1kYBRBWHf

denominación tamén galega de galiña de auga; e a entrada galiñota, que remite a galiñola. O
Diccionario de usos castelán-galego de X. M. Freixedo Tabarés e F. Álvarez Carracedo (1984), da
editorial Akal, identifica as voces galegas galiñota e galiñola coa voz castelá gallineta. O Dicionário da
língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, trae a entrada galiñota, que
define e identifica con Gallinula chloropus e cos sinónimos galiña-de-rio, galiña d’agua, pita ou pola
de rio; a entrada xenérica galiñola, que nunha das acepcións identifica con galiña d’agua ou
galiñota (e tamén, noutra, coas especies do xénero Porzana e noutra acepción con Botaurus stellaris);
pita-de-água, que define e identifica como Gallinula chloropus; galiña, que inclúe as subentradas
galiña de água e galiña do rio, ambas as dúas identificadas con galiñola, Gallinula chloropus; na
entrada pola inclúe a subentrada pola de água, que define como ave acuática. O Diccionario de
sinónimos da lingua galega de M. C. Noia, X. M. Gómez e P. Benavente (1997), da editorial Galaxia,
recolle carloi, cunícora, galiña de río, galiñeira, galiñola, piadeira, pita da auga, pita do río,
pola da auga e pola do río como sinónimos para G. chlorupus. O Gran Diccionario Xerais da Lingua
Galega (2000), de varios autores, achega as entradas galiñola (como galega e preferente), que define
e identifica como Gallinula chloropus e galiñota (como propiamente galega, mais non preferente), que
remite a galiñola; na entrada pita (galega e preferente) inclúe a subentrada pita da agua (que define
de maneira errónea como parrulo); na entrada galiña inclúe as subentradas galiña de auga, para se
referir a esta especie, e galiña de río (hai un erro en galiña de río, que identifica con pita do monte; é
imposíbel, non ten nada a ver unha especie coa outra, e galiña de río emprégase sempre para Gallinula
chloropus); rexeita a entrada galiñoa, que remite a galiñola.
● Etimoloxía / motivación semántica. Semanticamente, os nomes xenéricos galo, pita, galiña,
galiñola e similares indican a súa semellanza física cunha galiña ou unha pola. O modificador de crista
vermella fai referencia a unha característica física rechamante, o escudo vermello que ten na fronte;
brava indica a súa condición silvestre; piadeira está relacionado con piar; d’auga, do río ou de río e
mariña (aínda que non anda no mar) aluden ao seu hábitat acuático.
camón Porphyrio porphyrio
● Bibliografía ornitolóxica especializada. Piadeira real foi o nome inicialmente proposto por C.
Pedreira López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, naquela Lista patrón de aves de Galicia (4B e 5B);
recolleuse nalgunha publicación ornitolóxica (2A e 18A). Camón é a denominación proposta nos
traballos de M. A. Conde Teira e T. A. Vidal Figueroa (10B e 12B); tense empregado na terceira guía de
C. Pedreira López e X. M. Penas Patiño (22A, como camón común) e noutras publicacións ornitolóxicas
(8A, 10A, 12A, 13A e 14A). Na bibliografía ornitolóxica o nome portugués é camão (2A e 1D), coa
posibilidade de usar tamén camão-comum (2D e 3D).
● Nomes populares. É unha especie moi rara na Galiza e non se lle coñecen denominacións
populares.
● Dicionarios consultados. No Dicionário da língua galega de I. Alonso Estravís (1995), da
editorial Sotelo Blanco, aparece a entrada *calamón para se referir de forma xenérica a Porphyrio. No
resto de dicionarios consultados atopáronse as denominacións xenéricas apuntadas para Gallinula
chloropus.
Uso dos seus nomes na literatura portuguesa. H. Costa et al. recollen unhas trobas que no
século XVI escribiu Luís de Camôes, onde menciona esta ave, e ademais indican que o camão está
presente no brasón dos ascendentes galegos de Luís de Camões e que hai quen defende que o nome da
familia ten orixe no nome da ave (camões, en portugués, é o pural de camão). Os versos son os
seguintes: " D’ave que chamâo Camão, / Que se da casa onde mora / Vê adultera a senhora / morre
de pura paixâo... " (1D).
● Etimoloxía / motivación semántica. No tocante á semántica, H. Costa et al. explican que a
denominación portuguesa camão (que se adoptou e adaptou en galego, camón) talvez teña orixe
árabe, abu qalamun (2D), como tamén indica F. Bernis. J. Corominas, no Diccionario Crítico Etimológico
de la Lengua Castellana, tamén dá a mesma explicación para calamón, que é o nome que recibe a ave
en castelán; o nome árabe abu qalamun era o dun pano de cores brillantes, e déronllo a ave por mor
da súa espléndida plumaxe. Calamón probabelmente é un catelanismo; piadeira está relacionado con
piar; real é un cualificativo engadido ao nome xenérico de moitas aves para as identificarmos como
especies, e no caso de P. porphyrio seguramente ten relación coa beleza ou vistosidade da súa
plumaxe.
110