LINDEIROS 17 outubro 2014

LINDEIROS
O xornal gratuíto da bisbarra de Compostela
Pazo de
Andeade,
a casa grande
Cara ó 2015
Qué pensa facer polo
seu concello:
Este mes Brión
e Frades
Novas
Stop Desahucios pide a
dimisión do Delegado do
Goberno
O alcalde de Trazo someteuse
a xuizo oral
Pasou:
32ª Edición da Festa do Cabalo
de Brión
O Outono Códax Festival encheu
Santiago de música negra
Pasará:
Exposicións e concursos
caninos en Amio
Curtocircuito 2014
Deportes:
Pedro Castañón campión en
Portugal de subida de montaña
Volta ciclista a Galicia
outubro 2014
N 17 MENSUAL
11 anos facendo amigos
Atopa Lindeiros en: Ames, Boqueixón, Brión, Frades, Negreira, O Pino, Ordes Oroso, Padrón, Rois,
Santiago, Teo, Tordoia, Touro, Trazo, Vedra

2
MEDIATIZA
Colaboradores
en este nº
Mónica Vázquez
Andrés Gómez Tato
Iñaki Quenerapú
Fátima García Doval
Jorge del Oro
Editorial
Perplexidade
Lindeiros
Dúbida nada do asombro e a sorpresa, esa é a definición de perplexidade; é como quedei ao comprobar que
o Partido Popular inclúe nas súas listas ao partido xudicial de Santiago a persoas que pasaron ou pasarán polos
xulgados por temas vinculados co seu cargo de alcalde. Antes de que alguén diga aquilo de “e si despois
son inocentes?” xa respondo que dame igual porque nestes casos os alcaldes de O Pino, Trazo ou A Baña levan
tanto tempo no despacho que xa lles debería tocar si, como contan ás veces, o Partido Popular é un grupo
moderno que está en pleno proceso de renovación. Pero ademais dá a casualidade de que as declaracións
de José Dafonte na Audiencia Provincial deberían ser portada nacional porque vexamos: como pode dicir un
alcalde que asina as cousas sen lelas? hai sempre matices que se prestan ao debate pero se deixamos que isto
pase como algo normal, se asumimos que o rexedor dun concello de 3.000 habitantes que cobra 45.000 €
ten unha carga de traballo tan grande que haberá cousas que se lle pasen, se nos comemos todo iso entón as
dores de barriga que nos quedan por diante serán moitas e non poderemos queixarnos; pero o peor é, como
xa dixen, a perplexidade que provoca que o seu partido o apoie, non podemos estrañarnos das pagas en diferido,
as roldas de prensa por pantalla de plasma, e tantas outras cousas dignas dun libro de Tom Sharpe (un
escritor humorístico británico especializado no absurdo, moi recomendable na época que vivimos).
O que máis me molesta da situación actual na nosa contorna máis próxima é a facilidade coa que se fan declaracións
que a poboación asume como normais e os medios transmiten sen cuestionalas; na rolda de prensa
de presentación de candidatos novos de cara ao 2015 Diego Calvo, secretario rexional do PP na Coruña,
dicía que “Santiago pasou de ser un problema a ser unha solución, un exemplo e un alivio, que as cousas se
fixeron definitivamente ben...” é dicir que recoñece que ao Partido Popular, que levaba moitísimo tempo na
oposición compostelán, levoulle 3 anos atopar a maneira de gobernar na cidade, 3 anos e 3 alcaldes até dar
co adecuado... non sei eu si é a mellor imaxe que un pode dar para aqueles sitios nos que nunca gobernou, a
un quedalle a sensación de que te colleron o coche, estrelárono e pídencho de novo dicíndoche “é que era a
primeira vez, agora xa sei como vai”.
Entendo que os alcaldes cometen erros, que pode mesmo que lles denuncien sen probas pero teña que someterse
á xustiza (aínda que isto cústame máis crelo) pero o que non me negarán é que fai falta que alguén poña
límite aos mandatos para que se non hai unha renovación voluntaria de candidatos e políticos sexa obrigada,
se me van a seguir mentindo que sexa polo menos alguén que non o fixo antes.
Manel Pardo

outubro 2014 novas da bisbarra 3
Stop Desafiuzamentos pide a dimisión ou
a destitución do delegado do goberno
Culpan a Samuel Juarez da brutalidade policial no desaloxo dunha
familia en Aríns
O desaloxo da casa de Carlos
e María tivo lugar o pasado día
19 e Stop Desafiuzamentos denuncia
a brutalidade policial
que chego ao extremo de deter
á persoa que a propia policía
designara como negociador cos
representantes do xulgado; as
frases dos policías aos activistas
deixan claro que as fotos non
son suficientes para describir o
que sucede nunha situación así
xa que expresións como “si te
comportas como un animalito te
vamos a dar palito”, “tú no eres
un hombre, seguro que tienes
gatillazos en la cama, yo nunca
tuve un gatillazo”, “no te pases
de listillo”, “si tú utilizas el arma
más potente de todas que es la
palabra nosotros utilizaremos
nuestras armas reglamentarias”,
“te la vas a cargar con 3000
euros” serven só de provocación.
Carlos e María pasaron por
unha etapa complicada, como
moitas outras familias, a súa
procura de axuda acabou nunha
presunta estafa que está denunciada
e converteu a súa casa
de toda a vida nunha vivenda
alugada por eles mesmos e da
que terminaron por expulsalos;
a plataforma axudou á familia
a presentar unha denuncia por
estafa que o xuíz Vázquez Taín
tomou en consideración ao atopar
indicios suficientes e trasladou
o expediente a Lugo onde
tiveran lugar os feitos; tras esta
denuncia a familia coa mediación
de Stop Desafiuzamentos
solicitou á xuíza que pospuxese
o desafiuzamento ata que se coñecese
a resolución da denuncia
por estafa dándolle prioridade a
As axudas en alimentos a Oroso
baixaron de 20.000 a 1.000 quilos
O concello advirte de que cada ano se fai máis difícil cubrir a
demanda mínima dos máis necesitados
Os envíos de alimentos que
o goberno central realiza por
medio da Cruz Vermella ao
concello de Oroso pasaron
dos 20.000 quilos que chegaban
hai 4 anos aos pouco máis
de 1.000 que levan neste 2014
os que esperan sumar outros
1.000 máis antes de que acabe
o ano; o concelleiro de asuntos
sociais Antonio Leira explicou
que desde o 2011 as achegas
non deixaron de diminuír e
que as cifras son aterradoras
“vímonos obrigados a buscar
axuda noutras institucións
como Amigos de Galicia e
empresas colaboradoras para
poder garantir a subministración
fundamental”.
O Partido Socialista presentou
unha moción, aprobada por
unanimidade, na que se insta
ao goberno central a reforzar
o financiamento público para
garantir a subministración básica
de alimentos de calidade
as persoas mais necesitadas;
o concelleiro do BNG, Xosé
Manuel Pérez insistiu en que
as administracións han de
axudar a quen o necesita sen
confundir iso con esmolas
vía penal por diante da civil; a
maxistrada non atendeu estás
peticións e a súa decisión desencadeou
na expulsión da familia
o pasado día 19 e as escenas de
tensión que alí se viviron.
A día de hoxe Carlos e María
viven nunha casa cedida en ocupación
e están á espera de que se
resolva a demanda por estafa.
https://www.facebook.com/
StopDesahuciosCompostela
stopdesahucioscompostela@gmail.com
Fonte: Stop Desafiuzamentos,
Lindeiros.
mentres que Telmo Rodríguez
do PP, que tamén voto a favor,
lembrou que o goberno central
adiantara xa 40 millóns de
euros para o Plan de axuda alimentaria
aos máis necesitados
mentres non se deseñaba o dos
próximos 5 anos.
Fonte: Concello de Oroso, Lindeiros
Servicio a domicilio gratuito
Os veciños de Coira
conseguen parar a
construción dun tendido
de alta tensión
ADIF iniciara a construción dunha liña
soterrada de 220.000 voltios baixo a aldea
A aldea de Coira está entre
os concellos de Ames e
Santiago, un bo día os seus veciños
viron que se instalaban
uns carteis que avisan dunhas
obras do Administrador de
Infraestruturas Ferroviarias
(ADIF) sen que quedase moi
claro cal era a súa finalidade;
cando viron a profundidade da
gabia e falaron cos operarios e
o director de obra descubriron
que se non actuaban rápido por
baixo das súas casas pasaría
unha liña de 220.000 voltios.
Constituíronse en plataforma
e dividíronse en grupos de traballo
que buscaron documentación
legal, sanitaria, que se
encargaron da relación cos medios
e que buscaron apoios para
parar o proxecto. A primeira
das accións foi a presentación
dunha reclamación legal por defecto
de forma xa que ninguén
os avisou do tipo de obra e a
súa finalidade; foi a partir deste
momento que os concellos se
implicaron e xunto con outras
accións, como a recollida de
firmas e a difusión en medios
de comunicación, conseguiuse
unha reunión con ADIF na que
participaron veciños e representantes
municipais e que deu
como resultado a paralización
do proxecto e a promesa de
ADIF de atopar trazados alternativos
consensuados.
A plataforma segue activa e
en contacto cos responsables do
concello e do ADIF para coñecer
o trazado definitivo da liña.
Fonte: Plataforma Coira, concello de
Ames, Lindeiros

4 novas da bisbarra
Mónica Vázquez
LIBROS DE CURTO PERCORRIDO
Será porque pertenzo á xeración
da EXB, porque na miña
casa materna aínda conservamos
unha estantería á que chamamos
a biblioteca ou porque
podo dicir cunha mestura de
orgullo e incredulidade que reutilicei
os libros de texto da miña
irmá maior, o certo é que non
acabo de concibir como é posible
que nenos de 1º e 2º de Primaria
necesiten unha decena de libros
para aprender as ‘catro reglas’
básicas e, aínda por riba, ningún
deles se poida reutilizar ao curso
seguinte.
O recurso ao chamado material
funxible no primeiro ciclo
de Educación Primaria deixa
temblando cada ano a centos de
familias galegas. E máis aló do
incuestionable perxuicio económico
que conleva semellante
decisión, eu me pregunto se non
haberá tamén un posible perxuicio
educativo nas xeracións futuras
que esteamos pasando por
alto.
Porque como podo tratar de
inculcarlle á miña filla de seis
anos o amor pola lectura ou o
gusto e o respecto polos libros
cando na súa curta vida estáselle
ensinando que, nalgúns casos,
non merecen máis que ser tratados
coma material funxible?
Cantas veces escoitamos
sendo rapaces a unha profesora
berrarlle a alguén por facer un
garabato nun libro de texto. “Os
libros non son para escribir”,
adoitaba dicirme sempre a miña
nai cando tiña a tentación de
Licenciada en Xornalismo pola
Universidade de Santiago,
a traxectoria profecional de
Mónica Vázquez Fachini (Vigo,
1978) estivo ligado ao mundo
da prensa escrita nos últimos 12
anos, durante os que tamén fixo
colaboracións puntuais en medios
online e escribiu contidos para
páxinas web.
deixar a miña sinatura plasmada
para a posteridade no lugar inadecuado.
E segue sendo verdade,
aínda que só a medias.
Agora, cando vexo os libros
que utilizará a miña filla durante
todo o curso, non recoñezo
aquela sensación especial que
me invadía cando de nena abría
por primeira vez o meu libro de
mates ou sociais e percorría rapidamente
as súas páxinas, coma
tentando asimilar dun só vistazo
todo o saber que se encerraba
naquelas páxinas. Porque agora,
a metade desas páxinas, son en
realidade un caderno en branco.
Recoñezo que este concepto
do libro de texto refugallo (que
unha vez usado xa non vale para
nada, estorba na casa e acabará
probablemente condenado ao
lixo) é un descobremento recente
para min. Coma nai tiven a
sorte de escolarizar a miña filla
nun centro de Educación Infantil
que creía no ensino a través de
proxectos e aplicaba técnicas
pedagóxicas modernas e alternativas
alonxadas do clásico trinomio
neno/ficha/gomets.
Pero agora que a miña nena
empezou a escolarización obrigatoria,
as regras do xogo cambiaron.
E non o digo xa polos
220 euros largos que tiven que
desembolsar para encher a súa
mochila cos libros de texto de 2º
de Primaria. Que tamén. Se non
que o que máis me doe é pensar
que, o próximo curso, ningún
deses exemplares volverá a ter
un novo uso.
Lindeiros
Piden igualdade nas pagas aos
empregados municipais de Negreira
O Psoe reclama que se usen os mesmos criterios para todos á hora
de abonar horas extras
A polémica nace dunha paga
realizada a un empregado no
mes de xullo, en concepto de
horas extras, e que ascendía á
cantidade de 1.791 euros, dáse
ademais a circunstancia que
a mesma persoa cobrara anteriormente
1.500 euros máis
polo mesmo motivo. Estes abo-
A xubilación do conserxe
non mes de xuño dou como
resultado neste principio de
curso que a directora do colexio
do Pino faga parte desas
funcións ata que ou concello
arranxe ou problema. Desde o
ano 2008, en virtude dun acordo
entre a Federación Galega
de Municipios e Provincias
(FEGAMP) e a Consellería de
Educación, os concellos téñense
que encargar dos servizos
de conserxería dos concellos;
nos motivaron unha pregunta
no mes de setembro por parte
do grupo socialista na que se
reclaman explicacións xa que
ese criterio non se seguiu con
todos os empregados municipais;
o Psoe acusa ao alcalde,
Antonio Hombre, de discriminar
ao resto de empregados e
convídalle a que lles informe
da posibilidade de cobrar calquera
traballo que realicen fose
do seu horario laboral xa que
pola contra quedaría claro que
so quere beneficiar os funcionarios
afíns.
A directora do colexio Camiño de
Santiago de O Pino vese obrigada a
facer funcións de conserxe
O BNG denuncia que o concello non quere solucionar un
problema que é da súa responsabilidade
O concello de Frades realizou
distintas reparacións no CPI de
Ponche Carreira ao longo do
verán; a intervención fíxose coa
colaboración da Asociación de
Pais e Nais e da dirección do
centro e supuxo un investimento
de 12.000 euros.
As melloras realizadas centráronse
no pintado dos accesos
ás aulas e os baños, reparación
de humidades e colocación
de reixas no salón de actos.
Ademais do feito no propio centro
o concello reparou e limpou
as paradas de bus da contorna
Fonte: Psoe Negreira.
o BNG do Pino denuncia que
o concello se negou nun primeiro
momento a asumir a
súa responsabilidade apelando
á lei estatal que impide repor
a praza para a continuación
aprobar que un empregado
dunha empresa de servizos
dedíquese a esa tarefa pero só
a media xornada o que resulta
insuficiente para cubrir o horario
escolar e obriga á directora
a realizar parte deses labores.
Desde o claustro de profesores,
e a ANPA reclamouse
unha dedicación completa e o
BNG pediu no pleno municipal
a contratación dunha persoa
como viña sucedendo até
o momento ademais de criticar
o deixamento do equipo de
goberno de Manuel Taboada
que tivo tempo desde o mes
de xuño para buscar unha
solución.
Fontes: BNG O Pino, Lindeiros
Frades acomete reparacións no colexio
de Ponte Carreira
As obras realizáronse durante o verán e termináronse para o
comezo de curso evitando transtornos a alumnos e profesores
do colexio e colocou 4 novas.
Fonte: concello de Frades, Lindeiros.

