1kYBRBWHf

Familia Picidae
peto formigueiro
Jynx torquilla
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Pito formigueiro foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B); recolleuse
nalgunha publicación ornitolóxica e utilizouse na primeira guía de aves destes autores (1A, 2A e 11B;
nalgunhas, separado, pito formigueiro). Peto formigueiro foi o nome proposto en 1991 e 1999 nos
traballos de M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); empregouse nas últimas guías de
aves de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López (5A e 22A), no Atlas de vertebrados de Galicia (7A) e
recolleuse ou empregouse tamén noutras publicacións ornitolóxicas (6A, 8A, 10A, 12A, 13A, 14A, 15A,
16A e 18A). Na bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é torcicolo (2A, 10A, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. C. Pedreira López et al. rexistraron o nome de reviracabezas para Jynx
torquilla no concello de Ames, na provincia da Coruña (9B). Pito formigueiro foi rexistrada na
comarca do Bolo (12B). No norte de Portugal rexístrase así mesmo pito-formigueiro (12B). No Atlas
de vertebrados de Galicia tamén se recolle a denominación específica pitoformigueiro (7A). Por outra
banda, algunhas voces xenéricas populares que tamén se poderían aplicar a esta especie están
comentadas en Picus viridis.
● Dicionarios consultados. Recollen os nomes xenéricos indicados en Picus viridis. Alén diso, no
Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, aparecen as
denominacións: pito-formigueiro, definíndoa como "unha clase de peto (páxaro). N. C. Jynx
torquilla"; torcicolo, que nunha das acepcións define como peto (ave) e identifícaa con papa-formigas;
e tamén a entrada papa-formigas, que identifica con formigueiro (que na entrada propia defíneo de
maneira xenérica como peto) e torcicolo.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. A respecto do emprego de denominacións xenéricas
na nosa literatura, véxase Picus viridis.
● Etimoloxía / motivación semántica. Semanticamente, pito formigueiro, peto formigueiro
ou similares fan referencia á alimentación insectívora desta especie. Os nomes reviracabezas e
torcicolo aluden aos característicos movementos que este paxaro fai co pescozo. Outras
puntualizacións semánticas están anotadas en Picus viridis.
peto verde Picus viridis
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Peto verdeal foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B); utilizouse
nas guías de aves destes autores (1A, 5A e 22A), no Atlas de vertebrados de Galicia (7A) e recolleuse
ou utilizouse tamén noutras publicacións ornitolóxicas (2A, 8A, 14A e 18A). Nalgunha publicación
recóllese pito verdeal (11B). Peto verde foi o nome proposto en 1991 e 1999 nos traballos de M. A.
Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); empregouse nalgunha publicación ornitolóxica (10A e
13A). Na bibliografía ornitolóxica, os nomes portugueses son peto-verde, peto-real e pica-pauverde
(2A, 10A, 11B, 1D, 2D e 3D; o segundo con máis frecuencia).
● Nomes populares. Na primeira guía de aves de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López
apúntanse as específicas para Picus viridis de cabalo rinchón, picamadeiras e picapaos (1A). No
Atlas de vertebrados de Galicia, ademais de cabalo rinchón, indícanse para esta especie os nomes
cabalo da chuvia, pito ferreiro e peto rinchón (7A). M. T. Acosta García rexistrou a voz rincho en
Pedrafita (3C). M. R. Martínez Martínez, R. Fraga García, M. C. López Taboada, E. Rodríguez Gandoi, M.
I. González Fernández, A. Santamarina Fernández e M. T. Acosta García rexistraron a voz rinchón
respectivamente en Curtis, Melide, Sobrado dos Monxes, Guntín, Val de Burón, Val do Suarna e
Pedrafita (3C). M. Taboada Cid rexistrou picapau en Verín (3C). A. Villarino Gómez rexistrou as
denominacións específicas de pitorrei pequeno e pitoferreiro real nas terras da Limia (9A). O autor
do presente traballo rexistrou tamén pito ferreiro nalgunhas localidades da Limia. F. Bernis Madrazo
recolleu a denominación peto real tamén para Picus viridis, e a denominación inespecífica e
castelanizada pito relincho en Santiago de Compostela, aínda que probabelmente tamén se refira a esta
especie (11B). Nalgunhas aldeas da Limia, outra denominación desta especie é pito ferreiro
(testemuño persoal). M. Díaz Carnero rexistrou para a especie pito verdello en Castro Caldelas (3C).
M. Taboada Cid rexistrou tamén para esta especie as voces verdeallo e verdeau en Verín (3C). M. E.
Vázquez Santamaría rexistrou pito verdeal no galego da Gudiña; M. Taboada Cid, na Mezquita e
tamén en Verín (3C). M. A. Conde Teira comenta que pito verdeal ou peto verdeal son as
denominacións que recibe este paxaro cando menos na comarca do Bolo, A Gudiña, Val de Verín e
proximidades de Santiago, e apunta tamén as denominacións pito verdiao, pito verdello, pito
verdeallo, e peto limón (12B). C. Pedreira López et al. rexistraron o nome de peto limón para Picus
viridis no concello de Ames, na provincia da Coruña (9B). J. Rodríguez recolle tamén para esta especie
190