02.08.2013 Views

OAeftio - Fundação Biblioteca Nacional

OAeftio - Fundação Biblioteca Nacional

OAeftio - Fundação Biblioteca Nacional

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ï m t ,<br />

: m,'.-..


-<br />

• R . »<br />

V •<br />

•v<br />

i .<<br />

• Í I -<br />

H •<br />

r '<br />

* •;<br />

• i • í O triunfo de Santo Tomás. Afresco de Santa Maria<br />

Novella em Florença, atribuído a Andréa da Firenze<br />

(verb. 232)


EXPOSIÇÃO<br />

SANTO TOMÁS DE AQUINO


MINISTÉRIO DA EDUCAÇÃO E CULTURA<br />

MINISTRO: NEY BRAGA<br />

DEPARTAMENTO DE ASSUNTOS CULTURAIS<br />

DIRETOR: MANUEL DIÉGUES JÚNIOR<br />

BIBLIOTECA NACIONAL<br />

DIRETOR: JANNICE MONTE-MÓR<br />

Divisão de Aquisição<br />

Diretor: Manoel Wanderley da Silva Ferreira<br />

Divisão de Catalogação<br />

Diretor: Francisco das Chagas Pereira da Silva<br />

Divisão de Circulação<br />

Diretor: Zilda Galhardo de Araujo<br />

Divisão de Obras Raras e Publicações<br />

Diretor: Cargo vago<br />

Divisão de Publicações e Divulgação<br />

Chefe: Wilson Lousada<br />

Divisão de Bibliopatologia<br />

Chefe: Adalberto Barreto da Silva<br />

Divisão de Administração<br />

Chefe: Marina Monteiro de Barros Roxo


SANTO TOMÁS DE AQUINO<br />

7.° centenário da morte<br />

1274-1974<br />

CATÁLOGO DA EXPOSIÇÃO<br />

BIBLIOTECA NACIONAL<br />

Divisão de Publicações e Divulgaç&o<br />

1974<br />

v_y o<br />

i ><br />

i


Exposição organizada pela Seção de Exposições e<br />

inaugurada em julho de 1974.<br />

Rio de Janeiro. <strong>Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong><br />

Santo Tomás de Aquino, 7.° centenário da morte,<br />

1274-1974. Catálogo da Exposição. Rio de Janeiro, 1974.<br />

60 p. 11.<br />

1. Thomas Aquinas, santo, 1225-1274 — Aniversários,<br />

etc., 1974. 2. Thomas Aquinas, santo, 1225-1274<br />

— Bibliografia. I. Título.<br />

CDD 012


Abreviaturas<br />

Apresentação<br />

SUMÁRIO<br />

1 OBRAS DE SANTO TOMÁS DE AQUINO<br />

1 .1 Obras completas<br />

1 .2 Comentários<br />

1 .2 .1 à Sagrada Escritura<br />

1 .2 .2 a teólogos<br />

1, .2. .3 a filósofos<br />

1 .3 Obras originais<br />

1. 3. ,1 Sumas<br />

1. 3. 2 Questões disputadas e quodlibéticas<br />

1. 3. 3 Opúsculos<br />

1. 4 Textos seletos<br />

2 BIBLIOGRAFIA<br />

3 ICONOGRAFIA (livros, peças, fotos)


ABREVIATURAS<br />

Coleções da <strong>Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong><br />

SI Seção de Iconografia<br />

SL " " Leitura<br />

SLR " " Livros Raros<br />

SR " " Referência<br />

Outras Coleções<br />

CD Convento dos Dominicanos<br />

EPM Eduardo Prado de Mendonça<br />

GDB Gerardo Dantas Barretto<br />

SH Sebastião Hasselmann


TOMAS DE AQUINO<br />

Durante o recente Congresso Internacional comemorativo do VII<br />

Centenário da morte de S. Tomás de Aquino, realizado em Roma-<br />

Nápoles (17-24 de abril p. p.), em sessão de 20 de abril, compareceu<br />

ao mesmo o Papa Paulo VI, que, em discurso aos congressistas em<br />

número superior a mil e trezentos, afirmou o seguinte: "A vossa presença<br />

demonstra, sobretudo, que essa voz do incomparável filhd de S.<br />

Domingos fala ainda aos nossos espíritos, como a de um mestre vivo,<br />

cujo ensinamento é proveitoso ouvir, em virtude do seu conteúdo<br />

sempre válido e atual". Da excelência do pensamento de S. Tomás<br />

destaca o Papa Paulo VI esta virtude didática: "habituar o discípulo<br />

(e, perante o saber, todos somos discípulos) a raciocinar em<br />

virtude dos princípios subjetivos da verdade e dos princípios objetivos<br />

da realidade, e não segundo fórmulas que a cultura de moda, favorecida<br />

muitas vezes por tantos fatores exteriores e ocasionais, impõe<br />

à mentalidade passiva de um determinado ambiente ou de um dado<br />

•momento histórico. Parece estranho, mas é assim: o Mestre S. Tomás,<br />

longe de privar o discípulo da sua capacidade pessoal e original de<br />

conhecimento e de investigação, desperta, mesmo, aquele "appetitus<br />

veritatis" que assegura ao pensamento uma fecundidade sempre<br />

nova, e ao estudioso a sua autêntica personalidade".<br />

Ao destacar estas passagens, devemos chamar a atenção para<br />

o fato de que a palavra do Papa Paulo VI tem aqui o valor de uma<br />

frict e objetiva apreciação de Filosofia da Cultura: ele não pede<br />

o culto laudatório para a figura do pensador homenageado, pede a<br />

presença objetiva do seu pensamento fecundo. A obra da inteligência<br />

no seu grau mais excelente se realiza num plano de liberdade<br />

e de criação, e para isso e por isso mesmo exige do pensador autêntico<br />

a capacidade de autodeterminação, que se caracteriza pelo<br />

autodomínio dos princípios e meios com que exerce a sua função de<br />

pensar. É isto que faz frente ao que Paulo VI denomina de "mentalidade<br />

passiva": esta mentalidade passiva também tem-se manifestado<br />

entre os pseudotomistas. Muitas vezes o pensamento de S. Tomás<br />

tem servido a um culto passivo, quer seja pelo recurso à sua autoridade<br />

através de fórmulas rigorosas desligadas de um espírito de


questionamento e adequação à circunstância, quer seja pela tentativa<br />

de conciliação de superfície pela qual se apresentam os S.<br />

Tomás-cartesianos, os S. Tomás-kantianos, os S. Tomás-hegelianos,<br />

os S. Tomás-existencialistas, os S. Tomás-fenomenologistas.<br />

Criou-se uma imagem de inatualidade de S. Tomás, ou porque<br />

se tem em vista o compêndio ou manual de exposição do Tomismo,<br />

que coloca as suas posições filosófico-teológicas sob um novo corpo<br />

desligado do espírito ou atitude com que S. Tomás abordava as<br />

questões, ou porque com a aparente melhor das intenções se pensa<br />

"salvar-lhe a atualidade" apresentando o seu pensamento através<br />

de aproximações com posições "mais modernas", cartesianismo, kantismo,<br />

etc., desfigurando-lhe a estrutura integral. E mesmo no terreno<br />

religioso, por uma aparente piedade, uma vez que a obra de<br />

S. Tomás aparece num contexto histórico em que a teologia se destaca<br />

da pastoral, no impulso de recompor esse entrosamento, deixase<br />

de ver qu.e a obra de S. Tomás, apesar do estilo imposto pela<br />

Universidade, conseguiu manter essa unidade, para exemplo inclusive<br />

dos pósteros, para que em nome da pastoral não se reduza a<br />

~eligião a uma atitude de ordem psicológica subjetiva em detrimento<br />

de um conteúdo significativo que sustente a objetividade do comportamento<br />

humano em sua dimensão natural e sobrenatural.<br />

Não foi sem dificuldades sérias que S. Tomás foi recebido na<br />

Universidade de Paris, em 1256. Foi necessário que o Papa Alexandre<br />

IV interferisse diretamente para que a Congregação dos mestres regulares<br />

admitisse S. Tomás de Aquino e S. Boaventura nos seus<br />

direitos no grêmio da Universidade. A marca da autenticidade e da<br />

criatividade sempre exigem esforço e luta, pois é sempre mais fácil<br />

a acomodação: em oposição à "mentalidade passiva" aponta o espirito<br />

criador, válido pela fidelidade aos princípios fundamentais do<br />

ser. e pela visão de sua adequação a uma circunstância histórica<br />

particular. Hoje, o Papa Paulo VI não ordena, e nem obriga: mostra,<br />

apenas, o quanto pode ser fecundo em) nossos dias o estudo do<br />

pensamento de Tomás de Aquino para a construção de uma cultura<br />

não apenas com espírito de erudição, mas com o sentido de verdade,<br />

isto é, de continuidade, de integração de contribuições que<br />

r epresentem superação de elementos que se conjugam, semvre dentro<br />

da fidelidade ao ser, ao homem, ao sentido e significado da vida<br />

humana conduzida a seus fins próprios.<br />

A obra de S. Tomás foi produzida não num gabinete acadêmico,<br />

mas dentro de uma visão de necessidades manifestadas, que o grande<br />

Doutor procurava estudar e esclarecer. Assim, ele se deslocou<br />

sempre para um ou outro lugar, Colônia, Nápoles, Bolonha, Paris, e<br />

morreu a caminho de Leão. Seu estilo também variaria, de acordo<br />

com os objetivos, e assim encontramos os mesmos temas abordados


sob perspectivas e tons diversos, jias "Questiones Disputatae", na<br />

"Summa Contra Gentiles", na "Summa Theologiae".<br />

Quando a <strong>Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> apresenta tão louvavelmente uma<br />

exposição de obras de S. Tomás, associando-se às comemorações que<br />

se Jazem no inundo com relação a este santo de inteligência, devemos<br />

lembrar que, na interpretação da cultura luso-brasileira, o fato<br />

de encontrar-se nos documentos conimbrenses a recomendação dos<br />

estudos de S. Tomás não significou de fato a observância da recomendação.<br />

Toda a Europa culta manifestou esse fato histórico:<br />

os documentos, os decretos mandando seguir o estudo de S. Tomás,<br />

na realidade, indicavam o fato de que, contra a vontade da Santa<br />

Sé, os mestres da "via modernorum" não o seguiam.<br />

Esperemos que esta exposição colabore para despertar o interesse<br />

de reencontro de um pensamento autêntico de S. Tomás, e<br />

auxilie nesta redescoberta, se é verdade, como disse Chesterton, que<br />

"nosso mundo está em vias de redescobrir Tomás de Aquino, por<br />

um salutar e normal instinto de conservação".<br />

Eduardo Prado de Mendonça<br />

Diretor do<br />

Instituto de Filosofia e Ciências Sociais<br />

da U.F.R.J.