outubro 2014 5
Trazo aprobou en pleno
unha PXOM con planos
equivocados
Foi a concelleira socialista Beatriz
Domínguez a que se deu conta do erro
A equivocación puido servir
para anular todo o proceso pero
a intervención da portavoz socialista
facilitou a convocatoria
dun pleno extraordinario no que
se aprobaron os planos correctos
e exporanse durante dous
meses para recibir as alegacións
dos veciños.
Todo comezou no mes de
xullo cando a equipa de goberno
leva a pleno o PXOM e é aprobado
en solitario cos votos do
PP; cando o pasado mes comeza
a exposición pública e as charlas
aos veciños dos técnicos, a
socialista Beatriz Domínguez,
nun destes encontros, decátase
de que os planos que se expoñen
non son os mesmos que
se aprobaron no mes de xullo e
decide falar cos funcionarios
para buscar unha solución dentro
da legalidade que non faga
necesario comezar o proceso de
novo, ao final fálase co alcalde
José Dafonte e convócase un
José Dafonte pasou polo xulgado
O alcalde de Trazo enfróntase
á petición do fiscal de 3 anos de
prisión por asinar o pago dunha
obra sen que estivese realizada
o que permitiu que se cobrarán
18.000 euros da Deputación. O
xuízo na Audiencia provincial
da Coruña deixou frases para
a posteridade e que pon en dúbida
a veracidade do declarado
polo acalde; por exemplo a
súa insistencia en afirmar que
asinou pensando que a obra estaba
realizada xa que non pasa
por alí cando desde a xanela do
seu despacho podería ver a evolución
das obras se se estivesen
levando a cabo; ou cando di que
non se para a ler o que asina xa
pleno extraordinario no que se
aproban as modificacións nos
planos.
Onde estivo o erro? o equipo
de goberno levo ao pleno
de xullo os planos enviados á
Xunta para a súa revisión no
canto de levar os que a Xunta
devolveu xa modificados e que
foron os que o equipo redactor
expuxo; para a portavoz socialista
isto non é máis que un síntoma
do deixamento e decadencia
que vive o concello e solicita
a dimisión do alcalde “os veciños
de Trazo deben saber que
teñen un alcalde que non só é
incompetente, senón que nin sequera
fai o traballo polo que se
lle paga. O señor Dafonte debería
ter a dignidade de marchar e
deixar de prexudicar os veciños
e veciñas de Trazo pois calquera
concelleiro do PP que quede na
Alcaldía non o pode facer peor
ca el”.
Fuente: Psoe Trazo, Lindeiros.
que tardaría todo o día o que
permite pensar que calquera día
lle “colarán” calquera cousa e
firmará igualmente. Non menos
sorprendente é a explicación
dun técnico da Deputación que
asegura que o 25% das obras
páganse sen estar terminadas
o que nos fai entender porque
quedan moitas como quedan.
Unha papeleta o realizado por
José Dafonte que á marxe deste
tema foi confirmado como candidato
polo Partido Popular que
decidiu tomar algunha decisión
sobre o caso cando se coñeza a
sentenza e polo momento reafirmar
a súa confianza no actual
alcalde.
A fiscalía investigará a adxudicación no
2007 da xestión da auga en Teo
O concello persoarase como prexudicado na causa
É o último capítulo, polo
momento, dun proceso que comeza
a finais do 2013 cando o
concello de Teo decide iniciar
de oficio un proceso que anule
o contrato de xestión da auga;
a adxudicación dese contratou
realizouse días antes das eleccións
municipais do 2007 cos
únicos votos a favor do PP e
Independentes de Teo nun momento
no que estaban en funcións.
O actual equipo municipal
decidiu solicitar un informe
ao Consello Consultivo que ava-
Unha sentenza do Tribunal
Superior de Xustiza que desde
maio deste ano é aplicable en
Badajoz obriga a que as leiras
non urbanizables sexan catalogadas
no catastro como rústicas
e paguen o imposto de bens inmobles
(IBI) con esa consideración.
Ames Novo presentou no
pleno de setembro unha moción
que foi apoiada por Psoe e PP
para que se solicite ao catastro
que se aplique a mesma senten-
lou a decisión de iniciar o procedemento
de anulación, pero
devandito informe desvelou suficientes
irregularidades como
para que o concello de Teo decidise
enviar unha copia á fiscalía
por se existían indicios de delito;
a fiscalía á vista do devandito
informe decidiu abrir dilixencias
e solicitar máis documentación
sobre o ocorrido nos plenos
de 30 de abril e 20 de agosto do
2007, unhas actuacións que incorreron
presuntamente en prevaricación
administrativa.
O actual equipo de goberno
decidiu que a institución
persoese na causa xa que foi
a prexudicada coa aprobación
daquel contrato; esta decisión
foi ademais avalada no pleno
de setembro no que a proposta
aprobouse por unanimidade
votando a favor mesmo persoas
que gobernaban naquel momento
como Manuel Parajó ou Xosé
Vázquez Pallas.
Fonte: concello de Teo, Lindeiros
Ames instará ó catastro para que cambie
o Imposto de Bens Inmobles ( IBI)
Aprobouse unha moción de Ames Novo para que as leiras non
urbanizables paguen como rústicas
Polas noticias dos medios
pode dar a impresión de que só
o novo colexio aberto este curso
en Sigüeiro, Oroso, ten problemas
pero nada máis lonxe da
realidade. O novo centro abriuse
para evitar a masificación
que sufría o antigo colexio pero
a Asociación de Pais e Nais
(ANPA) denuncia que os recortes
continuaron e a día de hoxe
esta aínda máis masificado que
o último ano; suprimiuse un docente
de pedagoxía terapéutica,
un especialista en audición e linguaxe,
e unha coidadora asig-
za en Ames. Até esta sentenza
unha leira situada en zona urbana
pero que non contaba cun
plan de desenvolvemento víase
obrigada a pagar o IBI como
leira urbana aínda que na práctica
non fose urbanizable, a partir
de agora esas leiras poderían
pasar a pagar como rústicas até
o momento no que o plan sectorial
se desenvolva.
A única disensión foi a de
Pacto X Ames que solicitou a
Os pais de Sigüeiro denuncian os
recortes no colexio de primaria
revisión completa do catastro
e non só a aplicación da mencionada
sentenza; o concelleiro
de Ames Novo Anxo Doval
explicou que aínda que estaban
a favor desa proposta levaría
demasiado tempo e debería ser
obxecto dunha moción distinta
mentres que neste caso a aplicación
será moito máis rápida
beneficiando antes aos veciños.
Fontes: Ames Novo, concello de
Ames, Pacto X Ames, Lindeiros.
A ANPA critica o aumento dos problemas a pesares de que
abríuse un colexio máis
nada ás necesidades educativas
de apoio específico; aínda que
se pasou de 631 a 414 alumnos
o cociente empeorou, o que resulta
un paradoxo, xa que hai
clases de 27 alumnos cousa que
non existía o curso pasado.
O centro ten ademais menos
material e menos mobiliario,
mesas, cadeiras, encerados electrónicos
e material de educación
física que foron enviados ao
novo colexio.
A ANPA A nosa escola e
membros do Consello Escolar
reuníronse co inspector de educación,
Fermín Álvarez Late,
que se comprometeu a pedir
os informes necesarios e como
primeira medida emendar de
inmediato o problema da coidadora
de nenos con necesidades
específicas, o resto das queixas
estudaranse.
Os pais piden ademais transparencia
e explicacións claras
do porque dos recortes e da
situación de masificación que
vive o colexio un curso máis.
Fontes: ANPA A nosa escola, Lindeiros

6 ciencia e tecnoloxía
Lindeiros
Andrés Gómez Tato
Indiscutiblemente el final de
la Vuelta Ciclista a España en
Santiago de Compostela es el
espectáculo más sobresaliente
en la comarca de este pasado
mes. Aunque terminó con una
corta carrera individual contra
el reloj, los aficionados a la bicicleta
seguro que tiene muy
vivo el recuerdo del pelotón en
las zonas llanas, siguiendo en
grupo el camino trazado por
el esforzado líder. Serpiente
multicolor, como dicen los comentaristas
de la tele. A mí me
recuerdan a Amparo cuanto
me cuidaba en mi ciudad natal,
Lugo, y veíamos en el cielo las
bandadas de pájaros. Ella me
decía: “Están de celebración de
boda”. En aquella época, siendo
pequeño, me sentía asombrado
por su comportamiento en
grupo y las figuras que hacían
en el limpio aire. Hoy estoy
quizá más intrigado que asombrado
por el comportamiento
innato de muchos animales que
nos rodean y, sobre todo, como
profesional de las tecnologías
Doctor en Ciencias Físicas por la USC y responsable del Departamento
de Aplicaciones y Proyectos del Centro de Supercomputación de Galicia
(CESGA). Trabajó para diversas empresas del sector de las Tecnologías
de la Información y las Comunicaciones como SERMATICA, CESATEL o
Unisys España. Actualmente participa desde el CESGA en proyectos de
investigación y desarrollo tecnológico, tanto europeos como nacionales, en
donde colabora habitualmente en la difusión de sus resultados.
Con la voz de Occam
La larga escalera de caracol
de la información, cómo ese
comportamiento se almacena
y transmite de padres a hijos.
¿Se han preguntado alguna
vez cómo una araña sabe que
tiene que tejer una telaraña y
cómo ha de ser esta? Este conocimiento
no se enseña de
padres a hijos, sino que es innato,
es decir, esa información
se transmite de generación en
generación a través de nuestras
células.
Aunque los detalles completos
sobre cómo se transmite esa
herencia probablemente estén
todavía lejos de nuestro conocimiento
actual, los candidatos
para acumular la información
necesaria son los cromosomas.
En el caso de los humanos, tenemos
46 cromosomas (o 23
pares). Cada uno de los ellos
es básicamente una larga molécula
que, como casi todos
sabemos, se denomina ADN
(abreviatura del nombre científico
ácido desoxirribonucleico).
Su forma la podemos asimilar
a una escalera de caracol, en
donde cada peldaño está formado,
a su vez, por dos piezas
que encajan entre sí. Cada una
de ellas es la unión de un ácido
de fósforo (ácido fosfórico), un
azúcar (denominada desoxirribosa)
y una de las cuatro bases
fundamentales: timina, citosina,
adenina o guanina. O en su
representación más común T,
C, A, G. El ácido fosfórico y el
azúcar crean las barras exteriores
de la escalera, uniéndose a
otras piezas para hacer crecer el
ADN a lo largo. Las bases, por
el contrario, se juntan en parejas
creando cada uno de los peldaños.
Sin embargo, no se emparejan
de cualquier forma. La
guanina solo encaja con la citosina
y la timina con la adenina.
Un cromosoma se puede por
tanto representar por una larga
cadena de estas cuatro letras,
en donde se acumula toda la
información que se transmite
de padres a hijos. En los humanos,
la cadena más larga es la
que corresponde al cromosoma
1, que tiene algo menos de 250
millones de letras. Si la comparáramos
con una escalera real
de caracol con peldaños de 20
centímetros de altura, esta tendría
una longitud de ¡50 000
kilómetros!
Puedes seguir a Andrés en:
http://www.conlavozdeoccam.
blogspot.com.es/
Iñaki Quenerapú
Novas Tecnoloxías
Evanxelizador tecnolóxico.
Profesor de informática
e consultor en temas
de dixitalización e
alfabetización dixital.
Tamén deseñador gráfico,
técnico de márketing
para novos medios e programador
web. Cando sexa
maior quere ser monologuista.
http://quenerapu.com
Programar mola
No 1983 entrou na casa o primeiro
ordenador. Tiña eu 13
anos. Un ZX Spectrum que
traía un par de xogos e un manual
para aprender a programar.
Naturalmente o primeiro que
fixemos foi darlle aos xogos
¡e cómo! Eran «Horace goes
skiing» e «Bugaboo, la pulga».
¿O manual para aprender a programar?
Dereitiño á estantería.
Alí quedou.
O teclado daquel primitivo ordenador
viña sen a tecla «eñe»
pero non nos extrañou: nos oitenta
as cousas modernas como
ordenadores e tal só podían vir
do estranxeiro. Vale, traduciran
os manuais ao castelán, pero o
teclado xa era moito.
A sorpresa veu co xogo
«Bugaboo, la pulga». ¡Estaba en
castelán! E os autores eran Paco
& Paco. ¿Paco? ¿Nada de John,
Frank ou Steven? Un ano despois
souben que «Bugaboo, la
pulga» foi o primeiro videoxogo
español, considerado un dos mellores
videoxogos de 1983 por
varias publicacións internacionais,
e que «os Pacos» eran os
extremeños Paco Suárez e Paco
Portalo.
Xa sei que vai soar moi pailán
o que vou escribir (bueno,
e que é unha pailanada) pero
¡aquilo ilusionoume moitísimo!
¡Españois facendo videoxogos!
¡E dos bos! Facer videoxogos xa
non era cousa só para guiris.
Os Pacos convertéronse nos
meus primeiros heroes. Fun
correndo polo libriño ese para
aprender a programar e descubrín
que non era complicado.
Programar videoxogos é moitísimo
máis entretido e aditivo que
xogalos. ¡De verdade! E vouno
ilustrar cun exemplo sinxeliño:
pensade en «Pacman» (ou
Comecocos), probablemente un
dos videoxogos máis famosos de
sempre.
O manexo xeral do
‘Comecocos’ non é complicado:
pulsas o botón esquerdo, dereito,
arriba ou abaixo e Pacman móvese
á esquerda, dereita, arriba
ou abaixo respectivamente. Tes
que evitar as pantasmas (que
matan) e comer os cocos (que
suman puntos). Se comes un
coco grande, por un tempo és ti
quen pode matar pantasmas.
Agora ollade a lóxica do programador
(en liñas xerais):
O xogador pulsa a tecla esquerda:
¿qué ten Pacman á esquerda?
¿nada? avanza; ¿un
coco? o come, suma puntos e
avanza; ¿un muro? quieto parao,
non se move; ¿unha pantasma?
a ver, depende: ¿comeu Pacman
recentemente un coco especial?
sí: Pacman mata a pantasma;
non: a pantasma mata a Pacman.
Ídem para a tecla dereita, arriba
e abaixo, etc.
Programar é un apaixoante
xogo de estratexia. Inventar leis.
Deixar todo previsto para que
todo funcione sen imprevistos.
¿Apetéceche? No Lindeiros
de Novembro, unha lista de sitios
onde aprender a programar
GRATIS.
Interpretación artística de la pintora gallega Margarita Cimadevila
(www.cimadevila.tk) de la famosa foto 51 realizada por el equipo
de Rosalind Franklin, que permitió descubrir la estructura del ADN.
Margarita coordina la asociación arSciencia (www.arsciencia.org) en
donde ciencia y arte se relacionan. Cortesía de la autora.
Paco Suárez, un dos autores de Bugaboo, la pulga, nos anos oitenta

outubro 2014 novas da bisbarra 7
Brión fai traballos de
arranxo e mantemento en
41 pistas do rural
O investimento, a cargo do plan DTC da
Deputación, supuxo máis 156.000 euros
Desde hai varios anos o concello
de Brión distínguese do
resto por realizar todas as súas
obras de arranxo e mantemento
viario coa súa propia brigada de
obreiros, o diñeiro que chega
das distintas institucións serve
para a compra do material polo
que ao final resulta un investimento
moito máis eficiente; esta
formulación é a que quere trasladar
a Ames o portavoz socialista
José Miñones que visitou
as obras que se levan a cargo
do plan DTC da Deputación
acompañado polo alcalde de
Brión,José Luís García, quen
lle explicou como se planifica
anualmente o traballo. A maquinaria
foina comprando o concello
ao longo dos últimos 30
anos, os planos realízaos o arquitecto
municipal e as subvencións
que se reciben dedícanse á
compra de material polo que se
reduce o sobrecusto de contratar
a outras empresas e pódense
realizar máis actuacións.
A partida deste ano do plan
DTC da Deputación destinouse
a obras como o acceso á igrexa
de Santa María de Viceso, a
pista que une O Tremo e O
Cabo, ou melloras en Piñeiro,
Sanín , A Graña ou Cornanda.
O portavoz socialista amiense,
José Miñones considera que
“a fórmula que emprega Brión
sería moito mellor para as parroquias
de Ames, pois poderíamos
facer moitas máis obras
que as que se están facendo
actualmente” e considera unha
prioridade un convenio co concello
de Brión que permita compartir
a maquinaria e lembra
que co modelo actual as subvencións
dos plans da Deputación
son insuficientes para cubrir as
necesidades do concello.
Fontes: Psoe Ames, Concello de Brión,
Lindeiros.
Piden que se poña en marcha o
transporte metropolitano en Ordes
O Psoe lembra que hai 8 meses que se anunciou a súa conexión
con Santiago e Coruña
O concello de Ordes podería
converterse no segundo de
Galicia en ter dúas conexións
de transporte metropolitano,
unha con Coruña e outra con
Santiago. No pleno de setembro
o Psoe lembrou que hai 8 meses
que se anunciou a súa integración
no sistema sen que polo
momento a Dirección Xeral de
Mobilidade dese ningún paso
efectivo.
En setembro do 2013 o pleno
solicitou formalmente a súa inclusión
nas áreas de transporte
de Coruña e Santiago, no mes
de xaneiro a Xunta anunciaba
que, despois de Miño, o de
Ordes sería o segundo concello
de Galicia en ter conexión con
dúas áreas de transporte aínda
que a día de hoxe non cambiou
en nada a situación. O portavoz
socialista en Ordes, Jesús
Pedreira, advirte do prexuízo
que supón para os veciños esta
falta de transporte público “é
fundamental que non se demore
máis a posta en marcha
deste servizo polo benestar dos
nosos veciños, tanto por aqueles
que traballan na Coruña ou
en Santiago, como polos moitos
universitarios ordenses que
agora comezan as clases e se
atopan con que non poden ter
acceso a este servizo”, o concelleiro
instou no pleno ao equipo
de goberno a que presione á
Dirección Xeral xa que en xaneiro
ademais de realizarse o
anuncio designar unha partida
económica para esta cuestión e
non foi usada.
Fonte: Psoe de Ordes, Lindeiros
A Consellería de Educación arranxará
as deficiencias do CPI de Touro
O Xefe territorial, Indalecio Cabana, visitou as instalacións xunto
co alcalde Ignacio Codesido
O colexio de primaria e infantil
de Touro cumprirá este
ano o seu 40 aniversario polo
que non é de estrañar que necesite
melloras nas súas instalacións.
O alcalde Ignacio
Codesido e o director do centro,
Roberto Casal, acompañaron ao
xefe territorial da Consellería,
Indalecio Cabana, nunha visita
que aproveitaron para explicar
a necesidade dalgunhas reparacións
como o tellado da zona na
que reciben clase os alumnos de
infantil, ou o cambio do piso do
ximnasio.
O responsable autonómico
tomou nota e prometeu axilizar
os trámites que permitan destinar
canto antes unha partida a
estas cuestións, tamén asegurou
que esixirá á empresa que hai
dous anos arranxou o tellado
do ximnasio, no que quedaron
zonas de humidade, que solucione
as deficiencias rexistradas.
Fonte: concello de Touro Lindeiros
José Luis García e José Miñones visitando as obras en Esparís.
Foto: concello de Brión
Ignacio Codesido, Roberto Casal e Indalecio Cabana no ximnasio do colexio.
Foto: concello de Touro

