1kYBRBWHf

cun aspecto que pode lembrar a forma repoluda do corpo e mesmo a cor da plumaxe destas aves. De
feito, unha das especies, Charadrius morinellus, recibe en portugués o nome de tarambolacarambola,
e H. Costa et al. explican que son termos sinónimos e a denominación afigúraselles
redundante (1D). Posibelmente *chorolito e outros nomes similares sexan castelanismos, a partir de
chorlito, que ten orixe onomatopeica. O modificador dourada alude á cor da súa plumaxe; grande fai
referencia ao seu tamaño, contrapóndoo ao doutras píldoras douradas accidentais na nosa xeografía,
que son un chisco máis pequenas; común indica que é a máis habitual das píldoras douradas;
europea caracterízaa pola súa área de distribución.
● Discusión / explicacións sobre a preferencia dalgunhas denominacións. No tocante á escolla
do seu nome xenérico estándar, en C. dubius xa se comentou a distinción convencional entre píldora e
píllara estabelecida por X. M. Penas e C. Pedreira (1A), desestimada porén polos mesmos autores
noutras publicacións posteriores (5A e 22A), onde empregan píllara tanto para o xénero Charadrius
como para o xénero Pluvialis.
No entanto, M. A. Conde (12B) considerou interesante e rendíbel o uso de píllara e píldora
para agruparmos de maneira xenérica os nomes comúns específicos dos xéneros Charadrius e Pluvialis.
Na nosa opinión, non resulta tan rendíbel ao se trataren de dous nomes moi semellantes que
designarían especies tamén relativamente semellantes, de modo que temos que facer un pequeno
esforzo para lembrarmos cales son as píllaras é cales son as píldoras. Se os nomes fosen moi
diferentes, entón si que sería máis doado asociar un nome a un grupo e outro nome ao outro. De feito,
na fala do pobo son equivalentes, trócanse indistintamente.
Alén do dito, a denominación píldora xorde na fala como variación de píllara, nun proceso que
se designa como “etimoloxía popular”. Do mesmo modo, por exemplo, o nome galego das plantas
chamadas “gladíolo” experimenta variacións na fala popular e recibe tamén o nome de “gladiólogo”, e a
partir de aí, por cruzamento fonético, o nome de “radiólogo”, que se parece foneticamente ao anterior
mais que non ten ningunha relación semántica coas especies botánicas. Porén, hai falantes que o usan
así sen ningún reparo: Que bonitos están os radiólogos, facendo referencia aos gladíolos e sen
ningunha connotación cómica, isto é, asumindo que ese é o nome (radiólogo) desas plantas. Algo
similar acontece con píllara e píldora: ben facilmente píldora pode ser unha derivación ou evolución
popular de píllara, por paronomasia, é dicir, a semellanza fonética a outra palabra semanticamente
non relacionada con ela (o nome da presentación dun medicamento en castelán). Sen termos prexuízos
contra as derivas que explican as etimoloxías populares, píldora é un castelanismo (a denominación
castelá píldora, referida ao medicamento, en correcto galego é pílula). Un proceso similar
probabelmente ocorreu tamén a respecto de estorniño e a variante popular estornillo, en relación
coa semellanza de torniño coa palabra castelá tornillo (véxase Sturnus unicolor).
Non nos parece, por tanto, por uns motivos e por outros, que se deba usar píldora Charadrius
como para Pluvialis e píllara para as especies pequenas do xénero Charadrius no ámbito da ornitoloxía
especializada habendo outras opcións. Unha pode ser mantermos píllara tanto para todos os
Charadrius como para os Pluvialis; outra, empregarmos píllara para Charadrius en xeral e tarambola
para Pluvialis e Charadrius (Eudromias) morinellus, paralelamente ao portugués e como tamén se
recolle nos dicionarios galegos.
Na nosa opinión, sería preferíbel a segunda opción: tanto para o xénero Pluvialis e tamén para
a especie Charadrius morinellus, o nome xenérico tarambola, moi presente na tradición lexicográfica
galega, antes que píllara ou píldora. O nome xenérico tarambola diferenciaría de modo moito máis
eficaz as aves de tamaño relativamente grande (as do xénero Pluvialis e Charadrius morinellus) das
especies de tamaño máis pequeno do xénero Charadrius (píllaras). Para alén diso, tarambola é
mnemotecticamente eficaz (polo aspecto máis gordocho das especies do xénero Pluvialis e de
Charadrius morinellus; véxase etimoloxía e motivación semántica) e queda deste modo tamén
harmonizado co portugués.
Canto ao termo común, engádeselle ao nome, normalmente, cando se está a falar nun
contexto determinado doutras especies que teñen o mesmo nome xenérico (tarambola dourada ou
píllara dourada), para diferenciarmos Pluvialis apricaria das outras.
tarambola dourada americana Pluvialis dominica
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Píldora dourada americana foi o nome proposto en
1999 no traballo de M. A. Conde Teira (12B); tense empregado e recollido nalgunhas publicacións
ornitolóxicas (10A, 12A, 13A, 14A, 15A e 16A). Na segunda guía de X. M. Penas Patiño e C. Pedreira
López utilizouse píllara dourada pequena (5A); na terceira, píllara dourada americana (22A). Na
bibliografía ornitolóxica, os nomes portugueses son batuiruçu e tarambola-dourada-pequena (2A,
1D e 2D).
● Nomes populares. Pluvialis dominica é unha especie moi rara na Galiza e case igual a Pluvialis
apricaria; non se lle coñecen denominacións populares galegas, agás as xenéricas indicadas en P.
120