1 — OBRAS DE SANTO TOMÁS DE AQUINO<br />

1.1 — Obras completas<br />

1<br />

THOMAS AQUINAS, santo, 1225?-1274. Divi Thomae Aquinatis,<br />

Doctoris Angelici ordinis Praedicatorum opera. Editio<br />

altera veneta ad plurima exempla comparata & emendata.<br />

Vita, seu Elogium eius a Jacobo Echardo dilligentissime<br />

concinnatum & Bernardi Mariae de Rubeis in<br />

singula opera admonitiones praevia ... Venetiis, cudebat<br />

Ioseph Bettinelli, 1745-60. 28 v. front, (retr.) 24 cm.<br />

2<br />

Do v. 16 em diante o editor é Simon Occhi. Folha de rosto com<br />

gravura.<br />

SLR<br />

—. ...Opera omnia, iussu impensaque Leonis XIII ...<br />

edita ... Romae, ex Typ. Polyglota S. C. de Propaganda<br />

Fide, 1882- v. front. Conteúdo dos v. 1 a<br />

16: v.1-3 (1882-86) Commentaria in Aristotelis libros.v.4-12<br />

(1888-905) Summa theologica.- v.13-15 (1918-30)<br />

Summa contra gentiles.- v.16 (1948) índices in tomos<br />

4-15.<br />

A B.N. possui os v. 1-3. A <strong>Biblioteca</strong> do C.D. possui os v. 1-3<br />

e 5-15.<br />

SLR<br />

CD<br />

— li


1.2 — Comentários<br />

3<br />

1.2.1 — à Sagrada Escritura<br />

—. ... D. Thomae Aqvinatis Doctoris Angelici complectens<br />

Expcsitionem In Iob, In Primam Dauidis quinquagenam,<br />

In Canticum canticorum, In Esaiam, Ieremiam & In<br />

Threnos ... Romae, apud Iulium Accoltum, 1570. [1]<br />

+ 49 + 80 + 51 + 24 f. (Opera omnia, 13) 36 cm. Texto<br />

em colunas. Gravura (ret.) na folha de rosto.<br />

4<br />

O comentário sobre os Salmos é atribuído a Reginaldo da Piperno.<br />

A "Expositio in Canticum canticorum" começando pelas<br />

palavras "Salomon inspiratus", e chamada "Expositio I a ", é<br />

obra de Aimon, monge de Auxerre (Catálogo dos livros da <strong>Biblioteca</strong><br />

