1kYBRBWHf

publicacións ornitolóxicas (10A, 12A, 13A, 14A, 15A e 16A). Na bibliografía ornitolóxica, o nome
portugués é narceja-galega (2A, 10A, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. É unha especie de presenza accidental na Galiza e non se lle coñecen
nomes populares, non sendo os xenéricos (véxase G. gallinago).
● Dicionarios consultados. No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande (1968), da
editorial Galaxia e no Gran Diccionario Xerais da Lingua Galega (2000), de varios autores, aparecen as
denominacións apuntadas en Gallinago gallinago. No Diccionario de usos castelán-galego de X. M.
Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo (1984), da editorial Akal, aparece a voz castelá agachadiza
identificada coa voz galega marcexa; a voz castelá sorda (ave), igualmente con marcexa. No
Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, aparecen as
entradas xenéricas de agacha, aguaneta e *becacina para se referir a este grupo de especies, e na
última especifica a denominación de *becacina-xorda para L. minimus. O Diccionario de sinónimos da
lingua galega de M. C. Noia, X. M. Gómez e P. Benavente (1997), da editorial Galaxia, recolle arcea e
*becacina xorda como sinónimos de L. minimus.
● Uso dos seus nomes na literatura galega. Nas nosas letras tamén se recolle a voz xenérica
auganeta e no galego medieval a forma agoaneta (véxase G. gallinago).
● Etimoloxía / motivación semántica. Sobre a motivación semántica de *becacina e outros
nomes xenéricos desta especie, véxase G. gallinago. O modificador xorda alude a que non fai ruído
cando ergue o voo, á diferenza de G. gallinago, que emite un berro seco cando sae voando, e pequena
fai referencia ao seu tamaño. Galega é unha denominación popular portuguesa (máis que propio da
Galiza, en portugués úsase galego como sinónimo de pequeno), a pesar de ser unha especie só
invernante e escasa na nosa terra; probabelmente ten a connotación de pequena, cativa (en Portugal
úsase “galego” ás veces como adxectivo para aquilo que é pequeno ou cativo).
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. Véxase G. gallinago a
respecto da consideración de *becacina.
narcexa común Gallinago gallinago
● Bibliografía ornitolóxica especializada. *Becacina cabra foi o nome proposto por C. Pedreira
López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B); utilizouse
nas dúas guías de aves destes autores (1A, 5A e 22A), no Atlas de vertebrados de Galicia (7A) e tamén
se ten recollido ou empregado noutras publicacións ornitolóxicas (2A, 4A, 6A, 7A, 17A e 18A).
*Becacina –ou *becacina común– foi a denominación proposta en 1991 e 1999 nos traballos de M.
A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); tamén se ten empregado ou recollido nalgunhas
publicacións ornitolóxicas (8A, 10A, 12A, 13A, 14A, 15A, 16A e 11B). Na bibliografía ornitolóxica, o
nome portugués é narceja ou narceja-comum (2A, 10A, 11B, 1D, 2D e 3D).
● Nomes populares. A. Villarino Gómez rexistrou para esta especie as denominacións de cabra
do aire, cabra e cabra louca nas terras da desaparecida lagoa de Antela, na Limia (9A). C. Pedreira
López et al. rexistraron cabra do aire, cabra, cruxa do aire, cabuxa do aire e aguaneta (con e sen
gheada) para Gallinago gallinago no concello de Ames, A Coruña (9B). M. P. Paz González rexistrou
chiba louca no galego de Xunqueira de Ambía (3C). M. Taboada Cid rexistrou *abecacina no galego
de Verín (3C). G. Baamonde Traveso rexistrou agacho no galego de Cedofeita; J. L. Couceiro Pérez,
agoneta no galego de Feás; F. Fernández Rei, *agachadiza no galego de Cariño, aínda que é posíbel
que sexa un castelanismo; A. Pérez Cid, aguaneta en Marín (3C). M. A. Conde Teira rexistrou para
esta especie as denominacións cabra de aire, agacha, arceúcha, aguaneta e aguana (12B). J. L.
Couceiro Pérez rexistrou guana en Feás como "paxaro semellante á *becacina", e posibelmente
referíase a esta mesma especie (3C). F. Bernis Madrazo rexistrou gacha nunha localidade de Lugo,
oneja (onexa?) nunha localidade de Lugo, arciúcha en varias localidades de Lugo e arceote noutras
dúas localidades de Lugo (11B). J. L. Couceiro Pérez tamén rexistrou a voz gacha en Feás, sen
especificar a qué especie estaba referida, mais é probábel que fose esta (3C). M. Taboada Cid rexistrou
paxaro berrón na Mezquita (3C). A. Reboreda, C. Álvarez, E. Castro X. L. Lozano, X. R. Reigada e X.
Rodríguez, berra na comarca de Verín (23B). X. M. Penas Patiño e C. Pedreira López recollen os nomes
populares galegos de cabriña do ceo, paxaro cabra, cabra do aire, arceolo, arciocho, aguaneta,
brañenta, cerreta, caxota e agacha (1A). H. Costa et al. recollen para esta especie as
denominacións galegas de queimacananas e arceote (1D). F. Bernis Madrazo cita Ríos Naceyro
(1850) e L. Iglesias (1927), que recollen para esta especie a denominación popular de aguaneta
(11B). No segundo apéndice do Diccionario enciclopédico gallego-castellano de Eladio Rodríguez
González (1958-1961), un vocabulario castelán-galego que achegou Aníbal tero, apúntase a voz castelá
becacina como equivalente á galega narcexa, así escrita, (que é Gallinago gallinago) e xusto a seguir a
voz castelá becada como equivalente ás voces galegas arcea e galiñola (que é Scolopax rusticola); non
se indica a localidade exacta de cada palabra, só aparece a listaxe de todas as localidades da provincia
de Lugo, Ourense, Pontevedra e A Coruña onde se recolleu o conxunto do material.
130