Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Retornos culturais: Gumersindo Busto e a Biblioteca América da USC
América, por iniciativa de varios intelectuais galegos e arxentinos. A primeira
destas comisións, e que tería maior influencia ao longo dos anos, foi a fundada
en Bos Aires; pero, en pouco tempo, as devanditas comisións multiplicáronse
polo resto das repúblicas suramericanas, sempre cun obxectivo común: axudar
a financiar os máximos gastos posibles da empresa iniciada por Busto, así
como servir de vehículo propagandístico. Os apoios recibidos dende estas delegacións
significaron un importante pulo para o desenvolvemento da biblioteca,
xa que ata o momento da súa creación o custo das impresións, franqueos e
encadernacións eran aboados co diñeiro persoal de Busto, incluíndo a publicación
do Boletín. Estas peticións tiveron o seu reflexo na Comisión Protectora ou
en doazóns de certas asociacións que se adheriron á obra de Busto colaborando
con capital en efectivo. Foi o caso da Asociación Patriótica Española de Bos
Aires, que acordou intervir coa suma de 500 pesos para a adquisición de obras
americanas destinadas a engrosar os fondos da Biblioteca América de Compostela,
e convidou o iniciador para que, acompañado polo presidente da Asociación,
efectuase a compra de exemplares que aínda non posuíse. 17
Busto contaba ademais con outro apoio que resultou primordial na coordinación
das diversas comisións existentes ao longo do continente. Estámonos
a referir aos chamados, polo compostelán, delegados. Estes persoeiros tiñan
como tarefa recibir as doazóns do seu país e facelas chegar, do xeito máis rápido
e económico, ao despacho porteño de Busto, situado na céntrica rúa porteña
de Bartolomé Mitre, co fin de remitilas a Compostela no menor tempo posible.
Tratábase case sempre de personalidades vinculadas dun xeito máis ou menos
estreito co mundo da cultura. Este foi o caso, por exemplo, de Eduardo Correa,
avogado e xornalista mexicano que se ocupou das tarefas de delegado dende
a súa cidade natal de Aguascalientes (México). Ademais, a pesar das continuas
queixas de Busto pola escasa colaboración dos seus compatriotas, o certo é que
moitos destes delegados eran galegos que, por diferentes motivos, se atopaban
afincados en terras americanas. Exemplo disto era Adelardo Novo, coñecido
xornalista ferrolán e que chegou a ser o director do Diario Español da Habana,
quen dende Cuba secundou en todo momento a iniciativa de Busto e foi o seu
home de confianza na illa. Outro galego que desenvolveu as tarefas de delegado
foi o destacado literato Antonio Rey Soto, quen, dende a súa chegada a Guatemala
en 1925, se comprometeu coa iniciativa do compostelán. Ademais de
cumprir como delegado, Rey Soto doou algúns volumes relacionados coa historia
guatemalteca e coa flora do país, na actualidade depositadas no Museo de
Ciencias Naturais Luís Iglesias da USC.
17. La Gaceta de Galicia, 14.3.1913, p. 1.
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (213-227) ]