8 novas da bisbarra
O PP presentou aos seus candidatos para o partido
xudicial de Santiago de cara ás municipais do 2015
Dos 23 aspirantes a alcaldes só hai 6 que non se presentaron en 2011
O partido Popular foi o primeiro
en designar aos seus
candidatos a alcaldes na área
metropolitana de Compostela,
entre eles non se inclúe a
Agustín Hernández, que será
o alcaldable en Santiago, porque
a súa presentación farase
coas outras 6 grandes cidades
de Galicia. Dos candidatos presentados
só 6 non se presentaron
nas últimas municipais
polo que se pode dicir que o PP
aposta pola continuidade; dáse
ademais a circunstancia de que
dos novos hai polo menos 2 que
xa exercen de alcaldes, trátase
de Ramón Camilo Varela
en Val do Dubra que accedeu
ao cargo tralo pasamento de
Manuel Baleato e Roberto Rei
en Frades que ocupou o posto
de Miguel Prado que deixou
a alcaldía ao presentarse nas
eleccións autonómicas; ademais
concorren por primeira
vez David García en Brión que
ten ademais o reto de recompor
o partido tras a marcha de 3
concelleiros nos últimos meses,
Ovidio Rodeiro, actual Director
Xeral de Voluntariado, que aspira
á de Boqueixón de onde xa
foi primeiro tenente de alcalde
con Adolfo Gacio, Alexander
Doval en Oroso onde exerce de
secretario das novas xeracións
do partido e Adolfo Grobas en
Mesía.
Diego Calvo, secretario
provincial, preguntado por
Lindeiros respecto diso daquelas
alcaldías máis polémicas
explicou que no caso de Ames
espera que os resultados demostren
que os que se marcharon
equivocáronse, en Padrón
contan que o traballo realizado
estes anos consiga aumentar
os votos e superar a minoría
actual; por outra banda sobre
Trazo e A Baña, 2 concellos
nos que os alcaldes tiveron que
pasar polos tribunais por dis-
tintas cuestións relacionadas co
cargo, só indicou que Andrés
Lindeiros
Compromiso é o primeiro partido de Compostela en
organizar unhas primarias abertas a toda a cidadanía
Xosé Antón López e Xosémaría Rodríguez son os primeiros participantes
García Cardeso e José Dafonte
repiten polos bos resultados cultivados
en todos estes anos.
Fonte: Partido Popular, Lindeiros
A idea de que calquera cidadán
poida ser candidato a
alcalde non parece ser algo
tan complicado despois de que
Compromiso X Galicia converterase
no primeiro partido
político de Compostela en organizar
unhas primarias abertas
á cidadanía. Entre o 19 e
o 25 de setembro todo veciño
censado na cidade, disposto a
asinar un apoio ao proxecto de
Compromiso e que non militase
en ningún outro partido
puido presentarse ás primarias
sen necesidade de ser afiliado;
desa etapa saíron polo menos
2 persoas dispostas a que os
simpatizantes elixan cal deles
optará á alcaldía.
Xosé Antón López é avogado
de profesión e ten un pasado
vinculado durante moitos
anos ao Psoe e aos movementos
veciñais; durante a súa
presentación aclarou que se
presenta para “plantexar dende
unha sensibilidade galeguista
e progresista un novo proxecto
de futuro para Compostela”.
López cre que “temos que redefinir
esa idea imaxinaria que
nos faga camiñar, de novo, pola
senda da ilusión e do orgullo de
vivir nunha cidade patrimonio
da humanidade” no seu programa
expón prioridades como
os servizos sociais, o pequeno
comercio ou o apoio a emprendedores
co aluguer de locais a
prezos taxados nos que os propietarios
se beneficien dunha
fiscalidade especial.
Xosémaría Rodríguez é
tamén avogado e di dar un
paso adiante ante a situación na
que se atopa a cidade, confía en
sumar aos poucos a veciños á
súa candidatura e destaca que
estas primarias se son unhas
eleccións de verdade. No seu
programa pon por diante aos
servizos sociais e proxectos
estratéxicos como a estación
intermodal que converta ao aeroporto
nun eixo de atracción
da cidade. En declaracións aos
medios Xosemaría Rodríguez
incidiu en que da un paso
adiante para aportar solucións,
“ante a situación crítica que
está a vivir o concello, xa que
chegou o momento de traballar
en positivo pola nosa cidade, de
tentar cambiar aquelo que nos
anoxa, e para iso dou un paso
adiante”, ademais de insistir en
que el, “non é un político profesional
senón un profesional
liberal da cidade, un avogado”.
A campaña dos candidatos,
os mencionados e os que se
poidan presentar, terminará o
día 10 de outubro e o 11 realizaranse
as votacións das que
sairá o nome que representará
a Compromiso X Galicia nas
municipais do 2015. Calquera
cidadán pode votar aínda que
debe de inscribirse na web
www.compromiso.gal aceptando
as condicións e pagan-
Xosé Antón López
do unha cota de 2 euros para
sufragar os gastos do proceso
sen que sexa necesario estar
afiliado.
Fontes: Compromiso X Galicia,
Lindeiros.
Xosé María Rodríguez

outubro 2014 novas da bisbarra 9
Área de Turismo de Compostela, un proxecto aínda por explicar
En 18 meses só organizou un concurso de fotografía en Facebook
A idea de que os concellos
da área metropolitana promociónense
no ámbito turístico de
forma conxunta é algo cargado
de sentido común, ás portas de
Compostela existen unha cantidade
de recursos aínda por
explotar e para iso debe de servir
no futuro o grupo Área de
Turismo de Compostela; pero a
realidade é que até o momento
só conseguiron asinar o convenio,
presentarse en Fitur e realizar
un concurso de fotografía en
Facebook.
En marzo do 2013 comezaban
as reunións cos distintos concellos,
a idea xeral é que todos
achegaran recursos económicos
e con eles promocionar a zona
como un área única; o paso dos
meses non acaban de definir que
é o que se fará e de que forma
e concellos importantes como
Brión ou Teo descólganse da
idea e outros como Ames dilatan
as negociacións sen que a día
de hoxe póidase dicir si se paralizaron
as conversas por completo
ou están en pausa. Finalmente
o pasado 8 de setembro asinan
o convenio 16 concellos:
A Estrada, Arzúa, Boqueixón,
Lalín, Melide, Padrón, Oroso,
O Pino, Rois, Santiago de
Compostela, Silleda, Touro,
Trazo, Val do Dubra, Vedra e
Vila de Cruces.
Un estudo en profundidade
deixa moitas dúbidas sobre o
funcionamento e os proxectos
a desenvolver; a día de
hoxe o grupo promocionou Os
Xeneráis do Ulla pero iso é algo
que xa viña facendo en común
desde hai dous anos así que non
é nada novo; presentan como
iniciativa a creación dunha web
que en realidade está integrada
na de turismo de Santiago e
que contén numerosas lagoas
xa que no apartado de imaxes
non existe nin unha soa de Rois,
Boqueixón, Oroso ou Brión por
pór un exemplo, se buscamos
itinerarios propónsenos pazos e
xardíns pero ao acceder só atopamos
os de Oca e Ortigueira
sen que haxa rastro doutros
como o do Faramello ou o de
Andeade e a central de reservas
é a da propia páxina de Santiago
sen que exista unha específica
do grupo, como guinda a parte
de transportes segundo a cal so
e posible chegar a zona en avión
esquecendo algo tan sinxelo
como unha folla de transporte
público como a que se pode
ler na páxina 31 de este mesmo
xornal. A aplicación móvil, a
mesma que xa tiña a área de turismo
compostelana, incluiu os
novos concello pero non pasa de
ser un mapa interactivo de teléfonos
sen que chegue a ser una
aplicación realmente útil para o
turista.
Os concellos non presentes
quéixanse da falta de propostas
concretas ou da dificultade de
que saian adiante as que se presentan,
unha destas consistía na
posibilidade de que os hostaleiros
tramitasen licenzas de pesca
sen morte temporais para facilitar
a practica ao visitantes pero
non saíu adiante; tamén se propuxo
liquidar a mancomunidade
e que os concellos que deben
diñeiro págueno e con el nútrase
este novo grupo pero tampouco
callou esta iniciativa.
Para terminar unha anécdota,
cando Lindeiros pediu unha
copia do convenio a resposta
recibida desde o departamento
de turismo de Santiago foi que
mentres non se reunise o grupo
e autorizáseo non sería posible,
algo insólito xa que o documento
é público desde o momento
no que foi aprobado en pleno e
cando en realidade contén só
liñas básicas de traballo que
deixan, iso si, o principal protagonismo
á hora de organizalo
todo ao concello de Santiago e
que define as achegas que cada
concello realizou, un total de
45.000 euros para o primeiro
ano, así que está claro que por
recursos non será.
Fonte: Lindeiros
Colección
de
Otoño
Preguntoiro, 19
Teléfono: 981 585 100
15704 SANTIAGO
Encuentra AQUÍ
los mejores descuentos por
ser cliente de santalucía
Praza da Pescadería Vella, 3
Teléfono 981 582 507

10 concellos
Lindeiros
Brión Qué pensa facer polo seu concello?
Estes últimos anos estiveron marcados por unha profunda crise económica, que o Partido Popular usou como coartada para aplicar os máis
duros recortes en materia de educación, sanidade e servizos sociais. Mentres o PP salvaba bancos e afogaba ás familias, os socialistas de Brión
traballamos para lograr manter todos os servizos dos que disfrutan os nosos veciños e veciñas.
O PSOE de Brión foi quen de manter todas as actividades sociais, educativas, deportivas e culturais das que disfrutan os nosos veciños.
Conscientes da difícil situación económica das familias, non subimos prezos nin taxas, senón que establecemos descontos e puxemos en marcha
iniciativas sociais como “Brión solidario”. Mentres Rajoy lles quita o queixo e os cereais aos máis desfavorecidos, a solidariedade da veciñanza de Brión permite axudar
ás familias máis necesitadas.
Se a lexislatura anterior foi a das grandes obras (novo instituto, novo colexio, piscina cuberta, paseo do Río Pego...), a que remata foi a do mantemento. A nosa boa xestión
a través das Brigadas de Obras permitiunos facer catro veces máis ca municipios veciños cos mesmos cartos. A nosa rede de estradas e pistas atópase nun estado que xa
quixeran para si outros concellos. E somos un dos poucos municipios en Galicia nos que todas as aldeas teñen servizo de saneamento e abastecemento de auga.
De cara ás próximas eleccións, o próximo mes de novembro teremos unha asemblea na que os militantes decidirán o noso programa electoral. Por respecto a eles, só direi
que sigo tendo a mesma ilusión por traballar por Brión que tiña cando entrei nesta Alcaldía.
TEMPOS NOVOS
Tempos convulsos para a nosa sociedade en xeral e o noso concello en particular. Dende o BNG de Brión desexamos experimentar novas formas
de facer política para seguir en contacto permanente coa veciñanza e os seu problemas, mais aló dos tempos electorais. Para as próximas eleccións
municipais imos apostar por configurar unha candidatura de UNIDADE onde se integren tódalas sensibilidades nacionalistas e de esquerdas que
baixo un programa de mínimos con contidos socialmente avanzados poidamos configurar un nova maioría para a gobernanza do concello de Brión.
Debemos rematar con unha etapa de mais de 30 anos dun goberno municipal marcado pola conveniencia dos tempos: agora independente, agora
socialista, onde o concello se converteu nun Clube de amigos, contactos e conveniencias. Con un PP nunha actitude de oposición crispante e unha
falta de respecto á democracia e aos seu electores co abandono, nun ano, de tres dos seu catro concelleir@s . Dende o BNG, durante estes últimos anos de presenza na vida
municipal tentamos sempre de desenvolver unha liña de oposición construtiva ao lado d@s veciñ@s e os seus problemas, fomos portavoces das súas inquedanzas e implacables
defensores dos seus dereitos sociais,. Estivemos ao seu carón en todo momento e así vai continuar sendo.
Queremos facer do concello un lugar de encontro onde se poida vivir mellor e apostaremos por políticas a avanzado contido social e na defensa do País.
El Partido Popular de Brión se enfrenta a múltiples retos de cara a las próximas elecciones
municipales de 2015.
En primer lugar nos comprometemos a que de una vez por todas los vecinos y vecinas de Brión sean tratados por igual, independientemente de
su inclinación política o sus afinidades personales, que nunca deben influir a la hora que sus problemas y demandas sean atendidos y solucionados.
Por otra parte, desde nuestro partido consideramos que el Concello de Brión se está quedando atrás en sus políticas, fruto de un gobierno local instalado
en el inmovilismo y la comodidad desde hace muchos años.
Queremos dar una nueva visión y un nuevo impulso a todas las áreas de nuestro Concello, áreas como la de deportes donde no deberíamos observar
como un gran número de niños y niñas se van a otras localidades a practicar actividades que, o bien no ofertamos, o no lo hacemos con la suficiente calidad.
Áreas como el turismo, donde poseyendo enclaves de una impresionante belleza natural y un gran patrimonio histórico, no vemos que alcance la repercusión que debería,
encontrándonos incluso con el hecho de que los nuevos vecinos que se instalan en Brión desconocen las posibilidades que en este campo puede ofrecerles nuestro Concello.
Y áreas como el comercio, con una escasa presencia y que tenemos que revitalizar por todos los medios para conseguir nuevas posibilidades de empleo y al mismo tiempo
dar un mejor servicio a los vecinos.
En definitiva una nueva forma de entender nuestro Concello más acorde con los tiempos que corren y contando con la aportación de todos los vecinos y vecinas de Brión
para entre todos mejorar nuestro municipio.
FreireGarabal
asesoría xurídica
Herdanzas: testamentos, particións, declaración herdeiros
Administrativo: multas, licenzas, expropiacións
Asesoría: contratos, documentos, xestións catastro
MJ Freire-Garabal Núñez. AVOGADA
Travesía de Cacheiras, 37, baixo, Cacheiras, 15886 Teo
Tfno. 981 935 000 Móbil 616 281 008
freiregarabal@avogacia.org

