Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Nancy Pérez Rey
do algo máis os aspectos que determinan a saída dos emigrantes ca os determinantes
de atracción. Aínda así, tentarase realizar un pequeno achegamento
ao xeito en que esta emigración se incorporou ao seu medio receptor.
DE GALICIA A NOVA YORK: ORIXE, VOLUME E COMPOSICIÓN
DO FLUXO MIGRATORIO
A área que eliximos para o noso estudo, como xa afirmamos, foi un dos
principais núcleos galegos emisores de emigrantes a Nova York xa dende as
primeiras décadas do século xx. Se agregamos os datos obtidos nos tres concellos
–Bergondo, Oleiros e Sada– e temos en conta a diferente natureza dos
datos, comprobamos que os principais lugares de emigración son Nova York,
Bos Aires e A Habana, representando Nova York o 36% dos emigrantes, Bos
Aires o 23% e A Habana o 17,1%. As porcentaxes foron calculadas sobre a
cantidade de rexistros que sinalan o lugar de emigración, 1554 de 1668, tendo
en conta que gran parte deles (o 14,2%) indicaba tan só América.
Se polo contrario observamos concello por concello, descubrimos que
a maior porcentaxe de saídas do municipio de Oleiros ten como destino Bos
Aires (59,5%), por diante de Cuba/A Habana cun 13% e de Nova York cun
9,06%. No caso de Bergondo –cun total de 940 rexistros consultados– o 31,1%
pretende dirixirse a Nova York, o 26,1% á Habana, o 16% a Bos Aires e un
23% declara simplemente «América». Finalmente, os datos obtidos no baleirado
do censo de habitantes de Sada para o ano 1935 indican que un 84,5%
do total dos ausentes (283) se atopa en Nova York, un 8,1% en Bos Aires/
Arxentina e un 2,5% na Habana.
As fontes indican tamén que non todas as zonas dun mesmo concello
actúan do mesmo xeito. Os datos referentes ao lugar de residencia habitual
do emigrante indican zonas migratorias diferentes, cunha especialización nos
destinos tamén moi concreta. Tomando como exemplo o concello de Bergondo,
para o cal Nova York é un dos destinos de especial preferencia, vemos que,
nalgunhas parroquias como Babío, esa elección chega a representar o 50% das
saídas entre 1917 e 1923. Nese mesmo período, o 41,2% de 119 saídas rexistradas
na freguesía de Ouces diríxese tamén a Nova York; as porcentaxes son
do 44% en Vixoi, do 34% en Cortiñán e do 29% en Bergondo. En troques, os
veciños de Lubre preferiron dirixirse a Bos Aires (46,7%), mentres que os veciños
de Moruxo (39,3%) e Guísamo (29,6%) marcharon á Habana (AMB). Pola
súa banda, os veciños de Oleiros elixiron maioritariamente o destino bonaerense,
agás a parroquia de Dexo, onde o 36,3% pretende ir a Cuba/A Habana,
o 27,2% a Nova York/EE UU e o 18,8% a Bos Aires; tamén pasou así en Seran-
6 [ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (31-61) ]