<strong>Nacional</strong> de Paris, autores, 1961, v. 187. col. 563). No<br />

exemplar da B.N. faltam as folhas 33, 41 e 47 do comentário<br />

sobre Isaías; 17, 18, 23 e 25 em diante do comentário sobre Jeremias,<br />

e o comentário sobre Threnos.<br />

SLR<br />

—. ... D. Thomae Aqvinatis Doctoris Angelici In Matthaevm,<br />

Marcvm, Lvcam et Ioannem, Catenam avream complectens<br />

... Romae, apud haeredes Antonij Bladij & Ioannem<br />

Osmarinum Liliotum Socios, 1570. 275 f. 36 cm.<br />

(Opera omnia, 15).<br />

5<br />

Gravura (ret.) na folha de rosto.<br />

SLR<br />

—. D. Thomae Aquinatis doctoris Angelici ... Opera juxta<br />

editionem venetam MDCCLV ad plurima exempla comparatam.<br />

Editio prima Matri tentis à quam pluribus<br />

mendis repurgata, accedunt F. Joann; Franc. Bernard;<br />

Mariae de Rubeis in singula opera admonitiones praeviae.<br />

t. 8 [t. 9] complectens Auream Catenam in Matthaei,<br />

& Marci \Lucae et Joannis] Evangelia, Matriti, Ex. Typ.<br />

Viduae Elisaei Sanchez, 1765-66. 2 v. (Opera, t. 8-9).<br />

12 —<br />

GDB


108<br />

—. ... Angelici doctoris diui Thome Aquinatis sacrarã literarum<br />

peritissimi Cathena aurea in Euãgelium Luce<br />

... Opus ... Lamberti Cãpestri solerti examine castigatius<br />

nuper redditü ... Veneunt Lugduni, apud Jacobu<br />

Gificti, 1542. [41 + 195 + [1] f.. 18 cm. (Cathena aurea<br />

S. Tho.)<br />

7<br />

"Opera Benedicti Bõnyn calcographi Lugd. cõmorãtis. Impensis<br />

... Jacob, q. Francisci de Giunta Florentini et sociorum eius",<br />

colofão. Folha de rosto em vermelho e negro, com vinheta e<br />

retrato. Marca tipográfica no fim do volume. Encadernado com<br />

o comentário sobre o Evangelho de S. João.<br />

SLR<br />

—. Angelici doctoris diui Thome Aquinatis saerarum literarum<br />

peritissimi Cathena aurea in Euãgelium Joannis<br />

... Opus ... Lamberti Cãpestri solerti examine castigatius<br />

nuper redditú ... Veneunt Lugduni, apud Jacobü<br />

Giücti, 1542. [4] + 166 + [1] f. 18 cm. (Cathena aurea<br />

S. Tho.)<br />

8<br />

"Opera Benedicti Bõnyn calcographi Lugd. commorantis. Impensis<br />

... Jacobi. q. Frãcisci de Giunta Florentini et sociorum<br />

eius", colofão. Folha de rosto em vermelho e negro, com vinheta<br />

e retrato. Marca tipográfica no fim do volume. Encadernado<br />

com o comentário sobre o Evangelho de S. Lucas.<br />

SLR<br />

—. Expositio Angelici doctoris Sancti Thome Aquinatis or.<br />

pred. in Euangelium Sancti Joannis Euãgeliste ... Venetiis,<br />

per Simonem de Luere, 1508. [12] + 147 f. 31,5 cm.<br />

9<br />

Marca tipográfica no fim do volume. Editado por Marcus Antonius<br />

Lucianus.<br />

SLR<br />

—. ... Super Evangelium S. Ioannis, lectura cura P. Raphaelis<br />

Cai ... 5. ed. revisa. Taurini, Marietti, 1952. 542 p.<br />

CD<br />

— 13


55<br />

—. Sancti Thome de Aquino Super Epistolas Sancti Pauli<br />

comentaria preclarissima, cum tabula ordinatissima. In<br />

urbe Venetiarum, caracteribus Boneti Locatelli impressa,<br />

impensis Octauiani Scoti, 1498. [12] 4- 261 f. 32,5 cm.<br />

Marca do impressor O. Scoti no verso da última folha. Notas<br />

manuscritas nas margens.<br />

SLR<br />

1.2.2 — a teólogos<br />

11<br />

—. Scriptvm Divi Thomae Aqvinatis Doctoris Angelici, In<br />

qvartvor libros sententiarvm magistri Petri Lombardi<br />

... Venetiis, Apud haeredem Hieronymi Scoti, 1586. 4 v.<br />

em 2. 32 cm. Colofon: 1585.<br />

12<br />

GDB<br />

—. Scriptum Sancti Thome de Aquino Super secundo Sententiarum.<br />

Impressum Venetiis mandato et expensis<br />

heredu nobilis viri dni Octauiani Scoti ciuis Modoentiensis<br />

ac sociorum, 1520. 152 f. 30 cm.<br />

accuratissime ordinatü p. venerabilem patrem fratrê Corneíiü<br />

ac Venonêsem...", colofão. Marca do impressor no colofão.<br />

Notas manuscritas nas margens. Encadernado com o livro ter-<br />

—. Diui Thome Aquinatis In tertio Sententiarum libro Interpretatio<br />

et expositio sum a Thimotheo Veronense ...<br />

Venetiis impêsa heredü ... Octauianni Scoti Modoentiensis:<br />

ac sociorum, 1518. 158 f. 30 cm.<br />

10 —<br />

Marca do impressor no colofão. Notas manuscritas nas margens.<br />

Encadernado com o livro segundo.<br />

SLR


108<br />

—. In librum beati Dionysii De divinis nominibus expositio.<br />

Cura et studio Ceslai Pera, cum introd. histórica Petri<br />

Caramello et synthesi doctrinali Caroli Mazzantini. Taurini,<br />

Marietti, 1950. liv + 431 p. 24 cm.<br />

Fac-símile da folha-de-rosto da edição de Avgvstae Tavrinorvm,<br />

Apud haeredes Nicolai Bevilaquae, 1581.<br />

EPM<br />

1.2.3 — a filósofos<br />

15<br />

—. In Aristotelis librum De Anima commentarium. Editio<br />

3. Cura ac studio Angeli M. Pirotta. Taurini, Marietti,<br />

1948. viii + 223 p. 25 cm.<br />

16<br />

GDB<br />

—. In decem libros Ethicorum Aristotelis ad Nicomachum<br />

expositio. Cura et studio P. Fr. Raymundi M. Spiazzi ...<br />

Taurini. Marietti, 1949. xv + 610 p. 24,5 cm.<br />

17<br />

—. In duodecim libros Metaphysicorum Aristotelis expositio.<br />

Editio iam a M.-R. Cathala ... exarata retractatur cura<br />

et studio P. Fr. Raymundi M. Spiazzi ... Taurini, Marietti,<br />

1950. xxiii + 647 p. 25 cm.<br />

GDB<br />

SH<br />

18<br />

—. In octo libros De Physico auditi sive physicorum Aristotelis<br />

commentaria. Editio novíssima cura ac studio P. Fr.<br />

Angeli-M. Pirotta. Neapoli, M. D'Auria Pontificius, 1953.<br />

658 p. 26 cm.<br />

GDB<br />

SH<br />

— 19


55<br />

—. In libros Politicorum Aristotelis expositio. Cura et studio<br />

P. Fr. Raymundi M. Spiazzi ... Taurini, Marietti, 1951.<br />

xxx 4- 449 p. 24,5 cm.<br />

SH<br />

20<br />

—. In Aristotelis libros De Sensu et sensato, Be Memoria<br />

et reminiscentia commentarium. Ed. 3., ex integro retractata,<br />

cura et studio P. Fr. Raymundi M. Spiazzi.<br />

Taurini, Marietti, 1949. viii + 129 p. 25 cm.<br />

21<br />

GDB<br />

—. In librum De Causis expositio, cura et studio P. Ceslai<br />

Pera, cum introductione histórica Sac. Petri Caramello<br />

et praeludio doctrinali ... Caroli Mazzantini. Taurini,<br />

Marietti, 1955. lviii + 173 p. 25 cm.<br />

GDB<br />

1.3 — Obras originais<br />

1.3.1 — Sumas<br />

22<br />

—. D. Thomae Aqvinatis ex praedicatoria familia Svmma<br />

contra gentiles qvatvor libris comprehensa: Commentariis<br />

ervditissimi viri fratis Francisci de Syluestris Ferrariensis<br />

... illustrata ... Parisiis, apud Viuantium Gaultherotium,<br />

1552. [18] 502 f. 34 cm.<br />

SLR<br />

23<br />

—. Svmma contra gentiles D. Thomae Aqvinatis, ex praedicatoria<br />

familia, qvatvor libris comprehensa: Commentariis<br />

ervditissimi viri fratris Francisci de Sylvestris<br />

Ferrariensis ... illustrata ... Antverpiae, in aedibus<br />

viduae & haeredum Ioannis Stelsii, 1568. [12] 385 f.<br />

34 cm.<br />

20 —<br />

Marca do Impressor gravada na folha de rosto.<br />

SLR


T^rima<br />

Ortcipitpn'ma'poftittimc tbwlogie cdira a<br />

\ , ifboma oe aquino angelico oocto:c oi'<br />

gimsficlicatomm.<br />

Bin carbolic<br />

'ce veritatisfco<br />

ctoz no folu .puecros ocbct<br />

(nftrucre fed 3d cii ctiJ ptfntt<br />

infipientes crudire. fm<br />

llliid apfi.j.ad Co^.Uj. da'<br />

i parniiJIsfnjcpo lac vobis potu oedi no cfca.<br />

"|9:opofiro noftre intentioio HI boc ope eft. ca<br />

que ad p6(3tiam rcligionem pcrtinet co inodo<br />

iraderc m q cograit ad eraditionem infipicii'<br />

liu.CofideraHim'nauqjbnins Doctrine noui<br />

rios in bis a a oiuerfis coicripta font plurimu<br />

impediri.'partim qnidc iptcr mnltiplicatoes<br />

(nntflfu qneftionu. articulo? et argum en to?.<br />

1|0artim etiS.q: ea q funt neceffaria talibus ad<br />

iciendu non tradurur fcom o:dine oifcplinc-S<br />

fcom q requirebar Iibzo:u ocpofitia vel Fin <br />

fc pbebat occafio oifpurandl."l>£uim quide.q:<br />

facra ooctrina.qnalio lit. ct ad que<br />

fc cjctendiT-Circa quod querenda fnnt.jc. ']>ri<br />

mo oe iccelTitatc buius ooctrine.giccuoo vt?<br />

fit fcft.JTerdo vt? fit ma vel plures. (Quarto,<br />

vtri fitfpecnlatiua vel pzactica.diioinro.De co<br />

pjtioc ems ad alias fcias.Seicto vt? fir fapia.<br />

ioepiimo vtru fit fubiectii elus. iktauo. vrru<br />

fitargDmenrat[U3.£Jono.vt?vtiDcbc3tmcra<br />

pbo2ids vel fymbolidsloctUioibas. J?ecimo<br />

vtrn5 fcriptura facra bnius Doctrine fit fin pi»<br />

resfenfus e^poncda. ifilueftio prima De fac<br />

ooctrina rbcologie qlisfit. ct ad que fe ejctcdit.<br />

etprimo ee eius nccelTitatf,.<br />

"Primus articulus.<br />

3(dp:imu ficpzoceditnr<br />

10ideE q> 110 lit necefiariu p:etcr pbificas oifcf<br />

plinas alia ooctrina babcri.'iOdea.n.qucfupja<br />

rfnem funt bomo non oebet conari. Fm illud<br />

€ccV.ii|.?llt(023teuequefieris/cd eaque rati<br />

onifubduturfufficicrcr traduturin pblficis olfciplinis.<br />

fapfluii igif vidernr ptcr pbificas of'<br />

fciplinasal(3m ooctrinababerf.<br />

ctrina no pot effe nil'i oc entc.nibi1.il. fcitur nifi<br />

veru.qS cn ente puerrittir. ©ed oe oibus ctiti •<br />

bus tractaf in pbificis oifciplinis.i ctia oe DO .<br />

"JDndc qdam ps pbic Or tbeologia Hue fcictia<br />

ciuiiva.vt patetp pljm in .vi.metapbi. £5on fu<br />

it igiE necelfariu pjeter pbificas oifciplinas ali •<br />

am ooctrina baberf.;i©cd ?rra eft qb ofcif.i).<br />

a:bimo.iii-0mnis fcriptura oiuinitns infpira<br />

avtilis eft ad ooccndu.adargucndu.adco2ri'<br />

piendfi, ad erndiendn ad iufticiaj. fcriptura<br />

<strong>OAeftio</strong> Ï<br />

aßi oiuinitus infpirata nó ptínetad pbificas<br />

bifcipliuas.quefuntfm rõuem bumanainuc^<br />

te.Brile (git eft pjeter pbificas oifciplinas die<br />

aliáfcientiã Diuiuitusinfpiratä.^jiin.oö.c? ne<br />

ceiïariii fait ad bum 3:1a falutc cire ooctrinam<br />

quandã Pm rcuclatioué oiuinã p:etcr pbificag<br />

oifciplinas que róne bûana inueftiganf. 'prio<br />

quide. q: bomo oîdinaE ad oeû ficut ad quer,'<br />

dam fine qui cópjcbcnfioné rouis e.ccedit. fin<br />

illud Cfa.Ijciüj.ßculus nó vidit.ocus abfcp te<br />

que pseparafti oilígêtíbuste.jincm aût ope?<br />

elfe pjecognitüboibus.qui fnas inrcutíóes et<br />

actôcs ocbcrozdinare (11 fincm.lDfi ncceiTariû<br />

fuit bomî 3d falutê cp ei nó fíerent queda per rc<br />

uelationê oiuina.que róncm bumaiiã ejccedfit<br />

îCd ca etiä que oe oeo róne bu m ana inueftiga'<br />

ripoiTiit.neccITariüfuitboinincinftriiircucln'<br />

tione oiuiua.quía ventas oe oco p róncm inue<br />

ftigata a paneis z g longû tepus z cü admi,ertöne<br />

multo? erroíü bomi pueniret. cuius tS<br />

verítatís cognítiõcocpeudcttotabomisfalns<br />

que in oeo eft. ^eccffariu igif eft vt falus boi^<br />

bns ct cõmunius z certíus ptieniar.q' oe oíuf;<br />

nis p oiuinã reuclaríonc inltruaní. ^ecclTaríii<br />

(gitur fuit p:ercr pbificas oifciplinas qticp ra'<br />

tíoncminucftigãrfacraooctrínlp rcuclatíonc<br />

b3berí.^íafd.j.crgo Oi5.q> licct ca que fut alttc<br />

rabominiscognitlóe non fintabbomíne p:r<br />

p róncm (nquiréda.funttn a oco rcuclata.fufd<br />

pienda p fidc.lDn et ibidem fubíktur. 'pluria<br />

fup'3 fenfum boini oftcnfa fût tibi.ct in bis fa<br />

crs ooerrina confiftit. fj?Ed.ii.DD. facra ooctrina nó fir fcientia.ßmnia<br />

cm fcictia peedit ;t pjincípijo p fc notis. fed fa<br />

era ooctrina peedit et articnlis fidei quiuoit<br />

fût per fc uoti.cü nó ab oibus concédant, ßon<br />

cm oim eft fides.vr Or.iï. dbciïalo.iii. ßö igiE<br />

facra ooctrina eft feientia. ffjare.Scictia non<br />

eft fingnlaríü.Ç facra ooctrina tractat oe fiitgu'<br />

laribus. puta oc geftís 'ãDbzabc yfaac et 'iacob<br />

etfimillbue. erc?o facra oocrríns nó eft fcictia.<br />

ffeed cótra Síug^oicfr.jcííij.oe tri. 'ÍOmc fei'<br />

entie attribuif illud tantümodo quo fidc3 fal«<br />

berrima «igniturnutrir oefendif robozatur. B<br />

aiit ad nnlla feientiä pttu'et nifi ad facra ?octri><br />

nam.ergo facra ooctrina eft feientia. £\it.otf.<br />

• facra ooctrina effc feientia. Scd feien dû c çp 011<br />

plc^ eft feientia? genug, ©ucdá em funt que<br />

ot ij


108<br />

—. Contra gentiles. Livre deuxième. Texte de l'édition Leonine.<br />

Tradvction de M. Cortez et de L. J. Moreav ... Paris,<br />

P. Lethiellevx, 1954. 445 p. 24 cm.<br />

EPM<br />

25<br />

—. [Suma theological Nuremberg, Antonius Koberger, 1496.<br />

4 v. 29 cm.<br />

SLR<br />

26<br />

—. Svmma totms theologiae D. Thomae Aqvinatis ... cum<br />

comentariis R. D. D. Thomae de Vio Caietani Quae autem<br />

ei addita, ad legentium profectum, vel ex commentary<br />

s expunta sunt, & ad lectores praefatio, & loci ipsi,<br />

satis clare ostendunt. Très insuper additi sunt indices,<br />

quaestionum scilicet & articolorum : eorum quae in<br />

textu & eorum quae in commentarijs notatu digna continentur.<br />

Romae, Apud Iulium Accoltum, haeredes<br />

Antonii Bladij & Ioannem Osmarinum Liliotum socios,<br />

1570-71 [v. 1-2, 1571] 4 v. 34,5 cm.<br />

27<br />

Capital em vinheta. Data do colofão, v. 1, 1569, v. 2-4, 1570.<br />

Cabeçalho varia.<br />

GDB<br />

—. S. Thomae Aqvinatis Svmma totivs theologiae ... In<br />

très partes ab auctore suo distribuía. Editio novíssima<br />

in qua praestitum quid sit sequenti pagellâ indicatur.<br />

Antverpia, Baptistam Bellagambam, 1624. [12] 252 [8]<br />

266 [14] 407 [12] 238 + 215 + 178 p.<br />

28<br />

Gravura com retrato de S. Tomás na folha de rosto. SLR<br />

—. Summa theologica de novo edita cura et studio collegii<br />

provinciae tolosanae. Parisiis, Andreae Blot, 1926-1932. 5 v.<br />

GDB<br />

— 17


103<br />

—. — Supplementum ... Parisiis, Andreae Blot, 1935. 1069 p.<br />

30<br />

GDB<br />

—. Svmma theologiae, cura et studio Instituti Studiorum<br />

Medievalium Ottaviensis, ad textum S. Pii Pp. V iussu<br />

confectum recognita ... Otawa, impensis Stvdii Generalis<br />

O. Pr., 1941-45. 5 v.<br />

31<br />

—. Suma teológica de Santo Tomas de Aquino. Texto latino<br />

de la ed. crítica Leonina. Trad, y anotaciones por una<br />

comisión de pp. Dominicos presidida por ... fr. Francisco<br />

Barbado Viejo ... Introd. general por ... fr. Santiago<br />

Ramirez ... Madrid, La Editorial Católica, 1947-60.<br />

16 v. em 17. il. 20 cm. (<strong>Biblioteca</strong> de autores cristianos).<br />

