ramón suárez picallo escolma de textos en galego - Consello da ...

66 Ramón Suárez Picallo
Chegamos a Nova York o 29 de Marzal. Tamén falarei no seu
día da emoción da chegada e do recibimento. Do encontró alí con
vellos amigos, parentes e compañeiros de escola. Con Castelao e
con Basilio Álvarez; con Pérez Dacal e con Emilio González López
e con cen máis. Cumpre decir que o oitenta por cento da coletividade
hespañola de N. York compóñeno galegos; e que á súa vez, destes
galegos, mais da mitade son da miña comarca das Mariñas de
Betanzos, das dúas bandas da Ría. Todos sin unha soa eiscepción,
republicáns e bons galegos, inxeles, cordiales e xenerosos.
A guerra estaba perdida, e deixaba tras da derrota o
ingustioso problema dos refuxiados nos campos de concentración
de Francia. I-os galegos de Nova York, que aportaran inxente
axuda durante a loita, non pararon os seus esforzos. Abriron
inmediatamente unha campaña pra xuntar fondos e fletar un barco
que trouxera a México desde Francia, o maior número posible de
refuxados. A iniciativa galega foi recollida e dirixida por Sociedades
Hispanas Confederadas, e cos fondos recollidos nela, fletouse o
vapor “Ipanema”, o segundo que chegou a Mexico cargado de
refuxiados, galegos na súa maioría.
Marcial e eu, despois de tomar parte en varios aitos en Nova
York e aledaños, fomos nomeados pra percorrer as principales
cibdades de 21 estados da Unión, dando conferencias e recollendo
fondos. Púxose un auto á nosa disposición, conducido por un
magnífico rapaz, José Lores, de Lérez. E unha especie de “Manager”
encargado dos cartos. Iste era un maraviloso “chueta” Mallorquino,
que nas “parrafadas” mais emocionantes dos nosos discursos
mandábanos parar. Abría os brazos e decía:
“A ver, ¿quen me da 10 dólares por iste emocionante
párrafo que acaban de escoitar?” Os billetes caían que era unha
bendición, e dispois seguía o discurso. Lémbrome que unha vez,
Marcial i eu fomos solicitados pra dar unha conferencia en forma
de información, encol da guerra e das suas causas políticas e
sociales, nun Instituto Cultural de Detroit. Era unha eisposición
serea e ouxeitiva que non se prestaba a facer “latiguillos” con
aprausos interruptores. Os aprausos foron moitos pero somentes