1kYBRBWHf

é porque anda preto das casas. M. C. Ríos Panisse explica que os termos relacionados con neve están
motivados porque este paxaro é abundante nas nevadas (7B). Non se encontrou unha explicación clara
para a denominación portuguesa alvéola, non sendo que estea orixinariamente relacionado con M.
alba, a partir de alba, albela, e despois se empregase para as outras especies. Non se encontraron
explicacións claras para outras denominacións.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. Ao meu ver, non lles
acaen de todo as denominacións galegas ás subespecies de M. alba (lavandeira branca para M. alba
alba e lavandeira negra ou moura para M. alba yarrellii), pois ambas as dúas son brancas e negras e
moi semellantes, só que M. a. yarrelli ten o lombo e o uropixio tamén negros en lugar de grises, pero
non é verdadeiramente toda ela negra, é branca e negra. Talvez sería mellor adaptarmos ao galego a
denominación portuguesa no que atinxe aos modificadores para as subespecies, isto é, lavandeira
branca común para M. a. alba e lavandeira branca británica para M. a. yarrellii.
Para alén de lavandeira branca máis modificador definir ben as subespecies, ao repetir o
cualificativo branca nas dúas queda máis claro que están próximas filoxeneticamente e ademais é un
sistema de denominación paralelo ao empregado para as subespecies de M. flava, que fai referencia ao
ámbito xeográfico. Así, en portugués, por exemplo, emprégase alvéola-branca de Marrocos para
outra subespecie, M. a. subpersonata, xa rexistrada en Beja (3D), sistema de denominación que
facilmente se podería continuar aplicando en galego, se fose o caso: lavandeira branca de Marrocos
(para M. a. subpersonata) con independencia de se ten un chisco máis de branco, de gris ou de negro.
lavandeira real Motacilla cinerea
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Lavandeira real foi a denominación proposta por C.
Pedreira López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B), e
tamén M. A. Conde Teira en 1999 (12B); utilizouse nas guías de aves de X. Penas Patiño e Pedreira
López (1A, 5A e 22A), no Atlas de vertebrados de Galicia (7A) e tense recollido ou utilizado tamén
noutras moitas publicacións ornitolóxicas (2A, 8A, 10A, 12A, 13A, 14A, 15A, 18A e 11B). En 1991, M.
A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa propuxeran a denominación de lavandeira cincenta (10B). Na
bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é alvéola-cinzenta (2A, 10A, 11B, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. A. Villarino Gómez rexistrou para esta especie as denominacións populares
de lavandeira, lavandeira clara e lavandeira marela nas terras da desaparecida lagoa de Antela
(9A). C. Pedreira López et al. rexistraron o nome de lavandeira real para Motacilla cinerea no concello
de Ames, na provincia da Coruña (9B). No tocante ás denominacións xenéricas populares, véxase
Motacilla alba.
● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, aparecen as voces xenéricas indicadas en M. alba. No Diccionario de usos castelángalego
de X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo (1984), da editorial Akal, aparecen as
denominacións xenéricas indicadas en M. alba. No Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís
(1995), recolle ademais as voces xenéricas indicadas en M. alba; na entrada pastoriña, que se
identifica co sinónimo xenérico alindadora, apúntase Motacilla cinerea; na entrada lavandeira
especifica a denominación de lavandeira real tamén para esta especie. O Diccionario de sinónimos da
lingua galega de M. C. Noia, X. M. Gómez e P. Benavente (1997), da editorial Galaxia, recolle os
sinónimos inespecíficos para o xénero Motacilla apuntados en M. alba e lavandeira cincenta e
lavandeira real como sinónimos específicos para M. cinerea. No Gran Diccionario Xerais da Lingua
Galega (2000), de varios autores, aparecen as denominacións xenéricas indicadas en Motacilla alba; na
entrada lavandeira especifica a subentrada lavandeira real para M. cinerea, que caracteriza como a
que ten cor marela limón no peito e cincentos a caluga, o lombo e a testa; na entrada paxariña trae a
subentrada paxariña da neve, denominación con que se refire especificamente a M. cinerea.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. A respecto do emprego de lavandeira na nosa
literatura, véxase M. alba.
● Etimoloxía / motivación semántica. A respecto da significación de lavandeira e outros nomes
xenéricos, véxase M. alba. Sobre a denominación portuguesa alvéola, véxase M. alba. O modificador
real refírese á cor da plumaxe e ao rabo aínda máis longo que o doutras especies de lavandeiras, que
fai que M. cinerea sexa moi vistosa; clara, amarela e cincenta fan referencia ás cores da súa
plumaxe, quer das partes dorsais ou das partes ventrais. Outros nomes, como pastoriña e paxariña
da neve, respectivamente, pódense referir a que anda nos prados entre o gando (aínda que é unha
denominación ben máis acaída para M. flava) e a que se ve máis no inverno.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. M. A. Conde Teira
explica no segundo traballo (12B) que prefire mellor lavandeira real por ser un nome acaído e vivo na
fala.
208