32<br />

—. Summa theologiae cura fratrum eiusdem ordinis. Matriti,<br />

La Editorial Católica, 1951-52. 5 v. 20 cm. (<strong>Biblioteca</strong><br />

de autores cristianos).<br />

33<br />

—. The Summa theologica of Saint Thomas Aquinas, translated<br />

by Fathers of the English Dominican Province,<br />

revised by Daniel J. Sullivan. Chicago, Encyclopaedia<br />

Britannica, 1952. 2 v. 24 cm. (Great books of the Western<br />

world, 19-20).<br />

18 —<br />

Inclui bibliografia e nota biográfica.<br />

CD<br />

SL<br />

SL<br />

SL


108<br />

—. Suma teológica ... Primeira trad, portuguesa (acompanhada<br />

do texto latino) por Alexandre Correia ... São<br />

Paulo, Odeon, 1934- v. front, (v. 1) 24 cm.<br />

35<br />

A B.N. só possui os v. 1, 14 e 15.<br />

—. Suma teológica ... Trad, portuguesa (acompanhada do<br />

texto latino) por Alexandre Correia ... São Paulo, Faculdades<br />

de Filosofia "Sedes Sapientiae", 1944-61. 30 v.<br />

36<br />

Na coleção da B.N. falta o v. 27.<br />

SL<br />

SL<br />

CD<br />

—. Prima pars Summe sacre theologie Angelici Doctoris<br />

Sancti Thome de Aquino. Venetiis, a Philippo pincio<br />

Mantuano, 1509. 148 f. 31,5 cm. Encadernado com a 1.<br />

pt. da- 2. nt.<br />

SLR<br />

37<br />

—. Prima secunde Sancti Thome Aquinatis Ordinis Predicatorum:<br />

vna cum annotationibus cotationibusque : nuper<br />

per. R. P. fratë Matheum sicculum eiusdem ordinis<br />

sacre theologie magistrum additis. Venetiis, Philippum<br />

pincium Mantuanus, 1509. [4] 153 [1] f. 31,5 cm.<br />

38<br />

Encadernado com a 1. pt.<br />

SLR<br />

—. Prima secvndae partis Svmmae sacrae theologiae Sancti<br />

Thomae Aqvinatis, Doctoris Angelici. Reverendissimi domini<br />

Thomae de Vio, Caietani, tituli Sancti Xisti, Presbyteri<br />

Cardinalis Commentaris illustrata ... Lvgdvni,<br />

apud Haeredes Iacobi Iuntae, 1562. [72] 388 p. 34 cm.<br />

Texto e comentário em colunas. Folha de rosto gravada.<br />

SLR<br />

— 19


55<br />

—. Prima secvndae partis Svmmae sacrae theologiae Sancti<br />

Thomae Aqvinatis, Doctoris Angelici. Reverendissimi domini<br />

Thomae de Vio Caietani, tituli Sancti Xisti, Presbyteri<br />

Cardinalis Commentariis illustrata ... Antverpiae,<br />

apud Viduam & Haeredes Ioannis Stelsii, 1576. [56]<br />

388 p. 35 cm.<br />

40<br />

Marca do impressor gravada na folha de rosto.<br />

SLR<br />

—. Secvnda secvndae partis Svmmae sacrosanctae theologiae<br />

Sancti Thomae Aqvinatis, Doctoris Angelici, Reverendissimi<br />

domini Thomae a Vio, Caietani, tituli Sancti<br />

Xisti, Presbyteri Cardinalis Commentariis illustrata ...<br />

Lvgdvni, apud Haeredes Iacobi Iuntae, 1562. [64] 694 p.<br />

34 cm.<br />

41<br />

Folha de rosto gravada.<br />

SLR<br />

—. Secvnda secvndae partis Svmmae sacrosanctae theologiae<br />

Sancti Thomae Aqvinatis, Doctoris Angelici. Reverendissimi<br />

domini Thomae a Vio, Caietani, tituli Sancti<br />

Xisti, Presbyteri Cardinalis Commentariis illustrata ...<br />

Antverpiae, apud Viduam & Haeredes Ioannis Stelsii,<br />

1576. [51] 694 p. 35 cm.<br />

42<br />

Marca do impressor gravada na folha de rosto.<br />

SLR<br />

—. Tertia pars Summe Angelici Doctoris Sancti Thome de<br />

Aquino ordinis Predicatorii: Cum cõcordantiis marginalibus.<br />

Parisiis, Frãcisco Regnault, 1520. 440 + [12] f.<br />

15 cm.<br />

20 —<br />

Marca do impressor na folha de rosto.<br />

SLR


108<br />

—. Tertia pars Svmmae sacrae theologiae Sancti Thomae<br />

Aqvinatis, Doctoris Angelici, Reuerendiss. domini Thomae<br />

a Vio Caietani, tituli Sancti Xisti, Praesbyteri Cardinalis<br />

Commentariis adaucta, atque illustrata ...<br />

Svpplementvm eivsdem tertiae partis, qvam divvs Thomas<br />

ob mortem praematuram absoluere non potuit, ex<br />

eius scriptisi excerptum, atque huic operi nunquam antehac<br />

additum ... Antverpiae, apud Viduam & Haeredes<br />

Ioannis Stelsii, 1567. [52] 750 p. 34 cm.<br />

44<br />

Marca do impressor gravada na folha de rosto.<br />

SLR<br />

—. ... D. Thomae Aqvinatis Doctoris Angelici complectens<br />

Tertiam partem Svmmae theologiae, cum commentariis<br />

Reverendiss. in Christo Patris P. D. Thomae de Vio, Caietani<br />

... Romae, apud Iulium Accoltum, 1570. [11] +<br />

298 f. 36 cm. (Opera ommia, 12).<br />

45<br />

Retrato gravado na folha de rosto.<br />

SLR<br />

—. Tertia pars Svmmae sacrae theologiae Sancti Thomae<br />

Aqvinatis Doctoris Angelici. Reverendiss. domini Thomae<br />

a Vio Caietani, tituli Sancti Xisti, Praesbyteri Cardinalis<br />

Commentariis adaucta, atque illustrata ... Svpplementvm<br />

eivsdem tertiae partis, qvam divvs Thomas ob<br />

mortem praematuram absoluere non potuit, ex eius<br />

scriptis excerptum, atque huic operi nunquam ante hac<br />

additum ... Antverpiae, apud Viduam & Haeredes Ioannis<br />

Stelsii, 1576. [44] 416 [288] p. 35 cm.<br />

Marca do impressor gravada na folha de rosto.<br />

SLR<br />

— 21


1.3.2 — Questões disputadas e quodlibéticas<br />

46<br />

—. Qvaestiones dispvtatae S. Thomae Aqvinatis doctoris<br />

Angelici: De Potentia Dei, De Maio, De Spiritualibus<br />

creaturis, De Anima, De Demonibus, De Angelis, De Veritate,<br />

et pluribus alijs, questionibus vt in tabula continetur<br />

... Lvgdvni, Apvd Gvlielmvm Rovillivm svb scvto<br />

Veneto, 1586. 4 + 346 f.<br />

47<br />

GDB<br />

—. De Veritate, cura et studio Raymundi Spiazzi ... Editio<br />

9. revisa. Taurini, Marietti, 1953. xxix + 616 p.<br />

(Quaestiones disputatae, 1).<br />

48<br />

GDB<br />

—. Quaestiones quodlibetales. Cura et studio Raymundi<br />

Spiazzi ... Editio 8. rev. Taurini, Marietti, 1949.<br />

xxiii + 269 p. 25 cm.<br />

Bibliografia, p. xxi.<br />

1.3.3 — Opúsculos<br />

49<br />

EPM<br />

—. Opvzcvla omnia Divi Thomae Aqvinatis doctoris angelice<br />

... Lvgdvni, Apud Haeredes Jacobi Iuntae, 1563?<br />

40 + 993 + 19 p. 32,5 cm.<br />

22 —<br />

Gravura na folha de rosto. Capital em vinhetas. Inclui comentários<br />

de Cantica cântico: p. 551-570; Job: p. 571-650;<br />

Evangelium Ioannis: p. 651-859; Apocalipse: p. 860-993.<br />

SLR


108<br />

—. Opuscula philosophica, cura et studio Raymundi M.<br />

Spiazzi. Taurini, Marietti, 1954. xxxi + 379 p. 25 cm.<br />

51<br />

Bibliografia, p. xxvii-xxix.<br />

EPM<br />

—. De Rebuspublicis et principum institutione Ubri IV.<br />

Lugduni Batavorum, ex officina Ioannis Maire, 1602.<br />

[2] f. + 444 [22] p. 10 cm.<br />

52<br />

Título corrente: De Regimine principum. Folha de rosto gravada.<br />

SLR<br />

—. Do Governo dos príncipes, ao rei de Ctpro, seguido do<br />

opusculo Do Governo dos judeus, à duqueza de Brabante.<br />

Traduziu do latim Arlindo Veiga dos Santos ... prefacia<br />

dr. Leonardo Van Acker ... [São Paulo?] Empresa editora<br />

ABC [1939] 172 p. 19 cm.<br />

SL<br />

53<br />

—. Do govêrno dos príncipes, ao rei de Cipro e Do Govêrno<br />

dos judeus, à duqueza de Brabante. Traduziu do latim e<br />

anotou Arlindo Veiga dos Santos, prefaciou Leonardo<br />

Van Acker. São Paulo, Anchieta, 1946. 277 p. 19,5 cm.<br />

54<br />

—. Discurso e tractado a respeito do ente e da essencia.<br />

Preâmbulo, versão portugueza e posições-de-referencia<br />

correlacionadas por Abelardo de Lima Cavalcanti. Rio<br />

de Janeiro, Jornal do Commercio, 1949-1953. 2 fase.<br />

19 cm.<br />

Abrange somente os capítulos 1 e 2.<br />

SL<br />

SL<br />

— 23


55<br />

—. über das Sein und das Wesen; Deutsch- Lateinische Ausgabe.<br />

übersetzt und erläutert von Rudolf Allers. Frankfurt,<br />

Fischer Bücherei, 1959. 163 p. 18 cm. (Bücher des<br />

Wissens, 293).<br />

GDB<br />

56<br />

—. Tratado dos dous preceitos da caridade e dos dez mandamentos<br />

da lei. Trad, em portuguez pelo dr. Braz Florentino<br />

Henriques de Souza. Recife, Typ. Acadêmica<br />

de Miranda & Vasconcellos, 1858. 116 p. 20 cm.<br />

57<br />

—. Tractatus de substantiis separatis. A newly-established<br />

latino text based on 12 mediaeval manuscripts, with introd.<br />

and notes by ... Francis J. Lescoe ... West Hartford,<br />

Conn. Saint Joseph College, 1962. x -f 207 p. facs.<br />

24 cm.<br />

58<br />

Bibliografia p. 181-89.<br />

SL<br />

GDB<br />

—. In hoc paruo libello côtinentur très tractatuli: primus<br />

est Sancti Thome Aquinatis De Mirabili quidditaie et<br />

efficacia venerabilis sacramêti eucharistie; secundus<br />

est magistri Nycolai de Lira De Idoneo ministrâte et suscipiente<br />

idê sacramëtû; tercius est alicujus docti collectons<br />

De Expositione Dominice orationis seil. Pater Noster<br />

... Impressum in Colonia, apud Lyskirchen [Ulrich<br />

Zell, ca. 1485] 19,5 cm. [22] f.<br />

24 —<br />

Letras iniciais em vermelho. Notas manuscritas nas margens.<br />

Obra atribuída a Santo Tomás.<br />

SLR


108<br />

—. Des moeurs divines, Opusc. LXII ... Trad, nouvelle par<br />

R. Maritain. Paris, Lib. de l'Art Catholique, 1921. 44 p.<br />

16 cm.<br />

60<br />

Obra atribuída a Santo Tomás.<br />

—. Traité de la -pierre philosophais, trad, du latin pour la<br />

première fois et précédé d'une introduction. Paris, Chamuel<br />

ed., 1898. 109 p. (Bibliothèque Rosicrucienne, 1.<br />

serie, n. 6).<br />

Obra atribuída a Santo Tomás.<br />

1.4 — Textos seletos<br />

61<br />

SL<br />

EPM<br />

—. Les plus belles pages de Saint Thomas d'Aquin, par A.<br />

— D. Sertillanges et B. Boulanger. Paris, E. Flammarion,<br />

1929. 281 p.<br />

SL<br />

CD<br />

62<br />

—. Les plus belles pages de Saint Thomas d'Aquin. Trad.<br />

por A. D. Sertillanges ... et B. Boullanger ... Rio de<br />

Janeiro, Americ-edit., 1939. 217 p. 19 cm.<br />

63<br />

—. Scritti politici, a cura di Alessandro Passerin d'Entrcves.<br />

Bologna, N. Zanichelli, 1946. xxxvi, 183 p. 23,5 cm.<br />

(Scrittori politici italiani)<br />

SL<br />

SL<br />

— 25


196<br />

—. Selected writings, ed. by the rev. father M. C. D'Arcy.<br />

London, J. M. Dent & sons, 1950. xvi, 287 p. 17 cm.<br />

(Everyman's library, 953).<br />

Inclui bibliografia.<br />

2 — BIBLIOGRAFIA<br />

65<br />

ACKER, Leonardo van. Reflexões sôbre uma crítica ao Tomismo.<br />

São Paulo, Instituto Brasileiro de Filosofia, 1959.<br />

Separata da Revista Brasileira de Filosofia, São Paulo,<br />

9 (2): 202-27, abr./jun. 1959.<br />

66<br />

ALAGONA, Pierre. Sancti Thomae Aqvinatis Svmmae theologicae<br />

compendium. Avthore P. Petro Alagona ...<br />

Lvgdvni, sumptibus Horatii Cardon, 1619. [34] + 790 +<br />

[21] p. 15,5 cm.<br />

67<br />

ALAMANNI, Cosmo, sac. Suma philosophiae ex variis libriis<br />

D. Thomae Aquinatis Doctoris Angelici ... accomodata<br />

a Cosmo Alamano ... Parisiis, P. Lethielleux, 1885-94.<br />

6 v. (Bibliotheca theologiae et philosophiae scholasticae)<br />

26 —<br />

Conteúdo. — v. 1. Logica. — v. 2-4. Physica. — v. 5. Ethica.<br />

— v. 6. Metaphysica.<br />

SL<br />

SL<br />

SL<br />

GDB


Ç. Swannhrj<br />

Albertim Maßnum in 'iteoLjias aßdue cum pay duoßentio audit: vnde faflum cfl,<br />

vt a vitio id verteretur, adeo vt a condj/cipulis Bos mutus dicerecur. Verum rum q<br />

tempcnv, Doctorisfia auctoritate; quafiionrm ahgvam/Frœfide Alberto, de fender et<br />

iti£oiy dexteritatefecit, vt eum Prises"rum tarn refrondentis, quàm Doctoris exim<br />

Jùnfbm' dicens Jiibimjeret :\&s hune bouem mutum vocatis,íed taies ille oïim.<br />

mugit us edet,vt mundus eum totus fît auditurus : vt reipsa demie contyit.


