troiteira, merliao,
merlo acuático, merlo arrieiro, merlo de auga, merlo peixeiro, merlo rieiro, merlo troiteiro,
pasarríos e restantín (probabelmente un erro tipográfico, no lugar de pescantín, copiado da guía de
Penas e Pedreira) como sinónimos específicos para C. cinclus. No Gran Diccionario Xerais da Lingua
Galega (2000), de varios autores, aparecen as subentradas merlo peixeiro, merlo troiteiro e merlo
rieiro dentro da entrada "merlo", e ademais a entrada pasarríos (os nomes todos como galegos e
preferentes), para se referir a C. cinclus; igualmente recolle a voz merliau (como galega mais non
preferente), remitindo a merlo peixeiro, e tamén a voz xenérica melro (como galega mais non
preferente), remitindo a merlo.
● Etimoloxía / motivación semántica. Etimoloxicamente, as denominacións merlo, melro e
similares veñen do latín merula e aplícanse a este paxaro por ter certo parecido co melro ou merlo
común. Lavacú é un nome utilizado tamén para outras especies de paxaros que andan no río; por
exemplo para Actitis hypoleucos, pois esta ave move a miúdo o rabo e pode dar esa impresión de que
anda a lavar o cu na auga; tamén se usa para A. apus, polo seu xeito de beber na superficie da auga. O
resto das denominacións de C. cinclus (rieiro, pasarríos, de auga etc.) aluden todas ao seu hábitat
acuático ou aos seus hábitos mergulladores e pescadores.
209