VERBAS PRA RAMÓN BEADE MÉNDEZ NA SÚA MORTE Tiña a prestancia física dun gran señor rural i o esprito dun poeta que non facía versos. Amaba a terra coma leira, coma paisaxe, como <strong>de</strong>sp<strong>en</strong>sa e coma carne <strong>da</strong> sua propia carne. Por eso a traballaba coas suas propias mans. Falaba acouga<strong>da</strong>m<strong>en</strong>te a nosa fala, coa suavi<strong>da</strong><strong>de</strong> musical dunha cantiga ala<strong>da</strong>, e tiña nos ollos unha mira<strong>da</strong> limpa, alonga<strong>da</strong> chea <strong>de</strong> amical t<strong>en</strong>rura prás x<strong>en</strong>tes e prás cousas que o ro<strong>de</strong>aban. Era socialista <strong>de</strong> p<strong>en</strong>sam<strong>en</strong>to universal: pero para el o Universo i as suas cousas, escom<strong>en</strong>zaban <strong>en</strong> San Martiño <strong>de</strong> Tiobre, nos ale<strong>da</strong>ños <strong>da</strong> vella vila <strong>de</strong> Betanzos nas ribeiras fecun<strong>da</strong>s e xocun<strong>da</strong>s do Man<strong>de</strong>o, no corazón <strong>da</strong>s Mariñas, e remataban no cabo do mundo. Pai exemprar, espello <strong>de</strong> amigos, frol <strong>de</strong> loitadores, era, fun<strong>da</strong>m<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te, un home <strong>de</strong> b<strong>en</strong>, incapaz <strong>de</strong> unha x<strong>en</strong>reira innobre, nin xiquera prós seus nemigos máis innobres. Percorremos xuntos moitos camiños, soñando, falando, v<strong>en</strong>do e meditando <strong>en</strong>col <strong>da</strong> Patria Galega, do seu pres<strong>en</strong>te e do seu porvir, <strong>en</strong>tre labregos inxeles que o tiñan, máis que por xefe, por irmán e por apóstolo. Todo aquello foi interrumpido pola traición alevosa, que o tuvo arre<strong>da</strong>do do mundo once anos, ocultado e amparado, por amigos fi<strong>de</strong>les, <strong>en</strong>tre os que se contaban dous sacerdotes, cristianos e <strong>galego</strong>s. Cando voltou ó mundo, <strong>de</strong>ulle noxo e cecais <strong>de</strong>so morreu. De noxo, <strong>de</strong> ira, <strong>de</strong> carraxe polo que vían os seus ollos, <strong>de</strong>safeitos a ver taes cousas, porque os homes coma él po<strong>de</strong>n morrer
116 Ramón Suárez Picallo <strong>de</strong>so, <strong>de</strong> unha do<strong>en</strong>za que os médicos aín<strong>da</strong> non teñ<strong>en</strong> crasifica<strong>da</strong>, n<strong>en</strong> <strong>da</strong>snostica<strong>da</strong>. Fraternal amigo Ramón <strong>de</strong>ica logo. E perdóame se che teño <strong>en</strong>vexa por estares ahí, <strong>en</strong>volto na terra, sagra, que tanto temos amado, servido e traballado, nela e pra ela. A<strong>de</strong>us Ramón. Opinión Gallega, xullo <strong>de</strong> 1956.