108<br />

AMEAL, João, 1902. São Tomaz de Aquino, iniciação ao estudo<br />

da sua figura e da sua obra. 3. ed. rev. e acrescentada,<br />

com novos apêndices e um quadro biobibliográfico.<br />

Porto, Tavares Martins, 1947. xxi -f 566 p. (Filosofia<br />

e religião. Nova série, 1).<br />

69<br />

Notas bibliográficas, p. 497-506.<br />

ANGER, Joseph, sac. La doctrine du corps mystique de Jésus-Christ<br />

d'après les Principes de la théologie de Saint-<br />

-Thomas. 8è. éd. rév. Paris, Beauchesne et ses Fils, 1946.<br />

522 p.<br />

70<br />

"Ouvrage couronné par l'Académie Française".<br />

SL<br />

EPM<br />

ANÍSIO, Pedro, sac. 1883. A philosophia thomista e o agnosticismo<br />

contemporâneo. Parahyba, Imp. Officiai, 1928.<br />

362 p.<br />

71<br />

ANTONIO DE SAN JOSÉ, sac. Compendium Salmaticense<br />

in duos tomos distributum universae theologiae moralis<br />

quaestîones ... authore R. P. Fr. Antonio a S. Joseph<br />

... Editio secunda ... Romae, Antonium Fulgonium,<br />

1787. 2 v.<br />

72<br />

SL<br />

GDB<br />

ANTWEILER, Anton, 1900. Die Anfangslosikeit der Welt<br />

nach Thomas von Aquin und Kant. Trier, Paulinus-Verlag,<br />

1961. 2 v.<br />

GDB<br />

— 27


196<br />

ARNU, Nicoílas, 1629-1692. Clypevs philosophiae thomisticae.<br />

Verídica S. Thomae Aqvinatis doctoris Angeiici<br />

& Alberti Magni doctrina exornatus ... contra novos<br />

eivs impvgnatores ... fr. Nicolao Arnu. Biterris, Henricus<br />

Martel, 1672. 6 v. 14 cm.<br />

74<br />

SLR<br />

BARATA, Júlio, 1905. A actualidade da philosophia de Santo<br />

Thomaz. In: —. Estudos catholicos. Rio de Janeiro,<br />

I. Amorim, 1939. p. 39-58.<br />

75<br />

BARRETO, Gerardo Dantas. Algumas reflexões sobre Tomismo.<br />

A Ordem, Rio de Janeiro, 26 (3-4): 59-64, mar./<br />

/abr. 1946.<br />

76<br />

SL<br />

GDB<br />

BARROS, Manuel Corrêa de, 1904. Lições de filosofia tomista.<br />

Pôrto, Liv. Figueirinhas, 1945. 430 p.<br />

77<br />

Bibliografia, p. 401-05.<br />

BERNARD, Augustin, 1889. Introduction à la philosophie<br />

Thomiste. Avignon, Aubanel, 1954. 135 p.<br />

28 —<br />

SL<br />

GDB


78<br />

BERNARDINO DE SANTA ROSA, sac., 1707. O sábio de Aquino,<br />

Santo Thomas, anjo das escholas, príncipe dos theologos<br />

... elogiado em varias orações académicas pelo<br />

menor de seus discípulos fr. Bernardino de Santa Rosa<br />

... Coimbra, Na officina de Luís Secco Ferreira, 1756.<br />

6 f. + 22 p.<br />

79<br />

Primeira oração acadêmica.<br />

SLR<br />

BERTHIER, J. J., sac. Tabulae systematica-e et synopticae<br />

tonus Summae contra gentes ... Parisiis, P. Lethielleux,<br />

1931. xxviii tab.<br />

80<br />

GDB<br />

•—. Tabulae systematicae et synopticae totius Summae theologicae<br />

... Parisiis, P. Lethielleux, 1931. xxix tab.<br />

81<br />

GDB<br />

BINYON, Millard Pierce, 1904. The virtues', a methodological<br />

study in thomistic ethics ... Chicago, The University<br />

of Chicago, 1948. 66 p.<br />

82<br />

Inclui bibliografia.<br />

BOULOGNE, Ch.-D. Saint Thomas d'Aquin, essai biographique.<br />

Paris, Nouvelles Éditions Latines, 1968. 220 p.<br />

Bibliografia ao pé das páginas.<br />

SL<br />

SL<br />

— 29


103<br />

BOURKE, Vernon Joseph, 1907. Thomistic bibliography,<br />

1920-1940. St. Louis, Missouri, The Modern Schoolman,<br />

1945. 312 p. "The Modern Schoolman supplement to volume<br />

21."<br />

84<br />

GDB<br />

BRAZZAROLA, Bruno. La natura delia Grazia sacramentale<br />

nella dottrina di San Tommaso. Grottaferrata, Genola<br />

tip. Italo-Orientale S. Nilo, 1941. 252 p.<br />

85<br />

EPM<br />

BRENNAN, Robert Edward, sac., 1897. Psicologia general, una<br />

interpretacion de la ciência de la mente basada en Santo<br />

Tomás de Aquino. Pref. del dr. Rudolf Allers, version espanola<br />

del dr. J. Estelles Salarich, prólogo del R. P. Santiago<br />

Ramirez ... con 44 figuras. Madrid, Ed. Morata,<br />

1952. 519 p. il.<br />

86<br />

Bibliografia no fim dos capítulos.<br />

BRETON, Stanislas. Saint Thomas d'Aquin. Présentation,<br />

choix de textes, bibliographie par Stanislas Breton. Paris,<br />

Seghers, 1965. 186 p. il. (Philosophes de tous les<br />

temps, 15).<br />

87<br />

Bibliografia, p. 185-86.<br />

BRUYNE, Edgar, 1898. S. Thomas d'Aquin; le milieu, l'homme,<br />

la vision du monde. Paris, G. Beauchesne, 1928. 348 p.<br />

(Études philosophiques et religieuses).<br />

30 —<br />

SL<br />

SL<br />

SL


108<br />

CANO, Francisco Melchor, bispo. Melchioris Cani ... opera,<br />

in duo volumina distributa et praefatione instar prologi<br />

galeati illustrata a P. Hyacintho Serry ... Matriti, Raimun<br />

di Ruiz, 1791. 2 v.<br />

89<br />

GDB<br />

CATÃO, Bernard. Salut et rédemption chez S. Thomas<br />

d'Aquin, l'acte sauveur du Christ. Paris, Aubier, 1965.<br />

215 p. (Théologie; études publiées sous la direction de la<br />

Faculté de Théologie S. J. de Lyon-Fourvière).<br />

90<br />

Bibliografia, p. 199-202.<br />

CHENU, Marie Dominique, sac. 1895. Introduction à l'étude<br />

de Saint Thomas d'Aquin. Montréal, Institut d'études<br />

médiévales, 1950. 305 p. (Montréal. Université. Publications<br />

de l'Institut d'Études Médiévales).<br />

91<br />

CD<br />

EPM<br />

—. Santo Thomás de Aquino e a teologia. Trad, de Gerardo<br />

Dantas Barreto. Rio de Janeiro, Agir, 1967. 187 p. il.<br />

(Mestres espirituais).<br />

92<br />

CHESTERTON, Gilbert Keith, 1874-1936. St. Thomas Aquinas.<br />

New York, Sheed & Ward, 1933. 248 p.<br />

SL<br />

SL<br />

— 31


103<br />

—. Saint Thomas d'Aquin. Version française de Maximilien<br />

Vox, préf. du Rme. P. Gillet. Paris, Pion, 1935. 235 p.<br />

94<br />

CHIOCCHETTI, Emilio, 1880. S. Tomas. Trad. do italiano de<br />

José Pérez. São Paulo, Cultura Moderna, 1936. 155 p. (Os<br />

grandes pensadores).<br />

95<br />

COLLIN, Enrique. Manual de filosofia tomista, para los<br />

alumnos de ensenanza media y superior. Trad. de la novena<br />

ed. francesa por Cipriano Montserrat ... 2. ed. rev.<br />

por el P. Juan Roig Gironella, S. J. Barcelona, L. Gili,<br />

1950-51. 2 v.<br />

96<br />

Bibliografia no fim dos volumes.<br />

COLONNA, Egidio, arcebispo, m. 1316. Defensorium siue<br />

correctorium corruptorij operum Divi Thomae praeceptoris<br />

Angelici et quaestiones dispvtatae de esse et essentia,<br />

mensvra, cognitioneqve angelorum, a beato Aegidio<br />

Covmna Romano ... Nvnc denvo praelio pressa stvdio<br />

ac indvstria R. P. Fr. Antonij de Aguilar ... Editio tertia.<br />

Cordubae, ex typ. August, apud Lazarum de Risquez<br />

et Antonium Rosellon, 1702. [6] f. -f 227 + 462 p. +<br />

[8] f.<br />

32 —<br />

Retrato do autor gravado na folha de rosto.<br />

CD<br />

SL<br />

SL<br />

SL


97<br />

CONGRESSO INTERNAZIONALE TOMMASO D'AQUINO<br />

NEL SUO VII CENTENARIO. Roma-Napoli, 1974. II pensiero<br />

di Tommaso d'Aquino e i problemi fondamentali<br />

del nostro tempo. Roma?, 1974. 536 p.<br />

98<br />

Texto em italiano, espanhol, francês, inglês e alemão.<br />

—. Programa. Roma, 1974, 40 p.<br />

99<br />

EPM<br />

EPM<br />

COPLESTON, Frederick Charles. Aquinas. Baltimore, Penguin<br />

books, 1957. 263 p. (Pelican philosophy series).<br />

100<br />

EPM<br />

CORBETT, Peter J. Santo Tomás de Aquino e o canto sacro.<br />

Musica sacra, Petrópolis, 10 (5) : 84-6, maio 1950.<br />

101<br />

SM<br />

CORREIA, Alexandre. Santo Tomás e o regime da lei. Recife,<br />

Universidade do Recife, Faculdade de Direito, 1962. p.<br />

145-49. "Separata do vol. 1 dos Estudos Jurídicos em<br />

honra de Soriano Neto".<br />

EPM<br />

102<br />

CRAHAY, Édouard. La politique de Saint Thomas d'Aquin.<br />

Louvain, Institut Supérieur de Philosophie, 1896. 156 p.<br />

Ra c:A<br />

GDB<br />

— 33


103<br />

DE MONACHATU Benedictino D. Thomae Aquinatis apud<br />

Casinenses, antequam ad Dominicanum Praedicatorum<br />

ordinem se transierret, histórica disquisitio. Lugduni,<br />

apud Fratres Bruyset, 1725. 4 f. + 88 p.<br />

104<br />

DEFERRARI, Roy Joseph, 1890, et alii. A lexicon of St. Thomas<br />

Aquinas, based on the Summa theologica and selected<br />

passages of his other works by Roy J. Deferrari<br />

... and sister M. Inviolata Barry ... With the technical<br />

collaboration of Ignatius McGuiness ... Baltimore, John<br />

D. Lucas, 1948. 6 -f 262 p. Fascicle 1, A-C.<br />

105<br />

SL<br />

EPM<br />

DERISI, Octávio Nicolas, 1907. La doctrina de la inteligência,<br />

de Aristoteles a Santo Tomas. Buenos Aires, Cursos de<br />

Cultura Católica, 1945. 301 p.<br />

106<br />

107<br />

GDB<br />

. Filosofia moderna y filosofia tomista, caracterización<br />

crítica de la actitud y espiritu de dos sistematizaciones<br />

de la filosofia. Buenos Aires, Sol y Luna, 1941. 241 p.<br />

DE WOHL, Louis, 1903-1961. A libertação do gigante. Trad.<br />

de C. Ferrário. São Paulo, Edições Paulinas, 1964. 244 p.<br />

(Os grandes romances do Cristianismo, 18).<br />

Biografia de Santo Tomás, romanceada.<br />

34 —<br />

SL<br />

SL


„<br />

Abadia de Fossanova, onde morreu Santo Tomas<br />

(verb. 112)


