1kYBRBWHf

Pedreira López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B);
utilizouse nas guías de aves destes autores (1A, 5A e 22A) e recolleuse nalgunha outra publicación
(2A). Cotovía cristada foi proposto en 1991 e 1999 nos traballos de M. A. Conde Teira e T. A. Vidal
Figueroa (10B e 12B); tense empregado ou recollido en varias publicacións (8A, 10A, 12A, 13A, 14A,
15A e 18A). Na bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é cotovia-de-poupa (2A, 10A, 1D, 2D e
3D).
● Nomes populares. A. Villarino Gómez rexistrou especificamente para Galerida cristata a
denominación de laverca da carapuza nas terras da Limia (9A). A. Reboreda, C. Álvarez, E. Castro X.
L. Lozano, X. R. Reigada e X. Rodríguez recollen laverca de poupa para G. cristata na comarca de
Verín (23B). C. Pedreira López et al. rexistraron o nome de cotovío para Galerida cristata no concello
de Ames, na provincia da Coruña (9B). F. Bernis Madrazo apunta para a especie na Galiza o nome de
cotovía (11B). Outros nomes populares xenéricos que se poderían aplicar a esta especie están
comentados en Alauda arvensis e Lullula arborea. Aníbal Otero identificou como equivalente á voz
cogujada voces galegas capeluda, en Mones; cía, na Guardia; lavarquela (escrito con “b”), en
Hospital; laverco (escrito con “b”), en Quintáns; páxaro rastrón, en Meira; curucheira, en Veiga de
Muíños (1C), aínda que algunhas destas poderían referirse a outras especies da familia. Outros varios
nomes xenéricos populares que se poderían aplicar talvez a esta especie están comentados en Alauda
arvensis.
● Dicionarios consultados. O Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia, dá para a voz castelá cogujada a galega cotovía; ademais trae as entradas galegas:
galeiriña, identificada coas voces castelás alondra e cogujada; carreirega, identificada coa voz
castelá cogujada; cotovía, identificada coa voz castelá cogujada e os sinónimos catrolia (que non ten
entrada propia) e cuturlia (que non ten entrada propia); cotolovía (remite a cotovía); cuturlío
(remite a cotovía); e cotovío como macho da cotovía. O Diccionario de usos castelán-galego de X. M.
Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo (1984), da editorial Akal, dá para a voz castelá cogujada as
galegas capeluda, carreirega, galeiriña, cotovía, cotrolía e coturlía; para a voz castelá
carabinera, as galegas cotovía copetuda e callandra (a primeira parece referirse claramente a esta
especie). No Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco,
aparece a voz cotovia, cos sinónimos e comentarios que se anotan en Lullula arborea. O Diccionario de
sinónimos da lingua galega de M. C. Noia, X. M. Gómez e P. Benavente (1997), da editorial Galaxia,
recolle carapucheira, capelo, carrapucheira, cotovía das árbores, cotovía dos camiños, cotrola,
cotrolía, cucurucha, curucheira e curupete como sinónimos inespecíficos para os xéneros Galerida
e Lullula (aínda que podemos facilmente adiviñar que cotovía das árbores/cotovía dos camiños están
facendo referencia a G. cristata/L. arborea). No Gran Diccionario Xerais da Lingua Galega (2000), de
varios autores, aparecen as entradas cotovía (como galega e preferente), definida e identificada como
G. cristata e cos sinónimos cotrola e curucheira e coa subentrada cotovía dos camiños, que identifica
con caparucheira; cotrola (como galega e preferente), definida e identificada como G. cristata e cos
sinónimos cotovía e curucheira; curucheira (como galega e preferente), definida e identificada como
G. cristata e cos sinónimos cotovía e cotrola; carapucheira (como galega e preferente), definida e
identificada como G. cristata e cos sinónimos caparucheira e cotovía dos camiños; caparucheira
(como galega e preferente), definida e identificada como G. cristata e cos sinónimos carapucheira e
cotovía dos camiños; cotovío (como galega, mais non preferente), que remite a cotovía; cutuvía
(como galega e non preferente), que remite a cotovía; cutulumía (como galega e non preferente), que
remite a cotovía; cutuluvía (como galega e non preferente), que remite a cotovía; cuturlío (como
galega e non preferente), que remite a cotovía, e lódola (como galega e non preferente), que remite a
cotovía.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Sobre o emprego de cotovía ou cotovío na nosa
literatura, véxase Lullula arborea.
● Etimoloxía / motivación semántica. Cotovía e similares son voces de orixe onomatopeica. A
maioría dos nomes ou modificadores que recibe esta especie están motivados na conspicua carapucha
que ten: capeluda, da carapuza, galeiriña, cristada etc., ou o portugués de-poupa (e galego de
poupa). O modificador dos camiños alude a un dos lugares onde é máis frecuente observar este
paxaro.
cotovía pequena Lullula arborea
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Cotovía pequena foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B), e tamén
por M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa en 1991 e 1999, nos seus traballos (10B e 12B); utilizouse
nas guías de aves de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López (1A, 5A e 22A), no Atlas de vertebrados de
Galicia (7A) ne recolleuse ou utilizouse tamén noutras publicacións ornitolóxicas (2A, 8A, 10A, 12A,
13A, 14A, 15A, 16A e 11B). Na bibliografía ornitolóxica, os nomes portugueses son cotovia-pequena
196