outubro 2014 concellos 11
Frades Qué pensa facer polo seu concello?
As políticas sociais foron o sinal de identidade do Partido Popular de Frades nos últimos anos. Ampliamos os usuarios de axuda a domicilio libre e
incrementamos os servizos a dependentes con fisioterapia, perruquería e podoloxía gratis e a domicilio. Duplicamos as actividades formativas, sociais
e deportivas, con iniciativas moi aplaudidas como a primeira Cabalgata de Reis, a Festa da Xuventude, a Carreira Pedestre...
Apostamos polo ensino aumentando os cursos para adultos e con importantes melloras no colexio, en colaboración coa Dirección e ANPA, coa que
fixemos programas de conciliación, xornadas educativas e actividades de ocio para os pequenos. E como valoramos o gran labor das asociacións e
clubs deportivos, creamos unha partida económica para axudarlles e mantivemos as axudas para transporte e material escolar.
No PP de Frades soubemos negociar con Xunta e Deputación novos investimentos como a depuradora e os colectores de Ponte Carreira. Xa presentamos
os proxectos para o levar a auga a Añá e Moar; e faremos en Céltigos un punto limpo. Tamén mantivemos e melloramos as nosas zonas verdes,
parques infantís e instalacións deportivas, sobre todo na pista de padel e no campo de Abellá. Grazas á Deputación investiremos 500.000 euros en mellorar a nosa rede viaria
e os accesos ás aldeas. Compraremos un tractor para facer máis desbroces e mantemento de estradas; faremos un graderío no pavillón de Ponte Carreira e colocaremos
anclaxes nos contedores do lixo.
E no PP de Frades fixemos todo isto mantendo as taxas e os impostos conxelados. Sabemos que a oposición fala de novas taxas por actividade, cando só fixemos unha
ordenanza para regular algo que xa se pagaba. E o que lle ocultan aos veciños é que grazas ao PP os gandeiros teñen descontos de ata o 95%. Non lle debemos nada a ningún
provedor e a nosa boa xestión reduciu nun 22% a débeda, na busca da débeda cero.
O BNG advirte que o Concello de Frades está nunha situación caótica
O BNG de Frades sinala que o Concello está “nunha situación cáotica”, cunha débeda recoñecida polo equipo de goberno no peche de ano 2013 de
máis de 440.000 euros e cunha poboación de menos de 2.500 habitantes.
Segundo explica o BNG, o equipo de goberno leva co PXOM máis de 5 anos coas administracións (Concello e Xunta) “pasándose a pelota entre
eles, pero sen chegar á súa aprobación”. Isto leva á mocidade a mercar vivenda fóra do noso concello.
A veciñanza de Frades paga uns “impostos abusivos” tanto no recibo do lixo, uns 68 euros por vivenda coa excepción no casco de Pontecarreira
que pagan máis, e algúns negocios chegan a pagar 300 € por recoller o lixo dos días de traballo.
Este ano aprobaron, cos votos do PP e PSOE, unha ordenanza reguladora de inicio de actividade que vai dificultar a actividade agraria, xa que a construción de cortes,
silos, alpendres e pozos de purín, entre outros, terán que pagar unha taxa, así como a apertura de negocios ou reformas.
Desde o BNG de Frades, consideran que neste momentos de crise non é a fórmula mais axeitada de promover negocios. “Isto só ten fan recadatorio”, asegura a formación
nacionalista.
Esperanza e futuro
Desde o Psoe de Frades queremos comezar unha nova etapa na que cambie a tendencia de escurantismo e clientelismo que impera no concello
nos últimos 28 anos de goberno do partido Popular; non se pode pretender que cun pleno municipal cada 3 meses as xestións sexan rápidas
nin que os representantes dos veciños teñan a información que necesitan en tempo e forma.
O cambio de alcalde que podía servir para iniciar unha etapa de dialogo con Roberto Rei só significou unha continuidade na maneira de facer política e as palabras do
anterior rexedor, Miguel Prado Patiño, de traballar polo concello desde o Parlamento autonómico, convertéronse co paso do tempo nunha promesa baleira.
Desde o Psoe traballamos para rexeitar a taxa do lixo, recolleito máis de 700 firmas que enviamos ao valedor do Pobo pedindo que a gasolineira de Repsol ofreza o servizo
que o pobo necesita, visitado as parroquias e falado cos veciños e ese será o noso traballo dos próximos meses até as municipais do 2015.
Queremos un concello transparente, no que se teña acceso á información e explíquense as cousas; no que a PXOM avance para poder crear un Frades sustentable pero con
posibilidade de crecemento; no que se incentive a natalidade e non sigamos perdendo poboación como vén sucedendo desde hai máis de 10 anos; con creación de emprego
que axude a que os mozo se poidan quedar no municipio; necesitamos máis protagonismo na Mancomunidade de Ordes e conseguir que sirva para mancomunar moitos
máis servizos; queremos ante todo un Frades con esperanza e futuro.

12
Lindeiros
Sobrevivir á infancia
Fátima García Doval
Doctora en Pedagogía
e Innovación Educativa.
Experta en tecnología y
Accesibilidad. Maestra
de inglés, pedagogía
terapéutica y audición
y lenguaje; licenciada
en filosofía y letras
con la especialidad de
pedagogía e investigadora
en tecnologías y
accesibilidad. Trabaja en
un centro de educación
especial en Santiago de
Compostela.
http://discapacitodos.
com/
Hai case un ano, co outono en
pleno apoxeo, a miña familia e
eu regalámonos unha escapada
a terras castelás. Levaba xa
preto de 60 días chovendo case
ininterrompidamente, e a única
opción para non empezar a comunicarnos
cos batracios do
noso estanque de igual a igual,
era darse un paseo polo secaño.
Eliximos a contorna de
Ponferrada-Astorga pola súa relativa
proximidade e a súa oferta
variada. Se a choiva persistía
máis alá de Gallaecia, as mantecadas
e a chacina encargaríanse
de aliviar a alma.
A parada a comer foi en
Villafranca. O Bierzo non é galego,
pero disimúlao moi ben.
A choiva pertinaz lembrábanos
que o mesmo dá un lado
do monte que o outro cando a
nube está xusto no cume, e as
“tapas” que nos serviron poderían
alimentar a unha cuadrilla
de lexionarios romanos camiño
de Brigantium sen problema.
Houbo que pasear para acomodar
tan boas viandas antes de
volver ao coche, tanto se escampaba
coma se caía o ceo a pedazos.
E que mellor paseo que
subir ao castelo.
Foi nesas, percorrendo camiños
de patios traseiros, que
nos atopamos nun meandro,
cun parque infantil acomodado
entre dous grandes carballos.
Unha simple randeeira e un
bambán era todo o variado equipamento
que aloxaba. A peculiaridade
estaba en que, en lugar
de ser randeeiras ao uso, en
madeira autoclavada, taboleiro
fenólico e plástico sobre lousas
anti-impacto de alta densidade,
eran “da vella escola”.
A miña filla, que nos seus 7
anos de vida xamais vira algo
así, tomouno como parte dun
circuíto biosaúdable molón.
Cando lle explicamos que así
eran as randeeiras cando o
seu pai e eu eramos pequenos
mirounos que se fósemos cromagnones
recentemente saídos
dunha caverna.
Efectivamente eu crecín nos
oitenta e, como di o “Reno
*Renardo” na súa mítica canción,
sobrevivín. E nese momento
véuseme á cabeza una
das máis gloriosas frases da
cantiga: “Nos jugabamos la
vida magullándonos los codos
y rodillas, en columpios oxidados,
con aristas y en un suelo de
gravilla”.
É certo que a mortalidade
infantil en España descendeu
en aproximadamente un 50%
Ilustración: Jorge del Oro
desde 1975. Tratábase dun tema
no que tiñamos, e aínda temos,
unha materia pendente importante.
No entanto habería que
facer unha serie de apuntamentos
e reflexións.
En primeiro lugar unha parte
importante do devandito descenso
vén da man dos accidentes
de tráfico, que se viron notablemente
reducidos nos últimos
20 anos. A xeneralización de
medidas pasivas de seguridade
xeral como barras de protección,
airbags, cintos, dispositivos
elevadores infantís, etc.,
supuxo un fito importante na
sinistra estatística.
En segundo lugar hai que
destacar que descende a mortalidade
pero non necesariamente
o número de accidentes que, no
ámbito doméstico, mantéñense
razoablemente estables desde os
anos 70. A igual incidente unha
mellora dos servizos sanitarios
redunda en mellor prognóstico.
O esforzo de sobreprotección
e a proliferación de medidas
pasivas ao redor da infancia é
inxente e supón un investimento
importante que parece relacionarse
inequivocamente no imaxinario
popular cunha sociedade
máis avanzada e moderna
pero é realmente beneficioso,
e mesmo necesario, devandito
sobreesforzo?
Ao longo dos próximos meses
imos reflexionar sobre iso.

outubro 2014 empresa 13
Gallaecia,
11 anos facendo amigos
Os clientes son os que converten,
en moitos casos, os locais
de hostalería no que son e
no Gallaecia presumen de tratar
polo nome o 90 por cento dos
que chegan por alí.
O Gallaecía foi adquirido fai
11 anos por 6 socios, Gustavo
Rico e 4 irmáns, que pouco a
pouco foron deixando o local e
quedando so el, e Jesús Mella
que tamén sigue; é Gustavo
quen nos explica como xurdiu
a idea “Jesús e mais eu coñecíamonos
de traballar xuntos
en mais dunha ocasión en pubs
e discotecas e pensamos en coller
un local propio, este levaba
aberto 3 anos pero apareceu a
posibilidade de facerse con el
e non o dubidamos, coa axuda
dos meus irmáns comezamos
a traballar e eles por distintas
causas foron marchando e xa so
quedamos nolos dous”.
Para eles non cambiou moito
o Milladoiro “ si é certo que o
Milladoiro creceu pero no noso
entorno os únicos cambios que
soemos notar e cando marcha
algún cliente habitual, e por desgraza
en estes anos vimos morrer
algún, polo demais as cousas
aquí seguen mais ou menos
igual”.
No Gallaecia ademais de ese
servizo cercano pódese atopar
algo para comer en calquera
momento do día “almorzos, comidas,
ceas, ou algo para picar,
cambiamos a carta cada cinco
anos porque cambia o gusto da
xente, a última vez que a cambiamos
foi este verán polo que
para moitos algúns dos pratos
poden ser unha novidade” . As
materias primas e o coidado
na cociña son fundamentais e
moita da xente ue pasa por alí
faino polos bos pratos que pode
atopar case que o longo de todo
o día.
O horario de traballo por semana
comeza as 7.30 da mañá
e remata a 1.30 da noite pero
os fins de semana esa hora de
peche pode alongarse “si hai bo
ambiente podemos pechar moi
tarde, de feito eu nunca teño
presa en ir para cama, a última
vez que iso pasou acabamos
cerca das 5 da maña”; esta actitude
vese acompañada por unha
plantilla na que os socios teñen
moita confianza xa que moitos
levan case que tanto anos coma
eles e polo tanto coñecen o local
e a clientela tan ben coma os
xefes.
Outro dos momentos que se
disfrutan e cando ven un partido,
os clientes acoden e mais
ou menos xa coñecen de que
pe coxea cada un dos do local
así que as risas case que están
garantidas. por alí pasan afeccionados
do Celta, do Depor,
do Celta, do Madrid e do
Barcelona pero pese a variedade
o respeto mútuo e a cordialidade
son marcas de identidade
da casa. Os eventos deportivos
son tamén unha das cousas
que atraen a moita xente e que
procuran coidar, as pantallas
cámbianse cada certo tempo e
procurase que todo axude a disfrutar
do espectáculo.
Todo o contado anteriormente
fai do Gallaecia un local que
cando un o visita sabe que voltará
porque síntese a gusto, cómodo
e ben tratado.
Fotos: Loli Fdez.

14 antonte
Lindeiros
Pazo de Andeade, a casa grande
Os pazos e monumentos polos
que pasea Lindeiros teñen cada
un a súa propia personalidade,
do romanticismo do Faramello
á grandiosidade do Hostal ou
o ambiente doutro mundo do
Pazo de Ortigueira pero este
mes achegámonos ao primeiro
no que un sentese en casa, en
familia.
O Pazo de Andeade en Touro
construíuse no século XVIII ao
casar D. Pedro Antonio Verea e
Pacheco e Dona María Antonia
Varela Lodeiro e Figueroa, a súa
construción foi unha das condicións
impostas polas respectivas
familias na dote matrimonial;
na actualidade rexéntano
dúas xeracións de descendente
directos daquel matrimonio,
Benito Vazquez Permuy e a súa
filla Elena Vazquez e é Benito
quen comeza por contarnos as
obrigacións daquel acordo “as
familias marcaron non só o
lugar exacto onde se tiña que
construír se non tamén a obrigación
de dotar á propiedade
coa vinculación das dúas
casas de familia previas por
medio da súa correspondente
escribanía de número (o equivalente
ás nosas escrituras de
propiedade), fixáronse as rendas
para a igrexa xa que un tío
da muller era párroco, ou se
construíu unha capela sobre a
que se estableceu a que hoxe se
pode ver” . O Pazo non sufriu
variacións ao longo dos séculos,
só ampliacións en determinadas
zonas a medida que quedaba
pequeno pero a estrutura principal
mantense como en 1480 tal
vez porque nunca se viviu nel
de forma permanente ata que se
converteu en aloxamento rural
“a xente deste Pazo practicamente
nunca viviu nel, vivía
en épocas determinadas, vacacións,
colleitas ou cando se
xubilaban xa que a maioría
dos propietarios foron maxistrados”
dáse a circunstancia de
que en moitos dos documentos
que se conservan unha das obrigacións
que se repite para poder
herdar a propiedade é ter polo
menos unha licenciatura.
Foron varias as familias de
renome que tiveron relación con
este pazo, tal e como se pode
apreciar nas armas que forman
parte do seu escudo: Pacheco,
Verea, Aguiar, Figueroa e
Montenegro; os antepasados
máis recentes estiveron ademais
emparentados por distintas
cuestións con Emilia Pardo
Bazán ou Rosalía de Castro.
Benito Vázquez intentou sen
éxito dedicar a propiedade a
crear unha cooperativa gandeira
“empecei coa idea de explotar
os terreos, por tres veces
cheguei a ter chaira unha
zona para as naves pero non
houbo maneira de que outros
gandeiros se implicasen
xa que entendían o traballar
fóra da súa propia casa como
algo estraño”. foi entón cando
se decidiron a iniciar unha andaina
vinculada ao turismo
rural que se viu beneficiada pola
súa proximidade ao camiño de
Santiago e á variante coñecida
como “Ruta dos Holandeses”
, Benito asegura sentirse moi
contento coa decisión tomada
“estamos a ter moita xente
aínda que tamén hei de dicir
que desgraciadamente na súa
maioría estranxeiros, suramericanos,
americanos, outros
chegados de Nova Zelandia
ou Australia”. Na casa principal
segue vivindo a familia
propietaria excepto nunha das
habitacións como nos conta
Elena Vázquez “reformamos
as antigas caballerizas e convertémolas
en 9 habitacións
pero ademais mantemos na
casa principal unha especie de
suite que é máis ampla e que
conta con cheminea e solaina”,
realizan tamén eventos e
buscan sempre distinguirse no
que poden ofrecer ás parellas
“na próxima voda contratamos
un servizo de cetraría
para que dunha exhibición ao
invitados pero ademais unha
das aves será a encargada de
chegar coas alianzas no pico”.
A Casa Grande de Andeade,
O Pazo, é un lugar ao que escapar
en calquera momento coa
seguridade de que un será ben
recibido, de que ten unha segunda
casa de familia á que acudir
si se necesita desconectar, de
que neste mundo de velocidade
incontrolada algo segue coa
mesma paz que hai 500 anos.
Fotos: Loli Fdez.

outubro 2014 e ti de quén ves sendo? 15
Nacho Mirás,
escribiendo desde dentro
Nacho es un superviviente, no
lo digo porque le hayan abierto
la cabeza para extirparle un
tumor y lleve un año luchando
contra un cáncer, que también,
pero es que él es un superviviente
desde que nació; es el
gallego que lleva incorporado
el “malo será”, por virtud del
amor se convirtió en el navarro
que corre delante de los toros
como quien va el domingo a
comprar el pan y por estudios
en el catalán que siempre está
dispuesto a negociar algo, y toda
esa experiencia vital la pone
ahora al servicio de una batalla
muy especial en la que se ayuda
mientras ayuda a otros al contar
lo que le pasa “hace un año que
naci después de que me diera
un jamacuco que me dejó
desconcertado, dañado, y de
aquellos polvos vinieron estos
lodos en los que vivo ahora
pero vivo, a fin de cuentas
aquí estoy, de cuerpo presente
como me gusta decir”.
Su actitud ante la vida le viene
de familia y se recuerda de pequeño
siempre dando un paso al
frente “me recuerdo siempre
muy positivo, era el típico que
tenía siempre mucha gente
detrás, el delegado de la clase,
desde primero de EGB hasta
la universidad seguí siendo
el delegado; un político popular
de los que hay ahora y
ahora, en estas circunstancias
me ha salido una legión de
seguidores, yo no quiero ser
un Apóstol de nada pero esta
manera de tomarse las cosas...
hay gente que se ve reflejada y
te agradece que lo hagas”.
Nacho ha sido de los primeros
en tener un blog y contar, con
esa forma única y envidiable
que tiene de escribir, las cosas
que vivía; para el lo mejor de la
red es la interacción que te permite
saber que piensan los otros
y cuando llegó el momento el
blog se convirtió en su terapia y
con ella la idea de que se convirtiera
en un libro “desde los primeros
post hablé de que me
gustaría que lo que contaba
se convirtiera en un libro, por
mi, por dejárselo a mis hijos
para que puedan decir que
padre mas chalado que tengo,
y por la cantidad de gente que
me dice que bien estaría esto
en un libro para las salas de
tratamiento de quimioterapia
que se nos hacen largas, en
oncología del clínico hay una
biblioteca muy chula y me decían
que hay mucha gente que
el ordenador no lo toca y el
libro es más manejable. pero
además me encuentro con que
la gente compra el libro para
ellos y para regalar a algún
paciente que lo está pasando
mal o a familiares de gente
que lo está pasando mal y la
red se va ampliando poco a
poco”.
Nacho ha conseguido en muchos
años de profesión periodística
llevarse bien con todas
las partes, algo realmente complicado,
pero su honradez y
transparencia tienen mucho que
ver; el día de la presentación del
libro estaban los cuatro últimos
alcaldes de Compostela además
de gente de todo pelaje y condición
“el día de la presentación
del libro me parecía estar asistiendo
a mis propias honras
fúnebres en vida, nunca me
apeteció hacerle daño a nadie
y si lo hice fue sin querer”.
No se entiende ni a la persona
ni al personaje que es Nacho sin
la profesión de periodista, otros
podrían contar su experiencia
con el cáncer pero nadie lo
hubiera hecho como el “yo me
hice periodista para contar
las historias de otros, en este
caso estando de baja, con un
tratamiento complicado, con
pronóstico malo, que te están
poniendo una fecha de consumo
preferente como el yogurt,
el periodismo me ayudó, lo
que hice fue escribir una crónica
diaria, al principio ahora
ya me lo tomo con más calma,
de lo que le estaba ocurriendo
a alguien y ese alguien era yo;
para mí fue una herramienta
fundamental”. Nacho tiene
claro que la profesión no vive su
mejor momento pero que no es
culpa de los periodistas “la profesión
está tocada pero lo que
está en crisis son los formatos
y las empresas, el periodismo
no está en crisis, creo que hay
mejore periodistas que nunca,
mejor formados que nunca...
otra cosa es cómo van a conseguir
vivir de ese talento, pero
siempre va hacer falta gente
que cuente las historias, y los
mediadores entre la realidad
y el ciudadano somos nosotros
eso no lo va a hacer nadie
más”.
Su enfermedad, o su forma de
contarla, lo ha llevado a situaciones
nuevas en las que tanto
ejerce de moderador de un debate
sobre oncología como acude a
una entrevista en televisión “el
mundo de la oncología está
mal comunicado, la larga enfermedad,
los secretos, a veces
a voces, y yo tomando el relevo
de mi querida Ana Kiro, ella
decidió contar que tenía cáncer
y la cantidad de gente a la
que ayudó... ella me decía que
la gente le daba las gracias y
años después de aquella entrevista
he visto que es cierto,
que la gente se pone en tu piel,
tu te pones en la piel de otros
y la gente te lo agradece y por
eso me llaman de foros, de sitios,
de debates, y ahora que
estoy de baja y tengo tiempo
hago esta labor de telepredicador
de la oncología y hecho
una mano”.
“El mejor peor momento de
mi vida” es un libro vital en el
que uno se puede ver reflejado
en muchos pasajes aun sin tener
cáncer, la actitud de Nacho nos
enseña que no se puede uno rendir
antes de empezar y Nacho
se define con una frase que en
cierta ocasión soltó Armando
Blanco en un pleno municipal
al líder de la oposición “usted o
gana o empata”.
Fotos: Loli Fdez.