108<br />

DIANICH, Severino. L'opzione fondamentale nel pensiero di<br />

S. Tommaso. Brescia, Morcelliana, 1968. 300 p. (Publicazioni<br />

dei Pontificio Seminário Lombardo in Roma. Richerche<br />

di Scienze Teologiche, 4).<br />

109<br />

EPM<br />

DOUAIS, Celestin, sac. Les reliques de Saint Thomas d'Aquin.<br />

Textes originaux. Paris, Vve. Ch. Poussielgue, 1903. 272 p.<br />

110<br />

EPM<br />

DURANTEL, Jean. Saint Thomas et le Pseudo-Denis ... Paris,<br />

F. Alcan, 1919. 273 p. Thèse pour le doctorat à la Faculté<br />

des Lettres de l'Université de Paris. Bibliographie<br />

271-73.<br />

111<br />

ELORDUY, Eleuterio. Santo Tomás y el tradicionalismo medieval.<br />

1. ed., San Sebastian, Editorial Espanola, 1939.<br />

118 p.<br />

112<br />

SL<br />

CJDB<br />

ENDRES, Joseph Anton, 1863. Die Zeit der Hochscholastik<br />

Thomas von Aquin ... Mainz, Kirchheim & co., 1910.<br />

107 p. il.<br />

GDB<br />

— 35


103<br />

FERNANDEZ, Aniceto, sac. et alii. La missione dei Tomismo.<br />

Studi di P. Aniceto Fernandez, P. Mariano Cordovani,<br />

P. Mariano Maggiolo, P. Raimondo Spiazzi dei Frati Predicated.<br />

Roma, Ed. San Sisto Vecchio, 1967. 317 p.<br />

114<br />

FERRETTI, Ludovico, sac. Thomaz de Aquino ... Trad, de<br />

R. Zend. Niterói, Escolas Profissionais Salesianas, 1941.<br />

143 p. (Leituras católicas, 610).<br />

115<br />

FILION, Emile, sac. Elementa philosophiae thomisticae ...<br />

Montréal, Beauchemin, 1937, v. 1 il.<br />

. " 1 ' J : . 1 • . . I<br />

SL<br />

. i; :<br />

116<br />

FCREST, Aimé. La structure métaphysique du concret selon<br />

Saint Thomas d'Aquin. Avant-propos d'Etienne Gilson<br />

... 2è. éd. conforme à la première. Paris, Lib. Philosophique<br />

J. Vrin, 1956. xvii -f 381 p. (Études de philosophie<br />

médiévale, 14).<br />

117<br />

CD<br />

SL<br />

EPM<br />

FRANCO QUIJANO, J. F. Melancolia medioeval, Tomás de<br />

Aquino y Dante Alighieri. Mérida, Tip. Los Andes, 1922.<br />

64 p.<br />

36 —<br />

SL


108<br />

GARDEIL, Ambroise, sac., 1859-1931. Que doit être pour nous<br />

Saint Thomas? In: —. Le donné révélée et la théologie.<br />

2. ed. Juvisy, Les Éditions du Cerf, 1932. p. 285-318.<br />

119 : < ;<br />

—. Saint-Thomas d'AqvÀn. Discours prononcé au Collège<br />

Théologique du Saulchoir le 19 Juliet 1923 ... [au] Vie.<br />

Centenaire de la canonisation de Saint Thomas d'Aquin<br />

... Bruxelles, Société d'Études Réligieuses, 1923. 32 p.<br />

(Études Réligieuses, 89). ,,.,<br />

120<br />

SL<br />

EPM<br />

GARDEIL, Henri Dominique, 1900. Iniciação à filosofia de<br />

S. Tomás de Aquino ... Trad, de Wanda Figueiredo, rev.<br />

de Gilberto Vilar de Carvalho. São Paulo, Duas Cidades,<br />

1967. 4 v. em 1.<br />

121<br />

SL<br />

CD<br />

GARIN, Pierre. Le problème de la causalité et Saint Thomas<br />

d'Aquin. Paris, Beauchesne et ses Fils, 1958. 95 p.<br />

122<br />

EPM<br />

—. La théorie de l'idée suivant l'École Thomiste (étude<br />

d'après les textes) ... Paris, Desclée de Brouwer, 1932.<br />

2 v. Bibliografia, v. 2, p. 1235-48.<br />

SL<br />

— 37


103<br />

—. Thèses cartésiennes et thèses thomistes. Paris, Desclée<br />

de Brouwer, 1931. 178 p. Bibliografia, p. 173-78.<br />

124<br />

GARRIGOU-LAGRANGE, Reginald, sac. De Christo Salvatore,<br />

commentarius in Illam. partem Summae theologicae<br />

Sancti Thomae. Roma, Pontificium Institutum Internationale<br />

"Angelicum", 1946. 549 p.<br />

CD<br />

125<br />

—. De Deo uno, commentarium in primam partem S. Thomae.<br />

Paris, Desclée de Brouwer, 1938. 582 p. (Bibliothèque<br />

de la Revue thomiste).<br />

CD<br />

126<br />

—. De Eucharistia, accedunt De Paenitentia quaestiones<br />

dogmaticae commentarius in Summam theologicam S.<br />

Thomae. Augustae Taurinouem, Pontificium Institutum<br />

Internationale "Angelicum", 1943. 436 p.<br />

127<br />

128<br />

CD<br />

CD<br />

. De Gratia, commentarius in Summam theologicam S.<br />

Thomae Iae. Ilae., q. 109-114. Torino, Pontificium Institutum<br />

Internationale "Angelicum", 1947. 431 p.<br />

—. La synthèse thomiste. Paris, Desclée de Brouwer, 1947.<br />

739 p. Bibliografia, p. 727-33.<br />

38 —<br />

CD<br />

SL


108<br />

GASSER, Henrique Tomás, sac., 1906. Fr. Matthaei ab Aquasparta<br />

De originali peccato doctrina comparata cura respectiva<br />

doctrina S. Thomae et S. Bonaventurae. São Paulo,<br />

Indústria Graf. Siqueira, 1948. 128 p.<br />

130<br />

Excerpta ex dissertatione ad Lauream in facultate theologica<br />

Pontificiae Universitatis Gregorianae. Bibliografia, p. 125-28.<br />

SL<br />

GEIGER, Louis Bertrand, 1906. Le problème de l'amour chez<br />

Saint Thomas d'Aquin. Paris, J. Vrin, 1952. 133 p.<br />

131<br />

GDB<br />

GEYER, Bernhard. Die patristische und scholastische Philosophie.<br />

In; UEBERWEG, Friedrich. Grundriss der Geschichte<br />

der Philosophie, 2. Teil. 11. Auflage. Berlin, E.<br />

S. Mittler & Sohn, 1928. xviii + 826 p.<br />

132<br />

GILLET, St. M., sac. Thomas d'Aquin. Paris, Les Constructeurs,<br />

1949. 282 p. "Bibliographie et notes", p. 269-80.<br />

133<br />

GILSON, Étienne Henry. A existência na filosofia de S. Tomás.<br />

Trad. de Geraldo Pinheiro Machado, Gilda Lessa<br />

Mellilo, Yolanda Ferreira Balcão, rev. de fr. Guilherme<br />

Nery Pinto. São Paulo, Duas Cidades, 1962. 130 p.<br />

SL<br />

CD<br />

Conferências proferidas no Centro Dom Vital, em São Paulo,<br />

em 1956.<br />

CD<br />

— 39


196<br />

—. Saint Thomas d'Aquin. 2. éd. Paris, V. Lecoffre, 1925.<br />

377 p.<br />

135<br />

—. Le Thomisme; introduction à la philosophie de Saint<br />

Thomas d'Aquin. 5. éd. rev. et augmentée. Paris, Lib.<br />

Philosophique J. Vrin, 1944. 552 p. (Études de philosophie<br />

mediévale, 1).<br />

136<br />

Notes bio-bibliographiques, p 528-37.<br />

CD<br />

SL<br />

CD<br />

GONET, Jean-Baptiste, sac. Clypeus theologiae thomistîcae<br />

contra novos ejus impugnatores, authore P. F. Joanne<br />

Baptista Gonet ... Parisiis, Ludovicum Vivès, 1875-76. 6 v.<br />

137<br />

GDB<br />

GRABMANN, Martin, 1875-1949. A filosofia da cultura de<br />

Santo Tomás de Aquino. Trad. de Luis Leal Ferreira. Petrópolis,<br />

Vozes, 1946. 178 p. (<strong>Biblioteca</strong> de cultura católica,<br />

10).<br />

138<br />

Bibliografia ao pé das páginas.<br />

—. Die Geschichte der scholastischen Methode, nasch den<br />

gedruckten und ungedruckten Quellen. Graz. Akademische<br />

Druk und Verlagsnstalt, 1957. 2 v.<br />

40 —<br />

SL<br />

GDB


108<br />

—. Introdução à Suma teológica de Santo Tomás de Aquino.<br />

Introd. histórica e prática, trad. do Pe. Francisco Lage<br />

Pessoa ... 2. ed. Petrópolis, Vozes, 1959. 149 p. (<strong>Biblioteca</strong><br />

de cultura católica, 1)<br />

140<br />

Bibliografia ao pé das páginas.<br />

—. Mittelalterliches Geistesleben, Abhandlungen, zur Geschichte<br />

der Scholastik und Mystik ... München, M. Hueber,<br />

1926- v.<br />

141<br />

Bibliografia ao pé das páginas. A BN só possui o v. 2 (1936).<br />

—. Santo Tomás de Aquino. Trad. de la 5. ed. alemana<br />

y anotado por Salvador Minguijón Adrián ... Barcelona,<br />

Editorial Labor, 1930. 178 p. 8 est. Bibliografia, p.<br />

165-69.<br />

SL<br />

CD<br />

142<br />

—. La Somme théologique de Saint Thomas d'Aquin; introduction<br />

historique et pratique. Trad. de l'alemand par<br />

E. Vansteenberghe ... Paris, Desclée de Brouwer, 1903.<br />

222 p. (Bibliothèque française de philosophie).<br />

143<br />

Bibliografia ao pé das páginas.<br />

GREDT, Joseph, sac., 1863-1939. Elementa philosophiae aristotelico-thomisticae.<br />

