Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (7-29) ]
Os galegos no Río de Xaneiro
total das fichas consulares analizadas foi en Cotobade onde se encontraron o
maior número de canteiros. Ao parecer, Cotobade xa era o concello con maior
número de canteiros no século xviii, cando emigraban a Castela ou a Portugal
(Fernández Cortizo, 1996: 429, 436-437).
Na provincia de Ourense, os concellos máis representativos sitúanse ao
sur, na zona montañosa, como Monterrei, Xinzo de Limia, Oímbra e Castrelo
do Val, con concentracións de relativa importancia en Cualedro, Trasmirás,
Pereiro de Aguiar, Verín e Baltar. O concello de Melón encóntrase fóra do
foco migratorio indicado, pero representa o municipio con maior emigración
da provincia de Ourense. A explicación está no feito de que Melón está situado
á beira de municipios pontevedreses de significativa emigración ao Río de
Xaneiro, como Covelo e Crecente. Dende 1870 xa se afirmaba en Melón a tendencia
a emigrar ao Brasil (Eiras Roel, 1992: 21). 11 Neste concello ourensán,
así como aconteceu nos concellos pontevedreses, tamén houbo unha tradición
migratoria a Portugal desde o século xvii, pola proximidade a este e a demanda
de man de obra nas grandes cidades portuarias do país veciño (Fernández
Rodríguez, 1992: 170). Os concellos limítrofes con Melón non presentaron un
significativo continxente migratorio, coa excepción de Padrenda, con 15 emigrantes
(2,58% dos emigrantes de Ourense; tamén un concello próximo aos
municipios pontevedreses de Crecente, Arbo e As Neves).
Nas fichas do Consulado Español o emigrante máis antigo, que pertencía
ao concello de Melón, Manuel Veloso Lareo, chegou a Río de Xaneiro en
1886, con apenas 13 anos de idade, afirmando ser empregado de comercio no
ano 1922. Nas fichas do Hospital Español, o mesmo emigrante xa aparece aos
40 anos coa matrícula do ano 1913 e coa mesma profesión. Veloso Lareo era
de Santa María de Melón, parroquia que ademais rexistrou a maioría de emigrantes.
Igualmente, nos arquivos do Hospital Español foi posible localizar un
emigrante coa data de matrícula máis antiga que o ano de chegada de Manuel
Veloso Lareo: o ano 1883. Este emigrante era Benito García Castro, tiña 21
anos e a profesión era a de dependente de comercio. 12
A actividade comercial é a que predomina no caso de Melón: 25 emigrantes,
o 60,9%, traballaban nos comercios; sendo que 10 deles declararon ser empregados
de comercio, soamente un afirmou ser comerciante e o resto simplemen-
11. Existe o caso dunha familia, Cendón Pérez, naturais de Melón, que prosperan en Río de
Xaneiro, actuando no sector do comercio e bancario. Ao retornar á súa aldea, acabaron incentivando
moitos meloneses a emigrar (Núñez Seixas, 1998: 349-350). Podería ser o comezo da
cadea migratoria en Melón.
12. Este emigrante non consta nas fichas do Consulado Español.