16
Lindeiros

outubro 2014 17
dentalmacia.com
981 521 090

18 pasou
Lindeiros
Expertos internacionais en patrimonio pertencente o
INTO foron recibidos polo concello de Oroso
Percorreron o camiño inglés grazas a Tesouros de Galicia e a Deputación de A Coruña
INTO son a siglas de
International National Truts
Organisation unha entidade que
so no Reino Unido ten máis de
4 millóns de socios pero ademais
INTO ten presenza en
todos os continentes, ata en 66
países como Australia, Taiwán,
República Checa e Canadá,
entre outros; o seu obxectivo
principal é o de promover a conservación
e posta en valor do
patrimonio por parte de todos,
é dicir, máis aló das obrigas das
institucións públicas.
O pasado mes de setembro
Oroso recibiu os máximos responsables
de INTO Simon
Molesworth, presidente; Bill
O Concello de Teo celebrou
un pleno extraordinario no que
se restituiu a memoria da corporación
republicana do concello
no ano 36. No acto participou
toda a corporación municipal
actual, que votou por unanimidade
recuperar a memoria
destes políticos, así como os familiares
daqueles concelleiros.
O recoñecido xurista Gonzalo
Rodríguez Mourullo (Balcaide,
Calo 1935), fillo do alcalde
republicano José Rodríguez
Vázquez, será o voceiro das
familias.
A concelleira de Cultura,
Carme Hermida, pasou meses
realizando un traballo de investigación
e recompilación
histórica sobre os membros
da corporación republicana do
ano 36 en Teo; aquela corporación
democrática, nomeada
polo Gobernador Civil o 11 de
marzo, despois das eleccións
nas que a Fronte Popular conseguiu
a victoria no Estado estaba
formada polas seguintes persoas:
José Rodríguez Vázquez,
José Otero Carballal, Constante
Liste Forján, Constante García
Barros, Ricardo Otero Lueiro,
Ramón Torres Viño, José
Turner, vicepresidente; e Oliver
Maurice, director internacional
que percorrían a ruta inglesa
nunha iniciativa promovida pola
entidade Tesouros de Galicia en
colaboración coa Deputación
da Coruña para promover este
camiño, con eles viña tamén
Javier Rodríguez-Losada, presidente
de Tesouros de Galicia
e que exerceu tamén como
tradutor.
Os concelleiros de Cultura,
Antonio Leira; Turismo,
Xaime Carneiro; e Familia,
María del Carmen Liste; recibiron
ao grupo de peregrinos
e lles explicaron brevemente
as principais características do
Teo rendeu homenaxe á corporación
municipal da República de 1936
No acto participou a corporación actual e familiares dos concelleiros daquel ano
Seoane Framil, Jesús Blanco
García, Santiago Balado, Juan
Casal García, Ramón Parajó
Tellado, José María Iglesias
Boullón, Manuel Liñares
Pereiro, Andrés Puente, Juan
Fandiño Iglesias, Avelino
Rosende Rosende e José
Trazado Iglesias. Entre a información
conseguida, ademais
das notas biográficas, destacan
os datos recollidos sobre os
acordos adoptados pola corporación
do 36 nos escasos catro
meses nos que tiveron responsabilidades
de goberno; a vista da
documentación, segundo indica
Carme Hermida, “nese tempo
de xestión as súas prioridades
estiveron centradas na toma de
acordos que posibilitaran o emprego
de moitos dos parados do
Concello”.
Entre os acordos aparecen
melloras na rede viaria como
a reparación de vías propias en
mal estado ou a reclamación á
Deputación Provincial de mantemento
das vías da súa competencia.
Tamén se recollen obras
de reparación nas fontes de varios
lugares de Cacheiras, Calo,
Lampai, Luou e Oza así como
arranxos en lavadoiros, pontes
ou escolas como a de Francos.
Tamén se documenta o interese
desta corporación pola instrución
pública xa que o 6 de xuño
do ano 36 acordan desdobrar a
municipio, facendo fincapé en
aspectos definitorio como o seu
apoio á cultura, a importancia
do seu medio natural ou o feito
de tratarse dun concello cunha
poboación das máis novas de
Galicia e que sigue medrando.
Un aspecto que destacou especialmente
Simon Molesworth,
quen asegurou que “é importante
implicar á xente nova na
conservación do patrimonio. O
futuro do patrimonio está nas
mans da xente nova e dependerá
en gran parte do entusiasmo que
eles teñan”.
O Concello de Oroso agasallou
aos peregrinos cun
lote de publicacións que incluía
o libro da exposición de
GóisOrosoArte 2014, un mapa
turístico do Concello de Oroso
escola mixta de Rarís, coa creación
dunha nova para as nenas
e de crear unha escola mixta na
Ramallosa.
Fonte: concello de Teo, Lindeiros
e exemplares en inglés da Guía
Turística de Oroso.
Fonte: concello de Oroso, Lindeiros.
Maiores
voluntarios
Retornan os martes
saudables en Oroso
O local da terceira idade
de Sigüeiro acolleu a primeira
sesión da nova temporada
dos “Martes saudables”, unha
iniciativa coa que o Concello
de Oroso quere achegar cada
mes información útil e práctica
para os seus maiores. Nesta
ocasión tivo lugar unha charla
sobre voluntariado, que
contou coa participación de
Antonio Leira, concelleiro de
Voluntariado; Ruth González
Pais, técnica da Dirección Xeral
de Voluntariado; e Alfonso
Romero, voluntario en varios
proxectos e entidades como
Down Compostela. Leira
Piñeiro animou aos maiores de
Oroso a achegarse ao mundo
do voluntariado xa que “todos
e todas temos algo que ofrecer,
aínda que sexa a nosa simple
compañía pode facerlle máis
doado o día a día aos demais”.
O concelleiro explica que “pretendemos
canalizar dun xeito
organizado a solidariedade dos
veciños e veciñas de cara a colaborar
nos distintos programas
sociais que facemos en Oroso”.
Fontes: concello de Oroso, Lindeiros.

Ordes.Foto: concello de Ordes
de para se o rendemento fincas
concello un Avelino Pousa
de rante. Ordes
Os Castros vístense para o paseo matinal nas festas da Peregrina, Foto: Loli Fdez
ncello Bertamiráns. Touro de de: concello Foto: Ordes concello de Touro
das mellor saque que formación plan realiza O
municipio co , súa pola ano cada émbraos Anxel a enaxeou
Lindeiros.
des, Bertamiráns
de hortas das usuarios os para conservas de iro
outubro 2014 pasou 19
Aparecen monteas no chan da igrexa de Santa Clara
Son debuxos a tamaño natural usados polos canteiros para ter unha guía de traballo
As monteas achadas son “de
gran valor histórico-artístico, documental
e patrimonial” segundo
os técnicos, considérase de
sumo interese, pois parecen realizadas
polas cuadrillas de canteiros
encargados da construción
do último corpo da fachada da
portería do convento, así como
da talla do seu complexo aparato
decorativo a base de placados
xeométricos e outros elementos
como arcos e volutas. Todo, probablemente,
baixo a dirección do
famoso arquitecto compostelán
Simón Rodríguez, mestre de
obras do convento entre 1719 e
1724.
A Oficina Técnica do
Consorcio de Santiago está a traballar
na restauración da tarima
de madeira que cobre o chan do
templo, xa que estaba afectada
por pudricións e deteriorada en
moitas zonas, o que dificultaba o
normal deambular. O orzamento
das obras ascende a 55.418 euros.
Os traballos iniciáronse a mediados
de agosto e unha vez retirada
a tarima de madeira para a súa
restauración, descubriuse que o
chan de lousas de pedra que hai
debaixo da mesma está cheo de
monteas, debuxos ou trazas a
tamaño natural de elementos
arquitectónicos ou estruturais
realizados preto do seu lugar de
emprazamento para que sirvan
como guía á hora de construílos.
O alcalde, Agustín Hernández,
sinalou que “o Consorcio vai
desenvolver un estudo histórico
destes elementos singulares,
realizarase unha análise dos
mesmos, de cara a coñecer a
súa orixe e o seu significado”.
Este estudo terá unha duración
de dous meses e durante este
tempo a igrexa permanecerá
pechada ao culto. De seguido
procederase á colocación da
nova tarima, para o que se aproveitará
boa parte do material
existente. Estímase que as obras
estean rematadas a finais de ano
e , segundo apuntou o alcalde,
o seguinte paso será actuar nas
baixantes do convento, co propósito
de atallar os problemas de
humidades que afectan ao inmoble.Lindeiros
Fonte: concello de Santiago, Lindeiros
Unha antiga fabrica de curtidos converterase nun centro de rehabilitación
A iniciativa está promovida desde a Fundación Laboral da Construción e o Consorcio de Santiago
O Consorcio de Santiago
está a traballar na restauración,
rehabilitación e posta
en valor da antiga fábrica de
curtidos de Pontepedriña de
Arriba para a súa conversión en
Centro Nacional de Formación
de Referencia en Materia de
Rehabilitación, único no territorio
nacional. O centro está promovido
pola Fundación Laboral
da Construción, en colaboración
co Consorcio de Santiago, e
conta co apoio do Concello de
Santiago, a Xunta de Galicia e o
Ministerio de Fomento.
A Fundación Laboral da
Construción adquiriu os terreos
e as intalacións da antiga fábrica
de curtidos de Pontepedriña de
Arriba, á beira do río Sarela,
que foi unha das máis importantes
de Santiago. Este curtidoiro
formou parte do movemento de
construción deste tipo de establecementos
industriais que se
produciu na cidade dende finais
do século XVIII e durante gran
parte do XIX, que convertería
en poucos anos a Santiago
no principal centro curtidor de
España.
A parcela adquirida pola
Fundación ten unha extensión
total de 23.132 m 2 . No recinto
intramuros, delimitado e pechado
por un gran muro de
mampostería que linda co río
Sarela, atópanse as edificacións
existentes da antiga fábrica.
Na actualidade hai dúas obras
en marcha por un importe
global de 2.992.489,33 euros,
que estarán completamente
rematadas durante o mes de
novembro. Unha vez que se rematen
as obras en curso, para
que o centro poida comezar a
ser operativo será preciso executar
a segunda fase das obras
de rehabilitación das edificacións
existentes. Esta segunda
fase ten un custo estimado duns
1.150.000 euros e consistirá no
acondicionamento interior das
edificacións que agora se cubriron
e que se destinarán a aulas,
oficinas, salón de actos, despachos
de profesores e arquivo.
O prazo de execución destas
obras estímase en cinco meses
e considérase que poderán executarse
sen complicacións du-
rante este outono e inverno, de
maneira que o Centro Nacional
de Formación de Referencia en
Materia de Rehabilitación podería
comezar a funcionar na primavera
do vindeiro ano.
Fontes: Consorcio de Santiago,
Lindeiros

20 pasou
O roupeiro de Ames volve a recoller
prendas de cara o inverno
O servizo estivo pechado para inventariar o material existente
Desde o 15 de setembro
o Roupeiro Municipal
de Ames volve a funcionar a
pleno rendimento. A Oficina do
Volutariado (OVA), encargada da
xestión do roupeiro, recorda que
a demanda de roupa, calzado e
enseres da vida cotiá creceu considerablemente
debido ás dificultades
que está atrevesando un
importante sector da sociedade
amiense. No que vai de ano superáronse
as seiscentas solicitudes.
O setenta por cento destas
peticións foron realizadas por
menores de 16 anos.
Tanto as persoas que queiran
donar roupa, calzado e/ou enseres
de maneira desinteresada,
como as familias que desexen solicitala
poden facelo nas Oficinas
de Voluntariado de Ames, ubicadas
nas Casas da Cultura de
Uns sesenta veciños e veciñas
participaron nunha nova edición
do Día da Bicicleta do Concello
de Frades no que os participantes
puideron desfrutar de dous
percorridos: un de 13 quilómetros
para os maiores de 11 anos
e outro de 3,5 quilómetros para
os máis pequenos.
Os dous grupos partiron
ás 11:00 horas da Praza de
Bertamiráns e Milladoiro en horario
de 9:00 a 14:00 horas e de
luns a venres ou chamando ao
Tfno: 662 377 044.
Poden donarse prendas de vestir,
roupa de cama. Calzado ense-
Frades celebrou o Día da Bicicleta
res para bebés (cunas, carriños,
biberóns...). Todas as prendas
que se donen deben atoparse nun
bo estado de conservación para
poder ser empregadas.
Fontes: concello de Ames, Lindeiros
60 veciños participaron na xornada que contou con dous
percorridos segundo a idade
Pontecarreira e estiveron acompañados
durante o seu percorrido
por membros da Garda Civil
e un vehículo posto a disposición
polo Concello de Frades.
Os máis pequenos fixeron un
percorrido de 3,5 quilómetros
por Ledoira e Gafoi, con subida
ao Mesón e volta á praza de
Pontecarreira. Os maiores utilizaron
pistas de concentración
e pasaron por Gafoi, Papucín,
Vitre e Céltigos, onde fixeron
unha pequena parada na fonte
de Augasantas antes de volver
a Pontecarreira, onde recuperaron
forzas con bebidas e froita e
participaron no sorteo de material
deportivo.
Fontes: concello de Frades, Lindeiros
O Concello de Touro continúa
afianzándose como punto
de referencia da ruta alternativa
do Camiño Francés para cicloturistas
de Holanda e do Centro
e Norte de Europa, a tamén denominada
Ruta do Holandés.
Nos últimos meses os servizos
de promoción e información
turística do concello de Touro
detectaron este aumento de peregrinos
en bicicleta debido a que
esta ruta está moito menos saturada
de peregrinos e ten ademais
moito menos tráfico.
Esta ruta para ciclistas atravesa
os concellos de Arzúa,
Touro, Boqueixón e Santiago
de Compostela e é elixida por
moitos peregrinos cicloturistas
porque existen referencias nas
guías editadas neses países sobre
o Camiño de Santiago. A denominada
Ruta do Holandés é utilizada
por alemáns, austríacos e
orixinarios dos países nórdicos
en xeral.
Desde o Concello destacan
tamén o éxito que durante os
Lindeiros
Touro reafírmase como a
alternativa ao Camiño para
holandeses e centroeuropeos
A denominada Ruta do Holandés recibe
cada ano máis ciclistas e autocaravanas
últimos meses rexistrou a área
de autocaravanas, inaugurada
hai agora dous anos. A infraestrutura
está a lograr converterse
nunha plataforma para potenciar
o turismo de natureza en torno
ao río Ulla e tamén serve de
oferta para autocaravanistas que
percorren o Camiño de Santiago.
O espazo para estes vehículos
está situado nos arredores
das piscinas municipais e onde
tamén está a Casa de Cultura. A
área de Autocaravanas de Touro
é un proxecto aprobado polo
Grupo de Desenvolvemento
Rural Ulla Tambre Mandeo
(GDR UTM) e financiado a través
dos fondos Leader. O proxecto
conta con cinco espazos de
aparcadoiro para autocaravanas
e está dotado de todos os servizos
necesarios para este tipo de
vehículos: zona de recepción de
residuos e augas negras, sistema
de enganche de enerxía eléctrica
e subministración de auga.
Fontes: concello de Touro, Lindeiros

