Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (7-29) ]
Os galegos no Río de Xaneiro
tión non está vinculado a ese contexto histórico e si a unha emigración espontánea.
Se algúns emigrantes españois chegaron ao Brasil a través da emigración
subvencionada, outros viaxaron coas súas propias economías e elixiron os centros
urbanos como principal destino. Os galegos, diferenciados do proletariado
español, por posuír algunha parcela de terra, vendían ou arrendaban o que
tiñan para dispor dos medios necesarios para os gastos da emigración (Sánchez
Alonso, 1995: 248). Cos cartos da pasaxe nas mans ían rumbo a Río de
Xaneiro coa esperanza de ascender economicamente nunha cidade onde o seu
rápido crecemento urbano, a finais do século xix, provocaba a aparición dun
nacente sector comercial carente de man de obra. 1 É certo que moitos españois
xa se estableceran en Río de Xaneiro desde o comezo do século xx e isto
compróbase claramente no Censo de 1906, cun rexistro de 14 110 españois,
cantidade que só é superada polos inmigrantes portugueses e italianos (Mendonça
Motta, 1982: 141).
No Río de Xaneiro a comunidade galega é comparada á dos portugueses,
xa que os veciños lusitanos actuaban maioritariamente no comercio, nos chamados
almacéns de secos e molhados, na construción civil e nos transportes, sectores
en que tamén traballaron moitos galegos, principalmente no referido ao pequeno
comercio (Medeiros de Menezes, 1992: 24). Esta afinidade talvez fose un forte
motivo para o ofuscamento dunha identidade galega que a diferenciase como
un grupo forte. O galego é, moitas veces, confundido cos portugueses, non só
por actuar nun mercado de traballo onde estes xa se estableceran moito antes
(no pequeno comercio), senón tamén pola semellanza dos idiomas.
Algúns autores brasileiros refírense aos portugueses como galegos. Por
exemplo no caso do escritor José Murilo de Carvalho, que aborda a actuación
dos emigrantes no escenario carioca posrepublicano: «A massa de 50%
do que chamamos proletariado era constantemente alimentada pela imigração
[...] proveniente especialmente de Portugal. Interioranos de um lado e galegos 2
de outro vinham engrossar a multidão dos jornaleiros, domésticos, ambulantes,
todo um leque de ocupações variadas» (Carvalho, 1987: 77). Outra mención
do mesmo autor sobre a relación ou confusión portugués/galego di que:
«As primeiras greves operárias que agitaram a República tiveram participação
1. Nas últimas décadas do século xix, o Río de Xaneiro comezou a medrar de forma continua,
coa construción de rúas, novos transportes, como o autobús e o automóbil, e a aparición de
bancos e industrias. Na demografía notáronse importantes transformacións, coa chegada de milleiros
de emigrantes estranxeiros. En 1870, a súa poboación era de 235 381 persoas; en 1890
xa contaba con 522 651, en 1906 deu un salto poboacional de 811 443 habitantes (Mendonça
Motta, 1982: 141).
2. A cursiva é nosa.