Auctore Iosepho Gredt ... 9. ed. recognita<br />

... Barcelona, Editorial Herder, 1951. 2 v. front.<br />

SL<br />

SL<br />

SL<br />

— 41


144<br />

GRENET, Paul Bernard. Les 24 thèses thomistes, (de l'évolution<br />

à l'existence) 2è. éd. Paris, P. Téqui, 1962. 381 p.<br />

145<br />

GDB<br />

HARDY, L. La doctrine de la rédemption chez Saint Thomas.<br />

Paris, Desclée de Brouwer, 1936. 271 p. Bibliografia, p.<br />

263-66.<br />

SL<br />

146<br />

HAYEN, André, sac. La communication de l'être d'après Saint<br />

Thomas d'Aquin. Paris, Desclée de Brouwer, 1957-59. 2 v.<br />

147<br />

GDB<br />

—. L'intentionnel selon Saint Thomas. 2è. éd., rév. et corrigée.<br />

Paris, Desclée de Brouwer, 1954. 286 p. (Museum<br />

Lessianum, Section philosophique, 25)<br />

148<br />

EPM<br />

HISTOIRE de la philosophie et métaphysique. Aristote, Saint<br />

Augustin, Saint Thomas, Hegel. Paris. Desclée de Brouwer,<br />

1955. 253 p. (Desclée de Brouwer. Recherches de<br />

philosophie, 1).<br />

149<br />

EPM<br />

HOENEN, Petrus Herbertus Jacobus, 1880. La théorie du jugement<br />

d'après St. Thomas d'Aquin. Romae, Apud Aedes<br />

Universitatis Gregorianae, 1953. 384 p.<br />

42 —<br />

GDB


108<br />

HUGHON, Edouard, sac. Principes de philosophie; les vingt-<br />

-quatre thèses thomistes. 3. éd. Paris, P. Téqui, 1922.<br />

308 p.<br />

151<br />

IGREJA CATÓLICA. Papa, 1878, 1903 (Leo XIII) Aeterni patris<br />

(4 de agosto de 1879) Português. Sobre a filosofia<br />

cristã (Aeterni patris). Trad. de Luis Leal Ferreira. Petrópolis,<br />

Vozes, 1947. 29 p. (Documentos pontifícios, 31).<br />

152<br />

Encadernado com outras obras.<br />

ISAAC, Jean, 1910. Le Péri Hermeneias en Occident de Boèce<br />

à Saint Thomas; histoire littéraire d'un traité d'Aristote.<br />

Paris, J. Vrin, 1953. 192 p. (Bibliothèque thomiste, 29).<br />

153<br />

CD<br />

SL<br />

EPM<br />

JAFFA, Harry V. Thomism and Aristotelianism; a study of<br />

the Commentary by Thomas Aquinas on the Nichomachean<br />

ethics. Chicago, University of Chicago Press, 1952.<br />

230 p. Bibliography, p. 226-27.<br />

SL<br />

154<br />

JOÃO DE SANTO TOMÁS, sac., 1589-1644. Ars lógica seu De<br />

forma et matéria ratiocinandi. Nova editio a P. Beato<br />

Reiser ... II reimpressio emendata. Torino, Marietti,<br />

1948. xxvi + 839 p. (Cursus philosophicus thomisticus, 1)<br />

EPM<br />

— 43


155<br />

KLINGER, Ingbert. Das Prinzip der Individuation bei Thomas<br />

von Aquin. Versuch einer Interpretation und Vergleich<br />

mit zwei umstrittenen Opuscula. Münsterschwarzach,<br />

Vier-Türme-Verlag, 1964. 127 p. (Münstersch war zacher<br />

Studien, 2).<br />

156<br />

GDB<br />

KREMPEL, A. La doctrine de la relation chez Saint Thomas;<br />

exposé historique et systématique... Paris, J. Vrin, 1952.<br />

718 p. ret.<br />

157<br />

EPM<br />

LAGOR, Jean Louis. La philosophie politique de Saint Thomas<br />

d'Aquin, précédée d'une lettre de Charles Maurras.<br />

Paris, Les Éditions Nouvelles [1948] 187 p.<br />

158<br />

LAMEY, Mayeul, sac. Philosophie de Saint Thomas; en quoi<br />

consiste sa différence d'avec les autres philosophies et<br />

sa supériorité sur elles. Pau, F. Lalheugue, 1881. 40 p.<br />

159<br />

LECLERCQ, Jacques. La philosophie morale de Saint Thomas<br />

devant la pensée contemporaine ... Louvain, Publications<br />

Universitaires de Louvain, 1955. 469 p. (Bibliothèque<br />

philosophique de Louvain, 15).<br />

44 —<br />

SL<br />

SL<br />

EPM


108<br />

LEDESMA, Martin. Fratris Martini Ledesmii Theologi Institvti<br />

Praedicatorum, Conimbricensisque professons, primus<br />

tcmus, qui est prima. 4. nuncupatur. Conimbricae,<br />

excudebat Ioannes Aluarus typographus Regius, 1555.<br />

[12] + 636 p. 32,5 cm. Escudo das armas reais na folha<br />

de rosto.<br />

161<br />

Estudo sobre o Comentário de Santo Tomás ao Livro das Sentenças<br />

de Pedro Lombardo.<br />

SLR<br />

LEGRAND, Joseph. L'univers et l'homme dans la philosophie<br />

de Saint Thomas. Paris, Desclée de Brouwer, 1946. 2 v.<br />

(Muséum Lessianum, Section philosophique, 27).<br />

162<br />

GDB<br />

LILLA, Vincenzo. La mente del Aquinate, v. 1. Torino, G. Borgarelli,<br />

1873. 356 p.<br />

163<br />

[LIPPARORI, Gregorio] sac. 1816-1893. A philosophia conforme<br />

a mente de S. Thomaz de Aquino exposta por Antonio<br />

Rosmini em harmonia com a sciencia e com a religião<br />

... Rio de Janeiro, Imp. industrial de J. P. Ferreira<br />

Dias, 1880. 3 v. em 1.<br />

SL<br />

164<br />

LOTTIN, Oddon, sac. Principes de morale. Louvain, Abbaye<br />

du Monte César, 1946. 2 v.<br />

CD<br />

SL<br />

— 45


196<br />

—. Psychologie et morale aux Xlle. et XlIIe. siècles ...<br />

Louvain, Abbaye du Mont Cesar, 1942-49. 3 v. em 4.<br />

166<br />

LUMBRERAS, Petrus, sac. De Vitiis et peccatis (la. 2ae.,<br />

71-89) Romae, Pontif. Instit. Internat. "Angelicum",<br />

1935. 202 p. (Praelectiones Scholasticae in secundam<br />

partem D. Thomae)<br />

CD<br />

167<br />

LYTTKENS, Hampus. The analogy between God and the<br />

world; an investigation of its background and- interprétation<br />

of its use by Thomas of Aquino. Uppsala, A. —<br />

B. Lundequistska Bokhandeln, 1953. 943 p. (Uppsala<br />

Universitets arsskrift, 1953: 5)<br />

168<br />

Bibliografia, p. 486-93.<br />

MC CORMICK, John Francis, sac., 1874. Saint Thomas and<br />

the life of learning; under the auspices of the Aristotelian<br />

Society of Marquetti University ... Milwaukee, Marquetti<br />

University Press, 1937. 25 p. (The Aquinas lecture,<br />

1937).<br />

SL<br />

169<br />

MANSER, G. M., sac. La esencia del Tomismo. Trad, del aleman<br />

por Valentin Garcia Yebra. 2. ed. corr. y aum. de<br />

acuerdo con la 3. ed. alemana. Madrid, Selecciones Gráficas,<br />

1953. 836 p. (Espanha. Consejo Superior de Investigaciones<br />

Científicas. Instituto Luis Vives de Filosofia.<br />

Serie B. — n. 7)<br />

46 —<br />

CD<br />

SL


108<br />

MARITAIN, Jacques, 1882-1973. De Bergson à Thomas<br />

d'Aquin, essais de métaphysique et de morale. Paris, P.<br />

Hartmann, 1947. 333 p.<br />

171<br />

—. De quelques conditions de la renaissance thomiste. In:<br />

—. Antimoderne. Paris, Revue des Jeunes, 1922. p.<br />

113-56.<br />

172<br />

—. Le Docteur Angélique. Paris, Desclée de Brouwer, 1930.<br />

xviii, 281 p. (Bibliothèque française de philosophie, nouvelle<br />

série).<br />

SL<br />

CD<br />

173<br />

—. L'humanisme de Saint Thomas d'Aquin. In: — Sort de<br />

l'homme. Neuchatel, Ed. de la Baconniere, 1943. p. 71-96.<br />

174<br />

—. Saint Thomas et le Droit. Vida; revista universitária. Rio<br />

de Janeiro, 2 (14) : 2-5, maio 1935.<br />

175<br />

SL<br />

SL<br />

CD<br />

Artigo especial para a revista Vida com retrato autografado do<br />

autor.<br />

CD<br />

MENDONÇA, Eduardo Prado de. S. Tomás e o pensamento<br />

contemporâneo. L'Osservatbre romano; ed. semanal em<br />

português. Cidade do Vaticano, 5 (17) : 7-8, 28 abr. 1974.<br />

EPM<br />

— 47


103<br />

MENESSIER, A. — I., sac. Saint Thomas d'Aquin, l'homme<br />

chrétien. Textes choisies, traduits et présentés par A. —<br />

I. Menessier... Post face de M. — D. Chenu... Paris,<br />

Les Éditions du Cerf, 1965. 263 p. (Chrétiens de tous les<br />

temps, 11).<br />

177<br />

MERCIER. Désiré Felicien François Joseph, cardeal, 1851-<br />

-1926. Logique. 5è. éd. Louvain, Institut Supérieur de Philosophie,<br />

1909. vii -f 379 p. (Cours de philosophie, 1).<br />

178<br />

MEYER, Hans. Martin Heidegger und Thomas von Aquin.<br />

Paderborn, F. Schöningh, 1964. 154 p.<br />

179<br />

CD<br />

SL<br />

GDB<br />

—. Thomas von Aquin, sein System und seine geistesgeschichtliche<br />

Stellung. Zweite erweiterte Auflage, Paderborn,<br />

F. Schöningh, 1961. 720 p.<br />

180<br />

GDB<br />

NODIER, Charles. Bibliothèque sacrée grecque-latine; comprenant<br />

le tableau chronologique, biographique et bibliographique<br />

des auteurs inspirés et des auteurs ecclésiastiques,<br />

depuis Moise jusqu'à Saint Thomas d'Aquin ...<br />

rédigé d'après Mauro Boni et Gamba ... Paris, A. Thoisnier-Desplaces,<br />

1826. 456 p. Saint Thomas d'Aquin, p.<br />

393-98.<br />

48 —<br />

SL


108<br />

O'BRIEN, Mary Consilia, irmã, 1903. The antecedents of<br />

being, an analysis of the concenpt "de Nihilo" in the<br />

philosophy of Saint Thomas Aquinas ... Washington,<br />

The Catholic University of America Press, 1939. 202 p.<br />

(The Catholic University of America. Philosophical studies,<br />

46).<br />

Bibliografia, p. 191-99.<br />

SL<br />

182<br />

PAULUS VI, Papa, 1897. S. Tomas e a arte de bem pensar.<br />

L'Osservatore romano; ed. semanal em português. Roma<br />

5 (17) : 6, 28 abr. 1974.<br />

183<br />

EPM<br />

PEGHAIRE, Julien, sac. Intellectus et ratio selon S. Thomas<br />

d'Aquin. Paris, J. Vrin, 1936. 318 p. (Institut d'Études<br />

Médievales, Ottawa, Publications, 6).<br />

184<br />

Bibliografia ao pé das páginas.<br />

PÈGUES, Thomas, sac. 1866-1936. Commentaire français littéral<br />

de la Somme theologique de Saint Thomas d'Aquin,<br />

I. Traité de Dieu, I. Toulouse, Edouard Privât, 1907.<br />

386 p.<br />

185<br />

SL<br />

EPM<br />

—. A Suma teológica de Santo Tomaz de Aquino em forma<br />

de catecismo para uso de todos os fiéis, trad, por um sacerdote<br />

secular ... Taubaté, Ed. S. C. J., 1942. 269 p.<br />

front.<br />

SL<br />

CD<br />

— 49


196<br />

PEIFER, John Frederick, sac., 1921. The concept in Thomism.<br />

New York, Brookman Associates, 1952. 225 p. Bibliography,<br />

p. 216-21.<br />

187<br />

PEILLAUBE, Émile, 1864-1934, et alii. Initiation à la philosophie<br />

de Saint Thomas, publiée sous la direction de E.<br />

Peillaube ... par E. Peillaube [et autres] ... Paris, M.<br />

Rivière, 1933. 429 p. (Bibliothèque de philosophie, 12).<br />

188<br />

PETITOT, L. H., sac. Saint Thomas d'Aquin, la vocation —<br />

l'oeuvre — la vie spirituelle. Paris, Revue des Jeunes,<br />

1923. 155 p.<br />

189<br />

—. La vida integral de Santo Tomás de Aquino. Trad, del<br />

"Circulo Santo Tomás de Aquino", prólogo de Juan R.<br />

Sepich. Buenos Aires, C. E. P. A., 1941. 175 p.<br />

190<br />

PETRUS, de Bergamo, sac. In opera Sancti Thomae Aquinatis<br />

index seu Tabula Áurea eximii doctoris F. Petri de<br />

Bergomo. Ed. fototypica. Roma, Ed. Paulinae, 1960.<br />

1250 p.<br />

50 —<br />

SL<br />

SL<br />

CD<br />

CD<br />

EPM


108<br />

PIEPER, Josef, 1904. The silence of St. Thomas; three essays.<br />

Transi, by Daniel O'Connor. London, Faber and Faber<br />

[1957] 125 p.<br />

192<br />

[LES PROCÈS faits à Naples et à Fossanova en vue de 1a- canonisation<br />

de frère Thomas d'Aquin] In: FONTES vitae<br />

S. Thomae Aquinatis, éd. par D. Prümmer et M. —<br />

H. Laurent. Toulouse, Saint- Maximin, 1911-37. 6 fasc. p.<br />

265-510.<br />

193<br />

QUILES, Ismael. La esencia de la filosofia tomista. Buenos<br />

Aires, Verbum, 1947. 470 p.<br />

194<br />

SL<br />

CD<br />

GDB<br />

REBOLLO PENA, Ambrosio. Abstracto y concreto en la filosofia<br />

de Santo Tomas ... Burgos, Hijos de S. Rodriguez,<br />

1955. 231 p. (Publicaciones del Seminário Metropolitano<br />

de Burgos, Serie A, v. 2)<br />

195<br />

EPM<br />

REGNAULT, Antoine Ravaille, sac. Doctrinae Divi Thomas<br />

Aquinatis tria Principia, cum seris consequentiis ubi totius<br />

doctrinae compendium et connexio continetur. Auctore<br />

R. P. Ant. Reginaldo ... Parisiis, P. Lethielleux,<br />

1878. vii, 582 p.<br />

GDB<br />

— 51


196<br />

RÉGNON, Théodore de. La métaphysique des causes d'après<br />

Saint Thermos et Albert le Grand. 2è. éd. avec une préface<br />

de M. Gaston Sortais. Paris, V. Retaux, 1906.<br />

xviii + 663 p.<br />

197<br />

EPM<br />

REVUE THOMISTE. Saint-Maximin (Var) École de theologie,<br />

1893.<br />

198<br />

A <strong>Biblioteca</strong> do Convento dos Dominicanos possui a partir de<br />

