1kYBRBWHf

identifícase vaqueira coa voz xenérica castelá aguzanieves, mais é posíbel estea referido
especificamente a M. flava (véxase comentario semántico). No tocante ás denominacións xenéricas
galegas, véxase Motacilla alba.
● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, aparecen as voces xenéricas indicadas en M. alba. No Diccionario de usos castelángalego
de X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo (1984), da editorial Akal, aparecen as
denominacións xenéricas indicadas en M. alba. No Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís
(1995), da editorial Sotelo Blanco, aparece a entrada anda-rios con dúas acepcións, a primeira delas
referida de forma xenérica ás especies da familia dos motacilídeos (como por exemplo M. flava) e a
segunda referida a Alcedo atthis; recolle ademais as voces xenéricas indicadas en M. alba; na entrada
lavandeira especifica a denominación lavandeira verdeal para M. flava. No Gran Diccionario Xerais
da Lingua Galega (2000), de varios autores, aparecen as denominacións xenéricas indicadas en M.
alba; na entrada lavandeira especifica a subentrada lavandeira verdeal para M. flava, que
caracteriza como a que ten lombo verde e ventre amarelo; tamén achega a entrada vaqueiran (escrito
así, con ene final, como galega e non preferente), que remite de forma xenérica a lavandeira, mais que
podería estar referida a esta especie.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Canto ao emprego de lavandeira na nosa
literatura, véxase M. alba.
● Etimoloxía / motivación semántica. Sobre a significación de lavandeira e outros nomes
xenéricos, véxase M. alba. Sobre a denominación portuguesa alvéola, véxase M. alba. Os
modificadores verdeal e amarela fan referencia á cor da plumaxe. Do gado e vaqueira aluden a un
costume característico que ten esta especie en concreto de andar atrás dos bois e do gado en xeral,
comendo os insectos que saltan en tanto os ruminantes van pacendo; da veiga indica o seu hábitat
típico.
lavandeira branca Motacilla alba
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Lavandeira branca foi a denominación proposta por
C. Pedreira López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e
5B), e tamén en 1991 e 1999 por M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); utilizouse nas
guías de aves de Penas Patiño e Pedreira López (1A, 5A e 22A), no Atlas de vertebrados de Galicia (7A)
e recolleuse ou utilizouse tamén noutras moitas publicacións ornitolóxicas (2A, 6A, 8A, 10A, 11A, 12A,
13A, 14A, 15A, 16A, 18A e 11B). Alén diso, para a subespecie Motacilla alba yarrellii propúxose o nome
de lavandeira moura na lista padrón (4B e 5B); na primeira guía de aves de X. M. Penas Patiño e C.
Pedreira López e no traballo de T. A. Vidal Figueroa e M. A. Conde Teira apuntouse lavandeira negra
para esta subespecie (1A e 10B); Patiño e Pedreira volveron despois empregar lavandeira moura
(22A). Na bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é alvéola-branca, ou alvéola-branca-comum
para a subespecie Motacilla alba alba e alvéola-branca-británica para a subespecie Motacilla alba
yarrelii (2A, 10A, 11B, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López apuntan tamén o nome de paxaro
pastor para Motacilla alba (1A). A. Villarino Gómez rexistrou para esta especie as denominacións
lavandeira, lavandeira branca e lavandeira caseña na Limia (9A). C. Pedreira López et al.
rexistraron o nome lavanveira para Motacilla alba no concello de Ames, na provincia da Coruña (9B).
M. C. Ríos Panisse rexistrou cu de sebo en Muxía; lavandeira, en Mera, Pontedeume, Burela e Laxe;
lavañeira, na Guarda; e señorita, en Cambados (7B). Por outro lado, no tocante ás denominacións
populares xenéricas, na primeira guía de aves de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López recóllese
costureira, señorita, alindadora, lavrandeira (escrito con "b"), ravandoira (escrito con "b") e
paxariña da neve (1A). Na comarca da Limia, para alén de lavandeiras, tamén lles chaman
livandeiras (autor dio presente traballo). A voz popular e xenérica lavandeira está rexistrada en
moitas localidades galegas (3C). F. Bernis Madrazo cita a Arévalo Baca (1887), que daquela recollera
xa a denominación lavandeira na Galiza (11B). A. Pérez Cid rexistrou lavandoira en Marín (3C). M.
Taboada Cid rexistrou lavrandeira en Verín e na Mezquita; M. E. Vázquez Santamaría, na Gudiña; M.
C. Rodríguez Lago, no Porto, en Zamora (3C). J. Rodríguez Cruz, lavandeira en Hermisende, de modo
xenérico (13B). M. P. Paz González rexistrou devandoira no galego de Xunqueira de Ambía (3C). M.
Taboada Cid rexistrou pastoriña en Verín, que se identificou coa voz castelá aguzanieves,
habitualmente empregada para esta especie (3C). C. García González rexistrou andarríos no galego de
Compostela; M. González González, no do Incio; M. C. Rodríguez Lago no do Porto, en Zamora; A.
Santamarina Fernández rexistrou andarrius no galego do Val do Suarna; M. I. González Fernández
tamén, no Val de Burón (3C), mais non se especifica se se refire ás especies do xénero Motacilla ou a
Alcedo atthis, que tamén recibe este nome.
● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, aparecen as entradas lavandeira, que nunha das acepcións define e identifica coa
206