aixo estas líneas, Os Punsetes, no Gaiás. Fotos: Loli Fdz. e Manel Pardo,
festival no Gaynor, Gloria dereita, á abaixo e Dann George dereita, a ska,
outubro 2014 pasou 21
Un ano máis a Festa do Cabalo de Brión
foi unha das citas de setembro
A choiva obrigou a cambios de horario, aprazamentos e a cambiar
algún lugar de celebración
A climatoloxía foi un ano
máis a protagonista da Festa
do Cabalo de Brión, a edición
deste ano estivo moi condicionada
polas continuas choivas
caídas durante a semana previa
e que deixaron demasiado
brando gran parte dos terreos.
Manuel Fernández e un dos
máximos responsables da
Asociación Festa do Cabalo
de Brión, entidade organizadora
da festa en colaboración
co Concello de Brión e
a Deputación Provincial da
Coruña, e lembra que “Este
ano non choveu durante a festa,
o que fixo que moita xente se
achegase ata Rañalonga pero o
terreo non foi quen de absorber
toda a auga e tivemos zonas
que estaban en peor estado do
que semellaba”; Fernández explica
que, ante esta situación,
“decidimos aprazar as probas,
cambiar algunhas de sitio
e suspender a exhibición de
doma do sábado, xa que non se
daban as condicións precisas
para facela”, unhas decisións
que a Asociación Festa do
Cabalo de Brión tomou en todo
momento de común acordo
cos participantes e coa máxima
prioridade de salvagardar
a seguridade dos xinetes e dos
cabalos.
Con todo esta edición, que
fai a trixésimo segunda, vol-
veu a ser un éxito no so de
participación se non tamén de
organización.
Fontes: concello de Brión, Lindeiros
Preparando el coche
para el invierno
Cuando aun el otoño nos da
de vez en cuando una tregua
climatológica es el momento
de preparar nuestro vehículo
para la estación más dura;
en Momento Neumáticos nos
hacen una serie de recomendaciones
y nos ofrecen una
serie de servicios adecuados
a esa necesidad.
Las ruedas son sin duda una
de las partes más importantes;
Fabio responsable del negocio
nos explica que la profundidad
de los surcos y el dibujo adecuado
son dos de las características
a tener en cuenta, su empresa
nos ofrece tanto neumáticos
nuevos con, una garantía
muy amplia, como neumáticos
usados o Km. 0 que aunque no
duren lo mismo están revisados
y cumplen a la perfección con
lo que se les pide.
La revisión de las pastillas de
freno cuando notemos falta de
tensión o ruidos al pisar el pedal
es otra de las medidas a tener en
cuenta, y en Momento neumático también nos ofrecen este servicio
así como el cambio de aceite que periódicamente el motor necesita.
Si además queremos dejarlo “guapo” porque tenemos una cita
especial el lavado a mano quitará todo lo que las maquinas no consiguen
eliminar, es uno de los servicios más demandados junto
con la limpieza de tapicerías que también se realiza a mano.
Momento Neumático está en la Av. de Lugo nº 325 bajo, frente
a la Cruz Roja y nos atienden también el teléfono 981 58 85 82.
Publicidad

22 pasou
Lindeiros
Setembro continuo con festas e romarías por toda a bisbarra
O mal tempo non impediu que os veciños da comarca disfrutaran
de algunhas das citas máis tradicionais
Tal vez unha das máis coñecidas
é sen dúbida a de Santa
Minia que leva cada ano a miles
de romeiros ata a carballeira de
Brión. O coordinador da festa,
Alberto Álvarez, explica que
“tanto na xornada do venres á
noite como durante toda a mañá
do sábado isto foi un non parar
de xente. A carballeira estivo ata
arriba onte coincidindo coa queima
da fachada e as polbeiras non
pararon nin un minuto”. Como
en anos anteriores, a maior
afluencia de visitantes tivo lugar
durante a mañá do sábado, coincidindo
coa misa solemne e coa
hora do xantar, no que as cinco
polbeiras estiveron varias horas
traballando a pleno rendemento.
Outra romaría que cada ano
crece en número de visitantes,
pese a que non está tan cerca dun
núcleo grande de poboación, é
a das Virtudes en Frades. Este
ano foron máis de 5.000 os participantes
na festa; son cálculos
da Comisión Nosa Señora das
Virtudes, que confirma se ocuparon
as máis de duascentas parcelas
delimitadas para o xantar de
familias, peñas e grupos de amigos
chegados de toda a comarca
de Ordes e doutras localidades
máis afastadas como Narón ou
A Coruña. O alcalde de Frades,
Roberto Rey, destacou “o arraigo
desta festa na nosa contorna,
pois cada ano son máis e máis
persoas as que veñen a disfrutar
da Festa das Virtudes” e tivo
palabras de agradecemento para
“os membros da comisión de festas
e, en especial, para a ducia de
efectivos de Protección Civil que
se desprazaron de lugares tan
distantes como Muxía para que
a romaría se desenvolvese con
total tranquilidade”.
Pero aínda que non tan concorridas
tiveron tamén lugar outras
celebracións moi queridas polos
veciños das parroquias onde
se celebran; é o caso da Santa
Eufemia, homenaxeada o pasado
día 16 na parroquia de Santa
María de Leira en Oroso e na
que foron as mulleres as encargadas
de transportar a imaxe da
Santa; ou as celebradas en Vedra
que reúne en setembro as celebracións
do Patio en Santa Cruz
de Rivadulla, as de Gundián na
Ponte Ulla e a das Dores na propia
Vedra; sen esquecer as que se
celebran nos distintos barrios das
vilas máis poboadas como e o
caso da rúa Recreo en Ordes que
cada 21 de setembro renden tributo
a Nosa Señora de Lourdes.
En definitiva o mes de setembro
é en Galicia a verdadeira despedida
do verán, e o último mes
da época estival para os da casa,
cando xa a maioría dos turistas
marcharon sen saber que si se
quedaran un pouquiño mais disfrutarían
tamén de todo isto.
Fonte: concellos de Brión, Ordes,
Vedra e Oroso, Lindeiros
Nosa Sra. de Lourdes. Foto: concello de Ordes
Virxe das Dores en Sta. Cruz de Rivadulla, Vedra.Foto: Loli Fdez
Santa Minia. Foto: concello de Brión
Romería da Nosa Sra. dasVirtudes. Foto: concello de Frades
Santa Eufemia.Foto: concello de Oroso

outubro 2014 pasará 23
O Outono Códax Festival achegou a
música negra a Compostela
O nivel de organización e de calidade musical convérteno nunha
referencia nacional
Son catro tempadas afinando
unha maquinaría impecable
en todas as súas engrenaxes, o
Outono Codax Festival converteuse
por dereito propio nunha
referencia nacional no mundo
da música negra e demostrando
que a Capital de Galicia pode
ser unha referencia cultural de
primeiro nivel facendo as cousas
ben no canto de contar que
se queren facer ben.
Falta aínda a cita do 11 de
outubro pero as noites do 20 e
o 27 deixaron momentos inesquecibles
aos asistentes e a sensación
de que non valoramos o
suficiente o que temos aquí; os
dous días abriron o lume dous
grupos da terra que exerceron
de teloneiros eficientes pondo
ao público a ton; Lakazans e
Absenters son dúas formacións
rigorosas, directas, sen floreos
pero cheas de paixón que é o
primeiro paso obrigatorio antes
de definir un estilo propio, os
próximos anos deberán soltarse
e crer algo máis en si mesmos
xa que merecían tanto como as
grandes figuras estar no escenario
da Capitol. Os portugueses
de TT Syndicate arrouparon
á perfección a un tipo como
Pedro Serra que é capaz por si
só de encher unha sala, seguiulle
outro deses especímenes dos
que sae un cada moito tempo,
Sonny Knight e un sobrevivente
que goza en cada tema do momento
que está a vivir. Pero a
estrela deste ano, e cuxa presenza
no festival custou á organización
2 anos de negociacións,
foi sen dúbida Irma Thomas, a
denominada raíña do Soul de
New Orleans non recibe ese
nome por casualidade, a súa voz
é unha brisa lixeira que aos poucos
chega cunha facilidade sorprendente
a toda a sala, emocionando
aos espectadores cunha
combinación de forza e delicadeza
poucas veces vista por
aquí, sen dúbida un dos mellores
concertos do ano na cidade.
Pero a última noite do Outono
Festival, o próximo día 11, será
un bo colofón á edición 2014 con
3 bandas moi especiais; Mad
Martín trío é a unión de 3 músicos
da contorna de Compostela
que nos traerán o sabor dos 50
nunha formación clásica de
contrabaixo, guitarra e batería;
a británica Hannah Williams é
un dos descubrimentos da música
soul actual, cun disco no
mercado algúns xa a equiparan
a Adele ou a desaparecida Amy
Whitehouse; pero sen dúbida a
diversión porana Ray Gelato e
os Giants que están considerados
unha das mellores bandas
de swing de todo o mundo e que
conserva todo o espírito das Big
Band dos 50 incluíndo a un gran
showmen por cantante.
Hai que agradecer a Martín
Codax e a todos os pequenos
empresarios que apoian a este
festival a súa implicación e o
esforzo por converter a Santiago
nunha referencia musical en
España, oxalá renda o exemplo
e o festival poida seguir crecendo
como até agora.
The L[akazans
Fonte: Outono Festival, Lindeiros
Fotos: Loli Fdez
Sonny Knight and The Lakers.
The Absenters
Irma Thomas
TT Syndicate
Academia
Personal nativo
Iniciación
Nivel medio
Perfeccionamiento
Preparación de exámenes
Cursos intensivos
Servicio de traducción
ERASMUS
Goethe Institut
EOI
Clases particulares
niños y adultos
Aprende alemán
fácilmente
e-mail: academiahannover@gmail.com
www.academiaalemansantiagodecompostela.com
C/ Santa Marta de Arriba, nº 18-bajo
15706 Santiago de Compostela
Teléfonos: 881 973 893
690 072 464

24 pasará
Tras o verán volve o Compostela Rock
O ciclo comezou o pasado día 25 os concertos de outono
A banda Izal foi a primeira en
pasar polo escenario da Capitol
o pasado 25 pero en outubro
temos aínda 2 boas citas. O día
10, e dentro das actividades do
festival Curtocircuito, tocarán a
banda de garaxe hispano-arxentina
Capsula, formada na escena
underground arxentina en 1997,
e o crooner asturiano Pablo Und
Destruktion que presenta o seu
último traballo “Sangrín”, rock
visceral, oscuro e inclasificable
o que se propón para esta noite.
O 17 será a quenda de La
Maravillosa Orquesta del
Alcohol, un orixinal sexteto
que mestura música acústica e
instrumentos como acordeón,
banjo, mandolina e saxofón.
Cunha mistura de folk, blues,
country e o rock & roll, esta
banda burgalesa (tamén coñecidos
como La M.O.D.A) leva
case 3 anos sen parar de facer
cancións e actuar por todo o
país.
O Compostela Rock naceu
no 2012 coa banda irlandesa
The Answer, o ciclo reúne, en
diferentes espazos da cidade, a
reputados e coñecidos artistas
de rock, pop e xéneros afíns e
que permite a público de moi
diferentes perfís e gustos musicais
gozar da música en directo.
Coa marca Compostela Rock,
o concello dou continuidade e
estabilidade a este tipo de oferta
musical. Algúns das figuras que
xa visitaron a cidade son Mark
Lanegan, Toy Dolls, Leiva, La
Habitación Roja, Corizonas,
Fanfarlo, Kiko Veneno, Los
Enemigos, Love of Lesbian,
Arizona Baby, Nick Lowe,
Loquillo y los Trogloditas, The
Gift, Ocean Colour Scene, Nick
Waterhouse, B-Real, The Drean
Syndicate, Rosendo, Delafé
y las flores azules, Standstill,
W.A.S.P., Fanfarlo etc.
Fontes: concello de Santiago,
Lindeiros
A Tempestade de Shakespeare na
versión de Voadora chega a Santiago
A compañía mantén o texto pero leva a acción a unha illa
Lindeiros
Curtocircuito na súa 11ª
edición proxectará 4 pezas
inéditas a nivel mundial
Serán estrea en España outros 23 curtos e
a cifra total de exhibicións pasará das 120
Converteuse nun dos festivais
de curtametraxe máis importantes
do mundo ao longo das
súas 10 edicións previas, a de
este 2014 será o número 11; as
actividades paralelas que levan
a cabo na cidade nos días do
evento e as que se organizan ao
longo de todo o ano vinculadas
fan de Curtocircuito unha das
bases máis solidas da cultura
compostelá.Con vontade internacional
e a calidade como
máxima, a sección oficial acolle
53 traballos, 27 deles estrea en
España, 4 deles estrea mundial
en Curtocircuíto. Todos pretenden
recoller as tendencias actuais
do cinema internacional,
a través de dous programas que
miden o nivel de exploración
formal e narrativa da linguaxe
cinematográfica: Radar (máis
convencional) e Explora (para
as propostas máis rompedoras).
Estas películas foron elixidas
polo equipo de programación
logo do visionado dos máis de
3.400 filmes presentados este
ano, chegados de 94 países.
Isto supón un incremento de ao
redor do 45% respecto da edición
anterior, e o número máis
alto de inscritos na traxectoria
de Curtocircuíto. Os xurados
internacionais Radar e Explora,
con membros da categoría
do cineasta canadense Mike
Hoolboom ou o reputado crítico
australiano Adrian Martin,
a participar tamén nas actividades
do festival; deberán elixir as
cintas gañadoras, con premios
valorados en 3.000 euros para
cada categoría.
Este ano se presentaron a concurso
para a selección previa
3.400 curtos de 94 paises o que
supuxo un incremento dun 45%
con respecto o ano anterior e
sendo a cifra mais alta alcanzada
nos 11 anos de historia.
A cita ata o día 11 no Teatro
Principal e na Zona C de
Compostela e toda a información
en http://www.curtocircuito.org/gl/
Voadora é unha compañía
nada no 2007 e formada por
Marta Pazos, Hugo Torres e
José Díaz, tras o éxito da montaxe
Waltz estreado en 2013
preséntannos unha das obras
do gran Shakespeare revisada
en canto ao espazo escénico xa
que aínda que manteñen o texto
orixinal os feitos transcorren
nunha illa.
Próspero, duque de Milán,
inmerso nos seus estudos, é traizoado
polo seu irmán Antonio,
quen o expulsa nun golpe de estado
e abandónao no mar á súa
sorte xunto á súa pequena filla
Miranda. Doce anos despois,
o azar fai que os traidores naveguen
preto deles. A obra comeza
precisamente aquí, cando
Próspero provoca unha tempestade
que arrastrará aos seus inimigos
á illa.
Poderase ver até o 17 no Salón
Teatro de Santiago. Toda a información
sobre a obra pódese
consultar en voadora.es

outubro 2014 pasará 25
Vacavella, un asador diferente
Situado en Bertamiráns aposta por unha calidade superior
O pasado día 29 Vacavella invitou
a unha serie de medios a un
evento no que presentou a colaboración
con Ganados Caquelo
e que permitirá ofrecer carnes
dun calidade moi especial e
baixo reserva; a primeira de elas
unha vaca de 10 anos, criada con
millo, sen parir nos últimos catro
anos, un animal de 1300 quilos
dos que sairán distintos cortes
que se poden xa reservar.
Na presentación participaron
Marques de Vizoja e Adegas
Algueira cos que comezará outra
aposta moi especial; os xoves
ofreceranse menús a prezo pechado
e limitado a un número
de clientes por dia, e nos que se
Comisariada por Luís Hixinio
Flores Rivas e Orlando Viveiro
Veiga, a mostra busca a posta en
valor da olería tradicional galega
a través do coñecemento centrándose,
nesta ocasión, na cerámica
elaborada en Samos. Esta escolma
de pezas, cunha cronoloxía
que vai desde 1700 ata mediados
ofrecerá un maridaxe entre viños
de estas adegas con produtos
como zamburiñas, robaliza salvaxe
ou vaca vella; unha oferta
que marca a diferenza en este
tipo de establecementos.
O asador Vacavella abriu recentemente
en Bertamiráns e
aposta por diferenciarse realizando
eventos periódicos dedicados
os amantes da gastronomía.
De exquerda a dereita: Germán Mariño, José Manuel Nieto, José Rodríguez,
José Rodríguez Blanco, Fernando Codesido, y Mario hernández
Magnífico exemplar de 10 anos , coidado, mimado e criado con millo
500 cans inscritos na
exposición canina de Amio
Celébrase os días 11 e 12 con probas de
carácter nacional e internacional
Despois do éxito cultivado no
2013 a Sociedade Canina Galega,
coa colaboración do concello de
Santiago e Arion, organiza unha
nova exposición na que ao peche
desta edición do xornal xa hai
inscritos máis de 500 exemplares
de 150 razas distintas.
Amio acollerá 2 encontros
nacionais e un internacional
ademais do VI Monográfico
Nacional de Bulldog Francés do
que sairá o campión de España
deste ano; a popularidade desta
raza nos últimos tempos e o alto
prezo alcanzado polos exemplares
converten á proba na máis
importante do calendario nacional
con 120 cans inscritos na súa
maior parte de España, Francia e
Portugal.
Este ano, tanto o sábado como
o domingo, terá lugar unha exhibición
de agility ofrecida pola
Asociación deportiva Teocan
radicada en Rarís, no concello
de Teo; o Agility é un deporte
que consiste en realizar a contra
reloxo un percorrido predeterminado
no que o can ha de superar
os diversos obstáculos que lle
vaia indicando o seu guía, co que
forma un equipo.
Ademais de gozar dos concursos
e das exhibicións estes
encontros caninos dan a posibilidade
ao público en xeral de falar
cos criadores ou incluso comprar
un can, asesorarse sobre as razas
que mellor se adaptan ás súas
necesidades e que diferenzas hai
entre os cachorros ou os adultos,
a cita os días 11 e 12 no Recinto
Ferial de Amio.
Cerámica de Samos no Museo do Pobo Galego ata o 2 de novembro
A exposición chega grazas a colaboración coa red museística de Lugo
do século XX, é un exemplo das
tipoloxías e formas que se produciron
nos obradoiros deste concello
lugués.
As referencias documentais
amosan unha plena implantación
desta olería no couto de Samos
desde o século XVIII ata os anos
50 do século XX, constando a
presenza de artesáns cacharreiros,
coñecidos tamén coma barraxeiros
ou louceiros. As parroquias
que contaban con obradoiros
eran Renche, Loureiro, Couto
e Romelle en Samos, e a veciña
Calvor no municipio limítrofe
de Sarria. Traballaban, segundo
as referencias, en rodas altas, a
pesares das deformidades que se
deixan ver en moitas pezas destes
obradoiros.
A exposición poderá visitarse
de martes a sábados de 10.30 a
14.00 e de 16.00 a 19.30; os domingos
e festivos o horario será
so de mañán de 11.00 a14.00.