1929 até jul. set. 1973.<br />

RIET, Georges van. L'épistémologie thomiste; recherches sur<br />

le problème de la connaissance dans l'école thomiste contemporaine.<br />

Louvain, Institut Supérieur de Philosophie,<br />

1946. 672 p. (Bibliothèque philosophique de Louvain, 3).<br />

199<br />

CD<br />

EPM<br />

RIMAUD, Jean. Thomisme et méthode ... Paris, Gabriel<br />

Beauchesne, 1925. 276 4- xxxv p. (Bibliothèque des Archives<br />

de philosophie)<br />

200<br />

EPM<br />

ROLAND-GOSSELIN, Bernard. La doctrine politique de<br />

Saint Thomas d'Aquin. Paris, M. Rivière, 1S28. xi<br />

165 p.<br />

52 —<br />

CD


108<br />

ROLAND-GOSSELIN, Marie Dominique. Le "De ente et essentia"<br />

de S. Thomas d'Aquin. Texte établi d'après le<br />

manuscrits parisiens. Introduction, notes et études historiques<br />

par ... Paris, J. Vrin, 1948. 220 p. (Bibliothèque<br />

Thomiste, 8).<br />

202<br />

EPM<br />

ROUGIER, Louis. La Scolastique et le Thomisme. Paris. Gauthier<br />

— Villars, 1925. xliii -f- 811 p.<br />

Bibliografia ao pé das páginas.<br />

203<br />

ROUSSELOT, Pierre, sac., 1878-1915. L'intellectualisme de<br />

Saint Thomas ... Paris, F. Alcan, 1908. xxv + 256 p. Bibliografia,<br />

p. 253-56.<br />

204<br />

"Thèse présentée à la Faculté des Lettres de l'Université de<br />

Paris".<br />

SL<br />

—. L'intellectualisme de Saint Thomas. 2. éd. précédée d'une<br />

notice sur l'auteur et d'une bibliographie ... Paris, G.<br />

Beauchesne, 1924. xviii -f- 259 p. front.<br />

205<br />

SAINT Thomas d'Aquin aujourd'hui. Paris, Desclée de Brouwer,<br />

1963. 264 p. (Recherches de philosophie, 6)<br />

SL<br />

CD<br />

EPM<br />

— 53


103<br />

SCHÜTZ, Ludwing. Thomas-Lexikon. Sammlung, Übersetzung<br />

und Erklärung der sämtlichen Werken des h. Thomas<br />

von Aquin vorkommenden Kunstausdrücke und wissenschaftlichen<br />

Aussprüche. Zweite, sehr vergrösserte<br />

Auflage. Paderborn, F. Schöningh, 1895. x + 889 p.<br />

207<br />

Edição fac-similar, Stuttgart, Fr. Prommanns, 1958.<br />

GDB<br />

SERTILLANGES, Antonin Gilbert, sac. Der heilige Thomas<br />

von Aquin. Hellerau bei Dresden, J. Hegner, 1928. 920 p.<br />

208<br />

"Die Übersetzung aus dem Französischen ist von Robert Grosche,<br />

ebenso das Nachwort".<br />

CD<br />

—. La philosophie de S. Thomas d'Aquin. Nouv. éd., rev. et<br />

augmentée. Paris, Aubier, 1940. 2 v.<br />

209<br />

EPM<br />

—. La philosophie morale de Saint Thomas d'Aquin. Paris,<br />

F. Alcan, 1916. ii, 592 p.<br />

SL<br />

210<br />

—. S. Thomas d'Aquin ... 2. éd. Paris, F. Alcan, 1912. 2 v.<br />

(Les grands philosophes) Bibliografia, v. 2, p. 339-45.<br />

211<br />

SL<br />

CD<br />

—. 5. Thomas d'Aquin ... 3. éd. Paris, F. Alcan, 1922. 2 v.<br />

(Les grands-philosophes). Bibliografia, v. 2, p. 339-45.<br />

54 —<br />

SL


108<br />

—. Saint Thomas d'Aquin. Paris, E. Flammarion, 1931. 219<br />

p. (Les grans coeurs)<br />

213<br />

SIE WERTH, Gustav. Der Thomismus als Identitässystem.<br />

Zweite verbesserte und vermehrte Auflage. Frankfurt<br />

A. M., G. Schulte-Bulmke, 1961. 237 p.<br />

214<br />

CD<br />

GDB<br />

SILVA-TAROUCA, Amadeo. Thomas Heute; zehn Vorträge<br />

zum Aufban einer Existentiellen Ordnungs — Metaphisik<br />

nach Thomas von Aquin. Wien, Herder, 1947. 208 p.<br />

215<br />

GDB<br />

SILVESTRE, Paul Alphonse, sac., 1904. A unidade social, esboço<br />

de antologia social tomista. Trad. de M. L. Leite Moraes,<br />

rev. pelo prof. pe. dr. Ramon Ortiz. São Paulo, Pontifícia<br />

Universidade Católica de São Paulo, 1956. 232 p.<br />

Bibliografia, p. 229-32.<br />

216<br />

SINEUX, Raphael, sac. Sommaire théologique de Saint Thomas<br />

d'Aquin ... Bordeaux, Presses de Taizé, 1969. 3 v.<br />

217<br />

SL<br />

GDB<br />

SPIAZZI, Raimundo, sac. San Tommaso dopo il Concilio. Pref.<br />

dei p. Aniceto Fernandez ... Roma, Città Nuova, 1966.<br />

326 p. Bibliografia, p. 321-22.<br />

GDB<br />

— 55


218<br />

STEIN, Edith, irmã. Des Hl. Thomas von Aquino Untersuchungen<br />

über die Wahrheit (Quaestiones disputatae de<br />

veritate) In Deutscher Übertragung von dr. Edith Stein<br />

... Louvain, E. Nauwelaerts, 1952. 2 v.<br />

219<br />

GDB<br />

TAUZIN, Sébastien, sac. Bergson e São Thomaz; o conflito<br />

entre a intuição e a inteligência. Pref.. de Tristão de<br />

Athayde. Rio de Janeiro, Desclée de Brouwer, 1943.<br />

302 p.<br />

Bibliografia, p. 301-02.<br />

220<br />

SL<br />

CD<br />

THONNARD, F. J., sac. Saint Thomas d'Aquin. Paris, Maison<br />

de la Bonne Presse, 1933. 136 p.<br />

221<br />

TONQUÉDEC, Joseph de. La critique de la connaissance. 2.<br />

éd. Paris, G. Beauchesne, 1929. xxx + 565 p. (Bibliothèque<br />

des Archives de Philosophie) Les Principes de la philosophie<br />

thomiste.<br />

222<br />

—. Questions de cosmologie et de physique chez Aristote et<br />

Saint Thomas. Paris, J. Vrin, 1950. 127 p.<br />

56 —<br />

CD<br />

CD<br />

EPM


108<br />

URBANO, Luiz, sac. Einstein y Santo Tomás; estúdio crítico<br />

de las teorias relativistas por el R. P. Fr. Luis Urbano<br />

... Madrid, La Ciência Tomista, 1926. 232 p. (<strong>Biblioteca</strong><br />

de tomistas espanoles, 2)<br />

224<br />

EPM<br />

VASQUEZ, Gabriel. Commentariorvm ac dispvtationvm in<br />

Tertiam partem Sancti Thomae ... aucthore patre Gabriele<br />

Vasquez ... Lvgdvni, svmptibvs Antonii Pillehotte,<br />

1619. 2 v. em 1; 36,5 cm.<br />

225<br />

Falta a folha de rosto do v. 1.<br />

GDB<br />

WALTZ, Angélus, sac. Saint Thomas d'Aquin. Adaptation<br />

française par Paul Novarina... Louvain, Publications<br />

Universitaires, 1962. 243 p. (Philosophes médiévaux, 5)<br />

226<br />

"Liste des écrits authentiques de Saint Thomas", p. 221-26.<br />

"Liste des travaux cités", p. 227-31.<br />

CD<br />

WICKSTEED, Philip H. Dante in Aquinas, by Philip Wicksteed,<br />

being the substance of the Jowett lectures of 1911.<br />

London, J. M. Dent & Sons, 1913. xii + 271 p.<br />

227<br />

SLR<br />

WULF, Maurice Marie Charles Joseph de, 1867-1947. Initiation<br />

à la philosophie thomiste. 2è. éd. Louvain, E. Nauwelaerts,<br />

1949. 194 p.<br />

EPM<br />

— 57


228<br />

WYSER, Paul, sac 1904. Thomas von Aquin. Bern, A. Francke,<br />

1950. 78 p. (Bibliographische Einführüngen in das<br />

Studium der Philosophie, 13/14)<br />

229<br />

ZARAGÜETA, João. S. Tomás de Aquino no seu tempo e agora.<br />

Trad, de Arnaldo de Miranda Barbosa. Coimbra, Casa do<br />

Castelo, 1945. 113 p.<br />

3. ICONOGRAFIA (livros, peças, fotos)<br />

230<br />

ARISTÓTELES e Alexandre Magno. Xilogravura. In: ARIS-<br />

TÓTELES. La philosophia moral dei Aristotel ... Çaragoça,<br />

Gorge coci Aleman, 1509. Folha de rosto.<br />

231<br />

SR<br />

CD<br />

SLR<br />

BAINTON, Roland Herbert. The history of Christianity. London,<br />

Nelson, 1964. 436 p. il. incl. color.<br />

232<br />

EVANS, John, ed. La baja Edad Media; el florescimiento de<br />

la Europa Medieval. Textos originates de Christopher<br />

Brooke, Georg Zarnecki, John Harvey [y otros] Dirigida<br />

por John Evans. Trad. Mireia Bofil. 654 il., de ellas 192 en<br />

color. 462 fot., dibujos, mapas, planos y cuadros cronológicos.<br />

Barcelona, Labor, 1968. 361 p. il. incl. color.<br />

58 —<br />

SI<br />

SI


108<br />

FREMANTLE, Anne. Idade da fé, por Anne Fremantle e os<br />

redatores dos Livros Time-Life. Trad. de Rachel de Queiroz.<br />

Rio de Janeiro, J. Olympio, 1970. 192 p. il. color.<br />

234<br />

GILLET, Louis. Histoire artistique des ordres mendiants; étude<br />

sur l'art religieux en Europe du XlIIe. au XlVe. siècles.<br />

Ouvrage illustré de 12 planches en phototypie. Paris,<br />

H. Laurens, 1912. 376 p. il.<br />

235<br />

MEDALHA em bronze gravada por Biancini. Anverso: Figura<br />

de Santo Tomás. Verso: O sol, com os dizeres: "In<br />

sapientia manet sicut sol".<br />

Anexo: "Certificate di autenticità. Coniazione ufficiale.<br />

Bronzo emessa dal Comitato per il 7. Centenario delia<br />

morte di S. Tommaso d'Aquino. Aquino 1274 — 7 marzo<br />

— 1974".<br />

236<br />

SR<br />

SI<br />

EPM<br />

PY, F. Saint Thomas d'Aquin. 1927. Estatueta em pedra-sabão.<br />

237<br />

RÉAU, Louis. Iconographie de l'art chrétien. Paris, Presses<br />

Universitaires de France, 1955-59. 3 v. em 6. il. v. 6.<br />

SI<br />

CD<br />

— 59


238<br />

SANTO Tomás de Aquino apontando para São Francisco e<br />

embaixo alguns dominicanos e franciscanos célebres. In:<br />

DANTE ALIGHIERI. La Comedia dei divino ... Firenze,<br />

Leo S. Olschki, 1912. Paradiso canto XI, p. 399. Ed. fac-<br />

-similar<br />

239<br />

SLR<br />

SANTO Tomás, que forma com outros doutores da Igreja uma<br />

coroa suspensa no ar, apresentando-se, e a seus companheiros,<br />

a Dante e Beatriz. In: DANTE ALIGHIERI. La<br />

Divina commedia. Firenze, [A. Renzi, G. Marini, G.<br />

Meizzi] 1817-1818, t. 3. Paradiso canto X, p. 58.<br />

240<br />

SLR<br />

VEEN, Octávio van, conhecido como Otto Vaenius, 1560? —<br />

1629? Vita D. Thomae Aqvinatis. Othonis Vaenl ingenio<br />

et manu delineata. Antverpiae, sumptibus Othonis Vaenl,<br />

1610 [2] + 29 + [4] f. front -f 30 est.<br />

241<br />

Falsa folha de rosto: La vie de S. Thomas d'Aqvin, docteur<br />

Angeliqve, de l'ordre des ff. Preschevrs. Dediée à son Excellence<br />

Don Francisco de Mello ... Brvxelles, Gviliavme Scheybels,<br />

1642. A dedicatória a D. Francisco de Mello é assinada por "Les<br />

Prieur & Religieux du Convent des Peres Precheurs de Bruxelles".<br />

O livro deveria constar somente das estampas de Veen, com<br />

legendas em latim. (Graesse, Jean. Trésor de livres rares et<br />

précieux, 1867, v. 6, pt. 2, p. 234). A parte de texto, em francês,<br />

deve ter sido intercalada entre as estampas, posteriormente,<br />

como indica a data da falsa folha de rosto.<br />

ZURBARAN, Francisco, n. 1598. Triomphe de Saint Thomas<br />

d'Aquin. In: GUINARD, Paul. Zubarán et les peintres espagnols<br />

de la vie monastique. Paris, Les Éditions du<br />

Temps, 1960, est. 24.<br />

SI<br />

60 —<br />

SI


Composto e impresso nas oficinas da<br />

FOLHA CARIOCA EDITORA S. A.<br />

Rua João Cardoso 23, tel.: 223-0562<br />

Rio de Janeiro - Est. da Guanabara

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!