1kYBRBWHf

(como galega e preferente); na entrada galo inclúe a subentrada galo mariño, denominación con que
se refire tamén xenericamente a gaivota; a voz maroto (considerada galega e preferente) defínea con
dúas acepcións: nunha, como macho da gaivota; noutra, como cría da gaivota.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Gaivota e variantes deste nome téñense
empregado con moita frecuencia na nosa literatura. Podemos salientar Eduardo Pondal, que usa
gaivota en Queixumes dos Pinos (1886): " ... / unha asa dunha gaivota, / que máis alta que outra vai
... ". Tamén Álvaro Cunqueiro emprega outro vocábulo xenérico, gueivota, en varias das súas obras,
como por exemplo n' O incerto señor don Hamlet, príncipe de Dinamarca (1959): "...As gueivotas
fuxiron da praia... ". E Bernardiño Graña utiliza gavota en Profecía do mar (1966): "... enriba araus,
albatros ou gavotas agardando un peixiño que alimente...".
Canto á literatura popular, no refraneiro mariñeiro recóllese gaivota con frecuencia:
"As gaivotas, clo!, clo!, a cantar, norte duro vai entrar."
"As gaivotas polo alto a voar, sursueste vai entrar."
"Cando a gaivota anda á gradicela, mal para nós e fame para ela."
"Cando a gaivota foxe do mar, vai facer achas para o teu fogar."
"Cando a gaivota lava o pescozo no mar, temos chuvia ou temporal."
"Cando a gaivota lava o peteiro no mar, temos chuvia ou temporal."
"Cando a gaivota vén do mar, colle a brosa e vai estelar; cando vai para o mar, xonce os bois
e vai arar."
"Cando a gaivota vai para a terra, xa non neva; cando vai para o mar, vai nevar."
"Gaivotas polo chan, temporal no mar."
● Etimoloxía / motivación semántica. Etimoloxicamente, gaivota provén do latín gavia. J.
Corominas, no Diccionario Crítico Etimológico de la Lengua Castellana, indica que gavia non é unha
palabra clasica no latín, é unha creación talvez onomatopeica da linguaxe latina da decadencia. M. C.
Ríos Panisse explica que antiga é por causa da cor prateada das ás, que semellan o cabelo das persoas
de idade (7B). Alén diso, patiamarela ou de-patas-amarelas fan referencia á cor das patas, que é o
trazo que mellor distingue esta especie de L. argentatus, que é moi semellante pero ten as patas rosas.
Galo mariño alude a un certo parecido etre unha gaivota e unha galiña ou un galo, mesmo tamén no
grito nasal que dan; clara alude á plumaxe dos adultos e pardo á plumaxe dos inmaturos; común, xa
o di a palabra, é a especie máis frecuente de gaivota no noso litoral. En canto a chirla, véxase Larus
ridibundus. Maroto poder ter relación con mar ou talvez con pícaro, pillabán, que é outra acepción
deste termo.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. É preciso
comentarmos que esta é unha especie que non hai moitos anos considerábase a mesma que L.
argentatus, e por iso non houbo nome específico para ela até hai pouco.
gaivota patiamarela do Caspio Larus cachinnans
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Non se teñen empregado até o momento en galego. Na
bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é gaivota-do-cáspio (3D).
● Nomes populares. Esta ave é de presenza esporádica na Galiza, mais os comentarios poden
ser os mesmos no referente aos nomes xenéricos populares.
● Dicionarios consultados. Inclúen as denominacións xenéricas apuntadas en L. argentatus e L.
michahellis.
● Etimoloxía / motivación semántica. Sobre a motivación semántica de gaivota e patiamarela,
véxase L. michahellis. É unha especie moi moi semellante ao L. michahellis (de feito, até hai pouco
eran consideradas dúas subespecies; agora considéranse dúas especies diferentes). O modificador do
Caspio alude á súa área de distribución orixinaria, de onde proceden os escasos exemplares que se
ven algunha vez na Galiza.
gaivota escura Larus fuscus
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Gaivota escura foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B), e tamén
en 1991 e 1999 nos traballos de M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); utilizouse nas
guías de aves de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López (1A, 5A e 22A), no Atlas de vertebrados de
Galicia (7A) e recolleuse ou utilizouse tamén noutras moitas publicacións ornitolóxicas (4A, 6A, 8A,
10A, 11A, 12A, 13A, 14A, 15A, 16A, 17A e 18A). Na bibliografía ornitolóxica, o nome portugués é
gaivota-d’asa-escura ou gaivota-de-asas-escuras (2A, 10A, 1D, 2D e 3D; o primeiro con máis
frecuencia).
● Nomes populares. M. C. Ríos Panisse rexistrou unha serie de denominacións locais vivas no
155