26 pasará
Ames presenta a
programación de outono
Máis de 30 actividades no eido da cultura e
o deporte
A programación cultural
e deportiva Outono 2014 do
concello de Ames contempla
representacións teatrais e musicais,
maxia e obradoiros pero
ademais este trimestre traerá a
IX Gala do Deporte Municipal,
o XII Festival de Maxia, a tradicional
Festa do Magosto e
os concertos de Santa Icia e de
Nadal. O Concurso radiofónico
de Teatro Lido “Desata a lingua!”,
o de Cartas de Nadal e o
obradoiro de Lingua e Cultura
galegas “En galego co teu acento”
forman parte tamén da programación
cultural e deportiva
de outono en Ames.
Pero como queda moito
tempo para o Nadal imos centrarnos
no mes de outubro. O
teatro será un dos protagonistas,
Redrum Teatro porá en
escea, na casa da Cultura do
Milladoiro, Curriculum Vitae
unha sátira sobre as entrevistas
de traballo dirixida por Alex
sampayo. Unha semana despois,
o 17 pero en Bertamiráns,
Carlos Blanco presenta o seu
Menú do Día acompañado
coma sempre polo debuxante
Luis Davila.
A programación de outubro
complétase co obradoiro
“Activando o futuro”, un taller
no que se abordará o tema do
emprego e do auto emprego,
das oportunidades profesionais,
a competitividade laboral
e a toma de decisións. O obradoiro
está dirixido a mozos e
mozas de 18 a 30 anos e desenvolverase
o venres 10 no Pazo
da Peregrina a partir das 8:00
horas.
Lindeiros
Teo adica outubro o VII mes do teatro
O custo da entrada será unha colaboración co banco de alimentos
O teatro protagonizará axenda
cultural do Concello de Teo
no mes de outubro. As obras se
poderán ver no Centro Cultural
da Pontevella en Reis agás
dúas funcións que se programan
no IES de Cacheiras para
o alumnado do centro e unha
actuación das fillas bravas de
Chévere nos Tilos.
Andaravía teatro porá en
escea “República de Gundián”
o día 10; o 19, as doce do mediodía
por ser unha peza para
nenos desde os 3 nos, Garabato
de Xogos representa “O mundo
o revés”; O sábado 25 ás 18:30
horas será a quenda de Fanfarra
Títeres e a peza “A modernidade
chega á vila” para cativos/
as de máis de 5 anos tamén en
Reis.
“As fillas Bravas” de Chévere
tamén teñen o seu oco no VII
Mes do teatro de Teo. O domingo
26 estarán no local da
Pontevella en Reis ás 18:00
horas e o xoves 30 ás 20:00
horas no local da Asociación
Recreativa e Cultural Os Tilos.
Todas as funcións deste
ciclo son de balde. Dende o
Concello de Teo agradécese
que cada asistente faga unha
contribución ó Banco Veciñal
de Alimentos de produtos non
perecedeiros.
Romaría, castañas e cogomelos
protagonistas do outono de Touro
O concurso de fotografía é outra das actividades de esta tempada
O concello de Touro remata
as actividades de outono mentres
pechamos o xornal pero xa
temos unhas cantas cousas que
incluír na axenda; a primeira
delas a Romaría de San Breixo
en Foxás, con todo o necesario
dunha cita destas características,
misas, polbo feira, churrasco,
e música todo o día. o 5 de
novembro terá lugar a VI Festa
da Castaña, compoñente principal
de magostos por toda Galicia
e que aquí poderase degustar
desde as doce do mediodía. E
un produto que cada conta con
mais seguidores e o cogomelo,
do 6 o 9 de novembro terán
lugar as Xornadas Micolóxicas
con obradoiros, saídas guiadas e
degustacións.
Unha serie de citas que son a
escusa perfecta para participar
no IX concurso de fotografía
“Touro en imaxes” aberto ata
o 15 de novembro e do que se
poden consultar as bases na web
do concello www.concellodetouro.com
.

outubro 2014 deportes 27
Pedro Castañón,
campeón de montaña
de Portugal 2014
Pedro Castañón é o novo
campión de montaña de
Portugal aínda que el é de
Santiago, aos seus 22 anos ten
un gran futuro como piloto, do
mesmo xeito que tivo unha intensa
carreira o seu pai un veterano
dos rallyes e da montaña
galega.
O máis curioso de Pedro é
que non quería correr, cansado
de vivir entre motores e cheiro
a gasolina “chegou un momento
que non me chamaba
a atención para nada, estaba
pasado de coches, foi con 14
ou 15 anos un compañeiro
que tamén corre en karts,
David Senra preguntábame
como era que tendo un pai
que corría eu non o tentaba,
e picoume ata que un día fun
a probar e segundo din para
ser a primeira vez non o fixen
nada mal”.
Un amigo portugués que lles
axudaba no mantemento do
kart foi o que os animou a correr
en Portugal e a súa primeira
experiencia foi como pouco
complicada “foi xurdindo
todo aos poucos, a primeira
carreira non a corremos nin
co noso kart e ademais con
choiva, e eu nunca correra
coa pista así, ao final da
proba quedamos 7 no campionato
Portugués polo que
nos animamos; estivemos 2
anos correndo e despois volvemos
ás probas en España
e pasamos a un CM”. Os CM
son prototipos con motor de
motocicleta, 1.000 c.c., e moi
pouco peso o que dá unhas
prestacións excelentes, úsanse
en circuítos e en montaña e
con ese coche Pedro alcanzou
o terceiro posto no campionato
de España; o resto foi cubrir
etapas, alugar mellores coches
para acabar conseguindo este
ano o campionato de Portugal
de montaña.
Preguntámoslle o bo e o
malo de ter un pai tamén piloto
“axuda en todo o que
pode axudar e máis pero é
certo tamén que ás veces che
quere aconsellar nas probas
de montaña, as que o corría,
e non se dá conta de que el
nunca chegou a pilotar unha
barqueta que é moi distinta
ao resto de vehículos”; lamenta
que en Galicia non se lle
preste máis atención á especialidade
de montaña “o que vexo
é que en Galicia está todo
moi centrado nos rallyes e
non entendo porque, creo que
a montaña é unha especialidade
máis agresiva e mesmo
máis barata co que podería
correr máis xente”.
O futuro preséntase co
mesmo problema que outras
moitas disciplinas, o económico
“non sei como faremos, o
problema como sempre é o
patrocinador, temos uns amigos
que pon un pouquiño por
carreira pero non hai ningunha
empresa grande que
se molle e aposte por nós e
por esta disciplina”.
Os plans pasan por repetir
campionato de montaña e tal
vez correr un par de probas
de circuíto en Portimao e Vila
Real que son as máis concorridas
aínda que o soño escondido
de Pedro é poder participar
no campionato de Europa de
Montaña polo menos nalgunha
ocasión, quen sabe os soños ás
veces fanse realidade aínda que
a velocidade, en esta ocasión,
non a poida decidir el.

28 deportes
Lindeiros
V Torneo Internacional de Tenis de Mesa Concello de Oroso
A proba consolidase como unha das máis importantes de pretempada
Como vén sucedendo nos últimos
anos éxito total de organización,
cun pavillón deportivo
cheo a rebordar tanto de participantes
como de público. Con
máis de 200 participantes procedentes
de distintas áreas xeográficas
de España e outros países
como Portugal, Arxentina,
Nixeria, Congo, Venezuela, etc.
esta competición consolidouse
xa como unha das citas máis
prestixiosas da pretempada no
tenis de mesa. O Oroso TM
como club anfitrión presentou a
expedición máis numerosa, cun
total de 30 xogadores/as repartidos
entre as distintas probas.
Na xornada do sábado celebráronse
as distintas categorías
de idades, desde benxamín até
veterano. O Oroso TM subiu ao
podio en case todas as categorías
inferiores, demostrando o
bo nivel da súa canteira. Na xornada
do domingo, diputáronse
as probas absolutas e de afeccionados,
tanto na modalidade
sénior como de iniciación. Pablo
Codesido e Icia Brea foron primeiro
e segundo respectivamente
na proba de iniciación, mentres
que o portugués Francisco
Castro e o orosino Torcuato
Teixeira fixeron o propio na
proba de afeccionados. En canto
ás probas reinas, de novo protagonismo
para o Oroso TM, dominando
a categoría masculina.
Primeiro posto da proba para
Lawal Abiodun do Oroso TM,
e bronce para o seu compañeiro
Javier Obellleiro. En mulleres
Laura Fernández do Narón e
Judit Cobas do Arteal levaban
ouro e prata respectivamente.
O VI Campionato de Padel Concello de
Frades pechou as actividades do verán
Carlos Rivera e Pedro Vieites foron os gañadores do torneo
Rivera e Vieites proclamáronse
campión da sexta edición
do Campionato de Pádel do
Concello de Frades, que tivo
lugar na pista municipal de
Papucín e no que participaron
8 parellas de xogadores. Rivera
e Vieites venceron na gran final
a Javier Méndez e Jandro despois
dun disputado partido co
resultado final de 4-6, 7-5 e 3-6.
Ambas parellas recibiron os
seus correspondentes trofeos.
O torneo disputouse baixo o
sistema de liguiña a un set, pasando
á seguinte fase os catro
mellores. Na primeira semifinal,
Javier Méndez e Jandro
venceron por 6-1 e 9-7 á parella
formada por Inés e José
Ramón. Na segunda semifinal,
os campións derrotaron a Pablo
e Alberto por 6-2 e 8-6.
Rafa Luz chama aos
abonados do Obradoiro
O Río Natura Monbús realizou unha
divertida campaña cos que non renovaron o
abono
O Obradoiro sempre se distinguiu
por ter unha relación moi
especial coa súa afección e por
realizar imaxinativas campañas
de mercadotecnia que manteñan
esa unión; este ano foron un
paso máis aló e centráronse nos
usuarios que aínda non renovaran
o abono xa que si importantes
son os socios novos máis
aínda o é o non perder aos que
xa se teñen.
“Ola, son Rafa Luz e chamábate
porque os meus compañeiros
e eu necesitamos a túa
axuda”, é a frase coa que Rafa
Luz comezaba as súas chamadas
a diferentes ex abonados
para explicarlles o importante
que é para os xogadores sentir a
calor da bancada en cada partido.
O brasileiro, un dos capitáns
do equipo, lembroulles o 5% de
desconto que teñen os ex abonados
e o 10% para os abonados
do ano pasado. As respostas
recibidas foron en grao sumo
variadas, desde quen non se cría
que o internacional lle estivese
chamando até quen aseguraba
pensarse volver grazas a ese
desconto e ao abaratamento dos
sectores Tribuna 1 e Tribuna
Retráctil, dúas zonas que esta
tempada viron reducido o seu
prezo de venda ao público.
Unha boa idea que esperemos
que consiga recuperar moitos
abonados para o equipo.

outubro 2014 deportes 29
Santiago e Teo recibiron
a primeira etapa da Volta
Ciclista a Galicia
Unha cronoescalada ao Pedroso e unha ruta
na estrada foron os retos do primeiro día
A volta Ciclista a Galicia 2014
contou de 3 etapas nas que se
completaron algo máis de 369
quilómetros e nas que participaron
19 equipos ; a primeira
delas celebrouse en Santiago
de Compostela e constou
dunha cronoescalada ao monte
Pedroso pola mañá e unha
proba na estrada de 87 quilómetros
pola tarde, a meta desta
segunda parte foi desviada ao
concello de Teo xa que o concello
de Compostela non permitiu
que tivese lugar na cidade alegando
os problemas de tráfico
que ocasionaría e a falta de efectivos
da policía local para solu-
cionalos, sorprendente dadas as
facilidades que se se lle deron á
La Vuelta Ciclista a España.
A etapa matinal gañaríaa
Aitor Sánchez dos Aluminios
Cortizo e a vespertina o corredor
do Andalucía Óscar
Sánchez que se converteu no
primeiro líder da carreira.
Ao final das 3 etapas foi precisamente
o equipo Padronés,
Aluminios Cortizo, o que gañaría
por segundo ano consecutivo
a proba nesta ocasión por medio
de Aitor González, que recibiu o
seu premio de mans do secretario
xeral para ou Deporte, José
Ramón Lete.
O Club Xadréz remata a tempada no
posto 10 de casi 60 en toda Galicia
Rematou o circuíto Galicia Central con 3 victorias máis
Dende o ano 2011 Oroso
conta cun equipo de Xadrez
federado que participa activamente
nas competicións galegas
ademais de servir de escola
para os veciños. Os beneficios
da práctica do Xadrez están sobradamente
demostrados con
estudios estatísticos e científicos
que así o avalan tanto para a infancia
como na idade adulta e
por iso conta cada ano con mais
adeptos en todo o mundo.
O club orosino participou un
ano mais no Circuito Galicia
Central que rematou recentemente
en Lalin, alí o equipo obtivo
3 novos campionatos.
- Carmen Míguez Pais,
Campiona Sub-14 no Torneo
de Lalín e Campiona Sub-14 do
Circuito Galicia Central.
- Sara Míguez Pais, Campiona
Sub-18 no Torneo de Lalín e
Campiona Sub-18 do Circuito
Galicia Central.
- Martín Pena Varela,
Campión Sub-14 no Torneo de
Lalín e Sub-campión Sub-18 no
Circuito Galicia Central.
A nivel colectivo o equipo rematou
entre os 10 primeiros da
clasificación xeral dun total de
casi 60 de toda Galicia.
Con isto rematan a tempada
2013-2014 e se meten de cheo na
2014-2015 co inicio das clases
de xadrez no Centro Deportivo
de Sigüeiro as que xa se pode
apuntar quen queira.
Bos resultados do Millaraio no
campionato Galego de 1.000 metros e 10
Km. celebrado o mes pasado en Marín
Foi o club que acadou mais medallas nas categorías inferiores
O equipo Aluminios Cortizo, vencedor da proba. Foto: FGC.
Non era o obxectivo principal
as medallas xa que os adestramentos
están comezando pero
ainda así os cativos, benxamín
a cadete, conseguiron 1 ouro
na categoría alevín feminina
para Deki Mato, 2 pratas para
Dani Mato y Diego Alonso que
moi cerca estiveron de ser campións,
e Pablo Diaz foi bronce a
tan só 1 segundo de Dani con
Millaraio foi o club con máis
medallas na proba de 1.000
metros.
Na Milla popular o club contou
con Loreto Oiza e tamén a
adestradora Noemi Sanmartin
así como Pepe Dominguez,
adestrador de Lanzamentos e
combindas que foi 1º na categoría
M40 e JoaoFernandez, 3º Na
categoría sénior.
O día resultou unha festa con
máis de 3.000 espectadores en
algún momento e cun bo ambente
que disfrutaron os dez atletas
do club que se desplazaron
a Marín.
Un dos momentos da subida ó Pedroso. Foto: FGC

