¿ESTATUTO DE GALICIA? SI Unha vega<strong>da</strong> máis, a <strong>da</strong>ta <strong>da</strong> lembranza. Unha pregunta e unha resposta carga<strong>da</strong>s <strong>de</strong> anceios e <strong>de</strong> esperanzas nunha Galiza nova, rediviva, posta <strong>de</strong> pé, <strong>de</strong> por sí e pra sí mesma. Detrás que<strong>da</strong>ban catro séculos <strong>de</strong> letargo moi parecido á morte. E didiante unha historia nova nun mundo novo con azos <strong>de</strong> recén nado. E pra todo, un testo, un anteproieto <strong>de</strong> Estatuto <strong>de</strong> Galiza que serviría <strong>de</strong> lei fun<strong>da</strong>m<strong>en</strong>tal e <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n xurídico, político, social e económico dunha comuni<strong>da</strong><strong>de</strong> humán con todol-as caraiterísticas dunha nacionali<strong>da</strong><strong>de</strong> perfeita: Galiza. D<strong>en</strong><strong>de</strong> as serras <strong>de</strong> Garboeiro e <strong>de</strong> San Mame<strong>de</strong>, do Cebreiro á Espelunca, <strong>da</strong>s serras <strong>de</strong> Meira até o Pindo sagrado e helénico, fachuzos acesos, como nos tempos vellos <strong>da</strong>s tribus patriarcales saudábanse e chamábanse uns ós outros pra comemorar o r<strong>en</strong>acer do vello fogo sagro, alumeador dos espritos, dos p<strong>en</strong>sam<strong>en</strong>tos, <strong>da</strong> fe e <strong>da</strong> esperanza. Era na noite <strong>da</strong>s lumara<strong>da</strong>s <strong>de</strong> San Pedro que coincidían con outra lumara<strong>da</strong> política que facía qu<strong>en</strong>cer a terra, as almas, os mitos e ritos, as cantigas i-os pulos dun pobo que a forza <strong>de</strong> ser vello sigue e seguirá s<strong>en</strong>do eternam<strong>en</strong>te mozo adolesc<strong>en</strong>te. Eso foi, eso era, eso quería ser o Estatuto <strong>de</strong> Galiza, plebiscitado a noite <strong>de</strong> San Pedro do 1936, unhos dias <strong>de</strong>nantes <strong>de</strong> que a moura traición, a sombra sinistra do Caín fratici<strong>da</strong>, est<strong>en</strong><strong>de</strong>ra a sua proieición sobor <strong>da</strong> patria b<strong>en</strong> ama<strong>da</strong>, unxi<strong>da</strong> <strong>de</strong> esperanzas. En pl<strong>en</strong>o vrao, cando granaba o grao nas me<strong>da</strong>s i-as eiras pra malla, todo aquelo foi segado, truncado, malogrado e <strong>de</strong>struido.
92 Ramón Suárez Picallo ¿Por que o lembramos? Porque tras do feito concreto, tras <strong>da</strong> vi<strong>da</strong> e <strong>da</strong> esperanza e <strong>da</strong> morte <strong>en</strong> reali<strong>da</strong><strong>de</strong>, que<strong>da</strong> o xesto dun pobo que por aquelo loitou e morreu. E que por aquelo ou por cousa semellante a aquelo fai m<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> resucitar. Lugo, n.º 251, xuño <strong>de</strong> 1964.