30
Lindeiros
Cocina sana
Chipirones encebollados
Con la colaboración de:
Ingredientes ( 2 personas)
500 gr de Chipirones
½ Cebolla
½ Pimiento Rojo
½ Pimiento Verde
Aceite
Sal
Modo de hacerlo
· Limpiar los Chipirones
· En una sartén añadimos un poco de aceite y esperamos
a que este biencaliente
· Añadimos la cebolla y los pimientos en tiras no muy finas
· Añadimos los Chipirones
· Añadimos la sal y salteamos hasta que los chipirones estén bien
dorados
· Servir en Cazuela al centro para compartir
EIRA DE XOGO
Crucigrama
SUDOKUS
Nivel de dificultad: Fácil
Nivel de dificultad: Difícil
BUSCA LAS 7 DIFERENCIAS:

outubro 2014 31
TELÉFONOS
DE
INTERESE
Concello de Ames: 981 883 002
Casa da Cultura Milladoiro: 981 535 940
Casa da Cultura Bertamiráns: 981 891
017
Policía Local: 619 767 575
Garda Civil: 981 536 405
Centros de Saúde:
Milladoiro: 981 522 838
Bertamiráns: 981 890 404
Concello de Brión: 981 887 006
Casa da Cultura Brión: 981 509 908
Policía Local: 981 893 474
GRUMIR: 629 871 542
Centro de Saúde: 981 887 701
Concello de Boqueixón: 981 513 061
Casa da Cultura: 981 513 061
Garda Civil: 981 503 051
Emerxencias: 981 513 434
Centro médico de Forte: 981 513 010
Centro médico de Lestedo: 981 502 297
Concello de O Pino: 981 511 002
Casa da Cultura: 981 511 065
Garda civil: 981 511 052
Centro de Saúde: 981 511 196
Concello de Oroso: 981 691 478
Policía Local: 981 691 680
Garda Civil: 981 691 381
Protección Civil: 629 737 942
Centro de Saúde: 981 694 731
Concello de Padrón: 981 810 451
Policía Local: 981 810 247
Garda Civil: 981 810 091
Protección Civil: 981 812 929
Taxis: 981 811 459
Centro de Saúde: 981 810 920
Concello de Negreira: 981 885 250
Casa da Cultura de Negreira: 981 885
736
Policía Local: 676 454 882
Garda Civil: 981 885 001
Centro de Saúde : 981 886 378
Concello de Santiago: 981 542 300
Policía Local: 981 542 323
Policía Autonómica: 981 546474
Policía Nacional: 981 571 717
Garda Civíl: 981 581 611
Garda Civil de Tráfico: 981 582 266
Bombeiros: 981 542 446
Cruz Vermella: 981 586 969
Radio - Taxi: 981 569 292
Estación de autobuses: 981 542 416
Estación de ferrocarril: 902 240 202
Aeropuerto: 981 547 500
Concello de Teo: 981 815 700
C. sociocultural A Ramallosa: 981 805
700
Policía Local: 981 815 700
Protección Civil: 649 804 720
Centros de Saúde:
Folgueiras( Calo): 981 814 106
Os Tilos: 981 801 038
Cacheiras: 981 807 411
Reis: 981 815 711
Concello de Vedra: 981 814 612
C. Sociocultural 3ª idade: 981 502 024
Protección Civil: 629 661 685
Taxis: 608 981 944
Instalaciones y Mantenimiento
de Electricidad y Telecomunicaciones
(Satélite y TDT)
Juan Mielgo
647 590 232
Monbus - Castromil
Padrón - Milladoiro - Santiago
L - V: 7:25, 7:35, 8:55, 10:05, 10:15, 12:20, 14:55, 16:05,
18:20, 19:30, 21:50
Sábados: 8:50, 10:05, 10:55, 10:55, 12:20, 14:55, 19:30,
21:50
Domingos e festivos: 8:50, 10:05, 12:20, 14:55, 19:25,
19:30, 21:50
Santiago -Milladoiro - Padrón
L - V: 6:50, 9:00, 10:00, 11:30, 12:30, 15:20, 15:30, 18:00,
19:00, 20:30
Sábados: 10:00, 11:30, 12:00, 14:00, 16:00, 20:00, 20:30
Domingos e festivos: 10:00, 11:30, 12:00, 18:00, 20:00,
20:30
Empresa Arriva
Padrón - Milladoiro - Santiago (h.aprox.)
L - V: 7:00, 8:10, 9:00, 10:10, 11:00, 12:10, 13:00, 14:25,
15:00, 16:00, 17:10, 18:00, 19:10, 20:00, 21:20, 22:00
Sábados: 9:20 ata 20:20 cada 2 hs.
Domingos e festivos: 9:20 ata 21:20 cada 2 hs.
Santiago - Milladoiro - Padrón
L - V: 6:00, 7:00, 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:15,
14:00, 15:00, 16:00, 17:00, 18:00, 19:00, 20:00, 21:00,
22:10
Sábados: 8:00 ata 20:00 cada 2 hs.
Domingos e festivos: 8:00 ata 20:00 cada 2 hs.
Autobuses de Calo
Milladoiro - Santiago (Rúa da Rosa)
L - V: De 7:00 ata 21:45 cada 15 min.
Sábados: 7:35 ata 13:35 cada hora. e as
16:05, 17:05, 18:35, 19:35, 20:35, 22:05, 23:00
Domingos e festivos: 9:30, 10:30, 11:30, 13:00, 16:05,
17:05, 18:35, 19:35, 20,35, 22:05, 23:00
Santiago (Rúa da Rosa) - Milladoiro
L - V: De 7:00 ata 21:30 cada 15 min. 22:00 e 22:30
Sábados: 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00,
16:30, 18:00, 19:00, 20:00, 21:30, 22:30, 23:15.
Domingos e festivos: 10:00, 11:00, 12:00, 14:00, 18:00,
19:00, 20:00, 21:30; 22:30, 23:15.
Milladoiro-Santiago(Est.de autobuses)
L - V: 8:10, 9:25, 15:15, 19:15
Sábados: 8:10, 9:25
Santiago (Est. de autobuses) - Milladoiro
L - V: 8:40, 13:10, 18:10, 20:10
Sábados: 8:40, 13:10
Milladoiro - Bertamiráns
Días laborais: 10:00, 11:45, 17:30
Bertamiráns - Milladoiro
Días laborais: 11:00, 12:15, 19:00
Empresa Bustelo
Rois - Santiago (de Extramundi 5 m antes
L - V: 6:45, 7:30, 9:00, 14:30, 18:00, 20:00
Sábados: 9:00, 14:30, 18:00
Domingos e festivos: 10:15, 14:30, 18:00
Santiago - Rois
L - V: 7:30, 10:00 12:00, 15:30, 19:00, 21:00
Sábados: 12:00, 17:00,19:00
Domingos e festivos: 11:00, 17:00, 19:00
Monbus - Castromil
A Gándara (Os Anxeles) -
Bertamiráns - Santiago ( Rúa A Rosa)
L - V: 7:15, 7:40, 8:15, 9,25, 10:25, 11:25, 12:25, 14:25,
15:25, 16:25, 17:25, 19:25, 21:25
Sábados: 8:25, 9:25, 10:45, 12:25, 14,25, 17:25, 19:25,
21:25
Domingos e festivos: 9:25, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25
Instalaciones
Averías
Reparaciones
Desplazamiento gratuito
COMPRO
ORO Y PLATA
Rosalía de Castro, 34
Local C - Milladoiro
Tfono: 981 533 636
HORARIO DE AUTOBUSES, inverno
Santiago (Rúa A Rosa) -
Bertamiráns - A Gándara (Os Anxeles)
L -V: 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:20, 17:00,
18:15, 19:00, 20:00, 21:30
Sábados: 10:00, 12:00, 13,00, 14:00, 15:20, 18:15, 20:15
Sábados e festivos: 10:00, 12:00, 14:00, 16:00, 18:15,
20:15
Bertamiráns - Santiago
(En tránsito desde Muros, Noia. H. aprox.)
L - V: 7:10, 7:40, 8:15, 9:25, 10:25, 11:25, 12:25, 14:25, 15:25,
16:25, 17:25, 19:25, 21:25.
Sábados: 08:25, 09:25, 10:45, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25.
Domingos e festivos: 09:25, 12:25, 14:25, 17:25, 19:25,
21:25
Santiago - Bertamiráns - Noia - Muros
L - V: 09:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:30, 15:20, 17:00,
18:15, 19:00, 20:00, 21:30.
Sábados : 10:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:20, 18:15, 20:15.
Domingos e festivos: 10:00, 12:00, 14:00, 16:00, 18:15,
20:15.
Hermanos Ferrín
Negreira - Brión - Bertamiráns - Santiago
L - V: 06:45 a 20:45 cada hora.
*Bertamiráns 7:10, 8:05 cada hora hasta 21,05.
Sábados: 07:45, de 08:45 cada 2 h. ata 19:45
*Bertamiráns 8:05 ata 20:05 cada dúas horas e 21:45
Domingos e festivos: 08:45, de 09:45 ata 19:45 cada 2 h.
e 21:45. *Bertamiráns 9:05 ,10:05 cada dúas horas ata
20:05 e 21:45
Santiago - Bertamiráns - Brión - Negreira
L - V: de 07:45, 8:45 ata 21:45 cada h.
Sábados: 08:45, 09:45 , 10:45 ata 20:45 cada 2 h. e 22:30
Domingos e festivos: 9:45, de 10:45 ata 20:45 cada 2 h.
e 22:30
La Estradense
A Estrada - Cacheiras - Santiago
L - V: 6:55, 7:30 (lectivo), 7:50, 8:30, 9:10, 10:00, 10:45,
13:15, 15:00, 16:45, 18:00, 19:00, 20:20 ( L -X lectivos).
*Por Cacheiras 20 minutos máis tarde.
Sábados: 8:30, 10:00, 15:00. 18:15.
Domingos e festivos: 9:00, 18:15
Santiago - Cacheiras - A Estrada
L - V: 7:45, 9:00, 9:30, 10:30, 11:30, 12:30, 13:30 ( lectivo)
14:00, 15:15, 16:30, 18:15( lectivo), 19:00, 20:30,
21:30 ( L - X lectivos)
Sábados: 9:15, 12:30, 17:15, 20:15
Domingos e festivos: 12:30, 20:00
Monbus - Castromil
Cacheiras -Santiago ( de Moraña)
L - V laborais: 7:40, 9:00, 10:35, 12:45, 16:05
Santiago - Cacheiras ( ata Moraña)
L - V laborais: 12:00, 13:00, 15:30, 18:30, 20:45
Empresa Seoane
Cacheiras - Santiago
L - V: 8:10, 9:05, 15:20, 17:50, 18:15,
Sábados: 8:25
Santiago - Cacheiras
L - V: 12:30, 13:45, 17:00, 18:00, 19:30
Sábados: 12:30
Vedra - Santiago ( Hor. Aprox:)
L - V : 7:40, 14:55
Sábados: 7:50
Santiago - Vedra
L - V: 14:00, 19:30,
Sábados: 14:00
Autocares Mosquera
Forte ( Boqueixón) - Santiago
L - V: 15:05, 19:35
Santiago - Forte ( Boqueixón)
L - V: 8:05
Empresa Lázara
Boqueixón ( Ponteledesma ) - Santiago
L - V: 7:15, 7:40 ( lectivos) 8:50, 10:45, 14:30, 18:00
Sábados: 9:45, 14:30
Domingos e festivos: 18:45
Santiago - Ponteledesma (Boqueixón)
L - V: 10:00, 13:00, 14:30 (lectivos)17:00, 18:30 ( lectivos)
19:30
Sábados: 13:00, 17:00
Domingos e festivos: 20:00
Monbus - Castromil
Ponte Ulla - Santiago
L - V: 6:42, 15:17, 17:23, 20:32
Sábados: 10:53, 15:18, 17:23, 20:23, 20:32
Domingos e festivos: 10:53, 15:18, 17:23, 20:32, 21:52
Santiago - Ponte Ulla
L - V: 9:15, 12:00, 14:00, 16:00, 18:00, 20:00, 22:00 (viernes
vísperas de puente)
Sábados: 10:00,14:00, 16:00, 18:00
Domingos e festivos: 10:00, 14:00, 16:00, 18:00,
21:00 ( fin de puente)
Monbus - Castromil
Ordes - Oroso - Santiago
Laborais: 7:35, 8:50, 10:50, 12:05, 13:50, 14:35, 16:20,
17:20, 18:50, 20:20, 21:50
Sábados:8:35, 10:50, 14:50, 17:20, 18:35, 22:55
Domingos e festivos: 10:50, 12:50, 14:50, 17:20, 18:50,
21:35
Oroso - Santiago ( Rúa da Rosa)
L - V: 8:20, 10:20, 12:25, 17:40, 21:50
Santiago - Oroso - Ordes
Laborais: 6:30, 8:00, 9:00, 10:00, 11:00, 12:15, 14:00,
15:30, 16:30, 18:00, 19:30, 21:15
Sábados: 10:00, 14:00, 16:30, 18:00, 19:30, 21:00
Domingos: 12:00, 14:00, 18:00, 19:30, 21:15
Aucasa
Trazo - Santiago
7:40
Santiago - Trazo
14:10
Empresa Freire
Arzúa - Arca - Santiago
L - V: 7:30, 7:55, 8:10, 10:35, 12:05, 14:15, 14:55, 15:40,
18:05, 20:55. *por Arca 25 minutos despois, aprox.
Sábados: 8:10, 12:10, 10:30, 12:10, 15:45, 18:05
Domingos e festivos: 8:05, 12:05, 15:40, 18:05,
20:55 (Sábados non circula)
Santiago - Arca - Arzúa
L - V : 7:00, 9:15, 11:00, 12:45, 13:30, 16:00, 18:00, 18:30,
20:00,21:00 ( Venres lectivos)
Sábados: 7:00, 11:00, 12:45, 13:30, 16:00, 18:30
Domingos e festivos: 7:00, 11:00, 16:00, 18:30,
20:00 ( sábados non circula)
Santiago - Aeroporto
De 6:00 ata 00:00 cada 1/2 h., diario,
dende Pz. Galicia.
De 6:10 ata 00:10 cada 1/2 h., diario
dende Est. de Tren
De 6:20 ata 00:20 cada 1/2 h, diario,
dende Est. Autobuses.
Aeroporto - Santiago
De 7:00 ata 1:00 cada 1/2 h., diario.

32
Lindeiros
Santiago
Patrón
Crespo
Veciño de Teo
Santiago Patrón Crespo
naceu, viviu e estudiou sempre
na Casalonga, en Teo, e sigue
mantendo na mirada a determinación
que o fixo desde moi
pequeno marcarse a meta de
traballar na RENFE e que o
conseguira.
Santiago ten 87 anos e sigue
sendo a persoa culta e educada
que foi toda a vida e que consigue
sen esforzo o cariño dos
que o rodean; pero Santiago e
un exemplo de esforzo e superación;
como todos os da súa
xeración foi a unha escola unitaria
na que estudaban 75 rapaces,
os dividían en seccións e uns
aprendía dos outros; non debeu
ser mal estudante pero non foi
mais aló da primaria e con 14
anos deixou o colexio aínda que
tiña un plan.
Santiago sempre viviu cerca
da vía do tren, coñeceu a un dos
maquinistas míticos na bisbarra
e que dou nome a un tren “o de
Varela” coñecido así porque a
xente dicíalle para Varela e él,
como si fora un taxi, paraba o
tren para que a xente subira;
esa e outras anécdotas fixeron
que Santiago quixera traballar
na RENFE; vendo a súa determinación
os pais non lle quedaba
outra que apoialo e esperar,
preparouse por correspondencia
para pasar unha difícil oposición
en Madrid que constaba
dunha proba de cultura xeral e
outra específica da materia; pasouse
preparandoa proba desde
os 14 os 18 que era a idade mínima
para presentarse; lembra o
viaxe que o levou ata a capital,
agora que nos poñemos alí en
5 horas cústanos imaxinar un
tren que saía as 6 da mañá de
Santiago e chegaba alá o día seguinte
a mesma hora. Aloxouse
nunha pensión e fixo o exame
cos nervios propios dunha
proba tan importante pero coa
confianza de alguén que levaba
moito tempo estudando por
vontade propia e sen axuda, e
esa determinación serviu para
convertelo en factor da RENFE
co que conseguía o seu sono e
honraba o apoio recibido dos
seus pais nunha época complicada
para intentar cousas así
desde a periferia do estado.
O 1948 o descobre traballando
na Coruña, posiblemente a cidade
que lembra con máis agarimo;
de alí volveu a Santiago
e con encomendas temporais
estivo en Vigo, Monforte ou
Ponferrada o longo de 36 anos
de traballo; recoñece que en
aquela época na Coruña había
menos traballo e viviase mellor,
cando voltou a Compostela
notou e moito o incremento de
viaxeiros.
A historia de Santiago nos
ensina que o esforzo persoal
está moi por enriba do lugar, o
tempo ou as circunstancias nas
que un nace e que como pouco
si temos un soño o que temos
que facer e loitar por el.
Urdilde, 2 de outubro 2014